vượt côn Đảo: phần 1 - nxb thuận hóa

Thơngtinebook
TácPhẩm:VượtCơnĐảo
Tácgiả:PhùngQn
NhàxuấtbảnThuậnHóa-1987
Nguồn:Crawling0805vnmilitaryhistory.net
Tạoebook:HồngNghĩaHạnh
ThưviệnTinhTế
tinhtebook.wordpress.com


PhầnMột
1
TấtcảtùCơnĐảođềugọiCơnĐảolàđịangục,mộtthứđịangụctrầngian.Nghengườitanóiởđịangục,
trêncóDiêmVươnghungác,dướicóbọnquỷsứđầutrâumặtngựa.Đểhànhhạngườichết,cóvạcdầu
nấusơi,sơnglúcnhúcmãngxàrắnrết,cóchỗcưachânxẻtay,rócthịtchẻxương.
Khơngbiếtcóđịangụcvàđịangụccónhữngcảnhđókhơng,nhưngởCơnĐảo,nhữngcảnhđókhơngthiếu
gì,vàcịngấptrămgấpnghìnthếlàkhác.
CơnĐảokhơngcóDiêmVương,nhưngcóchúađảoGiắc-ty.Thằngnàylàmộttênquantư,làmcaingục
20năm.TùCơnĐảogọinólàthằng"Cámập"haylàthằng"Tưnghêu".Cámậplàgiốngcáthíchănthịt
người,lồinàyrấtnhiềuởbêCơnĐảo.Tưnghêulàvìnóhayxuốngchỗanhemtùđánhcá,lấyconsị,
connghêubócvỏănsống.Lồithèmthịtngườivẫnhaycómáuthíchănđồtanh.
Nóđiđâuchơicũngcầmmộtchiếcdùicuimâytobằngbắptay.Cứ4,5hơmthìphảithaychiếckhác,vì
chiếccũnhuộmđỏmáutùnhân.
Dướinócólũbộhạlâula:Caingục,chủsởđá,chủsởcủi,sởcá,sởchim.Bọnnàytrướckialàcaimỏ
than,caiđồnđiềncaosu,cónhiềuthànhtíchgiếtngườiViệtNam,nênđượctuyểnlựavềđâylàmdưới
trướngcủanó.TộiáccủachúngchỉcónhữngrừngcaosuởNamBộ,nhữnghầmthanởmỏHồngGaimới
ghinổimàthơi.
TrongsốbọnnàycótênLơGhen-nơ,trướckhiđánhtù,uốngnửachairượucồn90độphalỗngvàđánh
đếnlúctỉnhrượumớithơi.
MuốnbiếtđếquốcđãgiếtbaonhiêungườiphảiđếnnghĩađịaCơnĐảo.Nghĩađịalàmộtngọnđồicátdài

mấycâysố,dựalưngvàomộtcánhrừng.Mồnốinhaulốnhốchạytítđếnqtầmmắt.Trênmỗinấmmồ,
chúngcắmmộtquegỗ,mócvàođấymộttấmthẻbằngtơncóghisốtùcủangườibịgiết.
Mộtsốđơngmộcủacácđồngchícáchmạngtiềnbốichúngđãsanbằngđitấtcả.Trongsốnàycómộcủa
đồngchíLêHồngPhong.SaungàyTổngkhởinghĩa,đồngbàoNambộraxâylạimộchođồngchí.Bọn
giặckhốnnạntrởlạichiếmcứđảo,đãquậtnátmộđồngchí.AnhemtùCơnĐảoracơngtìmkiếmsuốt
mấynămnayvẫnkhơngthấy.
Chỉtínhtừnăm1946đếnnay,chúngnóđãgiếtởCơnĐảo9000người!
KhơngcógìlạnhlẽovàrùngrợnbằngnghịađịaCơnĐảovàomộtbuổitrưamùahè.Nắngnhưđổlửa,
rangbỏngnghĩađịađầycát,nhìnlóacảmắt.Thơngheohútrênrỉ,gióđưanhữngtấmthẻtùtrêncọcgỗlắc
lư.Khỉ,vượnhúvangthảmthiết,chạyngangquanghĩađịa,biếnhútvàorừngsâu.Vàikhúcxươngtrắng,
dămchiếcđầulâulănlóctrêncát.
Mỗilầnquanghĩađịa,anhemtùkhơngtàinàocầmđượcnướcmắt.Mộtcáigìđauxótuấtứctràolên,
chènngangcổ.Khơngnghĩđếnchínhsáchcủađồnthểtrênđào,anhemđãnhảyđếnvồbọncaingục,bọn
línhgác,xératừngmảnhnhỏ,némxuốngbểchocámậpnóăn.Từngngườicúiđầulặnglẽnhìnnhữngnấm


mồ,răngnghiếnchặtlạithề:
-"Cácđồngchíơi,chúngtơilànhữngngườicịnsống,nhấtđịnhtrảmốithùnày!".
Chúngnógiếtcánbộcáchmạngbằngnhiềuhìnhthức:Bắn,chém,đánhvàđầyđếnlàmnhữngnơinhư:
CầuTàu,cầuMaThiênLãnh,cácsởđá,sởcá,sởcủi.
CàuTàulàmộtchiếccầunhơrađểtàuthủyđậu.Ởđâynướcxốytítnhưchongchóng,chúngnóbắt
khiêngđátrênnúibỏxuốngbể.Đánặng,trượtchân,ngườilaotheođá.Chúngbắtlộixuốngnướcsắpđá,
nướcxốyđátrơn,sẩychânđâmđầuvàohốcđálàmmồichocámập.CầuTàuanhemcịngọilàcầu871,
vìởđâyđãchết871người.
CầuMaThiênLãnhbắcngangquahaimỏmnúiđácaochótvót.Chúngbắtanhemđụcđá,bắnđáxây
móngcầu.Nhiềulầnđátrênnúilănxuống,đèbẹpđihàngchụcngười.Nhữngcáichếtrùngrợnthêthảm
này,khơngngườitùCơnĐảonàolàkhơngbiết.Ngườiởlâutruyềnlạichongườimớiđén,ngườisắpchết
truyềnlạichongườicịnsống.Tấtcảnhắcnhởnhau:
-"Phảinhớlấy,tínhsổnợvàbắtchúngnóphảiđền!".
Đầunăm1952chúngđưarathêm200tùbinhphầnđơnglàchiếnsĩcánbộqnđội,cánbộhànhchính,

đồnthểđịaphươngtừhuyệnđếnxã.TừđấyCơnĐảocóhailoạitù:tùánvàtùbinh.Tùánlànhữnganh
emchúngđãkếtán,quanhnămphảixiềngchân.Xiềnglàmộtquảđạnđạibác10kilơ,cóhaixíchsắt
khóavàohaichân.Làmviệckhổsainhưgánhnước,bổcủi,đàmđáđềuphảimangxiềng.Ngườitùán
dướinắngtrưanhưxốilửa,trênvaimộtgánhnướcđầy,cịnglưnglêtừngbướcmộtleolêndốc,quảđạn
kéolạivạchmộtđườngngoằnngoxuốngcát,mặthốchácđenxạm,mồmméoxệchlạiđauđớn.
NgườitùCơnĐảođếnchếtvẫnkhơngqnnhữngcảnhđó.
Khinghetintùbinhđến,tùánthấythêmmộtlựclượngmới.TùbinhrasauamhiểutìnhhìnhTổquốchơn,
đượchọctậpchínhsách,lýluậnchínhtrịnhiều.Anhemtùántincậyởtùbinhtrongnhữnglầnđấutranh
sắpđến.
Tùbinhchúngkhơngxiềng,nhốtchungvàmộtlaovàbắtđầuchonếmmùikhổsaicủaCơnĐảo.Hơmđầu
tiênmớilênđảo,bọncaingụcđãthịuybằngmộttrậnđịnbángsúng,dùicuimây,roisongbịtđồng.Trận
địnkéodàisuốthaitiếngđồnghồ,khơngmộtngườinàokhơngchảymáu.Bọncaingụcnóbảo:
-Đấychỉmớilàtrậnđịnkhaitâm.
Anhemtùbinhbiếttìnhhìnhởđâygănghơnởđâuhết,nênkịpthờicủngcốlựclượng,bầulạibanlãnh
đạovàbanđạidiện.Banlãnhđạo,lãnhđạonộibộ,vàbanđạidiệncơngkhaigiaothiệpvớiđịch.
Vềtổchứcchiaratừngtrungđội,cótổtamtamtựtukiểmthảohàngngày.
CơsởĐảngđượctăngcườngsinhhoạt,càngngàycàngchặtchẽ,bímật.ĐãliênlạcđượcvớiĐảngủy
tồnĐảo,anhemgọilàĐảoủy.
TênchúađảoGiắc-tychia200tùbinhralàmhaikíp,mỗikíp100.KípthứnhấtlàmởđườngĐầuMom


cámập,kípthứhailàmđườngởĐầm.Đầumomcamậpcáchnhàlao3câysố,vàĐầmcách7câysố.
ConđườnganhemlàmchạytừCầuTàulênđếnnhàgiambịquanhngọnnúiMaThiênLãnhhiểmtrở.
Nhiềuđoạn,đứngtrênđườngnhìnxuống,ngườiphảinổigaiốc.Caohơn70thước,váchđádựngthành
vại,dướichânnúilàbể,đálởmchởmnhọnhoắt,cámậphộihàngđànnhưtrâu.
Conđườngnàycũngđãchơnxácmấytrămđồngchícủata.Khơngmộtgốccây,hịnđánàoởCơnĐảo
khơngthấmmáucáchmạng.Trênmộttảngđálớnởbênđường,khơngbiếttừnămnào,cácđồngchítrước
đâyđãđụcvàođấyhaicâuthơ:
BọnPháp,Nhậtđịnhtrướckhirảinhựa,
Látmộtlầnócsọcủatùnhân.

2
Anhemtùbinhbướcchânlênđảođược4thángrồi.Nhiềuđêmsinhhoạtđãnổranhiềucuộcbàncãigay
go.Cácđồngchíbộđội,nhấtlàcácđịngchíhăngvàxốcnổi,đềnghịbanlãnhđạochotổchứcbắtlính,
cướpđảolấycanơ,tàuchiếnchởanhemvề.Ýnghĩbạođộngnàykhơngphútnàolàkhơngsơisụctrong
đầuócmọingười.
Trongsốhăng,trẻvàsốcnổinhấtcóBằng.Bằnglàchiếnsĩmộtđơnvịchủlực,bịbắtđầunăm1950
trongmộttrậnchốngcànởđồngbằngBắcbộ.Trongtrậnchốngcànđó,đơnvịBằngbịvây,tiểuđộiBằng
thươngvonggầnhết.Bằngvớimộttrungliêncầmcựvớimộtđạiđộiđịchchođơnvịrútlui.Saugầnmột
tiếngđồnghồácchiến,Bằnghếtđạn,giặcxungphongđếnsátbờrào,Bằngtháonịngtrungliên,nhảylên
bờ,quậtnátđầumộtthằngđộiTây,mớichịuđểchúngbắt.
Bọngiặcgiậnq,vậtngửaBằngxuốngbờruộng,mộtthằngrútlưỡilêcạođầu.Nócạotuốtcảlớpda,và
nghiếnrăngkènkẹt,rứtratừngmiếng.Bằngtưởngchếttừhơmấy,nhưngBằngvẫnsống,trênđầutồn
sẹo,miếngto,miếngnhỏ,tóckhơngmọcđược.Vàichỗcịnsótlạitída,tócmọclởmchởm,linhtinhkhắp
nơi.Bằngbảo:-Tócmìnhđangtảnkhaiđộihìnhđểchờlịnhxungphong.
Bằngsuốtngàychỉbàntồnchuyệncướpđảo:nàolàkếhoạchbắtlính,chiếmkhosúng,chiếmcanơ,tàu
chiến.Bằngcũngvẽđịađồ,vạchmũitêntấncơngrànhrọt,cẩnthậnnhưmộtsĩquanthammưu.Cuốicùng
kếhoạchthếnàoBằngcũngkếtluận:
-Chếtsốnggìcũngphảiđánh,ởđâyrồicũngchếtdầnchếtmịnmàthơi.
NgườimàBằngthíchthảoluậnnhấtlàBổn.Bổnlàtrungđộiphócủabộđộiđịaphương.Bổnvuitính,
chắcchắnchứkhơngxốcnổinhưBằng.Bổnhaynóitrêu,kêBằng,nhưngcũnghaytánthànhýkiếncủa
BằngnênBằngrấtthích.
Mộtbuổisáng,đếnlàmđườngngaytrướclaocấmcố,gặplúcanhemsưởinắngtrướcsân.Laonàychúng
giamnhữnganhembịánnặngnhất:tửhình,khổsaichungthân,nhữngngườigiếtlính,vượtđảo.Anhemở
laonàycũngbịxiềngsuốtngày,suốtđêm.Cóngườiđãbịxiềnghainămnay.Mỗingàychúngchorasân
sưởinắngmộttiếngđồnghồ.Tấtcảchỉcịnlànhữngbộxươngbọcda,hắthiu,yếuớtnhưnhữngngọnđèn
sắptắt.
Anhemtùbinhnhìnanhemtùcấmcốruộtđaunhưcắt,cónhiềuanhvừađầmđá,vừanướcmắtrơilãchã
xuốngđường:

-Cácđồngchíkhổq!Cịncóđồngchínàorahồnngườinữađâu.
Anhemtùcấmcốcũngnhìntùbinh,lặnglẽ,thiếtthađauxót.Nhữngđơimắtấynhưmuốnbảo:
-Cácđồngchíơi,cịncáchgìcứuchúngtơikhơng?Chúngtơisắpchếtđây.
Bằngngồiđậpđángaytrướccổnglao,nhìnbêntráigócsân:năm,sáuanhđangngồitúmtụm,nhổnhững
câycỏđắng,hoacỏlaubỏvàomồmnhaingấunghiến.Thèmrauqcácđồngchíphảiăncảcỏđắng.Có
mộtanhbịbệnhhủi,rụnghếtngóntayvàmộtvànhtai.Nhìnbàntaytrụilũi,lởlt,khơngcóngónquờ
quạngnhổcỏbỏvàomồm,timBằngnhưailấycậtnứa,cắtngang,cắtdọc.Bằngbỗngrítlên,đánhmột


búalàmvỡtanhịnđáxanhtotướng.Bổnngồicạnhgiậtmìnhquaylại,thấyBằnghaimắtđỏnhưlửa,ràn
rụanướcmắt.PhíasauBổn,mộttiếngchửinghẹtgiữahaihàmrăngcắnchặt:
-Tiênsưchúngnó,tronglúcchúngtathếnàythìthằngchúađảoGiắc-tytrộnthuốcvitaminB1,B2vào
cháothịtbịchochónóăn.
Thằngcaingụchétto:
-Alêvàolao!Hếtgiờrồi!
Ngườibị,ngườiđilêtừngbướcchệnhchoạngâmthầmnhưnhữngbóngmabướcvàođịangục.
Dướimộtcâybằng,baanhnằmngủ,gốiđầulênrễcây,taychâncoquắp,đầugốichạmđếncằm.Thằng
caingụcchạyđếnchửi:
-Tiênsưchúngmàycịnngủà?
Nócầmroigânbịvụtnhưmưavàođầuvàocổcảbaanh,vừavụtvừahét:
-Dậyngay!Dậyngay!Chúngmàyđịnhthiganvớiơngà?
Cảbaanhvẫnkhơngnhúcnhích,cựaquậy,tưởngnhưkhơnghềbiếtđauđớnlàgì.Têncaingụcngạcnhiên
cúixuốngsờvàongười,tồnthânlạnhngắt,thìrađãchếttừbaogiờ.Trênmặt,trêncổcácanhcịnin
nhiềuvếtroitímbầm!
Đồngchíchúngtachếtkhơngkhácgìmộtngọnlárụnggiữarừng!


3
Tốihơmđóvềlaokhơngainuốthếtbátcơm.Cánhcửasắtnặngnềkhóalại,tấtcảngồinlặngkhơngai
nóimộtcâu.Mỗingườiđeođuổimộtýnghĩ.Cảnhtượnglaocấmcốtrưahơmnaygieovàolịngmọi

ngườimộtnỗilolắng,đauxótvàcămthùnhứcnhốiđếntậnxươngtủy:
-Biếtđâurồimìnhcũngnhưcácđồngchíấy.Ởđâythếnàocũngchết,cịnmonggìsống.
Nhàlaoimphăngphắc,muỗitừngđànbayvove,nềnximănglạnhngắt.Ngọnđèntreotrêntrần,ánhsáng
yếuớttỏaxuốngnhữngkhnmặtxạmđen,hốchác,nhữngcặplơngmàyríulại,nhữngđơimắtlonglanh
giậndữ.
Bằngnằmnmộtxó,gốiđầulênhịngạchvỡđơi.Bằnghàngngàyvuivànghịchngợmnhấtlao,hát,nói
lnmồm.Anhembảo:
-Nóhát,nócườikhơngkịpchomồmđâmdanon.
Bằngnói:
-Ởtrongnhàtù,ănđói,mặcrách,bịđịnmàvẫnhát,bọngiặcnómớikhiếpchứ!
Từtốiđếngiờ,Bằngkhơngnóimộttiếng,nằmthừquaymặtvàotường,cóvẻnghĩngợigìghêlắm,bỗng
nhiênịalênkhóc!
AnhPhanDutrongbanlãnhđạohỏi:
-SaoBằnglạikhóc?
Bằngngồidậy,khócnấclên,uấtức:
-Tơiởbộđội,sốngvớiđồngbàovùngtạmchiếmngaycảtrongvịngđaitrắng,tơiđãthấynhiềucảnhtàn
sátdãmancủagiặc,nhưngrađếnđây...
GiọngBằngbỗngtắtnghẹn,nướcmắttràoratừngđợt,cốnuốtnỗigiậdữđangđầyứtậncổ.
Bằngnóitiếp:
-Rađếnđây,thấygiặcnócịnđầyđọaanhemmìnhgấptrăm,gấpnghìn,tơithấymìnhlàqnđộinhân
dân,đãthềlàchiếnđấuđếngiọtmáucuốicùngđểbảovệnhândân,khơngthểthấythếnàymànhắmmắt
ngồin.
LờinóicủaBằngnhưmộtmồilửachâmvàolịthuốcsúng,hàngtrămcánhtayđưalên,tiếngthétdữdội:
-Phảitrảthù!Đánhbỏmẹchúngnóđi!Chếtbỏ.
Giữalànsóngcămthùphẫnnộấy,Bổnđứnghẳndậy:
-Tơixincóýkiến!Vàchẳngđợiaichophép,Bổnnóiln:-Kẻthùđãcướpmấttựdocủachúngta,đẩy


chúngtarabểkhơi,khơngchochúngtothấyTổquốc,thấyđồngbàonữa,giếtdầngiếtmịntrongnhững
cănnhànhưđịangụcnày.Nhưngchúngnókhơngthểcướpmấtýchígangthépcủachúngta,tơiđềnghị

phảitổchứcchiếnđấu,dùcóhisinhcũngđánh,giảiphóngchoanhemthốtkhỏigơngxiềngcủađếquốc.
ChúngtaphảitrởvềgặpTổquốc,khơngthểởđâymộtgiờmộtphútnàonữa.
Tiếngnhiềungườihưởngứng:
-ĐồngývớiýkiếncủađồngchíBổn!
Nhiềuýkiếntiếptheo,cóanhvạchlncảkếhoạchchiếnđấu:
-Sángmaiđilàm,vácxẻng,xàbengnhảyvàoquậtnátócbọnlínhgác,lấytấtcảsúngđạntiếnvềđánh
chiếmtồnđảo,phátantấtcảcáccửangục,lấycanơchởanhemvề.
-Kếhoạchấyđượcđấy!Sángmaiđilàmthơi,chúngnóthếnàocũngbịtiêudiệt.Qnđộichúngnóchỉ
cóvỏmàkhơngcóruột.
Khơngkhíbỗngtrởnêncăngthẳng,bừngbừngnhưsắpsửachiếnđấu.Duchưabiếtnêngiảiquyếtnhưthế
nào.VìnhữngýnghĩnàyđãtừngnungđốtđầuócDutừkhibướcchânlênđảo,vàDulạicịnsuynghĩchín
chắn,kếhoạchđầyđủhơnnhiều.Vớiconmắtcủamộtngườiđạiđộitrưởng,quenđánhnhữngtrậntập
kíchtáobạo,độnthổ,bơntậpkhéttiếngởmiềnBắcHảiPhịng,Duthấycóthểcướpđảođượclắm.Nhiều
lầnDuđềnghịvớiđồngchíVăn,bíthưĐảoủy.Nhưngđồngchíphântíchtìnhhìnhchưađủđiềukiệnđể
tổchứcmộtcuộcbạođộnglớnnhưthế.Đồngchíđềrachobanlãnhđạo:
-Muốnbạođộngthắnglợi,trướctiênphảicủngcốvàthốngnhấtlựclượng,đồnkếtchặtchẽnộibộ.Có
đồnkếtthươngunhau,gặpkhókhănnguyhiểmmớiđủsứcvượtqua.Bâygiờtuyanhemrấthăng,sơi
sụcchiếnđấunhưngđangtrongthờikỳxốcnổibồngbột,vàcũngcịnmộtsốthiếutintưởng,longại,gặp
thấtbạisẽgiaođộngchánnản.Tíchcựgiáodụcanhemhơnnữa,chuẩnbịthậtđầyđủtinhthần,vậtchất
rồihãylàmkhơngmuộn.
Đếnhơmnay,Ducũngcảmthấykhơngkìmđượcnữa.Dunghĩ:Cóthểcướpđảođượclắmrồi.Tatuytay
khơng,nhưngvớitinhthần,ýchínày,lạibiếttổchứcđánhbấtngờ,giànhhồntồnchủđộng,nhấtđịnh
thắngtrămphầntrăm.
MộtđồngchíngồicạnhBằnggiơtayxincóýkiến.ĐồngchínàylàbácÝ.BácÝđứngtuổi,hiền,ítnói,
ngườigầynhưquecủi.BácÝđượctồntrạiumếnnhưmộtngườianhruột.Tronganhemaicógìxích
míchkhơngđồnkết,báctìmđếngiảithích,dànxếp,làtrởnênhịathuậnvuivẻ.BácÝngủcạchBằng,ho
suốtđêm.Bằngngheanhemkểlại,bácbịSởmậtthámSàiGịnđánhrậpcảhailáphổi.Bằngthươngbác
lắm.TínhBằnghaybốpchát,nóngnảy,lúcngườitaphêbìnhthìnổicáu,cãibướng.BácÝdùnglờilẽnhẹ
nhàngkhunBằng,xemrakhơngcóvẻgìlàphêbìnhcả,nhưngBằngthấythắmthíavàhốihậnvơcùng.
Bằngnghĩ:

-GiábácÝmàđượcđềbạtchínhtrịviênđạiđộimìnhchắcanhemthíchlắm,chẳngmấychốcgiậtgiải
thiđuatồntiểuđồn.BằngthấygầngũibáchơncảvìđêmnàoBằngcũngnằmsờcằmnhổrâuchobácvà
gọiđùalàơngbạngià.BácÝcườivàcũngxưngvớiBằnglàbạngiàvàgọiBằnglàbạntrẻ.
Anhemtrởlạinlặng,bácÝcấtgiọngkhànkhànnói:


-Tơirấttánthànhýkiếncủacácđồngchí,nhưngtơinghĩthếnày:Việccướpđảocịnkhóhơnmộttrận
đánhlớn,trậnđánhchuẩnbịchưađầyđủnhấtđịnhthấtbại.Chúngtacướpđảochưacóđủđiềukiệnchỉđi
đếnchỗhysinhvơích.Tổquốc,đồnthểkhơngđịihỏichúngtasựhysinhđó.
Bácngừnglạiơmngựcho,nhữngvếtnhăntrêntránsâulõmthêm.Hếthobácnhìnanhemmộtlượt,như
muốnđốnbiếttừngngườiđangnghĩgì,giọngbáccàngkhànhơn.
-Hiệnthờichúngtađanggặprấtnhiềukhókhăn.Vídụ:Cướpđảoxonglấyghethuyềnđâumàvề,trên
dảonàychỉcóhaichiếccanơchởkhơngđược100người,aivềaiởlại?Haychúngtathànhlậpmộtlàng
CơnĐảođểtàuchiếnchúngđemqnđổbộlêntiêudiệt?Cácđồngchínghĩthếnào?
Mọingườinlặng,mộtđiềugầngũidễthấynhấtmàchưaainghĩđến.Trongnhữngphútxốcnổinhấtanh
emđãqn.
Ducũngthấyđúngvànóivớianhem:
-Chúngtathấykhókhănđểcàngquyếttâmvàchuẩnbịđầyđủhơn.AnhemcứnhớrầngĐảngđãnghĩđến
nhữngvấnđềnàytừkhiCơnĐảocónhàtù.AnhCả(têngọiđồngchíVănchocảtồnđảo)đãchỉthịcho
chúngtatíchcựcrènluyệnýchíchiếnđấu,sẵnsàngđủmọiphươngtiệnrồihãylàmkhơngmuộn.
Anhemđềutánthànhvàcàngthấytintưởngởsựlãnhđạocủatồnthể.Bằngngồicứháhốcmồmmà
nghe,thấybácÝnóicólýq.Khơngngờơngbạngiàlầmlỳítnóihơmnayphátbiểurànhrọtsắcbén
đếnthế.Đêmấyngủ,BằngkhơngsờrâubácÝnghịchnhưmọihơm.Bằngnghĩvềbác:
-SaobácÝlạigiốngMộc,ngườicấpdưỡnggiàcủađơnvịmìnhthếnhỉ.Cũngítnói,nhưngđãnóithì
chắcnhưđanhđóngcột.Cũngthươnguanhemnhưngườichịruột.Bằngthắcmắckhơngbiếtxưakia
báclàmcánbộgì,địnhhỏinhưngnghĩthếnàolạithơi.Làmcánbộgìthìchưabiết,nhưngchắcchắnbác
làmộtđảngviên.Nhữngđảngviênởđơnvịmìnhchảthếlàgì?Vànhưđãgiảiquyếtđượcthắcmắc,Bằng
ngủmộtgiấcchođếnsáng.

4
BằngvàChứcđượcbanlãnhđạophâncơngđàomộtcáihầmcạnhcầutiêutronglaođểcấtgiấutàiliệu.
Chứclàtrưởngbancâulạcbộtồnlao,cóbộrăngkhấpkhểnhvơtổchức.
TrướckiaChứclàcánbộthơngtintuntruyềnhuyện.Chứcngâmthơ,hátrấthay,làmcadao,bíchbáo
rấtnhanh.Anhembảo:thằngChứcnócótàixuấtkhẩuthànhthơ.NhưngđặcbiếtnhấtlàChứccóbộgiị
khẳngkhiunhưốngsậy,caolêuđêunênanhemgọilàChứccịhương.
Haicậuhơmấyvờsốt,ởnhàlụccụcđào.BằngvừacậyximăngvừanóivớiChức:
-Đàohầmbem(1)làmtớnhớlạinăm49,đơnvịtớđánhmộttrậnđộnthổphụckíchtrênđườngquốclộ
số1.Đàohầmcảđêm,đếngầnsángchuixuốnghầmngụytranglạicẩnthận.Suốtngàyhơmđónắngnhư
lửađốt,xethìchờđếntốivẫnkhơngchạy.Tớngồidướihầm,thịtđỏphồngnhưnướng,nónggầnhóađiên.
Hơmsautrởvề,tớlêncơnsốtnặng,suốtđêmcứgào:
-Ơichaoơi,lửađâumàđốtkhắpngườitơithếnày,rồilạichửitốngcảlên,chửicảanhchínhtrịviên
đạiđộiđếnthăm,cậunghĩthếcóliềukhơng?Sau15hơmtớlành,đếnxinlỗianh,anhcườivàchohai
chiếcbánhđậu.
Chứccoduỗicáichâncịhươngvàicáichođỡmỏivànói:
-Tớvềđếnđấtliền,thếnàocũngxinnhậpbộđội.Tớmêbộđộilắm.
BằngtinhnghịchgõgõvàochânChức:
-Châncậuthếnàythìtruykíchthếkhỉnàođược.Truylàphảinhanhnhưgiómớikhpđượcchúngnó
chứ.
Bằngbỏbúaxuốnglấyhaitaylàmhìnhthếgọngkìm:
-Đấy,truylàphảicắtđịchranhưthếnày.Khơngnhanhthìnóchạytuốt.À,nhưngcậucũngvàobộđội
được,làmvănphịng,thưký,đánhmáychữhaylàquảnlýnhưlàơngBiđểphátphụcấpcuốithángcho
chúngtớ.
ChứclấytayhíchBằng:
-Thơilàmđichứ,cậucứtánhươutánvượnmãihếtthìgiờ,nóvàobắtđượcthìcómàbỏbốà?
Haicậumảilàm,mảinóichuyện,thằngcaingụcđẩycửavàođếnsaulưngbaogiờkhơngbiết.Nócười
lênkhanhkháchnhưmộtconutinh,vàtómlncảhailênsởTìmtịi(sởmậtthámcủađảo).Chúngnó
bắtđầuđánhBằngvàChứcmộttrậnđịnchítử.ĐánhBằngxongrồiđánhChức,dùngđủmọicựchìnhtra
tấn:đổnướclãvàomồm,giậmgiàyđinhlênngực,lênbụngchocứtđáiphọtrahaiđầumồm,đít.Chúng
nóhỏi:

-Aibảochúngmàyđào?Tàiliệugiấuởđâu?
Bằngnghiếnrăng:


-Tơikhơngbiết!
Chứcbịđánhđauqphảikhai,chỉchonólấymấtmộtsốtàiliệuvănnghệ,báochícủaanhem.Bằng
giậnqchửiChức:
-Đồkhốnnạn,đồđầuhànggiặc!Taosẽgiếtmày!ĐếnlúcBằngbịđánhbấttỉnhmêman,chúngkéobừa
quanhữngsànrảisanhơlởmchởm,tốngvàoxàlimcạnhlao.
ChiềuanhemvềđượctinlấylàmgiậnChức,nhấtlàbanlãnhđạosuynghĩrấtnhiều.Tốihơmđóchúng
khơngchoChứcvềvàcótinđồn:
-"Chứcngồiănbánhuốngrượuvớitênchúađảo,đãkhaihếtcảnhữngtổchứccủaanhem.Hiệnbâygiờ
chúnggiữlạitrênấy,khơngchovề,sợanhemgiết".
Trướctìnhhìnhkhánghiêmtrọng,banlãnhđạokhaihộitồnlao.AnhemđềurấtcămphẫnChức,Bằngở
bênnày,nghebênkiaồnào,dầndầntỉnhdậy.Bằngtrèolêntrầnghémắtvàocửasắtbébằnghaibàntay
nhìnsang.Haitayrunrunmuốnngã,Bằngcốbámthậtchặtvàosongcửa,ghémồmphátbiểuýkiến:
-ĐềnghịbanlãnhđạophảigiếtthằngChức,nóphảnTổquốc,nóđầuhànggiặc.Chờnóvềtrùmchăn
đánhchếtnóđi.
AnhemnhìnlênthấymặtBằngmáubêbết,haimắtđỏngầu,sưnghúp,cànggiậnChứchơn.BácÝbảo:
-Bằngxuốngđikẻongãchếtbâygiờ.Việcgìđãcóbanlãnhđạo,cótậpthểgiảiquyết.
Bằngnghelờitụtxuống,nhưngcịncốnóivớimộtcâunữa:
-Đềnghịanhemnênđểýlờiđềnghịcủatơi.Bằngđãxuốngnhưngtiếngnguyềnrủacịnvọngsang:
-Qnkhốnnạnấythìsốnglàmgìchouổngđất.
MộtsốanhemđồngývớiBằng:giếtchếthằngChức.Dunóivớianhem:
-Thưatấtcảcácđồngchí,bấtkỳmộtkẻnàophảnlạiTổquốc,phảnlạichúngtađềuphảitrừngtrịnghiêm
khắc.NếuChứccónhữnghànhđộngnhưtinđồnthìnhấtđịnhkhơngthathứ.Nhưngmộtmặtchúngtaphải
cảnhgiácâmmưuthâmđộccủakẻđịch.VềvấnđềnàyanhCảcăndặnchúngtarấtkỹlưỡng:bọngiặccó
thểphaotinvịtđểgâymâuthuẫnpháhoạinơibộcủachúngta,vàcũngđểtựtaychúngtagiếtchếtđồng
chícủamình.Khuyếtđiểmnàytrướcđâyđãcómộtvàilầnmắcphải.Banlãnhđạosẽđiềutracụthểvấn
đềChứcvàbáocáovớicácđồngchísau.

SángmaichúngđưaChứcvề.TênchúađảoGiắc-tychắcmẩmchỉchốcnữathơi,xácthằngnàysẽnằm
chếtcứnggiữalao,nógậtgùcườimộtmình:
-Lạitrừbớtmộtthằng,rấttốt.
Chứcbướcvàonhàlaokhơngdámnhìnai,mặtcúigằmxấuhổ.Trêncổ,trênlừngchằngchịthàngtrămvết
roi,taychânbầmtím.ĐểChứcđỡmệt,vàcóđủthìgiờsuynghĩ,anhemđồngýđếtốimaiChứcsẽlàm
bảntựkiểmthảotrướctồnthểanhem.


NgàyhơmđóBổnđilàmchosởrảinhựađường,liềumạngăncắpmộtlọdầuxăng,đemđượcvàotrong
lao.Đâylàmộtviệclàmrấtnguyhiểm.
BổnlấydầuxăngbópnhữngchỗbịđánhsưngchoChức,đếnqnửađêm.ChứcngồinchoBổnbóp,
nướcmắtướtđẫmhaiốngtayáo.
TốimaichúngcũngthảchoBằngvềlao.BằngthấyChứcquaymặtđikhơngthèmnhìn,rủathầm:
-Đồitồi,thếmàhơmkiacũngdámđịixinvàobộđội,chỉđượccáimồm!
ChứcthấymặtBằngbầmtím,máukhơđọnglạitừngvệt,Chứccúiđầukhócrưngrức,chưabaogiờthấy
khổvàhốihậnnhưhơmnay.
Chứcđứnglêntựkiểmthảo,nhậnlỗinhưthếlàđãkhuấtphụctrướcuyvũcủagiặc,đểchogiặclấymộtsố
tàiliệuvănnghệ.NgồiraChứckhơnghềkhaimộttýgìvềtổchức,tinđồnhơmquahồntồnbịađặt,
suốtđêmquachúngbỏChứcvàochuồng,nhốtchungvớilợn.Banlãnhđạođãđiềutracụthể,thấytinh
thầnnhậnlỗi,phêpháncủaChứcthànhkhẩn.Anhemxâydựng,phântíchthêmđếnkhuyamớixong.Bằng
từchậptốiđếngiờvẫnkhơngcóýkiếngì,bácÝhỏiBằng:
-SaoBằngkhơngphátbiểuýkiến?
Bằngtrảlời:
-Ýkiếntơianhemnóitranhhếtcảrồi!
NhưngbácÝbiếtBằngcịngiậnChức.MàBằngcịngiậnthật,Bằngnghĩ:đãđànhlàcókhuyếtđiểmthì
sửachữa,nhưngkhuyếtđiểmgìchứkhuyếtđiểmđầuhànggiặcthìđếnbaogiờmớisửachữađược.Bằng
lẩmbẩm:
-Lúcbịqnthùbắtđượcdẫubịcựchìnhtànkhốcđếnmứcnào,quyếtkhơngbaogiờphảnbộixưngkhai!
Lờithềấykhơnglàmđượcthìcịngìnữamàgọilàqnnhâncáchmạng.Hạngbét!
Bằngnằmxuốngnềnximăng,ngườiđauêẩm,gốiđầulênhaicánhtay,nghĩhếtchuyệnnàysangchuyện

khác.BácÝlấyhịngạchvỡđơiBằngthườnglàmgối,đưachoBằng,tủmtỉmcười:
-Bạngiàxingiảbạntrẻchiếcgốibơngđâynày.Bằngcũngbậtphìcười,vàgầnnhưqncảnhữngbực
dọcbannãy.
Chợtnghĩrađiềugìđó,Bằngvùngdậy,ghésátvàotaibácÝhỏisẽ:
-BáccóbiếtanhCảbâygiờởđâukhơng?
BácÝkéoBằngnằmxuống:
-AnhCảởđâuthìlàmthếnàomàbiếtđược,chắclàởxalắm.
Bằngcãi:
-Ởxathếnào?Ởxasaoviệcgìanhcũngbiết,cũngcóchỉthịýkiến?


BằngquaylạithấyBổncịnthứcbènhỏi:
-CậucóbiétanhCảởđâukhơng?
Bổnhỏivặnlại:
-Aihỏibanchỉhuyđơnvịcậuởđâucậucóchỉkhơng?
Bằngnổinóngtotiếng:
-Đãđànhlàtớkhơngchỉ,nhưngcậukhơngtintớà?Tớcóphảilàmộtthằngphảnbộiđâu?
CâunóivơtìnhcủaBằnglàmChứcđaunhóitậntim.BằngcũngthấymìnhlỡlờinhưthếChứccóthểhiểu
lầmmìnhlànóicạnhnóikhóe,mànóicạnhnóikhóelàmộttậtrấtxấu.Ngườiqnnhâncáchmạngbao
giờcũngthẳngthắnchânthành.Anhchínhtrịviênđạiđộilnlnnhắcnhởanhemtrongđơnvịvềđiểm
này.BằngmuốnđếnthanhminhvớiChứcnhưngnghĩthếnàolạithơi.
Bổncườigiảnghịa:
-Cậunàyhaychửa,đãđànhlàtớitincậumộttrămphầntrăm,nhưngchínhtớcóbiếtanhCảởđâu,mặt
mũirathếnàomàbảochỉ.
BổnnhíchdầnvàogầnBằngnóisẽhơn:
-Màcịnđiềunàynữa,phảituyệtđốigiữbímậtchoanhchứ,lỡnóbiếtnóbắtđithìcómàbỏbốà?
Bằngthấyđúngkhơnghỏinữa,nằmxuốngngủ.
DugọiChứcramộtgóc:
-Tơibáotinchođồngchírõ,đểgiữvữngkỷluậtcủaĐảng,Chiủyđãquyếtđịnhđìnhchỉsinhhoạtcủa
đồngchí.

Chứcnghẹnngào:
-NhờđồngchíbáocáovớiđồngchíVăn,vớiChiủytơixinchấphànhvàquyếttâmcảitạo.


5
TênGiắc-tythấyđểtốnlàmđườngởĐầm,hàngngàylênvềmấthếtcảthờigiờlàmviệc.Nóralịnhlàm
nhàởngaytạiĐầm,baogiờxongđườnghãyvề.
Đượctinnày,Đảoủynhậnđịnh:Đâylàmộtthờicơrấttốt,địchđãtạochotađiềukiệnthuậnlợiđểcướp
đảo.DuđềđạtýkiếnvớianhCả:
-Tốn100ởĐầmsẽphụtráchđóngthuyền,bắtlính,cướpvũkhí,làmbộphậnxungkíchtiếnlêngiải
phóngtồnđảo,tốnĐầuMom,vàanhemtùánsẽphốihợptiêudiệtđịch.TừĐầmlênđếnnhàlaoxa7
câysố,bọnchúngkhơngthểbiếtđểchoqntiếpviệnngayđược.
ÝkiếncủaDuđượcanhCảđồngý.Chiủyhọpđểthảoluậnkếhoạchthậtcụthể.Duđượcchỉđịnhphụ
tráchcơngtácnày.
TrongtốnởĐầmcóBằng,Bổn,Chứccịhương.BácÝlàmởtốnĐầuMom.BằngơmlưngbácÝcười
rúcrích:
-Tơiphảixabácrồi,bạntrẻnhớbạngiàlắm,tơivềdướiấy,háiđượcrautươi,bắtđượccáthếnàocũng
gởivềchobáctẩmbổ.
MộtcậungồicạnhBằng,giọnglènhètrêutrọc:
-Bằngmàcũngbắtđượccáà?Cákhorồiđấychứ.
Bằngcãingay:
-Cásốnghẳnhoi,ởđơnvịtớ,hơmnàorasơngbắtcácảithiệnsinhhoạt,tớđềuđượcbiểudươnglàcó
nhiềukhảnăngvàtíchcực.
BácÝcười,xoacáiđầutrọctếu,đầysẹo,lởmchởmtócrấtbướngbỉnhcủaBằngvàbảo:
-Bạngiàcũngkhunbạntrẻbớtnóngnảy,khơngnêncãibướng,làmviệcgìcũngnhớhỏitậpthể,hỏiban
lãnhđạo,khơngnêntựđộngvơnguntắc.
Bằngđứngdậy,haichânđứngrậpthànhtưthếnghiêm:
-Xinchấphànhtriệtđểýkiếncủabác!
Anhemxungquanhphảiphìcười.
Tốihơmchiatay,DuthaymặtchotốnởĐầm,phátbiểuýkiến:

-TráchnhiệmtốnởĐầmrấtnặngnề,địihỏimỗingườiphảicómộttinhthầndũngcảmvàquyếttâmcao
độ.Đâylàhyvọngđộcnhất,hyvọngsốngcịncủatồnđảo,nêndùkhókhănđếnbaonhiêuchúngtơicũng
cươngquyếtlàmtrịnnhiệmvụ.
Bổncũngphátbiểu:


-Cóvàolửamớibiếtvàngthậtvànggiả.Chúngtanóinhiềurồi,đâylàgiờphútthửtháchtinhthầnvàý
chíchúngta.
Bằngthấyphấnkhởivuisướngnhưlúcnhậnnhiệmvụxuấtkíchtiêudiệtđịch.Thậtlàtoạinguyện,mong
ướcmãiphảiđượcchứ!NếukhơngphảilàđangởtronglaothìBằngđãnhảycẩnglênmàhátmàreocho
thỏathích.
Bằngnghĩthầm:thếnàocũngtrảđượcmốihậnchocácđồngchíởlaocấmcố.Hìnhảnhbàntayhủi,
khơngcóngón,lởltđangquờquạngbứtcỏ,suốtmấythángnay,lnlnlởnvởntrongócBằng.Bằng
đếncạnhDu,giọngkhẩnkhoản:
-Thếnàoanhcũngchotơivàođộibắtlính,hợpkhảnăngtơilắm.
Bổnchenvào:
-Cậutrẻngườinondạ,làmviệcnhưbắtcócbỏđĩa,chocậuvàođộibắtlínhđểlàmlộcảkếhoạchà?
Cậunênvàođộitiếptế.
BằngbựcmìnhgắtBổn:
-Lạthật,cậusaohayphángangcâuchuyệncủangườitathế?
DuvỗvaiBằngthânmật:
-Bổnnónóiđùađấy,thếnàotơicũngchọnBằngvàotổbắtlính.Chỉsợthiếutinhthầnchứkhơngsợthiếu
cơngtác.
BằngđượcDuđồngýthíchthúvơcùng,khuỳnhhaitayrasaulưngđiđilạilạigiẫmphảicảchânbácÝ.
BácÝđangơmngựcoằnoạihonấclêntừnghồi,thởkhịkhèhổnhển.Chứcngồicạnhvuốtngựcchobác,
BằngcũngngồixuốngkhơngnhìnChức.BácÝdứtcơnho,nhìnChứcrồinhìnBằng:
-BằngvàChứcđịnhgiậnnhauđếnbaogiờmớithơi?
ChứcngồimânmêcáicúcvỡtrênngựcáobácÝ:
-TơikhơngbaogiờgiậnđồngchíBằng.
Bằngcũngtrởnênlúngtúng:

-Tơi...Tơicũngthế,khơnggiậnđồngchíChức.
BácÝkéohaingườilạigần,giọngthânmậtkhunnhủ:
-ChúngtaởđâyxaTổquốc,xaqhương,xungquanhchúngtachỉcịncóhaichữ:lịngđộcácdãman
củakẻthù,tìnhthươnguđồnkếtcủađồngđội.Chúngtakhơngthươngu,khơngđồnkết,khơngbao
giờđủsứcchốnglạikẻthù.Nhấtlàcácđồngchísắpsửalàmnhiệmvụmới,tìnhđồnkếtthươngu,lại
cầnhơnbaogiờhết.TơinóiđiềunàychắcđồngchíBằngđãhiểu:ngườiqnnhâncáchmạngnghiêm
khắcvớitộilỗinhưngsẵnsàngthathứkhingườicólỗiđãquyếttâmsửachữa.Bảnthânmìnhlạiphảitích


cựcxâydựngchobạn,nhưthếmớithậtuthươngđồngđội,mớiđúnglàqnnhâncáchmạng.
Bằng,Chứcnhìnnhauthấmthía.Bằngthấyhốihậnvơcùng,vuốtngựcchobácgiọngthànhkhẩn:
-TơithúthậtlàbấylâunayvẫncịnthànhkiếnvớiđồngchíChức,nhưngtừgiờtrởđitơihứavớibáclà
cươngquyếtkhắcphục.
BácÝnởmộtnụcườisungsướng.Bằngvuivẻ:
-BácÝyếulắm,hơmnàonổsúngnhớtránhxađểbọntrẻchúngtơilàmcho.Vơphúcgậygộcchạmphải
thìhếtvềvớiTổquốc.
BácÝbảoBằng:
-Tơithếnàymàyếuà?Cảhaicậuvậtthửvớitơimộtkeoxemnào?
Bằng,Chứcnhìnnhautủmtỉmcười.


6
Tháng6-1952tốncủaDuđãvềđónghẳnởĐầmđượcgầnmộttuần,đangchuẩnbịđóng5chiếcthuyền
chởđược200người.Lầnnàycóhaikếhoạch:Mộtlànếuđủđiềukiệnsẽthựchiệntồnbộ,bắtlínhvà
tiếnvềgiảiphóngtồnđảo.Hailàthựchiệnbộphận,nếukhơngđủđiềukiện,200tùbinhsẽvềtrước.
Nếuvềtrướcsẽxuấtphátvàongày15-8,cậpmũiCàMauvàongày19-8,dựlễTổngkhởinghĩavớiđồng
bàoNambộ.
Đêmphổbiếnkếhoạch,khingheđếnvềđếnmũiCàMau,dựlễTổngkhởinghĩa,tấtcảreolênsung
sướng,tưởngnhưđangđứngdướimộtrừngcờđỏchói,xungquanhlàđồngbàoNambộmếnu.
BằngvỗvaiBổn:

-Cậunày,thếnàođồngbàocũngmờianhDulênphátbiểuýkiến.
Thằngcaingụcởngồi,mặthằmhằmbướcvào:
-Chúngmàylàmcáigìmàsủanhặnglênthế?
ĐồngchíViêntrongbanđạidiệnđứngdậytrảlời:
-Chúngtơivuicườichơithếthơi.
Nóđưadùicuimâylêndọa:
-Chúngmàycịnlàmồn,tấtcảsẽđượcănđịn.
Nóìạchlêncáibụngtonhưngườicóchửabướcra.Bằngnhìntheochửilẩmbẩm:
-Tiênsưmày,coichừngơngngứamắtơnglạiđávàocáibụngkiamộtcú,thìnhấtcũngtnramộtthúng
cứt.
Cơngviệcđóngthuyềnbắtđầuthựchiện.Muốncógỗtophảivàotậnrừngsâuxanămcâysố.Đóngthuyền
ngaytrongrừngthìthếnàocũnglộ.ỞCơnĐảocóbọntìmtịi,suốtngàylenlỏitrongrừng,khámphá
nhữngtổchứcvượtđảocủatùnhân.ĐườngđilốilạitrênCơnĐảochúngnóthuộcnhưlịngbàntay.Đề
khókhănanhemthảoluậntìmcáchkhắcphục,cuốicùnggiảiquyếtbằngcách:Xẻgỗtrongrừng,khiêng
vánxuốngmộthangnúivắngnhấtởvenbiểnđóngthuyền.
Cưađụckhơngcó,anhemcơngnhânlấyđaithùngtơnơlàmcưa,vàlấytrộmchấnsongsắtcửasổlàm
đục.Rấttốtvàrấtsắc.
Viênphânphốiđiđóngthuyềnđãcócách:ởđâytêncaingụcgiaoviệcgọidanhsách,phânphốingười
làmchobanđạidiện.Cứmỗisángsắpsửagọitênđilàm,cho10ngườivờđiđái,điỉalẻnvàorừngxẻ
gỗ.Thằngcaingụcbụngtonàyrấtlười,nênkhơngkiểmsốtchặtchẽmáy.Chúngnóvẫnnhưmù.
Tổđóngthuyềndomộtđồngchígiàphụtrách.AnhemgọilàlãoHọc.LãoHọckhơngphảilàtùbinh,lão
bịbắttừnăm1948.Nămnaylão55tuổinhưngvìđóikhátkhổsởq,lãotrởnênlụkhụnhưmộtơnglão
70.Quanhnămlãokhốcmộtchiếckhốbaotải,danắngcháyđennhưthan,rănreonhưvỏthịhéo.Lão


nhiềukinhnghiệmđóngthuyềnvượtbể,nênĐảoủytìmcáchđánhtráovềđâybổsungchotùbinh.
TrướckiahồiPhápthuộc,lãoHọclàmnghềđưađịngangởmộtbờsơngvắng.Lãokhơngcha,khơngmẹ,
khơngvợ,khơngcon.Sốngmộtthânmộtmìnhdướigốcthơngởbếnđị.Ngườitahỏilãobaonhiêutuổi?
Lãochỉgốcthơngtrảlời:
-Câythơngnàybaonhiêutuổithìtơicũngchừngấy.

Nhàcửalãokhơngbằngcáichuồnggàcủatênlýtrưởngtronglàng.Tụihàomục,hươnglýtronglàngthấy
lãođứnggầnthìnhổnướcbọttránhxa.
CáchmạngthángTám,rồitồnquốckhángchiến.Bếnđịcủalãogiặcxâylơcốt.Lãođemđịđếnmột
khúcsơngkhác,đêmđêmchởcánbộ,dukíchsangsơnghoạtđộng.Dầndầnlãođượcđồnthểgiáodục,
giácngộ,lãotrởthànhmộtgiaothơngviênđắclựccủahuyện.LãođượckếtnạpvàoĐảngđầunăm1949.
Đêmkếtnạp,lãođứngdướilácờĐảnglunglinhđỏrực,nghẹnngào,sungsướng.Lãonói:
-Đờitơitưởnglàcuộcđờibỏđi,sốngđưađị,rồichếtrụcxươngdướigốccâythơngmàthơi.Conngười
cùngđinhmạtkiếpnàycịnaiđểýđến.Tơikhơngngờlạiđượccáchmạng,đượcĐảngdạydỗthươngu,
vàđêmnaytơilạiđượcvinhdựnhưthếnày.Tơikhơngchakhơngmẹ,từđâytơixinlàmconcủaĐảng.
Cịnsốngđượcngàynào,cịnlàmviệc,cịnphụcvụĐảngđếncùng.
Cảchibộnhìnlãorơmrớmnướcmắt.Từđấylãolàmgiaothơngchohuyệnủy.Mộtđêmlãođigiaothơng
ngangbờsơng,gặpgiặcphụckích,lãonhảytõmxuốngnước,dúitấtcảtàiliệuxuốngbùn,lộisơngđịnh
trốn.Nhưngcanơnóđuổitheotómđược.
Lãogiảvờngườivừacâmvừađiếc,nóhỏigìlãocũngúớhoachân,hoatayrahiệu.Bọnmậtthámgầm
lênnhưthúdữ,đánhlãosuốt15hơmliền;đánhrụngtuốtcảhàmrăngtrên.Đánhchánkhơnglấyđượctài
liệugì,chúngđàylãoraCơnĐảo.
Lãorađếnđảo,liênlạcđượcvớiĐảoủy.Lãomừnglắm,nghĩthầm:"Lạigặpcha,gặpmẹrồi.".Bọngiặc
thấylãolùrù,nóbắtlãobổcủivàchođilạixungquanhkhơngphảixiềng.
Lãolàmviệcsuốtngàynênchúngcũngtin.
Doviệcbổcủilãođãtìmrađượcmộttrịgiảitríthúvị.Mỗilầnlấymộtkhúcgỗđểbổ,lãolậtđilậtlại
vàđặttênchonó:đâylàthằng"Đắc-răng-li-ơ",đâylàthằng"LơCơ-lét".Cũngcólúclãoqn,cốnặnóc
mãimớinhớra:ààthằng"Xa-lăng"(1)!Khúcgỗnàosầnsùilãocườikhàkhà:đúnglàmặtthịtthằngchó
đẻBảo-Đạiđâyrồi.Đặttênxong,lãodângcaobúabổthậtmạnh.Thanhcủinẻrakêurăngrắc.Lãotưởng
nhưđangbổvàođầubọnđếquốckhátmáu,bọnViệtgianhènmạt.Lãocảmthấyhảgiậnmộtđơiphần.
Têncaingụcthấylão,bổcủicũngdừnglạixem,nókhen:
-ThằngViệtminhgiànàybổcủikhálắm.
Lãochờnóđikhuất,chửilẩmbẩm:
-Tiênsưmày,đầuđếquốcbọcsắtơngcịnbổđược,huốngchithứcủiranhnày.
(1)TênnhữngtướngthựcdânPháp(B.T.)

2đoạnbơiđỏ:cólẽtácgiảhoặcnhàininnhầm.CólẽlãoHọcbịbắtvàonăm1949.


7
Buổichiềulãođemcủinộpchonhàkho,lãogiấuđimộtítvùixuốngcát.Chậpchoạngtối,lãolẻnra
ngồiđemcủibánchovợconcơngchứctrênđảo.Bữađượcmộtđồng,bữađượchaiđồnglãobỏvàohầu
bao.Khiđãdồnđượcnhiều,lãogửimuamườithướcvảixanh,3hộpsơntây.Lãoxinlênrừnglấycủi,rồi
bímậtxẻgỗđóngthuyền.Lấyvảixanhbọcrangồithuyền,lấysơnphếtrangồivảiđểthuyềnkhỏingấm
nước.Suốtmộtnămdànhdụmquầnquậtnhưthếlãođóngxongmộtchiếcthuyềnchởđược10người.Khi
hồnthànhlãobáocáovớiđồnthểđãlàmxongmộtchiếcthuyền.Đồnthểchỉđịnh10đồngchívượt
biển,trongđókhơngcólão.Lãolạitiếptụcbổcủi,đặttênchocủi,muavảimuasơnđóngchiếcthứhai.
Balầnđốngthuyềnrịngrãbanămtrời,thuyềncủalãođãđưađượcnhiềuđồngchívềđếnđấtliền.Lão
vẫnkhốcchiếckhốbaotảiởlạitrênđảo.Đồnthểhỏi:
-Đồngchícóthắcmắcgìkhơng?
Lãotrảlờigọnlỏn:
-Tơilàngườicủađồnthểthìcịnthắcmắcgìnữa.
Lầnnàylãođượcđưavềđâyphụtráchđóngthuyền,lãovuilắm.Lãobảo:
-Làmđơngtaynóvui,nóchóngxong.
Anhemnhữnglúcnghỉ,xoắnxthỏilãohếtchuyệnnàyđếnchuyệnkhác.KhinghecâuchuyệnlãoHọc
banămđóngthuyềnmàkhơngđượcvề,Bằngphảilèlưỡikínhphục.Bằngđãđượcthấynhữngđồngchíđã
hysinhvơcùnganhdũngngồimặttrận,nhưngchưabaogiờgặpđượcngườikiêntâm,bềnchínhưlão
Học.Bằngnóivớilão:
-Lầnnàythếnàolãocũngđượcvề,nếukhơng,tơixinnhườnglãovề,tơiởlại.LãoHọccười,mỏmmẻm
hàmrăngsún:
-Cácđồngchícịntraitrẻsungsức,cầnphảivềmàphụcvụnhândân,màtrảthùchoanhemCơnĐảo.
Baogiờhồntồnđộclập,cụHồpháicụTơn(1)đemtàuchiếntreocờkếthoarađón,lúcấytơihãyvề
khơngmuộn.Anhemnhắcmãicâunóilýthúcủalão.Mộtbuổisáng,lãoHọcnhưthườnglệ,cùngcác
đồngchítrongtổđóngthuyền,lẻnrarừngxẻgỗ.Giữađườnggặpmộttênlínhgácđitắmbểvề,nóhỏi:
-Điđâu?

Lãohọcnhanhtrígiảvờnhưkhơngnghethấy,trậtkhốngồiđạitiệnngaytrướcmặtnó.Tênlínhnhặthịn
đánémđánhbịchvàolưng,sừngsộchửi.
-Thằnggiànàydámđibậyrađấyà?Cóxéođếnđằngkiakhơng?
Lãoơmkhốđứngdậy,chờthằnglínhđikhuấtsaurặngcây,lãolạilẻnđếnchỗlàmviệc,vạchlưngcho
anhemxem,nónémvàolưnglãosưngtonhưquảtrứng.
Suốt15ngàylàmviệc,đãxẻxongván,chuyểncảxuốnghốcđá,vàđónggầnxongmộtchiếcthuyền.Cơng
việckếtquảvànhanhchóngkhơngngờ.AnhemvàcảlãoHọc,từhơmđótrởđi,đềucảmthấyCơnĐảo


gầnđấtliềnhơnmọingày.
Hằngngàyđóngthuyền,phâncơngchomộtđồngchíngồitrênnúicanhgác.Mộtbuổitrưa,đónggầnxong
chiếcthuyềnthứhai,dướihangđangđục,đangcưarấthăng.Anhemtháchthứcthiđualàmxongchiếcthứ
haitrướchạnđịnh3ngày.
Đồngchíngồigáctrênnúidựalưngvàomộtgốccây,nhìntrờinhìnmây,thấycảnhđẹpđịnhlàmbàica
dao.Gióbiểnmátrờirợi,sónguốnéonhấpnhơ,làmhaimắttựnhiênnặngchịch,ríulại,anhngãhẳn
ngườixuốnggốccâythiuthiungủ.
Từxamộtthằngmậtthámtìmtịivácgậyđiđến.ThằngnàytênlàTúMỳ,xưakianócũnglàtù,dầndầnbị
muachuộc,đãtrởthànhmộttaysaiđắclựccủasởmậtthámtìmtịi.Nóđãkhámphánhiềuvụtổchức
vượtđảocủatùnhân.Nóđãđiđếnrấtgần,anhgácvẫnngủsay.Mộtconruồitrauđậulênmặtcắn,anh
giơtayxuaxuavàtrởlạinằmn.Nóbướcđếncạnhanhđịnhđánhthứcdậynhưngnóbỗngnghetiếnglục
cụcdướihangvọnglên,liềnbỏanhnàynằmđấyvànhẹnhàngnhưconthằnlằnbịxuốngchânnúi.Nóbị
đếncửahang,tiếngcưađụcngherõdần,ghéđầunhìnvàotrơngthấymộttốntùđónggầnxong2chiếc
thuyền.Nóbướcvàohanglêntiếng:
-Cácanhlàmviệcvuiqnhỉ?
MọingườigiậtbắnngườiquaylạithấyTúMỳ,biếtcơsựnàyhỏngmấtrồi.Mộtýnghĩnhanhnhưchớp
thốngquaócanhem:phảithủtiêungaythằngnàyđểbảotồnbímật.Bổnvàmộtanhnữa,nắmchặtdùi
cui,đục,nhíchlạigần.LãoHọcbiếtý,lừmắthiệunhưmuốnbảo:
-Chưacóýkiếncủatrên,khơngđượctựđộng.Bổnvàanhkiahiểuýđứngn.
Nóquayvềtrạigiam,trèođếnhịnđáanhgácvẫnngủsay.Nólấygậysắtthọcvàolưng:
-Êdậy!Thuyềnđóngxongxicảrồi,dậymàvượtđảo.

Anhgácmởmắtchồmdậy,thấythằngTúMỳ,mặtanhtáixanh,sửngsốtnhưngườimấthồn.ThằngTúMỳ
chốnggậysắtlốccốctrênđườngđá,vừađivừacườisằngsặc.Nónghĩđếnchairượuvàmấyhộpthịtsắp
đượcthưởng.Nửagiờsau,nódẫntêncaingụcvàmộttiểuđộidađenđếnbắttấtcảvề.Chúngvừađivừa
đánhanhemtốimắttốimũibằngroimâyquấndâythépgai,mỗilầnđánhrứttheomộtmiếngthịt.Báng
súngdộixuốngđầunhưmưa.Khơngaikêulênmộttiếng,cắnrănglạichịuđịn.
Chúngbắtanhemđếnkhiêngtấtcảgỗvánvềchẻcủi.Thếlàcơngtrìnhmồhoi,nướcmắtsuốtnửatháng
trờiphútchốcđãrakhóilửa.Hyvọngđổvỡmộtcáchkhơngngờ.Chúngbắt10đồngchínàylênsởmật
thám,trahỏiailãnhđạovụnày.Bangườiđãbốtrítrướcxungphongranhận.Chúngđàyvàolaocấmcố,
cịnbảyngườichúngchovề.
Sauvụnàythằngcaingụcbụngphệtỉnhngười.Nótựgọilấydanhsách,phâncơngngườiđilàm,kiểm
sốtrấtchặtchẽ.Suốtngàybọnlínhdađenquấnchặtlấyanhem.Têncaingụcralịnh:
-Chothahồđánh!Máucàngchảynhiềucàngtốt.Tênnàođánhkhỏe,nóthưởngmộtcốcrượu,haymột
điếuthuốclá.Nóbắtlênrừngđẵnnhữngcâygỗtobằngngườiơmbắtanhembuộcdâyđứngdướidốckéo
xuống.Câygỗnhưmộtcontrăngiólaothẳngvàongườianhem.Ngườinàocũngsầyda,chảymáu,sứt
chân,mẻtay,nhiềuhơmstchết.


Anhemđầmđálàmđườngnóbắttậphọpbahàngdọcngayngắn,hơlênmộttiếnglàbắtđầuđầm.Mỗi
chiếcđầmnặngtừ5đến7cân,chúngbắtphảinhấccaoqđầugối,đầmnhịpnhàngnhưmáy.Đứnglệch
hàng:đánh!Đầmsainhịp:đánh!Đánhđếnbaogiờmáuchảyđỏốimặtđườngmớithơi.


8
MộthơmchúngnóbắtBằngvàChứcgánhmộthịnđábốnngườikhiêngnặng.Cảhaiméomặtkhơngtài
nàonhấclênđược.Thằngcaingụcthétlên,cầmroimây,đầuroicógắnmộtchiếcvỏđạn12ly7,vụtlia
lịa.NóđánhvàohaichânnhỏnhưốngsậycủaChức.Tiếngvỏđạnquậtvàoốngxươngkêucơmcốp,
tưởngnhưchânsắpvỡnátra.Chứcgiơhaitaybấtlựcơmlấyhaichân,vàgụcxuốnghịnđá.Bằngmáu
uấttràolênđếncổ,mắtnhưhaihịnthanđỏ,khơngcịnsuynghĩgìnữa,giậtchiếcđịnkhiêngđịnhquậtnát
đầutêncaingụcrồiđếnđâuthìđến.Bổnđứngcạnhqtto:
-Bằng!Nhớkỷluậtcủađảo!

Bằngđứngnnhưchơnchânxuốngđất.ThằngcaingụcthấyChứcnằmgụcxuốngnócàngquấtmạnh:
-Àmàyđịnhnằmchơiđấyà?
Bằngthấyruộtđaunhưxé,nướcmắttràora,dậmchânhétlớn:
-TrờiơinóđánhthằngChứcthếnàythìchếtmất.BằngliềumạnglănxảvàoơmlấyChứcđỡnđịn.Thằng
caingụcthấythếcàngnổiđiên,gọithằnglínhgácnữa,đếnlấybángsúnggiãxuốnglưngBằngnhưgiã
gạo,vàthétvang:
-Màybngnóra.
BằngơmlấyChứccàngchặthơn,nóitừngtiếngđứtqng:
-Tớcóchếtnhất...địnhkhơngbngcậu.Bángsúngđánhchánchúnglạidùngroi.Bằngnghiếnrăngthu
hếtcanđảm,chìachiếclưngbầmtímrađỡhàngtrămngọnroi.Mộtýnghĩnhưlửađốtđãtăngthêmcho
Bằngsứcmạnh:
-ThằngChứcyếulắm,thảrachúngđánhchếtngay.
LưngcổBằngmáutnrađỏlịm.Vếtroitonhỏchằngchịtkhơngbiếtbaonhiêumàđếm.
TốihơmđóBằngvàChứcmêman,ngườinóngrựcnhưbếpthan.NhấtlàBằng,máudánáovàodakhơng
tàinàogỡrađược.Bằngthétlêntrongmêsảng:
-Phảigiết!...Giết...Chức,nằmn.Thịtayranóđánhgẫy,ứừ...xungphonggiết!Tổmũinhọntatruy
mạnhlên!
BằngmơthấyđạiđộimìnhđangtiếnđánhgiảiphóngCơnĐảo.Đirađâybằnggìkhơngrõ,nhưnganhtiểu
độitrưởngtiểuđộiBằngđangcắmcờđỏsaovàngtrênnócnhàthằngGiắc-ty.TổcủaBằngđangtruykích.
LãoHọcđểbàntaynhănnheonhưcànhcủikhơlêntránBằng,quayvàobóngtốilaunướcmắt.Ducởi
chiếcáotù,ráchnhưxơmướpđắplênngựcchoBằng.Anhbồihồinghĩđếnđơnvị,saumộttrậnđánh
nhữngđồngchíbịthươngvềnằmqnyviệncũngthétgàosuốtđêmnhưBằng.
Cảtrạinhìnnhaunặngnề,khơngkhíhừnghựccăngthẳng.Tấtcảđềnghịbanlãnhđạovạchngaykếhoạch
đấutranh.Đìnhcơng,tuyệtthực,baonhiêungàycũngđược,chếthếtthìthơi,khơngthểđểchúnghànhhạ


mãithếnày.
Duhọpbanlãnhđạo,xemnênđềrađấutranhhaychưa?Banlãnhđạocũngđồngý,Duviếtthưvềxiný
kiếnanhCả.
HơmsaubaanhemởtốnĐầuMomxebánhvàlươngthựcvềchobọnlínhđemtheochỉthịcủaanhCả.

-Chưanênđềrađấutranhbâygiờ,vìđấutranhbọngiặccóthểkhủngbốácliệthơn,sẽđưatấtcảvềlao,
kếhoạchkhơngthựchiệnđược.Chịunhẫnnhụcđểtìnhhìnhdịubớt,tạođiềukiệntốtchuẩnbịkếhoạch
sắpđến.Thắngkhơngkiêu,bạikhơngnản.
ÝđịnhcủaanhCảđượctồntrạithơngsuốt.Saukhiphổbiếnchỉthị,đềracâuhỏichoanhemthảoluận,
Duđềnghị:
-Tấtcảchúngtakhơngđượccómộthànhđộngbạođồngnào,bấtkỳnhỏhayto,nhưđánhlính,giếtlính.
Tuyệtđốichấphànhkỷluậtcủađảo.Hàngngàyphảitựtu,kiểmthảothườngxunnhắcnhởnhau.
Banlãnhđạophátđộngmộtphongtraothiđualàmcadao,bíchbáo,đềtàitrọngtâmlàkiênnhẫnchịu
đựng,sẵnsàngchuẩnbịbắttayvàokếhoạchmới.
Phongtràolênnhưdiềugặpgí,chưađầybahơmđãcóhàngtrămbàicadaoviếtlênvỏbaothuốclàGơloa,lábàng,láchuối.Đủcácthể,cácloại:thấtngơnbátcú,lụcbát...Đêmđêmanhemngồiqyquầnn
lại,Chứccịhươnglêngiọngngâmngachocảtrạicùngnghe.Hoanhơ,vỗtaynhưpháo.Rồilạihát,hát
bài"Kếtđồn"vàbài"Baochiếnsĩanhhùng",nhiềunhất.Bằngcốsứcmởcáimồmbịđánhsưngvêuđể
hátthậtto,đếnchỗ...thềphụcquốctiếnlênViệtNam,gâncổnổichằngchịt,trơngvừathươngvừabuồn
cười.
ChântráiChứcbịđánhtướtmộtmiếngkhádài,đánhbạolênxinthằngcaitithuốcđỏ.Nócho,Chứcmừng
nhưbắtđượcvàng,bỏvàomộtchiếclọcon,nútthậtkín,đểdànhlàmsốbíchbáođặcbiệt.Cịnvết
thương,lãoHọcnhaichoítnắmládấu,rịtvàorồicũngđâmdanon.
Tinhthầntồntrạitrảiquamộtcơnthửlửa,đãtrởlênrắnchắc,vữngvànghơn.Anhemngẫmnghĩcàng
thấylờibácÝthậtlàđúng:bồngbột,xốcnổi,chuẩnbịchưachuđáođãvộibạođộngchỉđiđếnthấtbại!
ChứccàngthấyBằngthậtlàmộtngườidũngcảm,khơngcóBằng,nóđánhmìnhkhơngchếtcũnghóara
ngườitàntật.BằngthấyChứctậntụycơngtác,thathiếttiếnbộ,giặcnóhànhhạ,ngườichỉcịnmộtnắm
xương,nhưnglúcnàocũngvuivẻ.NhiềulúcBằngnhìnChứcngâmthơ,hát,tựnhiênBằngrơmrớmnước
mắt.Bằngnghĩ:khơngcóanhem,khơngcóanhCảthìcólẽmìnhđãgiếtthằngChứccịhươngmấtrồi.
Tiênsưbọnđếquốc,chúngmàygianngoanlắm,cóngàyơngbópchết.
ChứcvàBằngtừđấytrởthànhđơibạnchíthân.
Dusungsướngnóivớicácđồngchítrongbanlãnhđạo:
-KhơngcóanhCả,stnữachúngmìnhláixexuốngMaThiênLãnh.
LãoHọctừhơmđóngthuyềnbịlộ,nóbắtxuốngnấubếp.Lúcnàođemcơmlênchoanhemlãocũnghỏi:
-Thắngkhơngkiêubạikhơngnảnchứ?Thuakeonàybàykeokhác,sợgì.