Bài giảng Lập trình hướng đối tượng trong C #: Chương 5 - GV. Phạm Mạnh Cương

CHƯƠNG 5

THỪA KẾ VÀ ĐA HÌNH


Nội dung chính
 Thừa

kế là gì?
 Cài đặt thừa kế
 Đa hình


1. Thừa kế là gì?



C# cho phép tạo ra một lớp mới từ các lớp đã tồn tại.
Lớp B kế thừa lớp A, có nghĩa là lớp B sẽ có các thuộc tính và
phương thức của A, ngoại trừ các thành phần private.
– Lớp B được gọi là lớp con hay lớp dẫn xuất.
– Lớp A được gọi là lớp cha hay lớp cơ sở.


Một số kiểu thừa kế


Một số kiểu thừa kế


Một số kiểu thừa kế

2. Cài đặt thừa kế
Cú pháp khai báo lớp dẫn xuất từ một lớp cơ sở như sau:
Cú pháp định nghĩa lớp dẫn xuất:
class TênLớpCon : TênLớpCơSở
{
// Thân lớp dẫn xuất
}


Ví dụ 1
using System;
//Lop co so Point2D
class Point2D
{

class PointApp
{
public static void Main()
{

public int x,y;
public void Xuat2D()
{
Console.WriteLine("({0}, {1})", x, y);

Point2D p2 = new Point2D();
p2.x = 1;
p2.y = 2;

p2.Xuat2D();
Point3D p3 = new Point3D();
p3.x = 4;
p3.y = 5;
p3.z = 6;
p3.Xuat3D();
p3.Xuat2D();
Console.ReadLine();

}

}
//Lop dan xuat Point3D ke thua tu lop Point2D

class Point3D:Point2D
{
public int z;
public void Xuat3D()
{
Console.WriteLine("({0}, {1}, {2})", x, y, z);
}

}

}

}


Ví dụ 2

using System;
//Lop co so
class Point2D
{
public int x,y;
//phuong thuc tao lap cua lop co so co tham so

public Point2D(int a, int b)
{
x = a; y = b;
}

public void Xuat2D()
{
Console.Write("({0}, {1})", x, y);
}

}


Ví dụ 2 (tt)
//Lop dan xuat
class Point3D:Point2D
{
public int z;

class PointApp
{
public static void Main()
{

//Vi phuong thuc tao lap cua lop co so co tham so nen
//phuong thuc tao lap cua lop dan xuat cung phai co tham so

public Point3D(int a, int b, int c):base (a,b)
{
z = c;
}
public void Xuat3D()
{
Console.Write("({0}, {1}, {2})", x, y, z);
}

Point2D p2 = new Point2D(1, 2);
Console.Write("Toa do cua diem 2
D :");
p2.Xuat2D();
Console.WriteLine();
Point3D p3 = new Point3D(4,5,6);
Console.Write("Toa do cua diem 3
D :");
p3.Xuat3D();
Console.ReadLine();

}
}

}

3. Đa hình
 Đa

hình là việc lớp B thừa kế các đặc tính từ
lớp A nhưng có thêm một số cài đặt riêng.

 Đa

hình cũng là cách có thể dùng nhiều dạng
của một kiểu mà không quan tâm đến chi tiết.


Tạo phương thức đa hình


Tạo phương thức đa hình, ta cần đặt từ khoá virtual
trong phương thức của lớp cơ sở.



Ví dụ:
public virtual void DrawWindow( )


Tạo phương thức đa hình


Trong lớp kế thừa để nạp chồng lại mã nguồn của lớp cơ sở ta dùng từ khoá
override khi khai báo phương thức và nội dung bên trong viết bình thường.



Ví dụ về nạp chồng phương thức DrawWindow:
public override void DrawWindow( )
{
base.DrawWindow( ); // gọi phương thức của lớp co sở
Console.WriteLine ("Writing string to the listbox: {0}“, listBoxContents);
}

Dùng hình thức đa hình phương thức này thì tuỳ kiểu khai báo của đối tượng
nào thì nó dùng phương thức của lớp đó.


Tạo phiên bản với từ khoá new và override


Khi cần viết lại một phương thức trong lớp kế thừa mà đã có
trong lớp cơ sở nhưng ta khơng muốn nạp chồng lại
phương thức virtual trong lớp cơ sở ta dùng từ khoá new
đánh dấu trước khi từ khoá virtual trong lớp kế thừa.
public class ListBox : Window
{
public new virtual void Sort( ) {...}


Lớp trừu tượng


Phương thức trừu tượng là phương thức chỉ có tên thơi và
nó phải được cài đặt lại ở tất các các lớp kế thừa. Lớp trừu

tượng chỉ thiết lập một cơ sở cho các lớp kế thừa mà nó khơng
thể có bất kỳ một thể hiện nào tồn tại.



Cú pháp khai báo phương thức trừu tượng:
abstract public void TênPhươngThức( );


Ví dụ


Xây dựng lớp HinhHoc với phương thức tính chu vi,
diện tích là phương thức trừu tượng hoặc phương
thức ảo.



Sau đó định nghĩa các lớp HinhChuNhat (hình chữ
nhật), HinhTron (hình tròn) kế thừa từ lớp HinhHọc
với các thành phần dữ liệu và phương thức tính chu
vi, diện tích cụ thể của từng loại đối tượng.


Ví dụ 1
// lop hinh hoc (truu tuong)
abstract public class HinhHoc
{

// lop hinh tron ke thua tu lop hinh hoc

public class HinhTron : HinhHoc
{
double _bankinh;
public double BanKinh
{

abstract public double DienTich();
virtual public double ChuVi()
{
return 0;

get{ return _bankinh;}
set{ _bankinh = value;}

}
public override double DienTich()
{
return _bankinh*_bankinh*3.1416;
}

}

}

public override double ChuVi()
{
return _bankinh*2*3.1416;
}

}

Ví dụ 1(tt)
// lop hinh chu nhat ke thua tu lop hinh hoc
public class HinhChuNhat : HinhHoc
{

class Tester
{
static void Main(string[] args)
{

double _dai, _rong;
public double ChieuDai
{
get{ return _dai;}
set{ _dai = value;}

HinhHoc h;
HinhTron t = new HinhTron();
t.BanKinh = 5;
Console.WriteLine("Thong tin ve hinh tron");
h = t;
Console.WriteLine("Chu vi hinh tron: {0} ",
h.ChuVi());
Console.WriteLine("Dien tich hinh tron:{0} ",
h.DienTich());
HinhChuNhat n = new HinhChuNhat();
n.ChieuDai = 4;
n.ChieuRong = 3;

h = n;
Console.WriteLine("Thong tin ve hinh chu
nhat ");
Console.WriteLine("Chu vi hinh chu nhat:
{0}",
h.ChuVi());
Console.WriteLine("Dien tich hinh chu nhat:
{0}",
h.DienTich());
Console.ReadLine();

}
public double ChieuRong
{
get{ return _rong;}
set{ _rong = value;}
}
public override double DienTich()
{
return _dai*_rong;
}
public override double ChuVi()
{
return (_dai+_rong)*2;
}

}
}

}

Ví dụ 2
Minh hoạ phương thức và lớp trừu tượng
using System;
abstract public class Window
{

// ListBox derives from Window
public class ListBox : Window
{
// constructor adds a parameter
public ListBox(int top, int left, string
contents):
base(top, left)
// call base constructor
{
listBoxContents = contents;
}
// an overridden version implementing the
// abstract method
public override void DrawWindow( )
{
Console.WriteLine("Writing string to the
listbox: {0}“, listBoxContents);
}
private string listBoxContents;
// new member variable

// constructor takes two integers to

// fix location on the console
public Window(int top, int left)
{
this.top = top;
this.left = left;
}
// simulates drawing the window
// notice: no implementation
abstract public void DrawWindow( );
// these members are private and thus invisible
// to derived class methods. We'll examine this
// later in the chapter

protected int top;
protected int left;
}

}


Ví dụ 2 (tt)
public class Button : Window
{
public Button(int top, int left): base(top,
left)
{
}
// implement the abstract method
public override void DrawWindow( )
{

Console.WriteLine("Drawing a button at
{0}, {1}\n", top, left);
}
}

public class Tester
{
static void Main( )
{
Window[] winArray = new Window[3];
winArray[0] = new ListBox(1,2,"First List Box");
winArray[1] = new ListBox(3,4,"Second List Box");
winArray[2] = new Button(5,6);
for (int i = 0;i < 3; i++)
{
winArray[i].DrawWindow( );
}
}
}


Chú ý


Phân biệt giữa từ khóa new và override
–

Từ khóa override dùng để định nghĩa lại (ghi đè) phương thức ảo
(virtual) hoặc phương thức trừu tượng (abstract) của lớp cơ sở,
nó được dùng với mục đích đa hình.

–

Từ khóa new để che dấu thành viên của lớp cơ sở trùng tên với
thành viên của lớp dẫn xuất.

–

Khi cần viết lại một phương thức trong lớp kế thừa mà đã có trong
lớp cơ sở, nhưng ta không muốn nạp chồng lại phương thức
virtual trong lớp cơ sở ta dùng từ khoá new đánh dấu trước khi từ
khoá virtual trong lớp kế thừa.


Giới hạn của lớp trừu tượng


Ví dụ trên, phương thức trừu tượng DrawWindow()
của lớp trừu tượng Window được lớp ListBox kế
thừa.



Như vậy, các lớp sau này kế thừa từ lớp ListBox đều
phải thực hiện lại phương thức DrawWindow(), đây
là điểm giới hạn của lớp trừu tượng.



Hơn nữa, như thế sau này không bao giờ ta tạo

được lớp Window đúng nghĩa. Do vậy, nên chuyển
lớp trừu tượng thành giao diện trừu tượng.