Bài giảng Chuyên đề: Đường lối cách mạng giải phóng dân tộc của Đảng Cộng sản Việt Nam thời kỳ 1954 - 1975

Chuyên đề
ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC
CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
THỜI KỲ 1954-1975


Tài liệu tham khảo
Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ,
cứu nước. Thắng lợi và bài học, Nxb
CTQG, H, 1996
 Chiến tranh cách mạng Việt Nam
1945-1975: Thắng lợi và bài học, Nxb
CTQG, H, 2000



Tài liệu tham khảo






Đảng CSVN: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb
CTQG, tập 20 (1959); tập 21 (1960); tập 26
(1965); tập 31 (1970); tập 33 (1973)
Ngoại giao Việt Nam 1945-2000, Nxb
CTQG, H, 2005
R.S Mc Namara: Nhìn lại quá khứ. Tấn
thảm kịch và những bài học về Việt Nam,
Nxb CTQG, H, 1995

Những nội dung chính





Tình hình Việt Nam sau 7/1954
Q trình hoạch định đường lối và lãnh đạo
cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước
(1954-1975)
Một số kinh nghiệm








Đất nước tạm thời bị chia cắt làm hai miền với hai
chế độ chính trị khác nhau
Khó khăn thử thách đối với CMMN
Kẻ thù có tiềm lực mạnh về KT, QS, áp đặt CNTD mới
CQ Ngơ Đình Diệm tiến hành biện pháp chiến lược “tố
cộng, diệt cộng”



Quốc tế: sự lớn mạnh của PT GPDT, HB DC tiến
bộ; I. Tình hình Việt Nam sau 7/1954
Liên Xơ và Trung Quốc có quan điểm khác với VN



Thử thách đối với việc xác định đường lối, chủ trương
đấu tranh của Đảng trong quá trình lãnh đạo kháng
chiến


II. Quá trình hoạch định đường lối và lãnh đạo
cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước 19541975

1.

2.

Hội nghị BCHTƯ Đảng lần thứ 15 (1959) và
Đại hội Đảng lần thứ III (1960) hoạch định
những nội dung cơ bản của đường lối kháng
chiến chống Mỹ, cứu nước
Quá trình bổ sung, phát triển và tổ chức chỉ
đạo thực hiện đường lối kháng chiến chống
Mỹ, cứu nước (1961-1975)








1. Hội nghị BCHTƯ Đảng lần thứ 15 (1959) và Đại hội
Đảng lần thứ III (1960) hoạch định những nội dung cơ
bản của đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

7-1954, Hội nghị BCHTƯĐ lần thứ 6: đế quốc
Mỹ đang trở thành kẻ thù chính trực tiếp của
ND ĐD > chủ trương tranh thủ hồ bình,
thực hiện thống nhất độc lập dân chủ
Sau kí Hiệp định Giơnevơ ĐTCT là chủ yếu.
6-1956, HN Bộ Chính trị khẳng định hướng
mới: ĐTCT là chủ yếu kết hợp vũ trang tự vệ
8-1956, Bản Đề cương CMMN: khơng có con
đường nào khác ngồi con đường đấu tranh
cách mạng


Hội nghị BCHTƯ Đảng lần thứ 15 (1/1959)

Nghị quyết về CMMN: n/vụ chiến lược của CM;
n/vụ cơ bản của CMMN là GPMN
 Phương pháp CM: bạo lực CM, ĐTCT tiến lên kết
hợp ĐTCT và ĐTVT
 LLCM: LLCT quần chúng, kết hợp LLVT
 Phương thức tiến hành: khởi nghĩa từng phần
 Khả năng p/tr của tình hình: khởi nghĩa chuyển
thành ĐTVT CM trường kỳ
 Con đường phát triển cơ bản của CMMN là khởi

nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân



Nhận xét




Nghị quyết 15 đề ra đường lối, phương pháp,
phương hướng tiến lên của CMMN; NQ Đại
hội III của Đảng hoàn chỉnh đường lối KCCM
Khuyết điểm: 2 năm 1957-58 “sai lầm trong
chỉ đạo chiến lược, chậm chỉ đạo chuyển
hướng đấu tranh, chỉ nhấn ĐTCT khi địch đã
dùng bạo lực phản CM thẳng tay giết hại cán
bộ, nhân dân”


2. Quá trình bổ sung, phát triển và tổ
2.1 Giaichức
đoạnchỉ
1961-1965
đạo thực hiện đường lối kháng
 Chiến
chiến
chống
Mỹ, xd
cứuchính
nước quyền

(1961-1975)
lược
CTĐB:
và quân
đội tay sai; vũ khí, phương tiện chiến tranh
của Mỹ; cố vấn Mỹ chỉ huy
 Lập hệ thống kìm kẹp nhân dân. Ấp chiến
lược là “quốc sách”. Càn quét tiêu diệt
LLVTCM
 KH XtalâyTaylo 18tháng, KH MacNamara 2
năm: bình định miền Nam


Chủ trương chỉ đạo của Đảng








23-1-61, HNTƯ 3 quyết định thành lập Trung ương
Cục miền Nam
31-1-61, BCT ra CT “Phương hướng và nhiệm vụ
công tác trước mắt của CMMN”: đẩy mạnh ĐTVT
lên song song với ĐTCT. Chuyển hướng từ khởi
nghĩa từng phần thành cuộc CTCM
12-63, HNTƯ 9: ĐTVT ngày càng có vai trị quyết
định trực tiếp; kiềm chế và thắng địch trong

CTĐB, chuẩn bị đối phó với chiến tranh cục bộ
27-3-64, HN chính trị đặc biệt


2.2 Giai đoạn 1965-1968
•










Chiến lược CTCB: quân viễn chinh Mỹ và đồng minh
vào trực tiếp tham chiến ở MN; không quân và hải
quân đánh phá MB
Mục đích: cứu nguy chế độ VNCH; giành lại quyền
chủ động; ngăn chặn chi viện của MB
Mục tiêu chủ yếu: đánh bại CMMN trong 25-30 tháng
Lực lượng: quân Mỹ là LL cơ động chủ yếu, qn SG
là LL chiếm đóng để bình định
Biện pháp chủ yếu: tìm diệt và bình định; Hai cuộc
phản cơng CL mùa khô 1965-1966 và 1966-1967
Cố gắng QS lớn nhất, bước leo thang CT cao nhất của
đế quốc Mỹ, diễn ra ác liệt chưa từng có

3-1965, HNTƯ 11: sẵn sàng đối phó CTCB, chuyển
MB từ thời bình sang thời chiến
• 12-1965, HNTƯ 12
 so sánh LL giữa ta và địch vẫn không thay đổi lớn
 tiếp tục giữ vững chiến lược tiến công, ĐTQS ngày
càng có tác dụng quyết định trực tiếp
> Chủ động trong xác định đường lối, chuẩn bị về TT,
tổ chức, kịp thời tổ chức cả nước quyết tâm đánh Mỹ
• 17-7-66, Lời kêu gọi của CTHCM
• 1967, HNTƯ 13 quyết định mở mặt trận ngoại giao
•

Chủ trương của Đảng


Đánh thắng chiến lược “Chiến tranh cục bộ”
•








1-1968, HNTƯ14 chủ trương đưa CTCMMN sang thời
kỳ giành thắng lợi quyết định, giáng địn mạnh vào ý
chí XL, buộc Mỹ phải rút quân, tạo thay đổi cơ bản
cục diện CT có lợi cho ta
Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968:

Sáng tạo trong chọn hướng tiến công chủ yếu: đô thị
Mục tiêu tiến công chủ yếu: cơ quan đầu não
Lựa chọn thời cơ: năm bầu cử TT Mỹ. Thời gian tiến
cơng: đêm giao thừa Tết ngun đán
Giữ được bí mật, tiến công đồng loạt, giành bất ngờ









Ý nghĩa chiến lược, tạo bước ngoặt quyết định
của cuộc chiến tranh, đánh dấu sự thất bại của
chiến lược CTCB
ĐQ Mỹ phải xuống thang chiến tranh
Sau 1 tháng: Tổng CH quân Mỹ bị cách chức, Bộ
trưởng QP Mắc Namara từ chức
Sau 2 tháng: 31-3, TT Giôn xơn tuyên bố 3 điểm: 1.
đơn phương ngừng đánh phá MB từ VT 20 trở ra; 2.
nhận đàm phán tại HN Pari; 3. không ra tranh cử TT
nhiệm kỳ 2
5-1968, Mỹ bắt đầu đàm phán về chấm dứt CT
1-11-1968, Mỹ chấm dứt không đ/k việc ném bom &
bắn phá lần thứ nhất trên toàn bộ MB, đánh dấu sự
phá sản hoàn toàn của CL CTCB

2.3 Giai đoạn 1969-1975

•
•

•

•

•
•

Chiến lược “Việt Nam hố chiến tranh”
“dùng người Việt giết người Việt” bằng tiền của và vũ khí Mỹ
Từng bước rút quân Mỹ (từ 6/69 đến 1/72 rút gần 40 vạn, còn
hơn 15 vạn); củng cố và tăng cường QĐ và CQ Sài Gịn
Biện pháp: bình định quyết liệt, sử dụng phương tiện chiến
tranh hiện đại tiến hành hủy diệt, đánh phá căn cứ địa và
hậu phương ta
Mục tiêu chiến lược: kìm kẹp phần lớn nhân dân MN, làm
suy yếu sức chiến đấu
Trở lại đánh phá MB rất ác liệt; mở rộng ctr sang CPC, Lào
Đẩy mạnh hoạt động NG, gây sức ép đối với VN, hạn chế sự
giúp đỡ của các nước XHCN cho cuộc KC của VN


Chủ trương của Đảng
 1-1970, NQTƯ 18 kiểm điểm những khuyết điểm từ
sau MT 1968
 chuyển hướng tiến công, nông thơn là hướng

chính,
 tiến cơng cả QS – CT – NG, dự kiến CT mở rộng
> đánh dấu chuyển biến q/tr về chỉ đạo chiến lược
 11-3-72, TVụ Quân uỷ TƯ ra NQ q/trọng về kế
hoạch mở cuộc Tiến công chiến lược trên toàn
chiến trường MN
 4-1972, HNTW 20 chủ trương đẩy mạnh cuộc
KCCM, đánh bại CL VNHCT


Chủ trương của Đảng


•

•



7-1973 HN BCHTƯĐ lần thứ 21 rút ra 5 bài học
lớn sau 18 năm KCCM, nhận định Mỹ tiếp tục
áp đặt CNTD mới, chia cắt lâu dài nước ta
Khẳng định con đường CMMN vẫn là con
đường CM bạo lực
Nắm vững thời cơ, giữ vững thế chiến lược
tiến công, đưa CM tiến lên
VK quan trọng trực tiếp chỉ đạo CTCM giành
t/lợi trong g/đ kết thúc CT

Chớp thời cơ, giải phóng hồn tồn miền
Nam thống nhất đất nước









30/9-8/10.74 BCT nhận định thời cơ thuận lợi nhất,
quyết định GP trong 2 năm (1975-76), nếu t/cơ đến sẽ
GP trong năm 1975

4/3/75 TTC CL mở đầu bằng CD Tây Nguyên
18/3/75 HNBCT q/đ GPMN trong năm 1975
21/3 Chiến dịch Huế - Đà Nẵng
25/3 HNBCT bổ sung q/tâm CL GPMN trước mùa mưa
29/3 Đà Nẵng GP
1/4 HNBCT nhận định t.cơ tốt nhất GPMN trong tháng 4
TTC & nổi dậy mùa Xuân 1975, mở đầu bằng trận then
chốt BMT (4-25/3), kết thúc bằng CD HCM (26-30/4/75)
giành t/lợi hoàn toàn > đỉnh cao sự chỉ đạo chiến lược
của Đảng trong suốt 21 năm KC


Ý nghĩa lịch sử







Kết thúc thắng lợi 30 năm chiến tranh giải
phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, Việt Nam trở
thành một quốc gia độc lập, thống nhất, có chủ
quyền
Mở ra kỷ nguyên mới cả nước đi lên CNXH
Góp phần quan trọng làm phá sản các chiến
lược quân sự toàn cầu của ĐQ Mỹ và chủ nghĩa
thực dân mới
Góp phần đem lại niềm tin, kinh nghiệm, sức
mạnh đấu tranh cho nhân dân Á – Phi – Mỹ
latinh


Bài học kinh nghiệm
1. Kiên định quyết tâm đánh thắng đế quốc Mỹ
2. Đường lối kháng chiến đúng đắn, sáng tạo,
độc lập, tự chủ, phù hợp với thực tiễn VN và
xu thế phát triển chung của TG
3. Nghệ thuật tiến hành chiến tranh nhân dân
sáng tạo
4. Xây dựng căn cứ địa cách mạng, hậu phương
kháng chiến vững chắc
5. Đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc
và sức mạnh thời đại

6 Tổng thống Mỹ liên quan







Harry S.Truman (33): 12/4/45 - 20/1/53 DC
Dwight Eisenhower (34): 20/1/53-20/1/61 CH
John F.Kennedy (35): 20/1/61 - 22/11/63 DC
Lyndon B.Johnson (36): 22/11/63 - 20/1/69
Richard M. Nixon (37) : 20/1/69 - 9/8/74 CH
Gerald R. Ford (38) : 9/8/74 - 20/1/77