Báo cáo: Quan điểm cách tiếp cận của trường phái sự phụ thuộc

LÝ THUYẾT PHÁT TRIỂN

Quan điểm cách tiếp cận cuả trường phái sự phụ thuộc.

Giảng viên hướng dẫn:NGHUYỄN MINH ĐỨC
Sinh viên thực hiện :Nhóm 4


Quan điểm cách tiếp cận của trừơng phái sự phụ
thuộc
I. Bối cảnh lịch sử
II. Thừa kế lý thuyết
III. Một số nghiên cứu điển hình
IV. Các giả định cơ bản của trường phái sự phụ
thuộc
V. Hàm ý chính sách của trường phái sự phụ thuộc
VI. So sánh trường phái sự phụ thuộc với trường
phái hiện đại hóa


Quan điểm,cách tiếp cận của trường phái sự
phụ thuộc

• Blomstrom và Hette (1984) cho rằng trường phái sự phụ
thuộc phản ánh tiếng nói của các nước thế giới thứ 3 để
đối lại với quản điểm của trường phái hiện đại hóa


I. Bối cảnh lịch sử
• Sự đổ vỡ của chương trình “phát triển kinh tế các nước
Châu Mỹ La Tinh-ECLA” của Liên hợp quốc kéo theo

những khủng hoảng về kinh tế chính trị ,xã hội ở các
nước này trong những năm đầu của những năm 1960 :
 Sự mất niềm tin vào các lý thuyết của trường phái hiện
đại hóa
• Chịu ảnh hưởng từ mơ hình phát triển từ Trung Quốc và
Cu ba :Tiến lên xã hội chủ nghĩa bỏ qua giai đoạn tư bản
chủ nghĩa


II. Thừa kế lý thuyết
• Phê phán chính sách chun mơn hóa lệch lạc của
ECLA

• Tư tưởng của chủ nghĩa Macxit mới :Dựa trên thắng lợi
của cách mạng Trung Quốc và Cuba


III. Một số nghiên cứu điển hình


Frank: Sự phát triển của sự kém phát triển
• Phê phán lý thuyết của trường phái hiện đại hóa vì:
- Trường phái HĐH giả định rằng sự lạc hậu của các nước thế
giới thứ 3 là do các yếu tố nội tại của các nước này
- Trường phái HĐH bỏ qua lịch sử của các nước này và cho
rằng các nước phát triển phương tây là hình mẫu để các nước
thế giới thứ 3 hướng tới
. Giải thích sự kém phát triển của các nước thế giới thứ 3 là hệ
quả của một quá trình lịch sử lâu dài bị thực dân xâm lược
. Sử dụng mơ hình “quốcmẫu –chư hầu”đểgiải thích cơ chế tạo

nên sự kém phát triển:Sự bóc lột của các nước phát triển chính
là nguyên nhân dẫn đến sự kém phát triển ở các nước thế giới
thứ 3;càng có quan hệ chặt chẽ với các nước phát triển thì các
nước thế giới thứ 3 càng khó thốt khỏi sự kém phát triển


Dos Santos:Cấu trúc của sự phụ thuộc
• Định nghĩa về sự phụ thuộc :Khi nào thì mối quan hệ
giữa hai hay nhiều quốc gia được coi ở dạng phụ thuộc?
• Có 3 dạng quan hệ phụ thuộc trong lịch sử :
- Đến cuối thế kỷ 19 :Sự phụ thuộc ở dạng thuộc địa
-Từ cuối thế kỷ 19 :Sự phụ thuộc tài chính –cơng nghiệp
-Tư sau CTTG II :Sự phụ thuộc công nghệ -công nghiệp


Sự phụ thuộc cơng nghê –cơng nghiệp
• Từ sau CTTG II,các nước kém phát triển bắt đầu q
trình cơng nghiệp hóa và gặp những khó khăn cơ bản và
các khó khăn này được tạo ra từ mối quan hệ với các
nước phát triển
• Các khó khăn cơ bản này là :
-Phụ thuộc vào xuất khẩu
-Tình trạng thâm hụt cán cân thanh tốn
-Sự độc quyền cơng nghệ của các nước đi trước


Sự phụ thuộc cơng nghệ -cơng nghiệp
• Sự phụ thuộc cơng nghê-cơng nghiệp có ảnh hưởng gì
đến cấu trúc của nền kinh tế của các nước kém phát
triển ?

• Các tác động đến cấu trúc sản xuất :
- Sự mất cân đối trong cấu trúc sản xuất (nhị nguyên):
Khu vực sản xuất lạc hậu >< khu vực tập trung công
nghệ,kinh tế -tài chính hiện đại
-Tạo ra sự phân hóa sâu sắc về tiền lương dẫn đến sự
phân hóa giàu nghèo sâu sắc
- Sự mất cân đối trong cấu trúc sản xuất dẫn đến sự
hạn chế phát triển thị trường trong nước


Amin: Tiến đến CNTB của các nước ngoại vi
• (1) Tiến đến CNTB của các nước ngoại vi có sự khác biệt cơ bản
với việc tiến đến chủ nghĩa tư bản của các nước trung tâm
• (2) CNTB ở ngoại vi đặc trưng bởi sự méo mó của các hoạt động
xuất khẩu
• (3) Sự bành trướng của các hoạt động không tạo ra của cải:Thất
nghiệp ,di cư từ nông thôn ra thành thị một cách mù quáng…
• (4) Nền kinh tế khơng có hệ số nhân do lợi nhuận bị chảy vào các
nước phát triển
• (5) Sự khác biệt giữa các nước ngoại vi và các nước trung tâm khi
bắt đầu q trình phát triển
• (6) Chủ nghĩa tư bản ở các nước ngoại vi không thể đạt được sự
phát triển kinh tế nếu không thách thức sự chi phối của các nước
trung tâm


IV. Các giả định cơ bản của trường phái sự phụ
thuộc
• Sự phụ thuộc là một q trình phổ biến,đúng với tất cả
nước thế giới thứ 3

• Sự phụ thuộc là do các điều kiện từ bên ngồi mang lại
• Sự phụ thuộc được phân tích chủ yếu dựa trên các điều
kiện kinh tế
• Sự phụ thuộc được xem như một bộ phận của quá trình
phân cực của nền kinh tế tồn cầu
• Sự phụ thuộc được xem là đối lập với sự phát triển


So sánh giữa quan điểm hdh cổ điển và sự phụ
thuộc cổ điển
Quan điểm hiện Quan điểm sự
đại cổ điển
phụ thuộc cổ
điển
Điểm tương
đồng
Tiêu điểm của
sự nghiên cứu
Phương pháp

Sự phát triển của các nước thư 3
trên thế giới
Mức độ trừu tượng cao, tập trung
vào tiến trình chung của sự phát
triển


So sánh giữa quan điểm HDH cổ điển và sự phụ
thuộc cổ điển

Khác nhau
Lý thuyết di sản

Nguyên nhân các vấn
đề của các nước thế
giới thứ 3
Bản chất của mối liên
kết quốc gia
Giải pháp để phát
triển

Quan điểm HĐH cổ
điển

Quan điểm sự phụ
thuộc cổ điển

Tiến hóa và lý thuyết
chức năng luận

Chương trình ECLA
và lý thuyết mác tiên
tiến
Chủ yếu bên ngoài

Chủ yếu là nội bộ

Thơng thường là có
hại
Các nước phương tây Ít hơn các mối liên kết

xã hội cách mạng
liên kết lại
Nói chung là có lợi