Về nội dung tính giao thời khi nghiên cứu sáng tác của Tản Đà

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>TẠP CHl KHOA n ọ c 1 - 1989</b>

<i>VÈ N Ộ I DUNG T ỈN H G IA O T H Ờ I</i>

KHI NGHIÊN CỨU S Á N G T Á C C Ủ A

<b>TẢN </b>

Đ À

TH Ằ N Đ lX H H UỢ U

1. T ả n Đ ả là n h ả v ăn của b u ô i g ia o t h ờ i

Đ ầu th ế k}' nàv . T ân Đà x u ấ t h iê n n h ir m ộ t n g ô i s a o lạ . ổ n g b ư ở c t à o v ăn
ađàn v ử í ip t

<i>y p h ụ c k h áq X g irờ i và đ ư ợ c c h à o đ ô n n h ư m ộ t h iệ n lư ợ n g lấ n kỷ.</i>

Ô ng k h ò n g cò n lã« v ă n n h à n » k iề u x ư a . n h ữ n g n g ư ờ i « h a y c h ữ » ,
g iỏ i làm v ă n đ ề n g ư ờ i kỊtác « x i n c h ữ » , d ù n g v ă n c h ư ơ n g đ ề th ù ứ n g , xtrô'ng
h ọ a , gin c h é p n h ữ n g n g ẫu h ứ n g ch o v à o v ă n , t ậ p Ih i l ậ p , c ấ t đ ẩ u c h o c o n c h á u
4 ừ i a a a . T à n Dà từ n g d ã iuỵêii b 5 «rđe.in v ã n e h ư o n g ỈJốn p h ố p h ư ờ n g » v ẫ n c h ư a
p h ả i là loại «Yăn s ĩ, n g h ẹ sĩ* s u y n g h ĩ v ẽ n g h ề n g h iệ p , v ề s á n g IÍ1C v ă n Bọc g iố n g cổc
n h à v ăn hiệu đại. L o ại h ìn h n h ả v ă n n h ư v ậy c h i tờ h tạ i t r ê n h a i cbụ o -íiă ra clău
th ế k ỳ tro n g b ư ở e đ à u tiế p xức v ớ i n ề n v ă n h ọ c c h â u A u. S ự tồn tại củ a h iệ n
t u ự n g lịch s ử đ ó iiê n q u a n v ở i t h ạ c K: m ộ i s ỗ n h à n h o bỏ b ú t lỏ n g , c à m b ú ! sắt»
t ậ p v iết c ả c ih ễ lo ạ i v ă n h ọ c m ớ i, tlá ạ ii d ẫ u b irử c c h i ụ Ễ n t ừ <r v ăn Ï — th ứ v ă n
c h ư ơ n g ca o đ ạ o th e o q u a n n iệ m r ố Im v Ế n — s a n g « v ă n n g iiộ » ( b e lles-ỉc i 1res), 'i ẵ n
Đ à đ à th ỏ i kh ó íig q u a n n iệ m v i ế t v ã n l a « t r ư ớ c i b ư , iậ p n g ô n » m à b ắ t

<i>ắần coi </i>

đ ó là m ộ i n g h è n g h iẹ p v ịế i b ố R .clio cô n g e i i ú n g e k i ế m liè n li ê u -r. Đ iều đ ỏ đ ẫ n
..cìổn th ay đ ơ i rĩít lở n t r o n g q u a n n iệ m d u r e n ă n g x ã.liộ i củ a Vìiryhọc, tr o n g n ộ i
d u n g và h itih th ứ c v ă n h ọ c . Ngáyị lừ k h i m ờ i xu fil h i ệ n T ả n Đ à diTỢc iioaii ngìiẾnh
n h i ệ t iiệ l. N h ư n g tă l n h iê n Ulìỏng p h á i lẩt cả đ ề u h o a n n g h ê n h . Ta k h ô n g th ẩy
c/ic n h à u h o tiéu bien ir ọ n g SŨ đ ỏ , Với a ự a m h iỗ u ĩig h ộ t h u ậ t, n b à n h o là n h ừ n g
ng ư ừ ! :e<Mcliả n ặ n g n lìấi x ìánh g iá đ ú n g tà i n à n g oủa T ỉm Đ à. ỈỸhưníi c ứ n h ln
c á c h X gỏ B ứ c K ể, H u ỳ n h T h u c K h a n g v à cả P hari’ B ộ i C h âu n ữ a q u q n n iệ m v ăn
c h ư ơ n g v à CỐCỈỊ n ọ d ả n h giả T rụ \j$ n K iều Ujỉ c ổ lìiề b iế t c ả i roở i củ a T ậ ịí Đà

k h ô n g dỗ 'đ ư ợ c ' c á c n h à n h o (ĩõ n g .tir.h , P h ạ m Q u ỳ n h lú c Iiíív giờ là m ộ t tiế n g
n ó i k h á tiê u b ic u , tu y có k h e n tỏi iỷựn Ib ơ c ủ a T à n Đ à n h ư n g c ũ n g ngẳrn ch ê n h à
th ơ đi vào c o n đ ư ờ n g v iét <Ịv « g ia i iri », k h ỏ p g đ è c ộ p đ e n n h ữ ỉig v ù n d ề q u a n
trọ n g , k h ô n g h ợ p v ớ i 'í-.v-h n « ỉ ệ r a , c ủ a « q u à n tiê n p tto n g t r ò n g đ ộ i b in h
n h ữ n g n h à là m v ă n s a u n ả y ». P h ạ iii'Q u ÿ û b v ẫ n c ò n v ư ở n g m â e tr o n g q u a n hệ
g iữ a văn n g h ệ v à học íh u ậ i Ur tu ơ n g . V à i c h ụ c n ă m s a u , k h i t h ơ 'm ờ i, kịch vít
tiề u thuyết, m ố i đà trir.-Vjif. I h iiiti. Vfi N gọc P h a n v l í t X M văn hiện dại v à H o à i
T h á n h v iết Thi nhân Việt Nnm.'élai Iig ư ờ i k b ẳ n g (lịn h vị t r i n h à th ơ T ả n Đ à
J ib ư n g đà co i T ả n Đà n h rr ỉìiu ộ f. vé tliự i t r ư ủ c . M ư ú i n ầ m c u ố i đ ờ i T ản Dà m ẵ t
cở n g c h ủ n g đ ế n m ứ c đ á n 1, b u ô n , S ự l ạ n h n h ạ t

<i>ĩr CUÔ</i>

1

đ ờ i c íin g n h ir Sự n ị n g
• n h iệ t íũ c b a n đ â u cỏ h ’ licli 8ỈV v à biịíu h iệ u r õ Ir o n # q u a n n iệ m v ăn h ọ c v à

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

T ín h giao (h ờ i c ù a lả c g iẫ — k b ò n g c ò n là n h à n h o là m v à n m à c ũ n g c h ư a
p h ả i là v ăn iig h ê s ĩ h iệ n d ạ i —đòi h ỏ i n g ư ờ i n g h iê n c ử u p h ả i !im m ột p h i ĩ ơ n g
p h á p liế p c ộ n Ih ích h ọ p k h i n g h iê n c ử u n h à v ă n đó .

<i>2. v ấ n đề hộ th đ n g th ệ lo ạ i t r o n g s á n g tá c eủ a T ả n ỉ>á</i>

T â n Đ à là m ộ t T ải nần v đ a d ạ n g , ô n g v ũ 'í'tu ồ n g , b ú t kỹ t r i ế t học, l ỉ m t h ư .
v iế t tr u y ệ n , là ơ l 'â c h g iáo k h o a... So v ớ i v ă n h ọ c lú c đ ó , tảc p h ầ m của ỏ n g lo ạ i
n à o cũ n g cỏ c á i m ờ i lạ , m ớ i la cả vẽ nội d u n g , c ả vè b ìn h th ứ c , {il?, lo ạ i. T rư ớ c r
ô ng c ả c n h à n h o v iế t v ă n th e o h ệ t b õ n g Ih è lo ạ i v ăn h ọ c p h ư o n g Đ ơ n g g ị m
' n liữ u g th ễ lo ại h ọ c từ T ro n g q u ố c : ihcr, p h ố , k in h n g h ĩa , v ă n s á c h , lu ậ n , l ự , k ý ,
Ih ư . c ù n g v ỡ i các th ề lo ại v ă n n ò m n h ư n g â m k h ú c , t i u v ệ n DỊnỉ, b a t n ó i...
N h ữ n g n g ư ờ i.h ọ c tro n g n h à trtrừ n g * P n à p b iế t đ ế n Ì í h ữ u g t h l lo ạ i Ỷăxi bọc p h ư ơ n g .
T ây n h ư th ợ , k ịc h , tiê u ih u y ế í v à n h ữ n g lác p h ầ m cỏ n ộ i d u n g t r i ế t tjọe, h ọ c
t h u ậ t v iế t b ằ n g xi. Đó !à h a i h ệ th ố n g th è lo ại k h ác h ẳ n n h au .

T ả n Đ á đ ã là m q u e n v ở i cả h à h ệ th ố n g . N h ư n g k h i v i ế t tẵt phải s ử d ụ n g
« ái q u e n Ih u ộ c và đ ủ n g sb trư ờ n g ; T r o n g m ộ t b ứ c Ib ir gử i C h u Kiều O a ụ h —

n g ư ờ i y ê u tro n g mộug tư ờ n g cù a nl)à th o — r â n Đ à cố p h ân ỉo ạ i tác p h à m củ&

m in h t h à n h :

— V ậ n v ăn (th ư c a , t ừ k h ú c )
— T h u y ẽ t v ăn (tiều th u y ế t)
— K ịch T ăn (tu ò n g ch è o )

.<• — T â n v ă u ( v ă n x u ô i gồm th ề c h in h vù th ê n g o ạ i)
— D ịch Tần (Vắn đ ịch )

— D ật v á n (c ả e văn k h ô u g h ợ p \ à o th ê gi)
— N gụ v ă n (c h u y ệ n đ ặ l c h ơ ì)

( ttĩẫ c m ộn g con)

T â n D à eoi t r ọ n g c á c th ề lo ạ i m ờ i n ê n

<i>xếp ba ioại v ậ n v ã n l ứ c lh<r, th u y ế t </i>

v ă n tứ c tiè u (h u y ế t và kịch v ân ỉê n h à n g đ ầ u . VỚI h iỉu biết cỏ liạn vẽ. Tăn học
p h ư ơ n g T â y , ô n g q u a n niệm th ơ c a , t ừ klnìc v à o m ột lo ạ i v ă n TÌI», lu ồ n g r-bèo
iả k ịch , cồ n Vỉln x u ô i - đ ố i v ớ i v ã n hộc V iột Niiin lúc đ ỏ là rẩ t m ớ i - t h i p h ân
ch i* k h á lộ n x ộ n : tiê u fhuvêf, v ă n khòUũ h ợ p th e gl và c h u y ệ n đ ặ l ch ơ i. T ản Đà
t i l l lu ồ n g c h ứ k h ô n g phải kịch n h ư n g lu ồ n g c ủ a T ản Đà khô n g p h ả i là

111

Ang cô
m à cũ n g k h ô n g p h ả i là tu ồ n g đị- Đ ó là m ộ t t h ứ ca kịch n à o (ỉó c h u a th àn h hinh.
O ng lồm Ih ơ . C ũ n g thfii ngftn. lụ c b â t, s o n g líiití. N hirng n g o à i r a T ả n Đà còn v iết
n h ư n g b ài h á l s ầ m , n h ữ n g b ả i lý, n h ữ n g lo ạ i ca k h ú c d â n g ia n , t r ư ớ c đố ch ư a
a i d u n g c ộ n g c h a u tr n ố l m ặ t n g h ệ IhuẬt. Vời T ồ n Đà n h ữ n g ca k h ủ c , t ừ kh ú c đ ố
th à n h n h ữ n g b à i tĩio' n g h ẹ th u ậ t n g a n g h àn g v ớ i th o 'th ấ t n g ô n , h á t n ố i. Ca dno
th à n h p h o n g th i. Các tr u y ệ n

<i>Giặc mộng con, Trần ai tri kỳ, T h ì noil nước... </i>

cfing k h ô n g p h ẳ i ià tru y ệ n n g ẳ n , t i ề u t h u y ế t n b ư ỉa b in h d u n g n g à y n a y . Đó là
m ội b iể n th ẽ n é o đ ổ của v àn x u ô i ko c h u y ệ n . T h ậ t lả kliỏ s ắ p xó {ĩ s á n g tác của

T è n B à th e o th ề lo ạ i. N b irọ g c h in h lằ q u a điều đỏ m à T â n Dà d e lạ i cho ch ú n g
la c b ứ n g tíc h v ề bưởi* q u á đ ộ tử Tăn h ọ c p h ư c n g . D òng s a n g v ã a b ọ c h iệ n đ ạ i,
c h o t ạ b iết qách q u a n n iệ m s á n g tá c T ăn họ c, q u a n n iệ m tb ế lo ạ i c ủ a n h à th ơ ,
T à n Đà c ă n b ản l à n h à n h o , n g h ệ th u ậ t chíi y ế u !à v ă n v à n , k h ô n g đ ư ợ e ẹ h u ầ n
isị đ ỉ tiế p lụ c ch.uyễn. htrở n g s a n g v ă n ÙỌC tlìặ l s ự h iệ n đ ạ i ,vỗn h ọ c Âu :óa, v è

<b>fw </b> <b>n n </b> <b>t </b>

<i>f</i>

<b>|> YT iW i® il </b> <b>S f f l F</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

-cuối (lờ i h àu n h ử T ả n D à c h ì viổ t t h e o cá c th ề tb ơ tru y ề n th ố n g và tro n g đ ố
n h iề u n h ẫ t lạ i là th ơ Đ ư ờ n g .

Ý n g h ĩa d ấ u n ố i gi Tra h a i nền v ã n học, v ị trí q u a n Irọ n g cùa TSn Đ à (ro n g
l ị c h

<i>sỉr van h ọ c Việt N am c h ín h là ờ c h ỏ « d a n g d ở » c h ư a ih à n h đỏ.</i>

3. Tim q u a n n iệ m Tăn h ọ c củ a T à n Đà

NTh à n h o . tu y là m ê v â n c h ư ơ n g n h iín g k h i tiế p x ú c v ớ i v ăn họ c p h ư ơ n g
T â y là m ộ t th ứ v ă n h ọ c q u a n n iệ m c á c h k íiác, th e o đ u ò i c à i ’đ ẹ p k h ác , k h ò r g d ễ
t i ế p n h ậ n . C hi k h i đ irợ c g iả n g d ạ y k ỹ l ư ữ n g tro n g n h à t r ư ờ n g về cối h a y cải đ ẹ p
c ủ a n ỏ th i cá c n h à n h o m ớ i d ằ n (lăn th íc h th ú n h ữ n g k h la c ạ n h m ớ i m ẻ oủa -văn
•c h ư ơ n g p h á p . Đã t ừ làu c á c n g h ệ s ĩ t r o n g đ ả m n h à n h o đã c i m th á y s ự gò bố
-cùa v ă n c h ư ơ n g d ạ o lỷ và cố g ắn g T'ùng v ẫ y dò th o á i k h ỏ i n h ữ n g c ẩ m k v cù a
't b ứ v ă n c h ư ơ n g dó . H ọ k h ố n g ' d ả r a đ ư a c á i c l à » c á i í d â m » v à o v â n c h ư ơ n g
•chơ" H ả n n ê u c h ọ n m ột m à n h đ á t v ấ n g là v ă n n ò m — v ă n n ô m chỉ đ ư ợ c coi là
v ă n v iế t c itơ i — đễ ca tu n g t ịn h ví*u, c a tụ n g tài li n h , ca tụ n g s ự c u ồ n g phó n g
•ngồi lễ g iáo . N g â m k h ú c , I r à y Ạ ú n ỏ m v à h á t n ó i t ừ th ế kỷ X V II-X V III c h o đ ế n
T ả n B à là q u á a ỉ r ọ d à ijh c h ơ n h ữ n g tin h c ả m th iế t th a , c h o t ự d o , e b o cà n h â n ,
c h o t i n h y è u v à c h o c ả n b ữ n g lờ i c h u a ca y , m ĩa m a i, k h in h b ạ c t r ư ớ c th ó i đ ờ i.
V ă n b ọ c P h á p c h i v ớ i k h ố i h r ọ \ig b é n h ô đ ira v ò o nh à í r ư ờ n g và v ờ i c á ch g iản g
d ạ y t r o n g n h à trirÒRg th ư ờ n g h á p d ẫ n c á c nh à n h o t r ẻ tu ồ i ở m ã y đ iềm . M ột Ịà

n h ữ n g tin h cả m lir t ư ở n g m ớ i inẻ g à y c h o co:) n g ư ờ i k h á t v ọ n g s ố n g đ ọ p đ ẽ,
p h o n g p h ú , và tro n g tỉn h y ê u p h á t t r i ề n tro n g , n h ữ n g h o à n c ả n h g áy c ẫ n củ a
k ịc h , n h ữ n g c ặ p lin h n h ả n y ê u s a y đ ắ m , s ổ n g c a o th ư ợ n g s in h đ ộ n g h ơ n h ẳ n eáo
tài t ử giai n h à n xira. H a i là h ứ n g th ù p h iê u lư u m ạ o h iễ ra t r ê n m ột th ỗ g iớ i là
n ă m c h à u b a o la và cỏ n h iề u c ả n h ly k5r. Ba ỉà cẳi « Ib ự c JỊ, n g ư ờ i th ự c , c ả n h th ự c
s ã h ộ i th ự c. Tả h ệ t n h u th ự c v ớ i đ ầ y đ à c h i tiết t ử n g ư ờ i đ ẽ n v ật, t ừ tâm lý đ ẽ n
h à n h đ ộ n g lừ c à u n ô i đ ế n d á n g đ iệ u , t ra n g phục, là m ộ t đ lè u rấ t m ớ i lạ đ ổ i v ớ i
t r u y ề n th ố n g n g h ệ th u ậ t đ â y ư ớ c lệ và tu ự n g t r ư n g q u e n b iết t ử t r ư ở c . N h ữ n g
ỉ á c p h ằ r a đ ẫ u ta y của T ả n Đà t ừ

<i>khộl lình con, </i>

<i>Giấc mộng con, đ ế n </i>

<i>Khơi tinh </i>

<i>bản chính, bản phụ đ è u c b o ía c líứ n g c ử yề s ự h ấ p d ẫ n d ỏ . T àn Dà đ ã v iét k h ảc </i>

cốc n iià n h o 1Ỏ'P Irirở ó. ổ n g đ ã liế p x ú c vở i \ ă n h ộ c b iệ n đ ạ i cá T á y cà T à u vii
«Ổ ng ở th à n h p h ổ , b ắ t đ ồ n q u e n v ớ i cố e h s ố n g thị d â n . N h ư n g th ế giờ i cùa l ả n
B á, n h ầ u v ặ t c ủ a T ả n Đà ih i kh ò iig |> hải IrựC tiẽ p đ i tử c u ộ c số n g đỏ . T ả n tìà
v ẫ n m è nhủi là L ý B ạch, v ẫn q u e n v ớ i m ộ n g , v ẫ n th íc h c u ộ e đ ờ i cua n h ữ n g a n h
h ù n g , hào k iệ t, n h ữ n g lả i l ử g i a i u liâ n . N h ữ n g du k h ả c h p h iê u lãn g , n h ữ n g kỹ
n ữ là í h n a . n h ữ n g Ç h a K iêu O a n h , V ân A n h 'd ổ i 'v ớ i T à n Đ à k h ỏ n g chỉ lã hfip
-dẫn m à c ò n lả q u e n th u ộ c . Vế về n g h ệ th u ộ Ị, Tỉiii Đ à nỏi n h ữ n g đ iê u đ ó d ễ dàn g
n h ẫ t v ẫn ỉà th ò n g q n a th ề h á t n ố i. T ả n B ã c ũ n g c h ư i b ỏ đ ư ợ c sự p h â n b iệt
« th ơ .chơi » v ồ « v ă n ;vị đ ở i ». Glio nôn d ố i v ớ i ô n g t r o n g v ă n x ư a

<i>Nam să điễn </i>

<i>■ca. iV/ỉị thập tứ biĩa « là có tin h c h ậ t Tề s ự g iố o d ụ c » c ô n c á c l ả c p h ầ m k h á c tử </i>

n h ữ n g b ân d ịc h

<i>Tỳ bà hành, p h ủ Xfch bịch ch o đ ế n Ir u y ệ n </i>

<i>Hoa' tièn, tru y ệ n </i>

<i>Kiều cEng c h ỉ íà v ă n c h ơ i. T r o n g lá c p h ầ m củ a rn io h ông coi </i>

<i>Lên sáu, Lèn tám </i>

<i>Đài gưởnq m ớ i là « v ă n vị d ờ i í có ich cị n n h ữ n g tá c p h à m k h á o đ à u th ơ h a y </i>

tiề u Ih u y ế i c ũ n g c h ỉ líi v ă n chư i.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

r ị b ằ n g c â n v ă n > (A NTC s ổ 1). V iết b á o là m ộ t h o ạ t đ ộ n g v ồ n h ọ c c ủ a t h ờ i đ ạ i
m ớ i. N h irn g d ù n g v ă n c h ư ơ tìg đ è y*--tliih b iễu s t ứ c n ê u g ư ơ n g , c a lụ n g v à C .trừ n g
t r ị » lứ c lê n á n , p h ê p h á n Ịhi t ứ c là c h ứ c n á n g g iá o h u ũ n của n g ò i bủt X u â n T n u .
T à ìi Đà c h ư a đ ù m ớ i, c h ư a b ắ t đ ư ợ c cối

<i>(( th ự c » v à c u n g c h ư a th o á t k h ỏ i r à n g </i>

b u ộ c c ủ a q a a n n iệ m v ă n họe có c h ứ c n ă n g đ ạ o lý.

4 . N ghệ t h u ậ t n g ớ n từ .

T ẳ n B à lù n h à t h a (tặc b iệ t q u a n lâ m đ ỗn v iệ c ch ọ n lự a ỉ ừ n g ữ v à à m điệu.'
khi v iế t v ă n . K hông c h ỉ th ợ m á cả ván x u ô i c ủ a Tản Đ à c ũ n g đ â y n h ạ c ti n h . V é n ,
h ọ c pliirơnsỊ Đ ị n g vón c ó t r a y ỗ n th ổ n g đ ặ c b iệt q u a a lâ m t r ạ ụ ch u ố t lờ i, tim n h ạ c
đ iệ u tỉm cảoh k ể t c á u từ n g c à u từ n g đ o ạ n . N hà v ă n b iệ n đ ạ i Ih e o q á c h p h ư ơ n g
Tây q u a n tâ m n h iề u h ơ n đ ế n v iệ c lã nil hội th é g iớ i, đ ể n v iệ c đ ặ l ra v ả g i ả i q u y ế t
n h ữ n g vẩn đ ể, đ ế n viộc tá i tạo , t r u y ỗ n đ ạ t cá i m in h l ỉ n h h ội. s u y n g h ĩ b ằ n g
n h ữ n g h ìn h lư ợ n g , n h ữ n g c â u n h ữ a g t ử ngir.C òn th eo tr u y è n th S n g y ă tt bọc p h ư ơ n g
Đ ống, T ản Đả k h ô n g lự đặl m ìn h t r ư ớ c ’m ột q u á t r ì n h s án g lạ c n h ư v ậ y

T ro n g lịc h s ử th ơ ca V iệt N a m , c o n đ ư ờ n g h úp th ụ c á i h a v , cái đ ẹ p c ù a đ à n
ca b ô su n g c h o n g h ệ th u ậ t v ặ n c h ư ơ n g c h ử H á ry ỉã *ản s in h r a n h ữ n g l à i tíă n g á b i r
d ịc h giả Chinh phụ ngâm, N g u y ễ n G ia T h iê u . N guyễn Dll. N g u y ễ n C ông T r ứ , C ao
Bá Q uát. N g u j è n K h u y ế n , T ủ X ư ơ n g ... T ả n Đà k h ỏ n g ch ỉ th ừ a k ế h ọ ử m ộ t đ ịa
h ạ t là s ự am h iề u d â n ca vù t ừ k h ú c . T â n Đà h in h n h ir c ò n k b a i th ố c đư ọ'c ỡih i u
h n ỗc th iê n t à i tr ê n . B iêu đ ố là m ch o ằ m đ iệ u t h ơ c a T ả ri Đ à p h e n g p h ú h ơ n ,
n h ả n d à n h ơ n v à đ ư a lại ch o ò n g v in h d ự c ự c lở n là t r ờ th à n h « n h à th ơ h o à n
l o à n V iệt N am » n h ư lờ i n h ậ n x é t c ủ a n h à th ơ X u â n D iệu.

L ầ u n a y ta 'h ư ờ n g có th ó i q u e n lẩ y tư tư ớ n g y ẻ u n ư ớ c là m tiê u chí đề đ ả n h
giá. VÙ 8ẳp x ế p n h à v ăn. N g u y ẽ n K b u v ế n , T ử X ư ơ n g , T ả n Đ à đ ề u đ ư ợ c n g h ỉồ n
c ử u n h i ề u th e o 'góc đ ộ đ ố . T h ậm c h í n h ỉè u n g ư ờ i c ò n k h iê n e u ỡ n g tố v ẽ d ề
n h ữ n g n g ư ờ i k h ô n g th e k h ò n g cò ch ỗ n g ô i d a n h d ự t r o n g lịc h s ử v ă n học x u á t
h iệ n n h ư n h ữ n g n h à y êu n ư ớ c. T ó i k h ô n g b à n c h u y ệ n T â n B à và n h ữ n g n g ư ờ i
v ừ a kề cỏ p h ả ỉ l à n h ả y è n n irử c h a y k h ô n g . N h ư n g tô i c h o rằ n g p h â n lích đ ừ ợ c
t h ậ t rỏ tỉo h g ia o th ờ i

<i>Ỷk n ộ i d u n g « h o ồ n to à n V iệt N a m » củ a T ả n Đà k h ổ n g </i>

n h ữ n g làm c h o la tb íìy đ ú n g T â n Đ à m à cò n đ ặ í T ả n Đ à v à o m ộ t yị t r i v in h d ự
h ơ n n h iề u so v ở i c h u y ệ n co i T ả n Đ à là n h à j ê u nưỏrc.

</div>

<!--links-->