Quản lý thư viện: Tiếp cận từ góc độ quan điểm lý thuyết phụ thuộc nguồn lực

Nghiïn cûáu - Trao àưíi

QUẪN L THÛ VIÏÅN: TIÏËP CÊÅN TÛÂ GỐC ÀƯÅ QUAN ÀIÏÍM L THUËT
PH THÅC NGÌN LÛÅC
TS Ninh Thõ Kim Thoa

Àẩi hổc Qëc gia Tp. Hưì Chđ Minh
Tốm tùỉt: Phên tđch hiïån trẩng ngìn lûåc ca thû viïån àẩi hổc Viïåt Nam tûâ gốc àưå tiïëp cêån
ca l thuët ph thåc ngìn lûåc. Trịnh bây chiïën lûúåc vaõ haõnh ửồng cuóa caỏc thỷ viùồn aồi
hoồc nhựỗm tựng cûúâng ngìn lûåc dûåa trïn viïåc phên tđch cấc dûä liïåu àậ thu thêåp tûâ cấc ngìn
tâi liïåu vâ cấc cåc phỗng vêën trûåc tiïëp tẩi bẫy thû viïån àẩi hổc úã Tp. Hưì Chđ Minh. Khùèng
àõnh têìm quan trổng ca viïåc vêån dng l thuët ph thåc ngìn lûåc trong nghiïn cûáu hoẩt
àưång tưí chûác vâ quẫn l thû viïån àẩi hổc.
Tûâ khốa: Ngìn lûåc thû viïån; thû viïån àẩi hổc; quẫn l thû viïån àẩi hổc; l thuët ph
thåc ngìn lûåc.
Library management: An approach based on Resource Dependence Theory
Summary: Analyzes the state-of-the art of Vietnamese academic library resources based on
resource dependence theory; presents the strategy and actions of academic libraries for strengthening
resources on basis of analyzing data, which were collected from paper sources and interviews at 7
academic libraries in Ho Chi Minh City; insists on the importance of applying resource dependence
theory in organization and management of academic libraries
Keywords: Library resources; academic library; university library management; resource
dependence theory.
Múã àêìu
Ngìn lûåc àống vai trô quan trổng trong
mổi hoẩt àưång ca bêët k tưí chûác nâo, bao
gưìm thû viïån. Khẫ nùng phất triïín ca thû
viïån àûúåc hịnh thânh búãi cấc ngìn lûåc vïì cú
súã hẩ têìng vâ cưng nghïå, tâi chđnh, nhên sûå vâ
cấc ngìn lûåc thưng tin. Hoẩt àưång ca mưåt
thû viïån khưng thïí tấch rúâi cấc àùåc àiïím ca

cú quan cng nhû mưi trûúâng xung quanh,
bao gưìm cấc àùåc àiïím vïì ngìn lûåc. Àïí tưí
chûác vâ quẫn l hoẩt àưång thû viïån thânh
cưng, viïåc hiïíu vâ vêån dng l thuët ph
thåc ngìn lûåc sệ gip cấc thû viïån vâ ngûúâi
quẫn l phên tđch hiïån trẩng ngìn lûåc thû
viïån trïn cú súã khoa hổc, tûâ àố àiïìu chónh vâ
àûa ra cấc biïån phấp ph húåp àïí gia tùng
ngìn lûåc vâ giẫm sûå ph thåc ngìn lûåc.
Bâi viïët trịnh bây khấi quất vïì l thuët ph
thåc ngìn lûåc, hiïån trẩng ngìn lûåc ca thû
viïån àẩi hổc Viïåt Nam vâ cấc biïån phấp àang
àûúåc thûåc hiïån àïí tùng cûúâng ngìn lûåc.
18

1. Phûúng phấp nghiïn cûáu
Àïí thu thêåp vâ phên tđch dûä liïåu cho bâi
viïët, tấc giẫ àậ sûã dng phûúng phấp phên tđch
nưåi dung tâi liïåu vâ phûúng phấp phỗng vêën
trûåc tiïëp. Theo àố, cấc tâi liïåu in vâ àiïån tûã
liïn quan àïën l thuët ph thåc ngìn lûåc
vâ ngìn lûåc ca thỷ viùồn aồi hoồc Viùồt Nam
aọ ỷỳồc tờồp hỳồp nhựỗm cung cêëp dûä liïåu àïí trẫ
lúâi cấc cêu hỗi nghiïn cûáu: L thuët ph
thåc ngìn lûåc lâ gị vâ cố àùåc àiïím nhû thïë
nâo; hiïån trẩng ngìn lûåc ca thû viïån àẩi hổc
Viïåt Nam hiïån nay ra sao; Thû viïån àẩi hổc sûã
dng cấc chiïën lûúåc vâ hânh àưång gị àïí quẫn
l sûå ph thåc ngìn lûåc. Cấc cåc phỗng
vêën vúái cấn bưå quẫn l thû viïån, bao

gưìm: giấm àưëc (GÀ), phố giấm àưëc (PGÀ),
vâ 17 nhên viïn (NV) úã bẫy thû viïån àẩi hổc
trïn àõa bân Tp. Hưì Chđ Minh àậ àûúåc tiïën
hânh. Tïn thû viïån vâ võ trđ lâm viïåc ca
ngûúâi tham gia phỗng vêën àûúåc mậ hoấ àïí
àẫm bẫo tđnh khấch quan vâ trung thûåc. Vđ d,
tïn thû viïån àûúåc mậ hoấ thânh HA, HLB,
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
MS, SP, CD, VL vâ PQ; ngûúâi tham gia trẫ lúâi
phỗng vêën àûúåc mậ hoấ thânh HA-GÀ, hóåc
HA-NV1. Dûä liïåu àûúåc phên tđch àïí cho thêëy
mưåt bûác tranh chi tiïët vïì thûåc trẩng ph thåc
ngìn lûåc, nhûäng tấc àưång túái hoẩt àưång thû
viïån cng nhû biïån phấp khùỉc phc ca cấc
thû viïån àẩi hổc Viïåt Nam hiïån nay.
2. Vïì l thuët ph thåc ngìn lûåc
Ngìn lûåc ca tưí chûác àûúåc hiïíu nhû lâ têët
cẫ tâi sẫn, nùng lûåc, quy trịnh hoẩt àưång,
thưng tin vâ tri thûác àûúåc kiïím soất búãi tưí
chûác vâ gip tưí chûác nhêån thỷỏc vaõ thỷồc hiùồn
caỏc chiùởn lỷỳồc nhựỗm nờng cao hiùồu quẫ vâ
hiïåu sët hoẩt àưång [1, 2]. Trong mưåt tưí chûác,
ngìn lûåc cêìn àûúåc hiïíu vâ ûu tiïn dûåa trïn
têìm quan trổng vâ tịnh trẩng khan hiïëm; dûåa
vâo ngìn lûåc àố, mưåt tưí chûác cố thïí tẩo ra
sûác mẩnh vâ lúåi thïë cẩnh tranh so vúái cấc tưí
chûác khấc. Bïn cẩnh cấc ngìn lûåc nưåi tẩi sùén

cố, cấc tưí chûác côn sûã dng cấc ngìn lûåc thu
àûúåc hóåc àûúåc cung cêëp tûâ bïn ngoâi.
Trong cën sấch “Sûå kiïím soất cấc tưí chûác
tûâ bïn ngoâi: Quan àiïím ph thåc ngìn lûåc”,
Jeff Pfeffer vaõ Gerald Salancik [3] cho rựỗng
chũa khoaỏ cho sỷồ sưëng côn ca mưåt tưí chûác lâ
khẫ nùng àẩt àûúåc vâ duy trị cấc ngìn lûåc”.
L thuët ph thåc ngìn lûåc nghiïn cûáu
nhûäng cấch thûác mâ cấc ngìn lûåc àûúåc cấc
ngìn bïn ngoâi ca tưí chûác cêëp cố ẫnh hûúãng
àïën hânh vi vâ hoẩt àưång ca tưí chûác àố. L
thuët naõy cho rựỗng caỏc tửớ chỷỏc bừ aónh hỷỳóng
aỏng kùớ búãi cấc ấp lûåc bïn ngoâi ca mưi
trûúâng hoẩt àưång, bao gưìm cấc ngìn – núi
kiïím soất hay cung cêëp cấc ngìn lûåc cêìn thiïët
cho tưí chûác. Tûâ quan àiïím ph thåc ngìn
lûåc, Pfeffer [4] àûa ra nùm lån àiïím sau:
(1) cấc àún võ cú bẫn ca cấc mưëi quan hïå
tûúng tấc vâ xậ hưåi lâ cấc tưí chûác;
(2) cấc tưí chûác nây khưng hoân toân cố
quìn tûå trõ mâ bõ kiïím soất vâ ẫnh hûúãng búãi
mưåt mẩng lûúái ph thåc lêỵn nhau vúái cấc tưí
chûác khấc;
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014

(3) sûå ph thåc lêỵn nhau diïỵn ra trong mưi
trûúâng hoẩt àưång khưng ưín àõnh dêỵn àïën
nhûäng ri ro trong viïåc duy trị sûå tưìn tẩi hay
àẩt àûúåc thânh cưng liïn tc ca tưí chûác;
(4) cấc tưí chûác hânh àưång àïí quẫn l sûå

ph thåc lêỵn nhau; nhûäng hânh àưång àố
khưng phẫi lc nâo cng gip gùåt hấi àûúåc
thânh cưng, nhûng cố thïí sệ gip tẩo ra nhûäng
hịnh thûác húåp tấc vâ sûå ph thåc múái;
(5) cấc hịnh thûác ph thåc lêỵn nhau gip
hịnh thânh quìn lûåc liïn tưí chûác hóåc trong
nưåi bưå tưí chûác; quìn lûåc nây cố ẫnh hûúãng
àïën cấc hoẩt àưång ca tưí chûác.
Mc tiïu ca mưåt tưí chûác lâ quẫn l sûå ph
thåc ca mũnh vaõo caỏc nguửỡn lỷồc ỷỳồc cung
cờởp bựỗng caỏch gia tùng sûác mẩnh ca tưí chûác,
tẩo ra cấc ngìn lûåc sùén cố àïí giẫm thiïíu sûå
ph thåc ca mịnh vâo cấc ngìn ca cấc
ngìn lûåc khan hiïëm. Hai chiïën lûúåc cú bẫn
mâ cấc tưí chûác vâ nhâ quẫn l cêìn thûåc hiïån
lâ: (1) sûã dng khẫ nùng vâ ẫnh hûúãng ca
mịnh àïí giânh lêëy cấc ngìn lûåc cêìn thiïët;
vâ (2) àấp ûáng nhu cêìu ca cấc tưí chûác khấc
trong cng mưi trûúâng hoẩt àưång àïí àẩt àûúåc
vâ múã rưång khẫ nùng tđch lu vâ sûã dng cấc
ngìn lûåc.
Mưåt sưë hânh ửồng cuồ thùớ ỷỳồc ùỡ xuờởt aỏp
duồng nhựỗm giuỏp mửồt tưí chûác giẫm thiïíu sûå
ph thåc vâo mưi trûúâng hoẩt àưång ca tưí
chûác àố [2, 5] bao gưìm: sất nhêåp vâo tưí chûác
khấc, gia nhêåp vâ phưëi húåp hoẩt àưång, gia
tùng vai trô ca ban giấm àưëc vâ xêy dûång
mưëi quan hïå vúái cấc cú quan chđnh ph, chûáng
minh sûå thânh cưng ca tưí chûác. Hânh àưång
sất nhêåp àûúåc thûåc hiïån àïí gip mưåt tưí chûác

giẫm búát sûå cẩnh tranh bựỗng caỏch mua laồi
cửng ty/tửớ chỷỏc vửởn dụ laõ ửởi th cẩnh tranh;
gip giẫm sûå ph thåc lêỵn nhau vâo cấc
ngìn cung cêëp ngìn lûåc àêìu vâo hóåc cấc
àún võ mua sẫn phêím àêìu ra; vâ àa dẩng hoấ
cấc hoẩt ửồng cuóa tửớ chỷỏc nhựỗm giaóm phuồ
thuửồc vaõo caỏc ỳn võ cố liïn hïå trao àưíi. Hânh
19


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
àưång phưëi húåp àûúåc thïí hiïån dûúái cấc hịnh
thûác nhû: cấc liïn minh chiïën lûúåc, cấc thỗa
thån vïì nghiïn cûáu vâ phất triïín, nghiïn cûáu
thõ trûúâng, vâ xêy dûång mưëi quan hïå giûäa àún
võ mua vâ nhâ cung cêëp. Ban giấm àưëc àống
vai trô quan trổng trong viïåc giuáp cung cêëp
thöng tin tû vêën, truy cêåp vâo cấc kïnh thưng
tin vâ ngìn lûåc. Cấc thânh viïn ban giấm àưëc
cêìn cố cấc k nùng ph húåp àïí vêån dng trong
cấc tịnh hëng khấc nhau. Xêy dûång mưëi
quan hïå vúái cấc cú quan ca chđnh ph àûúåc
coi nhû mưåt trong nhûäng biïån phấp gip cấc
cưng ty, tưí chûác tấc àưång gip xêy dûång mưi
trûúâng phấp chïë ph húåp àïí tẩo àiïìu kiïån cho
sûå phất triïín ca cấc cưng ty vâ tưí chûác.
Tûâ khi ra àúâi, l thuët ph thåc ngìn
lûåc àậ àûúåc vêån dng trong nhiïìu lơnh vûåc ca
quẫn l tưí chûác trong cấc tưí chûác phi lúåi
nhån, cấc cưng ty kinh doanh thûúng mẩi

hóåc cưng nghiïåp, bao gưìm viïåc tưëi ûu hoấ cú
cêëu ca tưí chûác, tuín dng nhên sûå, phất
triïín chiïën lûúåc sẫn xët, xêy dûång cấc húåp
àưìng, phất triïín húåp tấc vâ liïn kïët [6]. Tuy
nhiïn, viïåc vêån dng l thuët nây àïí nghiïn
cûáu trong hoẩt àưång thû viïån - thưng tin côn
rêët hẩn chïë.
3. Vai trô ca l thuët ph thåc ngìn
lûåc vúái thû viïån àẩi hổc Viïåt Nam
L thuët ph thåc ngìn lûåc cố thïí àûúåc
vêån dng àïí giẫi thđch sûå ẫnh hûúãng ca cấc
ëu tưë bïn ngoâi àïën hoẩt àưång tưí chûác quẫn
l thû viïån. Ngìn lûåc ca thû viïån bao gưìm
ngìn lûåc thưng tin - tû liïåu, tâi chđnh, nhên
sûå vâ cú súã vêåt chêët. Theo cấc vùn bẫn phấp
quy vïì thû viïån àẩi hổc [7, 8], thû viïån àẩi hổc
lâ mưåt bưå phêån khưng thïí tấch rúâi ca trûúâng
àẩi hổc, cố ban giấm àưëc vâ cấc bưå phêån chûác
nùng. Vïì cấn bưå thû viïån, hiïåu trûúãng ca
trûúâng àẩi hổc lâ ngûúâi quët àõnh sưë lûúång
nhên viïn cêìn thiïët àïí àẫm bẫo thû viïån hoẩt
àưång cố hiïåu quẫ. Vïì vưën tâi liïåu, thû viïån cố
chûác nùng bưí sung àêìy à tâi liïåu thưng tin tûâ
20

cấc ngìn khấc nhau àïí phc v nhu cêìu ca
ngûúâi àổc. Vïì tâi chđnh, hoẩt àưång ca thû
viïån dûåa trïn hai ngìn chđnh, bao gưìm kinh
phđ do nhâ trûúâng cêëp (ngìn chđnh) vâ cấc
ngìn kinh phđ khấc nhû ngìn tâi trúå, ngìn

thu tûâ cấc dõch v thû viïån-thưng tin. Vïì cú súã
vêåt chêët, tr súã thû viïån àûúåc u cêìu thiïët kïë
vâ xêy dûång theo àng cấc tiïu chín kiïën
trc vâ sûå phất triïín ca thû viïån. Nhû vêåy,
ngìn lûåc ca thû viïån àẩi hổc ph thåc ch
ëu vâo sûå àêìu tû vâ quan têm ca nhâ trûúâng,
c thïí lâ hiïåu trûúãng, tûâ phên bưí kinh phđ hoẩt
àưång vâ bưí sung tâi liïåu, bưë trđ tr súã, àïën àêìu
tû vïì mấy mốc trang thiïët bõ… Ngoâi ra,
ngìn lûåc cuãa thû viïån cuäng liïn quan mêåt
thiïët àïën caác nhâ cung cêëp xët bẫn phêím vâ
cú súã dûä liïåu (CSDL), cấc nhâ tâi trúå, cấc cú
quan thû viïån vâ thưng tin khấc, cấc hiïåp hưåi
thû viïån, Bưå Giấo dc vâ Àâo tẩo (GD&ÀT)
vâ cấc bưå ch quẫn ca trûúâng àẩi hổc…
Trong nhûäng nùm gêìn àêy, thû viïån cấc
trûúâng àẩi hổc úã Viïåt Nam àûúåc u cêìu phẫi
nêng cao chêët lûúång vâ cung cêëp cấc dõch v
cố chêët lûúång, àấp ûáng nhu cêìu ca ngûúâi sûã
dng àïí phc v tưët cấc hoẩt àưång hổc têåp,
giẫng dẩy vâ nghiïn cûáu, vâ àïí phc v cho
cưng tấc àấnh giấ vâ kiïím àõnh chêët lûúång. Sûå
hiïíu biïët vïì mưëi quan hïå ph thåc giûäa cấc thû
viïån trûúâng àẩi hổc vâ cấc bïn liïn quan - núi
cung cêëp cấc ngìn lûåc cho thû viïån sệ gip
cấc nhâ quẫn l vâ cấc thû viïån nhêån ra cấc
ngìn ẫnh hûúãng quan trổng tûâ bïn ngoâi vâ
tịm kiïëm cấc phûúng phấp ph húåp àïí tùng
cûúâng hiïåu quẫ sûã dng cấc ngìn lûåc vâ
giẫm sûå ph thåc, àưìng thúâi giuáp thû viïån

nêng cao chêët lûúång àaáp ûáng caác tiïu chđ àấnh
giấ vâ kiïím àõnh.
4. Hiïån trẩng sûå ph thåc ngìn lûåc
ca thû viïån àẩi hổc úã Viïåt Nam
Trïn thûåc tïë, cố sûå khấc nhau rộ nết vïì
ngìn lûåc ca cấc thû viïån àẩi hổc do cấc àùåc
àiïím tưí chûác vâ mûác àưå tûå ch. Theo bấo cấo
THƯNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 6/2014


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
ca V Thû viïån [9], cố ba nhốm thû viïån àẩi
hổc vúái cấc cêëp àưå tûå ch khấc nhau.
Nhốm thûá nhêët bao gưìm cấc thû viïån àẩi
hổc thåc cấc àẩi hổc qëc gia vâ àẩi hổc
vng. Cấc thû viïån nây lâ nhûäng àún võ àưåc
lêåp, chõu sûå quẫn l trûåc tiïëp ca ban giấm
hiïåu trûúâng àẩi hổc, cố quìn tûå ch trong
quẫn l tâi chđnh, cố tû cấch phấp nhên, cố
con dêëu vâ tâi khoẫn riïng. Cấn bưå thû viïån
ca cấc thû viïån thåc nhốm nây cố trịnh àưå
chun mưn cao; cú súã vêåt chêët ca cấc thû
viïån khấ hiïån àẩi, bao gưìm tr súã àûúåc xêy
múái theo chín kiïën trc thû viïån, cố cấc
trang thiïët bõ àấp ûáng àûúåc nhu cêìu ngûúâi àổc.
Nhốm thûá hai bao gưìm cấc thû viïån àẩi hổc,
cấc thû viïån thânh viïn ca àẩi hổc qëc gia vâ
àẩi hổc vng. Cấc thû viïån nây àûúåc coi nhû lâ
mưåt àún võ chûác nùng ca nhâ trûúâng nhûng
khưng cố quìn tûå ch vïì tâi chđnh, khưng cố

con dêëu vâ tâi khoẫn riïng. Kinh phđ hoẩt àưång
ca thû viïån do nhâ trûúâng phên bưí vâ quẫn l
thưng qua cấc phông chûác nùng ca trûúâng.
Nhốm thûá ba bao gưìm cấc thû viïån lâ mưåt
bưå phêån ca mưåt àún võ chûác nùng trong
trûúâng àẩi hổc.
Cấc thû viïån thåc hai nhốm sau cố àiïìu
kiïån vïì nhên lûåc, cú súã vêåt chêët vâ ngìn kinh
phđ àûúåc cêëp khưng àưìng àïìu, ph thåc vâo
àiïìu kiïån vâ sûå quan têm ca ban giấm hiïåu
nhâ trûúâng. Nhûäng àùåc àiïím trïn ca cấc
nhốm àậ cố ẫnh hûúãng quan trổng àïën vai trô,
quìn hẩn vâ trấch nhiïåm ca ban giấm àưëc
thû viïån trong cưng tấc quẫn l vâ trong viïåc
tịm kiïëm cấc ngìn lûåc.
Dûä liïåu thu àûúåc tûâ cấc ngìn tâi liïåu vâ
cấc cåc phỗng vêën cng xấc nhêån cấc vêën àïì
àûúåc trịnh bây úã trïn, têåp trung vâo cấc àiïím
chđnh sau:
(1) sûå hẩn chïë vïì ngìn lûåc ca thû viïån
àẩi hổc;
(2) cấc tấc àưång ca sûå ph thåc ngìn
lûåc àïën hoẩt àưång vâ cưng tấc quẫn l;
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014

(3) nhûäng nưỵ lûåc ca ban giấm àưëc thû viïån
trong viïåc nêng cao chêët lûúång ngìn lûåc thû viïån.
Phêìn lúán cấc thû viïån àẩi hổc, àùåc biïåt lâ cấc
thû viïån àẩi hổc ngoâi cưng lêåp, cố ngìn lûåc
hẩn chïë vâ cú súã hẩ têìng nghêo nân [10, 11].

Theo bấo cấo ca Bưå GD&ÀT [11], kïët quẫ
khẫo sất tẩi 172 thû viïån àẩi hổc cho thêëy cấc
khố khùn chđnh liïn quan àïën ngìn lûåc vêåt
chêët vâ trang thiïët bõ nghêo nân lẩc hêåu, vưën
tâi liïåu hẩn chïë vâ khưng cêåp nhêåt. Cố 87,8%
trûúâng àẩi hổc, cao àùèng cố thû viïån truìn
thưëng vâ 39,3% cố thû viïån àiïån tûã; trong àố,
chó cố 38,9% thû viïån truìn thưëng vâ 40,3%
thû viïån àiïån tûã cố ấp dng cấc tiïu chín thû
viïån hiïån cố úã Viïåt Nam hóåc trïn thïë giúái.
Mưåt thû viïån chó rưång trung bịnh 150m2, vâ
àûúåc cêëp trung bịnh 536.9 triïåu àưìng mưåt nùm
àïí bưí sung tâi liïåu. Nhûäng ëu kếm ca thû
viïån àẩi hổc àậ dêỵn àïën hiïåu quẫ phc v
chûa cao. Vđ d, chó cố khoẫng 14.000 giẫng
viïn vâ 92.000 sinh viïn àïën sûã dng cấc thû
viïån àûúåc khẫo sất trong mưåt nùm hổc. Àiïìu
nây cho thêëy thû viïån chûa cố sûác ht mẩnh
mệ vúái ngûúâi àổc, vâ khẫ nùng phc v cưng
tấc giẫng dẩy, hổc têåp vâ nghiïn cûáu côn hẩn
chïë. Ngoâi ra, sûå gia tùng nhanh chống vïì sưë
lûúång cấc trûúâng àẩi hổc vúái quy mư khấc
nhau trong nhûäng nùm qua cng dêỵn àïën tịnh
trẩng ngìn lûåc àûúåc phên bưí vâ sûã dng mưåt
cấch tẫn mẩn vâ dân trẫi, dêỵn àïën lâm giẫm
chêët lûúång hoẩt àưång.
Xấc nhêån nhûäng hẩn chïë vïì ngìn lûåc vêåt
chêët, nùm trong sưë bẫy cấn bưå quẫn l thû
viïån àûúåc phỗng vêën àậ cho rựỗng caỏc thỷ viùồn
coỏ mựồt bựỗng rờởt nhoó heồp, chựổp vấ vâ khưng

àûúåc thiïët kïë theo tiïu chín ph húåp; thiïëu
chưỵ ngưìi cho bẩn àổc; thiïëu mấy mốc vâ cấc
trang thiïët bõ cêìn thiïët àïí phc v; vâ thiïëu
ngìn lûåc tâi chđnh. Nhûäng kiïën sau àêy àậ
cho thêëy chi tiïët hiïån trẩng cấc ngìn lûåc vêåt
chêët úã cấc thû viïån àûúåc khẫo sất vâ nhûäng
ẫnh hûúãng tûâ hiïån trẩng àoá:
21


Nghiùn cỷỏu - Trao ửới
Vừ trủ thỷ viùồn nựỗm trong toâ nhâ c, cố
kïët cêëu khưng tn theo tiïu chín thiïët kïë
ca thû viïån. Thû viïån cố quy mư nhỗ vâ
khưng cố àêìy à trang thiïët bõ. Bẩn àổc
thûúâng àấnh giấ thû viïån thưng qua àiïìu kiïån
cú súã vêåt chêët mâ đt ch àïën chêët lûúång
ngìn lûåc thưng tin. Cấn bưå giẫng viïn
thûúâng khưng mën àïën thû viïån vị cú súã vêåt
chêët quấ nghêo nân” (NT-GÀ).
“Do diïån tđch quấ nhỗ, thû viïån khưng thïí bưí
sung nhiïìu bẫn sấch cho mưỵi nhan àïì nïn àậ
lâm ẫnh hûúãng àïën khẫ nùng àấp ûáng nhu cêìu
mûúån tâi liïåu ca bẩn àổc. Sưë mấy tđnh hiïån cố
ca thû viïån côn rêët đt. Ngay cẫ sưë chưỵ ngưìi àổc
tâi liïåu in cng hẩn chïë” (HLB-PGÀ).
“Àa sưë cấc mấy tđnh úã thû viïån àûúåc trang
bõ tûâ khoẫng nùm 2000. Trong khi ûáng dng
cưng nghïå thưng tin cêìn àûúåc cêåp nhêåt vâ
nêng cêëp liïn tc, mưåt phêìn mïìm múái ra cêìn

cố phêìn cûáng tưët ài kêm thị mấy tđnh ca thû
viïån chûa cố cêëu hịnh àấp ûáng àûúåc u cêìu
trïn. Cấc mấy tđnh nây chó ph húåp cho viïåc
tra cûáu thưng thûúâng vâ tịm tin trïn Internet.
Sang nùm thû viïån sệ cho phếp bẩn àổc truy
cêåp tûâ xa vâo CSDL. Nhûng vúái hiïån trẩng
trïn, nïëu 5.000 ngûúâi àưìng thúâi truy cêåp vâo
CSDL thị hoẩt àưång ca mẩng mấy tđnh thû
viïån cố thïí sệ bõ ngûng trïå. Khi sûã dng mưåt
dõch v mâ dõch v àố bõ giấn àoẩn liïn tc thị
ngûúâi dng sệ khưng hâi lông vâ khưng mën
dng tiïëp dõch v àố nûäa” (HA-NV1).
Hẩn chïë vïì cú súã vêåt chêët vâ kinh phđ àậ
ẫnh hûúãng lúán túái cấc hoẩt àưång ca thû viïån
vâ àưång lûåc lâm viïåc ca nhên viïn. Cấc dûä
liïåu thu àûúåc tûâ cấc cåc phỗng vêën khùèng
àõnh thïm nghơa ca mư hịnh khoẫng cấch
chêët lûúång dõch v [12, 13], vâ cho thêëy, trong
cấc tưí chûác cung cêëp dõch v, khấch hâng cố
xu hûúáng àấnh giấ chêët lûúång dõch v dûåa trïn
cẫm nhêån ca hổ vïì cú súã vêåt chêët trang thiïët
bõ, vâ nùng lûåc phc v ca tưí chûác àố. Nối
cấch khấc, thânh cưng ca mưåt thû viïån trong
22

viïåc ấp dng ngun tùỉc àõnh hûúáng khấch
hâng ph thåc rêët nhiïìu vâo ngìn lûåc hiïån
cố vâ àûúåc cung cêëp ca thû viïån.
Àïí khùỉc phc tịnh trẩng nghêo nân vïì cú
súã hẩ têìng, ngìn lûåc thưng tin vâ hẩn chïë vïì

kinh phđ, nhiïìu thû viïån àậ xêy dûång vâ tham
gia vâo cấc dûå ấn nhû dûå ấn giấo dc àẩi hổc
àïì tịm ngìn tâi trúå tûâ cấc cú quan - tưí chûác
trong vâ ngoaõi nỷỳỏc nhựỗm tựng cỷỳõng cỳ sỳó
vờồt chờởt, mua cỳ súã dûä liïåu, phất triïín cấc dõch
v, nêng cao trịnh àưå chun mưn cho nhên
viïn àïí nêng cao chêët lûúång hoaồt ửồng.
Kinh phủ mua CSDL khửng nựỗm trong
kinh phủ dỷồ truõ haõng nựm maõ thỷỳõng laõ nựỗm
trong dỷồ aỏn cuóa thû viïån nhû dûå ấn giấo dc
àẩi hổc” (HLB-PGÀ).
“Thû viïån phẫi xêy dûång nhiïìu dûå ấn nhû
dûå ấn vúái vưën vay tûâ Ngên hâng Thïë giúái vâ
dûå ấn vúái Bưå GD & ÀT. Hêìu hïët cấc bưå CSDL
àïìu àûúåc mua bựỗng tiùỡn tỷõ caỏc dỷồ aỏn oỏ chỷỏ
khửng thùớ mua ỷỳồc bựỗng kinh phủ ỷỳồc cờởp
ừnh kyõ tỷõ ngờn saỏch Nhâ nûúác. Cho nïn, àïí
tùng cûúâng kinh phđ thị àiïìu quan trổng lâ thû
viïån phẫi lêåp kïë hoẩch xêy dûång cấc dûå ấn àïí
nhêån tâi trúå” (SP-PGÀ).
Bïn cẩnh àố, viïåc múã rưång cấc mưëi quan
hïå vúái cấc nhâ xët bẫn vâ phất hânh cng
gip cấc thû viïån phất triïín ngìn lûåc thưng
tin àa dẩng hún: “Thû viïån cố mưëi quan hïå vúái
cấc tưí chûác, nhâ xët bẫn vâ cấ nhên nïn thû
viïån nhêån àûúåc khấ nhiïìu sấch. Vđ d, thû
viïån tham gia dûå ấn vúái Qu chêu Ấ thị cố thïí
nhêån àûúåc hâng ngân àêìu sấch mưåt nùm”
(HA-GÀ). Xêy dûång cấc dûå ấn xin tâi trúå sấch
cng àậ àûúåc thûåc hiïån úã nhiïìu thû viïån vâ

àûúåc coi lâ mưåt trong nhûäng giẫi phấp gip
tùng cûúâng ngìn lûåc thưng tin, gip giẫi
quët mêu thỵn giûäa nhu cêìu tin ngây câng
cao vâ kinh phđ hẩn hểp [18].
Cấc thû viïån cng xêy dûång cấc thû viïån
àiïån tûã, triïín khai cấc dûå ấn sưë hoấ àïí quẫn l
vâ phc v cấc tâi liïåu nưåi sinh, xêy dûång cấc
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
cưíng thưng tin àïí gip ngûúâi àổc truy cêåp àïën
cấc ngìn thưng tin àa dẩng mưåt cấch thån
lúåi [9]. Hoẩt àưång phưëi húåp trong viïåc chia sễ
ngìn lûåc thưng tin àậ àûúåc thûåc hiïån bûúác
àêìu trong phẩm vi giúái hẩn, vđ d: giûäa cấc
thû viïån thânh viïn ca mưåt àẩi hổc qëc gia,
giûäa cấc thû viïån tham gia dûå ấn tùng cûúâng
ngìn lûåc thưng tin…
Tuy nhiïn, hoẩt àưång ca cấc thû viïån vêỵn
ph thåc ch ëu vâo ngìn kinh phđ àûúåc
nhâ trûúâng cêëp. Vêën àïì duy trũ ửớn ừnh hoựồc
tựng lỷỳồng kinh phủ ỷỳồc cờởp hựỗng nùm vêỵn
àống vai trô quan trổng hâng àêìu àưëi vúái cấc
thû viïån, trong àố hiïåu quẫ hoẩt àưång ca thû
viïån vâ vai trô cêìu nưëi ca ban giấm àưëc thû
viïån vúái ban giấm hiïåu nhâ trûúâng lâ quët
àõnh. Giấm àưëc mửồt thỷ viùồn cho rựỗng:
Mửởi quan hùồ giỷọa laọnh aồo thû viïån vâ
ban giấm hiïåu nhâ trûúâng lâ tưët vâ dûåa trïn

hiïåu quẫ cưng viïåc ca thû viïån. Hiïåu quẫ
cưng viïåc àống vai trô quët àõnh túái sûå quan
têm vâ àêìu tû ca nhâ trûúâng cho thû viïån.
Nhâ trûúâng thêëy thû viïån lâm tưët thị sệ àêìu tû.
Vđ d, nhâ trûúâng sệ cho phếp thû viïån tuín
dng thïm nhên sûå vị trûúâng thêëy cấc cấn bưå
thû viïån àïìu lâm viïåc nghiïm tc vâ bêån rưån.
Thû viïån phc v sưë lûúång sinh viïn rêët lúán,
cố sưë lûúång tâi liïåu cho mûúån nhiïìu. Nïëu thû
viïån chi hâng t àưìng àïí mua sấch nhûng
khưng ai àổc thị nhâ trûúâng sệ khưng àêìu tû
nûäa” (MS-GÀ).
Mưåt giấm àưëc khấc nhêën mẩnh àïën vai trô
cấ nhên ca ngûúâi quẫn l vâ cấc k nùng cêìn
thiïët trong viïåc thiïët lêåp cấc mưëi quan hïå àïí
tịm cấc ngìn lûåc àa dẩng cho thû viïån:
“Ngûúâi quẫn l cêìn cố khẫ nùng ngoẩi
giao, àùåc biïåt cêìn thiïët vúái ngûúâi lậnh àẩo
ca cấc thû viïån khưng cố quìn tûå ch. Vúái
ngûúâi Viïåt Nam, cố khẫ nùng ngoẩi giao tưët
cố thïí àống gốp vâo thânh cưng khoẫng 50%.
Ngûúâi quẫn l cêìn cố mưëi quan hïå rêët rưång vâ
linh hoẩt àïí biïën kïë hoẩch vâ tûúãng ca
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014

mịnh thânh hiïån thûåc. Ngûúâi quẫn l phẫi
khếo lếo àïí lêëy àûúåc nhûäng àiïìu kiïån thån
lúåi àấp ûáng àûúåc viïåc nêng cao chêët lûúång rưìi
lc àố múái truìn tûúãng vâ triïín khai kïë
hoẩch àïën nhên viïn” (HA-GÀ).

Ngûúâi trẫ lúâi phoóng vờởn cuọng cho rựỗng, duõ
rờởt muửởn nờng cao chờởt lûúång thû viïån nhûng
nïëu khưng cố ngìn kinh phđ, khưng cố sûå
ng hưå ca ban lậnh àẩo nhâ trûúâng, cấc
phông ban vâ khoa liïn quan thị rêët khố thânh
cưng:
“Vị thû viïån lâ mưåt bưå phêån ca trûúâng àẩi
hổc nïn mưëi quan hïå vúái nhâ trûúâng àống vai
trô quan trổng. Khưng thïí nối chung chung lâ
thû viïån àang phc v rêët tưët mâ phẫi bấo cấo
dûåa trïn sưë liïåu; vđ d, sửở lỷỳồng baồn oồc tựng
hựỗng nựm laõ bao nhiùu, trong àố sưë giẫng
viïn tùng lïn bao nhiïu ngûúâi. Thû viïån phẫi
àûa ra sưë liïåu c thïí vâ chûáng minh sệ hoẩt
àưång mưåt cấch hiïåu quẫ nïëu àûúåc nhâ trûúâng
àêìu tû” (HA-GÀ).
Vïì ngìn lûåc con ngûúâi, trong khi u cêìu
vïì mưåt thû viïån àẩi hổc hiïån àẩi àûúåc vêån
hânh búãi cấc cấn bưå cố trịnh àưå cao lâ ngây
câng cêëp thiïët thị àưåi ng cấn bưå thû viïån
àûúåc àấnh giấ côn “thiïëu vaâ chûa àûúåc quan
têm” àuáng mûác [9], “chûa laâm chuã àûúåc cöng
nghïå, kyä nùng chuyïn nghiïåp yïëu, thiïëu tû
duy sấng tẩo, ... quan cấch trong phc v, th
àưång trong cưng viïåc” [14]. Ngoâi ra, xët
hiïån tịnh trẩng “rô ró chêët xấm” khi mâ nhûäng
ngûúâi cố trịnh àưå chun mưn cao rúâi bỗ
ngânh thû viïån - thưng tin àïí lâm viïåc cho cấc
tưí chûác khấc [15]. Cố nhiïìu ngun nhên
dêỵn àïën tịnh trẩng trïn nhû chêët lûúång àâo

tẩo [14], mưi trûúâng lâm viïåc khưng àấp ûáng
àûúåc cấc k vổng ca nhên viïn, phûúng phấp
quẫn l chûa ph húåp [15], vâ do thu nhờồp
thờởp [16].
Kùởt quaó phoóng vờởn xaỏc nhờồn rựỗng, d phêìn
lúán cấn bưå thû viïån cố kiïën thûác chun mưn do
àậ tưët nghiïåp cao àùèng, àẩi hổc vâ sau àẩi hổc
23


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
chun ngânh thû viïån - thưng tin, nhûng hổ lẩi
thiïëu cấc k nùng vâ kiïën thûác khấc nhû ngoẩi
ngûä, cưng nghïå thưng tin vâ giao tiïëp. kiïën tûâ
mưåt cấn bưå quẫn l àậ phẫn ấnh hiïån trẩng nây:
“Àa sưë cấc nhên viïn cố trịnh àưå hẩn chïë
vïì ngoẩi ngûä vâ tin hổc nïn viïåc tịm hiïíu, giúái
thiïåu sấch ngoẩi vùn, hûúáng dêỵn tin cho bẩn
àổc thưng qua mẩng Internet vâ website côn
hẩn chïë. Nhên viïn vêỵn côn phc v theo
phong cấch truìn thưëng, tûác lâ sinh viïn àïën,
mûúån gị thị tûå vâo kho lêëy chûá chûa cố nhûäng
hịnh thûác dõch v ch àưång giúái thiïåu sấch”
(HLB-PGÀ).
Ngun nhên ca tịnh trẩng “chẫy mấu
chêët xấm” cng àûúåc nhiïìu ngûúâi tham gia
phỗng vêën phên tđch sêu. Mưåt l do quan
trổng lâ do chđnh sấch lûúng thûúãng chûa àấp
ûáng àûúåc k vổng ca ngûúâi lao àưång. Mưåt
cấn bưå quẫn l phên tđch:

“Thû viïån cêìn mưåt àưåi ng cấn bưå n têm
cưng tấc vâ lâm viïåc lêu dâi. Trïn thûåc tïë, nhên
viïn thû viïån khưng n têm cưng tấc lâ do thu
nhêåp chûa àấp ûáng àûúåc nhu cêìu cåc sưëng
hâng ngây. Hổ chó úã thû viïån trong mưåt khoẫng
thúâi gian nhêët àõnh, sau àố chuín ài nhûäng
núi khấc cố mûác lûúng cao hún. Nhûäng ngûúâi úã
laåi thû viïån chuã yïëu lâ do thiïëu nùng lûåc nïn chó
cố thïí phc v trong thû viïån truìn thưëng,
trịnh àưå khưng àấp ûáng àûúåc nhu cêìu trong
tûúng lai ca mưåt thû viïån hiïån àẩi” (NT-GÀ).
Ngoâi viïåc tấc àưång àïën sûå ưín àõnh tưí
chûác, thu nhêåp thêëp cng ẫnh hûúãng àïën têm
l vâ thấi àưå lâm viïåc ca nhên viïn. Kïët quẫ
phỗng vêën cho thêëy, vúái tiïìn lûúng thêëp, cấn
bưå thû viïån khưng hâi lông vâ têån têm vúái
cưng viïåc, ẫnh hûúãng àïën chêët lûúång phc v
vâ cấc cưng viïåc chun mưn khấc.
“Do nhâ trûúâng trẫ lûúng thêëp hún so vúái
cấc cú quan khấc nïn cấn bưå nhên viïn thû
viïån chûa cưë gùỉng àïí lâm tửởt hỳn. Hoồ nghụ
rựỗng taồi sao hoồ phaói laõm nhiùỡu khi lûúng
khưng tùng lïn cht nâo” (NT-PGÀ).
24

“Vị thû viïån lâ ngânh phc v cưng vâ phi
lúåi nhån. Nhên viïn lâm nhiïìu cng nhêån
mûác lûúng giưëng nhû ngûúâi lâm đt, khưng thïí
lêëy doanh thu àïí tđnh tiïìn lûúng cho nhên
viïn” (MS-GÀ).

“Thû viïån vêỵn phc v theo chïë àưå bao cêëp
vâ toân bưå kinh phđ do Nhâ nûúác cêëp nïn
khưng tẩo ra sûå cẩnh tranh mâ tẩo nïn sûác :
Thû viïån cố bựỗng oỏ kinh phủ, bựỗng oỏ nguửỡn
lỷồc thũ thỷ viùồn chó phc v úã mûác àưå nhêët
àõnh thưi; d nhên viïn cố lâm nhiïìu thị cng
nhêån mûác lûúng xấc àõnh. Trong cú chïë nhû
vêåy thị nhên viïn khưng cố sûå phêën àêëu vâ cưë
gùỉng quët liïåt” (HA-GÀ).
Àïí khùỉc phc nhûäng tấc àưång tûâ chđnh
sấch tiïìn lûúng àïën thu nhêåp thûåc tïë ca ngûúâi
lẩo àưång, cấc thû viïån àậ ấp dng nhiïìu biïån
phấp khấc nhau àïí xêy dûång mưi trûúâng lâm
viïåc àấp ûáng mong àúåi ca nhên viïn vâ
khuën khđch hổ gùỉn bố lêu dâi vúái thû viïån.
Cấc biïån phấp nây khấ àa dẩng, bao gưìm:
nêng cao phc lúåi cho nhên viïn, phên cưng
cưng viïåc ph húåp vúái trịnh àưå, khẫ nùng vâ
àiïìu kiïån ca nhên viïn; tẩo cấc cú hưåi hổc
têåp vâ phất triïín nghïì nghiïåp cho nhên viïn
nhû cố chđnh sấch hưỵ trúå vïì thúâi gian vâ kinh
phđ cho nhên viïn hổc têåp nêng cao trịnh àưå
chun mưn, bưí sung cấc k nùng nghïì
nghiïåp, tham gia cấc dûå ấn vâ lâm nghiïn cûáu
khoa hổc, dûå hưåi thẫo vâ cấc khoấ têåp hën
àûúåc tưí chûác úã trong vâ ngoâi nûúác; quan têm
àïën àúâi sưëng, nguån vổng, têm tû tịnh cẫm
cấ nhên ngûúâi lao àưång; xêy dûång vùn hoấ tưí
chûác vúái mưi trûúâng lâm viïåc thên thiïån;
khuën khđch nhên viïn tham gia vâo cấc hoẩt

àưång ca thû viïån vâ ra quët àõnh. Cấc kiïën
sau minh hoẩ cho cấc chđnh sấch khuën
khđch vâ tẩo àưång lûåc lâm viïåc cho nhên viïn
ca cấc thû viïån àẩi hổc:
“Mưi trûúâng lâm viïåc úã thû viïån khấ thoẫi
mấi. Giấm àưëc ln khuën khđch nhên viïn
hổc têåp nêng cao trịnh àưå. Nhûäng ngûúâi chûa
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
cố trịnh àưå nghiïåp v thị àûúåc khuën khđch ài
hổc tẩi chûác thû viïån, nhûäng ngûúâi cố trịnh àưå
thû viïån thị àûúåc khuën khđch hổc cao lïn
nûäa. Mưëi quan hïå giûäa giấm àưëc vâ nhên viïn
lâ khấ hoâ àưìng vâ thên thiïån” (MS-NV1).
“Nhâ trûúâng cng hưỵ trúå, khuën khđch thû
viïån lâm àïì tâi nghiïn cûáu cêëp trûúâng hóåc
bưå. Khi nhên viïn ài hổc thẩc sơ thị àûúåc
trûúâng thanh toấn 50% hổc phđ” (HLB-PGÀ).
“Ban giấm àưëc àậ tịm à mổi cấch àïí tùng
thu nhêåp cho nhên viïn, trong àố cố lâm viïåc
ngoâi giúâ vâo thûá bẫy vâ bíi trûa. Thû viïån
khuën khđch cấn bưå lâm ngoâi giúâ vâ tđnh
toấn xin nhâ trûúâng trẫ tiïìn lâm ngoâi giúâ àïí
tùng thu nhêåp cho nhên viïn” (HA-GÀ).
“Vêën àïì phên cưng phên nhiïåm àống vai
trô quan trổng. Ban giấm àưëc nhêån xết tûâng
nhên viïn xem hổ cố thïí lâm àûúåc cưng viïåc
nâo àïí phên cưng cưng viïåc ph húåp, gip hổ

cố àưång lûåc lâm viïåc vâ phất triïín theo nhu
cêìu. Ngoâi ra lậnh àẩo cng xết àïën hoân
cẫnh ca mưỵi nhên viïn àïí hổ cố thïí hoân
thânh tưët nhiïåm v ca mịnh. Thû viïån ln cưë
gùỉng àûa nhên viïn ài hổc têåp, dûå hưåi thẫo
hay bấo cấo chun àïì àïí nêng cao khẫ nùng
chun mưn ca tûâng cấn bưå, vâ nêng cao
trịnh àưå ngoẩi ngûä vâ tin hổc” (HA-GÀ).
Cấc dûä liïåu àûúåc trịnh bây úã trïn cho thêëy
thû viïån àẩi hổc àậ cưë gùỉng àa dẩng hoấ cấc
hânh àưång àïí nêng cao chêët lûúång vâ sưë lûúång
ngìn lûåc. Kïët quẫ nây àậ chûáng minh khẫ
nùng vêån dng l thuët ph thåc ngìn lûåc
vâo hoẩt àưång quẫn l thû viïån vâ cấc cú quan
thưng tin, têåp trung vâo cấc hoẩt àưång nhû:
tùng cûúâng phưëi húåp vâ húåp tấc, nêng cao vai
trô ca ban giấm àưëc, xêy dûång mưëi quan hïå
chùåt chệ vâ hiïåu quẫ vúái cấc cú quan ch quẫn
vâ nêng cao hiïåu quẫ hoẩt àưång ca thû viïån.
Kïët lån vâ khuën nghõ
Kïët quẫ nghiïn cûáu thu àûúåc tûâ viïåc phên
tđch cấc tâi liïåu vâ dûä liïåu phỗng vêën cho thêëy
cấc thû viïån àẩi hổc hiïån nay àïìu ph thåc
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014

ngìn lûåc vâo cú quan ch quẫn, c thïí lâ
trûúâng àẩi hổc. Nhịn chung, ngìn lûåc ca
cấc thû viïån côn thiïëu vâ chûa àấp ûáng àûúåc
nhu cêìu ca ngûúâi sûã dng. Nhûäng khố khùn
vïì ngìn lûåc ca thû viïån thûúâng bao gưìm:

tr súã vâ trang thiïët bõ thû viïån chûa àẩt
chín, kinh phđ hẩn chïë, ngìn tâi ngun
thưng tin thiïëu vâ chûa phong ph, ngìn
nhên lûåc chûa àấp ûáng nhu cêìu phất triïín ca
thû viïån.
Àïí nêng cao chêët lûúång vâ sưë lûúång ngìn
lûåc, tùng tđnh ch àưång vâ giẫm sûå ph thåc,
cấc thû viïån àẩi hổc àậ ấp dng phêìn nâo cẫ
hai chiïën lûúåc vúái mưåt sưë hânh àưång c thïí
nhû: phưëi húåp hoẩt àưång/húåp tấc giûäa cấc thû
viïån vâ giûäa thû viïån vúái cấc tưí chûác khấc,
tùng cûúâng vai trô vâ nêng cao k nùng ca
thânh viïn ban giấm àưëc thû viïån, nêng cao
hiïåu quẫ hoẩt àưång ca thû viïån àïí thuët phc
nhâ trûúâng àêìu tû cho thû viïån. Tûâ tiïëp cêån cuãa
lyá thuyïët phuå thuöåc ngìn lûåc, viïåc xấc àõnh
cấc vêën àïì côn tưìn tẩi vâ àûa ra cấc biïån phấp
khùỉc phc àïí bưí sung nguửỡn lỷồc thỷ viùồn laõ
cờỡn thiùởt nhựỗm giuỏp caỏc thỷ viïån àõnh hûúáng
phất triïín mưåt cấch ph húåp vâ hïå thưëng.
Trong bưëi cẫnh cấc thû viïån àẩi hổc àûúåc
u cêìu àẫm bẫo chêët lûúång àïí àống gốp vâo
chêët lûúång ca giấo dc àẩi hổc, cấc thû viïån
cêìn nêng cao hiïåu quẫ cấc hoẩt àưång thû viïån,
thûåc hiïån tûå àấnh giấ chêët lûúång, tham gia
àấnh giấ, àấp ûáng tưët cấc u cêìu vïì kiïím
àõnh vâ àẩt àûúåc cấc tiïu chđ vïì chêët lûúång
trong kiïím àõnh. Cấc kïët quẫ àấnh giấ chêët
lûúång lâ minh chûáng gip cho cấc thû viïån
bấo cấo vâ thuët phc cấc cú quan ch quẫn

trong viïåc thay àưíi nhêån thûác vïì vai trô vâ
hiïåu quẫ ca thû viïån, tûâ àố tùng cûúâng àêìu tû
cho thû viïån.
Lêåp dûå ấn phất triïín thû viïån lâ mưåt hûúáng
ài àûúåc cấc thû viïån quan têm vâ thûåc hiïån
trong nhûäng nùm gêìn àêy. Do khẫ nùng phất
triïín ca thû viïån ph thåc vâo cấc ëu tưë
25


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
ngìn lûåc, thû viïån cêìn nghiïn cûáu vâ lêåp cấc
dûå ấn liïn quan àïën cú súã vêåt chêët vâ cưng
nghïå, ngìn nhên lûåc, ngìn lûåc tâi chđnh vâ
ngìn tâi ngun thưng tin. Xêy dûång vâ thûåc
hiïån thânh cưng cấc dûå ấn sệ gip thû viïån vâ
cấc nhâ quẫn l àêíy mẩnh quấ trịnh phất triïín
vïì cấc phûúng diïån nhû: àõnh hûúáng vâ
chuín dõch viïåc cung cêëp cấc sẫn phêím dõch
v thưng tin-thû viïån theo hûúáng hiïån àẩi vâ
hûúáng nhu cêìu ca khấch hâng, giẫi quët
quan hïå cung - cêìu vïì vưën, gốp phêìn xêy dûång
cú súã vêåt chêët, hẩ têìng k thåt cưng nghïå vâ
ngìn lûåc múái cho phất triïín, vâ lâ cùn cûá
àïí cấc cú quan vâ tưí chûác àûa ra quët àõnh
tâi trúå.
Trong bưëi cẫnh ngìn lûåc cho phất triïín
ca cấc thû viïån côn gùåp nhiïìu khố khùn, hoẩt
àưång phưëi húåp giûäa cấc thû viïån úã Viïåt Nam,
vâ giûäa thû viïån vúái cấc bïn liïn quan àûúåc

àấnh giấ lâ côn hẩn chïë [19], viïåc xêy dûång
cấc mưëi quan hïå húåp tấc toân diïån vâ hiïåu quẫ
cêìn àûúåc xem lâ mưåt vêën àïì cêëp thiït. Vêën àïì
nây cêìn àûúåc nghiïn cûáu vâ triïín khai vúái cấc
phûúng diïån nhû: nưåi dung húåp tấc; phẩm vi
vâ àưëi tûúång húåp tấc; chi phđ duy trị cấc hoẩt
àưång húåp tấc; cú quan, tưí chûác hay cấc cấ
nhên àiïìu hânh cấc mẩng lûúái húåp tấc; quẫn
l vâ àấnh giấ hiïåu quẫ hoẩt àưång húåp tấc.
Sûå àêìu tû ca nhâ nûúác vâ vai trô àêìu tâu ca
cấc nhâ quẫn l vâ cấc cú quan - tưí chûác nhû
Thû viïån Qëc gia, cấc hiïåp hưåi thû viïån, Bưå
GD&ÀT, cấc thû viïån trung têm/trung têm
hổc liïåu ca cấc àẩi hổc qëc gia hay àẩi hổc
vng sệ gốp phêìn quët àõnh mûác àưå thânh
cưng ca sûå húåp tấc. Húåp tấc hiïåu quẫ sệ gip
cấc thû viïån múã rưång cấc ngìn lûåc, àùåc
biïåt lâ ngìn tâi ngun thưng tin, àïí àấp ûáng
nhu cêìu ngây câng cao vâ àa dẩng ca ngûúâi
sûã dng.
Ngìn lûåc con ngûúâi ln àống vai trô
then chưët trong mổi sûå phất triïín, trong àố cố
sûå àống gốp ca cấc nhâ quẫn l vâ lûåc lûúång
lao àưång nối chung. Àưëi vúái cấn bưå quaón lyỏ,
26

thỷồc tiùợn chú ra rựỗng, bùn caồnh trũnh ửồ chun
mưn, cấn bưå quẫn l thû viïån ngây nay cêìn
àûúåc trang bõ mưåt cấch hïå thưëng cấc kiïën thûác
vâ k nùng khấc, bao gưìm kiïën thûác vïì quẫn

l vâ cưng nghïå, cấc k nùng lậnh àẩo, giao
tiïëp, trịnh bây vâ thuët trịnh mưåt cấch thuët
phc. Cấc kiïën thûác vâ k nùng trïn sệ gip
cấn bưå quẫn l dïỵ dâng thđch nghi vúái nhûäng
thay àưíi, quẫn l àûúåc sûå thay àưíi, ra quët
àõnh ph húåp dûåa trïn àấnh giấ phên tđch hiïån
trẩng, vâ tranh th àûúåc sûå ng hưå vâ hưỵ trúå
vïì ngìn lûåc tûâ cấc ngìn khấc nhau. Àưëi vúái
ngûúâi lao àưång, bïn cẩnh cấc chđnh sấch
mang têìm vơ mư ca nhâ nûúác cố ẫnh hûúãng
chung àïën phất triïín ngìn nhên lûåc, cấc biïån
phấp c thïí úã cêëp àưå thû viïån vâ trûúâng àẩi
hổc àống vai trô quan trổng vâ liïn quan trûåc
tiïëp àïën chêët lûúång vâ hiïåu quẫ lâm viïåc ca
nhên viïn. Cấc chđnh sấch nây liïn quan àïën
cưng tấc tuín dng, chïë àưå lûúng thûúãng vâ
ph cêëp, cấc chûúng trịnh khuën khđch hổc
têåp, thùng tiïën vâ tùng àưång lûåc lâm viïåc.
Ngûúâi quẫn l thû viïån àống vai trô quan
trổng trong viïåc hịnh thânh, tû vêën xêy dûång
vâ thûåc hiïån nhûäng chđnh sấch trïn, tûâ àố ẫnh
hûúãng àïën chêët lûúång ngìn nhên lûåc thû viïån
vâ sûå hâi lông vúái cưng viïåc.
Tuy nhiïn, mưåt giẫi phấp toân diïån thị
khưng phẫi chó xët phất tûâ cêëp àưå thû viïån
mâ cêìn sûå àêìu tû, quan têm vâ hưỵ trúå úã cấc cêëp
cao hún vâ cấc àún võ khấc nhû trûúâng àẩi
hổc, Bưå GD&DT, cấc bưå ch quẫn vâ cấc hiïåp
hưåi thû viïån. Trong khi nhêån thûác vïì vai trô
ca lûu giûä tri thûác trong sûå phất triïín xậ hưåi

côn bêët cêåp dêỵn àïën sûå àêìu tû cho thû viïån côn
hẩn chïë, quấ trịnh thay àưíi thấi àưå vïì têìm
quan trổng ca thû viïån vâ sûå àêìu tû cho thû
viïån cêìn thúâi gian vâ sûå kiïn trị vúái sûå ch
àưång tham gia ca thû viïån vâ sûå àưìng hânh
ca cấc bïn liïn quan. Trong cấc mưëi quan hïå
àố, vai trô ca nhâ nûúác lâ thiïët ëu [15] vị
“chó khi phất triïín thû viïån trúã thânh vêën àïì cố
têìm vốc chđnh trõ” [17] thị hïå thưëng thû viïån
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
àẩi hổc múái phất triïín thânh cưng.
Viïåc vêån dng l thuët ph thåc ngìn
lûåc vâo phên tđch hiïån trẩng ngìn lûåc ca cấc
thû viïån àẩi hổc Viïåt Nam àậ bûúác àêìu gip
hiïíu rộ bẫn chêët ca vờởn ùỡ nghiùn cỷỏu nhựỗm
tũm ra caỏc phỷỳng caỏch phuõ húåp dûåa trïn cấc
dûä liïåu vâ minh chûáng àậ thu thêåp vâ phên

tđch. Àïí gip viïåc tiïëp cêån vêën àïì àûúåc toân
diïån vâ sêu sùỉc hún, cấc nghiïn cûáu sêu hún
cêìn àûúåc thûåc hiïån, bao gưìm viïåc sûã dng àa
dẩng hún nûäa cấc phûúng phấp nghiïn cûáu
khoa hổc vâ viïåc tiïën hânh khẫo sất vúái sưë
lûúång mêỵu lúán hún trong hïå thưëng thû viïån àẩi
hổc vâ cấc loẩi hịnh thû viïån khấc.

Tâi liïåu tham khẫo

1. Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120.
2. Daft, R. (1983). Organizational theory and design.
New York: West.
3. Pfeffer, J. & Salancik, G. (1978). The external control
of organisations: A resource dependence perspective. New
York: Harper and Row Publishers, tr.2.
4. Pfeffer, J. 1987. A resource dependence perspective
on interorganizational relations. In M. S. Mizruchi, & M.
Schwartz (Eds.), Intercorporate relations: The structural
analysis of business: 22-55. Cambridge, UK: Cambridge
University Press, tr. 26-27.
5. Hillman, A.J., Withers, M.C. & Collins, B.J. (2009).
Resource dependence theory: a review. Journal of Management, 35(6), 1404-1427.
6. Nemati, A., Bhatti, A., Maqsal, M., Mansoor, I. & Naveed,
F. (2010). Impact of resource based view and resource dependence theory on strategic decision making. International Journal of Business and Management, 5(12), 110-115.
7. Bưå Àẩi hổc (1988). Quy àõnh vïì tưí chûác vâ hoẩt àưång
ca thû viïån trûúâng àẩi hổc.
8. Bưå Vùn hoấ, Thưng tin, Thïí thao vâ Du lõch. (2008). Quy
chïë mêỵu tưí chûác vâ hoẩt àưång ca thû viïån trûúâng àẩi hổc.
9. V thû viïån. (2008). Àêìu tû xêy dûång thû viïån hiïån àẩi
àấp ûáng nhu cêìu cẫi tiïën phûúng phấp giẫng dẩy, hổc têåp, gốp
phêìn nêng cao chêët lûúång àâo tẩo trong cấc trûúâng àẩi hổc úã
nûúác ta hiïån nay. Bấo cấo trịnh bây tẩi Hưåi thẫo Xêy dûång thû
viïån hiïån àẩi, gốp phêìn nêng cao chêët lûúång àâo tẩo trong cấc
trûúâng àẩi hổc úã Viïåt Nam hiïån nay, ngây 9 thấng 10, Àâ Nùéng.
10. Diïåp, K.C. (2011). A conceptual framework for best
practices in information literacy instruction based on stakeholders' perceptions: A case study of four vietnamese academic libraries. Lån ấn Tiïën sơ, Àẩi hổc Hawai'I, M.

11. Bưå GD&ÀT. (2010). Bấo cấo àấnh giấ thûåc trẩng cú
súã vêåt chêët vâ thiïët bõ àâo tẩo cấc trûúâng àẩi hổc, cao àùèng

cưng lêåp.
12. Parasuraman, A., Zeithaml, V.A. & Berry, L.L.
(1985). A conceptual model of service quality and its implications for future research. Journal of Marketing, 49, 41-45.
13. Zeithaml, V.A., Parasuraman, A. & Berry, L.L.
(1990). Delivering quality service : Balancing customer perceptions and expectations. New York: Free Press.
14. Bi, L.T. (2009). Nêng cao chêët lûúång àâo tẩo ngìn
nhên lûåc bêåc àẩi hổc vâ cao hổc thû viïån - thưng tin trong khưng
gian phất triïín múái. Tẩp chđ Thû viïån Viïåt Nam, 1(17), 3-12.
15. Huyânh, À.C. & caác tấc giẫ khấc. (2011). Giûä chên
nhên lûåc thưng tin – thû viïån thïë hïå múái: Thấch thûác thúâi k
hưåi nhêåp. Bấo cấo trịnh bây tẩi Hưåi thẫo Sûå nghiïåp thưng tin
– thû viïån Viïåt Nam thúâi k àưíi múái vâ hưåi nhêåp qëc tïë.
16. Trêìn, T.Q. (2008). Phất triïín ngìn nhên lûåc thưng tin
thû viïån ca cấc trûúâng àẩi hổc úã Hâ nưåi àấp ûáng u cêìu àưíi
múái àêët nûúác. Bấo cấo trịnh bây tẩi Hưåi thẫo Xêy dûång thû viïån
hiïån àẩi, gốp phêìn nêng cao chêët lûúång àâo tẩo trong cấc
trûúâng àẩi hổc úã Viïåt Nam hiïån nay, ngây 9 thấng 10, Àâ Nùéng.
17. Nguỵn, H.C. (2005). Lõch sûã hịnh thânh vâ phất
triïín hïå thưëng thưng tin – thû viïån àẩi hổc M vâ àõnh hûúáng
vêån dng mưåt sưë kinh nghiïåm vïì thû viïån àẩi hổc Viïåt Nam.
Lån ấn Tiïën sơ, Àẩi hổc Qëc gia Hâ Nưåi, tr. 122.
18. Tẩ, M.H. (2007). Xêy dûång dûå ấn xin tâi trúå sấch tẩi
cấc thû viïån àẩi hổc úã Viïåt Nam. Bấo cấo trịnh bây tẩi Hưåi
thẫo Xêy dûång vâ phất triïín ngìn hổc liïåu phc v àâo tẩo
vâ nghiïn cûáu khoa hổc, Hâ Nưåi.
19. Àûác Lûúng, Khấnh Linh. (2011). Àêíy mẩnh húåp tấc
giûäa cấc thû viïån àẩi hổc úã Viïåt Nam – Giẫi phấp nêng cao
chêët lûúång dõch v thû viïån. Tẩp chđ Thû viïån Viïåt Nam,
5(11), 22-25.

(Ngây Tôa soẩn nhêån àûúåc bâi: 08-7-2014; Ngây phẫn biïån
àấnh giấ: 12-9-2014; Ngây chêëp nhêån àùng: 15-10-2014).
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 6/2014

27