Kinh nghiem hoc va doc

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Kinh nghiệm học và đọc

03:51' PM
- Thứ tư,
12/02/200
3

<i>Tôi viết bài viết này với ý định cung cấp cho các bạn đi sau một</i>
<i>vài lời khuyên về việc học, đọc, viết bằng tiếng Anh đúc kết từ</i>
<i>kinh nghiệm thực tế của tôi. Tôi hạn chế việc áp dụng những lời</i>
<i>khuyên này trong môi trường đại học ở Mỹ, là mơi trường duy</i>
<i>nhất ngồi Việt Nam mà tôi biết đồng thời cũng là mục tiêu phấn</i>
<i>đấu của phần lớn các bạn. Những gì tơi viết ra tơi đã từng nói</i>
<i>hay nghĩ những lúc “trà đá, kẹo lạc” với các bạn ở Thư Viện</i>
<i>Quốc Gia Hà Nội. Tôi tổng kết lại ở đây để các bạn đọc và chúc</i>
<i>các bạn gặp nhiều may mắn trong con đường học tập của mình.</i>

Khi ở Hà Nội, tơi thường lên Thư viện Quốc gia ở Tràng Thi để
làm việc. Nói là để làm việc cho oai, nhưng thực ra là còn nhiều
lý do khác nữa. Một trong những lý do đấy là để nói chuyện với
các bạn khác lên học ở thư viện. Từ thời tơi cịn đi học đại học
đến nay cũng được vài năm rồi nên so với các bạn sinh viên vẫn
lên thư viện để học hành chuẩn bị cho thi cử tôi bây giờ là thế hệ
anh lớn. Anh lớn mà lại có chút thành đạt thì hay được các em
hỏi han về kinh nghiệm học hành thi cử. Cả kinh nghiệm và thành
đạt của tôi, như nhiều người quen tôi đều biết, gắn liến với việc
thành công trong việc học tiếng Anh rồi sử dụng tiếng Anh để đạt
được các mục tiêu thiết thực khác.

Các bạn sinh viên bây giờ quan tâm đến việc chuẩn bị để đi học ở nước ngoài nhiều hơn

thời tơi cịn đi học. Điều này cũng dễ hiểu. Ngày xưa, xin được học bổng đi học nước
ngoài là một ý định mà thành công phụ thuộc nhiều vào may rủi và hồn cảnh. Ngày nay,
vai trị của may rủi và hồn cảnh khơng cịn nặng nề như thời trước. Có ý định, bạn sinh
viên sẽ cần có thêm ý chí, quyết tâm và đường đi nước bước dần dần sẽ tự mở ra trước
mặt. Việc có được học bổng tuy thế lại mới chỉ là một nửa thành công, nửa kia phụ thuộc
vào việc bạn sẽ học như thế nào khi ở nước ngoài. Điều này, các bạn đã đi học như tôi
đều hiểu là rất quan trọng. Việc học bằng ngoại ngữ trong một môi trường học vấn khác
cơ bản môi trường học ở Việt Nam là một trong những trở ngại làm nhiều sinh viên Việt
Nam học giỏi chưa phát huy được hết trình độ và khả năng của mình. Một vài lời khuyên
từ những người đi trước sẽ có ích cho bạn.

Tơi viết bài viết này với ý định cung cấp cho các bạn đi sau một vài lời khuyên về việc
học, đọc, viết bằng tiếng Anh đúc kết từ kinh nghiệm thực tế của tôi. Tôi hạn chế việc áp
dụng những lời khuyên này trong môi trường đại học ở Mỹ, là môi trường duy nhất ngồi
Việt Nam mà tơi biết đồng thời cũng là mục tiêu phấn đấu của phần lớn các bạn. Những

<b>Thơng tin liên quan:</b>

 Văn hóa đọc
<i>[16/03/2006]</i>

 Ai có lỗi trong chuyện
(văn chương buồn tẻ)
này<i> [15/01/2006]</i>
 Người trẻ: Lười đọc
hay không biết chọn
sách?<i> [07/01/2006]</i>
 Đọc sách là một
phương tiện bồi dưỡng
trí nhớ và tư duy

<i>[05/01/2006]</i>

 Nói và viết với phong
cách Bác Hồ

<i>[28/11/2005]</i>

 Ba câu hỏi để đọc chủ

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

gì tơi viết ra tơi đã từng nói hay nghĩ những lúc “trà đá, kẹo lạc” với các bạn ở Thư Viện
Quốc Gia Hà Nội. Tôi tổng kết lại ở đây để các bạn đọc và chúc các bạn gặp nhiều may
mắn trong con đường học tập của mình.

<b>Cách học</b>

<i>1. Học như thế nào?</i>

Như nhiều bạn quen đều biết, hiện nay (9/2001) tôi đang làm việc ở Bắc Kinh, Trung
Quốc. Xem xét dưới góc độ những vui buồn lịch sử, thì Bắc Kinh là một trong những địa
điểm có thể để lại cho một người Việt Nam nhiều suy nghĩ về quá khứ và sự ràng buộc
của nó với hiện tại.

Có thể nhiều bạn không đồng ý với tôi nhưng sau một thời gian sống ở Bắc Kinh và làm
bạn với nhiều người Trung Quốc, ấn tượng của riêng tôi là Trung Quốc với Việt Nam
giống nhau nhiều quá. Khi người ta nói hai địa điểm, hai quốc gia giống nhau, thông
thường người ta chỉ so sánh những điểm tương đồng địa lý, ví dụ như khi nói Li Băng là
Thụy Sỹ của Trung Đông là người ta so sánh đồi núi trập trùng và băng tuyết. Điểm
tương đồng của Việt Nam với Trung Quốc tuy thế lại không hạn chế về mặt địa lý mà là
về tổng thể con người (human landscape.)

Tôi sẽ bỏ qua khơng nói đến những nét tốt nét xấu trong tương quan so sánh tưởng như dĩ
nhiên này mà chỉ tập trung nói về cách học của những người trẻ tuổi ở cả hai nước. Bất
kể việc quan hệ Việt-Trung có một thời gian gần đây băng giá kéo dài, quan niệm về việc
học (như thế nào, cái gì, khi nào, ở đâu) của thanh niên hai nước gần như là dập khuôn
của nhau. Điều này, như các bạn có thể đã nghĩ trước một bước và nhận ra trước khi tơi
kịp nói, có nguồn gốc từ những tương đồng văn hóa sâu sắc và lâu dài.

Những điểm tương đồng này phần nhiều đều bắt nguồn từ hệ tư tưởng và học vấn Nho
Giáo mà hai nước chia xẻ. Đối với Việt Nam, ban đầu là bị ép buộc phải chấp nhận nó,
về sau chúng ta đã yêu thương nó thái quá và biến nó thành của mình. Tư tưởng Nho giáo
Việt Nam tuy có những khác biệt mang tính địa phương nhưng về tổng quan lại song
hành từng bước một với cái gốc của nó là Nho giáo Trung Quốc.

Ngày xưa khi thế giới quan của chúng ta chỉ có Việt Nam và Trung Quốc là đáng kể, các
cụ chúng ta làm thơ hay viết văn vẫn dùng điển cố Trung Quốc; từ cách hành văn, chấm
bài, phạt phạm quy phạm húy đến cách mài mực, phạt học trò và vơ số các thứ khác nữa
mà các bạn có thể tự tìm ra đều trích ngang từ cách làm Trung Quốc. Do những tương
đồng xã hội và chính trị thủa xa xưa, động cơ và phương pháp học, dù đặt ra bởi người
dạy hay người học, ở Việt Nam hay Trung Quốc cũng giống nhau nốt. Tôi liệt kê ra một
vài điểm thế này:

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

 Văn chương quan trọng hơn toán pháp
 Chú trọng khả năng ghi nhớ

 Áp đặt trong khn khổ

Chí ít là khi còn ở trong nước, hậu quả của những đặc điểm trên đối với việc học của
chúng ta là:

 Chúng ta học để tiến thân hơn là để có kiến thức

 Chúng ta đặt hịa thuận lên trên tranh luận để tìm ra sự thật
 Chúng ta coi trọng lý thuyết hơn là ứng dụng và thực hành

 Mặc dù rất nhanh nhạy trong việc bắt lấy những thứ mới, về bản tính chúng ta

thích dùng những thứ có sẵn, quen thuộc hơn là suy nghĩ tạo ra những thứ mới.

 Chúng ta xuất sắc trong việc làm theo và quy tắc hóa những thứ có sẵn.

Tơi đã nghe nhiều bạn Trung Quốc và Việt Nam khoe rất mãn nguyện là mấy năm sau
khi học xong đại học họ chưa đọc một quyển sách nào cả. Đây là ví dụ về việc học để
tiến thân. Kiến thức chỉ là phương tiện chứ không phải là mục đích.

Trong các mailing list của người Việt, việc tranh cãi thường bị phe quản trị diệt ln khi
nó vừa xuất hiện với lý do làm mất đoàn kết. Tranh cãi tất nhiên có nhiều loại. Có những
thứ thật sự là vơ ích, nhưng phần lớn đều để tìm ra một câu trả lời đúng. Nếu chỉ vì đồn
kết mà khơng chịu tìm ra câu trả lời đúng thì dắt tay nhau trong bóng tối phỏng có lợi ích
gì? Đây chính là lý do mà phương pháp học theo kiểu thảo luận lớp chưa có được chỗ
đứng trong học đường cả ở Việt Nam cả ở Trung Quốc.

Nếu kiến thức chỉ là phương tiện thì miễn là nó đưa được mình đến chỗ mình cần đến là
xong bất kể nó là kiến thức loại gì hay ai đặt ra. Nếu nhà trường đề ra 10 mơn học cụ thể
cho một năm học thì khơng cần biết mình có cần những kiến thức đó không, cứ học và thi
cho qua là được. Đây là lý do mà nhiều bạn học đại học ở Việt Nam và Trung Quốc hay
quên kiến thức chuyên môn ngay khi khóa học vừa xong. Cảm giác xúc động vì có thêm
kiến thức chỉ vì nó là kiến thức đối với chúng ta khá là xa lạ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

nhựa) và tâm lực đã bị phí phạm vào việc sản xuất thứ đồ quái gở này.

Ví dụ về việc quy tắc hóa mọi thứ là về việc các bạn Trung Quốc đi thi các bài thi tiêu
chuẩn như TOEFL, GRE, GMAT, vv. Như các bạn đều biết, sinh viên Trung Quốc luôn
đứng hàng đầu trong các kỳ thi này, vượt qua cả người Mỹ bản xứ là nơi sản sinh ra loại
hình thi cử này. Nhìn kết quả, ta nghĩ ngay là người Trung Quốc phải giỏi toán, lý luận và
cả tiếng Anh hơn người Mỹ. Nếu khơng thế thì chẳng có lý nào họ lại được điểm cao như
thế?

Tôi đã gặp với một người bạn của một người bạn Trung Quốc, nổi tiếng vì thi TOEFL,
GRE, GMAT đều đạt điểm gần tuyệt đối. Tơi rất thất vọng vì anh này khi viết tiếng Anh
trong email thì trình độ chỉ như trẻ con lớp năm bên Mỹ, đến lúc trực diện thì cịn thất
vọng hơn vì nói tiếng Anh chẳng câu nào ra câu nào, văn phạm thì cịn có thể chấp nhận
được nhưng cách sắp xếp lộn xộn các ý tưởng thì rất khó bỏ qua. Kết luận của tơi là anh
này trí nhớ và khả năng tn thủ và tạo mới quy tắc đều rất tốt nhưng ngồi những thứ
này ra thì chẳng cịn gì hơn.

Sinh viên Trung Quốc có những người cả đời chưa đọc một quyển sách tiếng Anh nào,
chưa tiếp xúc với một người bản xứ nào và chỉ học tiếng Anh theo kiểu các quy tắc từ
sách vở của người Trung Quốc soạn cho người Trung Quốc học, ví dụ một quyển tên là
“5.000 mẫu câu tiếng Anh.” Cách học của những sinh viên “xuất sắc” là nhớ cho kỳ hết
5.000 mẫu câu trên, và mỗi câu lại được họ biến thành một quy tắc máy móc riêng biệt
phải có bằng đấy từ, bằng đấy dấu chấm dấu phẩy. Lần sau khi nhìn thấy câu đấy hay
tương tự thế thì họ nhận ra ngay, nhưng bảo họ tự viết ra một câu kiểu như thế thì họ
thường rất lúng túng. Lúng túng cũng là phải, bây giờ biết lấy quy tắc nào để ghép vào
quy tắc nào nếu các từ họ biết đều được biến thành những quy tắc riêng biệt.

<i>2. Học như thế nào để có hiệu quả nhất. </i>

Nếu đã đọc qua phần trên và hiểu giống như tôi hiểu, tôi mong các bạn nhớ giúp một vài
điểm chính sau đây, sẽ có lợi cho việc học ở Mỹ:

Hãy học vì kiến thức. Hãy chọn những thứ mình muốn học, đừng chọn những thứ mình
nghĩ sẽ làm mình có giá hơn trong mắt mọi người về sau. Nếu quan tâm đến ruồi trâu,
cào cào, châu chấu, hãy cố đọc và học cho thật giỏi về những thứ tưởng như vơ ích này.
Nếu bạn thật giỏi, ở Mỹ sẽ có chỗ cho bạn học sâu hơn.

Đừng bao giờ bê trễ việc có thêm kiến thức và hiểu biết. Học tập phải là một q trình cả
đời, khơng chỉ kết thúc khi học xong đại học mà thục ra chỉ mới bắt đầu khi đó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Đừng mất thời gian làm tốt hơn những thứ đã sẵn có, hãy thử tạo ra những thứ mới. Kể cả
nếu bạn thất bại, thất bại của bạn sẽ là mẹ đẻ của một hay nhiều thành công khác. Công
lao này cũng có phần to lớn của bạn. Hãy thử nghĩ đã biết bao nhiều uống dấm thanh ăn
lá ngón để chúng ta biết mấy thứ đó là độc. Nhờ có thất bại của những người đi trước,
chúng ta mới có kiến thức của ngày hơm nay.

Hãy nhìn mọi thứ bằng con mắt động (Lời Lênin.) Hãy luôn cố mở rộng hệ quy tắc chuẩn
của mình bằng cách thêm vào những quy tắc mới hay đưa những hiện tượng mới vào làm
giầu thêm các quy tắc cũ. Luôn tìm cách áp dụng những quy tắc mình biết vào những
hiện tượng mới, nếu được hãy tạo ra những hiện tượng mới nhờ những quy tắc đã có. Nói
ngắn gọn là chú tâm vào thực hành và ứng dụng.

Nếu bạn coi kiến thức là quan trọng nhất, hãy có được thật nhiều cho mình rồi chia xẻ với
người khác. Hãy học cho cả những người khác nữa.

<i>3. Học cái gì? </i>

Nếu đã hiểu cần phải học thế nào, thì việc học cái gì khơng cịn quan trọng lắm. Nói là
thế nhưng có một vài mơn học ở ta hiện chưa có dạy hoặc chưa được học đúng cách
nhưng nếu các bạn có thể đọc, học, hiểu trước khi đến học ở Mỹ cũng sẽ có lợi. Nói thế
khơng có nghĩa bạn sẽ khơng thành cơng nếu bạn khơng có hiểu biết về chúng.

Triết học
Logic học

Lịch sử và đặc điểm xã hội Mỹ

Lịch sử và các hình thái kinh tế xã hội thế giới
Lịch sử và phát triển của các tơn giáo chính

Tuy mỗi bạn sẽ học một ngành khác nhau, hiểu biết về các môn nói trên là những hiểu
biết chung mà các sinh viên Mỹ giỏi bất kỳ ngành nào ít nhiều cũng đều có biết. Nếu bạn
cũng hiểu, cũng biết và lại giỏi nữa thì vị trí của bạn trong số bạn cùng học sẽ được đề
cao tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập môn chuyên môn của bạn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Lý do triết học được coi trọng như đã nói ở trên là vì nó gắn liền với khả năng tư biện của
bạn. Muốn tư biện giỏi chắc chắn phải có hiểu biết về logic. Nhiều bạn Việt Nam đã học
toán logic ở đại học nhưng lại không được học cụ thể các cách áp dụng vào thực tế như
thế nào. Môi trường đại học và khoa học Mỹ đặt tầm quan trọng lớn vào khả năng nghiên
cứu độc lập của bạn mà điều này địi hỏi bạn phải hiều và có thể tự sửa lỗi. Các quy tắc
logic được thiết lập từ lâu nay giúp bạn không mắc những lỗi sai trong tư duy và nghiên
cứu, đặc biệt trong những ngành không sử dụng nhiều con số để có thể kiểm tra bằng các
phương pháp tốn học thơng thường. Logic cịn giúp bạn nhiều trong thảo luận trên lớp
cũng như trong các quan hệ xã hội và ra quyết định cuộc sống hàng ngày ở một môi
trường coi trọng cá nhân và tính độc lập tự chủ.

Ba mơn về sau giúp bạn có hiểu biết về Mỹ nói riêng và thế giới nói chung và cùng với
mơn chuyên ngành của bạn giúp bạn có một vốn kiến thức rộng và đầy đủ. Như bạn biết
xã hội Mỹ được dựng lên trên những nguyên tắc cụ thể và những nguyên tắc này đến bây
giờ vẫn là những nguyên tắc chi phối mọi mặt đời sống Mỹ. Hiểu biết lịch sử và các đặc
điểm xã hội của Mỹ giúp bạn né tránh được những hậu quả của shock văn hóa và nhờ vậy
bạn có thể bình tĩnh để chú tâm vào học chuyên môn được tốt hơn. Ngồi ra, trong một

mơi trường quốc tế, đa văn hóa, đa tơn giáo như mơi trường đại học Mỹ, có hiểu biết về
các nền văn hóa và các tơn giáo khác trên thế giới giúp bạn có được sự rộng lượng, tự tin,
cởi mở với người khác cũng như tránh được tâm lý tự ty nhược tiểu của bản thân mình.
Tất cả những điều này đều có ích cho việc học, học sâu và học cao hơn, của bạn.

Trước khi tôi chuyển sang phần sau, tôi muốn nói một lần nữa để bạn hiểu là các hiểu
biết nêu trên không phải là bắt buộc khi đến Mỹ học. Chúng chỉ giúp đặt bạn vào giữa
những thành viên xuất sắc nhất của trường học, giúp bạn nhiều thuận lợi trong việc theo
đuổi học vấn. Có được kiến thức địi hỏi phải có thời gian nhưng nếu ngay từ giờ bạn có
ý tìm tịi và nghiên cứu, đọc học thêm thì một vài năm nữa khi đến Mỹ bạn sẽ nhận được
ngay những lợi ích mà tơi đề cập ở trên.

<b>Cách Đọc</b>

Khả năng đọc là một trong những khả năng tuyệt vời của con người, là phát kiến thần kỳ
và quan trọng có lẽ chỉ sau việc tìm ra lửa. Việc tìm ra lửa giúp biến thủy tổ của chúng ta
từ loài vật thành loài người, việc phát kiến ra chữ viết và từ đó thiết lập nên một hoạt
động mới của con người là đọc giúp biến con người “vớ vẩn” thành con người thông
minh. Khác với suy nghĩ là một hoạt động có sẵn, đọc là một hoạt động cố ý và phải được
huấn luyện được đúc kết từ khả năng quan sát và nhận biết thơng tin. Nhờ có hoạt động
đọc mà hiểu biết của chúng ta tăng lên và nhờ đó mà suy nghĩ của chúng ta được đẩy lên
những tầm cao mới. Nói thế cũng có nghĩa là nếu khơng đọc thì suy nghĩ của chúng ta chỉ
đứng yên ở những tầm cao cũ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

khơng thích đọc, nói ngắn gọn là vì lười hoặc vì khơng nhìn thấy lợi ích thiết thực trong
việc đọc. Nếu vì đọc làm ảnh hưởng đến việc mưu cầu sự sống thì có thể tha thứ được
nhưng nếu khơng đọc chỉ vì lười thì là một điều rất đáng trách. Nếu bạn là một người như
vậy thì khả năng suy nghĩ của bạn chắc chắn là sút kém và bạn đang tiến hóa lùi.

Khi có một cái ơ tơ thì bạn đã có phương tiện để đi xa. Nếu thay vì dùng ô tô để đi những

khoảng cách hàng ngàn km bạn lai quyết định đi bộ thì bạn đang để phí những nguồn lực
quan trọng. Khả năng đọc cũng là một phương tiên tương tự như ơ tơ có thể đưa bạn đến
những nơi bạn chưa đến, làm những việc thú vị mà bạn chưa làm, gặp gỡ những người có
thể làm thay đổi lộ trình của cuộc đời bạn. Khơng có lý do nào có thể biện minh cho việc
bạn không sử dụng phương tiện này cả. Như hoạt động nhìn, hoạt động nghe, hoạt động
đọc phải được coi là một hoạt động quan trọng mà bạn thực hiện đều đặn mỗi ngày.
Tại sao việc đọc lại quan trọng đến như vậy? Bạn thử hình dung lại khi chưa có chữ viết
thì thơng tin được truyền đạt từ đời này sang đời khác như thế nào. Thuần túy là bằng trí
nhớ kiểu cha truyền con nối. Khơng chỉ nói đến văn học dân gian hay những thần thoại
mang tính sử thi, những kiến thức mang tính sống cịn với con người ví như loại quả loại
cây nào ăn được cũng chỉ được truyền đạt lại cho người sau bằng cách này. Lời nói gió
bay, độ chính xác của những thơng tin truyền lại thường bị sai lệch đi nhiều. Chữ viết đã
ra đời để giúp nâng cao độ tin cậy của thông tin đồng thời trở thành một phương tiện lưu
trữ hết sức hiệu quả các thành tựu bất kể lớn bé của con người. Đa phần những kiến thức
quan trọng ngày hôm nay đều đã được ghi chép lại dưói một dạng chữ viết này hay chữ
viết khác. Thay vào việc tìm tịi và nghiên cứu lại từ đầu, người đời sau có thể sử dụng
kiến thức của đời trước để phát triển hơn nữa. Để có thể làm được như vậy chỉ có một
cách duy nhất là đọc.

Đọc vì thế có các chức năng thơng tin và học. Đọc cũng có chức năng giải trí nhưng với
bạn là người theo đuổi học vấn có mục đích thì chức năng này phải được coi như chức
năng phụ. Việc bạn sử dụng chức năng nào của đọc phụ thuộc vào hai điềm sau: thứ nhất,
bạn đọc như thế nào; và thứ hai, bạn đọc cái gì.

<i>1. Đọc như thế nào?</i>

Khi mới bắt đầu học đọc tôi thường chỉ đọc mà không ghi chép. Lúc cịn trẻ con và sau
này nữa trí nhớ cịn tốt, đọc mà khơng ghi chép tơi vẫn có thể nhớ được nhiều và nhiều
năm về sau vẫn có thể nhớ lại những thơng tin đã đọc. Nhưng những thông tin quan trọng
mà không nhớ được cũng rất nhiều. Chính vì để khỏi mất mát những thơng tin quan trọng

đã đọc được, tôi bây giờ ủng hộ việc đọc có ghi chép. Tuổi càng cao lên, trí nhớ của bạn
càng sút giảm và lợi ích của việc ghi chép sẽ ngày càng tăng. Lời khuyên đầu tiên của tôi
về việc đọc là nên ghi chép lại ngắn gọn những thứ bạn đọc. Cũng nên ghi chép chi tiết
những thứ mà vào thời điểm đọc bạn coi là quan trọng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

chép; nếu đọc chỉ để chơi cho vui, đỡ buồn thì thơi.

Đọc bằng ngoại ngữ tuy thế lại có chức năng học kép, bạn vừa học ngoại ngữ lại vừa học
kiến thức. Kể cả khi mà tài liệu bạn đọc khơng có gì quan trọng về nội dung, bạn vẫn có
thể học được ngoại ngữ. Chính vì thế, nên ghi chép bất kỳ khi nào bạn đọc bằng ngoại
ngữ.

Trái với quan niệm cổ truyền lạc hậu của chúng ta là đọc nhiều quá làm cho người ta bị
bệnh về tinh thần, tôi đảm bảo với bạn là tôi đã gặp nhiều người cả đời chỉ có đọc và học
mà trí tuệ hồn tồn minh mẫn. Việc đọc và suy nghĩ không làm người ta lao lực mà
ngược lại làm phát triển khả năng tư duy và góp nhặt tài sản tri thức. Chính hai thứ sau
này khiến dân gian khơng được vừa lịng lắm với những tay “mọt sách.” Để tránh bị phê
bình là odd-ball hay bookworm bạn chỉ cần để ý chút ít về các kỹ năng giao tiếp xã hội
thông thường, nên tránh việc phô bày kiến thức ở những nơi mà bạn nghĩ nó sẽ khơng
được đề cao lắm. Khiêm tốn bao giờ cũng là một đức tính đáng quý. Nếu bạn chưa là bạn
của mọi người nhờ kiến thức thì lý do đầu tiên là kiến thức của bạn chưa đủ.

Chính vì đọc để học khơng có hại cho sức khỏe tinh thần của bạn như dân gian vẫn quan
niệm, tôi khuyên bạn nên đọc bất kỳ khi nào có thể và bất kỳ cái gì có thể phục vụ cho
mục đích học của bạn. Hãy đọc để học và đọc cả để nghỉ ngơi.

Rèn luyện được thói quen đọc nhiều, mọi nơi và đọc có ghi chép là tất cả những gì bạn
cần để đọc thành công trong môi trường học ở Mỹ. Khác với học ở Việt Nam, việc đọc
không được chú trọng lắm, một hai quyển sách giáo khoa đã là đủ thì ở Mỹ mỗi buổi học
giáo sư có thể giao cho bạn đọc từ vài chục đến hàng trăm trang sách. Sự khác biệt này là

hệ quả của một trong những nhược điểm của việc học ở Việt Nam và Trung Quốc tơi đã
nói ở phần trên. Ở Việt Nam, quan niệm cho rằng kiến thức trong quyển sách giáo khoa
kia đã là sự thật không thể thật hơn được nữa và để giỏi bạn chỉ cần biết đến thế. Ở Mỹ,
cho sinh viên tiếp thụ thông tin trái ngược nhau là để sinh viên tự tìm lấy câu trả lời cho
riêng mình đồng thời rèn luyện cho sinh viên khả năng tư duy chọn lọc (khơng tin ngay
những gì bạn đọc, ln đặt câu hỏi với thơng tin, khơng hài lịng với những kiến thức có
sẵn.) Học ở ta như thế sẽ khó tránh được việc phát triển cái cũ hay chỉ đơn thuần là hạn
chế tư duy phá lệ thì ở Mỹ, sự va chạm của các nguồn thơng tin trái ngược nhau hay sản
sinh ra những cái mới, mở ra những chần trời học vấn mới.

Với lượng thông tin lớn như vậy phải nắm kịp trong một thời gian ngắn trước bài giảng,
bạn sẽ cần những kỹ năng phải chuẩn bị ngay từ bây giờ. Phải thú thực là ít có người, kể
cả và đặc biệt là sinh viên Mỹ, có thể đọc hết tất cả những thứ thầy giao cho đọc trước.
Sinh viên nước ngồi thơng thường do đọc tiếng Anh như ngoại ngữ nên lại đọc càng ít
hơn. Nói thế khơng có nghĩa là bạn cũng sẽ như vậy. Có nhiều lợi ích trong việc đọc hết
được các assigned readings. Nếu bạn làm được thì bạn sẽ học được rất nhiều nhưng để
làm được thế bạn cần phải làm gì.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

thì đọc nhanh mấy cũng chỉ là vơ ích.

Trong thời đại bùng nổ thơng tin thế này, việc đọc nhanh lại càng trở nên có ích. Các
chương trình dậy đọc nhanh ở Mỹ khoe là có thể huấn luyện cho ngưới ta đọc nhanh đến
10.000 từ mỗi phút (khoảng 20 trang A4) với độ ghi nhớ (retention) đến 80%. Tôi e rằng
các con số này chỉ là quảng cáo. Theo tôi hiểu người thường có thể đọc bản ngữ đến
khoảng 200 từ mỗi phút với độ ghi nhớ cao khoảng 60% tức là mỗi phút đọc tiếng Việt
bạn sẽ may mắn nếu nhớ được thông tin chứa trong 120 từ. Cứ cho như bạn đọc tiếng
Anh với tốc độ của người bản ngữ thì để đọc 100 trang (~40-50.000 từ) cho một mơn học
thì bạn sẽ mất khoảng 3-4 tiếng. Bạn có làm được thế khơng?

Nếu bạn trả lời là Khơng thì tơi khun bạn nên khởi động ngay từ bây giờ và chuyển

sang đọc tiếng Anh càng nhiều càng tốt. Không phải là người bản ngữ, để đọc nhanh hơn,
trước tiên bạn cần phải vượt qua những rào cản ngữ pháp và từ vựng. Ngữ pháp thì dễ
dàng hơn, từ vựng thì là việc học cả đời “chỉ nói là nhiều hay ít chứ khơng biết thế nào
cho đủ.”

Khơng thể nói về việc đọc mà không đề cập đến tầm quan trọng của từ vựng. Từ, đơn vị
ngữ pháp nhỏ nhất, là phương tiện quan trọng nhất chuyển tải ý tưởng (vehicles for
ideas.) Để nắm bắt được nhiều ý tưởng hơn trong thời gian ngắn, bạn nhất thiết phải biết
nhiều từ hơn mà không chỉ biết sơ qua, phải thật sự thân thiết. Từ vựng phải được coi như
bạn thân để giữ cả đời (good friends to keep for life.)

Đọc câu trên tối viết, có lẽ bạn hơi nhăn mặt nghĩ rằng tơi đang hoa mỹ khơng cần thiết.
Có thể là thế nhưng để tơi giải thích và bạn sẽ nghĩ lại là không phải thế. Do mỗi từ, ở
đây tơi nói tiếng Anh, chuyển tải một ý tưởng riêng biệt-kể cả các từ đồng nghĩa cũng
khơng hồn tồn giống nhau-nên mỗi từ bạn biết thêm cho bạn khả năng diễn đạt một ý
tưởng mới mà trước đây bạn có thế hồn tồn khơng biết đến hay có biết thì để diễn đạt
phải dùng cả câu dài. Nói khơng ngoa, mỗi từ lại thêm một chút ý nghĩa vào cuộc đời của
bạn. Đây cũng đồng thời là định nghĩa cho những người bạn tốt. Như vậy, từ vựng và bạn
tốt đúng thực là giống nhau.

Để đọc nhiều bạn cần đọc nhanh, để đọc nhanh bạn cần biết nhiều từ, việc bạn biết nhiều
hay ít từ phụ thuộc vào việc bạn đọc cái gì.

<i>2. Đọc cái gì?</i>

Lúc khởi đầu, hãy đọc cái gì bạn thích. Đừng đọc những gì bạn bị bắt phải đọc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Một quyển sách tiếng Anh hay đọc trong một tuần có giá trị hơn sáu tháng học ngoại ngữ
trên lớp.

Khó tin nhưng là việc có thật. Một quyển sách hay vài trăm trang về bất kỳ vấn đề gì bạn
thích là một bài học tổng hợp tốt nhất bạn có thể có. Sách sẽ dạy cho bạn cách hành văn,
ngữ pháp, từ vựng, văn hóa, lịch sử, xã hội, đạo đức, triết học, tình yêu, vv. Xin thử cho
tơi một ví dụ về sáu tháng học tiếng Anh trên lớp có thể mang lại cho bạn bằng đấy kiến
thức.

Xin nhớ đừng quên ghi chép và đừng quên biến việc đọc thành một quá trình. Việc đọc
sách nhiều trong thời gian đầu học tiếng Anh sẽ giúp bạn có thể thi TOEFL được điểm
cao về ngữ pháp, từ vựng và đọc hiểu mà không cần phải học. Hãy đọc nhiều truyện hay,
lãng mạn hay công an bắt gián điệp đều được cả miễn là bạn thấy thích. Ngày xưa tơi cứ
đọc vài quyển sách là thấy tiếng Anh của mình đã lên cao hẳn lên một bậc.

Ở đây có hai điểm tơi muốn nói. Thứ nhất là khái niệm subliminal learning. Khái niệm
này nói về việc học khơng có chủ ý. Đọc tiểu thuyết bằng ngoại ngữ là ví dụ như vậy, bạn
học mà khơng biết là mình đang học. Khi tơi khun mọi người nên đọc bất kỳ cái gì,
thơng thường tơi thấy mọi người có vẻ đều nghi ngờ hoặc nếu có đồng tình thì chỉ để đó
chứ khơng thực hiện. Về kỹ thuật mà nói, bất kỳ cái gì bạn đã nhìn thấy bạn đều nhớ.
Việc bạn có biết là mình đã nhớ những gì hay có gọi lại những thứ bạn đã nhớ hay không
lại là những việc khác. Học tiếng Anh bằng công thức trên lớp chỉ là một cách, thông
thường hiệu quả kém nếu bạn khơng thích người dậy, thời tiết nóng bức, tài liệu học,
người ngồi bên cạnh, vv. Đọc sách giúp bạn học thếm nhiều điều bạn cố ý học và song
song là thu thập mọi thứ bạn nhìn thấy trong sách rồi lưu trữ lại trong đầu bạn khi nào ý
thức yêu cầu bạn có ý kiến về một vấn đề có thể bạn hồn tồn khơng biết nhưng đã trót
nhìn thấy ở đâu đó trong một quyển sách bạn đã đọc, bạn sẽ thấy ngạc nhiên về hiệu quả
truy cập thông tin trong tiềm thức. Bạn sẽ có ý kiến của mình mà đơi lúc khơng hiểu từ
đâu ra.

Đây là một cách cực kỳ hiệu quả để học ngữ pháp tiếng Anh nếu ngữ pháp là thứ bạn sợ.
Hãy đọc nhiều và bạn sẽ tự nhiên biết được ngữ pháp thế nào là đúng. Hãy đọc thật nhiều
và bạn sẽ biết được ngữ pháp thế nào là sai. Bạn sẽ phát triển được con mắt thứ ba về các

quy tắc ngữ pháp và hành văn tiếng Anh gần như chính xác tuyệt đối mà khơng bị mất
nhiều cơng sức.

Điều thứ hai tơi muốn nói là về từ vựng. Ở đây tôi xin ghi lại nguyên văn 5 quy tắc học từ
của tác giả Norman Lewis, một chuyên gia về huấn luyện từ vựng tiếng Anh cho người
Mỹ. Xin gợi ý lại cho các bạn đang học thi GRE hay GMAT là người bản ngữ cũng thấy
khó học từ hệt như bạn.

Phải cởi mở với từ mới một cách chủ động

Từ mới sẽ không đuổi theo để bạn nhớ, hãy đi tìm chúng
Hãy đọc thật nhiều (Hì hì, nhớ tơi nói gì ở trên khơng?)

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

Hãy thêm từ mới đọc được vào vốn từ vựng của mình

Lần đầu nhìn thấy từ mới, hãy dừng một chút để suy nghĩ đến ý nghĩa của từ trong văn
cảnh cũng như “chiêm ngưỡng dung nhan của nó”. Bạn chưa chắc đã nhớ ngay nhưng sẽ
nhận ra nó lần sau, vài lần như thế thì bạn khơng chỉ nhớ mà cịn biết các nghĩa khác
nhau của từ nữa.

Phải để tư tưởng cởi mở với các ý tưởng mới.
Từ là ý, nếu không muốn nhớ ý thì sẽ khó nhớ từ
Phải đặt mục tiêu cụ thể

Nếu khơng có mục tiêu thì trong vịng một năm tới may lắm bạn học được thêm vài chục
từ mới. Nếu có mục tiêu bạn có thể học được vài chục từ mới trong vòng một tuần hay
vài ngàn từ trong cả năm. Đừng sợ học hết từ, tiếng Anh hiện đại có ít nhất 500.000 từ và
mỗi ngày đều có thêm những từ mới.

Tơi chưa từng đến Mỹ nhưng tơi muốn góp ý vài câu về bài viết này, tán rộng ra vấn đề

tri thức, chứ không phải chỉ tập trung vào cách học anh ngữ.

<i>1. Không nên phê phán cách học của người Trung quốc.</i>

Đối tượng chủ yếu của những người đọc topic này là những sinh viên chưa từng đến Mỹ
và đang mong muốn học tập tại Mỹ. Cửa ải quan trọng nhất mà họ phải vượt qua là Tiếng
Anh để giành admission và học bổng.

Nếu phê phán mơ hình học của người Trung Quốc thì phải đề ra được một mơ hình nước
khác có hiệu quả hơn hoặc một mơ hình mới có khả năng áp dụng tại Việt nam. Điều
quan trọng là giải thích được tại sao nó khả thi ở Việt nam. Cho rằng người Phương tây
giỏi kiến thức tổng hợp, đặc biệt là anh ngữ hơn người Phương đông bởi từ bé họ đã
chăm chỉ nhặt nhạnh các kiến thức hổ lốn hơn là sai lầm. Văn hoá giữa các nước phương
tây, đặc biệt là ngơn ngữ có rất nhiều sự tương đồng, nên hiển nhiên đa số họ giỏi sinh
ngữ và tri thức bách khoa hơn người phương đông.

Thêm vào đó họ lại được hưởng một nền giáo dục tiên tiến, kích thích sáng tạo và định
hướng tích luỹ tri thức đúng đắn. Đòi hỏi một sinh viên Việt bình thường ngồi chương
trình học phổ thơng vất vả như của Việt nam hiện nay phải nhồi nhét thêm nhiều thứ lăng
nhăng khác, không phục vụ trực tiếp cho việc học ở trường của họ là phi lý. Mặt khác
những tri thức ấy chỉ được bản thân họ chọn lọc, khơng có sự hỗ trợ của chính nền giáo
dục, rất có thể lệch lạc và khơng cần thiết. Một điểm quan trọng, đa số các nước phương
tây và Mỹ khơng có kỳ thi đại học. Điểm tốt nghiệp phổ thông với sự coi trọng đồng đều
các môn hết sức quan trọng quyết định việc học lên cao nên họ không bị mất thời gian và
sức ép tập trung vào vài ba môn thi đại học như Việt nam ta.

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

công nhất, luôn dẫn đầu về điểm số TOEFL, GRE, GMAT và vì vậy có sức cạnh tranh rất
cao để giành học bổng và cácơsuất TA, RA. Để đạt được kết quả ấy, TQ đã thành lập các
trung tâm đào tạo anh ngữ chất rất lượng cao, thu thập tất cả các nguồn đề thi TOEFL,
GRE, GMAT có thể để luyện cho sinh viên của họ theo kiểu luyện gà từ cấp hai. Theo

quan điểm của tôi đấy là cách hiệu quả nhất để đưa được số đông sinh viên đến Mỹ.
Đa số sinh viên Việt nam muốn du học là những người trí tuệ bình thường, có quỹ thời
gian luyện thi eo hẹp. Việt nam chưa có điều kiện để thành lập các trung tâm anh ngữ
như TQ thì bản thân mỗi cá nhân phải tự gị mình theo cách ấy, nghĩa là cần cù làm bài
test, chú trọng đến tính hiệu quả chứ khơng phải tích luỹ nhiều tri thức trang trí hào
nhống mà mục đích quan trọng nhất vẫn loay hoay khơng làm sao khơng đạt được.
Cịn đối với một thiểu số có khả năng đặc biệt về anh ngữ thì khơng cần ai phải tư vấn
cách học như thế nào. Chính sự học hành mau tiến bộ là nguồn động lực thúc đẩy họ học
say mê và chóng đạt kết quả cao.

<b>2. Thế nào là kiến thức cần thiết ?</b>

Theo như tơi hiểu thì bạn quan niệm kiến thức là mục đích sống nhưng lại khơng đưa ra
một phép cân đo thế nào là đủ kiến thức và chất lượng kiến thức như thế nào là đạt yêu
cầu?

Bể kiến thức vô cùng, ngay cả những người uyên bác nhất thế giới cũng chỉ có thể có
hiểu biết sâu sắc về vài lĩnh vực trong hàng trăm ngàn lĩnh vực. Vậy thì chọn học cái gì,
đọc cái gì, khi mà đa số chúng ta là những người bình thường, cái sự Muốn của chúng ta
đơi khi chả liên quan gì đến Năng Khiếu của chúng ta. Sẽ ra sao khi cái chúng ta chọn
học,đọc chỉ mất thời gian, chẳng ích lợi gì.

<i>Học nhiều kiến thức hỗn hợp có giá trị gì?</i>

a) Giá trị giải trí:

đồng ý nhưng trong khn khổ những người thích giải trí bằng kiến thức. Một thực tế
đáng buồn, những người này thường nói chuyện với nhau theo kiểu “ơng giơ chân giị, bà
thị chai rượu” rồi gật gù tán tụng lẫn nhau, nhìn những kẻ tập thể thao, đi săn, làm vườn,
câu cá như một lũ dốt nát, khơng biết giải trí

Những nguyên tắc kiểu như “Đừng bao giờ bê trễ việc có thêm kiến thức và hiểu biết”
thực ra là thừa. Quan điểm của tôi: tất cả những ai đang sống, đang hít thở đều là những
người đang tích luỹ kiến thức và hiểu biết, đa số các hoạt động hàng ngày, đi chợ, lang
thang, ăn uống, tán gẫu, tập thể thao... đều chứa đựng việc học hỏi tri thức và đúc kết
kinh nghiệm

b) Giá trị sáng tạo:

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

đoạt giải cuộc thi nào đấy, được xã hội công nhận, biết ơn. Số người này ít lắm lắm.
c) Các giá trị to tát khác cho cộng đồng kiểu như “học cả cho người khác nữa” :

Đây không thể là quy tắc của số đơng. Bởi lẽ: thứ nhất, rất ít người có đủ trí tuệ để hiểu
các vấn đề khoa học, xã hội một cách sâu sắc và đúng đắn. Thứ hai, ai cần người ấy học
hộ?

Tôi nhắc lại là đa số sinh viên du học là những người bình thường với trí tuệ bình thường,
quỹ thời gian hạn hẹp. Việc định hướng nhồi nhét tri thức hỗn hợp là một định hướng sai
lầm và Nếu khơng hài lịng với một vấn đề kiến thức nào đó, hãy tìm chỗ để tham khảo
và tìm ra câu trả lời đúng. , thì ta sẽ mất quá nhiều thời gian và khơng cịn thời gian để
hiểu biết sâu sắc về lãnh vực của mình.

Tơi nhớ ai đó từng nói “con chó thì mới đẻ ra con chó con”. Sáng tạo là đặc tính di truyền
ở người Phương tây, cịn người phương đông như người Việt ta điều dễ nhận thấy là đặc
tính ấy rất kém. Sức sáng tạo của người Việt thấp là bởi khả năng sáng tạo thiên bẩm của
họ kém và không được hưởng một nền giáo dục tồn diện, kích thích sáng tạo như người
Phương tây, chứ không phải họ không cần cù tích luỹ tri thức. Chính sự cần cù học hỏi
thái quá của người Việt đã làm mất thời gian dành cho sáng tạo, làm nghèo hoá bản thân
bởi khơng giỏi bất cứ lĩnh vực gì đủ để kiếm ăn.

Nhiều tri thức không đồng nghĩa với Sáng tạo. Trong một cuộc tán gẫu, bàn chuyện có
người dành cả đời để đi học và giành được 7 cái bằng Tiến sỹ, nhiều người trong chúng
tôi thấy thật ngớ ngẩn và tự hỏi tại sao ông đấy không giành 1 cái thôi và tập trung sức
lực để sáng tạo ra được nhiều thứ hay ho từ 1 lĩnh vực duy nhất mà ông ấy hiểu sâu sắc,
đạt được những sáng chế và phát minh quan trọng đem lại vinh quang cho nước nhà.
Ngồi ra, tơi không tin những lời to tát kiểu như Phục vụ nhân loại trong khi bản thân
người nói chưa là cái gì. Có thể họ nghĩ đúng như vậy nhưng chẳng lẽ họ khơng thấy lời
nói là “Sự nguỵ biện buồn cười” mà bất cứ kẻ vô danh tiểu tốt nào, vì bất kỳ mục đích gì
cũng có thể nói hay sao.

d) Các giá trị “tầm thường” hơn:

(Tỷ dụ như phấn đấu trở thành người thông thái để được mọi người tơn trọng, có thêm
nhiều bạn bè). Sức mạnh của một người không chỉ cấu thành bởi tri thức mà chủ yếu bởi
cách thể hiện tri thức, sự lịch lãm, duyên hài hước, lối sống lành mạnh, sự tôn trọng
người đối thoại....

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

rất nhiều lần) hoặc vẽ tranh cũng bổ ích chả kém việc dành chừng ấy thời gian cho đọc
sách.

Khi người ta có năng khiếu làm gì đấy, nghĩa là dễ thành công trong việc ấy, người ta sẽ
phấn khởi lao vào việc ấy. Khi khơng có năng khiếu gì mấy thì họ dành thới gian làm một
việc dễ dãi hơn là đọc sách, đọc tạp nham, tả pí lù. (ở đây tơi khơng ám chỉ một thiểu số
những người thực sự có năng khiếu đọc và hiểu sâu sắc vấn đề như đồng chí Gấu).
Mỗi giới đều tìm được những người bạn cùng sở thích với mình. Dân “mọt sách” hẳn đã
chứng kiến lịng tự hào và đam mê của giới hoạ sỹ, ở họ học hàm nghĩa tích luỹ tri thức
một cách từ tốn lai rai, qua những ngày bờ bụi dã ngoại, sáng tạo có ý nghĩa nhiều hơn
việc học. Ai bảo rằng họ lãng phí thời gian và khơng biết sống? Tơi thích dân biết vẽ, biết
chơi đàn, biết múa hơn dân chỉ biết nói xng, tràn giang đại hải về hoạ, nhạc, vũ. Sống
nhiệt tình say mê, sống đúng với sở thích quan trọng hơn là học hùng hục những thứ

mình chẳng biết sẽ áp dụng ở đâu, khi nào, học chỉ bởi vì khơng có khả năng làm gì khác.
Nhồi nhét tri thức chỉ là một trong hàng vạn hoạt động của cuộc sống.

Tôi không phê phán chuyện tích luỹ kiến thức, tất cả chúng ta ở đây đều học hành không
ngừng nghỉ đến suốt đời, cấp tập hoặc lai rai, bằng cách này hay cách khác, và đều có ít
ra mục đích học-đọc để giải trí chứ khơng nhất thiết để tiến thân. Nhưng tôi không đề cao
kiến thức như một cái gì đó q hố, xa xỉ bởi lẽ bể học như đại dương, vấn đề như hạt
muối, biết hạt nào hơn hạt nào. Chắc các bạn đã hơn một lần khó chịu với ai đó rao giảng
say sưa về một vấn đề cho dù mới nhưng chẳng logic gì hết, trình bày lung tung chứng tỏ
người đó chả hiểu cái mẹ gì, tư duy có vấn đề nhớn. Hay thất vọng vì ai đó truyền đạt
kiến thức, nhưng khi đọc lại ta thấy họ truyền đạt sai hoặc Input thế nào Output thế ấy,
hiểu biết thiếu sâu sắc, sáng tạo. Đấy là những nguy hiểm của việc đề cao tri thức, khốn
nỗi lại rất phổ biến ở xã hội VN ta hiện nay. Đa số chúng ta khơng khổ sở vì xung quanh
có nhiều người kém hơn mình, khơng hiểu biết bằng mình mà chỉ khó chịu vì những kẻ
chả hơn gì mình nhưng cứ thích lên lớp mình.

“Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”, bản thân mỗi người phải giỏi 1 nghề chính để kiếm
sống, để xã hội cơng nhận rồi mới nói đến những kiến thức hoa lá cành khác.

Những quy tắc vàng bắt chước kiểu giáo huấn của chủ tịch Hồ Chí Minh hay lãnh tụ Lê
nin vỹ đại nghe có vẻ hay ho nhưng chẳng có giá trị áp dụng gì mấy. Hãy xem các đồng
chí đang học ở Mỹ trong US guide, nhiều người trong họ rất giỏi giang nhưng trình bày
vấn đề rất ngắn gọn, khúc triết, tận tuỵ và vô tư.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

sách nào) chẳng qua để bày tỏ quan điểm đề cao Tư duy và Tốc độ cập nhật tri thức hơn
bản thân tri thức.

Thêm một chút Vĩ thanh: Những thứ nên học mà bạn đã liệt kê (triết học, logic học, tôn
giáo, lịch sử và đặc điểm xã hội Mỹ, lịch sử và hình thái kinh tế xã hội thế giới, lịch sử về
sự phát triển các tơn giáo chính ) cũng rất cần thiết nhưng khái niệm to lớn hơn về Văn

Hoá Mỹ và Thế giới bao gồm cả các ngành nghệ thuật, giao tiếp (communication) v.v...
cũng quan trọng không kém. Ngồi ra tại sao khơng kể đến Tâm lý học, Đặc điểm địa lý
-sinh thái Mỹ, Luật và các quy tắc xã hội, các thể chế chính trị, các cơng nghệ mới...Nói
tóm tại, cái gì mà chẳng phải học

<b>Em cũng xin bổ sung một ít về cách học.</b>

Thường thì khi thấy một dạng tốn mới, chúng ta đều bắt tay vào tìm hướng đi và lời giải
cho nó. Theo em việc này là lãng phí thời gian. Nếu có lời giải thì việc đầu tiên là xem lời
giải trước, từ đó dẫn đến hiểu được tại sao người ta lại làm thế, sau đó tự mình đưa ra một
bài tương tự rồi làm lại, cách học như vậy sẽ giúp ta nhớ lâu hơn mà tiết kiệm thời gian.
Khi học ở trên lớp, điều quan trọng nhất là phải hiểu được bài ngay, chứ đừng có kiểu cứ
chép xong rồi về nhà học lại, như thế có thể dẫn đến thiếu sót hoặc hiểu khơng kỹ bài.
Sau khi học xong về cũng nên xem qua lại một lượt luôn, như thế sẽ nắm rất chắc kiến
thức. Cách học này cũng giúp tiết kiệm thời gian học mà lại tăng hiệu quả.

Về tư duy sáng tạo, đúng là học sinh Việt Nam rất kém. Một phần lớn là do cách dạy của
các thầy ở nhà. Cách học để dẫn đến khả năng sáng tạo tốt nhất là trình bày vấn đề theo
một cách rõ ràng, mạch lạc, chi tiết nhất. Từ đó chúng ta sẽ có cái nhìn chính xác và rõ
hơn về một vấn đề. Lấy ví dụ một đề tốn, nếu là các thầy Việt Nam ra thì thường chỉ
ngắn gọn với vài con số, nhưng nếu là thầy Mỹ ra thì nó lại là cả mơt câu truyện, dẫn giải
rất liên quan đến thực tế. Như vậy cách đặt vấn đề chi tiết, mạch lạc là một bước rất quan
trọng dẫn đến sáng tạo.

Bên cạnh đó là khả năng tư duy, học sinh Việt Nam thường suy nghĩ khá máy móc, tư
duy khơng thống, vậy cách giải quyết là gì? Các trường đại học ở Việt Nam chưa đưa bộ
môn Luận sáng tạo vào giảng dạy, trong khi hầu hết trường đại học ở Mỹ đều có. Phương
pháp luận sáng tạo giúp người học cùng lúc có thể tiếp cận vấn đề theo nhiều cách khác
nhau, phân tích những khía cạnh nhỏ nhặt nhất, nhưng cũng thực tế nhất. Con người cần
phải cởi mở trong suy nghĩ, khơng thể gị bó trong những khn khổ đã có sẵn, và nên

tiếp thu và đánh giá những cái mới (có thể phản bác lai suy nghĩ của mình) một cách
khách quan nhất.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>

<!--links-->
Kinh nghiệm học và thi các chứng chỉ quốc tế

• 2
• 622
• 2