Bài giảng Nhập môn báo trực tuyến - ThS. Phan Văn Tú

NHẬP MƠN
BÁO TRỰC TUYẾN

Trình bày: ThS. PHAN VĂN TÚ


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
1. Khái lược về internet và truyền thông trực tuyến:
1.1. Internet
Sự ra đời của một loại hình báo chí gắn liền với
những phát minh cơng nghệ
- Phát minh ra máy in của Gutenberg vào thế kỷ XV đánh dấu
sự phát triển của báo in;
- Phát minh ra máy điện báo và dịch vụ tin tức qua đường dây
thép;
- Nhiếp ảnh ra đời cuối thế kỷ 19;
- Radio ra đời đầu thế kỷ 20;


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
1. Khái lược về internet và truyền thông trực tuyến:
1.1. Internet
Sự ra đời của một loại hình báo chí gắn liền với
những phát minh cơng nghệ
- Truyền hình ra đời vào những năm 1930; phát triển mạnh từ
những năm 1970;

- Internet ra đời vào cuối thế kỷ 20 trở thành nền tảng cho một
hình thức truyền thơng mới: báo trực tuyến;

BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
1. Khái lược về internet và truyền thông trực tuyến:
1.1. Internet
Một số điểm mốc trong quá trình ra đời của internet
- Năm 1957, tổng thống Eisenhower (Mỹ) thành lập Cơ quan
các dự án nghiên cứu cao cấp (Advanced Research Projects
Agency/ARPA);
- Năm 1969, ARPANET ra đời ;
- Năm 1972, APRANET lần đầu tiên ra mắt công chúng và đổi
tên thành DARPA
- Cuối năm 1980, Internet ra đời từ sự tổng hợp từ các mạng
ARPANET, NSFNET, USENET, BITNET, Compuserve , American
Online


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
1. Khái lược về internet và truyền thông trực tuyến:
1.1. Internet
Internet là gì?
Internet là mạng thơng tin diện rộng bao trùm tồn cầu, hình
thành trên cơ sở kết nối các máy tính điện tử, cho phép liên kết
con người lại bằng thông tin và kết nối nguồn tri thức đã tích
luỹ được của tồn nhân loại trong một mạng lưu thông thống
nhất. Quy mô, phạm vi ảnh hưởng của thông tin trên mạng
Internet rộng lớn hơn nhiều so với các phương tiện thông tin
thông thường khác. Với Internet, mọi người có khả năng và

điều kiện rất thuận lợi trong việc tiếp cận trực tiếp với các
nguồn thông tin trên thế giới


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
1. Khái lược về internet và truyền thông trực tuyến:
1.2. Internet một thực thể truyền thông mới:
- Truyền thông và truyền thông đại chúng
- Mô thức truyền thông internet
-

Truyền
Truyền
Truyền

thông
thông
thông

liên cá nhân
tập thể
đại chúng


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
2. Khái niệm báo trực tuyến

Hiểu một cách chung nhất, báo trực tuyến là loại

hình báo chí phát hành trên mạng Internet, sử dụng
công nghệ world wide web, với ngôn ngữ HTML,
dành cho công chúng sử dụng Internet.


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
3. Về tên gọi loại hình báo chí phát hành trên
mạng Internet ở Việt Nam:

- Báo điện tử
- Báo online
- Báo mạng
- Báo mạng điện tử
- Báo trực tuyến


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
3. Về tên gọi loại hình báo chí phát hành trên
mạng Internet ở Việt Nam:

Xác định một số tiêu chí nhận diện báo trực tuyến:
- Chủ thể của nội dung thông tin phải là
các tổ chức được phép hoạt động như
một cơ quan báo chí theo Luật báo chí
hiện hành.


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN

I. Một số vấn đề lý luận
3. Về tên gọi loại hình báo chí phát hành trên
mạng Internet ở Việt Nam:

Xác định một số tiêu chí nhận diện báo trực tuyến:
- Báo trực tuyến phải có sự độc lập
tương đối trên mạng Internet so với bản
báo in, hoặc chương trình phát thanh –
truyền hình của cùng cơ quan chủ quản,
hoặc phải có ranh giới giữa thông tin
của báo trực tuyến với thông tin của
trang web mà nó cùng chung tên miền.


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
3. Về tên gọi loại hình báo chí phát hành trên
mạng Internet ở Việt Nam:

Xác định một số tiêu chí nhận diện báo trực tuyến:
- Nội dung thơng tin phải được truyền
bá tới đông đảo công chúng sử dụng
Internet, nghĩa là bất kỳ ai sử dụng
mạng Internet đều có thể truy cập.


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
I. Một số vấn đề lý luận
3. Về tên gọi loại hình báo chí phát hành trên
mạng Internet ở Việt Nam:

Xác định một số tiêu chí nhận diện báo trực tuyến:
- Nội dung thơng tin phải được cập nhật
liên tục


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
II. Đặc trưng loại hình

1. Cập nhật phi định kỳ:
2. Đặc trưng trình bày:
+ Đặc thù màn hình và liên kết
+ Phần mềm xuất bản và kết cấu nhiều lớp
+ Tính chất phi tuyến tính và liên văn bản
+ Bài báo mở
+ Khơng bị giới hạn về số lượng chữ viết,
hình ảnh và số lượng “trang” báo
+ Vấn đề “bài toán trang nhất”


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
II. Đặc trưng loại hình

3. Tích hợp multi media
4. Lưu trữ và tìm kiếm thông tin
5. Phát hành đơn giản và rộng khắp


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
II. Đặc trưng loại hình

6. Tính tương tác
Tính tương tác là khả năng cho phép công chúng truyền
thông cùng tham dự vào nội dung thông tin của báo như
phản hồi tin tức, liên hệ với chuyên gia, với những độc
giả khác hay với chính những người làm báo
Phân loại:
- Tương tác
- Tương tác
- Tương tác
- Tương tác
- Tương tác

giữa
giữa
giữa
giữa
giữa

cơng chúng với tịa soạn;
cơng chúng với nguồn tư liệu của tờ báo;
công chúng với nhà báo;
công chúng với nhân vật của bài báo;
những công chúng với nhau;


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
II. Đặc trưng loại hình

7. Chi phí sản xuất thấp

8. Cá nhân hóa thơng tin
Đặc trưng cá nhân hóa thơng tin của báo trực tuyến
có thể hiểu là nhóm khả năng đặc biệt của loại hình
báo chí này trong việc cho phép người sử dụng có thể
tự do lựa chọn thơng tin mình cần, vào đúng lúc mình
cần (tiếp nhận thơng tin khơng đồng bộ), theo cách
thức mình mong muốn (khả năng tự trình bày)…


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
II. Đặc trưng loại hình

9. Hạn chế:
- Độ tin cậy của thơng tin;
- Những hạn chế về mặt kỹ thuật (máy móc, cơ sở hạ
tầng Internet, điện…);
- Những hạn chế do trình độ, thói quen, tâm lý của
bạn đọc;
- Vấn đề quản lý/sắp xếp trang, mục;
- Nguồn thu;


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
III. Báo trực tuyến trên thế giới
1. Quá trình hình thành và phát triển
+ Đến nay các nhà nghiên cứu vẫn chưa thống nhất nhau
về mốc xác định báo trực tuyến trên thế giới ra đời ở đâu,
ngày nào
+ Nhà nghiên cứu Lancester cho rằng mơ hình một tờ báo
trực tuyến đã được nghĩ đến từ năm 1973. Nhưng khi tờ

báo khảo cứu về lĩnh vực tinh thần xuất bản trên mạng
năm 1979 ra đời thì đó là tờ báo trực tuyến đầu tiên.
+ Những “tờ” báo trực tuyến trên thế giới đầu tiên được
biết đến trong giai đoạn 1990 – 1995 như Post modern
Culture; Electronic journal of Communication; Journal of the
International Academy of hospitality Research; LIBRES: Library
and Information Science Research Electric Journal;…


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
III. Báo trực tuyến trên thế giới
1. Quá trình hình thành và phát triển
+ Năm 1995, một loạt các tờ báo lớn của Mỹ đã xây dựng
website của mình trên mạng như: Los Angeles Times, USA
Today, New York Times… Cũng năm này, nhiều tờ báo
khác ở Châu Á cũng xuất hiện trên mạng internet như
China Daily, Utusan (Malaysia), Kompas (Indonesia)
Asahi Simbun (Nhật Bản)…
+ Một số mốc trong tiến trình phát triển: Năm 1992, báo
trực tuyến tiến thêm một bước mới về hình thức (tích hợp multi
media); Năm 1994, web phát triển rộng khắp, báo trực tuyến nở
rộ, những nghiên cứu về báo trực tuyến bắt đầu; Năm 1997, đã
có giáo trình giảng dạy về báo trực tuyến tại các trường báo chí
ở Mỹ…


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
III. Báo trực tuyến trên thế giới
2. Báo trực tuyến trên thế giới hiện nay:
+ Các cơ quan báo chí trên thế giới hiện nay đều có báo trực

tuyến với nhiều hình thức thơng tin trực tuyến phong phú
+ Đội ngũ nhà báo trên thế giới hiện nay đầu có tư duy làm báo
trực tuyến, tư duy đa phương tiện
+ Mơ hình tịa soạn các cơ quan báo chí hiện nay mang tính tích
hợp cao
+ Hướng đến việc đưa thông tin trực tuyến qua các thiết bị di
động
+ Quảng cáo online đang dần chiếm ưu thế, các dịch vụ giá trị
gia tăng cũng phát triển


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
IV. Báo trực tuyến ở Việt Nam
1. Quá trình hình thành và phát triển Internet ở Việt Nam
+ Ngày 5/3/1997, Việt Nam thành lập Ban điều phối quốc gia
mạng internet. Ngày 19/11/1997, Việt Nam chính thức hịa mạng
Internet quốc tế.
+ Internet đã và đang làm nên nhiều thay trong các mặt đời
sống ở Việt Nam. Và tiến trình phát triển Internet Việt Nam đã
kéo theo sự ra đời của một thực thể truyền thông mới với sự phát
triển nhanh chưa từng thấy: báo trực tuyến.
+ Các chỉ số thống kê hơn 10 năm qua cho thấy sự phát triển
cực nhanh của hạ tầng kỹ thuật internet và số lượng người sử
dụng internet ở Việt Nam cũng như việc ứng dụng internet trong
các lĩnh vực đời sống.


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
IV. Báo trực tuyến ở Việt Nam
2. Sự ra đời báo trực tuyến, bước phát triển của hệ thống

báo chí Việt Nam đương đại:
+ một tháng sau thời điểm Việt Nam kết nối Internet quốc tế, tờ
báo đầu tiên của Việt Nam đã xuất hiện trên mạng thơng tin tồn
cầu: tạp chí Q hương, tạp chí của Uỷ ban về người Việt Nam ở
nước ngoài.
+ Giai đoạn 1997 – 2002 được xem là thời kỳ “tập dượt” của làng
báo trực tuyến Việt Nam
+ Từ 2002 đến nay được xem là giai đoạn phát triển cực thịnh
của báo trực tuyến Việt Nam;


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
IV. Báo trực tuyến ở Việt Nam
3. Một số báo tiêu biểu:
4. Một số đặc điểm trong tiến trình phát triển:
4.1. Phát triển gắn liền với thành tựu khoa học - công nghệ:
- Công nghệ đã góp phần thay đổi phương thức làm báo
- Hạ tầng viễn thông tác động tới việc phát triển
- Các thiết bị cơng nghệ phát triển cũng góp phần tác động
tới việc phát triển báo trực tuyến
- Đây là đặc điểm có tính quy luật trong tiến trình phát
triển của báo chí trực tuyến trên tồn thế giới


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
IV. Báo trực tuyến ở Việt Nam
3. Một số báo tiêu biểu:
4. Một số đặc điểm trong tiến trình phát triển:
4.2. Phát triển từ những cơ quan báo chí truyền thống
- Tận dụng nguồn các nguồn lực

- Hạn chế: thói quen, tư duy làm báo


BÀI 1: TỔNG QUAN BÁO TRỰC TUYẾN
IV. Báo trực tuyến ở Việt Nam
3. Một số báo tiêu biểu:
4. Một số đặc điểm trong tiến trình phát triển:
4.3. Phát triển song hành cùng với sự thu hút ngày càng nhiều
công chúng trẻ và người Việt Nam ở nước ngồi
- Cơng chúng báo trực tuyến là công chúng trẻ
- Thế mạnh báo trực tuyến trong tuyên truyền đường lối
chính sách đối ngoại, trong thông tin đối ngoại