Xã hội học Việt Nam - Đổi mới và phát triển (Qua kết quả khảo sát)

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

XA HOI HOC VIET NAM

<b>-• -• -• </b>

DĨI MỊI VA PHÀT TRIÉN

<i><b>(Qua ket qua khdo sàt) </b></i>

PGS.TS. NGUYEN AN LICH
THS. LE THÀI THI BANG TÀM

<i>Trng Dai hoc Khoa hoc Xà hói vd </i>
<i>Nhàn vàn • Dai hoc Qc già Ha Nói </i>

Càch day trén 160 nàm, thuàt ngù xà bèi bpc (XHH) dà
dupe nhà XHH Phàp - Auguste Comte nèu ra. TU dd, khoa
bpc XHH dà dàn dàn bìnb tbành va phàt trièn, già nhàp dai
già dinb càc khoa bpc xà bòi. XHH tuy ra ddi chàm so vài càc
khoa bpc kbàc, nhung phàt trièn nbanb va bìnb tbành nhiéu
trung tàm lón d nhiéu nude trén thè gidi. nhàt 1^ càc nude
Chàu Au, XHH dà trd tbành mot trong càc ngành khoa hoc
mùi nhpn trong he tbòng càc khoa bpc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

ddi xà bòi.

XHH ViétNam, trong qua trình bìnb thành va phàt trién,
ln ln chju sii tàc dịng cùa càc loai bìnb kbàc nhau cùa
XHH the gidi, déng thdi chju sU ehi pbdì cùa nén vàn hồ Viét
Nam. Kbàc vài càc nUòc, XHH the giòi di vào ViétNam qua
mòi thdi ky kbàc nhau. Trc nàm 1970, XHH the giòi dà
dupe dua vào giàng day tai mot so' trUdng Dai bpc Sài Gịn.
Con ị Ha Nói, trong nhùng nàm 70, XHH dUde trién khai theo
mó hinh XHH Màe Lenin, chù 'u là mị hình cùa Lién Xó

(cu) va Bungarie. Dàn dàn XHH dupc quan tàm, thè hièn
trong dào tao va nghién cùu khoa bpc. Nghj quyèt 26 cùa Bó
Chinh trj Trung Udng Dàng Gịng san Viét Nam kbồ 5 dà
khàng djnh ràng XHH là mot trong 4 ngành càn dUde phàt
trién nhanh, XHH dà dUpc dUa vào giàng day chinh thùc
trong trng Dai bpc Tịng hpp Ha Nói (Khoa Trièt bpc tu
nàm 1976). Trong nhùng nàm ddi mdi, do nhu càu cùa tbiic
tièn xà bòi, XHH dà dòng gap tich cUc vào qua trình ddi mài
dàt nude, dòng thdi nhiéu càn bò XHH dUpe cu di dào tao theo
nhiéu mó hình kbàc nhau trén thè gidi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

ghé nhà trUdng déu dà tàm huyèt dòng gòp nhiéu y kién quy
bau cho su phàt trièn cùa ngành XHH d Viét nam.

XHH d Viét nam ra ddi mn hdn so vói càc ngành KHXH
kbàc nhUng phàt trién nhanh va dà ddng gdp tich ciic cho sU
phàt trién dàt nude.

Nèu cuoi nhUng nàm 50, dàu nhUng nàm 60. XHH thè
gidi dUa vào giàng day d mot so trUdng Dai bpc d Sài Gòn vài
mot so' mòn bpc ed sd. chuyèn ngành va nhùng nàm 70, XHH
dUa vào giàng day d trng Dai bpc Tịng hpp Ha nói vói mịn
XHH dai cUdng, phudng phàp va chuyèn ngành thi dén nay,
XHH dà dupe dUa vào dào tao chinh quy he cu nhàn, thac si
va tièn sì. Khịng nhùng thè, nhiéu trUdng dai bpc quòe làp va
dàn làp dà dUa XHH vào giàng day trong càc ngành khoa bpc
khịng chun XHH. XHH tu chó chi mot so Vién, Ban, Bò
mòn nghién cùu va dào tao, dén nay dà ed 28 ed sd va ddn vj
nghién cùu va dào tao chuyèn ngành XHH vài trén 200 càn
<i>bị. trong dị hdn 50% là tièn .sì va thac sì. So càn bị bpc vi </i>

tièn sì là nam cao hdn nù (nam 83,8%, con nù 16,2%). Trong
khi dị, sd bpc vj thac sì là nù lai cao hdn nam (75,5% là nù
va 21,5% là nam).

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Trong nhùng nàm 80, 90, hpp tàc qudc té' ngày càng dUpe
<i>mị róng, so càn bị dxxac é di dào tao trình dị cao ò nhiéu </i>
nude nhu My, Phàp, Due, Nga, Ba Lan, Nhàt Bàn, dà bd sung
mot sd tièn sì XHH eó tay nghé cao, ]àm cho chat lupng cùa
dpi ngù càn bị XHH dUpe tàng cng.

Su trng t h à n h ve dpi ngù gàn lién vài sU tièn bp ve he
thóng ehUdng trinh va phUdng phàp dào tao. Nèu ban dàu,
ehudng trình dào tao XHH cdn d mùc dd thà'p va ddn giàn thi
dén nay, chUdng trình dào tao bàc dai bpc (é nhàn) ngành
<i>XHH dà diióc nàng cao va tn thù mot khung ehUdng trình </i>
thdng nhàt trong tồn qc diia trén ed càu khịÌ lupng kién
thùc do Bị Giào due va dào tao quy djnh. Cùng vài chUdng
trinh dai bpc (é nhàn), ehUdng trình dào tao sau dai hpc
(thac sì va tièn sì) cùng ed tinh chat thdng nhàt trong tồn
qc.

Su trng thành nhanh chóng cùa ngành XHH ị Viét
nam dà tao ed sd cho viée dàp ùng nhu càu cùa su phàt trién
xà bòi. Càc nghién cùu XHH dà xuàt phàt t u bién thUe xà bòi
va dà giài dàp nhùng càu bòi t u cupe song xà bòi sinh dòng
<i>dàt ra. XHH dà xàe djnh dUde vi the cùa mình trong he thóng </i>
càc khoa bpc ò Viét nam cùng nhU trong càc linh viie kinh té
-ehinh trj - vàn hồ xà bịi trong thịi ky ddi mài dàt nUdc.

Tuy nhièn, qua nghién cùu, khào sàt va qua càc cupe toa

dàm khoa hpc, con nhiéu bàn khoàn ve chat lUpng dpi ngù, ve
ehUdng trình, giào trình, ve thóng tin tu liéu va ed che phòi
hpp trong nghién cùu va dào tao ve XHH.

Trong giàng day cùng nbù trong nghién cùu khoa hpc,
chat lupng dpi ngù càn bò là mot trong nhùng yé'u to' quyèt
djnh chat lUdng dào tao va chat lUpng nghién cùu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

hdn nam (nam: 45,8%; nù: 54,2%). Tudi ddi trung bìnb là 38.
trong dd tu 39 tudi trd xud'ng ehiem 39,8%; t u 40 dén 49
ehiém 45,5%; cdn tu 50 tudi trd lén là 14,7%. S d e à n bó hpc
vi tièn sì chù u là dào tao d ngoài nUde (ehiém 70,3% con
dào tao trong nude ehiém 29,7%). Thac sì chù yèu là dào tao
trong nude, ehiém 94,5% trong khi dào tao ngoài nUde là
5,5%.

Sd' càn bp làm viée trUe tié'p trong lình vUe XHH trUde
nàm 1980 ed 5,2%. Tu nàm 1981 dén 2000, con sd này nhU
sau:

Tu 1981 - 1985: 15.9%
Tu 1986- 1990: 13,2%
Tu 1991 - 1995: 28,2%
Tu 1996-2000: 38,4%

Qua càc sd liéu trén day, ké't hpp quan sàt cho thà'y dd
tuoi cùa nhùng ngUdi làm XHH d nUde ta bién nay cdn rat tré
va dang eó diéu kién phàt trién nhanh. Tuy nhièn, nhiéu y
kién con ban khoàn va lo ngai ve chat lUdng cùa dpi ngù này.
Chat lupng cùa dpi ngù gan lién vài chat lUpng dào tao dai

hpc va sau dai bpc. Do dà, nhiéu y kién cho ràng càn phai dào
tao lai dpi ngù.

ChUdng trình dào tao màe dù ed nhiéu ddi mài nói dung
nhUng con qua phàn tàn va sàp xèp chua hpp ly, chua bào
dam càn ddi giùa kién thùc ed bàn, ed sd va chuyèn ngành.
PhUdng phàp dào tao ebua dUde ddi mdi. Chat lUpng dào tao
sau dai hpc cdn thà'p. nhàt là dào tao cao bpc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

chat lupng. Trong dào tao cùng nhU trong nghién cùu con nhiéu
biéu bién yéu ve màt ly thuyét va phUdng phàp. Mot so' luàn
vàn thac sì va luàn àn tièn sì chUa bào dàm chat lupng ve ly
luàn cùng nhU ve phUdng phàp. Nhiéu càn bó XHH chUa phàn
<i>biét dxiOc ly thuyét XHH vài càc ly thuyét cùa khoa hpc làn càn, </i>
nhàt là ly thuyét XHH dai eUdng va XHH chuyèn ngành.

Giùa nghién cùu va dào tao, giùa trUdng dai bpc va càc
vién, trung tàm nghién cùu con thié'u su phói hpp va ket hpp,
cho nén chat lUpng dào tao va nghién cùu lai càng ban che.
De XHH eò thè phàt trién nhanh hdn, chat lUdng va uy tin
cùa ngành dUde nàng cao, XHH ò Viét nam càn phài ddi mài
toàn dién.

TrUde hé't, càn ddi mdi tU duy, ddi mài nhàn thùc ve
ngành XHH. XHH là mot ngành khoa hpc dòc làp càn dUde
ddi xù mdt càch khoa hpc. Khòng phài bàt cu ai cùng làm
XHH dupc. Nghién cùu càn eò su phòi hpp, lién kèt da ngành,
nhUng dào tao càn nhàn thùc rị dói tupng cùa mịn hpc. Mịi
mịn hpc déu ed dói tUpng, he thóng khài nièm va ly thuyét
cùa nò. Khòng thè là'y trièt hpc, ehinh tri hpc, dàn so' bpc thay

cho XHH dupe.

<i>Càn nhàn thùc rò vai trò, vi tri cùa tùng mịn XHH chun </i>
ngành, khịng nén làn lón XHH chuyèn ngành vói bàn thàn
ngành bpc dd nbù XHH chinh trj vài ehinh trj hpc, XHH phàp
luàt vói luàt hpc... Khòng nén "chay lòn san" trong khoa hpc.

Mòi ngành khoa hpc déu ed mot so' mòn hpc, càn nhàn
thùc rò thè nào là mot mòn hpc. Bàn thàn mịi mịn hpc cùng
dịi tùpng va khài nièm cùa nị.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Càn bó khoa hpc cùa mòi ngành déu ed chuàn cùa nd.
<i>Phài chi rị càn bó dd là ai. chn miic thè nào, vi thè va vai </i>
trd ra sao. Phài ed thang do tay nghé XHH, bao gom cà tri
thùc ly thuyé't. tri thùc kinh nghiém, ky nàng tay nghé va
nhàn càch.

Kié'n thùc khoa hpc là kién thùc chung cùa nhàn loai nén
càn truyèn bà, giao lUu mài ed biéu qua. Nd khdng phài cùa
riéng ai, vi vày càn ed sU lién kèt phòi hpp nidi ed sue nianh
cùa ngành.

Mpi td ebùe khoa bpc ehi là tUdng dịi (Vién, TrUdng, Bp
món, Khoa) càn dị mị nhàt djnh mịi phàt trièn dUpc. Cd
che, thièt che do con nguòi làm ra, ta ed thè diéu chinh, thay
dịi trong khn khó thè dUpe, sé tao thèm diéu kién cùa sU
phàt trièn.

</div>

<!--links-->