Tuyển tập những phóng sự và ký sự được sưu tầm từ báo (Phần 2)

Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

NHỮNG PHĨNG SỰ - KÝ SỰ
TRÊN BÁO
QUYỂN 2
- Trở lại Phong Nha – Kẻ Bàng
- Đường lên Tây Tạng
- Dưới bóng Angko
- Thiếu Lâm Tự
huyền thoại và sự thật
- Cuộc sống ở xứ “6 sao”
- Đến Thủ đơ bí ẩn nhất thế giới
- Trung Hoa du ký
- Đến vùng đất Phật
- Tam giác vàng & đường dây
ma túy xuyên Quốc gia
- Những hoa hậu & hoa khơi
trên đất Sài Gịn
- Chuyện tình
cụ Vương Hồng Sển

:
:
:

Binh Nguyên.
Nguyễn Tập
Binh Nguyên.

:
:
:
:
:

Binh Nguyên.
Vũ Bình
Đỗ Hùng.
Phú Hữu.
Huỳnh Ngọc Chênh

:

Nhật An

:

Hồng Hạc

:

Hồng Hạc
1


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Tác giả: BINH NGUYÊN

TRỞ LẠI PHONG NHA – KẺ BÀNG
(Phóng sự: báo Tuổi Trẻ từ 12/03/08 đến 16/03/08)

2


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2
Thứ Tư, 12/03/2008

Đó là vùng đất kỳ bí với những cung điện, thánh đường hồnh tráng nằm ẩn
mình trong bóng tối vĩnh cửu từ hàng trăm triệu năm, đó là những cánh
rừng nguyên sinh với những bộ sưu tập “Sách đỏ” quí hiếm nhất thế giới.
Phóng viên Tuổi Trẻ trở lại Phong Nha - Kẻ Bàng để bàng hoàng với những
khám phá mới về một di sản thế giới và lắng nghe tiếng thở dài của “ông
chủ” kỳ quan.
Kỳ 1: Động Phong Nha: Càng khám phá, càng bất ngờ

TT - 14 năm trước, tôi đến Phong Nha - Kẻ Bàng trong một buổi chiều
tắt nắng, cảnh quan trông thật hoang vu. Ngày ấy tơi theo chân đồn
thám hiểm hỗn hợp gồm các nhà khoa học VN (Đại học Quốc gia Hà
Nội) và Hội Hang động Hoàng gia Anh (BCRA) thực hiện chuyến thám
hiểm thứ ba khám phá hệ thống hang động Phong Nha - Kẻ Bàng. Một
chuyến đi với những công bố gây sửng sốt đối với thế giới.

Chữ Chăm cổ được khắc bên trong hang Phong Nha –
Ảnh: T.T.D.

3


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Những người tiên phong
Thật ra không phải đợi đến những năm 1990 khi chuyến thám hiểm đầu tiên
của BCRA được mở ra, hệ thống hang động Phong Nha mới được đưa ra
ánh sáng. Mà từ xa xưa, người Việt đã biết đến động Phong Nha qua hình
chạm khắc trên cửu đỉnh của triều Nguyễn trong đại nội Huế. Từ năm 1824,
vua Minh Mạng đã sắc phong động Phong Nha là "Diệu ứng chi thần", và
Cadiere - nhà thám hiểm người Pháp - đã từng thốt lên rằng "Đông Dương
đệ nhất động". Từ năm 1924, nhà thám hiểm người Anh Barton sau khi
khảo sát Phong Nha đã cho rằng hang Phong Nha có thể sánh ngang với các
hang động nổi tiếng trên thế giới như Cuevas del Drach (Tây Ban Nha) hay
Padirac (Pháp) về vẻ đẹp kỳ vĩ…
Một buổi chiều năm 1994 ở trụ sở UBND xã Sơn Trạch (huyện Bố Trạch,
Quảng Bình), tiến sĩ Howard Limbert, trưởng đoàn BCRA, cho biết: "Sau
hai chuyến thám hiểm trước (1990 và 1992), chúng tôi không chỉ xác định
động Phong Nha dài đến 7.729m, mà còn phát hiện thêm hàng chục hang
động khác như hang Vòm dài đến 13.969m, hang Rục Cà Ròn dài
2.800m...".
Đặc biệt, trong chuyến thám hiểm này, động Phong Nha đã được các nhà
khoa học BCRA đánh giá là hang động nước đẹp nhất thế giới theo bảy tiêu
chuẩn quốc tế: hang nước dài nhất; cửa hang cao và đẹp nhất; bãi đá, cát
rộng và đẹp nhất; hồ ngầm đẹp nhất; hang khô rộng, đẹp nhất; thạch nhũ
tráng lệ nhất; dịng sơng ngầm dài nhất.
Vẫn còn nhớ như in sau khi các nhà thám hiểm BCRA công bố chiều dài

động Phong Nha, tôi đã cùng các anh ở khu bảo tồn thiên nhiên Phong Nha
- Kẻ Bàng chống thuyền vào khảo sát hang, khi đến hơn 3km, chúng tơi đã
phải dừng lại vì bức tường đá cao vút chặn lại. Đó chỉ mới là nửa chặng
đường của con sơng ngầm trong động, vì các nhà khoa học Anh đã phải
dùng các thiết bị chuyên dụng lặn xuống vượt qua bức tường đá này để công
bố động Phong Nha dài đến hơn 7km!
Bất tận với kỳ quan
Cứ sau mỗi chuyến thám hiểm của BCRA, những khám phá mới về Phong
Nha - Kẻ Bàng lại được công bố với nhiều bất ngờ hơn. Tôi vẫn còn nhớ khi
được các nhà khoa học BCRA tặng những bức ảnh mà họ chụp bằng
4


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

phương tiện hiện đại nhất (đó là lần đầu tiên động Phong Nha được đưa ra
ánh sáng với "chân dung" thật của nó sau hàng triệu năm nằm trong bóng tối
hang động), tiến sĩ H. Limbert nói: "Đây chỉ mới là một phần rất nhỏ chân
dung của Phong Nha mà thơi".
Tính đến năm 2007, các nhà thám hiểm - khoa học Việt - Anh đã công bố
với thế giới một con số hoàn toàn khác xa 18 năm trước (thời điểm chuyến
thám hiểm đầu tiên được tiến hành): 300 hang động lớn nhỏ tồn tại trong
khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng với những giá trị hàng đầu thế giới: hệ thống
sông ngầm dài nhất; cửa hang cao và rộng nhất; bờ cát rộng và đẹp nhất;
thạch nhũ đẹp nhất.

Những dòng thạch nhũ kỳ diệu trong động
Phong Nha - Ảnh: Binh Nguyên

5


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Giáo sư Nguyễn Quang Mỹ (Đại học Quốc gia Hà Nội), người có hơn 40
năm khám phá hang động VN và thế giới, bảo: "Tơi về hưu trên giấy tờ,
nhưng dịng máu của tôi vẫn dành cho những chuyến khám phá hang động
VN, bởi sự khám phá ấy là vô tận". Thật hiếm có ai say mê hang động như
ơng, cả tuổi xuân của ông đã dành cho những chuyến du thám "ngủ trói
mình" trên những vách núi cheo leo Lạng Sơn, Cao Bằng, Sơn La… và
những năm tháng sống cô độc để "thắp lửa cho bóng tối hang động" Phong
Nha - Kẻ Bàng. Và nay khi ông đã về hưu, niềm vui lớn nhất của ông là tin
cậu con trai theo nghiệp của ơng, như ơng nói vui "cha sắp ra khỏi hang, con
lại vào hang".
Giáo sư Nguyễn Quang Mỹ đã từng tham gia các đoàn thám hiểm quốc tế
khảo sát nhiều hang động lớn trên thế giới ở Nga, Mỹ, Canada… Ơng nói:
"Nếu so sánh mức độ vĩ đại thì Phong Nha - Kẻ Bàng khơng thể sánh với
hang Gió của Mỹ dài đến 530km, hay hang Ease Gill của Anh dài đến
52km, nhưng chính các nhà hang động thế giới tơi gặp họ ln nói rằng
khơng nơi đâu hang động lại kỳ ảo, huyền bí và rực rỡ như Phong Nga - Kẻ
Bàng, đó là niềm tự hào của thiên nhiên VN. Họ càng khám phá, càng bất
ngờ. Với Phong Nha - Kẻ Bàng, những chuyến khám phá gần như bất tận".
Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (thuộc huyện Bố Trạch, huyện Minh
Hóa, tỉnh Quảng Bình) có diện tích 85.754ha. Đây là một trong hai vùng
hoang mạc đá vôi lớn nhất thế giới với 300 hang động đẹp tồn mỹ và hệ
động thực vật q hiếm nằm trong sách đỏ thế giới. Tháng 7-2003, Phong

Nha - Kẻ Bàng được Unesco công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới. Quĩ
bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) công nhận Phong Nha - Kẻ Bàng là
vườn quốc gia có tính đa dạng sinh học cao nhất hành tinh.
______________
Phát hiện trên đỉnh núi một hang động vơ cùng huyền bí, các nhà khoa học
Anh thốt lên: "Thiên đường!". Đó cũng là tên gọi của hang động mới nhất
được phát hiện ở Phong Nha - Kẻ Bàng.

6


Những phóng sự - ký sự đăng báo
Kỳ 2: Động Thiên Đường

Quyển 2
Thứ Năm, 13/03/2008

TT - Năm 2005, khi phát hiện hang động này, các nhà thám hiểm của
Hội Hang động hồng gia Anh (BCRA) đã bàng hồng vì vẻ đẹp thần
tiên của hang, chỉ có thể thốt lên được hai tiếng: "Thiên đường!".
Và khơng thể khác hơn, đó phải là tên gọi của hang động mới nhất được
phát hiện trong hệ thống hang động Phong Nha - Kẻ Bàng.

Bên trong hang Thiên Đường, những khối thạch nhũ đủ hình
dạng to như những đại thánh đường kỳ vĩ - Ảnh: T.T.D.
Lên xuống thiên đường
Ngay sau khi đặt chân đến vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, chúng tôi
thực hiện ngay chuyến khảo sát động Thiên Đường với sự giúp đỡ hết sức
tận tình của ban quản lý vườn quốc gia. Đồn khảo sát có hơn 20 người,
khởi hành từ rất sớm từ trung tâm xã Sơn Trạch.

7


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Chúng tơi men theo đường Trường Sơn Đơng, nhánh phía tây vào đến
kilômet số 16 thuộc phân khu phục hồi sinh thái, để xe lại và bắt đầu hành
trình xuyên rừng già hướng về cao điểm 571. Con đường mòn dẫn vào rừng
mỗi lúc càng rậm rạp hơn, có lúc ngước nhìn lên không thấy ánh sáng ban
ngày. Gian nan nhất vẫn là những anh em khuân vác máy phát điện, bởi cho
dù cố cơng đến đâu mà khơng có máy phát điện cũng khơng thể nào xuống
hang Thiên Đường được. Vì nơi đó là bóng tối vĩnh cửu, thậm chí nguy
hiểm chết người, sẽ khơng thể tìm được lối ra cho dù có đèn pin hoặc đuốc
soi đường vì trần hang rất cao và nhiều buồng được chia cắt liên tục, ánh
đuốc, đèn pin chỉ như đóm nhang tàn trong đêm đen.
Ngồi nghỉ chân dưới rừng cổ thụ cao ngất, anh Hồng Văn Đại, giám đốc
trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái vườn quốc gia, cho hay: "Phân khu
phục hồi sinh thái rộng đến 17.449 ha, nơi đây không chỉ có hàng trăm hang
động đẹp tuyệt trần như hang Vòm, hang Đại Cáo, hang Mê Cung, hang Hổ,
hang Rục Cà Roòng, hang Mẹ Bồng Con mà còn là vương quốc của các lồi
thú q hiếm như hổ, sơn dương, sóc bay, sói lửa, voọc Hà Tĩnh... là những
lồi rất quí hiếm trên bản đồ động vật khu vực cũng như thế giới. Rất nhiều
nơi vẫn còn chưa in dấu chân người".
Sau gần hai giờ vượt qua hơn 4km đường rừng, chúng tơi đến chân núi và
bắt đầu hành trình chinh phục đỉnh cao trên những phiến đá tai mèo cheo
leo. Các anh kiểm lâm nói đùa trong hơi thở gấp: "Người ta chỉ lên thiên
đường, còn ở đây lên đỉnh rồi mới tụt xuống thiên đường, hang sâu lắm,

phải dùng dây rừng thả từng người một xuống đáy hang". Đúng như vậy,
khi chúng tôi tưởng chừng như thở phào lúc đã vượt qua những vách đá tai
mèo lên tận đỉnh thì miệng hang sâu hun hút hiện ra trước mắt.
Nếu như cửa động Phong Nha to hoành tráng và ra vào dễ dàng thì cửa hang
động Thiên Đường nhỏ bé, sâu thẳm và tối đen như mực. Các anh trong ban
quản lý vườn quốc gia phải nối những sợi dây rừng thật dài và từng người
một đu mình bám theo những gờ đá mà tụt dần xuống miệng hang sâu đến
hàng chục mét.
Mê cung kỳ vĩ
Tưởng chừng như chuyến du thám động Thiên Đường thất bại bởi chiếc
máy nổ khơng chịu hoạt động, hàng chục con người mày mị trong bóng tối.
Nhưng thật may mắn, gần nửa giờ sau, chiếc máy nổ rung bần bật lên tiếng,
8


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

khung cảnh của một "đại thánh đường" kỳ vĩ hiện ra trước sự bàng hồng
của chúng tơi. Chỉ riêng mái vịm của "đại thánh đường" cũng cao đến 40m
và rộng hàng trăm mét. Những hàng thạch nhũ từ trần hang sà xuống như
những chiếc rèm khổng lồ long lanh màu sắc thủy tinh. Phía giữa hang là
những cột đá cao ngất với nhiều hình tượng.
Chúng tơi theo ánh đèn đi sâu vào trong, các buồng thứ hai, thứ ba trần hang
mở rộng lên cao hàng trăm mét, những khối thạch nhũ hình ngơi nhà, con sư
tử, đàn bị tót... hiện ra như những kiệt tác điêu khắc. Bỗng từ trong ánh đèn
lung linh, tiếng đàn vang lên ngân nga giai điệu thánh đường, mọi người ùa
về phía tiếng nhạc. Thì ra đó là "tiếng đàn" do nhà nhiếp ảnh Thành Huế
đánh vào những thanh thạch nhũ trên vách hang. Anh Thành Huế nói: "Đây

là lần thứ hai tơi vào động Thiên Đường. Lần đầu tơi tình cờ phát hiện các
thanh thạch nhũ có thể phát ra tiếng nhạc nghe du dương khơng khác nhạc
thánh đường. Thật kỳ diệu".

“Cây bắp cải” khổng lồ trong động Thiên
Đường - Ảnh: Binh Nguyên
9


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Sự huyền ảo lên đến cao độ khi chúng tôi đi sâu vào buồng hang thứ tư,
những trảng cát dài và nhấp nhô như động cát sa mạc, ở giữa là những tịa
lâu đài cao vút với những mái chóp nhọn như có bàn tay thần thánh nào đó
dựng nên. Đặc biệt, khơng tịa lâu đài nào, thánh đường nào giống nhau,
mỗi buồng một nét kiến trúc riêng biệt, một bức tranh hồn mỹ khác nhau.
Chúng tơi đi từ ngạc nhiên này sang ngạc nhiên khác, chỉ có thể nói nó đẹp
hơn và kỳ diệu hơn hẳn động Phong Nha.
Theo anh Hoàng Văn Đại, chưa ai biết chiều dài thật của động Thiên
Đường, nhưng với chuyến du thám trước, đoàn của anh đã vào sâu 4km, qua
hàng chục buồng hang nhưng vẫn chưa đến được buồng cuối cùng. Ngay cả
đoàn thám hiểm BCRA với những trang thiết bị tối tân nhất vẫn chưa thể
công bố chiều dài của hang.
Ánh đèn phụt tắt, chúng tơi rơi vào cảm giác sợ hãi đến tốt mồ hơi. Tất cả
chìm trong bóng tối vĩnh cửu. Anh Nam, một thành viên trong đồn, thì
thầm: "Chuyến đi trước chúng tơi cố gắng mau chóng trở ra cũng vì lý do
này đây. Chỉ cần tính tốn khơng kỹ, lượng nhiên liệu máy phát mang theo
cạn, khơng có ánh sáng là cầm chắc cái chết, bởi khơng ai có thể tìm được

lối ra trong mê cung này nếu khơng có ánh sáng mạnh". Điều Nam nói cũng
dễ hiểu vì sao trước khi BCRA phát hiện động Thiên Đường, rất nhiều
người dân đi rừng cũng đã tìm ra lối xuống hang trên đỉnh núi, nhưng chưa
ai dám xuống sâu trong hang vì hầu như khơng có ánh sáng.
Chúng tơi rời khỏi hang, xuống núi và ra được đến nơi đỗ xe cũng là lúc ánh
nắng đã chìm sau dãy núi U Bị. Ai cũng mệt nhồi sau một ngày vượt núi
băng rừng khám phá động Thiên Đường. Ai cũng cầu mong một ngày
khơng xa sẽ có những lối mịn, những dụng cụ hỗ trợ để "lên thiên đường"
đỡ nhọc nhằn hơn.
------------------------Ai cũng sững sờ khi đặt chân lên đỉnh núi: cả một rừng bách xanh mà tuổi
của nó được xác định đến 500-600 năm rộng hàng ngàn hecta phủ kín đỉnh
núi.

10


Những phóng sự - ký sự đăng báo
Kỳ 3: Khu rừng thần tiên

Quyển 2
Thứ Sáu, 14/03/2008

TT - Với nhiều người, Phong Nha chỉ đơn thuần là hang động nước
tuyệt đẹp với hệ thống thạch nhũ hoành tráng ấn tượng. Nhưng đó chỉ
là một phần rất nhỏ trong khu rừng thần tiên, đến một lần sẽ gặp từ bất
ngờ này sang bất ngờ khác.
Màu sắc đại dương
Chúng tôi đi thuyền về phía rừng
xanh. Khởi hành từ bến Xn Sơn nơi có di tích lịch sử quốc gia bến phà
Xuân Sơn anh hùng trong chiến tranh,

ngược dịng sơng Son qua Phong Nha,
Tiên Sơn để ngược sông Chài.
Theo tư liệu địa lý, sông Son - nơi con
nước bất ngờ uốn mình chảy vào con
sơng ngầm Phong Nha - được hình
thành bởi hai dịng sơng: sơng Trc
và sơng Chài. Hai dịng sơng này bắt
nguồn từ những dịng chảy ngầm trong
những dãy núi đá vơi hùng vĩ của Kẻ
Bàng. Hầu như khơng ai có thể biết
nguồn gốc của những dịng sơng này,
Thác Chài đẹp như một bức tranh chỉ biết sau khi tô điểm cho kỳ quan
thủy mặc - Ảnh: T.T.D.
Phong Nha, nó hịa vào dịng sơng
Gianh lịch sử để ra biển đơng.
Dịng sơng có màu nước xanh đến lạ lùng, đó là màu xanh của đại dương.
Nước trong và xanh đến mức có thể nhìn rõ từng đàn cá tung tăng dưới lịng
sơng. Theo các nhà khoa học, dòng nước xanh đặc trưng này do hàm lượng
vơi và khống chất với nồng độ rất cao. Và đó cũng là một điều kỳ diệu của
thiên nhiên ban tặng vùng đất này.

11


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2
Men theo dịng nước trong xanh ấy,
chúng tơi cho thuyền cập vào khảo sát
hang Tối. Cửa hang hình cái chai khổng

lồ, cao đến 83m, đây được xem là cửa
hang cao nhất trong hệ thống hang động
Phong Nha. Dịng sơng Chài bị ngăn lại
như một hồ bơi tự nhiên ngay cửa hang
bởi những tảng đá lớn.

Theo các nhà thám hiểm Anh, hang Tối
là hang động nước có chiều dài đứng
thứ ba sau hang Vòm (15,05 km), hang
Phong Nha (7,729km). Khác với Phong
Nha, càng vào sâu, trần hang Tối càng
hạ thấp xuống, rồi lại cao vút lên. Bóng
tối của nó dày đặc hơn, đến mức các
Quần thể cây bách xanh mọc trên loài cá chình hoa sống trong hang mắt
đỉnh núi - Ảnh: THÁI LỘC
hầu như tiêu giảm bởi trong điều kiện
bóng tối vĩnh cửu, mắt ở đây là một giác quan thừa!
Chúng tôi tiến xa hơn nữa lên thác Chài và hồ Bồng Lai, cảnh đẹp như một
xứ sở thần tiên thường thấy trong những bức tranh thủy mặc.
Bộ sưu tập Sách đỏ
Trong những ngày chúng tôi đi khắp các hang động, đỉnh núi, cánh rừng
Phong Nha - Kẻ Bàng mênh mông, cũng là lúc nhiều "tin nóng" dội về: phát
hiện một con hổ ba chân ngay khu vực "hang tám cô” trên đường 20 Quyết
Thắng, và rồi sói lửa, bị tót - lồi bị rừng lớn nhất thế giới - cũng được nhìn
thấy ở cự ly rất gần. Theo các anh trong ban quản lý vườn quốc gia, đó là tín
hiệu tốt lành. Những lồi thú q tưởng chừng như chỉ cịn trong danh mục
Sách đỏ vẫn sinh sôi nảy nở trong khu rừng này.
Các nhà khoa học quốc tế khi khảo sát hệ động vật Phong Nha - Kẻ Bàng đã
khẳng định đây là nơi có cộng đồng linh trưởng phong phú nhất Đơng Nam
Á với 113 lồi thú lớn, 302 lồi chim, trong đó có đến 35 lồi nằm trong

Sách đỏ VN và 19 loài nằm trong Sách đỏ thế giới.

12


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Năm 2002, nhà khoa học Đức Thomas Zegler phát hiện loài thằn lằn chưa
từng được biết trên thế giới và đặt tên cho nó là thằn lằn Phong Nha - Kẻ
Bàng. Qua một thời gian tiếp tục khảo sát với các nhà khoa học VN và Nga,
họ lại phát hiện thêm 10 lồi động vật đặc hữu khác chỉ có ở Phong Nha Kẻ Bàng. Và chỉ riêng Phong Nha - Kẻ Bàng đã chiếm hết 50% tổng số loài
thuộc bộ linh trưởng ở VN.
Hệ thống thực vật Phong
Nha - Kẻ Bàng được đánh
giá là phong phú bậc nhất
VN với 876 loài, trong đó
có đến 38 lồi có tên trong
Sách đỏ VN và 25 lồi
trong Sách đỏ thế giới. Nơi
này cịn sở hữu đến ba loài
lan (lan hài đốm, lan hài
xoắn và lan hài xanh) mà
theo Hiệp hội Bảo vệ thiên
nhiên thế giới, loài lan hài ở
nhiều nơi trên thế giới hiện
đang đứng trước nguy cơ
tuyệt chủng rất cao.

Hôm chúng tôi chống thuyền đi khảo sát hang Tối, ở ngay cửa hang đã phát
hiện rất nhiều phân của loài voọc, mà theo các anh trong ban quản lý vườn
quốc gia đó là loài voọc Hà Tĩnh - một trong bốn loài voọc mà Tổ chức Bảo
tồn động vật hoang dã thế giới (FFI) cảnh báo có nguy cơ biến mất trên
phạm vi tồn cầu, thế nhưng ở Phong Nha nó vẫn sống bầy đàn và rất gần
với thiên nhiên - con người nơi này.
Khi nhận được thông tin từ lực lượng kiểm lâm vườn quốc gia "vừa phát
hiện một quần thể cây bách xanh mọc trên đỉnh núi gần hang Rục Cà
Roòng", chúng tôi tức tốc ngược đường 20 Quyết Thắng lên biên giới giáp
với Lào. Con đường thật gian nan, nhưng ai cũng muốn được tận mắt chứng
kiến loài thực vật tưởng chừng đã biến mất trên thế giới. Đỉnh cao 588 vời
vợi với những dốc đá tai mèo gần như dựng đứng, các anh trong trạm kiểm
lâm 39 cho biết: "Đó cũng là một phát hiện tình cờ trong khi đi tuần tra bảo
13


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

vệ rừng. Cứ tưởng trên đỉnh cheo leo ấy chỉ có đá tai mèo và cây dại, nào
ngờ cả một rừng bách núi đá mênh mông".
Ai cũng sững sờ khi đặt chân lên đỉnh núi: cả một rừng bách xanh mà tuổi
của nó được xác định đến 500-600 năm, rộng hàng ngàn hecta phủ kín lấy
đỉnh núi. Các anh kiểm lâm cho hay sau khi phát hiện khu rừng mọc trên núi
đá tai mèo này, kiểm đếm sơ bộ có hơn 2.500 cây bách xanh. Theo các nhà
thực vật học, đây có lẽ là khu bảo tồn bách xanh lớn nhất từ trước đến nay,
thế giới hiện nay chỉ cịn ba lồi bách xanh được nhận diện.
Từ đỉnh cao 588 tầm nhìn bao phủ cả một thảm rừng mênh mông, con
đường 20 Quyết Thắng bên dưới chỉ còn như sợi chỉ trắng. Có ai đó bảo:

"Phong Nha - Kẻ Bàng như một cô gái, mà chỉ ngay từ ánh mắt thôi đã là
giai nhân tuyệt sắc, vậy mà càng khám phá càng lộng lẫy muôn phần" .
BINH NGUYÊN
_________________________
Sống giữa kỳ quan thiên nhiên, nhưng cho đến giữa thế kỷ 20 họ vẫn được
biết như một huyền thoại "người rừng". Họ vẫn sống trong hang đá, lấy vỏ
cây rừng làm quần áo, lấy củ đoóc làm thức ăn...

14


Những phóng sự - ký sự đăng báo
Kỳ 4: Tiếng thở dài của người A Rem

Quyển 2
Thứ Bảy, 15/03/2008

TT - Gần 20 năm trước, tơi đã tìm đường lên thăm người A Rem ngày
ấy còn sống trong những hang đá, lùm cây của hang Rục Cà Rng.

Tồn cảnh làng dân tộc A Rem. Bên trái là
trường học và trụ sở UBND - Ảnh: T.T.D.
Cái ngày xưa ấy của người A Rem, khởi đầu từ năm 1956, lần đầu tiên phát
hiện ra họ, người ta bàng hồng vì cả bộ tộc chỉ cịn 18 người, sống như
thuở hồng hoang ăn lơng ở lỗ, lấy hang đá làm nhà, lấy cây rừng che thân và
no bụng với củ đoóc, củ mài trên núi. Cả bộ tộc A Rem được di dời ra khỏi
hang đá, nhưng rồi chiến tranh ác liệt, họ lại bị lãng quên giữa rừng Phong
Nha - Kẻ Bàng.
"Hồi sinh"
Đến năm 1992, một lần nữa người ta lại lên rừng tìm người A Rem, và cũng

như tên gọi của bộ tộc này, tiếng A Rem có nghĩa là "vịm đá, hang đá”, họ
vẫn sống chui rúc trong hang đá Rục Cà Rng, có khác chăng bộ tộc đã
đơng đến… 98 người! Một thời gian dài, tôi vẫn theo dõi thông tin về người
A Rem qua các phương tiện thông tin đại chúng. Đó là những thơng tin tốt
lành: "Người A Rem đã hồi sinh", họ đã được định cư ở nơi cao ráo, có nhà
cửa khang trang, hàng tỉ đồng đã được rót vào đây để nâng cao đời sống của
người A Rem với đường, điện, trường, trạm và cả một hệ thống nước sạch.
15


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Tâm trạng trong tôi rất vui khi được ngược đường 20 vào bản A Rem, cho
dù vẫn phải mất hơn hai giờ cho chặng đường 39km đường đèo quanh co.
Thật khác với cái ngày xưa hang đá, bản A Rem bây giờ đã là một bản
khang trang với hàng chục ngôi nhà sàn mái tôn, vách ván, con đường độc
đạo chạy dài suốt bản đã có hệ thống trường học, trạm xá xây tường bề thế.
Ngay tại đầu bản có một tấm bia ghi: "Bản A Rem - cơng trình của nhân dân
TP.HCM tặng".
Năm 2004, trước những khó khăn của người A Rem, đồng bào TP.HCM đã
vận động và tổ chức xây tặng 42 căn nhà kiên cố với tổng số tiền lên đến
840 triệu đồng, và hơn 200 triệu nữa được dùng vào việc cung cấp cây, con
giống cho người anh em A Rem mưu sinh.
Quảng Bình cũng đã đầu tư trường học, trạm xá, trụ sở UBND và con
đường bêtông xuyên bản, xây dựng hẳn một hệ thống nước sạch từ cách đó
13km về tận bản. Một dự án bảo vệ và chăm sóc rừng thuộc phân khu phục
hồi tái sinh vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng với sự tài trợ của các tổ
chức quốc tế đã được giao đến tận tay người A Rem, bởi không ai có thể

hiểu, có thể yêu thương mảnh đất di sản thiên nhiên này bằng chính "chủ
nhân" của nó. Nhiều bàn tay và trái tim cả nước đã hướng về người anh em
A Rem một thời hoang dã giữa rừng Kẻ Bàng. Con đường hồi sinh của bộ
tộc A Rem đã được mở ra.
Không gặp được già làng Đinh Đe - một trong những "nhân chứng sống"
hiếm hoi của cuộc hồi sinh từ trong hang đá, ông vừa qua đời trong lặng lẽ
của tục "ma mót" - khi có người chết, họ chôn cất rất vội vàng và bỏ đi,
không bao giờ trở lại viếng thăm nấm mồ vì sợ "ma mót". Anh Đặng Thanh
Phương, cán bộ bộ đội biên phịng được tăng cường hỗ trợ dân bản, đưa tôi
đi thăm bà Y Bo - người được xem là già nhất bản.
Cũng như bao người A Rem, bà Y Bo không nhớ được tuổi của mình, vì cả
đời chưa bao giờ biết đến mùa rẫy để tính tuổi. Trong ngơi nhà sàn khang
trang nhưng trống trước trống sau, bà Y Bo nói bà rất thích ngơi nhà, rất
thích bản mới, rất thích được tiền trợ cấp của Nhà nước cho người A Rem,
nhưng cái thích nhất của bà là "trở lại Rục Cà Rng, vì nơi đó có suối, có
cá, có cái rau rừng sống thoải mái hơn".

16


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Nghịch lý rừng xanh
Anh Phương nói: "Tơi mới được
tăng cường hỗ trợ dân bản,
nhưng chính tơi cũng khơng hiểu
vì sao người ta lại chọn nơi này
làm chốn định cư cho người A

Rem. Nơi này khơng có đất canh
tác, rất xa nguồn suối, nguồn
sống và cung cấp thực phẩm chủ
yếu của người A Rem". Anh
Phương cho biết nguồn nước
chính được cung cấp từ một dự
án cấp nước cách đó 13km, Chị Y Mốc dùng chăn quấn quanh mình
nhưng hư hỏng liên tục đến nay và đứa con bốn tháng để chống lại giá
đã ngưng hoạt động.
rét
Tất cả nước sinh hoạt cho 42 hộ dân với 185 nhân khẩu cùng với hàng chục
cán bộ biên phòng, kiểm lâm, giáo viên, cán bộ địa phương… đều dồn vào
một khe nước nhỏ sắp cạn trơ đáy. Khi anh Phương đưa chúng tôi đến khe
nước, hàng chục đứa trẻ A Rem đang xếp hàng chờ lấy nước một cách khổ
sở như người đô thị sống trên những tầng cao chung cư. Một nghịch lý giữa
thiên nhiên bao la!
Thầy giáo Nguyễn Xn Vũ - chủ tịch cơng đồn Trường THCS Tân Trạch,
ngôi trường duy nhất trong bản A Rem - than thở: "Cái khó lớn nhất của
giáo viên tăng cường lên đây khơng phải là trình độ yếu kém của học sinh A
Rem hay sự thiếu quan tâm đến việc học của cha mẹ các em, mà chính là
thiếu rau xanh, nước sinh hoạt trầm trọng. Thầy cô giáo phải nhường khe
nước nhỏ cho dân bản, cắt nhau đi lên tận kilơmet 37 để tìm nguồn nước
ngầm khác mà chỉ có nước trong mùa mưa".
Đi dọc con đường xuyên bản A Rem, từng tốp đàn ông, đàn bà và trẻ em
quấn mình trong những chiếc chăn bơng để chống lại cái rét đến tê người.
Ông Đinh Lầu, trưởng bản, cõng đứa con gái Y Rét hết đi ra lại đi vào, nói:
"Biết làm gì bây giờ, khơng có nương, khơng có suối thì cả bản chỉ ở nhà
tránh rét thôi".

17

Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Đinh Lầu cũng là một trong những người còn nhớ cái ngày sống trong hang
đá Rục Cà Roòng, ngày xưa gian khổ vậy mà khơng sợ đói, sợ khát; cịn bây
giờ, tiền công bảo vệ 1.000ha rừng mà Nhà nước chi cho người A Rem mỗi
tháng chỉ hơn 3 triệu đồng, nhưng nếu chia đều cho hơn 40 hộ thì chỉ như
muối bỏ biển, tất cả đều được trả bằng lương thực, thực phẩm - một cách để
bà con A Rem bỏ tục uống rượu, một hủ tục khủng khiếp của người A Rem,
uống quên ăn, uống đến chết...
Cộng đồng người A Rem chưa bao giờ được chăm lo đến thế kể từ khi tìm
được họ đang sống khốn khổ trong hang đá Rục Cà Roòng. Họ là cộng đồng
duy nhất được sống giữa ruột rừng Phong Nha - Kẻ Bàng đang được bảo vệ
nghiêm ngặt. Và cả xã Tân Trạch chỉ có đúng một bản được dựng lên là để
cho người A Rem, bản A Rem đang là "kiểu mẫu" của việc đầu tư cho vùng
sâu vùng xa. Nhưng cả một ngày đi khắp bản A Rem, tôi đều nghe rất rõ
tiếng thở dài của những "chủ nhân" vùng đất di sản thiên nhiên thế giới này.
BINH NGUYÊN
Động Phong Nha là một trong những hang động đẹp nhất thế giới, nhưng số
khách trở lại đây lần thứ hai rất ít. Vì sao?
Chủ Nhật, 16/03/2008
Kỳ cuối: Khai thác di sản

TT - Trở lại Phong Nha - Kẻ Bàng lần này, cảm giác trong tơi lẫn lộn
vui - buồn.

Rất vui vì Phong Nha - Kẻ Bàng được đưa vào danh sách bình chọn bảy kỳ

quan thiên nhiên thế giới mới, Unesco đang xem xét công nhận là di sản
thiên nhiên của nhân loại lần thứ hai. Nhưng những ngày sống giữa núi rừng
Phong Nha - Kẻ Bàng, nỗi buồn cứ phảng phất trong cái rét đến tê người.
Đường đến di sản thế giới
Phải thừa nhận những gì mà các nhà khoa học VN và Anh công bố sau
những lần thám hiểm Phong Nha - Kẻ Bàng là bước ngoặt rất lớn đối với
một di sản thiên nhiên từng bị lãng quên trong bóng tối của hệ thống hang
18


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

động. Nếu như trước năm 1990 (trước chuyến thám hiểm đầu tiên của Hội
Hang động hoàng gia Anh - BCRA), nơi này chỉ là một khu bảo tồn thiên
nhiên khiêm tốn với diện tích 5.000ha vào năm 1986, nhưng đến năm 1991
đã được mở rộng đến 41.132ha và đến năm 2001 được nâng lên thành vườn
quốc gia với diện tích 85.754ha.

Động Bi Ký, một phần của hang Phong Nha,
rộng như một thánh đường lớn - Ảnh: T.T.D.
Năm 1998, VN đã trình lên Unesco hồ sơ đề nghị công nhận vườn quốc gia
Phong Nha - Kẻ Bàng là di sản thiên nhiên của thế giới vì sự đa dạng sinh
học cao, sự độc đáo ngoại hạng về vẻ đẹp của hệ thống hang động cũng như
sự hoàn mỹ của rừng nhiệt đới đa dạng giữa hoang mạc đá vôi lớn nhất thế
giới. Tháng 7-2003, 160 quốc gia tham gia phiên họp thường niên lần thứ 27
đã nhất trí cơng nhận Phong Nha - Kẻ Bàng là di sản thiên nhiên thế giới
cùng với 30 di sản khác trên toàn cầu.
Năm 2007, Hội đồng Di sản quốc gia VN một lần nữa trình hồ sơ lên

Unesco đề nghị công nhận di sản thiên nhiên lần thứ hai với nhiều bổ sung
tư liệu rất quí về những phát hiện mới của sự đa dạng sinh học, cũng như địa
chất địa mạo, mà theo các chuyên gia trong và ngoài nước khẳng định là
vượt trội hơn rất nhiều các di sản thế giới có tính chất núi đá vôi (như núi
Nga Mi, Trung Quốc) hay vườn quốc gia sông ngầm Puerto Princesa
(Philippines). Và quan trọng hơn, Quĩ Bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF)
cũng công nhận Phong Nha - Kẻ Bàng là vườn quốc gia có tính đa dạng sinh
học cao nhất hành tinh. Sau đợt thám hiểm thứ ba hệ thống hang động
19


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Phong Nha, ông Howard Limbert - trưởng đoàn thám hiểm BCRA - khẳng
định: "Động Phong Nha là một trong những hang động đẹp nhất thế giới,
Phong Nha sẽ mang lại giá trị kinh tế rất lớn về du lịch nếu được đầu tư và
bảo tồn một cách tốt nhất".
Nhiều việc phải làm
Khi Phong Nha - Kẻ Bàng
vẫn cịn hoang vu, chưa có
đường vào thì mỗi năm cũng
đã có hơn 400 du khách, đa
số là người nước ngồi, tìm
đến tham quan động Phong
Nha bằng thuyền gỗ và khám
phá kỳ quan bằng đèn
măngsông. Xã Sơn Trạch cửa ngõ vào động Phong Nha
- bây giờ đã là phố, ánh đèn

rực rỡ đến nửa đêm với hầu
hết dịch vụ vui chơi về đêm.

Bến thuyền đi lên động Tiên Sơn (phía xa
bên góc trái là động Phong Nha) - Ảnh:
T.T.D.

Theo số liệu của Trung tâm
Du lịch văn hóa - sinh thái
vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, năm 2007 đã có hơn 234.000 lượt
khách (224.000 khách trong nước và 10.000 khách quốc tế) đến thăm nơi
này, giảm 5,8% so với năm 2006, nhưng lượng khách nước ngoài tăng đến
78%. Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến việc giảm số lượng khách đến với
Phong Nha - Kẻ Bàng có yếu tố thời tiết bất lợi, mưa bão triền miên, rét
đậm, rét hại kéo dài. Nhiều cán bộ của Ban quản lý vườn cũng thừa nhận: số
khách trở lại lần thứ hai rất ít.
Giám đốc điều hành một cơng ty lữ hành du lịch quốc tế cho biết: "Thật khó
làm tour hai ngày cho khách vào Phong Nha dù có rất nhiều đơn đặt hàng từ
nước ngồi". Bởi sau khi tham quan hai hang động Phong Nha (hang nước)
và động Tiên Sơn (hang khô) - những hang động gần như có sẵn "đường đi
lối về" gần trung tâm xã Sơn Trạch - thì du khách chẳng thể tìm được điểm
tham quan nào khác hơn. Anh Nguyễn Hữu Thái, trưởng phịng hang động
Trung tâm du lịch văn hóa - sinh thái vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng,
nói: "Chúng tôi rất muốn mở rộng điểm tham quan cho khách nhưng không
20


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

có kinh phí, đặc biệt vẫn chưa có một qui hoạch chính thức nào về du lịch
cho hệ thống Phong Nha - Kẻ Bàng cả”.
Cịn anh Hồng Văn Đại, giám đốc Trung tâm Du lịch văn hóa - sinh thái,
cho hay: "Sau khi được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, mức độ
phát triển trong xây dựng hạ tầng tăng đến chóng mặt với hệ thống khách
sạn, nhà nghỉ có sức chứa 400-500 khách/ngày, đội ngũ tàu thuyền đưa
khách vào tham quan hai hang động chính là Phong Nha và Tiên Sơn đã lên
đến hơn 400 chiếc, nhưng vẫn chưa có thêm sự đầu tư nào đáng kể để mở
rộng tuyến điểm tham quan, khám phá quần thể di sản này. Chúng tơi đã
nhiều lần kiến nghị sớm có qui hoạch và triển khai đầu tư, xây dựng và tổ
chức các tuyến du lịch sinh thái nhưng vẫn chưa thấy động tĩnh gì”.
Tơi lại xuống thuyền ngược sơng Son vào động Phong Nha. Cảm giác ngây
ngất về sự kỳ vĩ của dãy thạch nhũ bng dài từ mái vịm thánh đường tuyệt
đẹp trong hang qua ánh đèn măngsông ngày xưa đã khơng cịn trọn vẹn.
Khắp trong hang, người ta đã giăng đầy ánh đèn đủ màu sắc, đặc biệt là màu
xanh lá cây và màu đỏ trơng thật khó coi và cảm giác rất giả tạo. Có phải vẻ
đẹp kỳ quan chưa đủ sức thuyết phục nên người ta còn phải tơ thêm son
phấn cho nó?
Tình trạng mất vệ sinh cũng như chèo kéo khách vẫn là chuyện thường ngày
ở đây... Con đường để trở thành kỳ quan thiên nhiên thế giới của Phong Nha
- Kẻ Bàng còn rất dài ở phía trước với những dự án bảo tồn, tơn tạo và khai
thác có hiệu quả, khoa học nhất để xứng đáng với những gì thiên nhiên đã
hào phóng ban tặng cho vùng đất kỳ diệu này.

21


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Tác giả: NGUYỄN TẬP

Đường lên Tây Tạng
(Phóng sự: báo Tuổi Trẻ từ 13/01/05 đến 18/01/05)

22


Những phóng sự - ký sự đăng báo
Kỳ 1: Ký ức ngàn năm

Quyển 2
Thứ Năm, 13/01/2005

TT - Chỉ cần search chữ “Tibet” (Tây Tạng), 6.780.000 trang web
(nước ngoài), 11.900 (trang web tiếng Việt) có liên quan đã hiện lên
trong chớp mắt. Ngồi đường hàng khơng thơng dụng gần như tuyệt
đối, muốn đến Lhasa (Tây Tạng) bằng đường bộ trên lý thuyết có bốn
đường: từ Vân Nam, Thành Đơ, Tây Ninh (tỉnh Thanh Hải), Urumqi
(Tân Cương).

Trước lăng mộ Tần Thủy Hoàng
Chuyến đi hay đấy, nhưng... khùng!
Đường từ Vân Nam chưa nghe có ai đi vì q quanh co, hiểm trở, sương mù
dày đặc. Từ Urumqi đi Lhasa phải qua hai con đèo cao trên 6.000m, mất vài
ngày. Đường 109 từ Thanh Hải đi Lhasa khả thi nhất vì tốn ít thời gian hơn.
Khi biết chúng tôi dự định đi Tây Tạng, mọi người ai cũng bảo: “Hay đấy!
Nhưng... khùng”. Họ nói có cơ sở vì mùa xn, hạ, thậm chí thu là mùa du

lịch. Nhưng gần như khơng có sách hoặc người nào khuyên nên đi du lịch
vào mùa đông, nhất là Tây Tạng, nơi mà nhiệt độ xuống đến âm vài chục độ
là bình thường.

23


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

“Đi giữa thảo ngun bao la, hoang vu khơng một bóng người, xa xa là dãy
núi phủ tuyết trắng xóa. Biết thêm về một Tây Tạng khác vào đơng... chẳng
phải có cảm giác mạnh hơn sao?”. Nói vậy khơng có nghĩa là đi “mị”.
Càng gần ngày đi chúng tơi càng theo dõi liên tục Đài Phượng Hồng,
CCTV4 (chương trình truyền hình Trung Quốc) để xem nhiệt độ. Năm nay
trời lạnh quá nhanh, mới cuối tháng mười mà có nơi nhiệt độ đã xuống 00C.
Trước đó vài ngày tuyết đã phủ trắng xóa tại Thanh Hải, Cách Nhĩ Mộc
(những địa danh sẽ đi qua). Bị, cừu, người chết hàng loạt vì lạnh đột ngột.
Chuẩn bị sẵn mười đôi vớ, tám chiếc áo lạnh, áo thu đơng, khăn len che kín
đầu và tai... cũng chỉ là “liệu pháp tinh thần”, hạn chế đến thấp nhất những
gì khơng hay có thể xảy ra. Tơi lại phải lọ mọ lôi lại đống dây nhợ, sách cũ
từ thời còn sinh hoạt tại Hội Du khảo trẻ TP để “dượt” lại những kỹ năng:
xem sao, nút dây, dựng lều, tìm đường... phịng khi bất trắc.
Gần hai tháng trước khi đi, tôi thường rủ đám bạn đạp xe lên Hóc Mơn, Củ
Chi để khởi động, luyện lại gân cốt, sức dẻo dai...Tất cả đều chuẩn bị sẵn
sàng một cách tốt nhất cho chuyến đi được dự báo là khá gian nan.
Trung tuần tháng mười một, tôi và anh Kim Sơn lên đường. Ra đến Hà Nội
thì được biết chuyến tàu liên vận từ Hà Nội đến Nam Ninh - Trung Quốc (2
chuyến/tuần) đã hết vé. Không thể chờ đợi, chúng tơi quyết định lên xe đị

xuống Hạ Long rồi bằng tàu cánh ngầm đến biên giới Móng Cái qua cửa
khẩu Đông Hưng, rồi đi xe lên Nam Ninh, đi tàu lên Tây An. Thật khó tin:
đi lên vùng đất cao nhất thế giới lại được khởi đầu bằng tàu biển (?!).
Sang - hèn vùng đất thánh
Khi chúng tôi đến nơi thì cố đơ Tây An vẫn cịn chưa thức giấc. Cái lạnh cắt
da, thay đổi một cách đột ngột trong năm nay khiến mọi người chẳng muốn
ra đường. Vừa bước ra khỏi nhà ga, đập vào mắt chúng tôi là một bức tường
thành sừng sững với giàn giáo ngổn ngang.
Thì ra, có lẽ muốn gây ấn tượng thêm về cổ thành Trường An năm xưa,
chính quyền Tây An đã xây mới (giả cổ) một bức tường thành vĩ đại (“nhái
lại” như khn đúc bức tường thành cịn sót lại thời Đường).

24


Những phóng sự - ký sự đăng báo

Quyển 2

Con đường vắng lặng như tờ. Chỉ vài bóng người thấp thống, lầm lũi đạp
xe trên đường. Còn những hàng cây khẳng khiu trụi lá trước gió đơng khắc
nghiệt, tịa thành xám xịt “thật” đang sừng sững như nghênh chào chúng tôi
- hai gã trai từ phương nam xa tít mù đến thành đô xưa để khởi đầu cho
chuyến đi dài thăm thẳm.

Điểm đầu tiên của con đường lữ hành đi về vùng đất chư thiên
chính là Trường An (ngày nay là thủ phủ Tây An của tỉnh Thiểm
Tây).
Nơi đây, năm 641, vua Tây Tạng là Tùng Tán Cương Bố (Songtsen
Gampo) đem quân đến vây thành Trường An và “ép” vua Đường

Thái Tông gả công chúa Văn Thành - người mang đến Tây Tạng
một báu vật: bức tượng Phật Thích Ca bằng vàng (hiện đang được
thờ tại ngôi đền Đại Chiêu - Jokhang - linh thiêng nhất Tây Tạng).
Đây cũng chính là điểm xuất phát của con đường tơ lụa cổ đại với
từng đồn thương nhân, ngựa, lạc đà mang theo khơng chỉ hàng hóa
mà cịn là một nền văn hóa phương Đông đến tận trời Âu…

Mở cuốn Lonely planet (sách hướng dẫn du lịch nổi tiếng thế giới) tìm một
chỗ trọ giá thấp nhất tơi bỗng giật mình: phịng đơi bình thường 680 tệ/ngày
(khoảng 1,3 triệu VND), trong khi thực tế thì… biến hóa khơn lường. Tại
nhà ga, sân bay ln có sẵn một đội tiếp thị về chỗ ở, nơi du lịch... hùng
hậu, xinh xắn, khả năng ngoại ngữ tốt.
Họ sẵn sàng giới thiệu những chỗ trọ với giá cả khá mềm (thậm chí chấp
nhận lỗ tiền phịng) nhưng sau đó đưa ra những tour du lịch tại Tây An. Nơi
ở rẻ, các cơ gái xinh xắn nói chuyện ngọt như mía lùi thì ai lại nỡ từ chối
tham gia những tour du lịch họ đưa ra. Khách gật đầu và... dính chấu. Lỡ
tham gia tour của họ là bạn phải chấp nhận trả thêm rất nhiều khoản phí phát
sinh.

25