CHƯƠNG VII
ĐƯỜNG LỐI XÂY
DỰNG, PHÁT TRIỂN
NỀN VĂN HÓA VÀ GIẢI
QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ
XÃ HỘI
Khái niệm Văn hóa
là tồn bộ những giá trị vật
chất và tinh thần do con
người sáng tạo ra bằng lao
động và hoạt động thực tiễn
trong quá trình lịch sử của
mình, biểu hiện trình độ
phát triển xã hội trong từng
thời kỳ lịch sử nhất định
- Văn hóa vật chất
Là năng lực
sáng tạo của
con người
được thể hiện
và kết tinh
trong các sản
phẩm vật
chất
- Văn hóa tinh thần:
Là tổng thể các
tư tưởng, lý
luận và giá trị
được sáng tạo
ra trong đời
sống tinh
thần và hoạt
động tinh
thần của con
người
Khái niệm văn hóa Việt
Nam:
Là tổng thể các giá trị
vật chất và tinh thần
do do cộng đồng các
dân tộc Việt Nam sáng
tạo ra trong quá trình
dựng nước và giữ nước
I. QUÁ TRÌNH NHẬN THỨC VÀ
NỘI DUNG ĐƯỜNG LỐI XÂY
DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN NỀN
VĂN HÓA
1.Thời kỳ trước đổi mới
a. Quan điểm, chủ trương về
xây dựng nền văn hóa mới
* Trong những năm 1943 1954
+ Đề cương văn hóa Việt Nam (1943)
- Quan điểm: văn hóa là một trong
ba mặt trận
Dân tộc
- Nguyên tắc
Khoa học
Đại chúng
-Tính chất: dân tộc về hình thức, dân
chủ về nội dung
+ Ngày 3/9/1945, CT Hồ Chí
Minh nêu 2 nhiệm vụ cấp bách
của văn hóa
- Chống nạn mù chữ
- Giáo dục lại tinh thần
nhân dân
+ Đường lối văn hóa
kháng chiến (11/1945)
* Trong những năm 1955 1986
- Đại hội III (9/1960): tiến
hành cách mạng tư tưởng,
văn hóa đồng thời với
cách mạng về QHSX và
khoa học kỹ thuật, chủ
trương xây dựng nền văn
hóa mới, con người mới
* Trong những năm 1955 - 1986
Đại hội IV, V:
- Nền văn hóa mới có nội dung XHCN;
- Tính chất dân tộc, tính Đảng và tính
nhân dân;
- Nhiệm vụ là tiến hành cải cách giáo
dục trong cả nước, phát triển khoa
học, văn học nghệ thuật, giáo dục
tinh thần làm chủ tập thể…
b. Đánh giá sự thực hiện đường lối
* Thành tựu:
- Xóa bỏ dần văn hóa lỗi thời (phong
kiến), nơ dịch (thực dân), bước đầu
xây dựng nền văn hóa mới
- Giáo dục, văn học nghệ thuật phát
triển ngay cả khi đất nước có chiến
tranh
=> Cổ vũ mạnh mẽ tinh thần quần
chúng nhân dân cả trong chiến đấu
và sản xuất.
* Hạn chế và nguyên nhân
- Hạn chế:
+ việc xây dựng thể chế văn hóa
chậm
+ Cơng tác tư tưởng, văn hóa thiếu
sắc bén, thiếu sức chiến đấu
+ Suy thối về đạo đức lối sống
+ Đời sống văn học nghệ thuật
nhiều bất cập
+ Nhiều di sản văn hóa khơng được
bảo tồn
Nguyên nhân
Chiến tranh
Cơ chế
quản lý
2. Trong thời kỳ đổi mới
a. Quá trình đổi mới tư duy về xây dựng
và phát triển nền văn hóa
ĐẠI HỘI VI
ĐẠI HỘI X
b. Quan điểm chỉ đạo và
chủ trương về xây dựng và
phát triển nền văn hóa.
- Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã
hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực
thúc đẩy sự phát triển kinh tế
Văn hóa có vai trị đặc biệt quan trọng
trong việc bồi dưỡng, phát huy nhân
tố con người và xây dựng xã hội mới
- Xây dựng nền văn hóa tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
Tiên tiến
Đậm đà bản sắc dân tộc
- Nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa
thống nhất mà đa dạng trong cộng đồng
các dân tộc Việt Nam
- Xây dựng và phát triển văn hóa là
sự nghiệp chung của tồn dân do
Đảng lãnh đạo, đội ngũ trí thức giữ
vai trị quan trọng
- Văn hóa là một mặt trận; xây dựng
và phát triển văn hóa là một sự
nghiệp lâu dài, địi hỏi phải có ý chí
cách mạng và sự kiên trì, thận
trọng
c. Đánh giá việc thực hiện đường lối
- Cơ sở vật chất, kỹ thuật của nền văn
hóa mới đã được xây dựng
- Q trình đổi mới tư duy về
văn hóa, về xây dựng con
người, nguồn nhân lực có bước
phát triển rõ rệt
- Mơi trường văn hóa có những
bước chuyển biến theo hướng
tích cực
- Hợp tác quốc tế về văn hóa
được mở rộng
- Giáo dục đào tạo có những
bước phát triển mới
- Khoa học, công nghệ phát triển,
phục vụ thiết thực hơn nhiệm vụ
phát triển kinh tế - xã hội