giaoansinh8bai153

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (543.98 KB, 103 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn: ……. /….…./ …….
Ngày dạy: ……. /….../…….

TIẾT:...BÀI 1 :

BÀI MỞ ĐẦU

I/ MỤC TIÊU:

1/Kiến thức:

- Nêu rõ mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa của môn học
- Xác định được vị trí của con người trong tự nhiên

- Nêu được các phương pháp học tập đặc thù của môn học

2/ Kỹ năng: Rèn kỹ năng nhận biết các bộ phận cấu tạo trên cơ thể người 
3/ Thái đô: Giáo dục lịng u thích bợ mơn .

II/ PHƯƠNG PHÁP VÀ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:

1 / Phương Pháp : Trực quan , thảo luận nhóm , vấn đáp 
2 / Giáo viên:

Tranh : H1.1, H1.2, H1.3. Bảng phụ như sgk
3 / Học sinh :

III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp : 1’
2/ Kiểm tra bài cu: 5’

3/ Mở bài : Trong chương trình

Sinh h c l p 7, cac em a h c cac ng nh

o ơ

đ

o

a

đô

ng

v t n o? L p

â a

ơ đô

ng v t n o trong ng nh

â a

a

Đô

ng v t co x

â

ươ

ng s ng co v tri

ô

i

ti n hoa nh t?

ê

â

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

13 p

Hoạt động 1: Vị trí của con người 
trong tự nhiên

- GV cho HS đọc thông tin
- Treo bảng phụ

- GV nhận xét, kết luận:

Đặc điểm phân biệt người với ĐV 
là người biết chế tạo và sử dụng 
công cụ lao đông vào những mục 
đích nhất định, có tư duy, tiếng nói
và chữ viết

-GV tổng kết và ghi bảng.

Hoạt động 2: Xác định mục đích 
nhiệm vụ của phần cơ thể người 
và vệ sinh.

- GV cho HS đọc thông tin trong 
SGK

- Có mấy nhiệm vụ? Nhiệm vụ nào 
là quan trọng hơn?

- Vì sao phải nghiên cứu cơ thể về 
cả 3 mặt: cấu tạo, chức năng và vệ
sinh?

- Đọc thông tin SGK

- Quan sát bài tập và thảo luận nhóm 
để làm bài tập SGK

- Các nhóm lần lượt trình bày, Các 
nhóm khác nhận xét, bổ sung

- HS đọc thông tin SGK - 2 nhiệm vụ. 
-Giải thích được nguồn gốc của loài 
người. Và tìm hiểu đặc điểm cấu tạo 
của con người để bảo vệ sức khỏe 
cho cơ thể là quan trọng nhất.
- Vì khi hiểu rõ đặc điểm cấu tạo và 
chức năng sinh lí của cơ thể, chúng 
ta mới thấy được loài người có 
nguồn gốc động vật nhưng đã vượt 
lên vị trí tiến hoá nhất nhờ có lao

đợng nhưng đã vượt lên vị trí tiến 
hố nhất nhờ có lao động

I/ Vị trí của con 
người trong tự 
nhiên

- Các đặc điểm phân
biệt người với động 
vật là người biết chế
tạo và sử dụng công
cụ lao động vào 
những mục đích 
nhất định, có tư 
duy, tiếng nói và 
chữ viết

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

8 p

-GV lấy ví dụ giải thích câu "Môt 
nụ cười bằng mười thang thuốc 
bổ". Khi cười, tâm lí căng thẳng 
được giải toả, bô não trở nên trở 
nên hưng phấn hơn, các cơ hô 
hấp hoạt đông mạnh, làm tăng khả
năng lưu thông máu, các tuyến nôi
tiết tăng cường hoạt đông. Mọi cơ 
quan trong cơ thể đều trở nên hoạt
đông tích cực hơn, làm tăng 
cường quá trình trao đổi chất. Vì

vậy, người luôn có cuôc sống vui 
tươi là người khoẻ mạnh, có tuổi 
thọ kéo dài

- GV cho hoạt động nhóm trả lời và
nêu một số thành công của giới y 
học trong thời gian gần đây 
- Kết luận: Sinh học 8 cung cấp 
những kiến thức về đặc điểm cấu 
tạo và chức năng của cơ thể trong 
mối quan hệ với môi trường, 
những hiểu biết về phòng chống 
bệnh tật và rèn luyện cơ thể - Kiến 
thức về cơ thể người có liên quan 
tới nhiều ngành khoa học như Y 
học, Tâm lí giáo dục...

- Gv tổng kết và ghi bảng

Hoạt động 3: Tìm hiểu phương 
pháp học tập bộ môn

- GV cho HS đọc thông tin. Nêu lại 
một số phương pháp để học tập 
bộ môn .

- Kết luận: Phương pháp học tập 
phù hợp với đặc điểm môn học là 
kết hợp quan sát, thí nghiệm và 
vận dụng kiến thức, kĩ năng vào

thực tến cuôc sống

- Gv tổng kết và ghi bảng

- HS hoạt động nhóm trả lời và nêu 
một số thành tựu của ngành y học 
- Các nhóm khác nhận xét - bổ sung

- HS đọc thông tin SGK Hoạt động cá
nhân trả lời câu hỏi .

- Sinh học 8 cung 
cấp những kiến 
thức về đặc điểm 
cấu tạo và chức 
năng của cơ thể 
trong mối quan hệ 
với môi trường, 
những hiểu biết về 
phòng chống bệnh 
tật và rèn luyện cơ 
thể - Kiến thức về 
cơ thể người có liên
quan tới nhiều 
ngành khoa học 
như Y học, Tâm lí 
giáo dục...

III/ Phương pháp 
học tập môn họccơ

thể người và vệ 
sinh:

- Phương pháp học 
tập phù hợp với đặc 
điểm môn học là kết 
hợp quan sát, thí 
nghiệm và vận dụng 
kiến thức, kĩ năng 
vào thực tế cuộc 
sống

IV/ CỦNG CỐ:

Đặc điểm cơ bản để phân biệt người với động vật là gì?

Để học tốt môn học, em cần thực hiện theo các phương pháp nào?
V/ NHẬN XÉT:

VI/ DẶN DÒ:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Ngày soạn:…… /……./……
Ngày dạy:……../…… /……

CHƯƠNG I:

KHÁI QUÁT VỀ CƠ THỂ NGƯỜI

TIẾT:... BÀI : 2 :

CẤU TẠO CƠ THỂ NGƯỜI

I/ MỤC TIÊU:

1/Kiến thức:

- HS kể tên được và xác định được vị trí các cơ quan trong cơ thể người

- Giải thích được vai trò của hệ thần kinh và hệ nội tiết trong sự điều hoà hoạt động các cơ quan 
2/ Kỹ năng: Nhận biết các bộ phận trên cơ thể người .

3/ Thái độ: Ý thức giữ và rèn luyện cơ thể .
II/ PHƯƠNG PHÁP VÀ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

1 / Phương Pháp : Trực quan , vấn đáp , thảo luận 
2 / Giáo viên:

Tranh phóng to H2.1 - 2.2 SGK

Sơ đồ mối quan hệ qua lại giữa các hệ cơ quan trong cơ thể

B ng ph sau :

a

u

Hệ cơ quan Các cơ quan trong từng hệ cơ quan Chức năng của hệ cơ quan

Hệ vận động Cơ và xương Vận đợng cơ thể

Hệ tiêu hố Miệng, ống tiêu hóa và các tuyến tiêu hoá Tiếp nhận và biến đổi thức ăn thành các chất 
dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể

Hệ tuần hoàn Tim và hệ mạch Vận chuyển các chất dinh dưỡng, o2 tới các tế

bào và vận chuyển chất thải, co2 từ tế bào tới

các cơ quan bài tiết

Hệ hô hấp Mui, khí quản, phế quản và hai lá phổi Thực hiện trao đổi khí oxi, cacbonic giữa cơ 
thể và môi trường

Hệ bài tiết Thận, ống dẫn nước tiểu và bóng đái Bài tiết nước tiểu

Hệ thần kinh Não, tủy sống, dây thần kinh và hạch thần kinh Tiếp nhận và trả lời các kích thích của môi 
trường, điều hoà hoạt động của các cơ quan 
Hệ sinh dục Đường sinh dục và tuyến sinh dục Sinh sản và duy trì nòi giống

III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp: 1’
2/ Kiểm tra bài cu: 5’

- Đặc điểm cơ bản để phân biệt người với đông vật là gì?

- Để học tốt môn học, em cần thực hiện theo các phương pháp nào?

3/ Mở bài :

GV gi i thi u trinh t cac h c quan s

ơ

ê

ư

ê ơ

e đươ

c nghiên c u trong

ư

su t n m h c c a môn C th ng

ô ă

o

u

ơ ê

ươ a ê

i v v sinh.

Đê

co khai ni m chung,

ê

chung ta tim hi u khai quat v c u t o c th ng

ê

ê â a

ơ ê

ươ

i

Thời

gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

7 P Hoạt động 1: Tìm hiểu các phần của 
cơ thể

- Cho HS quan sát H 2.1 -2.2 SGK và 
cho HS quan sát mô hình các cơ 
quan ở phần thân cơ thể người
- HS hoạt động cá nhân trả lời các 
câu hỏi

- HS quan sát tranh và mô hình 
- HS xác định được các cơ quan 
có ở phần thân cơ thể người 
-Các HS khác theo dõi và nhận xét:
Cơ thể người chia làm 3 phần: 
đầu, thân và tay chân

- Khoang ngực và khoang bụng 
được ngăn cách bởi cơ hoành 
- Khoang ngực chứa tim, phổi 
- Khoang bụng chứa dạ dày, ruột, 
gan, tụy, thận, bóng đái và các cơ 
quan sinh sản

I/ Cấu tạo:

1. Các phần cơ thể:

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

20 P

10 P

- GV nhận xét - bổ sung và ghi bảng
Hoạt động 2: Tìm hiểu các hệ cơ

quan trong cơ thể

- Cơ thể chúng ta bao bọc bằng cơ 
quan nào?

- Chức phận chính của cơ quan này 
là gì?

- Dưới da là các cơ quan nào?

- Hệ cơ và bộ xương tạo ra những 
khoảng trống chứa các cơ quan bên 
trong. Theo em đó là những khoang 
nào?

- GV treo bảng phụ. cho HS thảo luận
nhóm điền bảng

- GV nhận xét - bổ sung

Hoạt động 3: Sự phối hợp các hoạt 
động của các cơ quan:

- GV gọi 1 HS đứng dậy đọc to thông 
tin SGK.

- Phân tích xem bạn vừa rồi đã làm gì
khi thầy gọi?

- Nhờ đâu bạn ấy làm được như thế?

- GV cho HS giải thích bằng sơ đồ 
hình 2.3

- GV nhận xét - bổ sung

Kết luận: Sự phối hợp hoạt đông của
các cơ quan được thực hiện nhờ cơ 
chế thần kinh và cơ chế thể dịch

- Da

- Bảo vệ cơ thể

- Cơ và xương
=> Hệ vận động

- Khoang ngực và khoang bụng .

- HS thảo luận nhóm và điền bảng 
- Các nhóm lên trình bày

- Các nhóm khác bổ sung

- HS đọc thông tin SGK

- Khi nghe thầy gọi, bạn ấy đứng 
dậy cầm sách đọc đoạn thầy yêu 
cầu.

- Đó là sự phối hợp hoạt động giữa
các cơ quan: tai(nghe), cơ chân co
(đứng lên), cơ tay co(cầm sách), 
mắt (nhìn), miệng (đọc). Sự phối 
hợp này được thực hiện nhờ cơ 
chế thần kinh và cơ chế thể dịch 
- HS giải thích

khoang bụng 
2.Các hệ cơ quan:

(Bảng 2 SGK)

II/ Sự phối hợp các 
hoạt động của các 
cơ quan:

- Sự phối hợp hoạt 
động của các cơ 
quan được thực 
hiện nhờ cơ chế 
thần kinh và cơ chế 
thể dịch

IV/ CỦNG CỐ:

Yêu cầu học sinh đọc ghi nhớ

Hỏi: Tại sao nói cơ thể người là một khối thống nhất?
V/ NHẬN XÉT:

VI/ DẶN DÒ:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Ngày soạn:……/……. /……
Ngày dạy: …... /……. /……

TIẾT:... BÀI 3 :

TẾ BÀO

I/ MỤC TIÊU:

- HS trình bày được thành phần cấu trúc cơ bản của tế bào bao gồm: màng sinh chất, chất tế bào
( lưới nội chất, riboxôm, ti thể, bộ máy Gôngi, trung thể), nhân ( nhiễm sắc thể, nhân con)

- Phân biệt từng chức năng cấu trúc của tế bào

- Chứng minh được tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể
II/ PHƯƠNG PHÁP và ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

1 / Phương Pháp :
2 / Giáo viên:

- Các tranh phóng to hình 2.2 trang 8, hình 3.1 , hình 4.1 -2 -3 -4 SGK
 - Bảng 3.1 - 3.2 SGK

- Sơ đồ mối quan hệ giữa chức năng của tế bào với cơ thể và mơi trường
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:

1/ Ởn định lớp: 1’
2/ Kiểm tra bài cu: 5’

Kể tên các hệ cơ quan và xác định vị trí, chức năng của các hệ cơ quan này trên lược đồ?

Căn cứ vào đặc điểm nào mà ta nói cơ thể người là môt thể thống nhất?

3/ Mở Bài :

Cac em a bi t m i b ph n, c quan trong c th

đ

ê

o ô

â

ơ

ơ ê đê đươ

u

c c u

â

t o b ng t b o. V y t b o co c u truc v ch c n ng nh th n o? Co

a

ă

ê a

â ê a

â

a

ư

ă

ư ê a

ph i t b o l

a ê a a đơ

n v nh nh t trong c u t o v ho t

i

o

â

â a

a

a đô

ng s ng c a c

ô

u

ơ

th ?

ê

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

10 p

Hoạt động 1:Tìm hiểu các thành 
phần cấu tạo tế bào

- GV treo tranh hình 3.1

-Yêu cầu HS quan sát tranh và hoạt 
động cá nhân để trả lời câu hỏi 
trong sgk

- GVchỉnh sửa câu trả lời của học 
sinh và giảng thêm:

Màng sinh chất có lỗ màng đảm 
bảo mối liên hệ giữa tế bào với máu

và dịch mô. Chất tế bào có nhiều 
bào quan như lưới nôi chất ( trên 
lưới nôi chất có các ribôxôm), bô 
máy Gôngi.... trong nhân là dịch 
nhân có nhiễm sắc thể

Hoạt động 2: Tìm hiểu các chức 
năng các bộ phận trong tế bào 
- GV treo bảng phụ 3.1

- Màng sinh chất có chức năng gì?
- Tại sao màng sinh chất lại thực 
hiện được chức năng đó?
- Chất tế bào có chức năng gì?
- Kể tên vài hoạt động sống của tế 
bào?

- Lưới nợi chất có vai trị gì trong

- HS quan sát tranh hình 3.1

-Trả lời: Cấu tạo tế bào gồm: Màng 
sinh chất ;Chất tế bào: lưới nội 
chất, ti thể, thể Gôngi, trung thể ; 
Nhân .

=>Các HS khác nhận xét.BS

- HS quan sát bảng phụ

-Giúp tế bào thực hiện trao đổi chất.
- Trên màng sinh chất có các lỗ 
nhỏ, cho phép một số chất đi qua.
- Thực hiện các hoạt động sống của
tế bào

- Trao đổi chất, tổng hợp prôtêin, hô
hấp…

I.Cấu tạo tế bào

* Cấu tạo tế bào 
gồm:

- Màng sinh chất - 
Chất tế bào chứa 
lưới nội chất, ti thể, 
bộ máy Gôngi, trung
thể .

- Nhân chứa nhiễm 
sắc thể và nhân con.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

8 p

7 p

hoạt động sống của tế bào?
- Ngoài chức năng tổng hợp các 
chất, lưới nội chất còn tham gia vận

chuyển các chất giữa các bào quan 
trong tế bào. Nhờ đâu lưới nội chất 
thực hiện được ch năng này?
- Năng lượng để tổng hợp protein 
lấy từ đâu?

- GV cho HS hoạt động nhóm để trả 
lời câu hỏi mục ▼: Hãy giải thích 
mối quan hệ thống nhất về chức 
năng giữa màng sinh chất, chất tế 
bào và nhân?

- GV tổng kết và ghi bảng

Hoạt đợng 3: Thành phần hố học 
của tế bào

- GV cho HS đọc thông tin trong 
SGK

- GV bổ sung: Axit nuleic có 2 loại 
là ADN và ARN mang thông tin di 
truyền và được cấu tạo từ các 
nguyên tố hoá học là C,H.O,N,P...

- Em có nhận xét gì về thành phần 
hoá học của tế bào so với các 
nguyên tố hoá học có trong tự 
nhiên?

Từ đó, em có thể rút ra kết luận gì ?
- GV nhận xét - Bổ sung. Tổng kết 
và ghi bảng.

Hoạt động 4: Tìm hiểu hoạt động 
sống của tế bào

- GV treo sơ đồ hình 3.2

- Mối quan hệ giữa cơ thể với môi 
trường thể hiện như thế nào?

- Tế bào trong cơ thể có chức năng 
gì?

- Tại sao nói tế bào là đơn vị chức 
năng của cơ thể sống?

-GV tổng kết và ghi bảng

-Tổng hợp và vận chuyển các chất.
- Vì lưới nội chất là mạng lưới 
đường ống dẫn truyền được các 
chất bên trong.

- Nhờ quá trình hô hấp giải phóng 
năng lượng ở ti thể.

- HS thảo luận nhóm trả lời câu hỏi.
 (- Màng sinh chất giúp tế bào chất

trao đổi chất với m t

- Tế bào chất là nơi diễn ra các hoạt 
động sống nuôi sống màng sinh 
chất và nhân

- Nhân là trung tâm điều khiển mọi 
hoạt động sống của tế bào)

- HS đọc thông tin trong SGK, thu 
nhận kiến thức

- Tế bào được cấu tạo từ nhiều 
nguyên tố hóa học có trong tự 
nhiên.

- Con người là một vật thể tự nhiên.

- HS trả lời

- HS quan sát sơ đồ 3.2
- Trong quá trình sống, cơ thể 
Thu nhận các chất cần thiết và kích 
thích của môi trường.

- Thực hiện trao đổi chất, giải 
phóng năng lượng cho cơ thể hoạt 
động.

- Lớn lên, phân chia ,Giúp cơ thể

sinh trưởng và phát triển

- Cảm nhận kích thích, giúp cơ thể 
phản ứng.

- Vì cơ thể sống được cấu tạo từ 
nhiều tế bào,mà mỗi tế bào là 1 đơn 
vị diễn ra các hoạt động sống riêng 
biệt

- Màng sinh chất: 
Giúp tế bào thực 
hiện trao đổi chất.
-Chất tế bào: Thực 
hiện các hoạt động 
sống của tế bào .
-Nhân: Điều khiển 
hoạt động sống tế 
bào

III. Thành phần hóa 
học của tế bào:

Thành phần hữu 
cơ: Prôtêin, gluxit, 
lipit. Axit nuclêôtic 
(AND và ARN)
- Thành phần vơ cơ: 
Các loại muối 
khống như muối

canxi, Kali, Natri…

IV.Hoạt động sống 
của tế bào

Trao đổi chất
Lớn lên -> phân chia
Cảm ứng

IV/ CỦNG CỐ:

- Trong tế bào, bộ phận nào là quan trọng nhất?
- Tại sao nói tế bào là đơn vị chức năng của cơ thể?
- Làm bài tập bảng 3.2 SGK

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Làm bài tập bảng 3.2 SGK
Ngày soạn:……/ ……./ ……..
Ngày dạy: …… /……. / ……..

TIẾT:...BÀI 4 :

MÔ
I. MỤC TIÊU:

1. HS phải nắm được khái niệm mô, phân biệt được các loại mô chính trong cơ thể.
2. HS nắm được cấu tạo và chức năng của từng loại mô trong cơ thể.

3. Rèn kĩ năng cho HS: kĩ năng quan sát , kĩ năng khái qt hố, kĩ năng hoạt đợng nhóm.
II. CHUẨN BỊ:

1. Tranh ảnh SGK.
2. Bảng phụ.

III. HOẠT ĐỘNG HỌC VÀ DẠY:
1. Ổn định lớp;

2. Kiểm tra bài cu:

? Hãy cho biết cấu tạo và chức năng các bộ phận của cơ thể?

? Hay ch ng minh trong t b o co cac ho t

ư

ê a

a đô

ng s ng?

ô

Thời

gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

10 p

20 p

Hoạt đ ộng 1:Tìm hiểu k hái niệm mô.
? Thế nào là mô?

GV bổ sung: Trong mô ngoài các
yếu tố tế bào còn có các yếu tố
không có tế bào gọi là phi bào.

Hoạt động 2:Tìm hiểu các loại mô.
? Cho biết cấu tạo và chức năng, vị
trí của mô biểu bì ? Mô liên kết? Mô
cơ? Mô thần kinh?

? Tại sao máu được gọi là mô liên

kết?

- GV nhận xét - Bổ sung. Tổng kết 
và ghi bảng.

HS nghiên cứu thông tin SGK trang
14 kết hợp với tranh hình trên bảng
trả lời câu hỏi.

HS nghiên cứu thông tin SGK trang
14 kết hợp với tranh hình, trao đổi
nhóm hoàn thành phiếu học tập.

- Tế bào máu là yếu tố tế bào, huyết 
tượng là yếu tố phi bào.

I. Khái niệm mô.
- Mô là một tập hợp
tế bào chuyên hoá
có cấu tạo giống
nhau đảm nhiệm
chức năng nhất
định.

II. Các loại mô.

Nôi dung Mô biểu bì Mô liên kết Mô cơ Mô thần kinh

1. Vị trí

Phủ ngoài da, lót trong các
cơ quan rỗng như: Ruôt,
bóng đái, mạch máu,
đường hô hấp.

Có ở khắp cơ thể, rải

rác trong chất nền. Gắn vào xương,thành ống tiêu hoá,
mạch máu, bóng
đái, tử cung, tim.

Nằm ở sọ não, tuỷ sống,
tận cùng các cơ quan.

2. Cấu tạo

- Chủ yếu là tế bào, không
có phi bào.

- Tế bào có nhiều hình
dạng: dẹt, đa giác, trụ…
- Các tế bào xếp xít nhau.

- Gồm tế bào và phi bào
(sợi đàn hồi và chất
nền)

- Có thêm sụn và canxi

- Chủ yếu là tế bào,

phi bào rất ít.
- Tế bào có vân
ngang hay không
có vân ngang. 
- Các tế bào xếp
thành lớp, thành
bó.

- Các tế bào thần kinh
(nơron và tế bào thần kinh
đệm).

- Nơron có thân nối các
sợi trục và sợi nhánh.

3. Phân

loại Gồm biểu bì da, biểu bìtuyến. Mô sụn, mô xương, môsợi, mô máu, mô mỡ. Mô cơ tim, mô cơvân, mô cơ trơn.

4. Chức 
năng

- Bảo vệ, che chở.
- Hấp thụ các chất và tiết.
- Tiếp nhận kích thích từ
môi trường.

- Nâng đỡ, liên kết các
cơ quan, đệm.

- Chức năng dinh
dưỡng.

- Co giãn tạo nên
sự vận đông của
các cơ quan và vận
đông của cơ thể.

- Tiếp nhận kích thích.
- Dẫn truyền xung thần
kinh.

- Xử lí thông tin.

- Điều hoà hoạt đông của
các cơ quan.

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Ngày soạn:…… /……. /…….
Ngày dạy:…..…/……../..……

TIẾT:...BÀI 6 :

PHẢN XẠ

I . MỤC TIÊU :

1 . Kiến thức :

- Mô tả cấu tạo 1 nơron điển hình 
- Trình bày chức năng cơ bản của nơron

- Trình bày được 5 thành phần của 1 cung phản xạ và đường dẫn truyền xung thần kinh trong 1 cung phản xạ .
2 . Kỹ năng :

- Quan sát tranh để mô tả cấu tạo nơron và các thành phần tham gia một cung phản xạ .
- Qua sơ đồ HS nhận biết và phân biệt cung phản xạ - Vịng phản xạ .

3 . Thái đợ :

II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1 . Giáo viên :

 Tranh vẽ 6.1 :Nơron và hướng lan truyền xung thần kinh.

 Tranh 6. 2 ( Câm ) : Cung phản xạ .
 Sơ đồ 6.3 : Sơ đồ phản xạ .

2 . Học sinh :

 Xem lại bài Mô Mô thần kinh

 Xem SGK bài phản xạ Tìm và nêu 1 số phản xạ ở người mà em biết .
III . HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :

1 . Ổn định lớp : 1’
2 . Kiểm tra bài cu : 5’

 Khái niệm mô ? Trong cơ thể người có mấy loại mô chính ?

 Nêu cấu tạo và chức năng của mô thần kinh?
3 . Mở Bài :

- Khi chạm tay vào vật nóng , chúng ta có phản ứng gì ? ( Giật tay lại ) . Phản ứng trên của cơ thể được gọi là

phản xạ . Vậy phản xạ là gì ? Cơ chế phản xạ diễn ra như thế nào ? Chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học hôm nay
Thời

gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

15 p Hoạt động 1 :Tìm hiểu cấu tạo và chức 
năng của nơron:

- Em hãy nhắc lại các thành phần cấu tạo
của mô thần kinh?

- GV treo hình 6.1gk

-GV yêu cầu 1 HS mô tả cấu tạo 1 nơron?
- Yêu cầu 1 HS đọc thông tin trong SGK
- Với cấu tạo như vậy; nơron thực hiện 
chức năng gì ?

- Thế nào là cảm ứng ?

-Thế nào là dẫn truyền ?

GV chỉ trên hình vẽ đường dẫn truyền 
các xung thần kinh và đưa ra câu hỏi:

- Các xung thần kinh được dẫn truyền 
theo 1 chiều nhất định và căn cứ vào 
hướng dẫn truyền người ta phân biệt 3

loại nơron. Đó là những loại nơron nào?
- Gv cho HS hoạt động nhóm: - Gv phát 
phiếu học tập cho từng nhóm Nơron 
hướng tâm Nơron trung gian Nơron li tâm
Vị trí , Chức năng

- Gồm : Nơron và tế bào thần kinh đệm 
- HS quan sát hình

-Gồm : -Thân : có nhân - Sợi : gồm sợi 
nhánh và sợi trục có bao mielin 
- HS đọc thông tin SGK

-cảm ứng và dẫn truyền

-Cảm ứng là khả năng tiếp nhận và 
phản ứng lại các kích thích bằng hình 
thức phát sinh xung thần kinh
- Dẫn truyền xung thần kinh là khả 
năng lan truyền xung thần kinh
theo một chiều nhất định

- Nơron hướng tâm, Nơron trung gian 
và Nơron li tâm

- Hs hoạt động nhóm làm phiếu học tập

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

20 p

- Gv yêu cầu đại diện nhóm lên trình bày

-Gv chỉnh sửa lại cho đúng

Gv tiếp tục đặt câu hỏi :

- Em Có nhận xét gì về hướng dẫn truyền
xung thần kinh ở nơron hướng tâm và 
Nơron li tâm ?

-GV chốt lại và ghi bảng

Hoạt động 2 :Tìm hiểu các thành phần 
của cung phản xạ và vòng phản xạ
- GV yêu cầu HS đọc thông tin 1 trang 21 
SGK

- Phản xạ là gì ? Cho ví dụ?

- Khi tay chạm vào cây trinh nữ thì hiện 
tượng gì xảy. Đó có phải là phản xạ hay 
không?

- GV tổng kết và ghi bảng

- Gv cho HS đọc sgk và quan sát hình 6.2 
trang 21.

- Treo tranh câm 6.2 lên bảng.
- Gv cho HS thảo luận trả lời câu hỏi:
- Có mấy loại nơron tạo nên 1 cung phản 
xạ ? Nêu các thành phần của 1 cung phản

xạ?

- GV hoàn chỉnh kiến thức, kết luận và ghi
bảng

- Gv cho HS đọc thông tin và quan sát sơ 
đồ 6 . 3 SGK

- Gv cho HS trả lời câu hỏi mục 3 SGK 
trang 22: Nêu một ví dụ về phản xạ và 
phân tích đường dẫn truyền xung thần 
kinh trong phản xạ đó?

- Bằng cách nào trung ương thần kinh có 
thể biết được phản ứng của cơ thể đã 
đáp ứng được kích thích hay chưa?

- Gv giải thích sơ đồ ( SGK + SGV ) tổng 
kết và ghi bảng.

- Đại diện nhóm trình bày. Các nhóm 
khác nhận xét, bổ sung

- Hướng dẫn truyền xung thần kinh của
Nơron hướng tâm ngược chiều với 
Nơron li tâm

- HS đọc thông tin trang 21 SGK

- Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời

các kích thích môi trường thông qua hệ
thần kinh? Ví dụ: Vô ý chạm tay vào vật
nóng thì rụt tay lại.

- Ở cây trinh nữ chỉ là phản ứng vì 
không có sự điều khiển của hệ thần 
kinh.

- HS đọc sgk và quan sát hình.
- HS lên bảng điền vào tranh câm . 
-Hs thảo luận nhóm.

- Cử đại diện trình bày

- Các nhóm khác góp ý bổ sung - rút ra 
kết luận:Một cung phản xạ gồm 5 yếu 
tố : cơ quan thụ cảm , Nơronhướng 
tâm , Nơron trunggian , Nơron li tâm

và cơ quan phản ứng

- HS đọc sgk và quan sát sơ đồ 6.3

- Hs trả lời câu hỏi:

(Lấy ví dụ khi có ánh đèn chiếu vào mắt
để phân tích)

- Nhờ đường liên hệ ngược

- HS theo dõi

- Nơron có 2 chức 
năng cơ bản là cảm 
ứng và dẫn truyền 
- Có 3 loại nơron : 
Hướng tâm, liên lạc , li 
tâm

II. Cung phản xạ:
1 . Phản xạ :

-Phản xạ là phản ứng 
của cơ thể trả lời các 
kích thích môi trường 
thông qua hệ thần 
kinh?

2 . Cung phản xạ :
- Một cung phản xạ 
gồm 5 yếu tố : cơ quan
thụ cảm , Nơron 
hướng tâm , Nơron 
trung gian , Nơron li 
tâm và cơ quan phản 
ứng .

- Cung phản xạ là 
đường dẫn truyền 
xung thần kinh từ cơ

quan thụ cảm qua 
trung ương thần kinh 
tới cơ quan phản ứng
3 . Vòng phản xạ :

- Trong phản xạ luôn 
có luồng thông tin 
ngược báo về trung 
ương thần kinh điều 
chỉnh phản ứng cho 
thích hợp .

- Luồng thần kinh bao 
gồm : Cung phản xạ và
đường phản hồi tạo 
nên vịng phản xạ

IV . CỦNG CỚ :

 Căn cứ vào chức năng người ta phân biệt mấy loại Nơron ?

 Các loại nơron đó khác nhau ở điểm nào ?

 Phân biệt cung phản xạ và vòng phản xạ ?

- HS đọc khung hồng trong SGK
V . DẶN DÒ :

- Đọc em có biết

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Ngày soạn:…… /….…/……..
Ngày dạy: ……./…… /……...

TIẾT:... BÀI 5 :

Bài 5: THỰC HÀNH - QUAN SÁT TẾ BÀO MÔ

I. Mục tiêu:

- Chuẩn bị đươc tiêu bản tạm thời tế bào mô cơ vân.

- Quan sát và vễ các tế bào trong các tiêu bản đã làm sẵn: Tế bào niêm mạc miệng, mô sụn, mô xương,
mô cơ vân, mô cơ trơn. Phân biệt được các bộ phận chính của tế bào gồm: màng sinh chất, tế bào chất
và nhân.

- Phân biệt được điểm khác nhau của mô biểu bì, mô cơ, mô liên kết. 
- Rèn kĩ năng sử dụng kính hiển vi, kĩ năng mổ tách tế bào.

- Giáo dục ý thức nghiêm túc, bảo vệ máy, vệ sinh phòng khi làm xong thực hành.
II. Đồ dùng dạy học:

- HS: + Mỗi tổ 1 con ếch.

- GV: + Kính hiển vi, lam kính, lamen, bộ đồ mổ, khăn lau, giấu thấm.
+ Một con ếch sống.

+ Dung dịch sinh lí 0,65% NaCl, ống hút, dung dịch CH3COOH 1%

+ Bộ tiêu bản động vật.
III. Hoạt động day – học:

1. Ổn định lớp; 1p

2. Kiểm tra: Dụng cụ thí nghiệm
3. Bài mới

:

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi 
25

10 p

GV giới thiệu các bước làm tiêu
bản.

- Gọi 1HS lên làm mẫu cac thao
tác.

- Sau khi các nhóm lấy được tế
bào cơ vân đặt lên lam kinh, GV
hướng dẫn cách đặt lamen.
- Nhỏ 1 giọt CH3COOH 1% vào

cạnh lamen và dùng giấy thấm
hút bớt.

- GV kiểm tra công việc của các
nhóm.

- Yêu cầu các nhóm điều chỉnh
kính hiển vi.

GV yêu cầu HS quan sát các tiêu 
bản sẵn có và vẽ hình

HS theo dõi ghi nhớ kiến thức.
- Các nhóm tiến hành như
hướng dẫn.

- Các nhóm thử kính, lấy ánh
sáng rõ.

- Đại diện nhóm quan sát điều
chỉnh, cho đến khi nhìn rõ tế
bào.

Trong nhóm thay nhau quan 
sát tiêu bản và vẽ hình. Thảo 
luận và thống nhất câu trả lời

I. Làm tiêu bản và quan sát
tế bào mô cơ vân.

1. Cách làm tiêu bản mô cơ
vân.

- Rạch da đùi ếch, lấy 1 bắp
cơ.

- Dùng kim nhọn rạch chỗ
bắp cơ (thấm sạch).

- Dùng ngón trỏ và ngón cái
ấn 2 bên mép rạch.

- Lấy kim mui mác gạt nhẹ
và tách ra 1 sợi mảnh.
- Đặt 1 sợi mảnh mới tách
lên lam kính, nhỏ dung dịch
sinh lí 0,65%.

- Đậy lamen, nhỏ CH3COOH.

2. Quan sát tế bào.

- Thấy được các phần chính.
- Màng, tế bào chất và nhân.
- Vân ngang.

II. Quan sát tiêu bản các loại
mô khác.

* Kết luận:

- Mô biểu bì: Tế bào xếp xít
nhau.

- Mô sụn: Chỉ có 2-3 tế bào
tạo thành nhóm.

- Mô xương: Tế bào nhiều.
- Mô cơ: Tế bào nhiều, dài.
IV. Nhận xét - đánh giá:

- GV khen các nhóm làm tốt, phê bình các nhóm chưa chăm chỉ, rút ra kinh nghiệm.
- Yêu cầu các nhóm làm vệ sinh

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Ngày soạn: .../... /...
Ngày dạy:.../.../...

CHƯƠNG II: VẬN ĐỘNG

TIẾT:... BÀI 7:

BỘ XƯƠNG

I) MỤC TIÊU :
 Kiến thức:

- Học sinh trình bày được các phần chính của bộ xương 
 - Xác định vị trí các xương chính ngay trên cơ thể

- Phân biệt các loại xương dài , xương ngắn , xương dẹt về hình thái và cấu tạo 
 - Phân biệt các loại khớp xương

Kỹ năng : Rèn kỹ năng quan sát , nhận biết 
Thái độ : Biết vai trò của thể dục thể thao 
 II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

- Tranh hình 7.1 , 7.2 ,7.3 ,7.4 /sgk,

- Mô hình bộ xương người , xương đầu 
III.PHƯƠNG PHÁP :

- Trực quan , vấn đáp ,thảo luận nhóm , giảng giải 
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:

1/ Ổn định lớp: 1’
2/ Kiểm tra bài cu: 5’

1) Phản xạ là gì ? Nêu vài ví dụ về phản xạ 
 2) Phân biệt cung phản xạ và vòng phản xạ

3.Mở bài: Sự vận động của cở thể được thực hiện nhờ sự phối hợp hoạt động của hệ cơ và bộ 
xương . Vậy hệ cơ và bợ xương có cấu tạo và chức năng như thế nào để thích nghi với tư thế đứng 
thẳng và lao động . Để tìm hiểu rõ vấn đề này, chúng ta vào bài mới:

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

13 P Hoạt động 1 : Tìm hiểu các phần 
chính của xương:

-GV treo hình 7.1 ,7.2 ,7.3 sgk
- Bộ xương người gồm những phần 
nào?

- Giáo viên yêu cầu học sinh xác 
định lại các xương ngay trên cơ thể

mình của xương đầu , xương thân 
và xương tứ chi

- Bộ xương có chức năng gì ? 
- Điểm giống nhau và khác nhau giữa
xương tay và xương chân ?

-Yêu cầu học sinh đọc thông tin 1

sgk (25)

- Xương sọ có cấu tạo như thế nào?

- Cột sống có cấu tạo như thế nào?

- Xương sườn có cấu tạo như thế 
nào?

- HS quan sát hình

- 3 phần: xương đầu, xương thân 
và xương các chi.

- bộ khung , cơ bám , bảo vệ
- Xương tay và xương chân đều có
cấu tạo phù hợp với chức năng 
vận động nhưng kích thước chân 
to hơn tay vì chân còn giữ chức 
năng nâng đỡ cơ thể. Tay có các 
ngón linh hoạt hơn để cầm nắm

các vật được dễ dàng

-Học sinh đọc thông tin sgk 
-Gồm 8 xương ghép lại, Xương 
hàm bớt thô và không có răng 
nanh

- Gồm nhiều đốt khớp với nhau và 
cong ở 4 chỗ thành 2 chữ S tiếp 
nhau giúp cơ thể đứng thẳng.
- Gắn với cột sống và gắn với 
xương ức tạo thành lồng ngực bảo

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

10 P

12 P

-Qua đây: Em có nhận xét gì về bộ 
xương của con người?

-GV kêt luận và ghi bảng.

Hoạt động 2 : Phân biệt các loại 
xương :

- Yêu cầu học sinh đọc thông tin 2

sgk (25)

- Có những loại xương nào, cho ví

dụ?

- Yêu cầu học sinh lên bảng chỉ vào 
mô hình hoặc tranh xác định tên các 
loại xương

Chú ý : trẻ em xương chứa tuỷ đỏ , 
người trưởng thành chứa tuỷ vàng
- GV tổng kết và ghi bảng

Hoạt động 3: Tìm hiểu về các khớp 
xương :

- Yêu cầu học sinh đọc thông tin 3

sgk (25) và quan sát hình 7.4 /26 /sgk
- Khớp xương là gì?

- Có những loại khớp nào ? Cho ví 
dụ?

- Mô tả khớp đầu gối ( khớp động )

- Khả năng cử động của khớp động 
và khớp bán động khác nhau như 
thế nào? Vì sao có sự khác nhau đó?

- Đặc điểm khớp bất động?

- GV tổng kết và ghi bảng

vệ tim và phổi

- Bộ xương người có cấu tạo phù 
hợp với chức năng đứng thẳng và 
lao động.

- Học sinh đọc sgk

*Có 3 loại xương :

- xương ngắn ,ví dụ: đốt sống, cổ 
tay, cổ chân.

- xương dẹt ,ví dụ: xương bã vai, 
xương chậu , xương sọ

- xương dài, ví dụ: ống xương tay, 
xương đùi.

- HS lên bảng chỉ

- Học sinh đọc thông tin 3 sgk và

quan sát hình 7.4

- Là nơi tiếp giáp giữa các đầu 
xương.

* Có 3 loại khớp:

- Khớp bất động : x chậu , x sọ 
- Khớp bán động : đốt sống - 
Khớp động : x đầu gối , khuỷu 
tay……

- Có 2 đầu khớp, giữa có dịch 
khớp. Hai đầu x tròn và lớn có sụn 
trơn bóng có dây chằng.

- Khớp động có diện khớp 2 đầu 
xương trịn lớn. Khớp bán đợng có
diện khớp phẳng và hẹp => Khớp 
động cử động linh hoạt hơn khớp 
bán động

- Có đường nối giữa 2 xương là 
hình răng cưa khít với nhau nên 
không cử động được

- Bộ xương
người gồm nhiều 
xương và được 
chia làm 3 phần : 
- Xương đầu 
- Xương thân 
- Xương chi

II. Phân biệt các loại 
xương :

*Có 3 loại xương :
- xương ngắn ,ví dụ:
đốt sống, cổ tay, cổ 
chân.

- xương dẹt ,ví dụ: 
xương bã vai, 
xương chậu , 
xương sọ

- xương dài, ví dụ: 
ống xương tay, 
xương đùi.

III. các khớp xương

*Có 3 loại khớp:
- Khớp bất động
: xương chậu , 
xương sọ 
- Khớp bán động : 
đốt sống

- Khớp động xương 
đầu gối , khuỷu 
tay……

IV/CỦNG CỐ :

1) Bộ xương gồm mấy phần

2) Sự khác nhau giữa xương tay và xương chân . Ý nghĩa
 3) Vai trò của từng loại khớp

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Ngày soạn:……/……./…….
Ngày dạy: ……./……./…….

TIẾT:... BÀI 8

CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT

CỦA XƯƠNG

I ) MỤC TIÊU :

 KIẾN THỨC:

- Học sinh nắm được cấu tạo chung của một xương dài, giải thích sự lớn lên của xương và khả năng chịu 
lực của xương

- Thành phần hoá học của xương nhằm giúp xương đàn hồi và vững chắc 
II) KỸ NĂNG : Nhận biết , liên hệ thực tế

II) THÁI ĐỘ : Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ và giữ gìn xương theo hướng phát triển tốt nhất 
II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN :

 PHƯƠNG PHÁP : - Trực quan , vấn đáp , thảo luận nhóm , giảng giải 
 PHƯƠNH TIỆN : - Tranh 8.1 ,8.2 ,8.3 ,8.4 / 29 - 30 / sgk

- Bảng phụ cấu tạo và chức năng xương dài / 31 /sgk
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:

1/ Ổn định lớp: 1’
2/ Kiểm tra bài cu: 5’

- Điểm khác nhau giữa xương tay và xương chân . Điều này có ý nghĩa gì đối với hoạt động của con người ?
 - Nêu vai trò của từng loại khớp?

3/ Mở bài:

Cac em a n m

đ

ă đươ â a

c c u t o v ch c n ng c a b x

a

ư

ă

u

ô ươ

ng ng

ươ

i .

Hôm nay chung ta s tim hi u ti p , xem th nh ph n hoa h c c a x

e

ê

a

â

o u

ươ

ng nh

ư

th n o

ê a đê

thich nghi nh ng ch c n ng ch u l c , ch n

ư

ă

i ư

â đô

ng tac

đô

ng t

ư

môi tr

ươ

ng bên ngo i .

a

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi 
15 p Hoạt động 1 : Tìm hiểu cấu tạo và chức

năng của xương

- GV treo hình 8.1, 8.2 sgk

- Dựa vào tranh, giáo viên giảng giải 
cấu tạo môt xương dài.

- Theo em xương dài cấu tạo hình ống ,
nan xương ở đầu xương xếp vòng 
cung có ý nghiã gì đối với chức năng 
nâng đỡ của xương?

- Dựa vào cấu tạo hình ống của xương 
và cấu trúc hình vòm . Con người đã 
đưa vào kỹ thuật xây dựng đảm bảo đô
bền vững mà tiết kiệm được nhiều 
nguyên liệu làm côt trụ , vòm cửa ……

- GV treo bảng 8.1 sgk(29)

Em hãy nêu cấu tạo và chức năng của 
xương xương dài?

- Yêu cầu HS kẻ bảng vào vở

- Yêu cầu học sinh thông tin /29 /sgk 

và quan sát hình 8.3 /sgk .

? Hãy quan sát hình và nhận xét xương
dẹt và xương ngắn khác với xương dài
như thế nào ?

- Em hãy nêu cấu tạo của xương ngắn 
và xương dẹt?

GV tổng kết và ghi bảng

- HS quan sát hình và đọc thông tin 
 / 28 /sgk



- Xương hình ống có tác dụng làm 
cho xương nhẹ và vững chắc, còn 
nan xương xếp vòng cung có tác 
dụng phân tán lực làm tăng khả năng
chịu lực .

- HS đọc bảng phụ.

* Gồm có đầu xương và thân xương 
- Đầu xương có bọc sụn nhằm giảm 
ma sát. Bên trong có mô xương xốp 
có nhiều nan xương nhằm phân tán 
lực tác động , tạo ô chứa tuỷ đỏ 
-Thân xương có: Màng xương giúp 
xương to theo bề ngang. Mô xương 
cứng chịu lực đảm bảo vững chắc. 
Trong khoang xương chứa tuỷ đỏ ở 
trẻ em , tuỷ vàng ở người lớn .
- Học sinh thông tin /29 /sgk và 

quan sát hình 8.3 /sgk .

- Xương ngắn và xương dẹt cấu tạo 
không có hình ống .

- Bên ngoài là mô xương cứng, bên 
trong mô xương cứng là mô xương 
xốp gồm nhiều nan xương và hốc

trống nhỏ chứa tủy đỏ

I.CẤU TẠO CỦA 
XƯƠNG 
1) Cấu tạo và chức 
năng của xương dài

Kẻ bảng 8.1 /29 /sgk

2) Cấu tạo của xương
ngắn và xương dẹt :

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

10 p

Hoạt động II : Tìm hiểu sự lớn lên và dài
ra của xương

Quan sát hình 8.5 /30 /sgk 
-Xương to ra là nhờ đâu ?

-Xương dài ra là nhờ phần nào của 
xương?

Tuổi trưởng thành sự phân chia sụn 
tăng trưởng không còn nên không 
cao . Tuy nhiên màng xương vẫn có 
khả năng sinh ra tế bào xương để bồi 
đắp phía ngoài của thân xương nên

xương lớn lên . Trong khi đó các tế 
bào huỷ xương , tiêu huỷ thành trong 
của ống xương làm cho

khoang xương ngày càng rông ra

-GV tổng kết và ghi bảng

Hoạt động III : Tìm hiểu thành phần hoá 
học và tính chất của xương

Giáo viên biểu diễn thí nghiệm . Thả 
thêm 1 xương đùi ếch vào cốc đựng 
axit HCl 10 % ? Yêu cầu học sinh quan
sát có hiện tượng gì xảy ra ?

- Bọt khí đó chính là khí cacbonic điều
đó chứng tỏ trong thành phần của 
xương có muối cacbonat , khi tác dụng
với axit sẽ giải phóng khí cacbonic

Sau đó rửa xương trong cốc nước lả 
đưa cho học sinh kiểm tra độ mềm dẻo
của xương .

*Đốt xương trên ngọn lửa đèn cồn , khi
hết khói đưa cho học sinh bóp rồi thả 
vào axit HCl .

- Quan sát có hiện tương gì xảy ra ?

-Ngâm xương trong axit để làm gì ?
- Đốt xương thì phần nào bị cháy ?
- Tại sao người già xương dễ gãy và 
giòn

TIỂU KẾT : Thành phần hoá học của 
xương gồm có chất hữu cơ và chất vô 
cơ

- Học sinh đọc thầm thông tin mục /

29 /sgk kết hợp quan sát hình.
- Các tế bào màng xương phân chia 
- Là do sự phân hoá của sụn tăng 
trưởng ở hai đầu thân xương

- Học sinh quan sát và theo dõi thí 
nghiệm

- Có bọt khí nổi lên

-Xương mềm và dẻo

- Xương dòn và gãy vụn không có 
bọt khí nổi lên.

- Làm tan lượng muối khoáng có 
trong xương

- cốt giao cháy hết.

- Xương người già nhiều muối 
khoáng nhưng ít cốt giao

II) SỰ TO RA VÀ DÀI 
RA CỦA XƯƠNG:

- Xương to bề ngang 
nhờ sự phân chia của
các tế bào xương . 
- Xương dài ra nhờ 
sự phân chia các tế 
bào lớp sụn tăng 
trưởng .

III) THÀNH PHẦN 
HOÁ HỌC VÀ TÍNH 
CHẤT CỦA XƯƠNG

- Xương gồm 2 thành
phần chính là cốt 
giao ( xương mềm , 
dẻo ) và muối khoáng
( xương cứng , rắn )
-Thành phần hoá học 
của xương thay đổi 
theo tuổi

IV.CỦNG CỐ :

1) Xương dài có cấu tạo như thế nào ?

2) Hãy phân tích cấu tạo cua xương dài phù hợp với chức năng của nó ?
3) Nhờ đâu xương dài ra và lớn lên bề ngang ?

V.DẶN DÒ :

- Học bài , làm bài tập trong sgk , soạn bài 9
- Trả lời câu hỏi trong sgk:

1) 1B , 2G , 3D , 4E , 5A

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

3) Khi hầm xương bò , lợn …. Chất cốt giao bị phân huỷ , vì vậy nước hầm xương sánh và ngọt, phần 
xương cịn lại là chất vơ cơ khơng cịn được liên kết bởi cốt giao nên xương bở.

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:... BÀI: 9

CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ 
I . MỤC TIÊU :

1 . Kiến thức :

- Trình bày được đặc điểm cấu tạo của tế bào cơ và của bắp cơ .

- Giải thích được tính chất cơ bản của cơ là sự co cơ và nêu được ý nghĩa của sự co cơ .
2 . Kỹ năng :

- Rèn kĩ năng quan sát , phân tích , so sánh
3 . Thái độ :

- Hiểu tại sao phải rèn luyện thân thể , tập thể dục giữa giờ . 
II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

1 . Giáo viên :

- Tranh vẽ các mô hình 9.4 
- Nếu có thể thì :

 Tranh vẽ (mô hình) cơ thể người 
 Búa y tế

 Ếch , dung dịch sinh lý 0,65% NaCl , cần ghi , bút ghi , trụ ghi giá treo, nguồn điện 6V

2 . Học sinh :

- Xem lại kiền thức cung phản xạ .
III . HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :

1 . ổn định lớp : 1’
2 . Kiểm tra bài cu : 5’

- Hãy nêu cấu tạo và chức năng của từng thành phần trong cấu tạo Xương dài ?

- Thành phần hoá học của xương có ý nghĩa như thế nào đối với chức năng của xương ?
 - Nhờ đâu Xương dài ra và lớn lên về bề ngang ?

3 . Bài mới :

- Cơ bám vào xương , co cơ làm xương cử động . Vì vậy gọi là cơ xương . Vậy cơ có câú

t o v

a

tinh ch t nh th n o ? Ta cung tim hi u trong b i hôm nay :

â

ư ê a

ê

a

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

10 P

15 P

Hoạt động I : Tìm hiểu cấu tạo của 
bắp cơ và tế bào cơ

- Gv yêu cầu HS đọc thông tin và trả 
lời câu hỏi :

- Bắp cơ có cấu tạo như thế nào ? 
- Tơ cơ có cấu tạo ra sao ?

-GV Kết luận và ghi bảng

H động 2 :Tìm hiểu tính chất của cơ
- GV treo tranh H 9.2 , mô tả cách bố 
trí thí nghiệm.

- Khi bị kích thích thì cơ phản ứng lại
bằng cách nào?

- Giải thích cơ chế của sự co cơ ?

- GV yêu cầu từng nhóm thực hiện 
thí nghiệm phản xạ đầu gối . 
- GV treo tranh phản xạ đầu gối , hỏi

- HS đọc thông tin quan sát hình 
9.1 , thảo luận nhóm và trả lời câu 
hỏi .

- Đại diện nhóm trình bày, nhóm 
khác bổ sung

- HS quan sát tranh , đọc thông 
tin , trả lời câu hỏi .

- Các nhóm thực hiện , nhóm khác 
nhận xét bổ sung

- HS quan sát trả lời câu hỏi

I . Cấu tạo của bắp 
cơ và tế bào cơ : 
- Bắp cơ gốm nhiều 
bó cơ hợp lại , bó 
cơ gốm nhiều TB cơ
bọc trong màng liên 
kết. Tế bào cơ có 
nhiều sợi tơ dày và 
tơ cơ mảnh

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

10 P

Giải thích cơ chế thần kinh ở phản 
xạ đầu gối ?

Nhận xét và giải thích sự thay đổi độ
lớn của bắp cơ trước cánh tay khi 
gập cẳng tay .

- Gv chốt lại : Khi có 1 kích thích tác
đông vào cơ quan thụ cảm trên cơ 
thể sẽ làm xuất hiện xung thần kinh 
theo dây hướng tâm về trung ương 
thần kinh . Trung ương thần kinh 
phát lệnh theo dây li tâm tới cơ làm 
cơ co . Khi cơ co , các tơ cơ mảnh 
xuyên sâu vào vùng phân bố của tơ 
cơ dày làm cho đĩa sáng ngắn lại , 
đĩa tối dày lên do đó bắp cơ co ngắn 
lại và to về bề ngang .

- Tính chất của cơ là gì ? 
- Cơ co khi nào ?

- GV kết luận và ghi bảng

Hoạt động 3 : Tìm hiểu ý nghĩa của 
hoạt động co cơ

- Gv treo tranh H 9.4 yêu cầu HS 
thảo luận nhóm trả lời câu hỏi :

- Em hãy cho biết sự co cơ có tác 
dụng gì ?

- Thử phân tích sự phối hợp hoạt 
động co , dãn giữa cơ 2 đầu ( cơ gấp
) và cơ 3 đầu ( cơ duỗi ) ở 2 cánh tay

- Gv hoàn chỉnh kiến thức : Sự sắp 
xếp các cơ trên cơ thể thường tạo 
thành từng cặp đối kháng . Cơ này 
kéo xương về 1 phía thì cơ kia kéo 
về phía ngược lại

- VD : Cơ nhị đầu ở cách tay co thì 
gập cẳng tay về phía trước , cơ tam 
đầu co thì duỗi thẳng tay ra . Cơ co 
làm xương cử động dẫn tới sự vận 
động của cơ thể . Trong sự vận động
của cơ thể có sự phối hợp nhịp 
nhàng giữa các cơ : Cơ này co thì cơ
kia dãn và ngược lại . Thực ra, đó là 
sự phối hợp nhiều nhóm cơ . 
- GV tổng kết và ghi bảng

- Đại diện nhóm trả lời và bổ sung

- Đại diện nhóm trả lời và bổ sung.

- HS quan sát tranh hình 9.4 và tiến

hành làm bài tập ở mục III bằng 
cách thảo luận nhóm .

- Đại diện nhóm trình bày và nhóm 
khác nhận xét

- Tính chất của cơ là
co và dãn - Khi tơ 
cơ mảnh xuyên sâu 
vào vùng phân bố 
của tơ cơ dày làm tế
bào cơ ngắn lại , đó 
là sư co cơ . - Sự co
cơ là do hệ thần 
kinh điều khiển , 
thực hiện bằng con 
đường phản xạ

III . Ý nghĩa của hoạt
động co cơ :

- Co cơ làm xương 
cử động dẫn đến sự
vận động của cơ thể

IV . CỦNG CỚ :

- Mơ tả cấu tạo của tế bào cơ

- Thực hiện phản xạ đầu gối và giải thích cơ chế của phản xạ .

V . DẶN DÒ :

- Học bài

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:... : BÀI 10:

HOẠT ĐỘNG CỦA CƠ 
I . MỤC TIÊU :

1 . Kiến thức :

- Chứng minh được cơ co sinh ra công . Công của cơ được sử dụng vào lao động và di
chuyển.

- Trình bày nguyên nhân của sự mỏi cơ và nêu được các biện pháp chống mỏi cơ . 
2 . Kỹ năng :

- Quan sát , phân tích tổng hợp . 
3 . Thái độ :

- Hiểu được lợi ích của sự luyện tập cơ , từ đó mà vận dụng vào đời sống ; thường xuyên
luyện tập thể dục thể thao và lao động vừa sức .

II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1 . Giáo viên :

- Máy ghi công cơ .

- Bảng kết quả thí nghiệm về biên độ co cơ ngón tay .

2 . Học sinh :

- Xem lại công thức tính cơ . 
III . HOẠT ĐỘNG DẠY và HỌC :

1 . ổn định lớp :1’
2 . Kiểm tra bài cu :5’

- Đặc điểm cấu tạo nào của tế bào cơ phù hợp với chức năng co cơ? 
- Tính chất cơ bản của cơ là gì ? Ý nghĩa của hoạt đông co cơ ?
3 . Bài mới :

-

HS nh c l i : Y ngh a ho t

ă a

i

a đô

ng c a co c ? V y ho t

u

ơ

â

a đô

ng co c mang

ơ

l i l i ich gi v l m gi

a ơ

a a

đê ă

t ng hi u qu ho t

ê

a

a đô

ng co c ? o l n i

ơ Đ a ô

dung b i 10 :

a

Thời

gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

10 p

15 p

Hoạt động 1 : Tìm hiểu hoạt động 
của cơ và nghiên cứu công của cơ . 
- Gv yêu cầu HS điền từ thích hợp 
theo mục của mục I SGK .

- GV gọi từng HS đọc bảng điền .

- GV cho HS đọc thông tin và trả lời 
các câu hỏi :

- Khi nào thì cơ sinh ra công ? Cho 
ví dụ ?

- Nêu công thức tính công ?

- Những yếu tố nào ảnh hưởng đến 
hoạt động của cơ ?

- GV nhận xét trả lời của HS và hoàn 
chỉnh kiến thức. Kết luận và ghi bảng

Hoạt động 2 : Tìm hiểu nguyên nhân 
gây mỏi cơ .

- HS làm việc cá nhân điền từ thích
hợp theo của mục I SGK 

- HS theo dõi , nhận xét bảng điền .
- HS đọc thông tin , thảo lụân 
nhóm và trả lời câu hỏi

- HS nhóm khác nhận xét và trả lời

I . Công cơ :

- Khi cơ co tạo nên 
một lực để sinh

công .

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

10 p

a/ Nguyên nhân của sự mỏi cơ 
- GV tổ chức cho HS làm thí nghiệm 
như hình 10 SGK và treo bảng số Kết
quả thực nghiệm về biên độ co cơ 
của ngón tay và hướng dẫn HS tìm 
hiểu bảng 10 , điền vào chỗ trống để 
hoàn thiện bảng .

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm trả 
lời câu hỏi mục 2 trong SGK . 
- Qua kết quả, em cho biết khối 
lượng như thế nào thì công cơ sản 
ra lớn nhất ?

- Khi tay kéo , thả quả cân nhiều lần 
thì biên độ co cơ như thế nào ? 
- Khi chạy 1 đoạn đường dài em có 
cảm giác gì ? Vì sao ?

- GV nhận xét và hoàn thiện phần trả 
lời của hoc sinh

- Kết luận : Cơ co tạo ra lực tác dụng
vào vật làm vật dịch chuyển và sinh 
ra công . Công cơ có trị số lớn nhất 
khi cơ co để nâng môt vật có khối

lượng thích hợp với nhịp co vừa 
phải - Cơ làm việc qúa sức dẫn tới 
biên đô co cơ giảm và dẫn tới cơ bị 
mệt . Hiện tượng đó gọi là sự mỏi cơ
- GV yêu cầu hS đọc thông tin 
( nguyên nhân gây mỏi cơ ) và hỏi 
HS

- Nguyên nhân nào gây mỏi cơ 
- GV tổng kết và ghi bảng
b/ Biện pháp chống mỏi cơ :
- Khi mỏi cơ làm gì cho hết mỏi ? 
- Trong lao động cần có những biện 
pháp gì để cơ lâu mỏi và duy trì năng
suất lao động cao ?

- Gv nhận xét và tóm tắt ý trong SGK 
Kết luận và ghi bảng

Hoạt động 3 : Thường xuyên luyện 
tập để rèn luyện cơ .

- Gv yêu cầu HS thảo luận nhóm và 
trả lời câu hỏi mục III SGK .

- GV nhận xét các nhóm và tóm tắt : 
Khả năng co cơ của con người phụ 
thuôc vào các yếu tố :

- Thần kinh : thần kinh sản khoái ý

thức cố gắng thì cơ co tốt hơn . 
- Thể tích của cơ : Bắp cơ lớn thì khả
năng co cơ mạnh .

-Lực co cơ

* Khả năng dẻo dai, bề bỉ:làm việc 
lâu mỏi.

- GV liên hệ thực tế : Người thường 
xuyên tập thể dục , lao đông thì có 
năng suất lao đông như thế nào so 
với người ít luyện tập thể dục ..? Giải
thích ?

- GV nhận xét, lời giải thích của HS 
và tiếp tục nêu câu hỏi:

- Đối với HS việc thường xuyên tập 
thể dục buổi sáng có ý nghĩa gì ? 
- Kể một vài môn thể dục thể thao để

- HS làm thí nghiệm theo SGK - HS
khác lên bảng điền vào bảng 10 .

- HS thảo luận nhóm và trả lời câu 
hỏi

- Nhóm khác nhận xét và bổ sung .

- HS đọc thông tin để trả lời câu 
hỏi

- HS thảo luận nhóm để trả lời câu 
hỏi .

- Đại diện nhóm trả lời câu hỏi . 
Các nhóm khác chỉnh sửa, bổ 
sung

- Sự Ôxi hoá các 
chất dinh dưỡng tạo
ra năng lượng cung 
cấp cho cơ cơ . - 
Làm việc quá sức và
kéo dài dẫn đến sự 
mỏi cơ .

- Nguyên nhân của 
sự mỏi cơ là do cơ 
thể không được 
cung cấp đủ Oxi nên
tích tụ các axít láctíc
gây đầu độc cơ .

III . Thường xuyên 
rèn luyện cơ :

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

rèn luyện cơ ?

- Khi luyện tập thể dục thể thao cần 
lưu ý điều gì ?

- GV nhận xét và bổ sung kiến thức 
- Kết luận và ghi bảng

- HS lần lượt trả lời các câu hỏi . sức , thường xuyên 
luyện tập thể dục 
thể thao

IV . CỦNG CỐ : Cho học sinh trả lời các câu hỏi cuối bài
V. DẶN DÒ:

- HS về nhà học bài cu, soạn bài mới
Ngày soạn:…… /……. /……..

Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT: ...BÀI 11 :

TIẾN HOÁ CỦA HỆ VẬN ĐỘNG

VỆ SINH HỆ VẬN ĐỘNG

I . MỤC TIÊU :

1 . Kiến thức :

- Chứng minh được sự tiến hoá của người so với động vật thể hiện ở cơ và xương 
- Những biện pháp để giữ gìn vệ sinh hệ vận động .

2 . Kỹ năng :

- Phân tích và so sánh sự khác nhau giữa hệ xương của người và thú để thấy được sự tiến hố
của bợ xương người thích nghi với q trình lao động và đứng thẳng .

3 . Thái độ : Hình thành thói quen giữ gìn vệ sinh hệ vận đợng . 
II . ĐỜ DÙNG DẠY HỌC :

1 . Giáo viên :
- Hình 11.5 SGK .

- Mô hình bộ xương người và bộ xương thú 
-

B ng câm 11 ( phi u h c t p )

a

ê

o â

Các phần so sánh Bộ xương người Bộ xương thú

- Tỉ lệ sọ / Mặt - Lồi cằm ở 
xương mặt

-

- Cột sống - Lồng ngực 
-

- Xương chậu - Xương đùi - 
Xương bàn chân - Xương gót
( thuộc nhóm xương cổ chân)
-

- 
-

Từ chọn Lớn ; nhỏ ; phát triển ; kém phát triển ; không có ; cong 4 chỗ ; cong hình cung
; nở sang 2 bên ; nở theo chiều lưng - bụng ; nở rộng ; hẹp ; phát triển và 
khoẻ ; bình thường ; Xương ngón ngắn , bàn chân hình vòm ; xương ngón dài, 
bàn chân phẳng ; lớn, phát triển về phía sau ; nhỏ

2 . Học sinh :

- Sưu tầm tranh ảnh về các bệnh về cột sống .
- Hoàn thành bảng 11

III . HOẠT ĐỘNG DẠY và HỌC :
1 . ổn định lớp : 1’
2 . Kiểm tra bài cu : 5’

- Công của cơ là gì ? Công của cơ được sử dụng vào mục đích gì ? 
 - Hãy giải thích nguyên nhân của sự mỏi cơ và biện pháp chống mỏi cơ ?

3 . Bài mới :

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

, c th ng

ơ ê

ươ

i co nhi u bi n

ê

ê đô

i , trong o co s bi n

đ

ư ê đô u

i c a h C v

ê ơ a

X

ươ

ng . B i n y giup ta tim hi u nh ng

a

ê

ư

đă đ ê

c i m ti n hoa c a h v n

ê

u

ê â

ng ng

i .

đô

ơ

ươ

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

10 p

15 p

Hoạt động 1 : Tìm hiểu sự tiến hóa 
của bộ xương người so với bộ 
xương thú qua phân tích bộ xương 
- GV treo hình 11.3 , Yêu cầu HS 
quan sát hình vẽ và thảo luận làm bài
tập ở bảng 11

( phiếu học tập )

- GV treo bảng 11 gọi HS lên điền

- Gv yêu cầu HS thảo luận trả lời các 
câu hỏi sau :

Những đặc điểm nào của bộ xương 
người thích nghi với tư thế đứng 
thẳng và di chuyển bằng 2 chân ?
- GV hoàn chỉnh kiến thức theo SGV 
-Kết luận luận và ghi bảng

Hoạt động 2 : Tìm hiểu sự tiến hoá 
của hệ cơ người so với hệ cơ thú
- GV treo tranh 11.4 , yêu cầu HS đọc

thông tin , thảo luận nhóm trả lời câu
hỏi : Trình bày những đặc điểm tiến 
hoá của hệ cơ người ?

- GV hoàn chỉnh kiến thức theo 
thông tin trong SGK

- Kết luận luận và ghi bảng

Hoạt động 3 : Vệ sinh hệ vận động . 
- Gv treo tranh 11.5 , yêu cầu HS 
quan sát và trả lời câu hỏi:

- Để phịng chống cong vẹo cợt sống
trong lao động và học tập phải chú ý 
những đặc điểm gì?

- Để xương và cơ phát triển cân đối , 
chúng ta cần phải làm gì ?

- GV tóm tắt theo SGV : Để hệ cơ 
phát triển cân đối , xương chắc khoẻ
cần :

- Có môt chế đô dinh dưỡng hợp lí 
- Tắm nắng để cơ thể có thể chuyển 
hoá tiền Vitamin D dưới da thành 
vitamin D . nhờ Vitamin D mà cơ thể 
mới chuyển hoá được Canxi để tạo 
xương .

- Rèn luyện thân thể và lao đông 
vừa sức .

- GV hoàn chỉnh kiến thức : Ngồi học
đúng tư thế ; lao động vừa sức ; khi 
mang vác vật nặng phải phân đều 2

- HS quan sát tranh , thảo luận 
nhóm làm phiếu học tập và tìm 
điểm tiên hố của bợ xương ngườ 
thích nghi với lao động và đứng 
thẳng .

- HS điền bảng , HS nhóm khác 
nhận xét và bổ trả lời câu hỏi 
- HS đọc thông tin , thảo lụân 
nhóm và trả lời câu hỏi

- Đại diện nhóm phát biểu , nhóm 
khác nhận xét và bổ sung.

- HS quan sát tranh và trả lời câu 
hỏi , HS khác nhận xét và bổ sung

- HS quan sát tranh

- HS nêu các biện pháp phòng 
chống cong vẹo cột sống

I . Sự tiến hố bợ 
xương người so với
xương thú : 
- Bợ xương người 
có nhiều điểm tiến 
hố thích nghi với 
tư thế đứng thẳng 
và lao động như : - 
Hộp sọ phát triển - 
Lồng ngực nở rộng 
sang hai bên , cột 
sống cong 4 chỗ - 
Xương chậu nở , 
xương đùi lớn , 
xương gót phát 
triển , bàn chân hình
vòm . - Chi trên có 
khớp linh hoạt , 
ngón cái đối diện 
với 4 ngón kia .
II . Sự tiến hoá của 
hệ cơ người so với 
hệ cơ thú - Hệ cơ 
người có nhiều 
điểm tiến hố : - Cơ
mơng , cơ đùi, cơ 
bắp chân phát triển .
- Cơ vận động cánh 
tay và cơ vận động 
ngón cái phát triển

giúp người có khả 
năng lao động .
III . Vệ sinh hệ vận 
động .

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

tay

- Kết luận luận và ghi bảng

học cần chú ý 
chống cong vẹo cột 
sống .

IV . CỦNG CỚ :

- Bợ xương người có đặc điểm nào thích nghi với tư thế đứng thẳng ?
- Hệ cơ có đặc điểm nào tiến hoá hơn so với thú ?

V . DẶN DÒ :
- Học bài

- Trả lời câu hỏi và bài tập SGK và sách bài tập .

- Chuẩn bị bài : " Thực hành : tập sơ cứu và băng bó cho người gãy xương "
Ngày soạn:…… /……. /……..

Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:... BÀI 12

:

THỰC HÀNH :

TẬP SƠ CỨU VÀ BĂNG BÓ CHO NGƯỜI GÃY XƯƠNG

I . MỤC TIÊU :

1 . Kiến thức :

- Củng cố kiến thức về tính chất , thành phần hoá học của xương , phương pháp cấp cứu khi bị
gẫy xương .

- Biết cách băng cố định Xương xẳng aty , cẳng chân khi bị gẫy . 
2 . Kỹ năng :

- Quan sát , biết băng cố định khi xương bị gẫy . 
3 . Thái độ :

- Biết cách sơ cấp cứu và băng bó cho người bị gẫy xương . 
II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

1 . Giáo viên :

- Chuẩn bị theo nhóm HS như hướng dẫn trong SGK .
- Tranh vẽ hì 12.4 SGK

2 . Học sinh : Chuẩn bị : mỗi nhóm mang theo 
- 2 thanh nẹp dà 40 cm , rộ 5 cm.

- 4 cuộn băng y tế 
- 4 miếng vải sạch . 
III . HOẠT ĐỘNG DẠY và HỌC :

1 . ổn định lớp : 1’

2 . Kiểm tra bài cu : 5’

- Hãy nêu những điểm tiến hoá của hệ vận đông thích nghi với đời sống đứng thẳng và lao đông 
 - Nêu những biện pháp vệ sinh hệ vận đông ?

3 . Bài mới :

-Có thể giới thiệu vài số liệu về tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động làm gãy xương ở địa phương
, từ đó xác định yêu cầu của bài thực hành đối với HS .

Thời

gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

5 p Hoạt động 1 : Trao đổi nhóm về 4 
câu hỏi phần hoạt động:

- Gv yêu cầu HS thảo luận nhóm . 
- Hãy nêu những nguyên nhân dẫn 
tới gãy xương ?

- Vì sao nói khả năng gãy xương có

- HS thảo luận nhóm , đại diện 
nhóm báo cáo kết quả thảo luận , 
các nhóm khác bổ sung

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

7 p

23 p

liên quan đến lứa tuổi?

- Để bảo vệ xương , khi tham gia lưu 
thông em cần lưu ý những điểm gì ?
- Gặp người tai nạn gãy xương , 
chúng ta có nên nắn lại cho xương 
gãy không ? Vì sao ?

- GV tóm tắt về nguyên nhân dẫn đến
gãy xương , sự biến đổi tỉ lệ cốt giao
và chất vo cơ của xương theo lứa 
tuổi , những điều cần lưu ý khi tham 
gia giao thông ( thực hiện đúng luật 
giao thông ) .

- Gặp người tai nạn gãy xương 
chúng ta không nên nắn lại chỗ 
xương bị gãy vì chỗ đầu xương gãy 
dễ chạm vào dây thần kinh , làm 
thủng mạch máu hay làm rách da . 
- GV giới thiệu các thao tác sơ cứu 
băng bó cho người bị gãy xương khi
gặp tai nạn :

+ Đặt nạn nhân nằm yên 
+ Dùng gạc hay khăn sách nhẹ 
nhàng lau sạch vết thương 
+Tiến hành sơ cứu .

- GV dùng hình 12.4 giới thiệu 
phương pháp sơ cứu và phương 
pháp băng bó cố định. Chú ý nhấn 
mạnh tầm quan trọng của công tác 
sơ cứu .

- Lưu ý HS là sau khi sơ cứu phải 
đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần 
nhất .

Hoạt động 2 : HS tập sơ cứu và băng
bó .

1 / Sơ cứu :

- GV kiểm tra , uốn nắn thao tác thực 
hiện của nhóm , nhận xét đánh giá và
tuyên dương các nhóm làm tốt
2/ Băng bó : - Gv treo tranh 12.2 ; 
12.3 và 12.4 yêu cầu HS quan sát và 
thực hiện thao tác băng bó cố định . 
- GV kiểm tra , uốn nắn thao tác của 
HS , nhận xét đánh giá , tuyên dương
các nhóm làm tốt .

-Thực hiện đúng luật giao thông

- Gặp người tai nạn gãy xương 
chúng ta không nên nắn lại chỗ 
xương bị gãy vì chỗ đầu xương

gãy dễ chạm vào dây thần kinh , 
làm thủng mạch máu hay làm rách 
da .

Học sinh theo dõi GV hướng dẫn. 
tiếp thu kiến thức.

- HS các nhóm thay phiên nhau tập
sơ cứu cho người gãy xương 
cánh tay như hình 12.1 .

- HS quan sát tranh , các nhóm 
thay phiên nhau tập băng bó theo 
hình 12.4

II. Chuẩn bị:

(Sgk)

III. Thực hành tập 
sơ cứu và băng bó .
1 / Sơ cứu :

2/ Băng bó :

IV . CỦNG CỐ :

- Em cần làm gì khi tham gia giao thông , khi lao động , vui chơi để tránh cho mình và người khác bị gãy
xương ?

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

- Thực hiện đúng luật giao thông để tránh gây tai nạn 
- Thận trọng trong lao động vui chơi để tránh bị gãy xương .
- Chuẩn bị bài : " Môi trường trong cơ thể "

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:... BÀI 14 :

BẠCH CẦU - MIỄN DỊCH

I . MỤC TIÊU :

1 . Kiến thức :

- Trình bày được 3 hàng rào phòng thủ bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây nhiễm . 
- Nêu được khái niệm miễn dịch

- Phân biệt được miễn dịch tự nhiên và miển dịch nhân tạo . 
2 . Kỹ năng :

- Rèn luyện kỹ năng phân tích . 
3 . Thái đợ :

- Có ý thức tiêm phịng bệnh . 
II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :

1 . Giáo viên :

- Tranh : Sơ đồ hoạt động thực bào ; Sơ đồ tiết kháng thể để vơ hiệu hố các kháng nguyên ; Sơ
đồ hoạt động của tế bào T phá huỷ tế bào cơ thể đã nhiễm bệnh .

2 . Học sinh :

III . HOẠT ĐỘNG DẠY và HỌC :
1 . Ổn định lớp :1’
2 . Kiểm tra bài cu :5’

- Máu gồm những thành phần nào ? Chức năng của huyết tương và hồng cầu ?

- Môi trường trong cơ thể gồm những thành phần nào ? Chúng có quan hệ với nhau ra sao ? 
3 . Bài mới :

- Chân dẫm phải gai , chân có thể bị sung và đau vài hôm rồi khỏi . Vậy chân khỏi đau do đâu? Cơ thể 
đã tự bảo vệ mình như thế nào ?

Thời

gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

18 p Hoạt động 1 : Các hoạt động chủ yếu
của bạch cầu

-Treo hình (Sgk)

Quan sát sơ đồ hoạt động thực bào
hãy cho biết bạch cầu nào diệt khuẩn
bằng cách thực bào và quá trình
thực bào diễn ra như thế nào ?

Quan sát sơ đồ tiết kháng thể để vơ
hiệu hố kháng ngun

- Hãy cho biết bạch cầu còn có cách
nào bảo vệ cơ thể chống vi khuẩn?

- HS quan sát

- Sự thực bào do các bạch cầu
trung tính và đạo thực bào ( bạch
cầu Môno) thực hiện bằng cách
hình thành chân giả bắt và nuốt
các vi khuẩn vào trong tế bào rồi
tiêu hoá chúng

- Tạo kháng thể để vô hiệu hố
kháng ngun ( TB Limphơ B

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

18 p

Quan sát sơ đồ hoạt động của tế bào
T :

- Tế bao Limphô T đã phá huỷ các tế
bào cơ thể nhiễm vi khuẩn , virut
bằng cách nào ?

- Củng cố : Tóm tắt lại bạch cầu đã 
tạo nên những hàng rào phòng thủ 
nào để bảo vệ cơ thể ?

- Kết luận và ghi bảng

Hoạt động 2 : Miễn dịch:

- Đọc thông tin pần II và trả lời câu
hỏi :

- Miễn dịch là gì ?

- GV ghi bảng

- Nêu sự khác nhau giữa miễn dịch
tự nhiên và miễn dịch nhân tạo ?

- GV nhận xét, kết luận ghi bảng.
- Một người mắc bệnh đậu mùa ,
thương hàn … sau đó một thời gian
hoặc cả đời không mắc nữa. Đây là
loại miễn dịch gì ?

- Tiêm vacxin phòng bệnh

(bạch hầu , uốn ván … ) thuốc loại
miễn dịch gì ?

- Vậy tiêm vácxin có tác dụng gì ?

- HS quan sát

- TB limphô T tiết prôtêin đặc hiệu
để phá huỷ các TB bị nhiễm bệnh

- HS đọc SGK

- Miễn dịch là khả năng cơ thể 
không mắc một bệnh nào đó.

* Miễn dịch tự nhiên

- Có được từ khi cơ thể mới sinh 
ra ( miễn dịch bẩm sinh)

- Sau khi cơ thể đã nhiễm bệnh 
( miễn dịch tập nhiễm )

* Miễn dịch nhân tạo : Có được do 
con người chủ động tiêm Vácxin 
khi cơ thể chưa mắc bệnh

- Miễn dịch tự nhiên.

- Miễn dịch nhân tạo.

- Phòng bệnh cho cơ thể.

tiêu hóa chúng
- Tạo kháng thể để
vô hiệu hố kháng
ngun

( TB Limphơ B

- Phá huỷ các TB đã
bị nhiễm bệnh
(TB limphô T )

II . Miễn dịch : 
1 . Khái niệm :

- Miễn dịch là khả 
năng cơ thể không 
mắc một bệnh nào 
đó .

2 .Phân loại : 
- Miễn dịch tự nhiên
+ Có được từ khi cơ
thể mới sinh ra 
( miễn dịch bẩm 
sinh)

+Sau khi cơ thể đã 
nhiễm bệnh ( miễn 
dịch tập nhiễm ) 
- Miễn dịch nhân tạo
: Có được do con 
người chủ động 
tiêm Vácxin khi cơ 
thể chưa mắc bệnh

IV . CỦNG CỐ :

- Nêu các hoạt động của bạch cầu ?

- Phân biệt miễn dịch tự nhiên và nhân tạo ? 
V . DẶN DÒ :

- Học bài

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:... BÀI 15:

ĐÔNG MÁU VÀ NGUYÊN TẮC

TRUYỀN MÁU

I/ MỤC TIÊU: 
1/Kiến thức:

Trình bày được co chế và vai trị của đơng máu

Trình bày được ngun tắc trùn máu và cơ sở khoa học của nó
2/ Kỹ năng: Rèn kỹ năng quan sát sơ đồ, phân tích

3/ Thái độ:

Tránh những hoạt động gây chảy máu cho cơ thể vì sự đông máu chỉ có tác dụng với vết thương
nhỏ

II/ CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên:

Sơ đồ tóm tắt quá trình đông máu

Sơ đồ kết quả phản ứng giữa các nhóm máu
Sơ đồ truyền máu chưa có mui tên

2/ Học sinh:

III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cu:

Phân biệt miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo? Người ta thường tiêm phòng cho trẻ em những
loại bệnh nào?

Máu gồm những thành phần cấu tạo nào?
Vai trò của huyết tương, hồng cầu, bạch cầu?

3. Mở bài: Vậy tiểu cầu có vai trò gì? Chúng ta tìm hiểu qua bài ngày hôm nay?
Thời

gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

10 p Hoạt đợng 1: Cơ chế và vai trị của 
sự đơng máu:

- Đọc trong phần I SGK trang 48, 
thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi 
sau:

- Sự đông máu có ý nghĩa gì với sự 
sống của cơ thể?

-Sự đông máu liên quan tới yếu tố 
nào của máu?

- Máu không chảy ra khỏi mạch nữa 
là do đâu?

- HS thảo luận nhóm Các nhóm 
lên trình bày HS khác nhận xét - bổ
sung

-Đông máu là một cơ chế bảo vệ 
cơ thể để chống mất máu.

- Sự đông máu liên quan đến hoạt 
động tiểu cầu là chủ yếu

- Nhờ vết máu đông bịt kín vết 
thương.

I/ Đông máu:

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

15 p

10 p

- Tiểu cầu có vai trò quan trọng gì 
trong quá trình đông máu?

-GV nhận xét và ghi kết luận và ghi 
bảng.

Hoạt động 2: Các nhóm máu ở người
- GV treo tranh kết quả thí nghiệm 
giữa các nhóm máu

GV chọn 6 ô trong đó có 3 ô hồng 
cầu không bị kết dính, 3 ô hồng cầu 
bị kết dính:

-Hồng cầu máu người cho có loại 
kháng nguyên nào?

- Huyết tương máu người nhận có 
loại kháng thể nào?

-Chúng có gây kết dính hồng cầu của
máu người cho không?

- GV nhận xét, chỉnh sửa, kết luận và 
ghi bảng.

Hoạt động 3: Các nguyên tắc cần 
tuân thủ khi truyền máu:

-GV vẽ sơ đồ truyền máu chưa điền 
mũi tên lên bảng

-Dựa vào kiến thức các nhóm máu ở 
người, trả lời câu hỏi:

- Máu có cả kháng nguyên A và B có 
thể truyền được cho người có nhóm 
máu O được không? Tại sao?
- Máu có nhiễm các tác nhân gây 
bệnh (virus viêm gan B, HIV …) có 
thể đem truyền cho người khác 
được không? Tại sao?

- GV gọi 1 HS lên điền mui tên trong 
sơ đồ truyền máu

-Tóm lại: truyền máu phải dựa trên 
nguyên tắc nào?

- GV nhận xét, kết luận ghi bảng.

-Tiểu cầu vỡ ra giúp hình thành 
một búi tơ máu ôm giữ các tế bào 
máu thành một khối máu đông bịt 
kín vết thương.

- HS quan sát hình và đọc kỹ trong 
phần các nhóm máu ở người.

- HS thảo luận nhóm Các nhóm 
lên trình bày. HS khác nhận xét - 
bổ sung

- HS hoạt động cá nhân trả lời câu 
hỏi.

- Các HS khác nhận xét - bổ sung

- HS lên điền mui tên trong sơ đồ 
truyền máu

Lựa chọn loại máu truyền cho phù 
hợp, tránh tai biến ( hồng cầu 
người cho bị kết dính trong huyết 
tương người nhận gây tắc mạch) 
và tránh bị nhận máu nhiễm các 
tác nhân gây bệnh

để hình thành một 
búi tơ máu ôm giữ 
các tế bào máu 
thành một khối máu 
đông bịt kín vết 
thương

II/ Các nguyên tắc 
truyền máu 1. Các 
nhóm máu ở người

Ở người có 4 nhóm 
máu: A, B, AB. O

2. Các nguyên tắc 
cần tuân thủ khi 
truyền máu

- Khi truyền máu 
cần làm xét nghiệm 
trước để lựa chọn 
loại máu truyền cho 
phù hợp, tránh tai 
biến ( hồng cầu 
người cho bị kết 
dính trong huyết 
tương người nhận 
gây tắc mạch) và 
tránh bị nhận máu 
nhiễm các tác nhân 
gây bệnh

IV/ CỦNG CỐ:

Tiểu cầu tham gia bảo vệ chống mất máu như thế nào?

Một người nhóm máu B. hãy thiết lập sơ đồ quan hệ cho và nhận máu của người đó
V/ DẶN DÒ:

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Xem lại vòng tuần hoàn của thú

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:...BÀI 16

TUẦN HOÀN MÁU VÀ LƯU THÔNG

BẠCH HUYẾT

I/ MỤC TIÊU: 
1/Kiến thức:

Trình bày được các thành phần cơ bản của hệ tuần hoàn và vai trò của chúng
Trình bày được các thành phần cấu tạo hệ bạch huyết và vai trò của chúng
2/ Kỹ năng:

Nhận biết được đường đi của máu trong 2 vòng tuần hoàn và chức năng của từng vòng
Nhận biết được đường đi của bạch huyết và chức năng của hạch bạch huyết

3/ Thái độ:
II/ CHUẨN BỊ:

1/ Giáo viên:

Tranh phóng to hình 16.1 - 2 SGK
Phiếu bài tập

Sơ đồ sự luân chuyển bạch huyết trong mỗi phân hệ
2/ Học sinh:

III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp: 1’
2/ Kiểm tra bài cu: 5’

Tiểu cầu tham gia bảo vệ cơ thể chống mất máu như thế nào?

Tại sao nhóm máu O gọi là nhóm chuyên cho nhóm AB lại được gọi là nhóm máu chuyên nhận? 
3/ Mở bài: Hệ tuần hoàn gồm có những cơ quan nào? Mỗi cơ quan có chức năng gì? Để hiểu rõ
chúng ta tìm hiểu ở bài 16 này

Thời 
gian

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi

18 p Hoạt động 1: Tìm hiểu khái quát về 
hệ tuần hoàn máu

-GV treo tranh 16.1

GV giới thiệu đây là sơ đồ cấu tạo hệ
tuần hoàn máu

-Hệ tuần hoàn máu gồm những cơ 
quan nào?

- Hãy mơ tả đường đi của máu trong 
vịng t̀n hoàn lớn và nhỏ?

- HS quan sát tranh và đọc thông 
tin HS thảo luận nhóm trả lời các 
câu hỏi

- HS lên bảng trình bày, HS khác 
nhận xét

- Hệ tuần hoàn máu gồm tim và hệ 
mạch

* Vòng tuần hoàn lớn: Máu đỏ tươi
từ tâm thất trái động mạch chủ cơ 
quan trao đổi khí và trao đổi chất

I.Tuần hoàn máu:

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

18 p

- Phân biệt vai trò của tim và hệ 
mạch trong vòng tuần hoàn lớn và 
nhỏ?

- Hãy nhận xét vai trò của hệ tuần 
hoàn máu?

- GV chốt lại ý chính và nói rõ hơn về
vai trò của tim và hệ mạch tạo thành 
vòng tuần hoàn lớn và vòng tuần 
hoàn nhỏ =>Tổng kết và ghi bảng
Hoạt động 2: Tìm hiểu về hệ bạch 
huyết

- Nước mô là gì? 
- Thế nào là bạch huyết?
GV treo tranh hình 16.2

- Hệ bạch huyết gồm những phân hệ

nào?

- Phân hệ lớn thu nhận bạch huyết từ
những vùng nào của cơ thể? 
- Phân hệ nhỏ thu nhận bạch huyết 
từ những vùng nào của cơ thể? 
-Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ gồm 
những thành phần cấu tạo nào?

- GV tiểu kết và ghi bảng
GV treo sơ đồ luân chuyển bạch
huyết trong mỗi phân hệ

- Sự luân chuyển bạch huyết trong 
mỗi phân hệ đều qua những thành 
phần cấu tạo nào?

- Nhận xét về vai trò của hệ bạch 
huyết?

thành máu đỏ thẫm tĩnh mạch chủ 
tâm nhĩ trái

* Vòng tuần hoàn nhỏ: máu đỏ 
tươi từ tâm thất phải động mạch 
phổ phổi trao đổi khí thành máu đỏ
tươi tĩnh mạch phổ tâm nhĩ trái
- Tim bơm máu đi ni cơ thể, 
Vịng t̀n hoàn lớn dẫn máu đi 
ni cơ thể. Vịng t̀n hoàn nhỏ

giúp trao đổi khí

- Dẫn máu đi nuôi cơ thể và giúp 
trao đổi khí ở phổi.

- HS trả lời như sgk

- HS quan sát tranh, đọc thông tin ,
thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi
. HS khác nhận xét – bổ sung 
- Gồm 2 phân hệ :

Phân hệ lớn và Phân hệ nhỏ.

-Thu nhận bạch huyết từ phần trên
bên trái và phân dưới cơ thể.
- Thu nhận bạch huyết từ phần 
trên bên phải cơ thể.

- Phân hệ lớn và phân hệ nhỏ gồm:
Mao mạch bạch huyết. Mạch bạch 
huyết. Hạch bạch huyết. Mạch 
bạch huyết lớn. Ống bạch huyết. 
Tĩnh mạch

- Sơ đồ lưu chuyển bạch huyết 
gồm: Mao mạch bạch huyết. Mạch 
bạch huyết. Hạch bạch huyết. 
Mạch bạch huyết lớn. Ống bạch 
huyết. Tĩnh mạch

mạch phổ phổi trao 
đổi khí thành máu 
đỏ tươi tĩnh mạch 
phổ tâm nhĩ trái * 
Vòng tuần hoàn lớn:
Máu đỏ tươi từ tâm 
tất trái động mạch 
chủ cơ quan trao 
đổi khí và trao đổi 
chất thành máu đỏ 
thẫ tĩnh mạch 
chủtâm nhĩ trái

II/ Lưu thông bạch 
huyết

- Hệ bạch huyết gồm
2 phân hệ

* Phân hê lớn: thu 
nhận bạch huyết từ 
phần trên bên trái và
phân dưới cơ thể
 * Phân hệ nhỏ: Thu 
nhận bạch huyết từ 
phần trên bên phải 
cơ thể.

(Vẽ Sơ đồ lưu

chuyển bạch huyết)

IV/ CỦNG CỐ:

Chọn câu trả lời đúng nhất

1. Máu mang các chất dinh dưỡng và oxi đi nuôi cơ thể được xuất phát từ ngăn nào của tim?

a. Tâm nhĩ phải b. Tâm thất phải

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

2. Hệ bạch huyết có vai trò gì trong đời sống?
V/ DẶN DÒ:

Học sơ đồ 16.1 - 2 SGK - Học ghi nhớ
Chuẩn bị bài mới: "Tim và mạch máu"

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:...BÀI 17

TIM VÀ HỆ MẠCH

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- HS nhận biết vị trí, hình dạng, cấu tạo bên ngoài và bên trong của tim ( cấu tạo thành cơ và van
tim)

- Sự khác nhau căn bản giữa cấu tạo của động mạch, tĩnh mạch và mao mạch

- Các pha trong 1 chu kỳ co dãn của tim từ đó hiểu được tại sao cơ thể làm việc suốt đời

- Mối liên quan giữa cấu trúc và chức năng

2/ Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng tư duy, dự đoán
 II. Đồ dùng dạy học:

1/ Giáo viên:

- Tranh phóng to: 16.1 - 17.1 - 2 -3 – 4. Các bảng 17.1 -2 . Phiếu học tập
2/ Học sinh

III. Hoạt động dạy học:
1. Ổn định lớp: 1’:
 2. Kiểm tra bài cu: 5’:

- Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần cấu tạo nào?
- Vai trò của hệ bạch huyết và hệ tuần hoàn máu? 
 3. Giới thiệu bài:

- Tim có cấu tạo như thế nào để thực hiện tốt vai trò "bơm" tạo lực đẩy máu trong hệ tuần hoàn? Để
hiểu rõ chúng ta tìm hiểu ở bài hôm nay

TT Hoạt động giáo viên Hạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1 : Tìm hiểu cấu tạo

tim :

- Tim có vai trò gì ?
- GV treo tranh 17.1

- GV giới thiệu cho HS tranh

vẽ về vị trí hình dạng tim . 
- Tim có cấu tạo như thế nào ?

- GV cho HS chỉ trên tranh vẽ 
các phần tâm nhĩ , tâm thất , 
động mạch , tĩnh mạch … 
- GV giới thiệu thêm cho HS 
hiểu rõ về :

+ Đông mạch vành tĩnh mạch 
vành làm nhiệm vụ dẫn máu 
nuôi tim

- Tạo lực đẩy máu trong hệ 
tuần hoàn

- HS quan sát tranh

- Tim được cấu tạo bởi các cơ 
tim và mô liên kết tạo thành 4 
ngăn tim 

+ Tâm nhĩ phải và trái 
+ Tâm thất phải và trái 
+ Và các van tim ( van nhĩ thất 
và van động mạch ) 
- HS lên bảng chỉ trên tranh vẽ 
các phần tâm nhĩ , tâm thất ,

động mạch , tĩnh mạch … 
- HS tự tìm hiểu và nêu rõ được
các phần

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

7 p

13p

+ Màng bao tim là môt mô liên
kết mặt trong tiết dịch làm tim 
co bóp dễ dàng .

- GV treo tranh tim bổ dọc , kết
hợp hình 16.1 ; 17.1 HS quan 
sát

- GV phát phiếu học tập cho 
HS

- GV cho HS thảo luận :Căn cứ
vào chiều dài quãng đường 
mà máu được bơm qua dự 
đoán xem ngăn tim nào có 
thành cơ tim dày nhất và ngăn
nào có thành cơ tim mỏng 
nhất. Vì sao thành tâm thất 
trái dầy nhất ? Hình dạng van 
tim có tác dụng gì đối với sự 
tuần hoàn máu ?

- GV chỉnh sửa bố sung, đưa 
đáp án.

- GV treo bảng 17.1 sgk lên 
bảng

- Cho HS tiếp tục thảo luận 
nhóm hoàn thành bảng17.1

- GV đưa đáp án
Kết luận : Ghi bảng

Hoạt động 2 : Cấu tạo mạch 
máu

- Cho HS quan sát hình 17.2 
- Có những loại mạch máu 
nào?

- Động mạch và tĩnh mạch có 
những điểm nào giống nhau 
và khác nhau ? + Ý nghĩa của 
sự khác nhau ?

- Mao mạch có đặc điểm gì về 
mặt cấu tạo? + Điều này có ý 
nghĩa gì ?

- GV kết luận : Ghi bảng
Hoạt động 3 : Tìm hiểu chu kỳ

co dãn của tim .

1 / chu kì co dãn của tim : 
- Gv treo tranh 17.3

- Tim hoạt động như thế nào ?
- Mỗi chu kỳ co dãn có mấy 
pha? 

- Pha dãn chung làm việc 
trong thời gian bao lâu ? 

- Trong pha này máu chảy 
trong tim như thế nào ? 
- Các van tim hoạt động ra 
sao? ( Tương tự với pha co 
tâm thất , co tâm nhĩ ) 
Kết luận : Ghi bảng

2 / Nhịp tim : GV : ứng với 
mỗi chu kì co dãn của tim gọi

- HS quan sát tranh

- HS nhận phiếu.

- HS quan sát tự thảo luận và 
trả lời các câu hỏi

- HS trình bày theo nhóm .

- HS tiếp tục thảo luận nhóm 
hoàn thành bảng17.1

- Đại diện nhóm lên dán đáp án 
vào biểu mẫu trên bảng. Các 
nhóm khác chỉnh sửa bổ sung.

- HS quan sát tranh

- Gồm : Động mạch , tĩnh mạch 
và mao mạch

+ Động mạch có thành dày để 
chịu áp lực của huyết áp, lòng 
hẹp để máu chảy nhanh hơn.
- Chia nhánh nhỏ để len lõi qua 
các tế bào, thành mỏng để dễ 
dàng trao đổi chất với tế bào.

- HS quan sát tranh 
- Tim co dãn theo chu kỳ 
- Mỗi chu kỳ co dãn gồm 3 pha 
- Pha dãn chung :0,4s

- Chỉ cho phép máu chảy theo 1
chiều

- Tim được cấu tạo bởi các 
cơ tim và mô liên kết tạo

thành 4 ngăn tim 

+ Tâm nhĩ phải và trái 
+ Tâm thất phải và trái 
+ Và các van tim ( van nhĩ thất
và van động mạch ) 
II . Cấu tạo các mạch máu :

- Mạch máu trong mỗi vòng 
tuần hoàn đều gồm : Động 
mạch , tĩnh mạch và mao 
mạch

III . Chu kỳ co dãn của tim : 
1 / Chu kỳ co dãn của tim :

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

là nhịp tim . Với chu kỳ 0,8s 
nhịp tim người trung bình là 
75 nhịp / 1 phút

-

- Vậy yếu tố nào làm thay đổi 
nhịp tim ?

- Hãy thử tính xem trung bình 
mỗi phút diễn ra bao nhiêu 
chu kỳ co dãn tim ? 
Kết luận : Ghi bảng

- Lứa tuổi, giới tính, tình trạng 
sức khoẻ…

- HS tự bắt mạch của mình để 
đếm nhịp tim và đưa ra kết luận

- Mỗi chu kỳ co dãn của tim 
gọi là nhịp tim

- Sự phối hợp hoạt động của 
các thành phần cấu tạo của 
tim qua 3 pha làm cho máu 
được bơm theo một chiều từ 
tâm nhĩ vào tâm thất và từ 
tâm thất vào động mạch 
 IV. Củng cố: 5p:

- HS đọc kết luận chung. Trả lời các câu hỏi cuối bài.
 V. Dặn dò:2p.

- HS về nhà học bài . Trả lời câu hỏi và bài tập SGK và sách bài tập .
Chuẩn bị bài : " Kiểm tra 1 tiết "

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT: 18

KIỂM TRA 1 TIẾT

MƠN: SINH HỌC LỚP 8

Mục tiêu:

- Mơ tả được các thành phần cấu tạo của tế bào phù hợp với chức năng của chúng. Đồng thời xác định
rõ tế bào là đơn vị cấu tạo và đơn vị chức năng của cơ thể.

- Nêu được định nghĩa mô, kể được các loại mô chính và chức năng của chúng.
- Chứng minh phản xạ là cơ sở của mọi hoạt động của cơ thể bằng các ví dụ cụ thể
- Kể tên các phần của một xương người - các loại khớp

- Mô tả cấu tạo của một xương dài và cấu tạo của một bắp cơ

- So sánh bộ xương và hệ cơ của người với thú, qua đó nêu rõ những đặc điểm thích nghi với dáng
đứng thẳng với đôi bàn tay lao động sáng tạo (có sự phân hoá giữa chi trên và chi dưới).

- Nêu ý nghĩa của việc rèn luyện và lao động đối với sự phát triển bình thường của hệ cơ và xương. Nêu
các biện pháp chống cong vẹo cột sống ở học sinh.

- Biết sơ cứu khi nạn nhân bị gãy xương

- Các định các chức năng mà máu đảm nhiệm liên quan với các thành phần cấu tạo. Sự tạo thành nước
mô từ máu và chức năng của nước mô. Máu cùng nước mô tạo thành môi trường trong cơ thể.

- Trình bày được khái niệm miễn dịch

- Nêu hiện tượng đông máu và ý nghĩa của sự đông máu, ứng dụng

- Trình bày sự thay đổi tốc độ vận chuyển máu trong các đoạn mạch, ý nghĩa của tốc độ máu chậm trong
mao mạch.

MA TRẬN Đ Ề KIỂM TRA

Chủ đề Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Tổng

TNKQ TNTL TNKQ TNTL TNKQ TNTL

Khái quát về cơ thể

người Câu 3.6 0,25 Câu 2 Câu 3.5 1,5 Câu 7 1,0 Câu 6 1,0 5 câu 3,75

Vận động Câu 3.2

Câu 3.3 
Câu 3.4

Câu 3.1

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

0,75

Tuần hoàn Câu 3.7

Câu 3.8 
0,5

Câu 4 2,0 Câu 3.9 
0,25

3 câu 2,5

Tổng 6 câu 1,5 1 câu 2,0 4 câu 3,5 2 câu 2,0 1 câu 1,0 14 câu

10,0

Họ và tên:……….…

Lớp: ..

8

./…....

KIỂM TRA 1 TIẾT

MÔN: SINH HỌC

I. Trách nhiệm khách quan

Câu 1: L a ch n thông tin c t A sao cho phu h p v i thông tin c t B

ư

o

ơ ô

ơ

ơ ô

A- Cấu tạo B- Chức năng

1. Sụn bọc đầu xương

2. Mô xương xốp gồm các nan xương 
3. Màng xương

4. Mô xương cứng 
5. Khoang xương

a) Chứa tuỷ đỏ ở trẻ em, sinh hồng câu, chứa tuỷ vàng ở người lớn 
b) Giúp xương phát triển to về bề ngang

c) Giảm ma sát trong khớp xương 
d) Chịu lực; đảm bảo vững chắc

e) Tạo các ô chứa tuỷ đỏ xương. Phân tán lực tác động
Câu 2:Hãy điền chữ Đ vào trước câu đúng, và chữ S vào trước câu sai

1. Nơron cảm giác có thân nằm ở trung ương thần kinh, tiếp nhận cảm giác

2. Nơron ly tâm có thân nằm ở ngoài trung ương thần kinh, dẫn truyền xung thần kinh về trung ương
3. Nơron trung gian nằm ở trung ương thần kinh, đảm bảo sự liên hệ giữa các nơron

Câu 3: Khoanh tròn vào phương án đứng trước câu tra lời đúng:
1. Xương tay khác xương chân ở các đặc điểm chủ yếu:

A. Kích thươc, hình dạng, cấu tạo đai vai đai hông

B. Kích thươc, hình dạng, sự sắp xếp và đặc điểm hình thái của xương cổ tay cổ chân, bàn tay,
bàn chân

C. Kích thươc, hình dạng, độ cứng rắn của xương

D.Hình dạng, độ cứng rắn sự sắp xếp và đặc điểm hình thái của xương cổ tay cổ chân, bàn tay,
bàn chân

2. Căn cứ vào hình dạng và cấu tạo xương, người ta phân ra:
A. Xương dài, xương ngắn, xương dẹt

B. Xương ngắn, xương tròn, xương dài

C. Xương dài, xương cong, xương dẹt, xương tròn
D. Xương dài, xương cong, xương dẹt, xương ngắn
3. Về cấu tạo ngoài có thể chia xương dài thành các phần:

A. Đầu xương trên, đầu xương dưới, nan xương
B. Thân xương, đầu xương trên, đầu xương dưới

C. Nan xương, thân xương, đầu xương trên

D. Đầu xương trên, đầu xương dưới, thân xương, nan xương

4. Bợ xương người có nhiều đặc điểm tiến hố thích nghi với tư thế đứng thăng và lao động

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

B. Xương mặt lớn hơn xương hộp sọ, lồng ngực nở theo chiều từ trên xuống dưới, cột sống
cong 4 chỗ, xương chậu nở, xương đùi lớn, chi trên có khớp linh hoạt, xương gót phát
triển

C. Cột sống cong 2 chỗ, xương chậu nở, xương đùi lớn, chi trên có khớp linh hoạt, xương gót
phát triển

D. Chi trên phát triển hơn chi dười
5. Trong cơ thể có các loại mô chính:

A. Mô biểu bì, mô liên kết, mô thần kinh, mô xương
B. Mô biểu bì, mô cơ, mô thần kinh, mô xương
C. Mô biểu bì, mô liên kết, mô thần kinh, mô cơ
D. Mô biểu bì, mô máu, mô thần kinh, mô xưương
6. Mô cơ gồm có

A. Cơ vân, cơ tim, cơ trơn 
B. Cơ vân, cơ sợi, cơ trơn
C. Cơ vân, cơ tim, cơ sợi

D. Cơ vân, cơ tim, cơ trơn, cơ sợi
7. Thành phần của máu gồm:

A. Nước mô và bạch huyết

B. Nước mô và các tế bào máu
C. Huyết tương và các tế bào máu
D. Huyết tương và bạch huyết
8. Môi trường trong của máu là:

A. Máu, nước mô và bạch cầu

B. Huyết tương, các tế bào máu và kháng thể
C. Huyết tương, bạch huyết và kháng thể
E. Nước mô, bạch huyết và máu

9. Khi một người mắc một loại bệnh truyền nhiễm nào đó mà không bao giờ mắc bệnh đó nữa. Đó là:
A. Miễn dịch tự nhiên

B. Miễn dịch bẩm sinh
C. Miễn dịch tập nhiễm
D. Miễn dịch nhân tạo

II. Tự luận

Câu 4: Thế nào là miễn dịch, có mấy loại miễn dịch? Lấy ví dụ.

Câu 5: Chúng ta phải làm gì để cơ thể phát triển cân đối và khoẻ mạnh?

Câu 6: Lấy ví dụ về phản xạ và phân tích đường đi của xung thần kinh trong phản xạ đó
Câu 7:Giải thích nguyên nhân của sự mỏi cơ

BÀI LÀM

...

Đ

ÁP ÁN

Đ

Ề KIỂM TRA:

I. Trắc nghiệm khách quan (5 điểm)

Câu : (1,25 điểm, mỗi ý đúng 0,25 điểm)

1.c 2.e 3. b 4.d 5.a

Câu 2: (1,5 điểm, mỗi ý đúng 0,5 điểm)

1. Đ 2. S 3. Đ

Câu 3: (2,25 điểm, mỗi ý đúng 0,25 điểm)

1. B 2.A 3. B 4. A 5. C 6. A 7. C 8.D 9.C

II. Tự luận (5 điểm)

Câu 4: (2 điểm)

- Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh nào đó. Miễn dịch có thể là miễn dịch tự nhiên
hay miễn dịch nhân tạo. (0,5 điểm)

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

- Miễn dịch nhân tạo là người ta tiêm vắc-xin để phịng mợt bệnh nào đấy như bại liệt, lao, uốn ván,.... (1
điểm)

Câu 5: (1 điểm)

- Để cơ thể phát triển cân đối và khoẻ mạnh chúg ta cần phải rèn luyện thể dục thể thao và lao động vừa
sức để giúp cho hệ cơ, xương phát triển cân đối

Câu 6: (1 điểm)

- Ví dụ về phản xạ: Khi động vật ăn cỏ như hươu, nai phát hiện ra kẻ thù như sư tử hoặc hổ thì chúng
lập tức bỏ chạy. ở đây khi các tế bào thụ cảm ở mắt phát hiện ra kẻ thù lập tức thông báo cho trung
ương thần kinh qua nơron hướng tâm. Cơ quan trung ương thần kinh lập tức ra lệnh cho cơ quan vận
động bỏ chạy qua nơron li tâm.

Câu 7: (1 điểm)

- Nguyên nhân của sự mỏi cơ là: Các chất dinh dưỡng do máu mang tới (chủ ́u là đường) sẽ được ơxi
hố để tạo ra năng lượng cung cấp cho sự co cơ. Khi cơ hoạt động nhiều thì sẽ thiếu ôxi để ôxi hoá. Lúc
đó đường sẽ bị phân giải thành axit lactic làm mỏi cơ.

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:... BÀI 18

VẬN CHUYỂN MÁU QUA HỆ MẠCH

VỆ SINH HỆ TUẦN HOÀN

I. Mục tiêu:.

1 . Kiến thức :

- Trình bày được cơ chế vận chuyển máu qua hệ mạch

- Chỉ ra được các tác nhân gây hại cung như các biện pháp phòng tránh và rèn luyện hệ tim
mạch .

2 . Kỹ năng :

- Rèn luyện kỹ năng tư duy , dự đốn .

3 . Thái đợ : Có ý thức phòng tránh các tác nhân gây hại và ý thức rèn luyện hệ tim mạch 
 II. Đồ dùng dạy học:

1 . Giáo viên :

- Tranh phóng to : 18.1 ; 18.2 SGK
- Bảng "Khả năng làm việc của tim "
 III. Tiến trình tổ chức tiết dạy:

1. Kiểm tra bài cu: 5p

- Trình bày cấu tạo của tim ?

- Trong mỗi vòng tuần hoàn gồm có những loại mạch nào ?
 - Trong mỗi chu kỳ hoạt động của tim gồm có những pha nào ?
 2. Bài mới:

Mở bài:(2p):

Các thành phần cấu tạo của tim đã phối hợp hoạt động với nhau như thế nào để giúp máu tuần hoàn
liên tục trong hệ mạch ?

TG Hoạt động giáo viên Hạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1 : Sự vận chuyển

máu qua hệ mạch

- GV treo tranh H18.1 và 18.2

-

- GV yêu cầu HS đọc thông tin 
trong SGK và trả lời 2 câu hỏi 
sau :

+Lực chủ yếu giúp máu tuần 
hoàn liên tục và theo 1 chiều 
trong hệ mạch được tạo ra từ 
đâu ?

+|Huyết áp trong tĩnh mạch rất

- HS quan sát

- HS đọc thông tin và trả lời 2 
câu hỏi

+ Được tạo ra nhờ sự phối hợp
các thành phần cấu tạo hệ tim 
và hệ mạch

+ Nhờ sự hỗ trợ chủ yếu bởi

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

20p

nhỏ mà máu vận chuyển được

qua tĩnh mạch về tim là nhờ 
các tác động chủ yếu nào ?

- GV hỏi HS hoặc giải thích 
thêm các số liệu vận tốc máu 
chảy trong hệ mạch

- GV yêu cầu nhóm lên trình 
bày ý kiến. Nhóm khác nhận 
xét, bổ sung.

- GV tóm lại phần trả lời của 
HS . kết luận và ghi bảng

Hoạt động 2 : Vệ sinh tim 
mạch:

1 / Cần bảo vệ tim mạch tránh 
các tác nhân có hại :

- Gv cho HS đọc thông tin 
trong SGK

- GV yêu cầu nhóm thảo luận 
câu hỏi sau :

+ Hãy đề ra các biện pháp bảo
vệ tránh các tác nhân có hại 
cho hệ tim mạch ?

- GV yêu cầu đại diện 2 nhóm 
trình bày các nhóm còn lại 
theo dõi và nhận xét . 
- GV bổ sung , chỉnh lí và cho 
HS rút ra kết luận .

- GV ghi bảng

2 / Cần rèn luyện hệ tim mạch:
- Gv treo bảng 18 : "Khả năng 
làm việc của tim’’.

- Yêu cầu HS đọc phần thông 
tin

- Hãy đề ra các biện pháp rèn 
luyện hệ tim và hệ mạch ? 
- GV gọi 1 HS trả lời. HS khác 
nhận xét bổ sung

-

- GV chỉnh sửa sau đó cho HS
rút ra kết luận .

- Kết luận và ghi bảng

sức đẩy tạo ra do sự co bóp 
của các cơ bắp quanh thành 
tĩnh mạch , sức hút của lồng

ngực khi hít vào , sức hút của 
tâm nhĩ khi dãn ra .

- HS lắng nghe tóm tắt của GV 
để rút ra kết luận

- Đại diện nhóm trình bày

- HS đọc thông tin SGK 
- HS thảo luận trả lời câu hỏi 
+ Không sử dụng thuốc lá , 
rượu , hêrôin…… +Hạn chế ăn 
mỡ ĐV + Cần kiểm tra sức 
khoẻ định kì và tiêm phòng các 
bệnh có hại cho tim mạch …. 
- Đại diện nhóm trình bày nhóm
khác rút ra nhận xét và kết 
luận:

- HS quan sát 
- HS đọc thông tin

- Tập thể dục thể thao thường 
xuyên , đều đặn vừa sức , xoa 
bóp … HS rút ra kết luận .
- HS trả lời. HS khác nhận xét 
bổ sung

- Sự hoạt động phối hợp các 
thành phần cấu tạo của tim

và hệ mạch tạo ra huyết áp 
trong mạch .

- Sức đẩy chủ yếu giúp máu 
tuần hoàn liên tục và theo 1 
chiều trong hệ mạch

II . Vệ sinh hệ tim mạch : 
1 / Cần bảo vệ hệ tim mạch 
tránh các tác nhân nguy hại:

- Cần khắc phục và hạn chế 
các nguyên nhân làm tăng 
nhịp tim và huyết áp - Tiêm 
phòng các bệnh có hại cho 
tim mạch - Hạn chế ăn thức 
ăn có hại cho tim mạch 
2 / Cần rèn luyện hệ tim mạch

- Cần rèn luyện tim mạch 
thường xuyên , đều đặn , vừa
sức bằng các hình thức thể 
dục thể thao , xoa bóp …… 
 4. Củng cố: 5p

* Chọn câu trả lời đúng nhất :

1 / Mau tu n ho n liên t c theo 1 chi u trong h m ch l nh :

â

a

u

ê

ê a

a

ơ

a/ Các van tim  d/ A và b 

b/ Sự co bóp nhịp nhành của tim  e/ B và c 

c/ Tính đàn hồi của thành động mạch  f/ A ,b , c đều đúng

2 / Muốn có môt trái tim khoẻ mạch cần phải :
a/ Tập thể dục thể thao thường xuyên 

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

c/ Hạn chế ăn mỡ động vật 

d/  Cả a ,b , c đều đúng
 5. Dặn dò: 2p

- Học bài + trả lời câu hỏi 1,2,3,4 SGK / 60 
- Đọc phần : " Em có biết "

- Chuẩn bị dụng cụ thực hành :
+ 1 cuộn băng 
+ 2 miếng gạc
+ 1 bịch bơng gịn
+ 1 miếng vải mềm

+ 1 dây vải hoặc dây cao su

Ngày soạn: 03/ 11/ 2008 
Ngày dạy: 04./ 11/ 2008

TIẾT:... BÀI 19

THỰC HÀNH

:

SƠ CỨU CẦM MÁU

I.Mục tiêu:.

1 . Kiến thức :

- Phân biệt được vết thương làm tổn thương tĩnh mạch , động mạch hay chỉ là mao mạch 
 2 . Kỹ năng :

- Rèn luyện kỹ năng băng bó hoặc làm garô và biết những quy định sau khi đặt garô
 3 . Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:
 1 . Giáo viên :

- Chuẩn bị : 1 c̣n băng ,2 miếng gạc, 1 bịch bơng gịn, 1 miếng vải mềm ,1 dây vải hoặc dây
cao su

- Bảng ( đáp áp )

Stt Các dạng mạch Biểu hiện Cách xử lí

1 Mao mạch Lượng máu ít, chậm, có thể tự đông máu Sát trùng vết thương 
2 Tĩnh mạch Lượng máu chảy chậm , liên tục , khó

cầm máu - Dùng ngón tay bị chặt miệng vết thương hoặc dùng băng dán 
3 Động mạch Lượng máu chảy nhanh , nhiều - Ấn tay vào động mạch phía trên vết thương

- Buộc ga rô phía trên vết thương hướng về 
tim

- Đưa mau đến bệnh viện 
2 . Học sinh : ( giống GV )

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy:
 1. Ổn đ ịnh lớp : 1p

2. Kiểm tra bài cu: 5p
 3. Bài mới:

- Khi cơ thể bị chảy máu ta cần phải xử lí như thế nào để kịp thời và đúng cách. Ta tìm hiểu bài ngày
hôm nay :

TG Hoạt động giáo viên Hạt động học sinh Nội dung
5 p Hoạt động 1: Kiểm tra sự

chuẩn bị của HS.
- GV cho HS chia nhóm
- Yêu cầu HS đặt mẫu vật lên 
bàn

- GV kiểm tra nhanh sự chuẩn

- HS chia nhóm

- HS đặt mẫu vật lên bàn

I. Chuẩn bị:

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

10 p

bị của HS. Bổ sung nếu cần
Hoạt động 2 : Tìm hiểu các 
dạng chảy máu

-

- GV yêu cầu các nhóm tự 
đọc thông tin SGK mục III 
GV treo biểu mẫu đã chuẩn bị 
lên bảng.

- Y

- Yêu cầu đại diện các nhóm 
lên bảng điền vào cột " Biểu 
hiện " và " cách xử lý " Sau 
đó GV cho các nhóm nhận xét
phần điền bảng .

-

- GV bổ sung chỉnh lí

Hoạt đợng 3 : Tập băng bó vết
thương ở lịng bàn tay 
- Gv yêu cầu các tổ tiến hành

các bước theo hướng dẫn 
trong SGK

- GV đi tới các tổ theo dõi , 
nhắc nhở , giải đáp thắc mắc 
của HS

- GV yêu cầu mỗi tổ chọn một 
mẫu băng tốt nhất.

- GV : Kiểm tra đánh giá mẫu 
băng đó .

Hoạt động 4 : Tập băng bó vết
thương ở cổ tay

- Gv yêu cầu các tổ tiến hành 
các bước theo hướng dẫn 
trong SGK.

- GV đi tới các tổ theo dõi , 
nhắc nhở , giải đáp thắc mắc 
của HS

- GV yêu cầu mỗi tổ chọn một 
mẫu băng tốt nhất.

- GV : Kiểm tra đánh giá mẫu 
băng đó .

- Các nhóm đọc thông tin SGK 
mục III

- HS điền thông tin vào bảng. 
Các nhóm bổ sung nhận xét 
cho nhau

- HS nghe tự tổng hợp kiến 
thức để phân biệt được các 
dạng chảy máu .

- Nhóm trưởng điều khiển các 
nhóm cùng làm .

( Yêu cầu mẫu đánh giá : + Mẫu
băng phải đủ các bước + Gọn 
và đẹp + Không quá chặt và 
không quá lỏng )

- Mỗi tổ chọn một mẫu băng tốt
nhất.

- Yêu cầu đánh giá :

+ Vị trí ga rô cách vết thương 
không quá gần hoặc quá xa 
+ Mẫu băng phải đủ các bước 
+ Gọn và đẹp

+ Không quá chặt và không

quá lỏng

- Nhóm trưởng điều khiển các 
nhóm cùng làm .

( Yêu cầu : + Mẫu băng phải đủ 
các bước + Gọn và đẹp + 
Không quá chặt và không quá 
lỏng )

- Các nhóm tiến hành từng 
bước theo hướng dẫn của GV.

- Mỗi tổ chọn một mẫu băng tốt
nhất.

- Yêu cầu đánh giá : + Vị trí ga 
rô cách vết thương không quá 
gần hoặc quá xa + Mẫu băng

II. Nội dung kiến thức
1. Chảy máu mao mạch và 
tĩnh mạch

2. Chảy máu đ ộng mạch

III. Thực hành

1.Tập băng bó vết thương ở 
lòng bàn tay

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

phải đủ các bước + Gọn và 
đẹp + Không quá chặt và 
không quá lỏng .

V. Nhận xét buổi thực hành

- GV cho HS tự nhận xét các thao tác băng bó vết thương 
 - GV đánh giá chung về buổi thực hành ( về ý thức và kết quả ) 
 VI. Dặn dò:2p

- GV yêu cầu mỗi HS về nhà tự làm bài mục IV ( SGK / 63 ) . Sau đó nộp báo cáo cho GV 
- Chuẩn bị bài mới : " Hô hấp và các cơ quan hô hấp "

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

CHƯƠNG IV : HÔ HẤP

TIẾT:...BÀI 20

HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP

I. Mục tiêu:.
 1 . Kiến thức :

- Trình bày được khái niệm của hô hấp và vai trị của hơ hấp với cơ thể sống .

- Xác định được trên hình các cơ quan hô hấp của người và nêu được chức năng của chúng . 
 2 . Kỹ năng :

- Rèn luyện kỹ năng quan sát 
- phân tích

3 . Thái độ : Giữ gìn bảo vệ cơ thể , ham thích môn học 
II. Đồ dùng dạy học:

1 . Giáo viên :

+ Sơ đồ sản sinh và tiêu dùng năng lượng .
 + Hình phóng to 20 - 1 ; 20 - 2 ; 20 - 3 .

+ Bảng :

Đă đ ê

c i m c u t o c a cac c quan hô h p ng

â a

u

ơ

â ơ

ươ

i .

Các cơ quan Đặc điểm cấu tạo

Đường 
Dẫn Khí

Mũi Có nhiều lông mui Có lớp niêm mạc tiết chất nhày . Có lớp mao mạch dày đặc .
Họng Có tuyến Amiđam và tuyến V.A chứa nhiều tế bào Lymphô.

Thanh quản Có nắp thanh quản ( sụn thanh thiệt ) có thể cử động để đậy kín đường hô hấp . 
Khí quản Cấu tạo bởi 15 - 20 vòng sụn khuyết xếp chồng lên nhau . Có lớp niêm mạc tiết

chất nhày với nhiều lông rung chuyển động liên tục .

Phế quản Cấu tạo bởi các vòng sụn . Ở phế quản nơi tiếp xúc các phế nang thì khơng có 
vịng sụn mà là các thớ cơ .

Hai Lá

Phổi Lá phổi phải có 3 thùy Lá phởi 
trái có 2 thùy

Bao ngịai 2 lá phổi có 2 lớp màng , lớp ngòai dính với lồng ngực , lớp trong dính 
với phổi , giữa 2 lớp có chất dính . Đơn vị cấu tạo của phổi là các phế nang tập hợp
thành từng cụm và được bao bởi mạng mao mạch dày đặc . Có tới 700 - 800 triệu 
phế nang .

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy:
1. Ổn đ ịnh lớp : 1p

2. Bài mới:

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

CO2 ra khỏi cơ thể ?Hơ hấp là gì ? Có vai trị như thế nào đối với đời sống con người ? thì hôm nay

chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài mới.

TG Hoạt động giáo viên Hạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1 : Khái niệm về hô

hấp:

- Gv cho HS đọc thông tin sgk.
- GV treo sơ đồ yêu cầu HS 
quan sát .

+ Thức ăn sau khi tiêu hóa sẽ

được biến đổi thành chất dinh

dưỡng đã được hấp thu dưới 
dạng gì ?

+ Mà mọi họat động sống của 
tế bào đều cần cái gì ? 
Do đó các chất dinh dưỡng 
này phải trải qua môt quá 
trình biến đổi để trở thành 
năng lượng cung cấp cho tế 
bào .

+ Quá trình biến đổi chất dinh 
dưỡng thành năng lượng, 
người ta gọi là quá trình gì? 
+

+ Muốn có quá trình Oxi hóa

xảy ra thì phải cần những yếu 
tố nào ?

+

+ Sau quá trình Oxi hóa sẽ tạo
năng lượng , CO2 và hơi nước

- Vậy Oxi được cung cấp vào 
từ đâu và ngược lại CO2 từ tế

bào được thải ra môi trường

nhờ quá trình gì ?

- Hô hấp là gì ?

- GV ghi bảng

-

- GV treo hình 20.1

- Qua sơ đồ này ta thấy hô 
hấp trải qua mấy giai đọan ?

- GV ghi bảng

Trong quá trình tạo năng 
lượng thì tế bào cũng tạo ra 1 
lượng CO2 , CO2 này sẽ được

máu vận chuyển đến Phổi và 
thải ra ngoài nhờ sự chênh 
lệch nồng đô các khí tại phổi .

+

+ Ở phổi khí gì sẽ nhiều , khí 
gì sẽ ít ?

Do đó các khí này sẽ khuyết

- HS đọc sgk

- HS quan sát sơ đồ và trả lời 
câu hỏi :

+ Thức ăn sau khi tiêu hóa sẽ 
được biến đổi thành: Gluxit , 
lipít và prôtêin

+ Mọi hoạt động sống của tế 
bào đều cần năng lượng

+ Gọi là quá trình oxi hóa các 
chất dinh dưỡng.

+ Phải cần khí Oxi

+ Quá trình hô hấp

+ Hô hấp là quá trình không 
ngừng cung cấp Oxi cho các tế
bào và lọai khí CO2 do các tế

bào thải ra khỏi cơ thể .

- HS quan sát

- Quá trình hô hấp gồm 3 giai 
đoạn : sự thở , trao đổi khí ở 
phổi và trao đổi khí ở tế bào

+

+ Ở phổi nhiều khí Oxi và ít 
CO2

I . Khái niệm hô hấp :

- Hô hấp là quá trình không 
ngừng cung cấp Oxi cho các 
tế bào và lọai khí CO2 do các

tế bào thải ra, ra khỏi cơ thể .

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

20p

tán vào nhau để cho nồng đô 
2 khí của 2 môi trường này 
bằng nhau . Hiện tượng này 
người ta gọi là hiện tượng 
trao đổi khí ở phổi . Còn tế 
bào thì ngược lại .

+ Vậy nhờ giai đoạn nào mà 
phổi lúc nào cung có nhiều 
Oxi và ít CO2 ?

+ Ý nghĩa của sự thở ? 
Giới thiệu: Muốn xảy ra hô 
hấp thì phải có sự thông khí ở

phổi . Vậy nhờ các cơ quan 
nào trong hệ hô hấp mà 
không khí lúc nào cũng được 
cung cấp đủ , ta hãy vào phần
2

Hoạt động 2 : Các cơ quan 
trong hệ hô hấp người và 
chức năng của chúng . 
- GV treo tranh câm cấu tạo 
tổng thể hệ hô hấp của người.
Yêu cầu HS lên điền chú thích
các cơ quan của hệ hô hấp 
trên hình ?

- GV nhận xét

- GV cho HS xem hình 20 - 3 : 
cấu tạo chi tiết một phế nang 
và mô tả : phế nang là những 
túi nhỏ và mỏng chỉ có môt 
lớp tế bào . Nhưng lúc nào 
xung quanh nó cũng có rất 
nhiều mao mạch bao quanh . 
+ Để làm gì ?

- GV treo bảng : “đặc điểm 
cấu tạo của các cơ quan hô 
hấp người’’.

- Yêu cầu HS thảo luận trả lời 
các câu hỏi trong SGK : 
- Những đặc điểm cấu tạo nào
của các cơ quan trong đường 
dẫn khí có tác dụng làm ẩm , 
làm ấm không khí đi vào 
phổi?

- Đặc điểm nào tham gia bảo 
vệ phổi tránh khỏi tác tác 
nhân có hại ?

+ Sự thở

+ Giúp thông khí ở phổi .

- HS quan sát lên điền chú 
thích các bộ phận của hệ hô 
hấp. HS khác nhận xét và bổ 
sung .

- HS xem hình 20 - 3

+ Trao đổi khí dễ dàng . và 
nhiều .

- HS quan sát đặc điểm cấu tạo
từng cơ quan trong hệ hô hấp 
- HS thảo luận trả lời các câu 
hỏi

+ Làm ẩm không khí là do lớp 
niêm mạc tiết chất nhày và lớp 
mao mạch dày đặc dưới niêm 
mạc có ở ( mui , khí quản ) lót 
bên trong đường dẫn khí .Lỗ 
mui thường ấm hơn và đỏ khi 
ta ở vùng lạnh

- Tham gia bảo vệ phổi : 
+ Lông mui giữ lại các hạt bụi 
lớn , chất nhày do niêm mạc 
tiết ra giữ lại các hạt bụi nhỏ , 
lớp lông rung quét chúng ra

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

- Đặc điểm cấu tạo nào giúp 
phổi tăng diện tích bề mặt trao
đổi khí ?

- GV nhận xét : Giáo dục HS 
nên thở bằng mũi không nên 
thở bằng miệng . Cấu tạo của 
khí quản có lớp niêm mạc tiết 
chất nhày với nhiều lông để 
giữ lại các chất bẩn và tạo 
thành đàm nhớt . Nó bám vào 
khí quản gây ngứa khí quản 
hình thành phản xạ ho và 
khạc để thải ra ngoài nhờ các
cơ và các vòng sụn ở khí

quản.Giới thiệu bệnh hen 
suyễn là do sự co thắt của 
các cơ và vòng sụn ở khí 
quản và phế quản, không có 
thông khí vì thế phải uống 
thuốc chống hen xuyễn . 
- Cho HS nêu nhận xét về 
chức năng của đường dẫn khí
và của 2 lá phổi ?

- Kết luận ghi bảng

khỏi khí quản

+ Nắp thanh quản đậy kín 
đường hô hấp không cho thức 
ăn đi vào khi nuốt .

+ Các tế bào Lymphô ở các 
hạch Amiđam , V.A tiết ra 
kháng thể để vô hiệu hóa các 
tác nhân gây nhiễm .

-

- Phổi có 2 lớp màng , ở giữa 
có dịch mỏng làm cho áp suất 
trong đó lúc nào cung lớn làm 
phổi nở rộng và xốp .

+ Có tới 700 - 800 triệu phế nan
giúp diện tích trao đổi khí lớn 
( 70 - 80 m2 )

- Hệ hô hấp gồm 2 phần : 
+ Đường dẫn khí gồm các cơ 
quan : Mui , họng , thanh 
quản , khí quản , phế quản . 
Có chức năng : Dẫn khí vào 
và ra , làm ẩm , làm ấm không 
khí đi vào và tham gia bảo vệ 
phổi

+ Hai lá phổi : Là nơi trao đổi 
khí giữa cơ thể và môi trường
ngoài . 
 Cho hs đọc kết luận chung:SGK

IV. Củng cố: 7p

- Hô hấp là gì ? Có mấy giai đọan ? 
- Chọn câu trả lời đúng nhất :

1 / C quan hô h p co vai tro quan tr ng nh th n o

ơ

â

o

ư ê a đô ơ ơ ê

i v i c th ?

 Cung cấp Oxi cho tế bào họat động .

 Lọai thải CO2 ra khỏi cơ thể

 Giúp khí lưu thông trong phổi

 Cả 2 câu a, b đều đúng 
2 / Khi thức ăn xuống thực quản thì không khí có qua được khí quản không ?

a) Không , vì thực quản phình to ra đè bẹp khí quản . 

b Có nhưng ít , vì khí quản bị thu hẹp do thực quản phình to .

c) Qua lại bình thường , vì khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn . 

d) Khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn , chỗ tiếp giáp với thực quản là cơ trơn nên cả hai quá 

trình lưu thông khí và nuốt thức ăn đều diễn ra bình thường . 
 V. Dặn dò: 1p

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:...BÀI 21

HOẠT ĐỘNG HÔ HẤP

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức: - HS trình bày được các đặc điểm chủ yếu trong cơchế thông khí ở phổi
- Trình bày được cơ chế trao đổi khí ở phổi và ở tế bào

2/ Kỹ năng: - Quan sát tranh hình. Hoạt động nhóm

- Vận dụng kiến thức liên quan giải thích hiện tượng thức tế

3/ Thái độ: - Giáo dục ý thức bảo vệ rèn luyện cơ quan hô hấp để có sức khoẻ tốt
 II. Đồ dùng dạy học:

1/ Giáo viên: - Tranh hình SGK. Bảng phụ : Bảng 21 SGK

- Sơ đồ vận chuyển máu trong hệ tuần hoàn, tranh vẽ hình SGV
III. Tiến trình tổ chức tiết dạy:

1. Kiểm tra bài cu: 5pCác cơ quan hô hấp có cấu tạo phù hợp với chức năng như thế nào?
Hô hấp gồm những giai đoạn nào? Có mối liên quan giữa các giai đoạn đó?

2. Bài mới: Sự thông khí và sự trao đổi khí ở phổi diễn ra như thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp 
chúng ta tìm hiểu vấn đề này

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
20p Hoạt động 1: Tìm hiểu cơ chế

thông khí ở 
 Treo hình 21.1

- Vì sao các xương sườn được 
nâng lên thì thể tích lồng ngực 
tăng và ngược lại?

- GV gợi ý: Khi lồng ngực được 
kéo lên phía trên đồng thời 
được nhô ra phía trước => Thể 
tích lồng ngực khi thở ra nhỏ 
hơn thể tích lồng ngực khi hít 
vào

- GV nêu câu hỏi thảo luận :
+ Các cơ ở lồng ngực đã phối 
hợp hoạt động như thế nào để 
tăng giảm thể tích lồng ngực?

- HS quan sát SGK hình 21.1 -2
- Xương sườn nâng lên, cơ liên 
sườn và cơ hoành co, lồng 
ngực kéo lên, rộng và nhô ra

- HS thảo luận để trả lời câu hỏi.
Các HS khác nhận xét

+ Cơ liên sườn ngoài co làm tập
hợp xương ức và xương sườn 
có điểm tựa linh động với cột 
sống sẽ chuyển động đồng thời
theo 2 hướng: lên trên và ra 2 
bên làm lồng ngực mở rộng 
sang hai bên là chủ yếu Cơ 
hoành co làm lồng ngực mở

I/ Sự thông khí ở phổi:

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

15p

+ Dung tích phổi khi hít vào, thở 
ra bình thường và gắng sức có 
thể phụ thuộc vào các yếu tố

nào?

- GV nhận xét - bổ sung 
+ Vì sao ta nên tập hít thở sâu? 
Hoạt động 2: Tìm hiểu về trao 
đổi khí ở phổi và tế bào.
- Sự trao đổi khí ở phổi và tế 
bào thực hiện theo cơ chế nào?
 Treo bảng phụ 21

- Nhận xét về thành phần khí 
cacbonic và oxi khi hít vào và 
thở ra?

- Do đâu có sự chênh lệch nồng 
độ các chất khí?

- GV cho HS thảo luận nhóm trả
lời các câu hỏi:

+ Hãy giải thích sự khác nhau ở
mỗi thành phần của khí hít vào 
và thở ra?

- Treo hình 21.4

+ Mô tả sự khuếch tán của oxi 
và cacbonic

- GV nhận xét - bổ sung

+ Sự trao đổi khí ở phổi thực 
chất là sự trao đổi khí giữa mao 
mạch phế nang với phế nang, 
do nồng đô oxi trong mao mạch

rộng mở rộng thêm về phía 
dưới, ép xuống khoang bụng 
Cơ liên sườn ngoài và cơ 
hoành dãn ra làm lồng ngực thu
nhỏ trở về vị trí cu. Ngoài ra còn
có sự tham gia của một số cơ 
khác trong các trường hợp thở 
gắng sức

+ Dung tích phổi khi hít vào và 
thở ra lúc bình thường cung 
như khi gắng sực có thể phụ 
thuộc vào các yếu tố: Tầm vóc, 
giới tính, tình trạng sức khoẻ, 
bệnh tật. Sức luyện tập 
+ Giúp tăng dung tích phổi.

- khuếch tán 
- HS quan sát
- HS trả lời câu hỏi

- HS trả lời câu hỏi

- Tỉ lệ % O2 trong khí thở ra thấp

rõ rệt do O2 khuếch tán từ phế

nang vào máu mao mạch.Tỉ lệ 
% CO2 trong khí thở ra cao rõ

rệt do CO2 khuếch tán từ máu

mao mạch ra phế nang. Hơi 
nước bão hoà trong khí thở ra 
do được làm ẩm bởi lớp niêm 
mạc tiết chất nhầy phủ toàn bộ 
đường dẫn khí. Tỉ lệ % N2 trong

khí hít vào và thở ra khác nhau 
không nhiều, ở khí thở ra có 
cao hơn chút do tỉ lệ O2 bị hạ

thấp hẳn. Sự khác nhau này 
không có ý nghĩa sinh học 
- HS quan sát

+ Trao đổi khí ở phổi: Nồng độ 
O2 trong không khí phế nang

cao hơn trong máu mao mạch 
nên O2 khuếch tán từ không khí

phế nang vào máu Nồng độ CO2

trong máu mao mạch cao hơn

trong không khí phế nang, nên 
CO2 khuếch tán từ máu vào

không khí phế nang

Trao đổi khí ở tế bào: Nồng độ 
O2 trong máu cao hơn trong tế

bào nên O2 khuếch tán từ máu

vào tế bào Nồng độ CO2 trong tế

bào cao hơn trong máu nên CO2

khuếch tán từ tế bào vào máu

thay đổi thể tích lồng ngựcmà ta 
thực hiện được hít vào và thở ra,
giúp cho không khí trong phổi 
thường xuyên được đổi mới 
Dung tích phổi phụ thuộc vào: 
giới tính, tầm vóc, tình trạng sức 
khoẻ, sự luyện tập…

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

thấp còn cacbonic cao và 
ngược lại

+ Sự trao đổi khí ở tế bào là sự 
trao đổi khí giữa tế bào và mao
mạch. Ở tế bào tiêu dùng oxi

nhiều nên nồng đô oxi thấp, 
cacbonic cao. Máu ở vòng tuần 
hoàn lớn đi tới các tế bào già có
sự chênh lệch nồng đô các chất
dẫn đến khuếch tán

+ Giữa sự trao đổi khí ở tế bào 
và ở phổi có mối quan hệ như 
thế nào?

+ Chính sự tiêu tốn oxi ở tế bào 
đã thúc đẩy sự trao đổi khí ở 
phổi. Vậy sự trao đổi khí ở phổi 
tạo điều kiện cho sự trao đổi 
khí ở tế bào

- Sự trao đổi khí ở phổi: O2

khuếch tán từ phế nang vào máu.
CO2 khuếch tán từ máu vào phế

nang .

- Sự trao đổi khí ở tế bào: O2

khuếch tán từ máu vào tế bào 
CO2 khuếch tán từ tế bào vào

máu 
 IV. Củng cố:5p

- Nhờ hoạt động của các cơ quan , bộ phận nào mà không khí trong phổi thường xuyên được đổi 
mới? - Thực chất trao đổi khí ở phổi là gì? - Thực chất trao đổi khí ở tế bào là gì?

V. Dặn dò: 2p

- Học ghi nhớ - Soạn bài 22: "Vệ sinh hô hấp"
Ngày soạn:…… /……. /……..

Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:... BÀI: 22

VỆ SINH HÔ HẤP

I. Mục tiêu:.
 1/Kiến thức:

- HS trình bay được tác ḥai của tác nhân gây ô nhiễm không khí đối với hoạt động hô hấp
- Giảithích được cơ sở khoa học của việc luyện tập thể dục thể thao đúng cách

- Đề ra biện pháp luyện tập để có một hệ hô hấp khoẻ mạnh và tích cực hành động ngăn ngừa các tác 
nhân gây ô nhiễm không khí

2/ Kỹ năng:

- Rèn kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tế. Kỹ năng hoạt động nhóm
3/ Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ giữ gìn cơ quan hô hấp
- Ý thức bảo vệ môi trường

II. Đồ dùng dạy học:
 1/ Giáo viên:

- Bảng 22 - Các tác nhân gây hại đường hô hấp
2/ Học sinh

- Một số hình ảnh về ô nhiễm không khí và tác hại

- Tư liệu về thành tích rèn luyện cơ thể đặc biệt với hệ hô hấp

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp

2/ Kiểm tra bài cu:

- Thực chất của qú trình trao đổi khí ở phổi và ở tế bào là gì?

- Nhờ hoạt động của các cơ quan, bộ phận nào mà không khí trong phổi thường xuyên được đổi mới? 
3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài:

- Vì sao chúng ta phải giữ vệ sinh hô hấp?:

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
18p Hoạt động 1: Xây dựng biện

pháp bảo vệ hệ hô hấp tránh các
tác nhân có hại

-Thế nào là không khí bị ô 
nhiễm?

Các tác nhân nào gây hại tới 
hoạt động hô hấp?

- GV treo bảng 22 SGK

- Yêu cầu HS thảo luận nhóm và 
trả lời các câu hỏi mục  sgk

- Không khí chứa ít oxi, nhiều 
cacbonic, nhiều khí độc, nhiều 
vi khuẩn gây bệnh

- HS quan sát bảng 22 SGK - 
Thảo luận nhóm và trả lời các 
câu hỏi.

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

18p

tr72

- Không khí có thể bị ô nhiễm và
gây tác hại đến hoạt động hô 
hấp từ những loại tác nhân như 
thế nào?

- Hãy đề ra các biện pháp bảo vệ

hệ hô hấp tránh các tác nhân có 
hại?

- Em đã làm gì để tham gia bảo 
vệ môi trường trong sạch ở 
trường, lớp?

- GV gọi HS trình bày, chỉnh sửa,
bổ sung.

- GV tổng kết và ghi bảng

Hoạt động 2: Xây dựng các biện 
pháp tập luyện để có một hệ hô 
hấp khoẻ.

- Yêu cầu HS đọc SGK

- Vì sao khi luyện tập thể thao 
đúng cách thì có được dung tích
sống lí tưởng?

- Dung tích sống là gì?

- GV giải thích thêm: Dung tích 
sống phụ thuôc vào dung tích 
phổi và dung tích cặn. Dung tích
phổi phụ thuôc vào dung tích 
lồng ngực. Dung tích lồng ngực 
phụ thuôc vào sự phát triển của

khung xương sườn. Ở đô tuổi 
phát triển tập luyện thì khung 
xương sườn mở rông, sau tuổi 
đó thì không phát triển được 
nữa

- Giải thích vì sao khi thở sâu và 
giảm số nhịp thở trong mỗi 
phút sẽ làm tăng hiệu quả hô 
hấp?

- GV kết luận: Khi thở sâu và 
giảm nhịp thở trong 1 phút sẽ 
làm tăng hiệu quả hô hấp 
- Hãy đề ra biện pháp tập luyện 
để có hệ hô hấp khoẻ mạnh?

- GV tổng kết và ghi bảng

- Các loại tác nhân như: Bụi, khí
độc có hại như NOx, SOx, CO,

nicotin….

- Không hút thuốc lá, đeo khẩu 
trang chống bụi khi làm vệ sinh 
hay hoạt động ở môi trường 
nhiều bụi

- Trồng nhiều cây xanh, thường

xuyên dọn vệ sinh, không khạc 
nhổ bừa bãi……….

- Đại diện 1 nhóm đứng dậy 
trình bày. Các nhóm khác nhận 
xét, bổ sung

- HS đọc SGK

- Tập thể thao thường xuyên từ 
nhỏ sẽ làm tăng thể tích lồng 
ngực

- Dung tích sống là thể tích 
không khí lớn nhất mà cơ thể 
có thể hít vào và thở ra

- Hít thở sâu đẩy được nhiều 
khí cặn ra ngoài

- Cần tích cực rèn luyện để có 
một hệ hô hấp khoẻ mạnh bằng 
luyện tập thể thao phối hợp tập 
thở sâu và giảm nhịp thở 
thường xuyên, từ bé

- Cần tích cực xây dựng môi 
trường sống và làm việc có bầu 
không khí trong sạch, ít ô nhiễm 
bằng các biện pháp:

+ Trồng nhiều cây xanh 
+ Không xã rác bừa bãi 
+ Không hút thuốc lá

+ Đeo khẩu trang chống bụi khi 
làm vệ sinh hay khi hoạt động 
trong môi trường nhiều bụi

II/ Cần tập luyện để có một hệ hô 
hấp kkhoẻ mạnh

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

IV/ CỦNG CỐ:

1/ Nêu tác hại của khói thuốc lá đối với hệ hô hấp

2/ Để tạo môi trường không khí trong lành, hạn chế ô nhiễm không khí từ bụi nhà máy, xe cộ… Em hãy 
trình bày các biện pháp để khắc phục?

3/ Dung tích sống là gì? Chúng phụ thuộc vào những yếu tố nào? Làm thế nào để tăng dung tích sống?
V/ DẶN DÒ:

Học ghi nhớ SGK

Chuẩn bị bài " Thực hành: Hô hấp nhân tạo". Đem theo gạc cứu thương và vuông vải màu 40 x 
40cm.

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:

...

BÀI:

23

THỰC HÀNH: HÔ HẤP NHÂN TẠO

I. Mục tiêu:.

- Hiểu rõ cơ sở khoa học của hô hấp nhân tạo. Nắm được trình tự các bước tiến hành hô hấp nhân tạo
- Biết phương pháp hà hơi thổi ngạt và phương pháp ấn lồng ngực

II. Đồ dùng dạy học : 
 1/ Giáo viên:

- Gối cá nhân. Gạc cứu thương hoặc vải mềm
2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu: Không có
3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài: Em đã từng thấy nạn nhân ngừng hô hấp chưa? Cơ thể khi ngừng hô hấp đôt ngôt dẫn tới hậu 
quả gì? Có thể cấp cứu nạn nhân bằng cách nào? bài hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu vấn đề đó

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

13p

12p

10p

Hoạt động 1: Tìm hiểu các tình 
huống cần được hô hấp nhân 
tạo:

- Có những nguyên nhân nào 
làm hô hấp của người bị gián 
đoạn?

- Gv nhận xét - bổ sung

Hoạt động 2: Tiến hành hô hấp 
nhân tạo

- GV treo tranh hình 23.1 
- Phương pháp hà hơi thổi ngạc 
được tiến hành như thế nào?
- GV hướng dẫn HS thực hành 
– GV treo tranh hình 23.2 
- Phương pháp ấn lồng ngực 
tiến hành như thế nào? 
- GV hướng dẫn HS thực hiện

- HS hoạt động cá nhân trả lời 
câu hỏi. Các HS khác nhận xét, 
bổ sung

- HS quan sát tranh 23.1 
- HS trả lời. Các HS khác nhận 
xét, bổ sung

- HS thực hành

- HS quan sát tranh 23.2 
- HS trả lời câu hỏi

- HS quan sát GV thực hiện các

I/ Các tình huống cần được hô 
hấp nhân tạo:

- Khi bị đuối, phổi ngập nước. 
Cần loại bỏ nước trong phổi. 
- Khi bị điện giật: Do cơ hô hấp 
và có thể cơ tim bị co. Cần ngắt 
dòng điện

- Khi bị lâm vào môi trường ô 
nhiễm hoặc thiếu khí: Ngất hay 
ngạc thở. Cần khiêng nạn nhân 
ra khỏi khu vực.

II/ Tập sơ cứu nạn nhân bị ngừng
hô hấp đột ngột

1. Phương pháp hà hơi thổi ngạt

2. phương pháp ấn lồng ngực

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

- GV nhận xét về cách làm của 
các nhóm

bước của phương pháp hà hơi 
thổi ngạt và ấn lồng ngực. Các 
nhóm quan sát SGK và tiến 
hành thực hành phương pháp 
hà hơi thổi ngạt và ấn lồng 
ngực

IV/ CỦNG CỐ:

GV nhận xét buổi thực hành
Cho điểm các nhóm 
HS dọn vệ sinh lớp
V/ DẶN DÒ:

Làm bài thu hoạch theo các câu hỏi trong SGK trang 77
Chuẩn bị bài: "Tiêu hoá và các cơ quan tiêu hoá"

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……...

CHƯƠNG V: TIÊU HOA

TIẾT:

...

BÀI:

24

TIÊU HOA VÀ CAC CƠ QUAN TIÊU HOA

I. Mục tiêu:.
1/Kiến thức:

HS trình bày được:

- Các nhóm chất trong thức ăn. Các hoạt đợng trong q trình tiêu hố. 
- Vai trị của tiêu hố với cơ thể người.

- Xác định được trên hình vẽ và mô hình các cơ quan của hệ tiêu hoá ở người
2/ Kỹ năng:

- Rèn kỹ năng: Quan sát tranh, sơ đồ. 
- Rèn tư duy tổng hợp, hoạt động nhóm
3/ Thái độ: Giáo dục ý thức bảo vệ hệ tiêu hoá
II. Đồ dùng dạy học :

- Các sơ đồ SGK. Mô hình cơ thể người. Hình 24.3 SGK. Bảng phụ
III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu: Không có
3/ Các hoạt động dạy và học:

- Con người thường ăn những loại thức ăn gì?

- Sự ăn và biến đổi thức ăn trong cơ thể người có tên gọi là gì?

-

Qua trinh tiêu hoa trong c th ng

ơ ê

ươ

i di n ra nh th n o?

ê

ư ê a

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

18p Hoạt động 1: Thức ăn và sự tiêu 
hoá

- Tại sao chúng ta cần ăn?

- Thức ăn có vai trò quan trọng 
đối với cơ thể như thế nào?

- Hằng ngày đã có quá trình oxi 
hoá các chất hữu cơ trong cơ 
thể như protein, gluxit, lipit để 
sinh ra các năng lượng sống 
cần cho các hoạt động của tế 
bào.

- Vai trò đầu tiên của thức ăn là 
bù đắp lại sự hao hụt này. Thức
ăn còn là nguyên liệu xây dựng

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

17p

- Hằng ngày chúng ta ăn nhiều 
loại thức ăn, vậy chúng thuộc 
loại chất gì?

- GV treo 2 sơ đồ sgk tr 78
- GV nêu câu hỏi thảo luận 
nhóm:

+ Các chất nào trong thức ăn 
không bị biến đổi về mặt hoá 
học trong quá trình tiêu hoá? 
+ Các chất nào bị biến đổi hoá

học trong quá trình tiêu hoá? 
+ Quá trình tiêu hoá gồm những 
hoạt động nào?

+ Hoạt động nào là quan trọng?

+ Vai trị của thức ăn trong q 
trình tiêu hố?

- GV nhân xét - bổ sung thêm : 
Thức ăn dù biến đổi bằng cách 
nào thì cuối cùng thành chất 
hấp thụ được thì mới có tác 
dụng với cơ thể

Hoạt động 2: Tìm hiểu các cơ 
quan tiêu hoá

- GV treo tranh hình 24.3 
+ Hãy kể tên các cơ quan tiêu 
hoá và cho biết các cơ quan này
có thể xếp thành mấy phần?

+ Nêu vai trị của các cơ quan 
tiêu hố mà em đã được biết từ 
trước?

- GV treo bảng phụ- Bảng 24 GV
nhận xét - bổ sung

- GV tổng kết và ghi bảng

các tế bào mới thay thế cho các
tế bào đã chết và giúp cơ thể 
lớn lên

- Trong thức ăn có chứa các 
chất hữu cơ như protein, gluxit,
lipit, axít nuclêôtic, vitamin và 
các chất vô cơ như muối 
khoáng, nước...

- HS quan sát

- HS thảo luận nhóm

+ Vitamin và các chất vô cơ như
muối khống, nước...

+ Protein, gluxit, lipit, axít 
nuclêơtic

+ Ăn, đẩy các chất trong ống 
tiêu hoá, tiêu hoá thức ăn, hấp 
thụ chất dinh dưỡng, thải bã 
+ HS trả lời

+ HS trả lời

- Đại diện 1 nhóm trả lời. Các

nhóm khác nhận xét, bổ sung

- HS quan sát tranh và trả lời 
câu hỏi:

+ Các cơ quan tiêu hoá có thể 
chia làm hai phần: Ớng tiêu hố
và tún tiêu hố.

Ớng tiêu hoá : Miệng, hầu, thực 
quản, dạ dày, ruột non, ruột già,
hậu môn

Tuyến tiêu hoá: Tuyến nước bọt
Tuyến gan Tuyến tụy Tuyến vị 
Tuyến ruột

+ HS trả lời

- HS thảo luận nhóm điền bảng 
Các nhóm khác nhận xét - bổ 
sung

- Hoạt đợng tiêu hố gồm: Ăn, 
đẩy các chất trong ống tiêu hoá, 
tiêu hoá thức ăn, hấp thụ chất 
dinh dưỡng, thải bã

- Nhờ quá trình tiêu hoá, thức ăn 
biến đổi thành cấht dinh dưỡng

và thải cặn bã

II/ Các cơ quan tiêu hố

1. Ớng tiêu hoá: Miệng, hầu, thực
quản, dạ dày, ruột non, ruột già, 
hậu môn

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

IV/ CỦNG CỚ:

1/Q trình tiêu hố được thực hiện nhờ các hoạt động của các cơ quan nào?
2/ Quá trình tiêu hoá bao gồm các hoạt động nào?

V/ DẶN DÒ:
- Học bài cu

- Soạn bài 25 " Tiêu hoá ở khoang miệng"

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:

...

BÀI:

25

TIÊU HOA Ở KHOANG MIỆNG

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Trình bày được các hoạt đợng tiêu hố diễn ra trong khoang miệng

- Trình bày được hoạt động nuốt và đẩy thức ăn từ khoang miệng qua thực quản xuống dạ dày
2/ Kỹ năng:

Rèn kỹ năng:

- Nghiên cứu thông tin, tranh hình tìm kiến thức
- Khái qt hố kiến thức. Hoạt đợng nhóm
3/ Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ giữ gìn răng miệng
- Ý́ thức trong khi ăn không được cười đùa
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên:

- Tranh hình SGK. Bảng phụ
2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:

- Vai trò của tiêu hoá trong đời sống con người?

- Các chất cần cho cơ thể như nước, muối khoáng, các loại vitamin khi vào cơ thể theo con đường
tiêu hoá thì cần phải qua những hoạt đợng nào của hệ tiêu hố? Cơ thể người có thể nhận chất này
theo con đường khác hay không?

3/ Các hoạt động dạy và học:

- Bài hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu quá trình tiêu hoá ở khoang miệng diễn ra như thế nào?

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

15p Hoạt động 1: Tìm hiểu về tiêu 
hoá ở khoang miệng

- Yêu cầu HS đọc sgk

- Khi thức ăn vào miệng sẽ có 
những hoạt động nào xảy ra?

- HS đọc sgk
-

- Khi thức ăn vào trong miệng 
sẽ diễn ra các hoạt động: tiết 
nước bọt, nhai, đảo trộn thức 
ăn, tạo viên thức ăn và hoạt 
động của enzim amilaza trong 
nước bọt

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

20p

-

- Em hãy cho biết đặc điểm của 
từng loại răng:răng nanh, răng 
cửa, răng hàm và chức năng 
của từng loại này?

-

- Lưỡi có vai trò gì trong quá 
trình tiêu hoá?

-

- Khi nhai cơm lâu trong miệng 
thấy có cảm giác ngọt là vì sao?

-

- GV cho Hs hoạt động nhóm 
điền bảng

-

- GV nhận xét - đánh giá và bổ 
sung

Hoạt động 2: Tìm hiểu hoạt 
động nuốt và đẩy thức ăn qua 
thực quản

-

- Treo tranh hình 25.3
-

- Hoạt động nuốt thức ăn gồm 
mấy giai đoạn ? giai đoạn nào là

tùy ý mình, giai đoạn nào là hoạt
động phản xạ?

-

- Trong việc nuốt thức ăn: lưỡi, 
lưỡi gà, nắp thanh quản hoạt 
động như thế nào?

-

- Hãy giải thích vì sao không nên
nói chuyện khi ăn?

-

- GV cho HS thảo luận nhóm trả 
lời các câu hỏi trong SGK

-

- Nuốt diễn ra nhờ hoạt động 
của cơ quan nào là chủ yếu và 
có tác dụng gì?

-

- Lực đẩy viên thức ăn qua thực 
quản xuống dạ dày đã được tạo 
ra như thế nào?

-

- Thức ăn qua thực quản có 
được biến đổi về mặt lí học và 
hoá học không?

-

- Răng cửa vát, sắc dùng để cắt 
thức ăn. Răng nanh nhọn dùng 
để xé thức ăn. Răng hàm có 
những mấu lồi nghiền thức ăn 
- Lưỡi giúp đảo trộn thức ăn để
thức ăn ngấm nước bọt.
-

- Do enzim amilaza trong nước 
bọt đã biến đổi một phần tinh 
bột (chín) tronh thức ăn thành 
đường mantozơ

-

- HS hoạt động nhóm điền bảng 
-

- Các nhóm trình bày - Các 
nhóm khác nhận xét , bổ sung

-

- HS quan sát tranh 
-

- Giai đoạn 1: viên thức ăn 
được tạo ra ở miệ giai đoạn tùy 
ý mình

- Giai đoạn 2: viên thức ăn 
được lưỡi đẩy xuống hầ hoạt 
động nuốt phản xạ

-

- Khi nuốt lưỡi đưa lên bịt kín 
đường ra miệng, lưỡi gà nâng 
lên bịt kín đường lên khoang 
mui, sụn thanh thiệt hạ xuống 
bịt kín đường vào khí quản làm 
cho viên thức ăn chỉ có một 
đường là xuống thực quản 
-

- Nếu đang nuốt thức ăn ta nói 
chuyện gây ra các phản xạ hắt 
hơi, ho đẩy thức ăn ra ngoài. Đó
là hành động bất lịch sự, mất vệ
sinh

-

- HS thảo luận nhóm trả lời các 
câu hỏi - các nhóm khác nhận 
xét, bổ sung

-

- Hoạt động của lưỡi là chủ yếu 
và có tác dụng đẩy thức ăn từ 
khoang miệng xuống thực quản
-

- Nhờ sự phối hợp nhịp nhàng 
của các cơ thực quản

-

- Thời gian đi qua thực quản 
ngắn nên thức ăn khơng bị biến
đổi về lí học và hố học

1. Biến đổi lý học 
-

- Tiết nước bọt, nhai, đảo trộn 
thức ăn, tạo viên thức ăn 
-

- Tác dụng: làm mềm thức ăn,

giúp thức ăn thấm nước bọt, tạo 
viên vừa để nuốt

2. Biến đổi hoá học 
-

- Hoạt động của enzim amilaza 
trong nước bọt

-

- Tác dụng: Biến đổi một phần 
tinh bột (chín) thành đường 
mantôzơ

I/ Nuốt và đẩy thức ăn qua thực 
quản

-

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

-

- GV nhận xét - đánh giá - bổ 
sung

-

- Thức ăn qua thực quản xuống 
dạ dày nhờ hoạt động của các cơ
thực quản

IV/ CỦNG CỚ:

1.Sự tiêu hố thức ăn trong miệng về mặt lí học và hoá học mặt nào quan trọng hơn? Tại sao?
2.Khi nuốt thức ăn môi ngâm hay hở ra? Tại sao?

V/ DẶN DÒ:
Học ghi nhớ
Soạn bài tiếp theo

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

TIẾT:

...

BÀI:

28

TIÊU HOA Ở RUỘT NON

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Trình bày được quá trình tiêu hố diễn ra ở ṛt non gồm:
- Các hoạt đợng

- Các cơ quan hay tế bào thực hiện hoạt động
- Tác dụng và kết quả của hoạt động

2/ Kỹ năng:
- Rèn kỹ năng:

- Hoạt động độc lập với SGK, hoạt đợng nhóm
- Tư duy dự đốn

3/ Thái đợ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ cơ quan tiêu hoá
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên:



Hình SGK



B ng ph

a

u

Biến đổi thức ăn ở

dạ dày Các hoạt đông tham gia Cơ quan hay tế bào thực hiện Tác dụng của hoạt đông
Sự biến đổi lí học Tiết dịch Muối mật tách

lipit thành giọt nhỏ biệt lập 
tạo nhu tương hố

Tún gan, tún tụy, tún

ṛt Thức ăn hoà loãng trộn đềudịch Phân nhỏ thức ăn
Sự biến đổi háo

học

Tinh bột, Protein chịu tác 
dụng của enzim Lipit chịu 
tác dụng của enzim và dịch
mật

Tuyến nước bọt ( Enzim 
Amilaza) Enzim Pepsin, 
Tripsin, Erepsin Muối mật, 
Lipaza

Biến đổi tinh bột thành 
đưởng đơn cơ thể hấp thụ 
đượ Glyxêrin + Axit béo

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:

- Sự tiêu hoá ở dạ dày diễn ra như thế nào?
- Ở dạ dày, biến đổi nào là chủ yếu? Giải thích?
3/ Các hoạt động dạy và học:

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

18p

17p

Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo 
của ruột non

-

- GV treo tranh hình 28.1 -2 SGK 
-

- Gv yêu cầu HS thảo luận nhóm 
trả lời câu hỏi:

+

+ Ruột non có cấu tạo như thế 
nào?

+

+ Dự đốn xem ở ṛt non có 
hoạt đợng tiêu hoá nào?

+

+ GV nhận xét - đánh giá - bổ 
sung

Hoạt động 2: Tìm hiểu tiêu hóa ở
ruột non

-

- GV cho HS đọc thông tin trong 
SGK

-

- GV treo bảng phụ 
-

- GV nêu câu hỏi: 
+

+ Thức ăn xuống tới ṛt non 
cịn chịu sự biến đổi lí học nữa 
khơng? Nếu cịn thì biểu hiện 
như thế nào?

+

+ Sự biến đổi hố học ở ṛt 
non được thực hiện đối với 
những loại chất nào trong thức 
ăn? Biểu hiện như thế nào? 
+

+ Vai trò của lớp cơ trong thành 
ruột non là gì?

+

+ Nếu ở ruột non mà thức ăn 
không được biến đổi thì sao?

-

- GV nhận xét - đánh giá - bổ 
sung

-

- Gv liên hệ thực tế: 
-

- Làm thế nào để khi chúng ta 
ăn thức ăn được biến đổi hoàn

-

- HS đọc thông tin SGK và quan 
sát hình

-

- Thảo luận nhóm trả lời các câu
hỏi:

+

+ Thành ruột có 4 lớp nhưng 
mỏng. Lớp cơ chỉ có cơ dọc và 
cơ vòng. Lớp niêm mạc có 
nhiều tuyến ruột tiết dịch ruột 
và chất nhầy

+

+ Ruột non có các hoạt động 
tiêu hoá: biến đổi lí học, biến 
đổi hoá học và tiết dịch tiêu hoá

-

- Các nhóm khác nhận xét - bổ 
sung

-

- HS đọc thông tin SGK 
-

- Thảo luận nhóm để điền bảng 
SGK và trả lời các câu hỏi:

+

+ Sự biến đổi lí học ở ruột 
không đáng kể

+

+ Ruột non có đủ enzim để tiêu 
hoá hết các loại thức ăn

+

+ Lớp cơ trong thành ruột non 
có tác dụng: xáo trộn thức ăn 
làm thức ăn ngấm dịch tiêu hoá 
ở từng đoạn và đẩy thức ăn di 
chuyển từ trên xuống dưới 
+

+ Nếu thức ăn không được biến
đổi ở ruột non sẽ bị đẩy ra 
ngoài

-

- Các nhóm khác nhận xét - bổ 
sung

-

- Nhai kỹ ở miệng, Dạ dày đỡ 
phải co bóp nhiều

I/ Ruột non: 
-

- Thành ruột có 4 lớp nhưng 
mỏng.

-

- Lớp cơ chỉ có cơ dọc và cơ

vòng.

-

- Lớp niêm mạc có nhiều tuyến 
ruột tiết dịch ruột và chất nhầy

II/ Tiêu hoá ở ruôt non 
1. Biến đổi lí học:

-

- Tiết dị Thức ăn hoà loãng trộn 
đều dịch

-

- Muối mật tách lipit thành giọt 
nhỏ biệt lập tạo nhu tương hoá 
Phân nhỏ thức ăn 2. Biến đổi hoá
học:

-

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

toàn thành chất dinh dưỡng mà 
cơ thể hấp thụ được?

-

- Thức ăn được nghiền nhỏ

thấm đều dịch tiêu hoá Biến đổi 
hoá học được thực hiện dễ 
dàng

-

- Muối mật Glyxêrin + Axit béo

IV/ CỦNG CỐ:

GV nhận xét buổi thực hành
Cho điểm các nhóm 
HS dọn vệ sinh lớp
V/ DẶN DÒ:

Làm bài thu hoạch theo các câu hỏi trong SGK trang 77
Chuẩn bị bài: "Tiêu hoá và các cơ quan tiêu hoá"

Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:... BÀI 29

HẤP THỤ CHẤT DINH DƯỠNG

VÀ THẢI PHÂN

I. Mục tiêu:.

1. Kiến thức: HS:

- HS trình bày được những đặc điểm cấu tạo của ruột non phù hợp với chức năng hấp thụ chất dinh

dưỡng

- Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng từ ruột non tới các cơ quan, tế bào 
- Vai trò của gan trên con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng

- Vai trị của ṛt gìa trong q trình tiêu hoá của cơ thể
 2 . Kỹ năng: Rèn kỹ năng:

- Thu thập kiến thức từ tranh hình, thông tin - Khái quát, tư duy tổng hợp - Hoạt động nhóm
 3/ Thái độ: Giáo dục ý thức vệ sinh ăn uống, chống tác hại cho hệ tiêu hoá.

- Hình thành ý thức giữ vệ sinh nơi công cộng 
 II. Đồ dùng dạy học:

- Tranh phong to hinh SGK. B ng 29 SGK- T li u v vai tro c a gan trong

a

ư ê

ê

u

h p th ch t dinh d

â

u

â

ươ

ng

Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo

đừơng máu Các chất dinh dưỡng được hấp thụ và vận chuyển theo đường bạch huyết
Đường Axit béo và Glyxêrin Axit amin Các Vitamin tan

trong nước Các muối khoáng Nước Lipit (các giọt nhỏ đã được nhủ tương hoá) Các Vitamin tan trong dầu ( Vitamin:A,D,E,K)
III. Tiến trình tổ chức tiết dạy:

1/ Ổn định lớp: 1p
2/ Kiểm tra bài cu:

- Họạt động tiêu hố chủ ́u ở ṛt non là gì?

- Với một khẩu phần bữa ăn đầy đủ các chất và sự tiêu hoá diễn ra có hiệu quả thì với thành phần 
các chất dinh dưỡng sau khi tiêu hoá ở ruột non là gì?

2.

Mở bài: Cơ thể đã hấp thụ các chất dinh dưỡng này như thế nào? Bài hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm 
hiểu vấn đề này.

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1: Tìm hiểu về hấp

thụ chất dinh dưỡng

- GV thông báo: Nước và muối 
khoáng hoà tan được hấp thụ 
ngay ở dạ dày còn các sản 
phẩm của quá trình tiêu hoá như
đường đơn, glixêrin và axit béo,

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

15p

axit amin được hấp thụ ở niêm 
mạc ruôt non.

- Hiệu quả hấp thụ chất dinh 
dưỡng phụ thuộc vào yếu tố 
nào?

- Ruột non có đặc điểm cấu tạo 
gì đặc biệt làm tăng diện tích bề

mặt hấp thụ của nó ? So sánh 
với dạ dày?

- Đồ thị hình 29.2 SGK nói lên 
điều gì về sự hấp thụ các chất 
dinh dưỡng ở ruột non?

- GV cho HS thảo luận nhóm trả 
lời các câu hỏi SGK

- Đặc điểm cấu tạo trong của 
ruột non có ý nghĩa gì với chức 
năng hấp thụ các chất dinh 
dưỡng của nó?

- Căn cứ vào đâu, người ta 
khẳng định rằng ruột non là cơ 
quan chủ yếu của hệ tiêu hoá 
đảm nhận vai trò hấp thụ các 
chất dinh dưỡng?

- GV nhận xét - đánh giá - bổ 
sung

Hoạt động 2:Tìm hiểu về con 
đường hấp thụ, vận chuyển các 
chất và vai trò của gan

- GV cho HS đọc thông tin và 
thảo luận nhóm điền bảng SGK

và trả lời câu hỏi

- Gan đóng vai trò gì trên con 
đường vận chuyển các chất về 
tim?

- Hiệu quả hấp thụ chất dinh 
dưỡng phụ thuộc vào diện tích 
bề mặt hấp thụ

- Ruột non có nếp gấp, lông 
ruột, hệ thống mao mạch

- Đồ thị 29.2 cho thấy: Ngay từ 
đoạn đầu của ruột non, sự hấp 
thụ các chất dinh dưỡng bắt 
đầu tăng dần, tỉ lệ % hấp thụ 
phản ánh trong đồ thị tương 
ứng với khẩu phần ăn đơn giản.
Nếu với khẩu phần ăn đầy đủ 
thì sẽ đạt tới 100% ở khoảng 
cách xa hơn (tính từ miệng) 
- HS quan sát tranh thảo luận 
nhóm để trả lời các câu hỏi 
SGK

- Diện tích bề mặt bên trong của
ruột non rất lớn là điều kiện 
cho sự hấp thụ các chất dinh 
dưỡng với hiệu quả cao. Hệ

mao mạch máu và mạch bạch 
huyết phân bố dày đặc tới từng 
lông ruột cung sẽ là điều kiện 
cho sự hấp thụ các chất dinh 
dưỡng với hiệu quả cao 
- Người ta khẳng định ruột non 
là cơ quan chủ yếu của hệ tiêu 
háo đảm nhận vai trò hấp thụ 
chất dinh dưỡng là căn cứ vào 
các bằng chứng sau:

+Ruột non có bề mặt hấp thụ rất
lớn (tới 400 - 500 m2),lớn nhất

so với các đoạn khác của ống 
tiêu hố. Ṛt non cịn có mạng
mao mạch máu và mạch bạch 
huyết dày đặc.

+ Thực nghiệm phân tích thành 
phần các chất của thức ăn 
trong các đoạn ống tiêu hoá 
(hình 29.2 SGK) cung chứng tỏ 
sự hấp thụ các chất dinh dưỡng
diễn ra ở ruột non

- HS đọc thông tin, quan sát 
hình 29.3 và điền bảng, trả lời 
câu hỏi

- Vai trò của gan :

+ Điều hoà nồng độ các chất 
dinh dưỡng (đường glucozơ, 
axit béo) trong máu ở mức ổn 
định, phần dư sẽ được biến đổi 
để tích trữ hoặc thải bỏ. 
+ Khử các chất độc bị lọt vào 

cùng các chất dinh dưỡng

- Cấu tạo ruột non phù hợp với 
việc hấp thụ:

+ Niêm mạc ruột có nhiều nếp 
gấp

+ Có nhiều lông ruột và lông 
ruột cực nhỏ

+ Mạng lưới mao mạch máu và 
bạch huyết dày đặc (cả ở lông 
ruột)

+ Ruột dà tổng diện tích bề mặt 
hấp thụ 500m2

II/ Con đường vận chuyển các 
chất sau khi hấp thụ và vai trò 
của gan

1. Đường máu:

- Đường, Axit béo và Glyxêrin, 
Axit amin, các vitamin atn trong 
nước, nước và muối khoáng. 
2. Đường bạch huyết:

- Lipit, các vitamin tan trong dầu 
như A,D,E.K

3. Vai trò của gan:

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

5p

- GV nhận xét - đánh giá - bổ 
sung

- GV giảng thêm về chức năng 
dự trữ của gan đặc biệt là cá 
điều này liên quan đến chế đô 
dinh dưỡng. Còn chức năng 
khử đôc của gan là lớn nhưng 
không phải là vô tậ Cần bảo 
đảm chế đô ăn uống và an toàn 
thực phẩm

Hoạt đợng 3: Tìm hiểu về vai trị
của ṛt già trong quá trình tiêu 
hoá

- GV cho HS đọc thông tin và trả 
lời câu hỏi trong SGK:

- Vai trị chủ ́u của ṛt già 
trong q trình tiêu háo ở cơ thể
người là gì?

- GV nhận xét - đánh giá - bổ 
sung

- GV giảng thêm: Ruôt già 
không phải là nơi chứa phân (vì 
ruôt già dài 1,5m) - Rôt già có 
các vi khuẩn lên men thối - Hoạt
đông cơ học của ruôt già: Dồn 
chất chứa trong ruôt xuống ruôt
thằng - GV liên hệ tới bệnh táo 
bón: Bệnh táo bón là do lối 
sống ít vận đông, giảm nhu 
đông ruôt già Cần ăn nhiều chất
xơ, vận đông vừa phải

- Các nhóm khác nhận xét - bổ 

sung - đánh giá

- Hấp thụ thêm phần nước còn 
cần thiết cho cơ thể. Thải phân 
ra môi trường ngoài

dưỡng trong máu được ổn định, 
đồng thời khử các chất độc có 
hại với cơ thể

III/ Thải phân: 
- Vai trò của ruột già:

+ Hấp thụ nước cần thiết cho cơ 
thể

+ Thải phân ( chất cặn bã ) ra 
khỏi cơ thể

IV. Củng cố:5p

- Các chất dinh dưỡng đã được hấp thụ qua niêm mạc ruột non như thế nào?
 - Vai trò của gan trong sự hấp thụ các chất dinh dưỡng?

V. Dặn dò: 2p

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……...

TIẾT:... BÀI 30 VỆ SINH TIÊU HOÁ

I. Mục tiêu:.

1. Kiến thức: HS:

- HS trình bày được các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hố và mức đợ tác hại của nó .
- Chỉ ra được các biện pháp bảo vệ hệ tiêu hoá và đảm bảo sự tiêu hoá có hiệu quả . 
 2 . Kỹ năng: Rèn kỹ năng:

-Liên hệ thực tế , giải thích bằng cơ sở khoa học .
- Hoạt động nhóm .

3/ Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ giữ gìn hệ tiêu hố thơng qua chế đợ ăn và luyện tập . 
 II. Đồ dùng dạy học:

- Tranh ảnh về các bệnh về răng , dạ dày , các loại giun , sán kí sinh ở Ruột ( nếu có ) .

- B ng ph : b ng 30 .1 SGK

a

u

a

Tác nhân Cơ quan hoạt động bị ảnh hưởng Mức độ ảnh hưởng
Vi khuẩn - Răng - Dạ dày , ruột - Các tún tiêu

hố - loét Tạo mơi trường axit làm bỏng men răng - Bị viê tăng tiết dịch - Bị viêm 
Giun sán - Ṛt - Các tún tiêu hố - Gây tắc ruột - Gây tắc ống mật

Ăn uống không 
đúng cách

- Các cơ quan tiêu hố - Hoạt đợng tiêu 
hố - Hoạt đợng hấp thụ

- Có thể bị viêm - Kém hiệu quả - Giảm
Khẩu phần ăn

không hợp lý - hoá Các cơ quan tiêu hoá - Hoạt động hấp thụ- Hoạt động tiêu - loạn Dạ dày và ruột bị mệt mỏi , gan có thể bị xơ - Kém hiệu quả . - Bị rối 
III. Tiến trình tổ chức tiết dạy:

1/ Ổn định lớp: 1p
2/ Kiểm tra bài cu:

- Những đặc điểm cấu tạo của ṛt non giúp nó đảm nhiệm tốt vai trị hấp thụ chất dinh dưỡng? 
- Các con đường vận chuyển các chất dinh dưỡng sau khi hấp thụ ?

- Vai trò của gan ?
2. Bài mới :

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
17p

18p

Hoạt động 1: Tìm hiểu về các tác
nhân gây hại

- HS đọc thầm thông tin SGK
- GV treo bảng phụ

- Hướng dẫn HS thảo luận nhóm
trả lời bảng 30.1

- GV nhận xét - đánh giá. 
-GV tổng kết : Cho biết các tác 
nhân gây hại cho hệ tiêu hố ?

- Mức đợ ảnh hưởng tới các cơ 
quan do các tác nhân gây ra 
như thế nào ?

- Ngoài ra các tác nhân trên em 
còn biết có tác nhân nào nữa 
gây hại cho hệ tiêu hoá ?

Hoạt động 2: Tìm hiểu các biện 
pháp bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi 
các tác nhân có hại và đảm bảo 
sự tiêu hoá có hiệu quả .
- Yêu cầu HS đọc thông tin SGK 
- GV nêu câu hỏi thảo luận : 
- Thế nào là vệ sinh răng miệng 
đúng cách ?

- Thế nào là ăn uống hợp vệ 
sinh ?

- Tại sao ăn uống đúng cách lại 
giúp hệ tiêu hoá đạt hiệu quả ?

- Em đã thực hiện biện pháp bảo
vệ hệ tiêu hố như thế nào ?

- HS đọc thơng tin 
- HS quan sát

- HS thảo luận nhóm điền vào

bảng 30.1

- Các nhóm khác nhận xét bổ 
sung

- HS xem lại bảng 30.1 và tự rút 
kết luận .

+ Trùng kiết lị : Gây kiết lị 
+ Thuốt trừ sâu còn tồn đọng 
trong thức ăn

+ Thức ăn có nhuộm phẩm màu
+ Một số chất dùng nhiều sẽ 
gây hại như : Rượu ảnh hưởng 
tim gan , các chất chát như : 
Nước trà , ổi xanh , dùng nhiều 
sẽ gây táo bón .

+ Ruồi muỗi , tác nhân truyền 
bệnh nguy hiểm

- HS đọc thông tin SGK

- Đánh răng sau khi ăn và trước 
khi đi ngủ bằng bàn chải mềm 
và thuốc đánh răng có chứa F , 
Ca. Chải răng đúng cách . 
- Ăn chín , uống sôi .Rau sống 
và trái cây cần được rửa sạch

trước khi ăn. Không để ruồi , 
nhặng đậu vào thức ăn 
- ăn chậm nhai kỹ thức ăn được
nghiền nhỏ , dễ thấm dịch tiêu 
hoá

- ăn thức ăn hợp khẩu vị , ăn 
trong bầu không khí vui vẻ , 
thoải má tiết dịch tiêu hoá nhiều
Sau khi ăn cần có thời gian nghỉ
ngơi , giúp cho hoạt đợng tiết 
dịch tiêu hố và co bóp của dạ 
dày , ruột phát triể Hiệu quả tiêu

I/ Các tác nhân gây hại cho hệ 
tiêu hoá :

- Các vi sinh vật gây bệnh như : 
Vi khuẩn , giun sán ..

- Các chất độc hại trong thức ăn 
đồ uống

- ăn không đúng cách , khẩu 
phần ăn không hợp lí

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

- Tại sao không nên ăn vặt ? 
- Tại sao không nên ăn quá no 
vào buổi tối ?

- Tại sao khơng nên ăn kẹo vào 
buổi tối ?

hố cao

- HS trả lời cá nhân dựa vào 
thực tế

- Cần hình thành các thói quen 
ăn uống hợp vệ sinh , ăn khẩu 
phần ăn hợp lí , ăn uống đúng 
cách và vệ sinh răng miệng sau 
khi ăn để bảo vệ hệ tiêu hoá 
tránh các tác nhân có hại và hoạt
đợng tiêu hố có hiệu quả . 
 IV. Củng cố:5p

- Các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá là gì ?

- Cần phải làm gì để bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo tiêu hoá có hiệu quả ? 
 V. Dặn dò: 2p

- Học ghi nhớ

- Soạn bài 31 : " Trao đổi chất "

Ngày soạn:…… /……. /……..
Ngày dạy:..……/……. /……..

CHƯƠNG VI :

TRAO ĐỔI CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG

TIẾT:... BÀI 31

TRAO ĐỔI CHẤT

I. Mục tiêu:.

1. Kiến thức: HS:

- Phân biệt được sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường với sự trao đổi chất ở tế bào.
-Trình bày được mối liên quan gửia trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế bào .
 2 . Kỹ năng: Rèn kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình . 
- Rèn kỹ năng quan sát , liên hệ thực tế

- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm 
 3/ Thái độ:

- Giáo dục ý thức bảo vệ sức khoẻ 
 II. Đồ dùng dạy học:

1/ Giáo viên:

- Hình phóng to 31.1 và 31 .2 .

- B ng ph :

a

u

Hệ cơ quan

Vai trò trong sự trao đởi chất

- Tiêu hố 
- Hô hấp

- Bài tiết 
- Tuần hoàn

- Biến đổi thức ă chất dinh dưỡng , thải các chất thừa ra ngoài qua hậu môn 
- Lấy Oxi và thải cacbonic

- Lọc từ máu , thải bài tiết qua nước tiểu .

- Vận chuyển Oxi và chất dinh dưỡng tới tế bào ; Vận chuyển CO2 tời phổi và chất thải

tới cơ quan bài tiết .

2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp: 1p

2/ Kiểm tra bài cu:

- Các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá là gì ?

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

2. Bài mới :

Mở bài: Em hiểu thế nào là trao đổi chất ? Vật không sống có trao đổi chất không ? Trao đổi 
chất ở người diễn ra như thế nào ?

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
10p

15p

10p

Hoạt động 1: Trao đổi chất giữa 
cơ thể và môi trường ngoài . 
- GV treo tranh H31.1

- Sự trao đổi chất giữa cơ thể và
môi trường ngoài biểu hiện như 
thế nào ?

- Gv treo bảng phụ :

- Yêu cầu HS hoạt động nhóm 
trả lời phiếu bài tập

- GV bổ sung , đánh giá

Kết luận : Môi trường ngoài 
cung cấp cho cơ thể thức ăn , 
nước muối khoáng . Qua quá 
trình tiêu hoá , cơ thể tổng hợp 
nên những sản phẩm đặc trưng 
của mình , đồng thời thải các 
sản phẩm thừa ra ngoài qua hậu
môn . Hệ hô hấp Oxi từ môi 
trường ngoài để cung cấp cho 
các phản ứng sinh hoá trong cơ
thể và thải ra ngoài khí cacbonic
. Đó là sự trao đổi chất ở cơ thể

đảm bảo cho cơ thể tồn tại và 
phát triển . Nếu không có sự 
TĐC , cơ thể không tồn tại được
. Ở vật vô cơ , sự TĐC chỉ dẫn 
tới biến tính và huỷ hoại . Vì vậy 
TĐC ở sinh vật là đặc tính cơ 
bản của sự sống .

Hoạt động 2: Trao đổi chất giữa 
tế bào và môi trường trong . 
- GV yêu cầu HS đọc thông tin , 
quan sát hình thảo luận các câu 
hỏi

- Máu và nước mô cung cấp 
những gì cho tế bào ?

- Hoạt động sống của tế bào tạo 
ra những sản phẩm gì ?

- Các sản phẩm từ tế bào thải ra 
được đưa tới đâu ?

- Sự trao đổi chất giữa tế bào và 
môi trường trong biểu hiện như 
thế nào ?

- GV giúp HS hoàn thiện hiến 
thức .

Hoạt động 3 : Mối quan hệ giữa 
trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với
trao đổi chất ở cấp độ tế bào 
- GV yêu cầu HS quan sát hình

- Quan sát tranh

- Lấy chất cần thiết vào cơ thể 
thải cacbonic và chất cặn bã ra 
môi trường

- HS hoạt động nhóm trả lời 
phiếu bài tập

- Các nhóm khác nhận xét bổ 
sung

- HS xem lại bảng phụ của GV 
và tự rút kết luận .

- HS dựa trên hình 31.2 vận 
dụng kiến thức thảo luận trong 
nhóm thống nhất câu trả lời . 
- Máu mang Oxi và chất dinh 
dưỡng qua nước mô tế bào 
- Hoạt động của tế bào tạo ra 
năng lượng , khí Cacbonic , 
chất thải

- Các sản phẩm đó qua nước

mô , vào má đến hệ hô hấp , bài
tiết thải ra ngoài .

- Đại diện nhóm phát biểu , các 
nhóm khác bổ sung .

- HS dựa vào kiến thức ở mục 1

I/ Trao đổi chất giữa cơ thể và 
môi trường ngoài :

- Ở cấp độ cơ thể , môi trường 
ngoài cung cấp thức ăn , nước , 
muối khoáng và Oxi qua hệ tiêu 
hoá , hệ hô hấp , đồng thời tiếp 
nhận chất bã , sản phẩm phân 
huỷ và khí CO2 từ cơ thể thải ra

ngoài .

II/ Trao đổi chất giữa tế bào và 
môi trường trong :

- Sự trao đổi chất giữa TB và môi
trường trong biểu hiện : 
+ Chất dinh dưỡng và Ôxi được 
TB sử dụng cho các hoạt động 
sống , đồng thời các sản phẩm 
phân huỷ đưa tới các cơ quan 
thải ra ngoài .

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

trả lời câu hỏi :

- Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể 
thực hiện như thế nào ?

- ĐC ở cấp độ tế bào được thực 
hiện như thế nào ?

- Nếu TĐC ỡ một cấp ngừng lại 
sẽ dẫn tới hậu quả gì ?

- GV yêu cầu HS rút ra kết luận 
về mối quan hệ giữa trao đổi 
chất ở 2 cấp độ .

và 2 để trả lời câu hoỉ :

- Trao đổi chất ơ cấp độ cơ thể :
Là sự trao đổi giữa các hệ cơ 
quan với môi trường ngoài để 
lấy chất dinh dưỡng và Oxi cho 
cơ thể

- Trao đổi chất ở cấp độ tế bào :
là sự trao đổi chất giữa tế bào 
và môi trường bên trong . 
- Nếu trao đổi chất ngừng thì cơ
thể sẽ chết .

- HS tự rút ra kết luận .

- HS đọc kết luận chung ( khung
ghi nhớ SGK )

- Trao đổi chất ở hai cấp độ có 
liên quan mật thiết với nhau , 
đảm bào cho cơ thể tồn tại và 
phát triển .

IV. Củng cố:5p

- Ở cấp độ cơ thể sự TĐC diễn ra như thế nào ?

- TĐC ở tế bào có ý nghĩa gì đối với trao đổi chất của cơ thể ?

- Nêu mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với TĐC ở cấp tế bào ? 
 V. Dặn dò: 2p

- Học ghi nhớ

- Soạn bài 32 : " Chuyển hoá "
Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:... BÀI: 32

CHUYỂN HOÁ

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Xác định được sự chuyển hoá vật chất và năng lượng trong TB gồm 2 quá trình đồng hoá và dị 
hóa , là hoạt động cơ bản của sự sống .

- Phân tích được mối quan hệ giữa trao đổi chất với chuyển hoá vật chất và năng lượng 
2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng phân tích so sánh 
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm 
3 / Thái độ :

II. Đồ dùng dạy học:
 - Hình phóng to 32.1

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp: 1p

2/ Kiểm tra bài cu:

- Ở cấp độ cơ thể sự TĐC diễn ra như thế nào ?

- TĐC ở tế bào có ý nghĩa gì đối với trao đổi chất của cơ thể ?

- Nêu mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với TĐC ở cấp tế bào ?

3. Mở bài: TB thường xuyên trao đổi chất với môi trường ngoài . Vật chất được tế bào sử dụng như thế 
nào ?

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nợi dung
15p Hoạt đợng 1: Chủn hố vận

chất và năng lượng . 
- GV yêu cầu HS nghiên cứu 
thông tin kết hợp quan sát hì 

thảo luận 3 câu hỏi mục▼ tr 102 
+ Sự chuyển hoá vật chầt và 
năng lượng gồm những qua 
trình nào ?

- HS nghiên cứu thông tin tự 
thu nhận kiến thức . Thảo luận 
nhóm thống nhất đáp án 
+ Gồm 2 quá trình đối lập là 
đồng hoá và dị hoá .

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

10p

+ Phân biệt trao đổi chất với 
chuyển hoá vật chất và năng 
lượng ?

+ Năng lượng giải phóng ở tế 
bào được sử dụng vào những 
hoạt động nào ?

- Gv hoàn chỉnh kiến thức .

- GV yêu cầu HS tiếp tục nghiên 
cứu thô trả lời câu hỏi mục 

trang 103

- GV gọi HS lên trả lời

- GV hoàn chỉnh kiến thức 
- Tỉ lệ giữa đồng hoá và dị hoá ở
những độ tuổi và trạng thái khác
nhau thay đổi như thế nào ?

Hoạt động 2: Chuyển hoá cơ 
bản

+ Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi 
có tiêu dùng năng lượng 
không ? Tại sao?

- Em hiểu chuyển hoá cơ bản là 
gì? Ý nghĩa của chuyển hoá cơ 
bản ?

- GV hoàn thiện kiến thức

Hoạt động 3 : Điều hoà sự 
chuyển hoá vật chất và năng 
lượng .

- Có những hình thức nào điều 
hoà sự chuyển hoá vật chất và 
năng lượng ?

+ TĐC là hiện tượng trao đổi 
các chất. Chuyển hoá vật chất 
và năng lượng là sự biến đổi 
vật chất và năng lượng .
+ Năng lượng : Co cơ sinh cơng
. Đồng hố . Sinh nhiệt

- Đại diện nhóm phát biểu , các 
nhóm khác bổ sung

- Cá nhân tự thu nhận thông 
tin , kết hợp quan sát lại hình 
hoàn thành bài tập ra giấy nháp.
1 HS lập bảng so sánh

- 1 HS trình bày mối quan hệ : 
+ Khơng có đồng hố khơng có 
ngun liệu cho dị hố

+ Khơng có dị hố khơng có 
năng lượng cho đồng hố . 
- Lớp nhận xét bổ sung

- HS nêu được : 
+ Lứa tuổi :

* Trẻ em : đồng hoá > dị hoá 
* Người già : Dị hoá > đồng hoá 
+ Trạng thái :

* Lao đợng : dị hố > đồng hố 
* Nghỉ: Đồng hoá > dị hoá . 
- HS vận dụng kiến thức đã họ 
trả lời

+ Có tiêu dùng năng lượng cho 
hoạt động của tim , hô hấp và 
duy trì thân nhiệt

- Đó là năng lượng để duy trì sự
sống

- 1 vài HS phát biểu , lớp bổ 
sung .

- HS nêu được các hình thức : 
+ Sự điều khiển của hệ thần 
kinh .

+ Do các hoocmôn tuyến nội 
tiết

- Một vài HS phát biểu , Hs khác

- TĐC là biểu hiện bên ngoài của

quá trình chủn hố trong tế 
bào

- Mọi hoạt đợng của cơ thể đều 
bắt nguồn từ sự chuyển hoá 
trong tế bào .

+ Đồng hoá (Tổng hợp chất. Tích 
luỹ năng lượng )

+ Dị hoá ( Phân giải chất Giải 
phóng năng lượng )

- Mối quan hệ : Đồng hoá và dị 
hoá đối lập nhau , mâu thuẫn 
nhau nhưng thống nhất và gắn 
bó chặt chẽ với nhau .

- Tương quan giữa đồng hố và 
dị hố phụ tḥc vào lứa tuổi , 
giới tính và trạng thái cơ thể .

II/ Chuyển hoá cơ bản :

- Chuyển hoá cơ bản là năng 
lượng tiêu dùg khi cơ thể hoàn 
toàn nghỉ ngơi .

- Đơn bị : KJ/h/1kg

- Ý nghĩa : Căn cứ vào chuyển 
hoá cơ bản để xác định tình 
trạng sức khoẻ , trạng thái bệnh 
lí .

III / Điều hoà sự chuyển hoá vật 
chất và năng lượng :

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

- GV hoàn chỉnh kiến thức

bổ sung - Cơ chế thể dịch do hoocmôn đổ

vào máu .
 IV. Củng cố:5p

- Ghép cac câu sau :

 Đồng hoá 
 Dị hoá 
 Tiêu hoá 
 Bài tiết

a) Lấy thức ăn biến đổi thành chất dinh dưỡng hấp thụ vào máu 
b) Tổng hợp chất đặc trưng và tích luỹ năng lượng

c) Thải và phân huỷ các sản phẩm thừa ra môi trừơng ngoài

d) Phân giải chất đặc trưng thàn chất đơn giản và giải phóng năng lượng .
- Chuyển hoá là gì ? Chuyển hoá gồm các quá trình nào ?

- Vì sao nói chuyển hoá vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của cuộc sống ? 
V. Dặn dò: 2p

- Học ghi nhớ

- Đọc mục em có biết 
 - Soạn bài 33 : " Thân nhiệt "

Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:... BÀI 33

THÂN NHIỆT

I. Mục tiêu:.

1. Kiến thức: HS:

- Trình bày được khái niệm thân nhiệt và các cơ chế điều hoà thân nhiệt

- Giải thích được cơ sở khoa học và vận dụng được vào đời sống các biện pháp chống nóng lạnh
, để phòng cảm nóng , cảm lạnh

2 . Kỹ năng: Rèn kỹ năng:

- Vận dụng lý thuyết vào thực tiễn . Tư duy tổng hợp , khái quát . Rèn kỹ năng hoạt động nhóm 
 3/ Thái độ: Giáo dục ý thức tự bảo vệ cơ thể , đặc biệt khi môi trường thay đổi

II. Đồ dùng dạy học:

- Tư lịêu về sự trao đổi chất , thân nhiệt , tranh môi trường .

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp: 1p

2/ Kiểm tra bài cu:

- Chuyển hoá là gì ? Chuyển hoá gồm các quá trình nào ?

- Vì sao nói chuyển hoá vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của cuộc sống ?

3. Mở bài: Em đã tự cập nhiệt độ bằng nhiệt kế chưa và được bao nhiêu độ ? Đó chính là thân nhiệt 
TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

10p Hoạt động 1:Tìm hiểu thân nhiệt 
là gì?

- Yêu cầu HS đọc SGK
+ Thân nhiệt là gì ?

+ Ở người khoẻ mạnh thân nhiệt
thay đổi như thế nào khi trời 
nóng hay lạnh ? ( Gv gợi ý : vận 
dụng kiến thức bài 31 và 32)
+ Nhiệt độ của cơ thể được sinh
ra do đâu?

+ Tại sao khi sốt nhiệt độ tăng 
quá 420 C ?

+ Gv nhận xét, chỉnh sửa, bổ 
sung, hoàn thiện kiến thức cho

- Cá nhân tự nghiên cứu thông 
tin SGK trang 105 .

+ Thân nhiệt ổn định do cơ chế 
tự điều hoà

+ Khi trời lạnh hoặc trời nóng, 
nhiệt độ của cơ thể vẫn giữ xấp 
xỉ 37 0, chỉ chênh lệch trong

khoảng 0,5 0.

+ Quá trình chuyển hoá sinh ra 
nhiệt .

+ Vì lúc đó các bạch cầu đang 
hoạt động để tiêu diệt mầm 
bệnh.

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

15p

10p
HS

- GV giảng thêm : Ở người khoẻ 
mạnh thân nhiệt không phụ 
thuôc môi trường do cơ chế

điều hoà

- GV chuyển ý : Cân bằng giữa 
sinh nhiệt và toả nhiệt là cơ chế tự 
điều hoà thân nhiệt .

Hoạt động 2: Tìm hiểu các cơ 
chế điều hoà thân nhiệt . 
- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm
trả lời câu hỏi :

+ Bộ phận nào của cơ thể tham 
gia vào sự điều hoà thân nhiệt ? 
+ Sự điều hoà thân nhiệt dựa 
vào cơ chế nào ?

- GV gợi ý bằng các câu hỏi nhị:
+ Nhiệt đợ hoạt động của cơ thể 
sinh ra đã đi đâu và để làm gì ? 
+ Khi lao động nặng cơ thể có 
những phương thức toả nhiệt 
nào ?

+ Vì sao vào mùa hè da người 
thường hồng hào , cịn mùa 
đơng ( trời rét ) da tái hay sởn 
gai ốc ?

+ Khi nóng độ ẩm khơng khí cao
, khơng thống gió ( oi bức ) cơ

thể có phản ứng gì ? và cảm 
giác như thế nào ?

- GV ghi tóm tắt ý kiến của nhóm
lên bảng

- GV chỉnh sửa , bổ sung, hoàn 
thiện kiến thức cho HS.

- GV giảng thêm: Mùa nóng 
( nhiệt đô cao , mạch máu dãn , 
máu qua da nhiều mặt hồng lên 
và mùa rét nhiệt đô thấp thì 
nguợc lại .

- GV giải thích : về cấu tạo lông 
mao liên quan đến hiện tượng 
sởn gai ốc.

+ Tại sao khi tức giận mặt đỏ 
nóng lên ?

Hoạt động 3 : Tìm hiểu các 
phương pháp chống nóng lạnh .
- GV yêu nêu câu hỏi :

+ Chế độ ăn uống về mùa hè và 
mùa đông khác nhau như thế 
nào ?

+ Chúng ta phải làm gì để chống
nóng và chống rét ?

+ Vì sao rèn luyện thân thể cung 
là biện pháp chống nóng , 
chống rét ?

- HS tự bổ sung kiến thức

- Cá nhân tự thu nhận thông tin 
SGK trang 105 và vận dụng kiến
thức bài 32 + kiến thức thực tế 
trao đổi nhóm thống nhất ý kiến
trả lời câu hỏi

+ Da và thần kinh có vai trò 
quan trọng trong điều hoà thân 
nhiệt

+ Do cơ thể sinh ra phải thốt 
ra ngoài

+ Lao đợng nặng - tốt mồ hơi , 
mặt đỏ , da hồng .

+ Mạch máu co , dãn khi nóng 
lạnh

+ Ngày oi bức khó tốt mồ hơi , 
bức bối

- Đại diện nhóm trình bà nhóm 
khác nhận xét bổ sung

- HS tự thu nhận kiến thức qua 
thảo luận và giảng giải của GV 
để rút ra kết luận cho vấn đề mà
GV đặt ra lúc trước .

- HS vận dụng kiến thức trả lời 
câu hỏi .

- Cá nhân nghiên cứu thông tin 
SGK trang 106 kết hợp kiến 
thức thực tế trao đổi nhóm 
thống nhất ý kiến và trình bày : 
+ Ăn uống phù hợp cho từng 
mùa

+ Quần áo , phương tiện phù 
hợp .

+ Rèn luyện thân thể giúp tăng 
sức chịu đựng của cơ thể

- Thân nhiệt là nhiệt độ của cơ 
thể .

- Thân nhiệt luôn ổn định 370C là

do sự cân bằng giữa sinh nhiệt 
và toả nhiệt .

II .Các cơ chế điều hoà thân 
nhiệt:

- Da có vai trò quan trọng nhất 
trong điều hoà thân nhiệt . 
- Cơ chế :

+ Khi trời nóng lao động nặng : 
Mao mạch ở da dã toả nhiệt , 
tăng tiết mồ hôi .

+ Khi trời rét : Mao mạch co lạ cơ
chân lông co giảm sự toả nhiệt 
( run sin nhiệt ).

- Mọi hoạt động điều hoà thân 
nhiệt đều là phản xạ dưới sự 
điều khiển của hệ thần kinh

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

+ Việc xây nhà , công sở …. Cần
lưu ý những yếu tố nào góp 
phần chống nóng lạnh ? 
+ Trồng cây xanh có phải là biện
pháp chống nóng không ?

- GV nhận xét ý kiến của các 
nhóm . Sau khi thảo luận yêu

cầu HS nêu rõ các biện pháp 
chống nóng lạnh cụ thể . 
- GV hỏi : Em đã có hình thức 
rèn luyện nào để tăng sức chịu 
đựng của cơ thể ?

- Giải thích câu : " Mùa nóng 
chóng khát , trời mát chóng đói
- Tại sao mùa rét càng đói càng 
thấy rét ?

+ Nhà thoáng mát mùa hè , ầm 
cúng mùa đông

+ Trồng nhiều câ tăng bóng mát
, Oxi

- Đại diện nhóm trình bày đáp 
án nhóm khác bổ sung . 
- HS nêu cácbiện pháp chống 
nóng lạnh cụ thể .

- HS trả lời.

- Thảo luận toàn lớp

- HS vận dụng kiến thức trả lời

- Biện pháp phòng chống nóng 
,lạnh :

+ Rèn luyện thân thể ( rèn luyện 
da) tăng khả năng chịu đựng của
cơ thể.

+ Nơi ở và nơi làm việc phải phù
hợp cho mùa nóng và mùa lạnh 
+ Mùa hè : Đội mu nón khi đi 
đường , lao động .

+ Mùa đông : Giữ ấm chân , cổ , 
ngực . Thức ăn nóng , nhiều mỡ .
- Trồng nhiều cây xanh quanh 
nhà và nơi công cộng . 
 IV. Củng cố:5p

- Thân nhiệt là gì ? Tại sao thân nhiệt luôn ổn định ? 
- Trình bày cơ chế điều hoà thân nhiệt khi trời nóng , lạnh ? 
V. Dặn dò: 2p

- Học ghi nhớ

- Đọc mục em có biết

- Tìm hiểu các loại Vitamin và khoáng trong thức ăn .
 Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:... BÀI: 34

VITAMIN và MUỐI KHOÁNG

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Trình bày được vai trò của Vitamin và muối khoáng .

- Vận dụng những hiểu biết về Vitamin và muối khoáng trong việc xây dựng khẩu phần ăn hợp lí 
và chế biến thức ăn .

2/ Kỹ năng:

- Phân tích , quan sát , Vận dụng lý thuyết vào thực tiễn .
3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức vệ sinh thực phẩm . Bíêt cách phối hợp , chế biến thức ăn khoa học . 
 II. Đồ dùng dạy học:

- Tranh ảnh một số nhóm thức ăn chứa Vitamin và muối khoáng . 
- Tranh trẻ em bị còi xương do thiếu Vitamin D , bưới cổ do thiếu Iốt.
III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp: 1p

2/ Kiểm tra bài cu:

- Thân nhiệt là gì ? Tại sao thân nhiệt luôn ổn định ? 
 - Trình bày cơ chế điều hoà thân nhiệt khi trời nóng , lạnh ?

3. Mở bài:

GV

đư

a thông tin l ch s tim ra Vitamin , gi i thich y ngh a c a t

i

ư

a

i u ư

Vitamin

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
17p Hoạt động 1:Tìm hiểu vai trò của

Vitamin đối với đời sống .
- GV nêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin, hoàn thành bài 
tập mục▼ .

- Học sinh đọc thật kỹ thông 
tin , dựa vào hiểu biết cá nhân 
để làm bài tập

- Một học sinh đọc kết quả bài 
tập , lớp bổ sung để có đáp án

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

17p

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu tiếp thông tin 2 và bả trả lời

câu hỏi :

+ Em hiểu Vitamin là gì ?

+ Viatmin có vai trò gì đối với cơ
thể ?

+ Thực đơn trong bữa ăn cần

được phối hợp như thế nào để 
cung cấp đủ Vitamin cho cơ thể
- Gv tổng kết lại nội dung đã 
thảo luận

- Lưu ý : Vitamin được xếp vào 2
nhóm :

+ Tan trong dầu mỡ
+ Tan trong nước

Chế biến thức ăn cho phù hợp
 Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trị 
của muối khống đối với cơ thể 
- Yêu cầuHS đọc kỹ thông tin và
bảng tóm tắt vai trị của mợt số 
muối khống, thảo ḷn nhóm 
trả lời câu hỏi.

+ Vì sao nếu thiếu Vitamin D trẻ 
sẽ mắc bệnh còi xương ?

+ Vì sao nhà nước vận động sử 
dụng muối Iốt ?

+ Trong khẩu phần ăn hằng 
ngày cần làm như thế nào để đủ 
Vitamin và muối khoáng ?

- GV tổng kết lại nội dung đã

thảo luận. Em hiểu những gì về 
muối khoáng?

đúng ( 1, 3, 5, 6)

- Học sinh đọc tiếp phần thông 
tin và bảng tóm tắt vai trò 
Vitamin , thảo luận để tìm câu 
trả lời .

+ Vitamin là hợp chất hoá học 
đơn giản .

+ Tham gia cấu trúc nhiều thế 
hệ Enzim , thiếu Vitamin dẫn 
đến rối loạn hoạt động của cơ 
thể .

+ Thực đơn cần phối hợp thức 
ăn có nguồn gốc động vật và 
thực vật .

- HS thảo luận nhóm trả lời câu 
hỏi.

+ Trẻ em còi xương vì : Cơ thể 
chỉ hấp thụ Canxi khi có mặt 
Vitamin D

+ Cần sử dụng muối Iốt để

phòng tránh bệnh bưới cổ . 
+ học sinh tự rút ra kết luận :

- Học sinh quan sát tranh nhóm 
thức ăn chứa nhiều khoáng , trẻ
em bị bướu cổ do thiếu Iốt . Bị 
còi xương.

- HS trả lời

- Vitamin là hợp chất hoá học 
đơn giản , là thành phần cấu trúc
của nhiều Enzim . Đảm bảo sự 
hoạt động sinh lý bình thường 
của cơ thể .

- Con người không tự tổng hợp 
được Vitamin mà phải lấy từ 
thức ăn .

- Cần phối hợp cân đối các loại 
thức ăn để cung cấp đủ Vitamin 
cho cơ thể .

II . Vai trị của muối khống đối 
với cơ thể:

- Muối khoáng là thành phần 
quan trọng của tế bào , tham gia 
vào nhiều hệ Enzim đảm bảo quá

trình trao đổi chất và năng lượng
- Khẩu phần ăn cần:

+ Phối hợp nhiều loại thức ăn 
( động vật và thực vật ) 
+ Sử dụng muối Iốt hằng ngày 
+ Chế biến thức ăn hợp lí để 
chống mất Vitamin

+ Trẻ em nên tăng cường muối 
Canxi .

IV. Củng cố:5p
-

- Vitamin có vai trị gì đối với hoạt đợng sinh lí của cơ thể ?
-

- Kể những điều em biết về Vitamin và vai trò của các loại Vitamin đó ?
-

- Vì sao cần bổ sung thức ăn giàu chất sắt cho các bà mẹ khi mang thai ? 
V. Dặn dò: 2p

- - Học ghi nhớ

- - Đọc mục em có biết

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:... BÀI: 35

ÔN TẬP HỌC KÌ I

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Hệ thống hóa kiến thức HK I

- Nắm chắc các kiến thức cơ bản đã học .
2/ Kỹ năng:

- Vận dụng kiến thức , khái quát theo chủ đề , họat động nhóm 
II. Đồ dùng dạy học:

- Tranh : Tế bào , cung phản xạ , cấu tạo xương dài …

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp: 1p

2/ Kiểm tra bài cu:

- Vitamin có vai trò gì đối với hoạt động sinh lí của cơ thể ?

- Kể những điều em biết về Vitamin và vai trò của các loại Vitamin đó ?
 - Vì sao cần bổ sung thức ăn giàu chất sắt cho các bà mẹ khi mang thai ?

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

25p Hoạt động 1: Hệ thống hóa kiến 
thức

-

- GV : chia lớp thành 6 nhóm và 
yêu cầu các nhóm hoàn thành 
bảng kiến thức của mình . Cụ 
thể : Nhóm 1 : Bảng 35 .1 ; nhóm
2 : bảng 35 . 2 ; nhóm 3 ….

-

- GV sửa bài và ghi ý kiến bổ 
sung

-

- Sau khi học sinh thảo luận , GV
cho học sinh nhắc lại tịan bợ 
các kiến thức đã học .

-

- Các nhóm tiến hành thảo luận 
theo nội dung trong bảng . Mỗi 
cá nhân phải vận dụng kiến 
thức của mình để thống nhất 
câu trả lờ cử đại diện trình bày 
-

- Các nhóm hoàn thiện kiến 
thức

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

10p Hoạt động 2: Thảo luận câu hỏi 
-

- GV yêu cầu học sinh trả lời câu
hỏi 1,2,3 SGK trang 112 : 
-

- Cho học sinh thảo luận và 
nhận xét ý kiến của bạn 
-

- Kết luận hòan thiện kiến thức .

- Học sinh thảo luận để thống 
nhất câu trả lời sau đó đại diện 
1 nhóm trình bày, các nhóm 
khác bổ sung .

IV. Dặn dò : 2p

-

Ôn tập chuẩn bị thi HK I

Ngày soạn:….../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:...BÀI:36

TIÊU CHUẨN ĂN UỐNG

NGUYÊN TẮC LẬP KHẨU PHẦN

I. Mục tiêu:.
1/Kiến thức:

- Nêu được nguyên nhân của sự khác nhau về nhu cầu dinh dưỡng ở các đói tượng khác nhau . 
- Phân biệt được giá trị dinh dưỡng có ở các lọai thực phẩm chính .

- Xác định được cơ sở và nguyên tắc xác định khẩu phần .
2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình 
 -Rèn kỹ năng vận dụng kiến thức vào đời sống . 
3 . Thái độ :

- Giáo dục ý thức tiết kiệm , nâng cao chất lượng cuộc sống .
II. Đồ dùng dạy học:

1/ Giáo viên:

- Tranh : ảnh các nhóm thực phẩm chính ., tháp dinh dưỡng 
- Bảng phụ lục giá trị dinh dưỡng của một số lọai thức ăn .

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp: 1p

2.Mở bài:

Các chất dinh dưỡng ( thức ăn ) cung cấp cho cơ thể hằng ngày theo các tiêu chuẩn qui định ,gọi là 
tiêu chuẩn ăn uống . vậy dựa trên cơ sở khoa học nào để đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lí ? Đó là 
điều chúng ta cần tìm hiểu ở bài này :

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1: Nhu cầu dinh

dưỡng của cơ thể .
-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin , đọc bảng : " 

Nhu cầu dinh dưỡng khuyến 
nghị cho người Việ Trả lời câu 
hỏi :

+ Nhu cầu dinh dưỡng ở các lứa

- Học sinh tự thu nhận thông tin
, thảo luận nhóm để trả lời câu

hỏi :

+ Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

10p

tuổi khác nhau như thế nào ? Vì 
sao có sự khác nhau đó ?

+ Sự khác nhau về nhu cầu dinh 
dưỡng ở mỗi cơ thể phụ thuộc 
những yếu tố nào ?

-

- GV tổng kết lại những nội dung
thảo luận .

+ Vì sao trẻ em suy dinh dưỡng 
ở các nước đang phát triển 
chiếm tỉ lệ cao ?

Hoạt động 2: Giá trị dinh dưỡng
của thức ăn .

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên

cứu thông tin ,quan sát tranh 
các nhóm thực phẩm và bảng 
giá trị dinh dưỡng một số lọai 
thức ăn, hoàn chỉnh phiếu học 
tập: Lọai thực phẩm - Tên thực 
phẩm Giàu Gluxit Giàu Prôtêin 
Giàu Lipít Nhiều Vitamin và chất 
khóang

+ Sự phối hợp các lọai thức ăn

có ý nghĩa gì ? 
-

- GV chốt lại kiến thức .
 Họat động 3 : Khẩu phần và 
nguyên tắc lập khẩu phần 
+ Khẩu phần là gì ?

-

- GV yêu cầu học sinh thảo luận:
+ Khẩu phần ăn uống của người
mới ốm khỏi có gì khác người 
bình thường ?

+ Vì sao trong khẩu phần thức 
ăn cần tăng cường rau , quả 
tươi ?

+ Để xây dựng khẩu phần hợp lí 
cần dựa vào những yếu tố nào ?

cao hơn người trưởng thành vì 
cần tích luy cho cơ thể phát 
triển . Người già nhu cầu dinh 
dưỡng thấp vì sự vận động của 
cơ thể ít .

+ Nhu cầu dinh dưỡng phụ 
thuộc vào lứa tuổi , giới tính , 
lao động ….

- Đại diện nhóm phát biểu , các 
nhóm khác bổ sung

+ Ở các nước đang phát triển 
chất lượng cuộc sống của 
người dân còn thấ trẻ em bị suy
dinh dưỡng chiếm tỉ lệ cao

- HSthảo luận

nhóm sau đó đại diện đứng dậy 
trình bày, nhóm khác nhận xét 
bổ sung.

(- Đápán : Thực phẩm 
+ Giàu Gluxit: Gạo , ngô , 
khoai , sắn …..

+ Giàu Prôtêin: - Thịt , cá , trứng
,sữa , đậu , đỗ

+ Giàu Lipít: Mỡ động vật , dầu 
thực vật

+ Nhiều Vitamint và chất 
khoáng :Rau quả tươi và muối 
khóang )

+ Cần phối hợp các lọai thức ăn
để cung cấp đủ cho nhu cầu 
của cơ thể .

+

+ Khẩu phần là lượng thức ăn 
cung cấp cho cơ thể ở trong 
một ngày .

- Học sinh thảo luận:

+ Người mới ốm khỏ cần thức 
ăn bổ dưỡng để tăng cường 
sức khỏe

+ Tăng cường Vit - Tăng cường
chất xơ dễ tiêu hóa

+

+ Căn cứ vào giá trị dinh dưỡng
của thức ăn. Đảm bảo : đủ 
lượng ( calo) ; đủ chất ( lipit, 
Prôtêin , Gluxit, vit , muối

-

- Nhu cầu dinh dưỡng của từng 
người không giống nhau . 
-

- Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc:
+ Lứa tuổi

+ Giới tính

+ Trạng thái sinh lí 
+ Lao động

II . Giá trị dinh dưỡng của thức 
ăn

-

- Giá trị dinh dưỡng của thức ăn 
biểu hiện ở :

+

+ Thành phần các chất 
+

+ Năng lượng chứa trong nó 
+

+ Cần phối hợp các lọai thức ăn 
để cung cấp đủ cho nhu cầu của 
cơ thể .

III . Khẩu phần và nguyên tắc lập 
khẩu phần :

-

- Khẩu phần là lượng thức ăn 
cung cấp cho cơ thể ở trong một 
ngày .

-

- Nguyên tắc lập khẩu phần : 
+

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

+ Tại sao những người ăn chay 
vẫn khỏe mạnh ?

khoáng )

+ Họ dùng sản phẩm từ thực 
vật như đậu , vừng , lạc chứa 
nhiều Prôtêin .

của thức ăn

+ + Đảm bảo : đủ lượng ( calo) ; 
đủ chất ( lipit, Prôtêin , Gluxit, 
vit , muối khoáng )

IV / KIỂM TRA ĐÁNH GÍA :

1 . Bữa ăn hợp lí cần có chất lượng là :

a) Có đủ thành phần dinh dưỡng , vit, muối khóang

b) Có sự phối hợp đảm bảo cân đối tỉ lệ các thành phần thức ăn 
c) Cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể

d) Cả 3 ý trên đều đúng

2 . Để nâng cao chất lượng bữa ăn gia đình cần :
a. Phát triển kinh tế gia đình 
b. Làm bữa ăn hấp dẫn ngon miệng 
c. Bữa ăn nhiều thịt , cá , trứng , sữa 
d. Chỉ a và b

e. Cả a, b , c
V / DẶN DÒ:

-

- Học bài và trả lời câu hỏi SGK 
-

- Đọc mục em có biết 
Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:

...

BÀI:

.37

THỰC HÀNH

:

PHÂN TÍCH

MỘT KHẨU PHẦN CHO TRƯỚC

I. Mục tiêu:.
1/Kiến thức:



Nắm vững các bước thành lập khẩu phần



Biết đánh giá được định mức đáp ứng của một khẩu phần mẫu .



Biết cách tự xây dựng khẩu phần hợp lí cho bản thân .

2/ Kỹ năng:



Rèn kỹ năng phân tích , kỹ năng tính tóan .
3 . Thái độ :



Giáo dục ý thức bảo vệ sức khỏe , chống suy dinh dưỡng và béo phì
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên:



B ng 1, 2, 3 v ap an

a

a đ

Thực phẩm Trọng lượng Thành phần dinh dưỡng Năng lượng khác (Kcal)

A A 1 A 2 P L G

Gạo tẻ 400 0 400 31.6 4 304,8 1477,4

Cá chép 100 40 60 9,6 2,16 59,44

Tổng cộng 79,8 33,78 391,7 2295,7

2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:



Bữa ăn hợp lí có chất lượng là bữa ăn như thế nào ?



Để nâng cao chất lượng bữa ăn cần những yếu tố nào ?



Khẩu phần là gì ? Nêu nguyên tắc thành lập khẩu phần

?

3/ Các hoạt động dạy và học:

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

25P

10P

Hoạt động 1: Hướng dẫn 
nguyên tắc thành lập khẩu phần

- - GV giới thiệu lần lược các

bước tiến hành :

- - GV hướng dẫn nội dung bảng

37.1 :

- - Phân tích ví dụ thực phẩm là

đu đủ chín theo 2 bước như 
SGK

+ Lượng cung cấp A
+ Lượng thải bỏ A1

+ Lượng thực phẩm ăn được A2

- - GV dùng bảng 2 . Lấy một ví dụ

đề nêu cách tính :

+ Thành phần dinh dưỡng

+ Năng lượng

+ Muối khóang , vitaminChú ý : 
+ Hệ số hấp thụ của cơ thể với 
Prơtêin là 60 %

+ Lượng vitamin C thất thốt là 
50%

Hoạt động 2: Tập đánh giá khẩu 
phần

- - GV yêu cầu học sinh nghiên

cứu bảng 2 để lập bảng số liệu.

- - Gv yêu cầu học sinh lên sửa

bài

- - GV công bố đáp án đúng Bảng

37 . 2

- - GV yêu cầu học sinh tự thay

đổi một vài loại thức ăn rồi tính 
toán lại số liệu cho phù hợp .

-

- Bước 1 : Kẻ bảng tính tóan 
theo mẫu

-

- Bước 2 :

+ Điền tên thực phẩm và số 
lượng cung cấp A

+ Xác định lượng thải bỏ A1

+ Xác định lượng thực phẩm ăn
được A2 : với A2 = A - A1

-

- Bước 3 : Tính giá trị từng lọai 
thực phẩm đã kê trong bảng . 
-

- Bước 4 :

+ Cộng các số liệu đã liệt kê. 
+ Đối chiếu với bảng : "Nhu cầu
dinh dưỡng khuyến nghị cho 
người Việt Có kế họach điều 
chỉnh hợp lí .

-

- Học sinh đọc kỹ bảng 2 . Bảng
số liệu khẩu phần .

-

- Tính toán số liệu điền vào các 
ô có dấu "? " ở bảng 37 .2

- HS nghiên cứu bảng 2 để lập 
bảng số liệu .

-

- Đại diện nhóm lên trình bày , 
nhóm khác nhận xét bổ sung .

-

- Học sinh tập xác định một số 
thay đổi về lọai thức ăn và khối 
lượng dựa vào bữa ăn thực tế 
rối tính lại số liệu cho phù hợp .

IV / KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ:
-

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

IV / DẶN DÒ:
-

- Tập xây dựng một khẩu phần ăn cho bản thân dựa vào nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị của người 
Việt Nam và bảng phụ lục dinh dưỡng thức ăn

Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

Chương VII : BÀI TIẾT

TIẾT:

...

BÀI:

38 BÀI TIẾT và CẤU TẠO HỆ BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I. Mục tiêu:. 
1/Kiến thức:

Hiểu rõ khái niệm bài tiết và vai trò của nó với cơ thể sống , các họat động bài tiết của cơ thể
Xác định được cấu tạo hệ bài tiết trên hình vẽ ( mô hình ) và biết trình bày bằng lời cấu tạo hệ

bài tiết nước tiểu .
2/ Kỹ năng:

Phát triển kỷ năng quan sát , phân tích hình
Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

3 / Thái độ :





Giáo dục ý thức giữ vệ sinh cơ quan bài tiết .

II. Đồ dùng dạy học : 
 1/ Giáo viên:

Tranh phóng to hình 38 - 1

Mô hình cấu tạo hệ bài tiết nam và nữ

Mô hình cấu tạo thận .

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu: Không có
3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài: Mở bài bằng các câu hỏi nêu vấn đề như sau :

+ Hằng ngày ta bài tiết ra mơi trường ngịai những sản phẩm nào ?
+

Th c ch t c a ho t

ư

â u

a đô

ng b i ti t l gi ?

a ê a

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1 : Bài tiết

-

- GV yêu cầu học sinh làm việc 
độc lập với SGK .

-

- GV yêu cầu các nhóm thảo 
luận :

+ Các sản phẩm thải (cần được 
bài tiết) phát sinh từ đâu ?

-

- Học sinh thu nhận và xử lí 
thông tin mục 

-

- Các nhóm thảo luận thống 
nhất ý kiến .

Yêu cầu nêu được :



Sản phẩm thải cần được bài 
tiết phát sinh từ họat động tao 
đổi chất của tế bào và cơ thể

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

20p

+ Họat động bài tiết nào đóng 
vai trò quan trọng ?

-

- GV chốt lại đáp án đúng .

-

- GV yêu cầu lớp thảo luận :

+ Bài tiết đóng vai trò quan 
trọng như thế nào với cơ thể 
sống ?

- GV chốt lại và ghi bảng

Hoạt động 2: Cấu tạo hệ bài tiết 
nước tiểu .

-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
hình 38 - 1 , đọc kĩ chú thích. Tự 
thu nhập thông tin .

-

- GV yêu cầu các nhóm thảo 
luận hoàn thiện bài tập mục 

-

- GV công bố đáp án đúng 1d ; 
2a ; 3d ; 4d

-

- GV yêu cầu học sinh trình bày 
trên tranh ( mô hình ) cấu tạo cơ
quan bài tiết nước tiểu ? 
- Kết luận : Học sinh đọc kết 
luận cuối bài



Hoạt động bài tiết có vai trò 
quan trọng là :

*

Bài tiết CO2 của hệ hô hấp

*

Bài tiết chất thải của hệ bài 
tiết nước tiểu

-

- Đại diện nhóm trình bày , lớp 
nhận xét bổ sung

-

- Các nhóm thảo luận thống 
nhất ý kiến .

Yêu cầu nêu được 
+

+ Bài tiết giúp cơ thể thải các 
chất độc hại ra môi trường. Nhờ
họat động bài tiết mà tính chất

môi trường bên trong luôn ổn 
định , tạo điều kiện thuận lợi 
cho hoạt động trao đổi chất 
diễn ra bình thường

-

- HS làm việc độc lập với SGK 
quan sát thật kỹ hình , ghi nhớ 
cấu tạo :

+

+ Cơ quan bài tiết nước tiểu 
+

+ Thận 
-

- Học sinh thảo luận nhóm 
thống nhất đáp án và trình bày 
đáp án

-

- Nhóm khác nhận xét bổ sung .

- Học sinh trình bày

-

- Học sinh đọc kết luận cuối bài 
-

- Bài tiết giúp cơ thể thải các chất
độc hại ra môi trường

-

- Nhờ họat động bài tiết mà tính 
chất môi trường bên trong luôn 
ổn định , tạo điều kiện thuận lợi 
cho hoạt động trao đổi chất diễn 
ra bình thường

II . Cấu tạo cơ quan bài tiết nước 
tiểu :

-

- Hệ bài tiết nước tiểu gồm : Thận
, ống dẫn nước tiểu , bóng đái , 
ống đái

-

- Thận gồm 2 triệu đơn vị chức 
năng để lọc máu và hình thành 
nước tiểu .

-

- Mỗi đơn vị chức năng gồm : 
Cầu thận , nang cầu thận , ống 
thận .

IV/ CỦNG CỐ:
-

- Bài tiết có vai trò quan trọng như thế nào đối với đời sống ? 
-

- Bài tiết ở cơ thể người do các cơ quan nào thực hiện ?
-

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

V/ DẶN DÒ:
-

- Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài .

-- Đọc mục em có biết

-

- Chuẩn bị bài 39 : " Bài tiết nước tiểu "

-- Học sinh kẻ phiếu học tập vào vở :

Bảng so sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức

Đặc điểm Nước tiểu đầu Nước tiểu chính thức

-

- Nồng đợ các chât hịa tan 
-

- Chất đợc chất cạn bã 
-

- Chất dinh dưỡng

Ngày soạn:…..../...…./…...

Ngày dạy:.../.….../…...

TIẾT:

...

BÀI:

39

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Trình bày được quá trình tạo thành nước tiểu , thực chất quá trình tạo thành nước tiểu , quá 
trình bài tiết nước tiểu .

- Phân biệt được : Nước tiểu đầu và huyết tương , Nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức 
2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát , phân tích hình 
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức giữ vệ sinh cơ quan bài tiết .
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên:

- Tranh phóng to hình 39 - 1 
- Phiếu học tập

Bảng so sánh nước tiểu đầu và nước tiểu chính thức

Đặc điểm Nước tiểu đầu Nước tiểu chính thức

-

- Nồng đợ các chât hịa tan 
-

- Chất độc chất cạn bã 
-

- Chất dinh dưỡng

- Loãng 
- Có ít

- Có nhiều

- Đậm đặc 
- Có nhiều 
- Gần như không
2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:

+ Bài tiết có vai trò quan trọng như thế nào đối với đời sống ? 
+ Bài tiết ở cơ thể người do các cơ quan nào thực hiện ?
+ Hệ bài tiết nước tiểu có cấu tạo như thế nào ?

3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài: Mỗi quả thận chứa khỏang 1 triệu đơn vị chức năng để lọc máu và hình thành nước tiểu , 
quá trình đó diễn ra như thế nà Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu :

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
20p Hoạt động 1 : Tạo thành nước

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

15p
-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
hình tìm hiểu quá trình hình 
thành nước tiểu + + Yêu cầu các

nhóm thảo lụân :

+ Sự tạo thành nước tiểu gồm 
những quá trình nào ? Diễn ra ở 
đâu ?

-

- GV tổng hợp các ý kiến . 
-

- GV yêu cầu học sinh đọc lại 
chú thích hình, thảo luận :
+ Thành phần nước tiểu đầu 
khác với máu ( huyết tương ) ở 
điểm nào ?

- Yêu cầu HS hoàn thành bảng 
so sánh nước tiểu đầu và nước 
tiểu chính thức

-

- GV gọi học sinh lên sửa và bổ 
sung

-

- GV chốt lại kiến thức

Hoạt động 2: Bài tiết nước tiểu

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin trả lời câu hỏi : 

+ Sự bài tiết n .tiểu diễn ra như 
thế nào ?

+ Thực chất của quá trình tạo 
thành nước tiểu là gì ?

-

- GV yêu cầu học sinh tự rút ra 
kết luận :

+ Vì sao sự tạo thành nước tiểu 
diễn ra liên tục mà sự bài tiết 
nước tiểu lại gián đọan ?

Kết luận : Học sinh đọc kết luận 
cuối bài trong SGK

-

- Học sinh thu nhận và xử lí 
thông tin mục + quan sát hình 
39 . 1, trao đổi nhóm thống nhất

câu trả lời

+

+ Quá trình tạo thành nước tiểu
gồm 3 quá trình .

-

- Các nhóm bổ sung

-

- Học sinh thảo luận nhóm:

+ Nước tiểu đầu không có tế 
bào và Prôtêin

- Học sinh hoàn thành bảng so 
sánh

-

- Đại diện các nhóm trình bày

-

- HS tự thu nhập thông tin để 
trả lời

- HS trả lời

+ Thực chất quá trình tạo thành 
nước tiểu là lọc máu và thải 
chất cặn bã , chất độc , chất 
thừa ra khỏi cơ thể

-

- Học sinh trình bày , lớp bổ 
sung để hoàn chỉnh đáp án . 
-

- Học sinh nêu được : 
+ Máu tuần hoàn liên tục qua 
cầu thận nước tiểu được hình 
thành liên tục

+ Nước tiểu được tính trữ ở 
bóng đái khi lên tới 200ml , đủ 
áp lực gây cảm giác buồn tiểu 
Bài tiết ra ngòai

-

- Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 
quá trình :

+

+ Quá trình lọc máu : Ở cầu thận 
tạo ra nước tiểu đầu .

+

+ Quá trình hấp thụ lại ở ống 
thận

+

+ Quá trình bài tiết :
* Hấp thụ lai chất cần thiết 
* Bài tiết các chất thừa , chất thải 
Tạo thành nước tiểu chính thức

II . Bài tiết nước tiểu:

-

- Nước tiểu chính thức bể thận. 
Ống dẫn nước tiểu tích trữ ở 
bóng đái. Ống đái ngoài

IV/ CỦNG CỐ:
-

- Nước tiểu được tạo thành như thế nào ?
-

- Trình bày sự bài tiết nước tiểu ?

V/ DẶN DÒ:

-

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

-- Đọc mục em có biết .

- Tìm hiểu các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết .

Ngày soạn:…/…./….

Ngày dạy:..../.…/….

TIẾT:

...

BÀI:40

VỆ SINH BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Trình bày được các tác nhân gây hại cho hệ bài tiết nước tiểu và hậu quả của nó .

- Trình bày được các thoí quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu và giải thích cơ sở
khoa học của chúng .

2/ Kỹ năng:

- Rèn luyện kỹ năng quan sát , nhận xét , liên hệ thực tế 
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

3 / Thái độ :

- Có ý thức xây dựng các thoí quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu 
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên:

- Tranh phóng to hình 38 . 1 và 39 - 1 
-

Phi u h c t p

ê

o â

Tổn thương của hệ bài tiết nước tiểu Hậu quả

- - Cầu thần bị viêm và suy thoái - Quá trình lọc máu bị trì trệ cơ thể bị nhiễm đợc .

- - Ớng thận bị tổn thương hay làm việc kém

hiệu quả

- Quá trình hấp thụ lại và bài tiết giả môi trường trong bị biến đổi . 

- Ống thận bị tổn thươ nước tiểu hoà vào má đầu độc cơ thể

- - Đường dẫn nước tiểu bị nghẽn - Gây bí tiể Nguy hiểm đến tính mạng .

Bảng 40

Các thoí quen sống khoa học Cơ sở khoa học

1 . Thường xuyên giữ vệ sinh cho toàn cơ thể cung như 
cho hệ bài tiết nước tiểu

- Hạn chế tác hại của vi sinh vật gây bệnh 
2 . Khẩu phần ăn uống hợp lí :

- - Không ăn quá nhiều Prôtêin , quá nặm , quá chua , quá

nhiều chất tạo sỏi

- - Không ăn thức ăn thừa ôi thiu và nhiễm chất độc hại .

- - Uống đủ nước

- Tránh cho thận làm việc quá nhiều và hạn chế khả năng 
tạo sỏi

- Hận chế tác hại của các chất độc

- Tạo điều kiện cho quá trình lọc máu được thuận lợi 
3 .Đi tiểu đúng lúc , không nên nhịn tiểu lâu - Hạn chế khả năng tạo soỉ

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

+Nước tiểu được tạo thành như thế nào ?
+ Trình bày sự bài tiết nước tiểu ? 
3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài: Hoạt đông bài tiết có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể . Làm thế nào để có 1 hệ bài tiết 
nước tiểu khoẻ mạnh . Đó là nôi dung của bài mới :

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
20p

15p

Hoạt động 1 : Một số tác nhân 
chủ yếu gây hại cho hệ bài tiết 
nước tiểu .

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin và trả lời câu 

hỏi: Có những tác nhân nào gây
hại cho hệ bài tiết nước tiểu ? 
-

- GV điều khiển trao đồỉ toàn lớp
Học sinh rút ra kết luận

-

- GV nghiên cứu kỹ thông tin . 
quan sát tranh hình 38 .1 và 
hoàn thành phiếu học tập .
-

- Gv treo phiếu học tập 
-

- GV tập hợp ý kiến các nhóm và
đưa ra đáp án .

Hoạt động 2: Xây dựng các thói 
quen sống khoa học để bảo vệ 
hệ bài tiết .

-

- GV yêu cầu học sinh đọc lại 
thông tin mục hoàn thành bảng 
40

-

- GV tập hợp ý kiến đúng của 
các nhóm

-

- thông báo đáp án đúng 
-

- Từ bảng trên yêu cầu học sinh 
đưa ra kế hoạch hình thành thoí 
quen sống khoa học .

-

- Kết luận chung : Học sinh đọc 
kết luận SGK .

-

- Học sinh thu nhận thông tin , 
vận dụng hiểu biết của mình , 
liệt kê các tác nhân gây hại .

-

- Một vài học sinh phát biểu , 
lớp bổ nêu được 3 nhóm tác 
nhân gây hại .

-

- Cá nhân tự đọc thông tin SGK 
kết hợp quan sát ghi nhớ kiến 
thức .

-

- Trao đổi nhóm hoàn thành 
phiếu học tập .

-

- HS tự suy nghiã câu trả lời , 
nhóm thống nhất điền bảng 40

-

- Đại diện nhóm trình bày , 
nhóm khác bổ sung .

I/ Môt số tác nhân chủ yếu gây 
hại cho hệ bài tiết nước tiểu :

-

- Các tác nhân gây hại cho hệ bài
tiết nước tiểu

+

+ Các vi khuẩn gây bệnh . 
+

+ Các chất độc trong thức ăn . 
+

+ Khẩu phần ăn không hợp lí .

IV/ CỦNG CỐ:
-

- Em hãy nêu các thoí quen sống khoa học để bảo vệ hệ bài tiết nước tiểu ? Em đã có thoí quen nào 
chưa ?

V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài .

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Ngày soạn:…/…./….

Ngày dạy:..../.…/….

Chương VIII : DA

TIẾT:

...

BÀI:

41

CẤU TẠO và CHỨC NĂNG CỦA DA

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Mô tả được cấu tạo da

- Thấy rõ mối quan hệ giưã cấu tạo và chức năng của da .
2/ Kỹ năng:

- Rèn luyện kỹ năng quan sát và phân tích hình 
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh da 
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên:

- Tranh câm cấu tạo da 
- Mô hình cấu tạo da 
2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:

3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài: Ngoài chức năng bài tiết và điều hoà thân nhiệt da còn những chức năng gì ? Những đặc 
điểm cấu tạo nào của da giúp da thực hiện những chức năng đó ?

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
20p Hoạt động 1 : Cấu tạo của da .

-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
hình 41.1 : Đối chiếu mô hình 
cấu tạo

- Yêu cầu HS thảo luận : 
+ Xác định giới hạn từng lớp 
của da

+ Đánh mui tên , hoàn thành sơ 
đồ cấu tạo da ?

-

- Học sinh quan sát tự đọc 
thông hình thành kiến thức

- HS thảo luận thực hiện yêu 
cầu

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

15p
-

- GV treo tranh câm cấu tạo gọi 
học sinh lên điền

+ Cấu tạo chung : giới hạn các 
lớp của da

+ Thành phần cấu tạo của mỗi 
lớp .

-

- GV yêu cầu học sinh đọc thông
tin và thảo luận 6 câu hỏi mục 

+ Vì sao ta thấy lớp vảy trắng 
bong ra như phấn ở quần áo ?
+ Vì sao da ta luôn mềm mại 
không thấm nước ?

+ Vì sao ta nhận biết được đặc 
điểm mà da tiếp xúc ?

+ Da có phản ứng như thế nào 
khi trời nóng hay lạnh ?

+ Lớp mỡ dưới da có vai trị gì ?

+ Tóc và lơng mày có tác dụng 
gì ?

-

- Gv chốt lại kiến thức

Hoạt động 2: Chức năng của da 
Mục tiêu :

-

- GV yêu cầu học sinh thảo luận 
3 câu hoỉ sau :

+ Đặc điểm nào của da thực hiện
chức năng bảo vệ ?

+ Bộ phận nào giúp da tiếp nhận
kích thích ? Thực hiện chức 
năng bài tiết ?

+ Da điều hoà thân nhiệt bằng 
cách nào ?

-

- GV chốt lại kiến thức bằng câu 
hỏi :

- Học sinh lên điền 
-

- Học sinh rút ra kết luận về cấu
tạo của da

-

- Các nhóm thảo luận thống 
nhất câu trả lời :

+ Vì lớp TB ngoài cùng hố 
sừng và chết

+ Vì các sợi mơ liên kết bện 
chặt với nhau và trên da có 
nhiều tuyến nhờn tiết chất nhờn
+ Vì da có nhiều cơ quan thụ 
cảm

+ Trời nóng mao mạch dưới da 
dãn , tuyến mồ hôi tiết nhiều mồ

hôi. Trời lạnh : mao mạch dưới 
da co lại , cơ lông chân co .
+ Là lớp đệm chống ảnh hưởng
cơ học . Chống mất nhiệt khi 
trời rét

+ Tóc tạo nên lớp đệm không 
khí để :

Chống tia tử ngoại 
 Điều hoà nhiệt độ . 
* Lông mày : ngăn mồ hôi và 
nước

-

- Đại diện nhóm phát biểu nhóm
khác bổ sung .

+ Nhờ các đặc điểm : Sợi mô 
liên kết , tuyến nhờn , lớp mỡ 
dưới da

+ Nhờ các cơ quan thụ cảm qua
tuyến mồ hôi .

+ Nhờ : Co dãn mạch máu dưới 
da , hoạt động tuyến mồ hôi và 
cơ co chân lông , lớp mỡ chống
mất nhiệt

-

- Đại diện nhóm phát biểu , 
nhóm khác bổ sung

Da cấu tạo gồm 3 lớp : 
-

- Lớp biểu bì : 
+ Tầng sừng 
+ Tầng TB sống 
-

- Lớp bì :

+ Sợi mô liên kết 
+ Các cơ quan 
-

- Lớp mỡ dưới da :

+ Gồm các TB mỡ .

II . Chức năng của da

-

- Bảo vệ cơ thể 
-

- Tiếp nhận kích thích xúc giác . 
-

- Bài tiết 
-

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

+ Da có những chức năng gì ? 
-

- Kết luận chung : Học sinh đọc 
kết luận SGK .

-

- Rút ra kết luận chức năng của

da - - Da và sản phẫm của da tạo nên

vẻ đẹp cho con người .

IV/ CỦNG CỐ:
-

-

GV tr

eo b ng ph cho h c sinh l m :

a

u

o

a

Cấu tạo da Chức năng

Các lớp da Thành phần cấu tạo của các lớp
Lớp biểu bì

Lớp bì

Lớp mỡ dưới da
 V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài .

- - Đọc mục em có biết .

Ngày soạn:...…/…..../…...

Ngày dạy:.../....…./...…..

TIẾT:

...

BÀI:

42

VỆ SINH DA

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Trình bày được cơ sở khoa học của các biện pháp bảo vệ da, rèn luyện da
- Có ý thức vệ sinh, phòng tránh các bệnh về da

2/ Kỹ năng:

- Rèn luyện kỹ năng quan sát và liên hệ thực tế 
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

3 / Thái độ :

- Có thái độ và hành vi vệ sinh cá nhân
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên:

- Tranh các bệnh ngoài da
2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:

+ Em hãy nêu cấu tạo và chức năng của Da ?
3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài: Nêu cấu tạo và chức năng của da. Cần làm gì để da thực hiện tốt các chức năng đó Vào bài mới
TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

10p

15p

Hoạt động 1 : Bảo vệ da 
-

- GV yêu cầu học sinh đọc sgk

trả lời các câu hoỉ :

+ Da bẩn có hại như thế nào ?
+ Da bị xây xát có hại như thế 
nào ?

+ Giữ da sạch bằng cách nào ?

Hoạt động 2: Rèn luyện da .

-

- Cá nhân tự đọc thông tin và 
trả lời câu hỏi

-

- Một vài học sinh trình bày , lớp
nhận xét và bổ sung

-

- Học sinh đề ra các biện pháp 
như :

- giặc thường xuyên

- Không nên nặn mụn trứng cá

I/ Bảo vệ da :

-

- Da bẩn là môi trường cho vi 
khuẩn phát triển và hạn chế hoạt 
động của tuyến mồ hôi

-

- Da bị xây xát dễ nhiễm trùng 
-

- Cần giữ da sạch và tránh bị xây 
xát

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

10p

Mục tiêu : 
-

- GV phân tích mối quan hệ giữa
rèn luyện thân thể với rèn luyện 
da.

-

- GV yêu cầu học sinh thảo luận 
nhóm hoàn thành bài tập mục 

-

- GV chốt lại đáp án đúng 
-

- GV lưu ý cho học sinh hình 
thức tắm nước lạnh phải : 
+ Được rèn luyện thường xuyên 
+ Trước khi tắm phải khởp động
+ Không tắm lâu

Hoạt đợng 3 : Phịng chống 
bệnh ngoài da .

-

- GV yêu cầu học sinh hoàn 
thành bảng 42.2 :

-

- GV ghi bảng 
-

- GV sử dụng 1 số tranh ảnh , 
giới thiệu một số bệnh ngoài da

-

- GV đưa thêm thông tin về cách
giảm nhẹ tác hại của bỏng

-

- Học sinh đọc kỹ bài tập , thảo 
luận trong nhóm , thống nhất ý 
kiến đánh dấu vào bảng 42.1 và 
bài tập trang 135 .

-

- 1 vài nhóm đọc kết quả , các 
nhóm khác bổ sung

- Học sinh hoàn thành bảng 
42.2

-

- Học sinh vận dụng hiểu biết 
của mình : Tóm tắc biểu hiện 
của bệnh

-

- Cách phòng bệnh 
-

- 1 vài học sinh đọc bài tập, lớp 
bổ sung .

-

- Cơ thể là một hkối thống nhất 
nên rèn luyện cơ thể là rèn luyện 
các hệ cơ quan trong đó có da 
-

- Các hình thức rèn luyện da : 
( SGK )

-

- Nguyên tắc rèn luyện da : ( SGK
)

III . Phòng chống bệnh ngoài da :

-

- Các bệnh ngoài da o Do vi 
khuẩn , do nấm , bỏng nhiệt , 
bỏng hố chất

-

- Phịng bệnh : giữ vệ sinh thân 
thể , giữ vệ sinh môi trường , 
tránh để da bị xây xát , bỏng 
-

- Chữa bệnh : dùng thuốc theo 
chỉ dẫn của bác sĩ .

IV/ CỦNG CỐ:
-

- Nêu biện pháp giữ vệ sinh da và giải thích cơ sở khoa học của các biện pháp đó ? 
V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài .

- - Đọc mục em có biết .

</div>
(81)<div class='page_container' data-page=81>

Ngày soạn:...…/…..../…...

Ngày dạy:.../....…./...…..

CHƯƠNG IX : THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN

TIẾT:

...

BÀI:

43

GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THẦN KINH

I. Mục tiêu:.
1/Kiến thức:

- Trình bày được cấu tạo và chức năng của Nơron , đồng thời xác định rõ nơrơn là đơn vị cấu tạo

cơ bản của hệ thần kinh

- Phân biệt được các thành phần cấu tạo của hệ thần kinh

- Phân biệt được chức năng của hệ thần kinh vận động và hệ thần kinh sinh dưỡng .
2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình 
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm

II. Đồ dùng dạy học : 
 1/ Giáo viên:

- Tranh phóng to các hình 43.1 và 43.2 
2/ Học sinh

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:

+ Nêu biện pháp giữ vệ sinh da và giải thích cơ sở khoa học của các biện pháp đó ?
3/ Các hoạt động dạy và học:

Mở bài: Hệ thần kinh thường xuyên tiếp nhận kích thích và phản ứng lại các kích thích đó bằng sự
điều khiển , điều hoà và phối hợp hoạt đông của các nhóm cơ quan , hệ cơ quan giúp cơ thể luôn thích
nghi với môi trường - Hệ thần kinh có cấu tạo như thế nào đệ thực hiện các chức năng đó ?

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1 : Nơron - đơn vị cấu

tạo của hệ thần kinh 
-

- GV yêu cầu học sinh dựa vào 
hình 43.1 và kiến thức đã học , 
hoàn thành bài tập mục 

+ Mô tả cấu tạo một Nơron ?
+ Nêu chức năng của Nơron ?

-

- Học sinh quan sát kỹ hình , 
nhớ lại kiến thức, tự hoàn thành
bài tập vào vở .

-

- Một vài học sinh đọc kết quả 
bổ sung hoàn chỉnh kiến thức .

I/ Nơron - Đơn vị cấu tạo của hệ 
thần kinh :

-

- Cấu tạo của Nơron 
+ Thân : Chứa nhân

</div>
(82)<div class='page_container' data-page=82>

20p
-

- GV yêu cầu học sinh tự rút ra 
kết luận .

-

- GV gọi một vài học sinh trình 
bày cấu tạo của Nơron trên 
tranh .

Hoạt động 2: Các bộ phận của 
hệ thần kinh .

-

- GV thông báo có nhiều cách 
phân chia các bô phận của hệ 
thần kinh . Giới thiệu 2 cách 
phân chia :

+ Theo cấu tạo 
+ Theo chức năng

-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
hình 43.2 , đọc kỹ bài tập Lưạ 
chọn từ cụm từ điền vào chỗ

trống .

- Gọi HS trình bày

-

- GV chính xác hoá kiến thức 
các từ cần điền :

+ 1 Não ; 2 Tuỷ sống ; 3 và 4 
-Bó sợi cảm giác và bó sợi vận 
động

- Yêu cầu HS đọc lại thông tin đã
hoàn chỉnh

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu SGK nắm được sự phân 
chia hệ thận kinh dựa vào chức 
năng .

-

- GV yêu cầu học sinh trả lời câu
hỏi :

+ Phân biệt chức năng hệ thần 
kinh vận động và hệ thần kinh

sinh dưỡng ?

-

- Kết luận chung : Học sinh đọc 
kết luận SGK

- Học sinh tự rút ra kết luận .

- Học sinh trình bày cấu tạo của
Nơron .

- HS theo dõi

-

- Học sinh quan sát kỹ hình 
thảo luận hoàn chỉnh bài tập 
điền từ .

-

- Đại diện nhóm đọc kết quả , 
các nhóm khác bổ sung . 
- HS theo dõi, tự hoàn thiện 
kiến thức

-

- Một học sinh đọc lại trước lớp

thông tin đã hoàn chỉnh 
-

- Học sinh tự đọc thông tin thu 
thập kiến thức

-

- Học sinh tự nêu được sự khác
nhau về chức năng của 2 hệ

+ Sợi trục : chất trắng dây thần 
kinh

-

- Chức năng của Nơron : 
+ Cảm ứng và dẫn truyền xung 
thần kinh

II . Các bộ phận của hệ thần kinh

a/ Cấu tạo : ( SGK )

b/ Chức năng

-

- Hệ thần kinh vận đông : 
+ Điều khiển sự hoạt động của

cơ vân

+ Là hoạt động có ý thức 
-

- Hệ thần kinh sinh dưỡng : 
+ Điều hoà các cơ quan dinh 
dưỡng và cơ quan sinh sản . 
+ Là hoạt động không có ý thức .

IV/ CỦNG CỐ:
V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời các câu hỏi cuối bài .

- - Đọc mục "em có biết ".

- - Chuẩn bị thực hành : theo nhóm :

Học sinh : Ếch ( nhái , cóc ) 1 con 
Bông thấm nước , khăn lau 
 Giáo viên : Bộ đồ mổ , giá treo ếch

</div>
(83)<div class='page_container' data-page=83>

Ngày soạn:..…./……./..…...

Ngày dạy:.../….…/……...

TIẾT:

...

BÀI:

44 THỰC HÀNH

:

Tìm Hiểu Chức Năng

( liên quan đến cấu tạo ) Của Tuỷ Sống

I. Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Tiến hành thành công các thí nghiệm quy định 
- Từ kết quả quan sát thí nghiệm :

+Nêu được chức năng của tuỷ sống , phỏng đoán được thành phần cấu tạo của tuỷ sống 
 + Đối chiếu với cấu tạo của tuỷ sống để khẳng định mối quan hệ giữa cấu tạo và chức năng .
2/ Kỹ năng:

- Rèn luyện kỹ năng thực hành 
3/ Thái độ :

- Giáo dục ý thức kĩ luật , ý thức vệ sinh .
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Ếch 1 con , bộ đồ mổ : đủ cho các nhóm , dung dịch HCl 0,3% , 1 % 
 2/ Học sinh : Ếch 1 con , khăn lau , bông , kẻ sẵn bảng 44 vào vở

B ng 44

a

Tuỷ sống Đặc điểm

Cấu tạo ngoài - - Vị trí : Nằm trong ống xương sống từ đốt sống cổ I đến hết đốt thắt lưng II

- - Hình dáng : hình trụ dài 50 cm Có hai phần phình là phình cổ và phình

thắt lưng .

- - Màu sắc : Màu trắng bóng

- - Màng tủy : 3 Lớp : màng cứng , màng nhện , màng nuô Bảo vệ và nuôi

dưỡng tuỷ sống .

Cấu tạo trong - - Chất xám : Nằm trong , có hình cánh bướm

- - Chất trắng : Nằm ngoài ; bao quanh chất xám

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Kiểm tra bài cu:

</div>
(84)<div class='page_container' data-page=84>

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung

20p

15p

Hoạt động 1 : Tìm hiểu chức 
năng của tủy sống :

-

- GV giới thiệu tiến hành thí 
nghiệm trên Ếch đã hủy não .
-

- Cách làm :

+ Ếch cắt đầu hoặc phá não .
+ Treo trên giá , để cho hết 
choáng ( khoảng 5 - 6 phút ) 
Bước 1 : Học sinh tiến hành thí 
nghiệm theo giới thiệu ở bảng 
44 .

-

- GV lưu ý học sinh : Sau mỗi 
lần kích thích bằng axit phải rưả 
sạch chỗ da có axit và để 
khoảng 3 - 5 phút mới kích thích
lại .

-

- Từ kết quả thí nghiệm và hiểu 
biết về phản xạ . GV yêu cầu học
sinh dự đoán về chức năng của 
tủy sống .

-

- GV ghi nhanh các dự đốn ra 
mợt góc bảng .

Bước 2 : GV biểu diễn thí 
nghiệm 4 , 5

-

- Cách xác định vị trí vết cắt 
ngang tủy ở Ếch , vị trí vết cắt 
nằm giữa khoảng cách của gốc 
đôi dây thần kinh thứ nhất và 
thứ hai ( Ở lưng )

-

- GV lưu ý : Nếu vết cắt nông có 
thể chỉ cắt đường lên ( Trong 
chất trắng ở mặt sau tủy ) . Do 
đó nếu kích thích chi trước thì 
chi sau cung co ( Đường xuống 
trong chất trắng còn ) .

-

- GV hỏi : Em hãy cho biết thí 
nghiệm này nhằm mục đích gì ? 
Bước 3 : GV biểu diễn thí 
nghiệm 6, 7

-

- Qua thí nghiệm 6, 7 có thể

khẳng định được điều gì ? 
-

- GV cho học sinh đối chiếu với 
dự đoán ban đầ Sưả chưã câu 
sai .

Hoạt động 2: Nghiên cứu cấu 
tạo của tủy sống

-

- GV cho học sinh quan sát hình 
44.1 ; 44.2 đọc chú thích và hoàn
thành bảng của GV :

-

- GV chốt lại kiến thức về cấu 
tạo của tủy sống = cách treo 
bảng đáp án .

-

- Từ kết quả của 3 lô thí nghiệm 
-

- Học sinh từng nhóm chuẩn bị 
hủy tủy Ếch theo hướng dẫn 
của GV

-

- Đọc kỹ 3 thí nghiệm các nhóm 
phải làm và lần lược làm 3 thí 
nghiệm đó. Ghi kết quả quan 
sát vào bảng 44

-

- Thí nghiệm thành công có kết 
quả :

+ Thí nghiệm 1 : Chi bên phải 
co.

+ Thí nghiệm 2 : 2 Chi sau co + 
+ Thí nghiệm 3 : Cả 4 chi đều co
-

- Các nhóm ghi kết quả và dự 
đoán ra nháp .

-

- Một số nhóm đọc kết quả

- - Học sinh quan sát thí nghiệm

ghi kết quả thí nghiệm 4 và 5

vào cột trống bảng 44 . 
+ Thí nghiệm 4 : Chỉ 2 chi sau 
co

+ Thí nghiệm 5 : Chỉ 2 chi trước 
co

-

- Các trung khu thần kinh liên 
hệ với nhau nhờ các đường 
dẫn truyền

-

- Học sinh quan sát phản ứng 
của Ếch ghi kết quả thí nghiệm 
6 và 7 vào bảng 44 .

+ Thí nghiệm 6 : 2 chi trước 
không co nưã

+ Thí nghiệm 7 : 2 chi sau co 
-

- Tủy sống có các trung khu 
thần kinh điều khiển các phản 
xạ .

-

- Học sinh quan sát kỹ hình và 
đọc chú thích .

-

</div>
(85)<div class='page_container' data-page=85>

trên , liên hệ với cấu tạo trong 
của tủy sống , GV yêu cầu học 
sinh nêu rõ chức năng của : 
+ Chất xám ?

+ Chất trắng ?

-

- Đại diện nhóm phát biểu 
+ Chất xám là trung khu thần 
kinh của các phản xạ không 
điều kiện

+ Chất trắng : Là các đường 
dẫn truyền nối các trung khu 
thần kinh trong tủy sống với 
nhau và với não bộ . 
IV/ CỦNG CỐ:

1 . Hoàn thành bảng 44 vào vở bài tập :
2. Trả lời các câu hoỉ sau :

+ Các trung khu điều khiển phản xạ do thành phần nào của tủy sống đảm nhận ? Thí nghiệm nào chứng

minh điều đó ?

+ Các căn cứ thần kinh liên hệ với nhau nhờ thành phần nào ? Thí nghiệm nào chứng minh điều đó ? 
V/ DẶN DÒ:

-

- Học cấu tạo của tủy sống .

-- Hoàn thành báo cáo thu hoạch

-- Đọc trước bài 45 : " Dây thần kinh tủy

Ngày soạn:..…./……./..…...

Ngày dạy:.../….…/……...

TIẾT:

...

BÀI:

45

DÂY THẦN KINH TỦY

I.Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Trình bày được cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy 
- Giải thích được vì sao dây thần kinh tủy là dây pha .

2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình 
- Kỹ năng hoạt động nhóm .

II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 45.1 ; 45.2 ; 44.2

Tranh câm hình 45.1 và những miếng bià rời ghi chú thích từ 1 - 5 
III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/ Bài mới:

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
20p

15p

Hoạt động 1 : Cấu tạo của dây 
thần kinh tủy .

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin SGK quan sát 
hình, Trả lời câu hỏi : 
+ Trình bày cấu tạo dây thần 
kinh tủy ?

-

- GV hoàn thiện kiến thức 
-

- Gv treo tranh câm hình 45.1 , 
goị học sinh lên dán các mảnh 
bià chú thích vào tranh .

Hoạt động 2: Chức năng của 
dây thần kinh tủy

-

- Học sinh quan sát kỹ hình , 
đọc thông, Tự thu thập thông 
tin .

-

- Một học sinh trình bày cấu tạo 
dây thần kinh tủy , lớp bổ sung .

-

- Một vài học sinh lên dán trên 
tranh câm , lớp nhận xét bổ 
sung .

I . Cấu tạo của dây thần kinh tủy

-

- Có 31 đôi dây thần kinh tủy . 
-

- Mỗi dây thần kinh tủy gồm 2 rễ :
+

+ Rễ trước : Rễ vận động 
+

+ Rễ sau : rễ cảm giác 
-

- Các rễ tủy đi ra khỏi lỗ gian đố 
dây thần kinh tủy

</div>
(86)<div class='page_container' data-page=86>

- - Gv yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thí nghiệm đọc kỹ bảng, rút 
ra kết luận :

+ Chức năng của rễ tủy ? 
+ Chức năng của dây thần kinh 
Tủy ?

-

- GV hoàn thiện lại kiến thức . 
-

- Vì sao nói dây thần kinh tủy là 
dây pha ?

Kết luận : Khung ghi nhớ SGK 
-

- Học sinh đọc kỹ nội dung thí 
nghiệm và kết quả ở bản thảo 
luận nhóm, rút ra kết luận về 
chức năng của rễ tủy

-

- Đại diện nhóm trình bày , các 
nhóm khác bổ sung .

-

- Rễ trước dẫn truyền xung vận 
động (li tâm)

-

- Rễ sau dẫn truyền xung cảm 
giác (hướng tâm )

-

- Dây thần kinh tủy do các bó sợi

cảm giác và vận động nhập lại , 
nối với tủy sống qua rễ trước và 
rễ dây thần kinh tủy là dây pha .

IV/ CỦNG CỐ:

1 . Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy ? 
2. Làm câu hỏi 2 SGK ( trang 143 )

V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời câu hỏi SGK

- - Đọc trước bài 46

- - Kẻ bảng 46 ( trang 145) vào vở bài tập .

Ngày soạn:…./..…../…....

Ngày dạy:.../.……/…...

TIẾT:

....

BÀI:

46 TRỤ NÃO , TIỂU NÃO , NÃO TRUNG GIAN

I.Mục tiêu:.
 1/Kiến thức:

- Xác định được vị trí và các thành phần của trụ não .
- Trình bày được chức năng chủ yếu của trụ não 
- Xác định được vị trí và chức năng của tiểu não

- Xác định được vị trí và chức năng chủ yếu của não trung gian .
2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình 
- Kỹ năng hoạt động nhóm .

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức bảo vệ bộ não .
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 46.1 ; 46.2 ; 46.3 
 Mô hình bộ não tháo lắp .

Bảng 46 : So sánh Tủy sống và trụ não

Tủy sống Trụ não

Vị trí Chức năng Vị trí Chức năng

Bộ phận 
trung ương

Chất xám Ở giưã thành dải 
liên tục

Là căn cứ thần 
kinh

Ở trong phân thành

các nhân xám

Là căn cứ thần 
kinh

Chất trắng Bao quanh chất

xám Dẫn truyền Bao ngoài các nhân xám Dẫn truyền dọc 
Bộ phận ngoại biên ( dây

thần kinh ) 31 đôi dây thần kinh pha 12 đôi gồm : 3 loại dây : cảm giác , dây vận động , dây pha 
III. Tiến trình tổ chức tiết dạy:

1/ Ổn định lớp : 1 p
2/ Bài mới:

Mở bài : Tiếp theo tủy sống là não bộ . Bài hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về vị trí và các thành phần của 
bộ não , cung như cấu tạo và chức năng của chúng .

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
10p Hoạt động 1 : Vị trí và các thành

phần của não bộ . 
-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
hình hoàn thiện bài tập điền từ

-

- Học sinh dưạ vào hình vẽ tìm 
hiểu vị trí các thành phần não .

</div>
(87)<div class='page_container' data-page=87>

10p

5p

10p

tr.144

- Gọi HS đọc đáp án

-

- GV chính xác hố lại thơng tin 
-

- Gv gọi 1 -2 học sinh chỉ trên 
tranh vị trí , giới hạn của trụ 
não , tiểu não , não trung gian 
Hoạt động 2: Cấu tạo và chức 
năng của Trụ não .

-

- GV yêu cầu học sinh đọc thông
Nêu cấc tạo và chức năng của 
trụ não ?

- Gọi một vài học sinh phát biểu
-

- GV hoàn thiện kiến thức 
-

- GV giới thiệu : Từ nhân xám 
xuất phát 12 đôi thần kinh não 
gồm dây cảm giác , dây vận 
đông và dây pha .

-

- GV yêu cầu học sinh làm bài 
tập : So sánh cấu tạo và chức 
năng của trụ não và tủy sống ? 
(theo mẫu bảng 46 trang 145)

-

- GV kẻ bảng 46 gọi học sinh lên
làm bài tập .

-

- GV chính xác bằng phiếu học 
chuẩn của GV treo .

Hoạt động 3 : Não trung gian 
-

- Gv yêu cầu học sinh xác định 
được vị trí của não trung gian 
trên tranh hoặc mô hình 
-

- Gv yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin, trả lời câu hỏi : 
+

+ Nêu cấu tạo và chức năng của 
não trung gian ?

Hoạt động 4 : Tiểu não 
-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
lại hình 46.1 ; 46 . 3 đọc thông 
tin, trả lời câu hỏi .

+

+ Vị trí của tiểu não ? 
+

+ Tiểu não cấu tạo như thế nào?

Hoàn chỉnh bài tập điền từ 
-

- 1 - 2 học sinh đọc đáp án , lớp 
nhận xét bổ sung . 1. Não trung 
gian 2. Hành não 3. Cầu não 4.
Não giữa 5. Cuống não 6. Củ 
não sinh tư 7. Tiểu não 
- HS tự hoàn thiện kiến thức
- Học sinh lên bảng chỉ

-

- Học sinh tự thu nhận và xử lí 
thông tin để trả lời câu hỏi 
-

- Một vài học sinh phát biểu lớp 
bổ sung .

-

- Học sinh dưạ vào hiểu biết về 
cấu tạo và chức năng của tủy 
sống và trụ nã hoàn thiện 
bảng .

Thảo luận nhóm thống nhất ý 
kiến

-

- Đại diện nhóm lên trình bày

đáp án , các nhóm khác bổ 
sung

-

- Học sinh tự sửa chửa nếu cần

-

- Học sinh lên chỉ tranh hoặc 
mô hình Giới hạn não trung 
gian

-

- Học sinh tự ghi nhận thông tin
, ghi nhớ kiến thức .

-

- Một vài học sinh phát biểu lớp 
bổ sung

-

- Học sinh quan sát hình đọc 
thông tin, nêu được :

+ Vị trí của tiểu não

-

- Não bộ kể từ dưới lên gồm : trụ 
não , não trung gian , đại não , 
tiểu não nằm phiá sau trụ não

II . Cấu tạo và chức năng của trụ 
não

-

- Trụ não tiếp liền với tủy sống : 
-

- Cấu tạo 
+

+ Chất trắng ở ngoài 
+

+ Chất xám ở trong 
-

- Chức năng : 
+

+ Chất xám : Điều khiển , điều 
hoà hoạt động của các nội quan 
+

+ Chất trắng : Dẫn truyền : 
Đường lên là cảm giác và đường 
xuống là vận động

III . Não trung gian :

- Cấu tạo và chức năng : 
+ Chất trắng ( ngoài : chuyển tiếp
các đường dẫn truyền từ dướ 
não

+ Chất xám : Là các nhân xám 
điều khiển quá trình trao đổi chất
và điều hoà thân nhiệt

Hoạt động 4 : Tiểu não 
-

- Vị trí : Sau trụ não , dưới bán 
cầu não .

-

- Cấu tạo :

+ Chất xám : Ở ngoài làm thành 
vỏ tiểu não

</div>
(88)<div class='page_container' data-page=88>

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thí nghiệm mục Tiểu não 
có chức năng gì ?

Kết luận chung : Học sinh đọc 
khung ghi nhớ SGK

+ Cấu tạo não : 
-

- Một vài học sinh trả lời , tự rút 
ra kết luận

-

- Học sinh căn cứ vào thí 
nghiệm tự rút ra chức năng tiểu
não

đường dẫn truyền 
-

- Chức năng : Điều hoà , phối 
hợp các cử động phức tạp và giữ
thăng bằng cơ thể

IV/ CỦNG CỐ:

1 . L p b ng so sanh c u t o v ch c n ng tr nao , nao trung gian v ti u

â

a

â a

a

ư

ă

u

a ê

nao theo m u sau :

â

Các bộ phận Trụ não Não trung gian Tiểu não

Cấu tạo. Chức năng
V/ DẶN DÒ:

-

- Học bài và trả lời câu hoỉ SGK

-- Đọc mục : "em có biết "

Ngày soạn:..…./….…./..…...

Ngày dạy:.../…...…/….…...

TIẾT:... BÀI: 47

ĐẠI NÃO

I.Mục tiêu:.

1/Kiến thức:

- Nêu rõ được đặc điểm cấu tạo của đại não người , đặc biệt là vỏ đại não thể hiện sự tiến hố so
với đợng vật thuộc lớp thú

- Xác định được các vùng chức năng của vỏ đại não ở người .
2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình

- Kỹ năng hoạt động nhóm .

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức bảo vệ bộ não .
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 47.1 ; 47.2 ; 47.3 ; 47 .4
 Mô hình bộ não tháo lắp .

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2/

B i m i:

a

ơ

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
20p Hoạt động 1 : Cấu tạo của đại

não . 
-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
hình 47.3

+ Xác định vị trí của đại não ?

- Thảo luận nhóm hoàn thành 
bài tập điền từ .

-

- Học sinh quan sát kỹ hình và 
chú thích, tự thu nhận thông 
tin . Các nhóm thảo luận thống 
nhất ý kiến :

+ Vị trí : Phía trên não trung 
gian , đại não rất phát triển 
-

- Lưạ chọn các thuật ngữ cần 
điền, đại diện nhóm trình bày . 1
- khe ; 2 - rãnh ; 3 - trán ; 4 - 
đỉnh ; 5 - Thùy thái dương ; 6 -

</div>
(89)<div class='page_container' data-page=89>

15p
-

- GV điều khiển các nhóm hoạt 
động chốt lại kiến thức đúng . 
-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
lại hình 47.1 và Trình bày cấu 
tạo ngoài của đại não ?

-

- GV yêu cầu học sinh tự rút ra 
kết luận .

-

- GV hướng dẫn học sinh quan 
sát hình 47.3 , mô tả cấu tạo 
trong của đại não ?

-

- GV hoàn thiện lại kiến thức .
-

- GV cho học sinh giải thích hiện
tượng liệt nửa người .

Hoạt động 2: Sự phân vùng 
chức năng của đại não . 
-

- GV yêu cầu học sinh đọc thông
tin và quan sát hình hoàn thành 
bài tập mục tr. 149 

-

- GV ghi kết quả của các nhóm 
lên bảng, trao đổi toàn lớp chốt 
lại đáp án đúng (a , b4 , c6 , d7, 
e 5. G8, h2, i 1)

-

- So sánh sự phân vùng chức 
năng giữa người và động vật ?

Kết luận chung : Học sinh đọc 
khung ghi nhớ SGK

chất trắng

- Các nhóm hoạt động chốt lại 
kiến thức đúng .

-

- Học sinh quan sát hình kết 
hợp bài tập vừa hoàn thành, 
trình bày hình dạng cấu tạo 
ngoài của đại não trên mô hình 
- Học sinh tự rút ra kết luận .

-

- Học sinh quan sát hình mô tả 
được : Vị trí và độ dày của chất 
xám và chất trắng. Một vài học 
sinh phát biểu lớp bổ sung . 
- Học sinh rút ra kết luận

- Học sinh đọc thông tin và

quan sát hình hoàn thành bài 
tập.

- HStrao đổi toàn lớp

- HS so sánh sự phân vùng 
chức năng giữa người và động 
vật .

- Học sinh đọc sgk

-

- Rãnh liên bán cầu chia đại não 
làm 2 nửa

-

- Rãnh sâu chia bán cầu não là, 4 
thùy ( trán , đỉnh , chẩm , thái 
dương )

-

- Khe và rãnh tạo thành khúc 
cuộn nã tăng diện tích bề mặt 
não .

2. Cấu tạo trong :

-

- Chất xám ( ngoài ) : làm thành 
vỏ não dày 2- 3mm gồm 6 lớp 
-

- Chất trắng ( trong) : là các 
đường thần kinh . Hầu hết các 
đường này bắt chéo ở hành tủy 
hoặc tủy sống

II . Sự phân vùng chức năng của 
đại não :

-

- Vỏ đại não là trung ương thần 
kinh của các phản xạ có điều 
kiện .

-

- Vỏ não có nhiều vùng , mỗi 
vùng có tên gọi và chức năng 
riêng

-

- Các vùng có ở người và động 
vật :

+ Vùng cảm giác 
+ Vùng vận động 
+ Vùng thị giác 
+ Vùng thính giác .. 
-

- Vùng chức năng chỉ có ở 
người:

+

+ Vùng vận động ngôn ngữ 
+

+ Vùng hiểu tiếng noí 
+

+ Vùng hiểu chữ viết 
IV/ CỦNG CỐ:

1 . GV treo tranh H 47.2 , gọi học sinh lên chú thích

2 . Nêu rõ đặc điểm cấu tạo và chức năg của đại não người chứng tỏ sự tiến hoá của người so với các 
động vật khác thuộc lớp thú ?

V/ DẶN DÒ:
-

- Học bài và trả lời câu hỏi SGK

-- Đọc mục : "em có biết "

-- Chuẩn bị bài : Hệ thần kinh sinh dưỡng

--

K phi u h c t p

e

ê

o â

Đặc điểm Cung phản xạ vận động Cung phản xạ sinh dưỡng

</div>
(90)<div class='page_container' data-page=90>

Ngày soạn:..…./……./..…...

Ngày dạy:.../….…/……...

TIẾT:... BÀI: 48

HỆ THẦN KINH SINH DƯỠNG

I.Mục tiêu:.
 1/Kiến thức:

- Phân biệt được các phản xạ sinh dưỡng với phản xạ vận động

- Phân biệt được bộ phận giao cảm với bộ phận đối giao cảm trong hệ thần kinh sinh dưỡng về
cấu tạo và chức năng .

2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát , so sánh và phân tích hình 
- Kỹ năng hoạt động nhóm .

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức bảo vệ hệ thầ đội nón bảo hiểm .
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 48.1 ; 48.2 ; 48.3

B ng ph :

a

u

Đặc điểm Cung phản xạ vận động Cung phản xạ sinh dưỡng

Cấu

tạo + Trung ương + Hạch thần kinh 
+ Đường hướng 
tâm

+ Đường li tâm

+ Chất xám : Đại não và tủy sống 
+ Không có

+ Từ cơ quan thụ cả trung ương 
+ Đến thẳng cơ quan phản ứng

+ Chất xám : trụ não và sừng bên 
tủy sống

+ Có

+ Từ cơ quan thụ cả trung ương 
+ Qua : Sợi trước hạch và sợi sau 
hạch

+ Chuyển giao ở hạch thần kinh 
Chức năng Điều khiển hoạt động cơ vân ( có ý

thức)

Điều khiển hoạt động nội quan 
( không có ý thức )

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2 / Kiềm tra bài cu : 
-

</div>
(91)<div class='page_container' data-page=91>

3/ Bài mới:

Mở bài : Xét về chức năng hệ thần kinh được phân chia như thế nào ? GV giới thiệu như SGK 
TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
10p

15p

10p

Hoạt động 1 : Cung phản xạ sinh
dưỡng

-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
hình 48.1

+ Mô tả đường đi của xung thần 
kinh trong cung phản xạ của 
hình A và B

+ Hoàn thành phiếu học tập vào
vở .

-

- GV kẻ phiếu học tập , gọi học 
sinh lên làm

- Gọi HS trả lời

-

- Gv chốt lại kiến thức .
 Hoạt động 2: Cấu tạo của hệ 
thần kinh sinh dưỡng .

-

- GV yêu cầu học sinh đọc thông
tin và quan sát hình 48.3 
+ Hệ thần kinh sinh dưỡng cấu 
tạo như thế nào ?

-

- GV yêu cầu học sinh quan sát 
lại hình 48.1 ,2 ,3 7 đọc thông tin
bảng. Tìm ra các điểm sai khác 
giữa phân hệ thần kinh giao cảm
và phân hệ đối giao cảm . 
-

- GV gọi một học sinh đọc to 
bảng 48.1

Hoạt động 3 : Chức năng của 
hệ thần kinh sinh dưỡng 
-

- Gv yêu cầu học sinh quan sát 
hình 48.3 , đọc kỹ nội dung bảng
thảo luận :

+

+ Nhận xét chức năng của phân

hệ giao cảm và đối giao cảm ? 
+

+ Hệ thần kinh sinh dưỡng có 
vai trò như thế nào trong đời 
sống ?

-

- GV hoàn thiện lại kiến thức 
Kết luận chung : Học sinh đọc 
khung ghi nhớ SGK

- Học sinh quan sát hình 48.1

-

- Học sinh vận dụng kiến thức 
đã có kết hợp quan sát hình nêu
được đường đi của xung thần 
kinh trong cung phản xạ vận 
động và cung phản xạ sinh 
dưỡng

-

- Các nhóm căn cứ vào đường 
đi của xung thần kinh trong hai 
cung phản xạ và hình thảo luận 
nhóm hoàn thành bảng

-

- Đại diện nhóm báo cáo, bổ 
sung

-

- Học sinh tự thu nhận thô nêu 
được gồm có phần trung ương
và phần ngoại biên

-

- Học sinh làm việc độc lập với 
thảo luận nhóm nêu được các 
điểm khác nhau .

+ Trung ương 
+ Ngoại biên 
-

- Đại diện nhóm trình bày và 
nhóm khác bổ sung

-

- Học sinh tự thu nhận và xử lí 
thông tin để trả lời câu hỏi

+ 2 bộ phận có tác dụng đối lập

+ Ý nghiã : Điều hoà hoạt động 
các cơ quan .

I . Cung phản xạ sinh dưỡng :

- - Phiếu học tập

II . Cấu tạo của hệ thần kinh sinh 
dưỡng:

-

- Hệ thần kinh sinh dưỡng : 
+

+ Trung ương 
+

+ Ngoại biên : dây thần kinh và 
hạch thần kinh

-

- Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm : 
+

+ Phân hệ thần kinh giao cảm 
+

+ Phân hệ thần kinh đối giao cảm

III . Chức năng của hệ thần kinh 
sinh dưỡng :

-

- Phân hệ thần kinh giao cảm và 
đối giao cảm có tác dụng đối lập 
nhau đối với hoạt động của các 
cơ quan sinh dưỡng

-

</div>
(92)<div class='page_container' data-page=92>

IV/ CỦNG CỐ:

1 . Dưạ vào hình 48 .2 , Trình bày phản xạ điều hoà hoạt động của tim lúc huyết áp tăng ?

2 . Trình bày sự giống nhau và khác nhau về cấu tạo và chức năng của phân hệ thần kinh giao cảm và 
đối giao cảm trên tranh hình 48.3 ?

V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời câu hỏi SGK

Đọc mục : "em có biết "

Ngày soạn:..…./……./..…...

Ngày dạy:.../….…/……...

TIẾT:... BÀI: 49

CƠ QUAN PHÂN TÍCH THỊ GIÁC

I.Mục tiêu:.
 1/Kiến thức:

- Xác định rõ các thành phần của 1 cơ quan phân tích , nêu được ý nghiã của cơ quan phân tích
đối với cơ thể .

- Mô tả được các thành phần chính của cơ quan thụ cảm thị giác , nêu rõ được cấu tạo của màng
lưới trong cầu mắt .

- Giải thích được cơ chế điều tiết của mắt để nhìn rõ vật .
 2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích hình 
- Kỹ năng hoạt động nhóm .

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức bảo vệ mắt đeo kính râm khi đi nắng 
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 49.1 ; 49.2 ; 49.3 
 Mô hình cấu taọ mắt

Bộ thí nghiệm về thấu kính hội tụ ( nếu có )

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2 / Kiềm tra bài cu :

- - Trình bày sự giống nhau và khác nhau về cấu tạo và chức năng của phân hệ thần kinh giao cảm

và đối giao cảm ?
2/ Bài mới:

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
10p Hoạt động 1 : Cơ quan phân tích

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin, trả lời câu hỏi :
+ Một cơ quan phân tích gồm 
những thành phần nào ?

-

- Học sinh tự thu nhận thông tin
và trả lời câu hỏi .

+

+ Cơ quan phân tích gồm : 
* Cơ quan thụ cảm

* Dây thần kinh

</div>
(93)<div class='page_container' data-page=93>

25p

+ Ý nghiã của cơ quan phân tích
đối với cơ thể ?

+ Phân biệt cơ quan thụ cảm với
cơ quan phân tích ?

-

- Lưu ý : Cơ quan thụ cảm tiếp 
nhận kích thích tác đông lên cơ 
thể - là khâu đầu tiên của cơ 
quan phân tích

Hoạt động 2: Cơ quan phân tích 
thị giác .

+

+ Cơ quan phân tích thị giác 
gồm những thành phần nào ?

-

- GV hướng dẫn học sinh nghiên
cứu cấu tạo cấu mắt ở hình

49.1 , 49.2 và mô hình làm bài 
tập điền từ tr 156

-

- GV chốt lại đáp án : ( cơ vận 
động mắt , màng cứng , màng 
mạch , màng lưới , tế bào thụ 
cảm thị giác )

-

- GV treo tranh 49.2 gọi học sinh
lên trình bày cấu tạo cầu mắt .

-

- GV hướng dẫn học sinh quan 
sát hình 49 . 3 , nghiên cứu 
thông tin nêu cấu tạo của màng 
lưới .

- GV hướng dẫn học sinh quan

sát sự khác nhau tế bào nón và 
tế bào que trong mối quan hệ 
với thần kinh thị giác . 
-

- GV cho học sinh giải thích môt

số hiện tượng :

+ Tại sao ảnh của vật hiện trên 
điểm vàng lại nhìn rõ nhất ?

+ Vì sao trời tối ta không nhìn rõ
màu sắc của vật ?

* Bộ phận phân tích ; trung 
ương ( vùng thần kinh ở đại 
não

+

+ Ý nghiã : Giúp cơ thể nhận 
biết được tác động của môi 
trường

-

- Một vài học sinh phát biểu

+

+ Cơ quan phân tich thị giác : 
*

* Cơ quan thụ cảm thị giác 
*

* Dây thần kinh thị giác 
*

* Vùng thị giác ( Ở thùy chẩm )

-

- Học sinh quan sát kỹ hình từ 
ngoài và ghi nhớ cấu tạo cầu 
mắt . Thảo luận nhóm để hoàn 
chỉnh bài tập , đại diện nhóm 
trình bày

-

- HS tự hoàn chỉnh kiến thức

-

- Học sinh trình bày cấu tạo trên
tranh , lớp bổ sung

- Học sinh quan sát hình 49 . 3 , 
nghiên cứu thông tin nêu cấu 
tạo của màng lứơi .

- Học sinh quan sát sự khác 
nhau tế bào nón và tế bào que

+ Tại Điểm vàng mỗi chi tiết ảnh

được 1 tế bào nón tiếp nhận và 
truyền về não qua 1 tế bào thần 
kinh

+ Vì ánh sáng phản xạ từ vật 
đến mắt ta quá yếu, các tế bào 
nón không nhận rõ

-

- Cơ quan phân tích gồm : 
+ Cơ quan thụ cảm 
+ Dây thần kinh

+ Bộ phận phân tích ; trung ương
( vùng thần kinh ở đại não) 
-

- Ý nghiã : Giúp cơ thể nhận biết 
được tác động của môi trường

II . Cơ quan phân tích thị giác : 
-

- Cơ quan phân tich thị giác : 
+

+ Cơ quan thụ cảm thị giác 
+

+ Dây thần kinh thị giác 
+

+ Vùng thị giác ( Ở thùy chẩm )

a/ Cấu tạo của cầu mắt gồm 
-

- Màng bọc : 
+

+ Màng cứng : Phiá trước là 
màng giác

+

+ Màng mạch : Phiá trước là lòng
đen

+

+ Màng lưới : 
*Tế bào nón 
*Tế bào que 
-

- Môi trường trong 
+

+ Thủy dịch

+

+ Thể thủy tinh 
+

+ Dịch thủy tinh

b/ Cấu tạo của màng lưới : 
-

- Màng lưới ( tế bào thụ cảm ) 
gồm :

+ Tế bào nón : Tiếp nhận kích 
thích ánh sáng mạnh và màu sắc 
+ Tế bào que :Tiếp nhận kích 
thích ánh sáng yếu

-

- Điểm vàng : Là nơi tập chung tế
bào non

-

</div>
(94)<div class='page_container' data-page=94>

-

- GV hướng dẫn học sinh quan 
sát thí nghiệm về quá trình tạo 
ảnh qua thấu kính hội tụ .

+ Vai trò của thể thủy tinh trong 
cầu mắt ?

+ Trình bày quá trình tạo ảnh ở 
màng lưới ?

Kết luận chung : Học sinh đọc 
khung ghi nhớ SGK

-

- Hs quan sát thí nghiệm , đọc 
thông tin,

+ Có khả năng điều tiết để nhìn 
rõ vật

+

+ Ánh sáng phản chiếu từ vật 
qua môi trường trong suốt tới 
màng lưới tạo nên 1 ảnh thu 
nhỏ lộn ngược kích thích tế bào
thụ cả dây thần kinh thị giá 
vùng thị giác

c/ Sự tạo ảnh ở màng lưới : Kết 
Luận

-

- Thể thủy tinh ( như 1 thấu kính 
hội tụ ) có khả năng điều tiết để 
nhìn rõ vật

-

- Ánh sáng phản chiếu từ vật qua
môi trường trong suốt tới màng 
lưới tạo nên 1 ảnh thu nhỏ lộn 
ngược kích thích tế bào thụ cả 
dây thần kinh thị giá vùng thị 
giác

IV/ CỦNG CỐ:

1 . Điền các từ Đ hay S vào đầu các câu sau :

a. Cơ quan phân tích gồm : CƠ quan thụ cảm thị giác , dây thần kinh và bộ phận trung ương 
b. Các tế bào nón giúp chúng ta nhìn rõ về ban đêm

c. Sự phân tích hình ảnh xảy ra ngay ở cơ quan thụ cảm thị giác .
d. Khi rọi đèn pin vào mắt thì đồng tử dãn rộng để nhìn rõ vật .

2 . Trình bày quá trình thu nhận ảnh của vật ở cơ quan phân tích thị giác ? V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời câu hoỉ SGK

- - Đọc mục : "em có biết "

Tìm hiểu một số bệnh về mắt
Ngày soạn:..…./……./..…...
Ngày dạy:.../….…/……...

TIẾT:... BÀI 50

VỆ SINH MẮT

I.Mục tiêu:.

1 / Kiến thức:

- Hiểu rõ nguyên nhân của tật cận thị , viễn thị và cách thức khắc phục

- Trình bày được nguyên nhân gây bệnh đau mắt hột , cách lây truyền và biện pháp phòng chống .
2 / Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát , nhận xét và liên hệ thực tế 
3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức bảo vệ mắt , phòng tránh các bệnh về mắt . 
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 50.1 ; 50.2 ; 50.3 ; 50.4; 
 Bảng phụ

Phiếu học tập : Bệnh đau mắt hột 
1. Nguyên nhân

2. Đường lây 
3. Triệu chứng 
4. Hậu quả

5. Cách phòng tránh 
2 / Học sinh : Bảng phụ , SGK

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2 / Kiềm tra bài cu : 5 p
-

- Trình bày cấu tạo của cầu mắt ? Tại sao ảnh của vật hiện trên điểm vàng lại nhìn rõ nhất ?

Mở bài :

Chung ta a h c l m t luôn i u ti t

đ

o a ă

đ ê

ê đê

nhin ro v t . Nh ng

â

ư

đê

n

m t luc n o o , cho du m t a i u ti t nh ng ta v n không th nhin ro v t

ô

a đ

ă đ đ ê

ê

ư

â

ê

â

c. Khi o m t chung ta a co v n

? V y l m cach n o

tranh v

đươ

đ

ă

đ

â đê

â a

a đê

a

</div>
(95)<div class='page_container' data-page=95>

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
20p Hoạt động1: Tìm hiểu các tật

của mắt

+ Các em hãy kể một số tật của 
mắt mà em được biết ?

1 . Cận thị :

+ Vậy cận thị là gì

-

- GV yêu cầu học sinh đọc thông
tin trong SGK trang 159.

-

- Gv treo hình 50.1 và hướng 
dẫn :

+ Chúng ta thấy , ở người bình 
thường muốn nhìn rõ vật thì ảnh
của vật phải rơi vào đâu trên 
cầu mắt ?

+ Còn người cận thị thì ảnh của 
vật nằm ở đâu ?

+ Vậy nguyên nhân nào làm ảnh 
của vật nằm ở trước màng lưới 
của mắt

+ Trong trường hợp nào cầu 
mắt ở người bị dài

+ Trường hợp nào làm thể thủy

tinh quá phồng .

+ Khoảng cách nào khi đọc sách
thì mắt không cần điều tiết ?
+ Muốn cho ảnh của một vật 
nằm ở màng lưới của mắt người
bị cận thì ta phải làm như thế 
nào ?

-

- GV treo tranh hình 50.2 cho 
học sinh quan sát .

+ Kính của người cận thị có đặc
điểm gì ?

2 . Viễn thị :

+ Trái với cận thị là viễn thị. Viễn
thị là gì ?

- Cho học sinh so sánh nêu sự 
khác nhau giữa cận thị và viễn 
thị

- Cận thị, Viễn thị ....

+

+ Là tật mà mắt chỉ có khả năng
nhìn gần

-

- Học sinh đọc thông tin sgk
- HS quan sát hình 50 . 1 rồi trả 
lời câu hỏi của giáo viên . 
+

+ Nằm ở điểm vàng của màng 
lưới .

+

+ Nằm ở trước màng lưới 
+

+ Học sinh dưạ vào thông tin 
và hình rồi trả lời : Cầu mắt dài 
và thủy tinh thể bị phồng 
+

+ Bẩm sinh 
+

+ Do ta giữ không đúng khoảng 
cách khi đọc sách hay đọc sách
nơi thiếu ánh sá làm mắt điều 
tiết nhiều 30 cm

+ 20 – 30 cm

+

+ Ta phải đeo kính cận. Là kính 
phân kỳ

- HS quan sát

+ kính có mặt lõm .

+ Là tật mà mắt chỉ có khả năng
nhìn xa

- Học sinh so sánh nêu sự khác 
nhau giữa cận thị và viễn thị

I . Các tật của mắt

1 . Cận thị :

- Là tật mà mắt chỉ có khả năng 
nhìn gần

-

- Nguyên nhân :

+ Bẩm sinh : Cầu mắt dài

+ Thể thủy tinh quá phồng do 
không giữ vệ sinh khi đọc sách .

-

- Cách khắc phục :

+ Đeo kính mặt lõm ( kính phân 
kỳ hay kính cận ).

2. Viễn thị :

</div>
(96)<div class='page_container' data-page=96>

15p

+ Em hãy cho biết một vài 
nguyên nhân gây viễn thị.

+ Người viễn thị thì ảnh của vật 
nằm ở đâu ?

+ Muốn cho ảnh của một vật 
nằm ở màng lưới của mắt người
bị viễn thị thì ta phải làm như 
thế nào ?

+ Kính của người viễn thị có đặc
điểm gì ?

-

- GV liên hệ thực tế : Viễn thị 
thường xảy ra ở người già , còn 
cận thị bây giờ chúng ta thường
gặp ở thanh thiếu niên và có xu 
hướng ngày càng tăng . 
- Vậy em hãy nêu các biện pháp
hạn chế tỉ lệ học sinh mắc bệnh 
cận thị ?

-

- Đối với nhà trường : những 
năm trước chỉ có 4 bóng đèn 
nhưng bây giờ chúng ta được 
học trong 1 phòng có 12 bóng 
và bàn ghế cũng dã được trang 
bị cho phù hợp với các em
Hoạt động 2: Bệnh về mắt 
Các em mới tìm hiểu xong các 
tật của mắt , bây giờ các em sẽ 
được tìm hiểu thêm để biết về 
các bệnh của mắt . Theo em mắt
có những bệnh gì . Trong các 
bệnh đó , bệnh ít người quan 
tâm và chưã trị những tác hại 
rất lớn đó là Bệnh Đau Mắt Hôt . 
-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin

-

- GV yêu cầu học sinh thảo luận 
nêu lên được :

+ Nguyên nhân ? 
+ Triệu chứng ? 
+ Tác hại ? 
+ Đường lây ?

+ Cách phịng chống ?

+ Ngoài bệnh đau mắt hợt còn 
+

+ Nguyên nhân : Do cầu mắt 
ngắn hay do thể thủy tinh bị lão 
hoá , khơng cịn khả năng điều 
tiết

+

+ Ảnh của vật nằm ở phía sau 
màng lưới

+

+ Đeo kính hội tụ

- kính có mặt lồi ( kính lão )

-

- Đối với học sinh :

+ Giữ đúng khoảng cách , tư 
thế khi đọc sách cung như khi 
xem ti vi. Tránh xem ti vi quá 
lâu vì có cường độ ánh sáng 
cao (nếu làm việc trên máy tính 
lâu thì nên cho mắt nghỉ ngơi 
nhìn về nơi có cây xanh (cường
độ ánh sáng yếu )

+ Không đọc sách nơi có ánh 
sáng yếu …

-

- Hs đọc kỹ thông tin 
-

- Học sinh thảo luận để rút ra 
kết luận :

+Do Virút 
+Mi mắt nổi hột 
+Mù loà

+Dùng chung khăn , tắm nơi ô 
nhiễm

+ Giữ mắt sạch sẽ + Rưả mắt 
bằng nước muối loãng , nhỏ 
thuốc mắt + Ăn uống đủ 
Vitamin + Khi ra đường nên đeo
kính

+ Đau mắt đỏ, Viêm kết mạc, 
-

- Nguyên nhân :

+ Bẩm sinh:Cầu mắt ngắn
+ Thể thủy tinh bị lão hoá mất 
khả năng điều tiết

-

- Cách khắc phục :

+ Đeo kính mặt lồi (kính hội tụ 
hay kính viễn)

II . Bệnh về mắt :

-

- Bệnh đau mắt hột :

+ Nguyên nhân : do vi rút

+ Triệu chứng : Mặt trong mi mắt 
có nhiều hột nổi cộm lên

</div>
(97)<div class='page_container' data-page=97>

có những bệnh gì về mắt ? 
+ Nêu các cách phòng tránh các 
bệnh về mắt ?

-

- GV có thể liên hệ thêm : các 
bệnh loạn thị hay mù màu .
- Kết luận chung : Yêu cầu Học 
sinh đọc khung ghi nhớ SGK

Khô mắt, quáng gà.... 
+ Cách phòng tránh : Giữ vệ 
sinh mắt và dùng thuốt theo chỉ 
dẫn của bác sĩ .

- Học sinh đọc khung ghi nhớ 
SGK

+ Đường lây : Dùng chung khăn ,
chậu với ngưới bệnh . Tắm rửa 
trong ao hồ tù hãm

+ Cách phòng tránh : Giữ vệ sinh
mắt và dùng thuốt theo chỉ dẫn

của bác sĩ .

-

- Các bệnh về mắt khác : 
+ Đau mắt đỏ

+ Viêm kết mạc 
+ Khơ mắt

IV/ CỦNG CỚ:

1 . Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy ? 
2. Làm câu hỏi 2 SGK ( trang 143 )

V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời câu hỏi SGK

- - Đọc trước bài 46

- - Kẻ bảng 46 ( trang 145) vào vở bài tập .

Ngày soạn:..…./……./..…....

Ngày dạy:.../….…/……....

TIẾT:... BÀI: 51

CƠ QUAN PHÂN TÍCH THÍNH GIÁC

I.Mục tiêu:.
1/Kiến thức:

- Xác định rõ các thành phần của cơ quan phân tích thính giác .
- Mô tả được các bộ phận của tai và cấu tạo của cơ quan Cóoc ti 
- Trình bày được quá trình thu nhận các cảm giác âm thanh . 
2/ Kỹ năng:

- Phát triển kỹ năng quan sát , phân tích hình 
- Kỹ năng hoạt động nhóm .

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh Tai 
 II. Đồ dùng dạy học :

1/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 51.1 ; 51.2 
Mô hình cấu tạo Tai

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2 / Kiềm tra bài cu :

- - Có các tật mắt nào ? Nguyên nhân và cách khắc phục ?

- - Tại sao không nên đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng , không nên nằm đọc sách ? Không nên đọc

sách trên tàu xe ?

- - Nêu hậu quả của bệnh đau mắt hợt và cách phịng tránh ?

3/ Bài mới:

Mở bài : Ta nhận biết được âm thanh là nhờ cơ quan phân tích thính giác . Vậy cơ quan phân tích thính 
giác có cấu tạo như thế nà Bài mới

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
18p Hoạt động 1 : Cấu tạo của tai

- Cơ quan phân tích thính giác 
gồm những bộ phận nào ?

-

- Cơ quan phân tích thính giác 
gồm :

I . Cấu tạo của tai : 
*

</div>
(98)<div class='page_container' data-page=98>

12p

5 p
-

- GV hướng dẫn học sinh quan 
sát hình hoàn thành bài tập điền 
từ tr 162 SGK

-

- GV gọi 2 học sinh lên đọc to 
toàn bộ bài tập và thông tin tr 
163 SGK

+Tai được cấu tạo như thế nào ?
CHức năng từng bộ phận ? 
-

- GV chỉ định 1 học sinh lên trình
bày cấu tạo tai trên tranh hay 
mô hình

- GV chỉnh sửa nếu cần. tổng kết
và ghi bảng

Hoạt động 2: Chức năng thu 
nhận sóng âm .

-

- GV hướng dẫn học sinh quan 
sát hình 51 . 2 kết hợp với thông
tin ■ tr 163 và thảo luận . 
- Trình bày cấu tạo ốc tai ? Chức
năng của ốc tai ?

-

- GV hướng dẫn học sinh quan 
sát lại hình Tìm hiểu đường 
truyền sóng âm từ ngoài vào 
trong .

-

- Sau đó GV trình bày 
Cơ chế truyền âm và sự thu 
nhận cảm giác âm thanh : 
Sóng âm- màng nhĩ- chuỗi 
xương tai-của bầu- chuyển 
đông ngoại dịch và nôi dịch- 
rung màng cơ sở - kích thích cơ 
quan Coóc ti xuất hiện xung 
thần kinh- Vùng thính giác 
( Phân tích cho biết âm thanh) 
Hoạt động 3: Vệ sinh Tai 
-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin, trả lời câu hỏi .

+ Tế bào thụ cảm thính giác 
+ Dây thần kinh thính giác 
+ Vùng thính giác

- Học sinh quan sát hình hoàn 
thành bài tập điền từ tr 162 SGK

-

- Một vài học sinh phát biểu lớp 
bổ sung hoàn chỉnh kiến thức 
(

( Các từ cần điền : 
1 - Vành Tai ; 
2 - Ống Tai ; 
3 - Màng nhĩ ; 
4 - Chuỗi xương tai ) 
-

- Học sinh căn cứ vào hình 51.1 
và 51.2 và thông tin để trả lời 
- Học sinh lên trình bày cấu tạo 
tai trên tranh hay mô hình

- HS quan sát hình 51 . 2 kết 
hợp với thông tin ■ tr 163 và 
thảo luận, trả lời câu hỏi.
-

- Cấu tạo ốc Tai : ốc tai xoắn 2 
vịng rưỡi gồm :

+ Ớc tai xương ( ở ngoài ) 
+ Ốc tai màng ( ở trong ) 
* Màng tiền đình : ở trên 
* Màng cơ sở : ở dưới

-

- Có cơ quan Cóocti chứa các tế
bào thụ cảm thính giác

- HS quan sát lại hình tìm hiểu 
đường truyền sóng âm từ ngoài
vào trong .

-

- Cá nhân tự thu nhận thông tin

-

- Trao đồi trong nhóm thống 
nhất ý kiến

+ Tế bào thụ cảm thính giác 
+ Dây thần kinh thính giác 
+ Vùng thính giác

* Cấu tạo của tai gồm : 
-

- Tai ngoài :

+ Vành tai : Hứng sóng âm 
+ Ống tai : Hướng sóng âm 
+ Màng nhĩ : Khuếch đại âm

thanh

-

- Tai giữa:

+ Chuỗi xương tai : truyền sóng 
âm .

+ Vòi nhĩ : Cân bằng áp suất 2 
bên màng nhĩ

-

- Tai trong :

+ Bộ phận tiền đình : Thu nhận 
thông tin về vị trí và sự chuyển 
động của cơ thể trong không 
gian .

+ Ốc tai : Thu nhận kích thích 
sóng âm

II . Chức năng thu nhận sóng âm:

-

- Cấu tạo ốc Tai : ốc tai xoắn 2 
vịng rưỡi gồm :

+ Ớc tai xương ( ở ngoài ) 
+ Ốc tai màng ( ở trong ) 
* Màng tiền đình : ở trên 
* Màng cơ sở : ở dưới 
-

- Có cơ quan Cóocti chứa các tế 
bào thụ cảm thính giác

- Quá trình thu nhận kích thích 
sóng âm:

Sóng âm - màng nhĩ - chuỗi 
xương tai - của bầu - chuyển 
đông ngoại dịch và nôi dịch - 
rung màng cơ sở - kích thích cơ 
quan Coóc ti xuất hiện xung thần
kinh- Vùng thính giác ( Phân tích 
cho biết âm thanh)

</div>
(99)<div class='page_container' data-page=99>

+ Để tai hoạt động tốt cần lưu ý 
những vấn đề gì ?

+ Hãy nêu các biện pháp giữ vệ 
sinh và bảo vệ tai ?

Kết luận chung : Yêu cầu Học 
sinh đọc khung ghi nhớ SGK

+

+ Giữ gìn vệ sinh tai và bảo vệ 
tai

+ Khơng dùng vật sắc nhọn 
ngốy tai . + Giữ vệ sinh mui 
họng để phòng bệnh cho tai + 
Có biện pháp chống , giảm 
tiếng ồn

- Học sinh đọc khung ghi nhớ 
SGK

-

- Giữ gìn vệ sinh tai 
-

- Bảo vệ tai :

+ Không dùng vật sắc nhọn 
ngoáy tai .

+ Giữ vệ sinh mui họng để phòng
bệnh cho tai

+ Có biện pháp chống , giảm 
tiếng ồn

IV/ CỦNG CỐ:

1 . Học sinh trình bày cấu tạo của ốc Tai trên tranh 51.2 ?
2 . Trình bày quá trình thu nhận kích thích sóng âm ?

3 . Vì sao có thể xác định được âm thanh phát ra từ bên phải hay trái ? 
V/ DẶN DÒ:

-

- Học bài và trả lời câu hoỉ SGK

- - Đọc mục : "em có biết "

- - Tìm hiểu hoạt động của một số vật nuôi trong nhà

Ngày soạn:…./..…../…...

Ngày dạy:.../.……/…...

TIẾT:... BÀI: 52

PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN

VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN

I.Mục tiêu:.
 1/Kiến thức:

- Phân biệt được phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện .

- Trình bày được quá trình hình thành các phản xạ mới và ức chế các phản xạ cu , nêu rõ các điều
kiện cần khi thành lập các phản xạ có điều kiện .

- Nêu rõ ý nghiã của phản xạ có điều kiện đối với đời sống .
2/ Kỹ năng:

- Rèn kỹ năng quan sát , phân tích hình 
- Rèn luyện tưu duy so sánh và liên hệ thực tế 
- Kỹ năng hoạt động nhóm .

3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức học tập nghiêm túc , chăm chỉ .
 II. Đồ dùng dạy học :

11/ Giáo viên: Tranh phóng to hình 52.1 ; 52.2 ; 52 . 3
Bảng phụ ghi nội dugn bảng 52 . 2 .

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2 / Kiềm tra bài cu :

- Trình bày cấu tạo của ốc Tai trên tranh 51.2 ?
- Trình bày quá trình thu nhận kích thích sóng âm ?

- Vì sao có thể xác định được âm thanh phát ra từ bên phải hay trái ? 
2/ Bài mới:

Mở bài : GV cho học sinh nhắc lại khái niệm phản xạ. B

a

i hôm nay s tim hi u v cac lo i

e

ê

a

ph n x

a

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
10p Hoạt động 1 : Phân biệt phản xạ

</div>
(100)<div class='page_container' data-page=100>

15p
-

- GV yêu cầu học sinh các nhóm
làm bài tập mục  ( tr 166 SGK ) 
-

- GV ghi nhanh đáp án lên góc 
bảng , chưa cần chửa bài 
-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin chữa bài tập .
- Yêu cầu HS đọc kết quả 
-

- GV chốt lại đáp án đúng :
+ Phản xạ không điều kiện : 
1,2,4

+Phản xạ có điều kiện : 3,5,6
-

- GV yêu cầu học sinh tìm thêm

2 ví dụ cho mỗi loại phản xạ 
-

- GV hoàn thiện lại đáp án 
2 . Hoạt động 2: Sự hình thành 
phản xạ có điều kiện

-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thì nghiệm của Paplố 
- Yêu cầu HS thảo luận nhóm 
trình bày thí nghiệm thành lập , 
tiết nước bọt khi có ánh sáng 
đèn ?

-

- GV cho gọi học sinh lên trình 
bày trên tranh .

-

- GV chỉnh lý , hoàn thiện kiến 
thức

-

- GV cho học sinh thảo luận trả 
lời câu hỏi:

+ Để thành lập được phản xạ có 
điều kiện cần có những điều 
kiện gì ?

+Thực chất của việc thành lập 
phản xạ có điều kiện ?

-

- GV hoàn thiện lại kiến thức . 
-

- GV có thể mở rông thêm 
đường liên hệ tạm thời giống 
như bãi cỏ nếu ta đi thường 
xuyên sẽ có con đường , ta 
không đi nưã cỏ sẽ lấp kín . 
-

- GV yêu cầu học sinh liên hệ 
thực tế tạo thói quen tốt . 
-

- Trong thí nghiệm trên nếu ta 
chỉ bật đèn mà không cho chó 
ăn nhiều lần thì hiện tượng gì sẽ
xảy ra ?

+ Nêu ý nghiã của sự hình thành

và ức chế của phản xạ có điều 
kiện đối với đời sống ? 
-

- GV yêu cầu học sinh làm bài 
tập mục ( tr 167 )

- Gọi HS trình bày.
-

- GV nhận xét , sửa chửa . Hoàn
-

- Học sinh đọc kỹ nội dung 
bảng 52 . 1 trả lời nhanh

-

- Trao đổi nhóm hoàn thành bài 
tập .

-

- Một số nhóm đọc kết quả 
-

- Học sinh tự thu nhận thông tin
, ghi nhớ kiến thức .

-

- Đối chiếu với kết quả bài tập 
sửa chửa , bổ sung . 
-

- Một vài học sinh phát biểu lớp 
nhận xét bổ sung .

-

- Học sinh quan sát kỹ hình, đọc
kỹ chú thí tự thu nhận thông tin 
-

- Thảo luận nhóm thống nhất ý 
kiến nêu được các bước tiến 
hành thí nghiệm

-

- Đại diện các nhóm trình bày , 
các nhóm khác bổ sung

- Học sinh thảo luận trả lời câu 
hỏi:

+ Phải có sự kết hợp giưã kích 
thích có điều kiện với kích thích
không điều kiện . + Quá trình 
kết hợp đó phải được lập đi lập

lại nhiều lần .

+

+ Thực chất của việc thành lập 
phản xạ có điều kiện là sự hình 
thành đường liên lạc thần kinh 
tạm thời nối các vùng của vỏ 
não với nhau .

- Học sinh liên hệ thực tế

-

- Học sinh nêu được : Chó sẽ 
không tiết nước bọt khi có ánh 
đèn nữa

+ Đảm bảo sự thích nghi với 
điều kiện sống thay đổi 
- Học sinh làm bài tập mục  ( tr

167 )

- HS trình bày.

-

- SGK trang 166

II . Sự hình thành phản xạ có điều
kiện :

a/ Hình thành phản xạ có điều 
kiện

-

- Điều kiện để thành lập phản xạ 
có điều kiện :

+ Phải có sự kết hợp giưã kích 
thích có điều kiện với kích thích 
không điều kiện .

+ Quá trình kết hợp đó phải được
lập đi lập lại nhiều lần .

-

- Thực chất của việc thành lập 
phản xạ có điều kiện là sự hình 
thành đường liên lạc thần kinh 
tạm thời nối các vùng của vỏ não
với nhau .

b/ Ức chế phản xạ có điều kiện :

-

- Khi phản xạ có điều kiện không 
được củng cố Phản xạ mất dần 
-

- Ý nghiã :

+ Đảm bảo sự thích nghi với môi 
trường và điều kiện sống luôn 
thay đổi

</div>
(101)<div class='page_container' data-page=101>

10p

thiện các ví dụ của học sinh . 
Hoạt động 3: So sánh các tính 
chất của phản xạ không điều 
kiện với phản xạ có điều kiện . 
- Yêu cầu HS lấy ví dụ về phản 
xạ có điếu kiện và phản xạ 
không điều kiện

-

- GV yêu cầu học sinh hoàn 
thành bảng 52.2 tr 168 . 
-

- GV treo bảng phụ gọi học sinh 
lên trình bày .

-

- GV chốt lại đáp án đúng . 
-

- Gv yêu cầu học sinh đọc kỹ 
thông tin

■

sgk tr168

-

- Học sinh dưạ vào hình 52 kết 
hợp kiến thức về quá trình 
thành lập và ức chế phản xạ có 
điều kiện Lấy ví dụ .

-

- Học sinh dưạ vào kiến thức 
của mục I và II , thảo luận nhóm
Làm bài tập .

-

- Đại diện nhóm lên làm trên 
bảng phụ , Lớp nhận xét bổ 
sung.

-

- Học sinh tự rút kết luận 
- Học sinh đọc kỹ thông tin

■

sgk tr168

quán tốt đối với con người .

III . So sánh tính chất của phản 
xạ không điều kiện và có điều 
kiện :

-

- So sánh : Nội dung bảng 52.2 
đã hoàn thiện .

-

- Mối liên hệ : thơng tin

■

tr. 168

SGK 
IV/ CỦNG CỚ:

1 . Phân biệt phản xạ có điều kiện với phản xạ không điều kiện ?

2 . Đọc mục : "Em có biết?", trả lời câu hỏi: Vì sao quân sĩ hết khát và nhà chúa chịu mất mèo?
V/ DẶN DÒ:

-

- Học bài và trả lời câu hoỉ SGK

-- Đọc mục : "em có biết "

-- Chuẩn bị bài 53 .

Ngày soạn:….../..…../…...

Ngày dạy:.../.……/…...

TIẾT:

...

BÀI:

53 HOẠT ĐỘNG THẦN KINH CẤP CAO Ở NGƯỜI

I.Mục tiêu:.
 11/Kiến thức:

- Phân tích được những điểm giống và khác nhau giưã các phản xạ có điều kiện ở người với các
động vật noí chung và thú nói riêng .

- Trình bày được vai trò của tiếng nói , chữ viết và khả năng tư duy trừu tượng ở người .
2/ Kỹ năng:

- Rèn luyện tưu duy , suy luận 
3 / Thái độ :

- Giáo dục ý thức học tập , xây dựng thói quen nếp sống văn hoá
 II. Đồ dùng dạy học :

Giáo viên: Tranh cung phản xạ

- Tư liệu về sự hình thành tiếng nói và chữ viết

- Tranh các vùng của vỏ não

III. Tiến trình tổ chức tiết dạy: 
1/ Ổn định lớp : 1 p

2 / Kiềm tra bài cu :

- Phân biệt phản xạ có điều kiện với phản xạ không điều kiện ? 
3/ Bài mới:

Mở bài :

S th nh l p v uc ch ph n x co i u ki n co y nghia r t l n trong

ư a

â

a

ê

a

đ ê

ê

â ơ

i s ng . B i hôm nay , chung ta s tim hi u s gi ng nhau v khac nhau

đơ ô

a

e

ê ư ô

a

gi a cac ph n x co i u ki n ng

ư

a

đ ê

ê ơ

ươ a đô

i v

ng v t :

â

TG Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh Nội dung
15p Hoạt động 1 : Sự thành lập và

ức chế các phản xạ có điều kiện 
ở người .

</div>
(102)<div class='page_container' data-page=102>

10p

10p
-

- GV yêu cầu học sinh nghiên 
cứu thông tin, trả lời câu hỏi :

+Thông tin trên cho em biết 
những gì ?

+ Lấy ví dụ trong đời sống về sự
thành lập phản xạ mới , và ức 
chế phản xạ cu ?

-

- GV nhấn mạnh : khi phản xạ có
điều kiện không được củng cố 
ức chế sẽ xuất hiện .

+ Sự thành lập và ức chế phản 
xạ có điều kiện ở người giống 
và khác ở động vật những điểm 
nào ?

-

- GV yêu cầu học sinh lấy ví dụ 
cụ thể .

Hoạt đợng 2: Vai trị của tiếng 
nói và chữ viết .

-

- GV yêu cầu học sinh tìm hiểu

thông tin, trả lời câu hỏi
+ Tiếng nói và chữ viết có vai 
trò gì trong đời sống ?

-

- GV có thể yêu cầu học sinh lấy 
ví dụ thực tế để minh hoạ 
-

- GV hoàn thiện kiến thức . 
Hoạt động 3: Tư duy trừu tượng
- Yêu cầu Hs đọc thông tin mục 
■ sgk tr 171

- Đầu óc con người có những 
đặc điểm gì mà động vật không 
có.

- Cơ sở tư duy trừu tượng là gì?
-

- Các nhân tự thu nhận thông 
tin và trả lời câu hỏi . Yêu cầu 
nêu được :

+ Phản xạ có điều kiện hình 
thành ở trẻ từ rất sớm + Bên 
cạnh sự thành lập , xảy ra quá 
trình ức chế phản xạ giứp cơ

thể thích nghi vớ đời sống 
+ Lấy được các ví dụ như học 
tập , xây dựng thói quen....

+ Giống nhau về quá trình thành
lập và ức chế phản xạ có điều 
kiện và ý nghiã của chúng đối 
với đời sống . + Khác nhau về 
số lượng phản xạ và mức độ 
phức tạp của phản xạ . 
-

- Học sinh lấy ví dụ cụ thể .

- Học sinh tìm hiểu thông tin, trả
lời câu hỏi

+ Tiếng nói và chữ viết giúp mô 
tả sự vật nghe tưởng tượng ra 
được + Tiếng nói và chữ viết là 
kết quả của quá trình học tậ 
hình thành các phản xạ có điều
kiện +Tiếng nói và chữ viết là 
phương tiện giao tiếp , truyền 
đạt kinh nghiệm cho nhau và 
cho thế hệ sau.

- Học sinh lấy ví dụ thực tế để 
minh hoạ

-

- Học sinh ghi nhớ kiến thức

- Hs đọc thông tin mục ■ sgk tr 
171

-

- Từ những thuộc tính chung 
của sự vật , con người biết khái
quát hoá thành những khái 
niệm được diễn đạt bằng các từ
-

- Khả năng khái quát hoá , trừu 
tượng hoá là cơ sở tư duy trừu

-

- Sự thành lập phản xạ có điều 
kiện và ức chế có điều kiện là 2 
quá trình thuận nghịch liên hệ 
mật thiết vớ Giúp cơ thể thích 
nghi với đời sống .

II . Vai trò của tiếng nói và chữ 
viết

-

- Tiếng nói và chữ viết là tín hiệu 
gây ra các phản xạ có điều kiện 
cấp cao

-

- Tiếng nói và chữ viết là phương
tiện để con người giao tiếp . trao 
đổi kinh nghiệm với nhau .

III . Tư duy trừu tượng :

-

</div>
(103)<div class='page_container' data-page=103>

- GV tổng kết lại kiến thức . 
Kết luận chung : Yêu cầu Học 
sinh đọc khung ghi nhớ SGK

tượng .

- Học sinh đọc khung ghi nhớ 
SGK

-

- Khả năng khái quát hoá , trừu 
tượng hoá là cơ sở tư duy trừu 
tượng .

IV/ CỦNG CỐ:

1 . Trình bày cấu tạo và chức năng của dây thần kinh tủy ? 
2. Làm câu hỏi 2 SGK ( trang 143 )

V/ DẶN DÒ:

- - Học bài và trả lời câu hỏi SGK

- - Đọc trước bài 46

</div>

giaoansinh8bai153

TIẾT:...BÀI 1 :

<b> </b>

<b>BÀI MỞ ĐẦU</b>

Sinh h c l p 7, cac em a h c cac ng nh

o ơ

đ

o

a

đô

ng

v t n o? L p

â a

ơ đô

ng v t n o trong ng nh

â a

a

Đô

ng v t co x

â

ươ

ng s ng co v tri

ô

i

ti n hoa nh t?

ê

â

<i><b>CHƯƠNG I:</b></i>

<b> KHÁI QUÁT VỀ CƠ THỂ NGƯỜI</b>

TIẾT:... BÀI : 2 :

<b> </b>

<b>CẤU TẠO CƠ THỂ NGƯỜI</b>

B ng ph sau :

a

u

GV gi i thi u trinh t cac h c quan s

ơ

ê

ư

ê ơ

e đươ

c nghiên c u trong

ư

su t n m h c c a môn C th ng

ô ă

o

u

ơ ê

ươ a ê

i v v sinh.

Đê

co khai ni m chung,

ê

chung ta tim hi u khai quat v c u t o c th ng

ê

ê â a

ơ ê

ươ

i

TIẾT:... BÀI 3 :

<b>TẾ BÀO</b>

Cac em a bi t m i b ph n, c quan trong c th

đ

ê

o ô

â

ơ

ơ ê đê đươ

u

c c u

â

t o b ng t b o. V y t b o co c u truc v ch c n ng nh th n o? Co

a

ă

ê a

â ê a

â

a

ư

ă