cam ung o dong vat

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.09 MB, 19 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1></div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

Cho 1 vài ví 
dụ về cảm ứng

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Khí hậu trở lạnh. Chim Sẻ xù lơng giúp giữ ấm cơ thể.

Vậy cảm ứng ở động vật là gì?

Cảm ứng là khả năng tiếp 
nhận và phản ứng (trả 
lời) lại các kích thích từ 
mơi trường sống để tồn 
tại và phát triển.

Cảm ứng ở động vật có gì khác so với thực vật?

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Ở động vật có HTK, phản xạ là một dạng điển hình 
của cảm ứng. Vậy phản xạ là gì?

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

- Phản xạ là phản ứng của cơ thể thông qua hệ thần 
kinh để trả lời lại kích thích bên ngồi hoặc bên trong 
cơ thể.

- Khái niệm cảm ứng rộng hơn khái niệm phản xạ. 
Cảm ứng có cả ở động vật khơng có tổ chức thần kinh, 
cịn phản xạ là cảm ứng của cơ thể có sự tham gia của

tổ chức thần kinh.

Một cung phản xạ gồm 
những bộ phận nào?

Một cung phản xạ gồm các bộ phận:

+ Bộ phận tiếp nhận kích thích (thụ thể hoặc cơ quan 
thụ cảm).

+ Bộ phận phân tích và tổng hợp thông tin để quyết 
định hình thức và mức độ phản ứng (hệ thần kinh).

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

Sơ đồ một cung phản xạ

Một bạn lỡ chạm tay vào gai nhọn và có phản ứng rụt 
tay lại. Hãy chỉ ra tác nhân kích thích, bộ phận tiếp nhận 
kích thích, bộ phận phân tích và tổng hợp thơng tin, bộ 
phận thực hiện phản ứng của hiện tượng trên?

Tác nhân kích 
thích

Bộ phận tiếp nhận 
kích thích

Bộ phận phân

tích và tổng 
hợp thơng tin
Bộ phận

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT
I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

Khơng, Vì khơng có sự tham gia của tổ chức thần kinh.

Cơ đùi ếch khi cắt rời khỏi cơ thể, khi ta kích thích 
thì cơ đùi này vẫn co. Sự co cơ đùi ếch trong trường 
hợp này có phải là phản xạ khơng? Vì sao?

Từ hiện tượng trên ta có thể kết luận như thế nào về khả 
năng cảm ứng của tế bào và các cơ quan trong cơ thể?

Các tế bào và các cơ quan trong cơ thể đều có khả 
năng cảm ứng, nghĩa là phản ứng lại kích thích, nhưng 
khơng phải tất cả các phản ứng của chúng đều là phản 
xạ.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

II. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
II. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CHƯA CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

Động vật đơn bào phản ứng với các kích thích như thế nào?

Trùng đế giày

Amip

Động vật đơn bào chưa có tổ chức thần kinh. Chúng 
phản ứng bằng cách chuyển động cả cơ thể hoặc co rút 
chất nguyên sinh nhờ không bào co rút.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
III. CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT CÓ TỔ CHỨC THẦN KINH
1. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng lưới:

SAO BIỂN
THUỶ TỨC

Nêu đặc điểm hệ thần kinh lưới 
và phản xạ ở nhóm có hệ thần

kinh lưới?

- Cấu tạo: Các tế bào thần kinh nằm rải rác trong cơ thể, 
liên hệ với nhau qua các sợi thần kinh tạo thành mạng 
lưới thần kinh.

- Các sợi thần kinh liên hệ với tế bào cảm giác và tế bào

biểu mô cơ.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

SAO BIỂN
THUỶ TỨC

Nêu đặc điểm hệ thần kinh lưới 
và phản xạ ở nhóm có hệ thần

kinh lưới?

- Khi bị kích thích, thơng tin được truyền từ tế bào cảm 
giác → toàn bộ mạng lưới thần kinh → tồn bộ biểu 
mơ cơ → cả cơ thể co lại.

- Hiệu quả phản xạ: Phản ứng lan toả tồn thân, khơng 
chính xác, tốn nhiều năng lượng.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch:

a. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi:

A - Giun dẹp B - Đỉa

Quan sát hình và cho biết hệ 
thần kinh chuỗi có gì khác so 
với hệ thần kinh lưới?

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch:

a. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi:

A - Giun dẹp B - Đĩa

- Có ở động vật có đối xứng 2 
bên, cơ thể phân thành đốt 
(giun dẹp, giun tròn, giun 
đốt...)

- Cấu tạo: Các tế bào thần

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch:

a. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi:

A - Giun dẹp B - Đỉa

-Từ não phát đi 2 chuỗi hạch

bụng chạy dọc cơ thể. Mỗi 
đốt cơ thể có 1 đơi hạch. Các 
hạch được nối với nhau bởi 
các dây thần kinh.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

I. KHÁI NIỆM CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

2. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch:

a. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi:
b. Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dạng hạch:

Quan sát hình sau đây và cho biết Hệ 
thần kinh hạch có gì khác so với hệ thần

kinh chuỗi?

Sự khác đó có dẫn tới điểm gì khác 
trong hiệu quả phản xạ khơng ?

-Có ở ĐV khơng xương sống bậc cao:

thân mềm, côn trùng, giáp xác

-Cấu tạo: Các tế bào thần kinh tập

trung thành 3 khối hạch lớn ở đầu, 
ngực, bụng. Trong đó hạch não lớn 
nhất. Các dây thần kinh liên hệ với các 
giác quan phát triển và phân hoá.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

CỦNG CỐ BÀI HỌC

Nhóm động

vật Đặc điểm tổ chức TK Hình thức cảm ứng Ưu, nhược điểm
Động vật

nguyên sinh

Chưa có tổ chức

thần kinh Chuyển động cơ thể bằng co rút
chất nguyên

sinh

Phản ứng chậm,
 thiếu chính xác,
tốn nhiều năng

lượng

Ruột khoang
 (thủy tức)

Các tế bào thần kinh 
nằm rải rác trong cơ 
thể, liên hệ với nhau 
qua các sợi thần kinh

Phản ứng
 toàn thân

Phản ứng nhanh 
hơn, tiêu tốn năng 
lượng, thiếu chính

xác.

Chân Khớp

Hệ thống hạch TK 
nằm dọc theo chiều 
dài cơ theo mỗi hạch 
điều khiển hoạt động

của một vùng xác 
định

Phản ứng
 theo vùng

Phản ứng nhanh 
hơn, đỡ tiêu tốn 
năng lượng, chính

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

CỦNG CỐ BÀI HỌC

Câu 1: Ở động vật, cảm ứng là:

a) Các phản xạ có điều kiện, giúp cơ thể thích nghi với 
mơi trường.

b) Các phản xạ không điều kiện, giúp bảo vệ cơ thể.

c) Là khả năng tiếp nhận và đáp ứng các kích thích của 
mơi trường, giúp cơ thể tồn tại và phát triển.

d) Là sự thích nghi của cơ thể, do các hoocmon điều 
khiển.

Câu 2: Cơ thể động vật đã xuất hiện tổ chức thần 
kinh, nhưng đáp ứng không hồn tồn chính xác 
bằng cách co rút toàn thân, xảy ra ở:

a) Ruột khoang c) Thân mềm

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Hệ thần kinh dạng chuỗi hạch

Câu 3: Kể tên bộ phận tiếp nhận kích thích, bộ phận phân tích 
tổng hợp thơng tin và bộ phận thực hiện của cung phản xạ ở 
động vật có hệ thần kinh dạng chuỗi hạch?

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

CỦNG CỐ BÀI HỌC

Đáp án nào không phải là ưu điểm của hệ thần kinh chuỗi hạch?

B.

C.
D.

A. Nhờ có hạch thần kinh nên số lượng tế bào thần kinh của

động vật tăng lên.

Do các tế bào thần kinh trong hạch nằm gần nhau và hình 
thành nhiều mối liên hệ với nhau nên khả năng phối hợp 
hoạt động giữa chúng được tăng cường.

Nhờ các hạch thần kinh liên hệ với nhau nên khi kích thích 
nhẹ tại một điểm thì gây ra phản ứng toàn thân và tiêu tốn 
nhiều năng lượng.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>