Thần thoại Hy Lạp

THÊÌN THOẨI HY LẨP

1

MC LC

NGÌN GƯËC CA THÏË GIAN VÂ CA CẤC VÕ THÊÌN .......................................................2
THÏË GIÚÁI ÊM PH CA HẦEX ...................................................................................... 51
HƯÅI ƯLANHPICH .............................................................................................................. 58
NÛÄ THÊÌN HÏRA ................................................................................................................ 67
HÏRA VÂ IƯ....................................................................................................................... 71
APƯNLƯNG TRẪ TH CHO AXCLÏPIƯX ......................................................................... 92
THÊÌN CHIÏËN TRANH AREX ........................................................................................... 124
MƯËI TỊNH CA APHRƯÀITÚ VÚÁI ẦƯNIX (ADONNIX) ................................................ 137




Nguỵn Vùn Khỗa

2

NGÌN GƯËC CA THÏË GIAN VÂ CA CẤC VÕ THÊÌN

Thã xûa, trûúác bíi khai thiïn lêåp àõa, trûúác khi cố thïë gian
vâ cấc võ thêìn, lc àố chó cố Khx. Àố lâ mưåt vûåc thùèm àen ngôm,
vư cng vư têån, trưëng rưỵng, mú hưì, vêåt vúâ, phiïu bẩt trong khoẫng
khưng gian bao la. Thoẩt àêìu lâ Khx mưåt vûåc thùèm vư cng.
Hung dûä nhû biïín khúi, tưëi àen, lang thang, hoang dậ. Nhâ thú
Mintún, ngûúâi Anh, thïë k XVII àậ diïỵn àẩt lẩi quan niïåm ca
ngûúâi Hy Lẩp cưí vïì khúãi ngun ca thïë gian vâ cấc võ thờỡn bựỗng

hai cờu thỳ nhỷ thùở. Nhỷng rửỡi tỷõ Khaửx àậ nêíy sinh ra thïë gian
vúái bao àiïìu k lẩ cng vúái cấc võ thêìn cố mưåt cåc sưëng phong ph
khấc thûúâng. Tûâ Khx àậ ra àúâi Gaia, Àêët Mể ca mn loâi, cố
bưå ngûåc mïnh mưng. Chđnh Àêët Mể Gaia lâ núi sinh cú lêåp nghiïåp
bïìn vûäng àúâi àúâi ca mn vân sinh linh, vẩn vêåt. Khx lẩi sinh
ra Rep - Chưën tưëi tùm vơnh cûãu (ếrêbe) vâ Nix-Àïm tưëi mõt m
(Nix, Nuit). Nhûng chûa hïët, tûâ Khx lẩi ra àúâi Àõa ngc - Tartar
(Tartare) vâ Tịnh u -rưx lâ àûáa con cëi cng ca Khx. Nhûng
àêy lẩi lâ àûáa con xinh àểp nhêët. rưx ra àúâi lậnh xûá mẩng lâm cho
thêìn thêìn, ngûúâi ngûúâi, cỗ cêy hoa lấ, vẩn vêåt mn loâi giao hôa
gùỉn bố vúái nhau àïí taồo nùn thùở gian vaõ cuửồc sửởng vụnh hựỗng bờởt
diùồt. Nhû vêåy lâ Khx sinh ra nùm "ngûúâi con". Vúái "nùm ngûúâi"
nây, (ngây nay chng ta gổi lâ ngun l) sệ sinh sưi nẫy núã ra con
àân chấu àưëng nưëi dội àúâi àúâi. Chaos, tiïëng Hy Lẩp: Khaos: vûåc
thùèm, sau nây mang nghơa hưỵn àưån, rưëi rùỉm. Gaia, Gian, Gaea,
Gï, tiïëng Hy Lẩp: Àêët.
Rep-Chưën tưëi tùm vơnh cûãu lêëy Nix-Àïm tưëi mõt m lâm vúå.
Hổ sinh àûúåc hai ngûúâi con: anh lâ khđ ter (ếther, Air) bêët diïåt, em
lâ ấnh sấng trong trễo -Hïmer (Hếmêre Lumiêre). Ngây (Jour) ra
àúâi tûâ ấnh sấng nây. Kïí tûâ àố thïë gian trân ngêåp ấnh sấng. Ngây
vâ àïm thay nhau ngûå trõ. Nûä thêìn Àêët Mể Gaia cố bưå ngûåc núã
nang trân àêìy sûác sưëng. Àûáa con àêìu lông ca nâng lâ UranưxBêìu Trúâi sao nhêëp nhấnh (Ou-ranos, Ciel). Nhâ thú Hy Lẩp
Hïdiưà sưëng vâo quậng thïë k VIII hóåc VII trûúác Cưng ngun,
kïí lẩi trong têåp Thêìn hïå (Thếo gonie): Nûä thêìn Àêët cố bưå ngûåc núã
nang Àưëi vúái mổi vêåt nâng lâ mống nïìn vûäng chùỉc. Nâng Àêët tốc



THÊÌN THOẨI HY LẨP

3

vâng sinh cho thïë gian trûúác hïët. Bêìu Trúâi sao nhêëp nhấnh, bẩn
thên thiïët ca nâng. Àïí Bêìu Trúâi che ph khùỉp thïë gian. Àïí lâm
núi cû ng cho cấc võ thêìn Cûåc lẩc. Nâng lẩi côn àễ ra Ni
(Montaqne) cao vt, sûâng sûäng, nghïnh ngang. Biïín-Pưngtưx
(Pontos) mïnh mưng, khi hung dûä gêìm thết, lc hiïìn dõu rị râo.
Trúâi, Ni, Biïín nhû vêåy àïìu do nûä thêìn Àêët Mể Gaia sinh ra.
Chng lâ nhûäng àûáa con khưng cha, búãi vị khi êëy mể chng chûa
cng ai kïët bẩn. Àưëi vúái thêìn thị àiïìu êëy chùèng cố gị àấng lẩ. Tiïëp
àố nûä thêìn Àêët Gaia kïët hưn vúái thêìn Bêìu Trúâi-Uranưx. Hai ngûúâi
sinh ra àûúåc rêët nhiïìu con. Chng toân lâ nhûäng ngûúâi khưíng lưì
cố sûác mẩnh vâ tâi nùng mâ thã êëy chûa cố võ thêìn nâo ra ỳõi ùớ
coỏ thùớ saỏnh bựỗng. Tờởt nhiùn, sau naõy chng phẫi quấ phc trûúác
cấc võ thêìn múái. Ngûúâi ta chia nhûäng àûáa con khưíng lưì ca Uranưx
vâ Gaia ra lâm ba loẩi:
1-Nhûäng thêìn khưíng lưì Titùng (Titan) vâ Titanià (Titanide).
Cố sấu nam thêìn khưíng lưì tïn gổi lâ Titùng vâ sấu nûä thêìn
khưíng lưì tïn gổi lâ Titanià. Sấu Titùng lâ: skïanưx (Okếanos,
Ocếan) tûác Thêìn Àẩi Dûúng. Cưiưx (Coios, Coeos), Criưx (Crios),
Hipïriưng (Hypếrion), Dapï (Japet) vâ Crưnưx. Sấu Titanià lâ:
Tïtix (Tếthấs), Tïia (Thếia), Thïmix (Thếmis), Mnïmưdin
(Mnếmoẩan
á e, Mếmoire), Phïbï (Phoếbế, Phoibï) vâ Rïa (Rhếa).
2-Ba thêìn khưíng lưì Xiclưp
- Àêy lâ nhûäng võ thêìn chó cố mưåt con mùỉt úã giûäa trấn, hung
bẩo khỗe mẩnh chùèng kếm mưåt ai, hún nûäa lẩi rêët khếo chên khếo
tay. Hổ lâ nhûäng ngûúâi thúå rên thiïån nghïå àậ lâm ra khưng thiïëu
mưåt thûá gị. Tïn ba anh em lâ: Arghêr (Arghêa,å Argês), Xtïrưpex
(Stếropês) vâ Brưng tex (Brontês).

3-Ba qu thêìn khưíng lưì Hïcatưngkhia
- Nhûäng Xiclưp àậ thêåt lâ quấi àẫn nhûng nhûäng
Hïcatưngkhia lẩi côn quấi àẫn hún nhiïìu. Mưỵi Hïcatưngkhia cố
mưåt trùm cấi tay vâ nùm chc cấi àêìu. Ngûúâi ta thûúâng gổi chng
lâ thêìn Trùm Tay. Sûác mẩnh ca chng thêåt kinh thiïn àưång àõa,
đt ai dấm nghơ àïën, chó nghơ àïën thưi, viïåc àổ sûác vúái chng. Tïn
chng lâ Cưttưx (Cottos), Briarï (Briarếc) vâ Ghiex (Ges, Gấgês).
*
*



*


Nguỵn Vùn Khỗa

4

Nhû trïn àậ kïí, Uranưx lêëy Gaia lâm vúå sinh àûúåc sấu trai
gổi chung lâ Titùng, sấu gấi tïn gổi chng lâ Titanià. Cấc Titùng
kïët hưn vúái cấc Titanià sinh con àễ cấi àïí cho chng cai quẫn thïë
gian. Titùng àêìu tiïn, con cẫ, lâ thêìn skïanưx. Thêìn cai quẫn mổi
biïín khúi, sëi ngìn, sưng nûúác. Thêìn àậ àiïìu hôa, sùỉp xïëp biïín,
sưng lâm thânh mưåt con sưng khưíng lưì bao quanh lêëy àêët, che chúã
cho àêët. skïanưx lêëy Tïtix àễ ra ba nghịn trai, ba nghịn gấi. Gấi cố
tïn chung lâ Cronos, thêìn thoẩi La Mậ: Xatuëcnú (Saturne).
Phiïn êm lâ Xiclưp (Cấclope, Kiclope). Tiïëng Hy Lẩp Kiclope nghơa
lâ: Vông trôn. Hếcatonchires, tiïëng Hy Lẩp: trùm tay. skïanià
(Okếanide, Ocếanide). Àố lâ nhûäng tiïn nûä thûúâng tr ng úã dûúái

biïín nhûng cng úã cẫ sưng, sëi. Côn trai lâ cấc thêìn Sưng cai
quẫn mổi sưng cấi, sưng con trïn mùåt àêët. skïanưx sưëng cấch biïåt
vúái cấc anh em Titùng ca mịnh úã têån cung àiïån dûúái àấy biïín
sêu. Chùèng bao giúâ võ thêìn nây tham dûå cấc cåc hổp ca thêìn
thấnh vâ loâi ngûúâi. Mùåt Trúâi, Mùåt Trùng vâ cấc Ngưi Sao àïìu do
skïanưx àiïìu khiïín. Chng phẫi xët hiïån vúái thïë gian rưìi trúã vïì
vúái skïanưx. Duy chó cố chôm sao Àẩi Hng Tinh Gandurẩưe lâ
khưng bao giúâ chõu quấ phc dûúái quìn àiïìu khiïín ca skïanưx.
Titùng Cưiưx lêëy Phïbï sinh àûúåc hai con gấi lâ Lïtư vâ Axtïria.
Sùỉc àểp ca hai chõ em nhâ nây àậ gêy ra cho hổ biïët bao àau khưí,
gian trn, mưåt chuån nïëu kïí ra ùỉt phẫi àng àïën thêìn Dúát.
Titùng Hipïriưng lêëy nûä thêìn Tïia. Àưi vúå chưìng nây sinh àûúåc
mưåt trai, hai gấi. Trai lâ Hưỵliưx -Thêìn Mùåt Trúâi àỗ rûåc (Hếlios,
Soleil), gấi lâ Xïlïnï (Sếlếnế, Lune), nûä thêìn Mùåt Trùng hiïìn dõu
vâ ưx (ếos, l'aurốe) nûä thêìn Rẩng Àưng hóåc Bịnh Minh cố nhûäng
ngốn tay hưìng. Titùng Crưnưx mâ thêìn thoẩi La Mậ gổi lâ
Xatuënú lêëy Rïa sinh àûúåc ba trai, ba gấi. Trai lâ Hầex,
Pưdïiàưng, Dúát. Gấi lâ Hexchia, Àïmïter, Hïra. Riïng hai
Titanià Thïmix vâ Mnïmưdin lc nây chûa chõu kïët bẩn vúái ai.
Dun cúá vị sao, ngûúâi xûa khưng kïí lẩi nïn chng ta khưng rộ. Vị
thïë hai Titùng Cưiưx vâ Dapï phẫi lêëy hai võ nûä thêìn khấc khưng
cng huët thưëng Titùng. Criưx lêëy ribiï sinh àûúåc ba trai lâ cấc võ
thêìn: Axtúraiưx (Ostraêios, Astros), Panlax (Pallas), Perxex
(Persês), nưíi danh lûâng lêỵy vị sûå hiïíu biïët un thêm. Nhên àêy ta
cêìn phẫi kïí qua cåc tịnh dun ca ngûúâi con cẫ ca Titùng
Cưiưx, thêìn Axtúraiưx. Thêìn lêëy tiïn nûä-Rẩng Àưng cố nhûäng
ngốn tay hưìng, sinh ra cho thïë gian cấc thêìn Giố hung dûä. Tuy vêåy
thêìn Giố Dïphia tđnh khđ lẩi rêët dõu dâng. Thêìn àïën vỳỏi thùở gian
bựỗng nhỷọng cỷó chú vuửởt ve, ờu yùởm, àem àïën cho loaâi ngûúâi nhûäng

THÊÌN THOẨI HY LẨP

5

àấm mêy àen bấo trûúác nhûäng cún mûa mất dẩ mất lông. Chng
ta thûúâng gổi Dephia lâ thêìn Giố Têy. Côn thêìn Giố Bêëc Bưrï cố
bûúác ài nhanh, đt thêìn Giố nâo sấnh kõp, vị thïë thêìn àem àïën cho
loâi ngûúâi khưng đt lo êu. Thêìn Giố Nam Nưtưx êëm ấp. Thêìn Giố
Têy Nam rưx mất mễ, dừu daõng. Caó ùởn nhỷọng ngửi sao hựỗng haõ
sa sửở thao thỷỏc vựỗng vựồc suửởt ùm trùn bờỡu trỳõi bao la cng lâ con
ca Axtúraiưx vâ ưx. Cng cêìn phẫi kïí thïm mưåt cht nûäa lâ, ưx
côn cố nhiïìu cåc tịnh dun vúái cấc võ thêìn khấc vâ cẫ vúái ngûúâi
trêìn àïí sinh con àễ chấu cho thïë gian àưng àuác vui tûúi. Titùng
Dapï lêëy möåt tiïn nûä skïaià tïn lâ Climïnï. Hổ sinh àûúåc bưën con
trai lâ: Atlax, Prưmïtï, pimïtï, vâ Mïnïdiưx. Thïë côn hai Titanià
Thïmix vâ Mnïmưdin khưng "lêëy chưìng" thị lâm gị?
- Xin thûa thïë giúái thêìn thấnh xûa kia khưng àïí cho ai ùn
khưng ngưìi rưìi cẫ. Ai ai cng cố nhûäng cưng viïåc phẫi lâm trôn.
Thïmix lâ võ nûä thêìn Phấp låt, Cưng l, sûå Cờn bựỗng, ửớn ừnh tửởi
cao do Quaỏ luờồt vaõ Trờồt tûå tẩo nïn. Nhúâ cố Thïmix thïë gian múái
ưín àõnh vâ phất triïín hâi hôa. Nâng lâ ngûúâi cố tâi nhịn xa trưng
rưång, hiïíu biïët, khưn ngoan. Côn Mnïmưdin lâ nûä thêìn ca Trđ
Nhúá, K ûác. Nhúâ cố Mnïmưdin mâ con ngûúâi lûu giûä àûúåc kinh
nghiïåm vâ sûå hiïíu biïët àïí ngây câng khưn lúán, giỗi giang. Àố lâ
Zếphấre, thêìn thoẩi La Mậ: Favonius. Borếe, thêìn thoẩi La Mậ:
Sep tentrio. Notos, thêìn thoẩi La Mậ: Auẩter. Euroẩ, thêìn thoẩi
La Mậ: Volturnus, cố lc gổi lâ giố Àưng Nam. chuån vïì lúáp con
àêìu ca Uranưx vâ Gaia. Nhûäng Titùng vâ Titanià cng àưi cht

vïì con chấu hổ. Têët nhiïn nïëu lêìn theo tưåc phẫ tûâng chi tûâng
ngânh thị côn biïët bao nhiïu chuån.
*
*

*

Vïì ngìn gưëc ca thïë gian côn cố mưåt cấch kïí húi khấc mưåt
cht. Nhâ viïët hâi kõch cưí àệi Hy Lẩp, Arixtưphan thïë k V trûúác
Cưng ngun viïët: Àïm tưëi cố àưi cấnh àen Àem mưåt quẫ trûáng
sinh ra tûâ giố Àùåt vâo lông rep tưëi àen, sêu thùèm, mõt m. Vâ
trong khi bưën ma thay nhau qua laồi Thũ caó khửng gian hựỗng hựỗng
mong ỳồi Thờỡn Tũnh u àïën vúái àưi cấnh vâng ngúâi ngúåi chối lôa.
Cấch giẫi thđch nây rộ râng khưng giưëng vúái cêu chuån vûâa kïí
trïn. Àố lâ cấch giẫi thđch theo quan niïåm ca hổc thuët thêìn
thoẩi tưn giấo Orphixmú, mưåt hổc thuët ra àúâi mån hún, vâo
quậng thïë k VIII trûúác Cưng ngun. ... Thã xûa, trûúác bíi



Nguỵn Vùn Khỗa

6

khai thiïn lêåp àõa chó cố Khx. Khx lâ mưåt vûåc thùèm trưëng
rưỵng, tưëi tùm nẫy sinh tûâ Thúâi Gian Vơnh Viïỵn - Khrưnưx. Lûãa,
Nûúác, Khưng Khđ cng tûâ Khrưnưx mâ ra. Vâ nhúâ cố chng cấc võ
thêìn múái cố thïí kïë tiïëp nhau ra àúâi hïët thïë hïå nây àïën thïë hïå
khấc. Àïm tưëi Nix vâ Sûúng M àïìu cû ng trong lông Khx.
Sûúng M kïët àổng lẩi thânh mưåt quẫ trûáng khưíng lưì. Vâ àậ cố

trûáng thïë têët cố ngây trûáng phẫi núã. Quẫ trûáng àậ núã ra mưåt võ
thiïn thêìn tûúi trễ, xinh àểp cố àưi cấnh vâng. Vûâa ra khỗi vỗ
trûáng võ thêìn nây liïìn lêëy hai tay dêng mưåt nûãa vỗ trûáng lïn cao
vâ àẩp nûãa vỗ sau xëng dûúái chên mịnh. Thïë lâ Chronos, tiïëng
Hy Lẩp: Khronos: thúâi gian. Trúâi -Uranưx vâ Àêët -Gaia hịnh
thânh. Côn võ thiïn thêìn tûúi trễ xinh àểp lâ thêìn Tịnh u rưx rưx lâ mưåt võ thêìn cố quìn lûåc àùåc biïåt. Thêìn cố tâi lâm cho vẩn
vêåt mn loâi, tûâ cấc võ thêìn cho àïën con ngûúâi, sc vêåt, cỗ cêy hoa
lấ, thêåm chđ cẫ ni non sưng biïín giao hôa gùỉn bố vúái nhau. Thêìn
àậ gom gốp, kïët húåp mổi vêåt úã thïë gian nây àïí tẩo ra cåc sưëng.
Mâ quẫ thêåt nhû vêåy, nïëu nhû Trúâi vâ Àêët khưng "êu ëm" nhau
thị tẩi sao Trúâi khưng xa nưíi Àêët.
Tẩi sao Trúâi khưng bỗ Àêët mâ ài àïí mùåc Àêët sưëng cư àún, trú
trổi mưåt mịnh, khưng ai che chúã trong cội hû khưng tưëi tùm lẩnh
lệo? Chđnh vị Trúâi àậ "êu ëm" Àêët nïn àậ chiïëu rổi xëng Àêët
ấnh sấng vâ khđ nống, àậ tûúái tùỉm cho Àêët nhûäng cún mûa êím
mất àïí cho ma mâng tûúi tưët, hoa thùỉm cỗ xanh. Côn Àêët, àïí àïìn
àấp lẩi tịnh u ca Trúâi, tịnh u ca rưx ban cho, Àêët àậ thai
nghến êëp trong lông nhûäng hẩt giưëng vâ lâm cho chng nẫy
mêìm àêm nhấnh. Àêët àậ truìn ài nhûåa sưëng ca mịnh ni cỗ
hoa cêy cưëi. Vâ cố phẫi àïí "lâm dấng" vúái Trúâi mâ Àêët ln ln
thay àưíi y phc vâ àưì trang sûác, khi thị xanh xanh bất ngất, khi
thị vâng rûúåi ống chët mưåt mâu? Lẩi cố lc Trúâi bêån viïåc ài xa àïí
Àêët nhúá, nhúá àïën hếo hon, r, êu sêìu? Crưnưx lêåt àưí Uranưx U
ranưx vâ Gaia nhû trïn àậ kïí sinh ra ba loẩi con khưíng lưì. Àưëi vúái
nhûäng àûáa con Xiclưp vâ Hïcatưngkhia, Uranưx rêët ghết. Hịnh
nhû Uranưx thêëy sûå cố mùåt ca chng lâ mưåt àiïìu ư nhc àưëi vúái
mịnh. Thêìn nghơ ra mưåt cấch àïí tưëng chng ài cho khët mùỉt: àêìy
chng xëng àõa nguåc Tratar, núi sêu thùèm kiïåt cuâng dûúái loâng
àêët. Nỷọ thờỡn Gaia hoaõn toaõn khửng bựỗng loõng vỳỏi chửỡng vïì cấch
àưëi xûã vúái l con Xiclưp vâ Hïcatưngkhia ca bâ nhû vêåy. Bâ tịm

àïën àấm con Titùng, xui gic cấc Titùng chưëng lẩi bưë. Nhûng
chùèng mưåt Titùng nâo dấm nghe theo lúâi mể. Duy chó cố Titùng
Crưnưx lâ dấm àẫm nhêån cưng viïåc tây àịnh êëy. Theo mûu kïë cuãa



THÊÌN THOẨI HY LẨP

7

mể, àûúåc mể giao cho mưåt lûúäi hấi, Crưnưx rịnh nêëp chúâ lc
Uranưx vâo giûúâng ng, chếm chïët Uranưx. Mấu ca Uranưx -Trúâi
chẫy xëng Àêët -Gaia sinh ra mưåt thïë hïå khưíng lưì thûá tû mâ so vúái
cấc Xiclưp vâ Hïcatưngkhia, thïë hïå nây nïëu khưng hún thị cng
chùèng hïì mẫy may thua kếm. Àêy lâ nhûäng khưíng lưì Ghigùngtưx
cố thïí gổi lâ Àẩi khưíng lưì, thên hịnh cao lúán, khiïn giấp sấng ngúâi,
trong tay lc nâo cng lùm lùm ngổn lao dâi nhổn hóỉt, mùåt mây
dûä túån gúám ghiïëc. Mấu ca Uranưx côn sinh ra nhûäng nûä thêìn rini
tay cêìm roi, tay cêìm àëc, mấi tốc laõ mửồt buỏi rựổn ửồc ngoựỗn ngoeõo
vỷỳn ờỡu ra tua ta, ai trưng thêëy cng phẫi cao chẩy xa bay.
Nhûäng nûä thêìn nây lậnh sûá mẩng trûâng phẩt bấo th keó phaồm tửồi
bựỗng caỏch giaõy voõ traỏi tim keó oỏ sët àïm ngây khiïën cho y ùn
Gigantưs tiïëng Hy Lẩp: khưíng lưì, Grand Gếant. Erinấes gưìm ba
chõ em: Alecto, Tisiphone vâ Mếgêe Thêìn thoẩi La Mậ Furies. Cố
ngìn gưëc chuån kïí Erini lâ con Nix Àïm tưëi vâ rep-Chưën tưëi tùm
vơnh cûãu. Page 9 Next khưng ngon, ng khưng n, lc nâo cng
bưìn chưìn, day dûát. Ngûúâi ta côn kïí, nhûäng giổt mấu ca Uranưx
nhỗ xëng biïín àậ sinh ra nûä thêìn Tịnh u vâ Sùỉc àểp Aphrưàitú.
*
*

*

Con cấi ca Uranưx rêët nhiïìu. Ngûúâi ta tđnh ra Uranưx cố
khoẫng tûâ 12 àïën 45 àûáa con. Vaâo thïë kyã I trûúác Cưng ngun nhâ
hổc giẫ Àiưàor àẫo Xixin: trong tấc phêím T sấch lõch sûã àậ sûu
têìm vâ kïí lẩi cấc huìn thoẩi. Huìn thoẩi vïì Uranưx dûúái ngôi
bt ca ưng, lc nây àậ đt nhiïìu mang ẫnh hûúãng ca l thuët vïì
huìn thoẩi ca vúhïmer mưåt l thuët giẫi thđch thêìn thoẩi cố
tđnh chêët duy vêåt vâ duy l côn sỳ lỷỳồc vaõ ngờy thỳ. iửor cho
rựỗng Uranửx laõ vừ vua àêìu tiïn ca nhûäng ngûúâi Atlùngtú sưëng
trïn búâ skïanưx, Uranưx àậ truìn dẩy cho dên mịnh khoa hổc, k
thåt, bẫn thên nhâ vua lâ ngûúâi rêët am hiïíu khoa hổc, k thåt
vâ thûúâng say mï theo dội thiïn vùn. Vị thïë sau khi Uranưx chïët,
nhên dên àậ thêìn thấnh hốa ưng vâ dêìn dêìn ngûúâi ta àưìng nhêët
ưng vúái bêìu trúâi. Cng theo nhâ hổc giẫ nây, Uranưx cố 45 con, 18
àûáa trong sưë àố lâ con ca Uranưx vúái Tita. Vị thïë múái cố cấi tïn
Titùng. Sau nây Tita àưíi tïn lâ Gaia. Cấch giẫi thđch ca Àiưàor
chùỉc chùỉn lâ khưng à sûác thuët phc khoa hổc. Nhûng chng ta
cêìn biïët qua àïí thêëy àûúåc mưåt cưë gùỉng ca cấc nhâ hổc giẫ cưí àệi
mën tịm hiïíu hẩt nhên hiïån thûåc trong huìn thoẩi! Vïì nûä thêìn



Nguỵn Vùn Khỗa

8

Gaia khưng phẫi chó sinh núã cố thïë. Nâng côn cố nhiïìu cåc tịnh
dun vâ mưỵi cåc àïìu àem lẩi cho thïë gian nhûäng võ thêìn nây,

thêìn khấc. Kïët hưn vúái thêìn Biïín Pưngtưx, con mịnh, Gaia sinh ra
cấc thêìn Biïín Nïri, Phorkix, ThưmaxKïtư. Kïët hưn vúái Tartar,
Gaia sinh ra Tiphưng, mưåt qu thêìn cố trùm àêìu lâ rùỉn phun ra
lûãa, to lúán khưíng lưì cố dïỵ côn hún cẫ thïë hïå khưíng lưì Hïcatưngkhia
lúáp trûúác. Cố chuån côn kïí Gaia sinh ra cẫ l ấc àiïíu Harpi con
mậng xâ Pitưng... Lâ nûä thêìn Àêët Mể, Gaia cố mưåt võ trđ rêët lúán,
rêët quan trổng trong tđn ngûúäng ca ngûúâi Hy Lẩp cưí. Gaia àûúåc
coi nhû lâ võ cao tựỗng tửớ mờợu cuóa loaõi ngỷỳõi, laõ nỳi cỷ ng cho
nhûäng ngûúâi trêìn thïë, ni sưëng hổ àưìng thúâi cng lâ núi an nghó
ca hổ, khi hổ àậ kïët thc cåc sưëng tûúi vui ca mịnh trïn mùåt
àêët trân àêìy ấnh sấng àïí bûúác vâo cåc sưëng úã thïë giúái khấc. Nâng
lâ khúãi àêìu vâ kïët thc ca sûå sưëng. Nâng côn àûúåc coi lâ ngûúâi
ni dûúäng ma mâng, cêy cöëi cho àûúåc tûúi töët, böåi thu, sinh con
kïët trấi. Vị thïë Gaia cố mưåt biïåt danh lâ Carphưrưx nghơa lâ Gaia Àûúåc ma. Khùỉp núi trïn àêët nûúác Hy Lẩp xûa thûúâng viïån dêỵn
Gaia àïí chûáng giấm. úã vng Àưnàưn (Dodone) Têy Bùỉc Hy Lẩp,
sau nây ngûúâi ta coi Gaia nhû lâ vúå ca Dúát, àêíy li hịnh ẫnh
Àiưnï, (Dionế), Hïra, Àïmïter xëng võ trđ thûá ëu.
*
*

*

Nûä thêìn Àïm Tưëi-Nix sinh ra rêët nhiïìu võ thêìn tai hẩi cho
thïë gian vâ loâi ngûúâi. Àố lâ nhûäng nûä thêìn Ker (Kêres) cố àưi
cấnh àen, chên cố mống sùỉc nhổn, khoấc mưåt têëm ấo lc nâo cng
thêëm ûúát mấu ngûúâi. Cấc nûä thêìn Ker thûúâng hẩ cấnh xëng núi
chiïën àõa àïí ht mấu, ùn thõt nhûäng ngûúâi àậ chïët. Àêy lâ nhûäng
nûä thêìn Chïët khấc vúái Thêìn Tanatưx (Thanatos) mưåt nam thêìn
cng lâ con ca Nix, lậnh sûá mẩng ài bấo tûã cho nhûäng kễ bêët
hẩnh mâ thêåt ra ngûúâi Hy Lẩp xûa kia cng coi Tanatưx nhû lâ

thêìn Chïët. Tiïëp àïën lâ thêìn Giêëc Ng Hipnưx côn gổi lâ thêìn Giêëc
Mưång, nûä thêìn Bêët Hôa-rix (Eris, la Discorde) nûä thêìn Lûâa Dưëi,
Giâ Nua, Bìn Phiïìn. Hypnos, Sommeil, Hypnos: tiïëng Hy Lẩp:
Giêëc ng, sau nây Phấp hốa mang nghơa: thưi miïn. Hypnolisr:
thöi miïn, Hypnotisme: thuêåt thöi miïn. Trong söë con gấi ca nûä
thêìn Nix ta khưng thïí khưng nhùỉc àïën võ nûä thêìn Àêëu Tranh.
Giưëng nhû mể, võ nûä thêìn nây lẩi àễ ra mưåt loẩt cấc thêìn tai hẩi
khấc nhû Mỗi Mïåt, Àối Khưí, Àau Thûúng, Hưỵn Loẩn, Gêy Gưí,



THÊÌN THOẨI HY LẨP

9

Cûúáp Bốc, Chếm Giïët... Chûa hïët, Àïm Tưëi-Nix côn sinh ra ba chõ
em nûä thêìn Moirú cai quẫn Sưë Mïånh ca thêìn thấnh vâ loâi ngûúâi.
Sưë Mïånh nây lâ cån chó trong tay nûä thêìn Clưtư. Nâng quay cån
chó àïí cho nûä thêìn La Khïdix giấm àõnh. Chiïíu theo sûå giấm àõnh
nây, nûä thêìn Atúrưpưx tay cêìm kếo lẩnh lng cùỉt tûâng àoẩn chó Sưë
Mïånh ca chng ta. Thêåt bêët hẩnh cho ai bõ lûúäi kếo ca Atúrưpưx
cùỉt àoẩn chó -Sưë Mïånh ca mịnh. Ngûúâi àố sệ båc phẫi tûâ bỗ cåc
sưëng ïm dõu, ngổt ngâo nhû mêåt ong vâng àïí vïì sưëng dûúái àõa
ngc Tartar. Ta côn phẫi kïí àïën nûä thêìn Nïmïdix (Nếmếsis) mưåt
ngûúâi con gấi ca nûä thêìn Àïm Tưëi-Nix, àẫm àûúng cưng viïåc
trûâng phẩt, trẫ th àưëi vúái nhûäng kễ phẩm tưåi àïí giỷọ gũn luờn
thỷỳõng aồo lyỏ vaõ sỷồ cửng bựỗng. Naõng côn lâ võ nûä thêìn gịn giûä sûå
mûåc thûúác trong àúâi sưëng. Nhûäng thối kiïu cùng, ngẩo mẩn ca
ngûúâi trêìn thïë mën vûúåt lïn thêìn thấnh, rưìi nhûäng hoân cẫnh
thïë giâu sang, cố quìn cố lûåc lâm cân, lâm bêåy, cng nhûäng hânh

àưång thấi quấ nhû xa hoa, tûå ph, ûác hiïëp lûúng dên àïìu khưng
qua àûúåc con mùỉt nûä thêìn Nïmïdix. Àố lâ tốm tùỉt cêu chuån vïì
bíi khai thiïn lêåp àõa, thïë gian tûâ chưỵ hoang vu, hưỵn àưån àïën chưỵ
cố hịnh dấng vâ cố thêìn cai quẫn. Nhûng lc nây àêy mổi thûá côn
hïët sûác bïì bưån ngưín ngang, chûa ưín àõnh, chûa trêåt tûå, cên bựỗng.
Crửnửx cỷỳỏp ngửi cuóa Uranửx cai quaón thùở gian vỳỏi têët cẫ nưỵi khố
khùn nhû vêåy. Thêìn thoẩi vïì bíi khai thiïn lêåp àõa ca ngûúâi Hy
Lẩp cố nhûäng nết tûúng àưìng vúái thêìn thoẩi ca nhiïìu dên tưåc
trïn thïë giúái mâ khoa thêìn thoẩi hổc -so sấnh àậ khẫo sất thêëy. Àố
lâ mưtip vïì viïåc tấch àêët ra khỗi trúâi, vïì viïåc tưëng giam nhûäng àûáa
con ca Àêët vâo lông àêët.
Àổc thêìn thoẩi êën Àưå chng ta thêëy: Thã khúãi àêìu ca v
tr chó lâ nûúác mïnh mưng, khưng cố cẫ Cấi Tưìn Tẩi vâ Cấi Khưng
Tưìn Tẩi. Sau dêìn Nûúác thai nghến Mùåt Trúâi, Cấi Khưng Tưìn Tẩi
vưën úã trong lông Àêët sinh ra cấi Tưìn Tẩi. Vâ giai àoẩn àêìu ca sûå
sấng tẩo ra thïë gian lâ phẫi tấch cấi Tưìn Tẩi ra khỗi Cấi Khưng
Tưìn Tẩi. Cấi Tưìn Tẩi lâ thïë giúái ca ngûúâi vâ thêìn, ca Mùåt Trúâi,
Khđ Nống vâ Nûúác. Trúâi vâ Àêët lâ nhûäng võ thêìn àêìu tiïn. Cấi
Khưng Tưìn Tẩi lâ phẩm vi ca u ma q quấi, chó cố bống tưëi
lẩnh lệo. Lẩi cố cấch giẫi thđch khúãi ngun ca v tr lâ do tịnh
ấi: Khi Shiva vâ Shakti giao húåp, tia lûãa, lẩc th xët hiïån vâ v
tr phất sinh do tịnh ấi... "Shiva tûå phên lâm hai nûãa mưåt êm vâ
mưåt dûúng, êm dûúng giao hôa thânh v tr..." ... Thêìn Inàra theo
mưåt giẫ thuët lâ con ca Trúâi vâ Àêët àûúåc thai nghến vâ sinh ra
vâo lc mâ hai võ thêìn nây côn sưëng chung vúái nhau úã cuâng möåt



Nguỵn Vùn Khỗa

10

chưỵ. Inàra nhúâ ëng àûúåc thûá rûúåu thêìn lâ soma bưỵng vt lúán lïn
thânh ngûúâi khưíng lưì cố sûác mẩnh vư àõch khiïën bưë, mể Inàra,
Trúâi vâ Àêët, vư cng khiïëp súå, bỗ chẩy. Nhûng mưỵi ngûúâi chẩy ài
mưåt phđa ngûúåc chiïìu vúái nhau vị thïë mâ hổ xa nhau vơnh viïỵn.
Côn Inàra thị chiïëm lêëy khoẫng khưng gian giûäa Trúâi vâ Àêët. úã
thêìn thoẩi Trung Qëc cố truån ưng Bân Cưí vâ bâ Nûä Oa. Côn
thêìn thoẩi Viïåt Nam cố truån thêìn Tr Trúâi.
Thêìn Dúát ra àúâi Lêåt àưí Uranưx, giânh lêëy quìn cai quẫn
thïë gian, thïë nhûng Crưnưx vêỵn chûa n têm. Thêìn vêỵn lo súå sưë
phêån mịnh cố ngây sệ kïët thc nhû Uranưx, nghơa lâ cố mưåt ngây
nâo àố, nhûäng àûáa con do Crưnưx nây dûát råt àễ ra sệ trët ngưi
ca bưë nố. Thêìn nghơ ra mưåt cấch àïí trûâ hêåu hổa: nët cấc con vâo
bng! Rïa nùm lêìn sinh núã àïìu chùèng ni lêëy àûúåc mưåt àûáa nâo.
Hexchia Àïmïter, Hïra rưìi Hầex, Pưdïiàưng lêìn lûúåt bõ Crưnưx
nët chûãng vâo bng. Nûä thêìn Rïa rêët àưỵi lo lùỉng vâ giêån dûä. Hún
nûäa nâng lẩi sùỉp àïën ngây sinh núã. Lêìn nây theo lúâi khun ca
nûä thêìn Àêët Mể Gaia, nâng lấnh sang àẫo Crết. úã àêy trong mưåt
cấi hang àấ ca ngổn ni Iàa, nâng àậ sinh àûáa con trai t vâ àùåt
tïn nố lâ Dúát. Àïí bẫo vïå con thoất khỗi sưë phêån cấc anh chõ ca nố,
Rïa lêëy mưåt hôn àấ dâi qën tậ lốt vâo nom y hïåt nhû mưåt àûáa bế
rưìi trao cho chưìng, khưng nghi ngúâ gị, Crưnưx nët ln àûáa bế
hôn àấ vâo bng. Tíi thú êëu ca Dúát úã àẫo Crết tuy phẫi xa mể
(vị Rïa sau khi sinh xong trúã vïì Hy Lẩp) song vêỵn àûúåc chùm sốc
chu àấo. Ngây ngây hai tiïn nûä Iàa vâ raxtï-nhûäng tiïn nûä tr
ng úã rûâng giâ, àưìng nưåi, búâ sưng ngổn sëi hay úã ni cao, hang
sêu cho àïën nhûäng thung lng hoang vùỉng mâ ngûúâi Hy Lẩp goồi
bựỗng mửồt caỏi tùn chung laõ Nanhphỳ-lờởy sỷọa dù vaõ mêåt ong ni
àûáa bế. Con dï thêìn Amantï (Amalthếe) vúái bêìu sûäa lc nâo cng

cùng, khưng bao giúâ àïí ch bế Dúát phẫi khốc vị àối. Nố lẩi côn lâ
ngûúâi bẩn thên thiïët ca Dúát, àïí cho Dúát khỗi khốc vị bìn. Tuy
vêåy cng phẫi àïì phông nhúä cố lc nâo àố, chùèng hiïíu lâm sao ch
bế Dúát khốc thị phiïìn, rêët phiïìn. Crưnưx mâ nghe àûúåc tiïëng khốc
ca Dúát thị sưë phêån ca ch thoất sao khỗi bõ nët. Caỏc quyó thờỡn
Quaỏreỏt (Cureõtes) lo viùồc oỏ. Bựỗng moồi caỏch, gộ trưëng, gộ chiïng
khua vang binh khđ, hô hết, kïu la... cấc Quấrết phẫi lâm cho hïỵ
Dúát vûâa cêët tiïëng khốc lâ bõ ất ài ngay. Cêín thêån hún nûäa, cấc
Quấrết côn lêëy gưỵ lêëp, vđt cûãa hang thêåt kđn khưng sốt mưåt kệ húã
nâo àïí nhúä ra Dúát cố khốc thị cng khưng mưåt tiïëng khốc nâo lổt
àûúåc ra ngoâi. Thûúâng sau khi b no rưìi Dúát quay ra chúi àa vúái
"ngûúâi bẩn" dï ca mịnh. Khi thị Amantï duåi duåi àêìu vúâ huác chuá



THÊÌN THOẨI HY LẨP

11

bế Dúát, vâ chó dûúán àêìu lïn àêíy nhể mưåt cấi lâ Dúát lùn kïình ra
àêët. Khi thị Dúát nùỉm lêëy àưi sûâng ca Amantï mâ vêåt, vêåt vúái têët
cẫ sûác lûåc ca mịnh nhûng rưìi Dúát lẩi lùn kïình ra àêët. Ngây thấng
trưi ài, Dúát vâ "ngûúâi bẩn" Amantï ca mịnh sưëng vúái nhau thên
thiïët êëm cng. Nhûng rưìi mưåt chuån khưng may xẫy ra. Dúát
trong mưåt lêìn chúi àa vúái Amantï àậ vùån... vùån gêỵy bùng mêët
mưåt chiïëc sûâng ca bẩn! Cố ai ngúâ àûúåc Dúát àậ lúán mau vâ khỗe
mẩnh àïën thïë. Dúát khưí súã vư cng. Cêåu chó côn biïët an i Amantï
thên thiùởt vỳỏi mũnh bựỗng mửồt lỳõi hỷỏa chờn tũnh, ờn nghơa. Dúát
hûáa, nïëu sau nây trúã thânh mưåt võ thêìn cố quìn thïë, Dúát sệ trẫ
Amantï chiïëc sûâng khấc vâ sệ ban cho Amantï lc nâo cng cố

thêåt nhiïìu, rộ thêåt nhiïìu hoa thúm, quẫ ngổt, trấi chđn, lấ non.
Nối vïì chiïëc sûâng bõ gậy ca Amantï, vị lâ chiïëc sûâng ca con dï
thêìn nïn nố cố phếp lẩ khấc thûúâng. Nïëu ai cố nố trong tay thị cố
thïí ûúác gị àûúåc nêëy. Dúát àem tùång chiïëc sûâng nây cho hai tiïn nûä
àậ ni dûúäng mịnh. Cấi sûâng Amantï hay Cấi sûâng sung tc lâ
mưåt àiïín tđch trong vùn hổc thïë giúái chó sûå phong ph dưìi dâo. úã
chêu êu ngûúâi ta thûúâng vệ hóåc cố khi trao tùång cho khấch qu
mưåt chiïëc sûâng àûång àêìy hoa quẫ àïí tûúång trûng cho nguån vổng
vâ lúâi chc tng hẩnh phc, giâu cố, êëm no. Lẩi cố mưåt chuån
cng nẫy sinh ra àiïín tđch Chiïëc sûâng sung tc.
Àố lâ chuån ngûúâi anh hng Hïraclex giao àêëu vúái thêìn
Sưng Akïlưưx. Thêìn Sưng bõ àëi thïë biïën mịnh thânh mưåt con bô
mưång. Hïraclex nùỉm lêëy sûâng vâ bễ gậy. Cấc tiïn nûä Naiầ
(Naides) con ca cấc thêìn Sưng, àậ nhùåt chiïëc sûâng nây lâm thânh
mưåt "lổ" hoa vư cng àểp àệ. Vị thïë ra àúâi àiïín tđch Chiïëc sûâng
sung tc. Dúát lêåt àưí Crưnưx -Cåc giao tranh vúái cấc Titùng
(Titanưmakhi) Thúâi gian trưi ài vn vt. Chùèng mêëy chưëc Dúát àậ
lâ mưåt châng trai khỗe mẩnh, cûúâng trấng. Nûä thêìn Àêët Gaia, bâ
nưåi ca Dúát vâ Rïa, mể Dúát, trao cho Dúát sûá mẩng phẫi giẫi thoất
sưë anh chõ em bõ nët. Trûúác khi bûúác vâo cåc giao tranh, Dúát tịm
àïën nûä thêìn Mïtix (Mếtis, Pradence) con ca thêìn skïanưx, àïí xin
mưåt lúâi chó dêỵn vị Mïtix lâ võ nûä thêìn Thêån Trổng Khưn Ngoan.
Mïtix nối cho Dúát biïët mưåt thûá cêy bđ hiïím xûa nay chûa ai biïët.
Dúát phẫi lêëy lấ cêy nây vïì sùỉc thânh nûúác cho Crưnưx ëng thị múái
cố thïí thânh cưng. Titanomachie, tiïëng Hy Lẩp: makhï: chiïën àêëu
giao tranh.
Liïìu thëc múái cưng hiïåu lâm sao! Crưnưx ëng xong lâ lêåp
tûác trong bng cố gị nưn mûãa ra hïët. Thïë lâ lâ ba chõ gấi vâ hai

Nguỵn Vùn Khỗa

12

anh trai ca Dúát sưëng lẩi. Cẫ hôn àấ trấ hịnh Dúát xûa kia cng
khưng mêët. Tuy nhiïn àïí lêåt àưí àûúåc Crưnưx thị lûåc lûúång ca Dúát
quấ ëu. Sấu anh chõ em ca Dúát lâm sao àấnh bẩi àûúåc cấc
Titùng cng vúái con chấu ca hổ vưën lâ nhûäng võ thêìn cố mn vân
sûác mẩnh. Dúát phẫi giẫi thoất cấc Hïcatưngkhia vâ cấc Kiclưp bõ
nhưët trong lông àêët. Nhûäng võ thêìn khưíng lưì nây xûa kia bõ
Uranưx àây xëng àõa ngc Tartar khi Crưnưx lêåt àưí Uranưx hổ àậ
àûúåc giẫi thoất. Nhûng rưìi Crưnưx thêëy àïí hổ sưëng trïn dûúng
gian sệ cố ngây gêy ra hiïím hổa cho àõa võ ca mịnh, vị thïë tưët hún
hïët lâ cûá trẫ hổ vïì sưëng dûúái vûúng qëc Tartar. Dúát àậ giẫi thoất
cho cấc Xiclưp vâ cấc Hïcatưngkhia. Lûåc lûúång ca phe Dúát mẩnh
hùèn lïn. Vúái nghïì rên khếo lếo, Xiclưp Arghex àậ sấng tẩo ra chúáp
vâ trao cho Dúát, vị tïn ca thêìn, Arghex, nghơa lâ "chúáp", côn
Brưngtes thị trao cho Dúát sêëm vâ Xtïrưpex, sết. Thêåt ra thị ba thûá
v khđ lúåi hẩi nây àïìu lâ cưng trịnh chung ca cẫ ba anh em. Cấc
Xiclưp côn rên cho thêìn Hầex mưåt chiïëc m tâng hịnh. Ai àưåi m
nây thị àõch th d cố trùm mùỉt cng khưng sao thêëy àûúåc. Thêìn
Pưdïiàưng thị àûúåc cêy àinh ba dâi vâ nhổn hóỉt. Vúái cêy àinh ba
nây Pưdïiàưng cố thïí gổi giố bẫo mûa, khïu sống biïín gêy ra
nhûäng cún bậo khng khiïëp vâ cng cố thïí lâm cho trúâi n sống
lùång ty theo mën. Riïng Titùng skïanưx vâ con gấi lâ XtđchNûä thêìn cai quẫn con sưng êm ph-àûáng vïì phđa Dúát. Cấc con ca
Xtđch lâ cấc nûä thêìn Nhiïåt Tịnh- Dïlưx, Thùỉng Lúåi-Nikï, cấc nam
thêìn Uy Quìn-Gratưx, Bẩo Lûåc-Bia àïìu theo mể chưëng lẩi
Crưnưx vâ cấc Titùng khấc. Ngûúâi ta côn kïí Titùng Dapï vâ con
Zếloẩ, Zêle, FAcharnement. Nikï Victoire. Cratos, Pouvoir,

Puissance. Bia, Violunce, Force. chấu, Titanià Mnïmưdin cuäng
àûáng vïì phe Dúát. Riïng Atlax con cuãa Titùng Dapï lâ khưng theo
cha, Atlax chưëng lẩi Dúát. Cåc giao tranh diïỵn ra sët mûúâi nùm
trúâi vư cng khng khiïëp: àêët lúã, trúâi rung, biïín sưi, ni sêåp tûúãng
chûâng nhû v tr thïë gian trúã lẩi cẫnh hưỵn mang ngun thy
bíi nâo. Cấc Titùng bï tûâng quẫ ni nếm túái têëp vâo phe Dúát.
Phe Dúát cng giấng trẫ lẩi khưng kếm. Dúát cho nưíi sêëm rung
chuín bêìu trúâi, phất ra nhûäng tia chúáp chối lôa mùåt àêët vâ giấng
sết thiïu àưët, phấ sêåp mổi thûá chung quanh. Thêìn Pưdïiàưng dng
cêy àinh ba khúi sống ca àệi dûúng lïn tẩo ra nhûäng cún giưng tưë
hung dûä. Biïín khúi sưi rếo, gâo thết, vờồt mũnh quựỗn queọi laõm rung
chuyùớn caó mựồt ờởt vaõ run rêíy cẫ bêìu trúâi. Côn cấc Hïcatưngkhia
vúái trùm tay vâ nùm chc àêìu thị khưng sûác nâo cẫn àûúåc. Vâ cëi
cng cấc Titùng bõ vêy chùåt phẫi chõu àêìu hâng. Thêìn Dúát xiïìng



THÊÌN THOẨI HY LẨP

13

hổ lẩi rưìi tưëng giam xëng àõa ngc do thêìn Tartar cai quẫn. Cấc
Titùng bõ tưëng giam vâo mưåt khu vûåc hïët sûác nghiïm ngùåt, nưåi bêët
xët, ngoẩi bêët nhêåp, chung quanh lâ nhûäng bûác tûúâng àưìng dây.
Nhûng cêín thêån hún, Dúát côn giao cho cấc qu thêìn Hïcatưngkhia
trêën giûä ngay úã cûãa. Riïng thêìn Atlax lâ con ca Titùng Dapï chõu
mưåt hịnh phẩt khấc. Thêìn Dúát bùỉt Atlax phẫi giú vai ra, gấnh àưåi,
chưëng àúä cẫ bêìu trúâi sët quanh nùm, ngây thấng. Sau nây Atlax
lẩi phẩm tưåi bẩc àậi ngûúâi anh hng Perxï, con ca Dúát, vi phẩm
truìn thưëng qu ngûúâi trổng khấch, nïn àậ bõ Perxï biïën thânh

ngổn ni àấ cao ngêët. Vâ chđnh ngổn ni àấ Atlax cho àïën nay vêỵn
chưëng àúä bêìu trúâi úã trïn àêìu chng ta.
Nïëu khưng cố nố, cố thïí bêìu trúâi àậ àưí sêåp xëng, àưí p
xëng àêët tûâ lêu rưìi. Thïë lâ sau mûúâi nùm giao tranh ấc liïåt, Dúát
àậ chêëm dûát àûúåc quìn lûåc cai quẫn thïë gian ca cấc võ thêìn giâ.
Cấc võ thêìn trễ do Dúát cêìm àêìu tûâ nay sùỉp àùåt lẩi trêåt tûå trong thïë
gian theo àõnh ca mịnh. Hổ chổn ngổn ni slanhpú cao ngêët
lâm núi tr ng, xêy dûång trïn àố mưåt cung àiïån cûåc k nguy nga,
lưång lêỵy, trấng lïå. Núi àêy khưng khđ trong veo, quanh nùm ngây
thấng lc nâo cng chan hôa ấnh sấng. Chùèng cố khi nâo tuët rúi,
bùng giấ, cng chùèng cố nhûäng àấm mêy u ấm àûa mûa dêìm giố
bêëc vïì. Thêåt lâ mưåt núi úã thanh cao, tuåt diïåu ca cấc võ thêìn. Tûâ
àêy ngûúâi ta gổi thïë hïå cấc võ thêìn trễ do Dúát cêìm àêìu lâ cấc võ
thêìn úã ngổn ni slanhpú, gổi tùỉt lâ cấc võ thêìn slanhpú Nối vïì thêìn
Atlax, thúâi cưí àệi ngûúâi ta tẩc tûúång võ thêìn nây lâ mưåt con ngûúâi
to khỗe, lûåc lûúäng àang ci khom lûng giú vai ra chưëng àúä cẫ mưåt
quẫ cêìu to àê nùång xëng trïn vai. Vị lệ àố cho nïn ngây nay úã
nhiïìu nûúác trïn thïë giúái, cën sấch in bẫn àưì, àõa l nûúác nây nûúác
khấc mang tïn lâ Atlax. Tûâ àố múã rưång ra cẫ àïën nhûäng cën sấch
khoa hổc cố tuín in tranh ẫnh àïí minh hổa vâ giúái thiïåu toân
cẫnh mưåt vêën àïì cng gổi lâ Atlax. Rưìi àïën àưët xûúng cưí àêìu tiïn
ca cưåt sưëng àúä cấi àêìu chng ta cho ngay thùèng khỗi suy sp cng
mang tïn Atlax. Qụ hûúng Atlax theo ngûúâi xûa kïí úã miïìn cûåc
Têy, tïn gổi lâ Alùngtú (Atlante). Vị thïë miïìn biïín cûåc Têy àưëi vúái
ngûúâi Hy Lẩp, Àẩi Têy Dûúng, múái cố tïn gổi lâ Àẩi Dûúng
Atlùngtđch. Trong nghïå thåt kiïën trc, nhûäng cưåt chưëng tẩc hịnh
ngûúâi, hóåc nhûäng mưtip ngûúâi àưåi, chưëng àúä cho mưåt thânh phêìn
nâo trong cưng trịnh kiïën trc, mang tïn lâ Atlùngtú (Atlante). Vị
qụ hûúng Atlax úã Atlùngtú cho nïn ngûúâi ta cng gổi Atlax lâ
Atlùngtú. Ocếan Atlantique.

Nguỵn Vùn Khỗa

14

Cåc giao tranh vúái cấc Ghigùngtưx (Ghigùngtưmakhi) T uy
nhiïn trêåt tûå múái do thêìn Dúát tẩo lêåp chûa phẫi àậ ưín àõnh vûäng
vâng, chûa phẫi àậ loẩi trûâ àûúåc hïët nguy cú àẫo ngûúåc. Nûä thêìn
Àêët Mể-Gaia khưng hâi lông trûúác viïåc Dúát àưëi xûã vúái cấc Titùng
tân nhêỵn nhû vêåy. Bâ nhúá thûúng lúáp nhûäng àûáa con khưíng lưì àêìu
tiïn ca mịnh bõ giam giûä trong ngc tưëi. Bâ ni àõnh mưåt ngây
nâo àêëy phẫi giẫi thoất cho chng. Vâ Gaia àậ tịm àïën nhûäng àûáa
con Ghigùngtưx -Àẩi khưíng lưì ca mịnh. Àêy lâ nhûäng àûáa con
sinh ra tûâ giổt mấu ca Uranưx lc bõ tûã thûúng. Ghigùngtưx lâ
nhûäng qu thêìn, hịnh th vư cng quấi àẫn. Nûãa ngûúâi nûãa rùỉn,
cao lïnh khïnh nhû ni, lưng lấ, rêu tốc rêåm rẩp nhû rûâng, mưỵi
bûúác chên lâ nhûäng con mậng xâ dûä túån. Bổn chng àûúåc vộ trang
khiïn giấp sấng ngúâi, lao dâi nhổn hóỉt. Nhûng nhûäng qu thêìn
nây thiïåt phêån hún cấc àân anh úã chưỵ, chng khưng bêët tûã, nghơa
lâ chng cố thïí chïët nhû ngûúâi trêìn, song chó chïët vúái mưåt àiïìu
kiïån nhêët àõnh phẫi cng mưåt lc bõ mưåt võ thêìn vâ mưåt ngûúâi trêìn
àấnh. Phẫi cẫ hai, thêìn vâ ngûúâi cng àấnh thị múái hẩ nưíi cấc gậ
Ghigùngtưx-Àẩi khưíng lưì. Cố mưåt thûá cỗ lẩ, nïëu tịm àûúåc ëng vâo
thị cố thïí lâm cho cấc qu thêìn Ghigùngtưx trúã thânh bêët tûã, thên
thïí sệ cûáng nhû àưìng nhû sùỉt, gûúm àêm chùèng thng, lao phống
chùèng xun. Nûä thêìn Gaia biïët thûá cỗ thêìn tiïn àố. Nâng bấo cho
l con Ghigùngtưx biïët vâ hấ vổng chng sệ mau chống tịm àûúåc.

Tiïëc thay, thêìn Dúát cng biïët àiïìu bđ mêåt nây. Thêìn lêåp tûác ra
lïånh cêëm khưng cho thêìn Hïliưx-Mùåt Trúâi, Xïlïnï -Mùåt Trùng vâ
ưx -Rẩng Àưng cố nhûäng ngốn tay hưìng, àûúåc tỗa chiïëu ấnh sấng
xëng mùåt àêët. Nhû thïë Trúâi vâ Àêët sệ tưëi nhû bûng, chùèng ai biïët
lưëi mâ ài tịm. Cỗ thêìn tiïn khưng thïí lổt vâo tay ai ngoâi tay thêìn
Dúát. Cåc giao tranh lêìn nây diïỵn ra ấc liïåt hún trûúác nhiïìu. Cấc
Atlùngtú Ghigùngtưx bï nhûäng hôn ni àấ nếm vâo àónh slanhpú.
Nhûng vư hiïåu. Chng lẩi àem lûãa àưët chấy tûâ àêët cho àïën têån trúâi
hấ vổng thiïu ra tro cẫ ngổn slanhpú. Nhûng lûãa khưng sao bến
mẫng àûúåc àïën chưỵ úã ca cấc võ thêìn trễ. Giấng trẫ lẩi l Àẩi
khưíng lưì Ghigùngtưx lâ nhûäng àôn sết nưí, sêëm rïìn kinh thiïn
àưång àõa. Bêìu trúâi àen kừt chửởc chửởc laồi loỏe ra nhỷọng tia saỏng loựỗng
ngoựỗng nhỷ nhỷọng aỏnh mựổt hựỗn hoồc dỷọ tỳồn. Caỏc quyó thêìn
Ghigùngtưx quët mưåt phen tûã chiïën vúái cấc võ thêìn slanhpú.
Chng bï nhûäng hôn àấ, xïëp chưìng lïn nhau àïí leo lïn hông àấnh
trân vâo àónh slanhpú cao ngêët. Tịnh hịnh thêåt nguy ngêåp. Cấc võ
thêìn slanhpú phẫi cêìu cûáu àïën mưåt ngûúâi trêìn tïn gổi lâ Hïraclex.
Àêy lâ mưåt ngûúâi trêìn cố sûác khỗe khưng thua kếm gị cấc võ thêìn.



THÊÌN THOẨI HY LẨP

15

Hïraclex àïën, châng dng sûác mẩnh phi thûúâng ca mịnh xư àêíy
thêìn Ghigùngtưx. Thïë lâ àưí sêåp têët cẫ. L Ghigùngtưx rúi tûâ trïn
cao xëng. Cng lc àố Dúát vâ cấc võ thêìn giấng sêëm sết, phống
lao, nếm àấ, tung lûãa ra àấnh túái têëp xëng bổn chng. Hïraclex
vúái cêy cung thêìn ca mịnh bùỉn cho chng nhûäng trêån mûa tïn

àau bët. L Ghigùngtưx, kễ chïët, àûáa bõ thûúng, bổn sưëng sốt bỗ
chẩy tấn loẩn. Dêëu vïët cấc trêån àấnh vâ cåc thấo chẩy hoẫng loẩn
ca chng côn in lẩi úã nhûäng vng àêët quanh Àõa Trung Hẫi.
Sûúân ni lûãa Etna côn in dêëu chên ca tïn Ghigùngtưx ngxúlầ
(Encelade). Cố ngûúâi bẫo tïn nây bõ àấnh chïët úã àẫo Xixin. Cố
ngûúâi nối hùỉn bõ Dúát bùỉt sưëng vâ àây xëng àõa ngc Tartar.
Nhûäng dậy ni àấ úã vng Thrax trong bấn àẫo Panlïmï úã Hy
Lẩp, úã vng Xưnphatar Àúpadưn úã Italia àậ bõ lûãa ca cåc giao
chiïën ửởt chaỏy ùởn cựỗn cửợi. Chuyùồn vùỡ cuửồc giao tranh vúái cấc qu
thêìn Ghigùngtưx thêåt ra côn dâi lùỉm. 45 46
Prev Page 21 Next
Nâo Hïraclex vâ nûä thêìn Atïna àậ àấnh bẩi tïn Ankiưpï ra sao,
nâo cåc giao àêëu giûäa Hïraclex, Hïra vúái tïn Porphiriöng sau
àûúåc Dúát àïën giuáp sûác, qåt ngậ àõch th nhû thïë nâo, rưìi thêìn
Apưnlưng hẩ phiantex, Àiưnidưx àấnh bẩi ritưx... nhiïìu chuån
lùỉm, thêåt khưng thïí nâo kïí hïët àûúåc. Tuy nhiïn ta khưng thïí bỗ
qua mưåt võ thêìn àậ cố nhûäng àống gốp hïët sûác quan trổng cho
chiïën thùỉng ca Dúát. Àố lâ Titùng Prưmïtï, võ thêìn àậ tûâ bỗ hâng
ng cấc võ thêìn giâ, àûáng vïì phe cấc võ thêìn trễ mâ Dúát lâ ngûúâi
cêìm àêìu.Nhû vêåy cấc võ thêìn slanhpú àậ mưåt lêìn nûäa, lêìn thûá hai
chiïën thùỉng cấc thïë lûåc c. Trong thêìn thoẩi êën Àưå, cåc giao
tranh giûäa thêìn Inàra vúái Vritúra, möåt cuöåc giao tranh vö cuâng
khöëc liïåt, kïët thuác bựỗng chiùởn thựổng cuóa Inra aọ mỳó ờỡu cho sỷồ
saỏng tẩo ra thïë gian. Nhúâ Inàra chiïën thùỉng Vritúra, giẫi thoất
cho Nûúác V Tr-Ngûúâi Mể thêìn linh, nïn Nûúác V Truå múái sinh
ra àûúåc Mùåt Trúâi. Coá Àêët, coá Trúâi, cố Khưng Trung lẩi cố Nûúác vâ
Húi êëm ca Nûúác. Cố Mùåt Trúâi, ấnh Sấng vâ Khđ Nống ca Mùåt
Trúâi nïn múái cố thïë gian, thêìn thấnh vâ loâi ngûúâi cng nhû cấc
loâi vêåt khấc.
Cåc giao tranh vúái Tiphưng Nûä thêìn Gaia vêỵn khưng ngi

mưëi oấn hêån trong lông. Bâ vêỵn mën giẫi thoất cho cấc Titùng bõ
giam giûä trong lông àêët. Lêìn nây Gaia giao sûá mẩng phc th cho
Tiphưng (Tấphon, Tấphếe). Nhû trïn àậ kïí, cåc tịnh dun ca
Gaia vúái Tartar àậ sinh ra Tiphưng; mưåt con qu thêìn cûåc k hung
dûä, cûåc k quấi dõ. Hùỉn cao chốt vốt tûúãng nhû àêìu chẩm túái trúâi,



Nguỵn Vùn Khỗa

16

lûng rưång mïnh mưng tûúãng chûâng nhû sưng dâi biïín cẫ, tiïëng nối
êìm êìm tûåa thấc àưí sêëm rïìn. Hún nûäa Tiphưng côn biïët nối à mổi
thûá tiïëng ca vẩn vêåt, mn loâi. Hùỉn cố thïí sa nhû chố, hốt nhû
chim, r nhû sối, rưëng nhû bô, kïu nhû dï, gêìm nhû sû tûã... Chó
dang hai tay ra lâ tûúãng nhû Tiphưng cố thïí ưm àûúåc cẫ chêu êu,
chêu ấ vâo lông. Àêìu ca Tiphưng khưng phẫi lâ àêìu ngûúâi mâ lâ
mưåt trùm cấi àêìu rưìng, àêìu rùỉn tua tuóa, ngoựỗn ngoeõo, quựỗn queọi,
luỏc naõo cuọng lựm le nhû mën qën, mën siïët lêëy ai. Cố chuån
lẩi kïí, àố lâ nhûäng ngốn tay ca Tiphưng. Tiphưng lẩi cố cấnh àïí
bay khùỉp mổi núi. Cẫ mùỉt cẫ miïång àïìu cố thïí phun ra lûãa, nhûäng
ngổn lûãa cố lûúäi dâi hung túån cố thïí liïëm bùng mổi thûá trïn àúâi.
Mịnh Tiphưng lâ mưåt lúáp vêíy cûáng, lúáp vêíy mâ ngây nay chng ta
cố thïí thêëy úã loâi bô sất nhû con k àâ, cấ sêëu. Tiphưng rêët hung
hùng vâ tấo túån, àêu àêu hùỉn cng cố thïí sc sSo, lìn lấch, len
lỗi àïën, cho nïn hùỉn rêët kiïu cùng, ngang ngûúåc. Cấc võ thêìn
slanhpú àậ àưëi phố vúái Tiphưng ra sao? Àêy lâ mưåt sûå thêåt àấng
bìn, khưng lêëy gị lâm vễ vang cho cấc võ, song lẩi khưng thïí che
giêëu àûúåc. Cấc võ chó cố mưỵi mưåt cấch àưëi phố lâ... cao chẩy xa bay.

Tam thêåp lc sấch têíu vi thûúång sấch! Cấc võ chẩy thùèng mưåt
mẩch sang têån Ai Cêåp.
Thïë nhûng cố mưåt võ thêìn ca cấc võ thêìn dấm tr lẩi àûúng
àêìu vúái Tiphưng. Àố lâ thêìn Dúát. Chùèng phẫi kïí dâi dông chng ta
cng àoấn biïët àûúåc cåc giao tranh lêìn nây ấc liïåt, khng khiïëp
gêëp mn ngân lêìn hai cåc giao tranh trûúác. Tiphưng phống lûãa
thiïu àưët hïët mổi vêåt xung quanh. Dúát liïn tiïëp aỏnh traó bựỗng
nhỷọng oõn seỏt aỏnh. Tiphửng phoỏng lỷóa, neỏm àấ thị Dúát cng nếm
àấ, phống lûãa. Khối bi m mõt. Àêët run lïn vaâ giêåt giêåt tûâng cún.
Trúâi vuâng vêỵy, giậy gia trong mân húi nống dây àùåc bưëc lïn cìn
cån. Biïín thị nống sưi lïn sng sc. Sưng lúán, sưng nhỗ àïìu cẩn
nûúác. Thêìn Hầex úã têån thïë giúái nguåc tuâ sêu thùèm, dûúái loâng àêët
cuäng run lïn vị súå hậi quấ chûâng. Cẫ àïën thêìn Crưnưx vâ cấc
Titùng cng nhúán nhấc, lo êu. Cåc giao tranh vêỵn tiïëp diïỵn vâ
xem ra khố cố thïí àoấn àõnh àûúåc kïët thc nhû thïë nâo, vị hai àưëi
th àïìu khưng phẫi lâ nhûäng kễ têìm thûúâng vâ thua kếm nhau vïì
bêët cûá mưåt v khđ gị. Trong mưåt àôn ấc hiïím, Dúát giấng mưåt nhất
sết êìm vang xëng vâ thêëy Tiphưng loẩng choẩng rưìi ngậ gc. Dúát
bên tiïën lẩi gêìn àõnh àïí bùỉt sưëng Tiphưng hóåc àïí bưìi cho Tiphưng
mưåt àôn nûäa, kïët thc thùỉng lúåi cåc giao tranh. Ai ngúâ Tiphưng
múái bõ thûúng nhể. Vâ bêët chúåt Tiphưng vng dêåy giêåt phùng lêëy
cêy rịu Dúát cêìm trong tay bưí cho Dúát mưåt àôn tûåa trúâi giấng. Bõ



THÊÌN THOẨI HY LẨP

17

mưåt àôn bêët ngúâ, Dúát ngậ quay xëng àêët, mï man. Tiphưng liïìn

lêëy dao lốc hïët gên úã chên tay Dúát. Tiphưng khưng thïí giïët chïët
àûúåc Dúát bỳói leọ Dỳỏt vửởn bờởt tỷó. Nhỷng bựỗng caỏch laõm êëy, lốc hïët
dêy gên, Tiphưng biïën Dúát thânh mưåt võ thêìn vư dng, sưëng cng
nhû chïët, khưng cûã àưång àûúåc. Bêy giúâ thị chùèng côn phẫi àïì
phông gị nûäa, Tiphưng vấc ngay Dúát lïn vai àem vïì nếm vâo mưåt
cấi hang hễo lấnh úã têån àẫo Xixin. Tiïëp àố Tiphưng àem nhûäng
dêy gên lốc àûúåc úã ngûúâi Dúát ra bỗ vâo mưåt miïëng da gêëu bổc kđn
lẩi rưìi giao cho con rưìng Àenphinï (Delphinếe) canh giûä. Thïë lâ
Tiphưng cố thïí n chđ mâ khoấi cẫm vúái thùỉng lúåi ca mịnh, mưåt
thùỉng lúåi mâ theo hùỉn lâ vơnh viïỵn, lâ khưng thïí nâo xoay chuín
àûúåc. Chó côn mưỵi mưåt viïåc giẫi thoất cấc Titùng nûäa lâ xong
nhiïåm v vúái Gaia. Tịnh hịnh thêåt lâ bi àất. Võ thêìn ph vûúng
ca cấc thêìn vâ ngûúâi trêìn thïë bõ cêìm t. Vûúng triïìu slanhpú liïåu
cố thïí àûáng vûäng àûúåc khưng, mưåt khi cấc Titùng àûúåc giẫi thoất
khỗi Tartar -Àõa Ngc?
Lâm thïë nâo àïí cûáu àûúåc Dúát bêy giúâ? Chó cố cấch giẫi thoất
cho Dúát thị cấc võ thêìn slanhpú múái cố thïí giûä àûúåc quìn cai quẫn
thïë gian. Hermex vâ Pùng, hai con ca Dúát, suy tđnh nhû thïë vâ
àẫm nhêån sûá mẩng cûáu cha. Dng v lûåc àûúng àêìu vúái Tiphưng
hùèn lâ khưng àûúåc rưìi. Chó cố thïí dng mûu àûúåc thưi. Hermex vaâ
Pùng lïn àûúâng. Hai ngûúâi àem theo cêy àaân lia vâ ưëng sấo. Hổ
lêìn tịm àïën chưỵ Tiphưng vâ gẫy lïn nhûäng tiïëng àân thấnh thốt
ïm ấi. Lêìn àêìu tiïn trong àúâi, gậ qu thêìn Tiphưng àûúåc nghe
tiïëng àân. Hùæn say mï, ngêy ngêët tûúãng chûâng nhû àûúåc thûúãng
thûác rûúåu nho ca thêìn Àiưnidưx pha vúái mêåt ong vâng. Bưỵng
dûng Hermex vâ Pùng ngûâng lẩi, thúã dâi:
- Châ, thêåt àấng tiïëc! Cêy àân nây tưìi quấ, àïën phẫi vûát nố
ài thưi. Biïët thïë nây, chng tưi sệ lâm mưåt cêy àân thêåt tuåt diïåu
àïí àïën àêy chng ta cng thûúãng thûác thị cố phẫi hay biïët bao
khưng?

- Sao?
- Tiphưng hỗi lẩi.
- Cố thïí lâm àûúåc mưåt chiïëc àân tuåt diïåu hún chiïëc naây û ?
- Laâm àûúåc chûá! Nhûng phẫi cấi húi khố.
- Khố nhûäng gị cấc bẩn cûá nối ài, ta sệ gip àúä.




Nguỵn Vùn Khỗa

18

- Phẫi tịm àûúåc gên ca mưåt võ thêìn lâm bưå dêy thị múái àûúåc.
Tiïëng àân sệ trong trễo, êëm cng, thấnh thốt khấc thûúâng, sệ hay
gêëp mn nghịn lêìn thûá tiïëng àân anh vûâa nghe. Tiphưng lêåp tûác
ài lêëy bổc gên ca thêìn Dúát vïì giao cho Hermex vâ Pùng. Khưng
àïí lúä thúâi cú, hai võ thêìn nây liïìn lễn vâo trong hang Dúát bõ giam,
nhanh nhển vâ khếo lếo nưëi lẩi cấc dêy gên vâ bùỉp thõt cho Dúát.
Pht chưëc Dúát trúã lẩi khỗe mẩnh nhû xûa vâ sùén sâng lao vâo cåc
chiïën àêëu phc th. Lêìn nây Dúát àûáng trïn mưåt cưỵ xe thêìn cố
cấnh, tûâ xa, àấnh nhau vúái Tiphưng. Dúát vung lûúäi rịu giaỏng seỏt
liùn hửỡi, buóa vờy Tiphửng bựỗng mửồt lỷỳỏi lỷóa dây àùåc. Tiphưng vấc
hïët quẫ ni nây àïën quẫ ni khấc nếm Dúát. Nhûng vư đch, vị Dúát
cho nưíi phong ba bậo tấp lâm cho nhûäng hôn ni àấ àố bay ngûúåc
lẩi, àê lïn Tiphưng. Cëi cng Tiphưng bõ àấnh bẩi hoân toân vâ
Dúát sau khi xem xết k múái n têm trúã vïì àónh ni slanhpú bưën
ma mêy ph, múã tiïåc mûâng chiïën thùỉng vúái cấc chû võ thêìn linh.
Chuån Tiphưng àấnh nhau vúái Dúát nối qua lâ nhû thïë chûá thêåt ra
côn cố thïí kïí dâi hún. Xin kïí rộ vïì cấi chïët ca Tiphưng. Tiphưng

giao chiïën vúái Dúát hưìi lêu thị bõ trổng thûúng, àânh phẫi bỗ chẩy.
Thêìn Dúát khưng hïì chêåm trïỵ, rûúåt àíi theo ngay. Vûâa àíi thêìn
vûâa giấng sết chếm, àưët lêìn lûúåt hïët trùm àêìu ca Tiphưng.
Trong lc tïn qu thêìn nây hoang mang, nao nng, mẫi cùỉm
àêìu chẩy thị Dúát thûâa thùỉng vấc ln ngổn ni Etna nếm theo
Tiphưng. Khưng thïí tûúãng tûúång àûúåc àôn àấnh nây mẩnh àïën
nhû thïë nâo, ấc hiïím àïën nhû thïë nâo. Ngổn ni bay vêo ài nhû ta
nếm mưåt hôn àấ vâ àê sêåp xëng Tiphưng kïët liïỵu gổn àúâi hùỉn.
Giưëng nhû mưåt ngûúâi thúå rên nung miïëng sùỉt cûáng trong lô khi
kếo miïëng sùỉt ra àùåt trïn àe, khối côn bưëc lïn nghi ngt hưìi lêu rưìi
múái tùỉt. Cng vêåy, xấc ca Tiphưng bõ ngổn ni Etna chưn vi côn
pht lûãa lïn miïång ni gêy ra biïët bao tai hổa cho thïë gian. Àïí
thêåt n têm hún nûäa àưëi vúái mưåt àõch th àấng súå, Dúát töëng giam
hùèn Tiphöng xuöëng àõa nguåc Tartar sêu thùèm. Thïë nhûng cuöåc àúâi
cuãa Tiphöng chûa hïët. úã dûúái àõa ngc, Tiphưng kïët dun vúái mưåt
quấi vêåt nûãa ph nûä, nûãa rùỉn tïn lâ khiàna (Echidna). Vïì dông dội
ca quấi vêåt nây, ngûúâi thị bẫo m lâ con ca Gaia vúái thêìn Biïín
Pưngtưx. Cố ngûúâi lẩi kïí chđnh bưë mể ca m lâ Cridao vâ tiïn nûä
Canloirự (Callirhoế) con gấi ca thêìn skïanưx. Tiphưng vâ
khiàna sinh ra àûúåc khấ nhiïìu con. Con cấi ca àưi vúå chưìng quấi
àẫn nây àûáa nâo cng lûu giûä, thûâa kïë àûúåc cấi "nïëp nhâ" quấi vêåt
bùỉt àêìu tûâ cha mể chng. Trûúác tiïn quấi vêåt Khimer (Chimêre)
àêìu sû tûã, àíi rưìng, thên dï. Cố ngûúâi lẩi nối, chđnh mùỉt àậ trưng



THÊÌN THOẨI HY LẨP

19

thêëy Khimer cố ba àêìu: Sû tûã, rưìng vâ dï, miïång phun ra ba dông
lûãa. Qụ hûúng ca Khimer mưỵi ngûúâi kïí mưỵi khấc, cố ngûúâi nối,
chđnh qụ tïn nây úã têån bïn êën Àưå. Rưìi àïën chố ngao hai àêìu
Orthrưx (Onthroẩ), chố ngao ba àêìu Xerber (hóåc Kerber) (erbêre
Kerbêre), mậng xâ trùm àêìu Lernú. Àêëy lâ nhûäng anh em sinh ba
ca gia àịnh quấi vêåt. Vïì chố ngao Xerber, cố ngûúâi bẫo, khưng
phẫi chó cố ba àêìu, mâ cố túái nùm chc àêìu. Chố ngao Xerber, lẩi
kïët hưn vúái mể khiàna sinh ra quấi vêåt Xphanh (ẩphinx) cố cấnh,
nûãa thên trïn vâ khn mùåt lâ ngûúâi ph nûä, nûãa thên dûúái lâ sû
tûã, ài rưìng. Lẩi côn ấc qu Mïduydú (Mếduse), sû tûã Nïmï
(Nếmếe), con rưìng úã xûá Cưnkhià (Colchide), con rưìng Lầưng
(Ladon) canh giûä nhûäng quẫ tấo vâng, tùång phêím ca nûä thêìn Àêët
Mể-Gaia cho Hïra ngây cûúái. Tiphưng côn sinh ra nhûäng ngổn giố
hung bẩo (Khưng phẫi giố rưx, Nưtưx, Bưrï vâ Dïphia) gêy nïn
nhûäng cún lưëc, cún bậo vâ nhûäng ngổn sống thêìn khiïën cho thuìn
bê ài biïín bõ àùỉm, ma mâng bõ thiïåt hẩi, ngûúâi chïët, ca mêët àau
thûúng, ai oấn khưng sao kïí xiïët. Nối vïì Dúát thị tûâ àêy khưng côn
phẫi bêån têm àưëi phố vúái mưåt kễ th nâo nûäa. Dúát cng chùèng côn
phẫi lo súå mưåt thïë lûåc nâo, vị thïë àậ àïën lc Dúát cố thïí ên xấ cho
nhûäng võ thêìn thåc thïë hïå trûúác.
Dúát múã ngc Tartar giẫi thoất cho cấc Titùng vâ Crưnưx, àûa
hổ àïën trõ vị úã mưåt núi xa tđt tùỉp m khúi. Àố lâ mưåt thïë giúái tuåt
diïåu trïn nhûäng hôn àẫo "Hẩnh phc", núi mâ têët cẫ niïìm hẩnh
phc vư Hấdre de Lerac (du lac de Lerne). Tû, thanh thaãn sung
tuác ca thúâi àệi Hoâng kim àang côn lûu giûä àûúåc. Nhû vêåy lâ kïët
thc cåc giao tranh lêìn thûá ba ca cấc võ thêìn trễ, cấc võ thêìn ca
thïë giúái slanhpú vùn minh vâ nùng àưång hún nhûäng võ thêìn giâ cưí
h ca ngổn ni Othrix. Vâ thêìn Dúát trúã thânh võ thêìn tưëi cao ca
trêåt tûå múái vâ Phấp chïë múái, trêåt tûå vâ Phấp chïë ca thúâi àệi anh
hng. Thêåt ra hịnh ẫnh nây vïì Dúát cố phêìn nâo lâm ngûúâi ta qụn

ài cấi hịnh ẫnh "thã hân vi" xûa kia ca Dúát, lc Dúát chó àún
thìn lâ sêëm sết, giưng bậo, mêy mûa. Lẩi cố lc Dúát lâ hâng râo,
lâ giống cûãa, lâ thanh gưỵ chùỉn àẫm nhêån chûác nùng võ thêìn bẫo hưå
cho gia àịnh. Giúâ àêy úã cûúng võ múái, Dúát giûä lẩi sêëm sết nhû lâ
thåc tđnh ca mịnh. Ngìn gưëc ca loâi ngûúâi nùm thúâi àệi Cấc võ
thêìn àậ àûúåc sinh ra nhû thïë, khúãi ngun tûâ V Tr, Àêët, Trúâi,
Tịnh u rưìi tûâ thêìn nây sinh ra thêìn khấc, nưëi tiïëp nhau àúâi àúâi
kiïëp kiïëp. Nhûng côn loâi ngûúâi àûúåc sinh ra nhû thïë nâo, àố lâ
àiïìu ai cng mën biïët. Ai àậ sinh ra nhûäng con ngûúâi trïn thïë
gian nây? Xûa kia, cấc võ thêìn. Àố lâ cấc võ thêìn slanhpú khưng hïì



Nguỵn Vùn Khỗa

20

biïët àïën tíi giâ vâ cấi chïët, àậ sấng tẩo ra loâi ngûúâi. Cấc thêìn àậ
lêëy vâng tẩo ra giưëng ngûúâi àêìu tiïn. Nhûäng con ngûúâi àêìu tiïn
nây sưëng trong thúâi àệi mâ Crưnưx nùỉm quìn cai quẫn thïë gian.
Thúâi àệi Crưnưx côn àûúåc ngûúâi xûa gổi lâ thúâi àệi Vâng hay thúâi
àệi Hoâng Kim, hóåc thúâi àệi Xatuëcnú. Othrấx mưåt ngổn ni
thåc àêët Thessalie (Bùỉc Hy Lẩp) úã phđa Nam ca ngổn ni
slanhpú.
Vâo thã êëy con ngûúâi sưëng khấc bêy giúâ nhiïìu. Thiïn nhiïn
àem lẩi cho hổ biïët bao thûác ùn, vêåt dng dưìi dâo, hoân hẫo. Cêy
trơu quẫ, la chùỉc bưng, àêët àai mâu múä, mûa thån giố hôa... tốm
lẩi khưng cố mưåt àiïìu gị àấng phân nân chï trấch. Con ngûúâi sưëng
nhû cấc võ thêìn chùèng hïì biïët àïën lo êu, phiïìn nậo. Hổ cng khưng
phẫi lâm nhûäng cưng viïåc cûåc nhổc àïën kiïåt sûác ngûúâi. Cẫnh àối

khưí chùèng bao giúâ bến mẫng àïën cåc sưëng ca bêët cûá ai. Khưng cố
bïånh têåt lâm cho con ngûúâi phẫi àau àúán, êu sêìu. Vâ con ngûúâi
cng khưng biïët àïën tiïëng gộ cûãa dổa àe ca tíi giâ vâ cấi chïët.
Ngây nây qua ngây khấc con ngûúâi sưëng trong hưåi hê, ën tiïåc
tûng bûâng vâ cûá trễ àểp mậi mậi. Ca cẫi àïìu lâ ca chung hïët
thẫy mổi ngûúâi vị thïë chùèng mưåt ai phẩm phẫi nhûäng thối hû têåt
xêëu nhû: tham lam, ky cốp, trưåm cùỉp, lûâa àẫo... Cûãa ngộ chùèng
phẫi then trong khốa ngoâi, râo àống trûúác sau. Con ngûúâi sưëng
trong tịnh thûúng u àm bổc, qën qut lêëy nhau. Mổi ngûúâi
àïìu trung thûåc, tin cêåy lêỵn nhau vâ trổng danh dûå. Con ngûúâi cûá
thïë sưëng mậi cho túái mưåt ngûúâi nâo àố, hổ tûâ giậ cội àúâi, tûâ giậ mưåt
cấch bịnh thẫn, tûå nhiïn nhû mưåt giêëc ng ïm dõu thûúâng àïën àê
nùång trïn mi mùỉt, chinh phc hổ. Khi àêët àen àậ ph kđn giưëng
ngûúâi Vâng nây thị tûâ àêy hổ bûúác sang mưåt cåc àúâi múái. Thêìn
Dúát vơ àệi giao cho hổ mưåt sûá mẩng cao cẫ. Hổ sệ àống vai trô ca
nhûäng võ thêìn Nhên Hêåu (Bienveillant) nhûng khưng phẫi sưëng
trïn àónh slanhpú mâ sưëng trïn mùåt àêët, lâm ngûúâi bïnh vûåc chên
l vâ bẫo hưå cho nhûäng ngûúâi trêìn thïë chng ta. Hổ cng gấnh vấc
cẫ cưng viïåc phên phưëi ca cẫi cho mổi ngûúâi. Àố lâ àùåc ên ca
thêìn Dúát vơ àệi àậ ban cho nhûäng ngûúâi ca thúâi àệi Hoâng Kim
do Crưnưx trõ vị vâ chđnh thêìn Dúát àậ giao cho ngûúâi con gấi ca
mịnh lâ nûä thêìn Àikï, nûä thêìn Cưng L, àiïìu khiïín thïë gian nïn
múái cố cåc sưëng tưët àểp nhû vêåy. Nhûng rưìi mổi viïåc àïìu biïën àưíi.
Thúâi àệi Hoâng Kim qua ài, con ngûúâi Vâng chùèng côn trïn
thïë gian nûäa. Vâ phẫi mưåt thúâi gian khấ lêu sau nây cấc võ thêìn
slanhpú múái sấng tẩo ra àûúåc mưåt giưëng ngûúâi thûá hai àïí kïë tiïëp



THÊÌN THOẨI HY LẨP

21

giưëng ngûúâi Vâng àêìu tiïn. Nhûng con ngỷỳõi bờy giỳõ ỷỳồc saỏng taồo
ra khửng phaói bựỗng vaõng maõ bựỗng baồc. Noỏ chựống giửởng gũ lỳỏp
ngỷỳõi trỷỳỏc kia vïì hịnh dấng cng nhû vïì trđ tụå. Nối àng ra nố
cố phêìn khưng àểp nhû trûúác vâ cố phêìn kếm thưng minh hún. Tûâ
àêy, ngûúâi mể phẫi ni con vêët vẫ súám hưm, ni mậi, ni mậi
rông rậ mưåt trùm nùm, àûáa con múái khưn lúán trûúãng thânh.
Nhûng con ngûúâi ca thúâi àệi Bẩc nây sưëng chùèng àûúåc bao lêu.
Sûå ngu ngưëc àậ gêy ra cho hổ biïët bao tai hổa. Hổ khưng xA Lynh
àûúåc nhûäng àiïìu cấm dưỵ xêëu xa. Tûâ àêu mổc lïn trong trấi tim hổ
nhûäng dêy mú rïỵ mấ ca thối ghen t, tham lam, xc xiïím, dưëi
trấ, tân bẩo. Hổ mêët trđ àïën nưỵi khưng côn biïët sưëng cho mûåc thûúác
nûäa. Hổ àậ khinh thõ thêìn linh, khưng chõu dêng lïỵ hiïën tïë àïìu
àùån. Vâ thïë lâ Dúát nưíi cún thõnh nưå, chưn vi hổ xëng àêët àen,
bùỉt hổ phẫi chïët.
Thêåt ra thị hổ chó àûúåc phếp sưëng mưåt cåc àúâi múái úã dûúái
êm ph. Hổ chùèng àûúåc mưåt ên hụå gị ca cấc bêåc thêìn linh. Thêìn
Dúát vơ àệi, bêåc ph vûúng ca cấc thêìn linh vâ nhûäng ngûúâi trêìn
thïë, lẩi sấng tẩo ra mưåt giưëng ngûúâi thûá ba nûäa. Àêy lâ giưëng
ngûúâi Àưìng, àûúåc sấng tẩo ra tûâ cấn ca nhûäng ngổn lao àưìng,
khấc hoân toân giưëng ngûúâi Bẩc. Àố lâ nhûäng con ngûúâi rêët hung
hùng vâ rêët àấng súå. Loẩi ngûúâi nây chó ûa thđch nhûäng cåc giao
tranh lâ sëi ngìn ca mấu vâ nûúác mùỉt. Hổ cố mưåt trấi tim rùỉn
nhû àấ, lẩnh nhû bùng, chùèng hïì xốt xa trûúác cẫnh àêìu rúi mấu
chẫy. Hổ cng chùèng biïët àïën nhûäng cûã chó tïë nhõ, dõu dâng,
nhûäng th vui thanh nhân, cao thûúång mâ chó quen th vui vúái
bẩo lûåc, vúái cẫnh àêìu rúi mấu chẫy. Àûúåc thêìn Dúát ban cho mưåt
thên hịnh cao lúán, to khỗe vúái nhûäng àưi tay, bùỉp chên gên gëc cố

thïí bẩt ni ngùn sưng nhûng hổ lẩi khưng dng sûác lûåc àố àïí cây
cêëy, trưìng trổt mâ lẩi dng vâo cấc cåc chinh chiïën, chếm giùởt lờợn
nhau. Nhỷọng ngỷỳõi ửỡng laõm nhỷọng ngửi nhaõ bựỗng àưìng àïí úã, vêåt
dng trong nhâ tûâ giûúâng ghïë cho ùởn ửỡ ựn thỷỏc ỷồng cuọng ùỡu
bựỗng ửỡng. Vuọ khủ trong caỏc cuửồc giao tranh cuọng bựỗng ửỡng bỳói vũ
thỳõi êëy sùæt àen cûáng rùæn chûa ai biïët àïën. Nhûäng ngûúâi Àưìng
khưng ùn bấnh mị. Vúái tđnh khđ hung hùng, kiïu ngẩo, hổ ln
chếm giïët lêỵn nhau. Cûá thïë, hïët cåc chếm giïët nây àïën cåc chếm
giïët khấc cho àïën mưåt ngây kia chùèng côn sốt mưåt ai trïn thïë gian
nûäa. Giưëng ngûúâi Àưìng àậ tûå hy diïåt vị sûå thấi quấ, sûå khưng
mûåc thûúác.




Nguỵn Vùn Khỗa

22

Hổ phẫi tûâ bỗ mùåt àêët chan hôa ấnh sấng tûúi vui àïí ài vâo
àõa ngc mn àúâi tưëi tùm ca thêìn Hầex, chùèng mưåt cht vinh
quang lûu lẩi, vâ thïë lâ chêëm dûát thúâi àệi Àưìng ca giưëng ngûúâi
Àưìng. Khi àêët àen àậ bao ph giưëng ngûúâi Àưìng thị cng lâ lc
Dúát, ngûúâi con ca Crưnưx, mưåt lêìn nûäa lẩi sấng tẩo ra giưëng
ngûúâi thûá tû cho Àêët Mể. Àêy lâ mưåt thïë hïå ngûúâi àûáng àùỉn hún,
ûu t hún giưëng ngûúâi trûúác. Hổ lâ nhûäng võ anh hng ca dông
giưëng thêìn linh àûúåc mang danh lâ cấc võ Bấn thêìn. Cấc võ anh
hng Bấn thêìn nây àậ sưëng trïn mùåt àêët bao la ca chng ta vúái
bao nhiïu chiïën cưng hiïín hấch. Nhûng hổ cng khưng coỏ ỷỳồc
mửồt cuửồc sửởng vụnh hựỗng. Caỏc cuửồc chiùởn tranh thẫm khưëc vâ

nhûäng cåc hưỵn chiïën bẩo tân cûúáp ài cåc sưëng ca hổ. Ngûúâi thị
chïët dûúái chên thânh Tebú bẫy cưíng, kễ thị bỗ mịnh trong cåc
tranh giânh gia suác cuãa dip. Vaâ biïët bao nhiïu ngûúâi con ûu t àậ
xëng thuìn vûúåt biïín khúi m xấm àïí sang àấnh thânh Túroa
vị nâng Hïlen mâ khưng thêëy àûúåc ngây trúã vïì. Thûúng xốt nhûäng
võ Anh hng Bấn thêìn, thêìn Dúát ban cho hổ mưåt cåc sưëng múái vư
cng tưët àểp. Thêìn àûa hổ túái mưåt núi cấch biïåt Thêbes. vúái mổi
ngûúâi, xa tđt tùỉp m khúi, úã têån núi cng kiïåt ca àêët. Àêy lâ
nhûäng hôn àẫo Hẩnh phc trïn búâ àệi dûúng do skïanưx cai quẫn
cố vûåc nûúác xoấy sêu. Hổ sưëng úã àêy trấi tim thanh thẫn, chùèng
phẫi têët bêåt lo toan vïì bất cúm manh ấo. Àêët àai phị nhiïu, mâu
múä, cûá mưỵi nùm ba v hiïën dêng hổ nhûäng hẩt la chùỉc mêíy, ngổt
nhû mêåt ong vâng. Thúâi àệi thûá nùm lâ thúâi àệi Sùỉt, mưåt thúâi àệi
nghiïåt ngậ vâ tưìi tïå hún têët cẫ cấc thúâi àệi trûúác. Àêy lâ thúâi àệi
thưëng trõ ca nûä thêìn Hibrix-Nûä thêìn Thấi Quấ (Khưng mûåc
thûúác).
Con ngûúâi àûúåc taồo ra bựỗng sựổt, hai thaỏi dỷỳng xaỏm xừt, suửởt
ùm ngây bõ àùỉm chịm trong cåc sưëng vêët vẫ, cûåc nhổc, bêån rưån,
tûác tûúãi. Vâ chùèng thïí nâo chêëm dûát àûúåc tai hổa êëy. Cấc võ thêìn
àậ àem lẩi cho con ngûúâi bao nưỵi ûu tû nùång nïì khưn tẫ. Thúâi àệi
nây sa st àïën mûác xêëu tưët lêỵn lưån, phẫi trấi khưng phên minh. úã
cấi thúâi àệi Sùỉt nây con ngûúâi àưëi xûã vúái nhau lẩnh lng, tân nhêỵn.
Cha mể chùèng chùm sốc, u mïën, lo toan dẩy bẫo con cấi. Con cấi
chùèng kđnh trổng mể cha. Truìn thưëng qu ngûúâi trổng khấch
mêët hïët, tịnh bẩn chên chđnh chùèng côn... Biïët bao chuån àau
lông àậ xẫy ra: cha giâ con bẩc, hiïëu nghơa nhẩt phai, danh dûå bõ
vêët bỗ. Àiïìu Chên, àiïìu Thiïån, lúâi thïì hûáa mêët tđnh chêët thiïng
liïng, cao cẫ. Quìn thïë lâ sûác mẩnh thưëng trõ tưëi cao. Vị thïë kễ ấc
têm cố thïí hẩi ngûúâi lỷỳng thiùồn bựỗng nhỷọng lỳõi bừa ựồt xờởu xa.

THÊÌN THOẨI HY LẨP

23

Thối xêëu mën lúåi mịnh hẩi ngûúâi, thđch th trûúác viïåc dêm pha,
chên ếp, triïåt hẩi ngûúâi khấc cûá hiïån ra lưì lưå dûúái mưåt bưå mùåt àen
xón ghï gúám. Bêët hôa, bẩo lûåc, chiïën tranh cûá bấm riïët cåc sưëng
ca loâi ngûúâi nhû mưåt tai hổa, mưåt nưỵi bêët hẩnh triïìn miïn. Vị lệ
àố cấc nûä thờỡn Lỷỳng Tờm (Conaồcience) vaõ cửng bựỗng (eỏquiteỏ) vửởn
che giờởu thên thïí kiïìu diïỵm ca mịnh trong nhûäng têëm la trùỉng
phẫi tûâ bỗ con ngûúâi àïí trúã vïì vúái cåc sưëng ca cấc võ thêìn bêët tûã
úã Hybria, la Dếmesure, Orguell. àónh slanhpú. Àúâi sưëng trêìn thïë
chùèng cố chưỵ dung thên cho hai võ nûä thêìn nây nûäa. Côn cấc võ
thêìn trïn àónh slanhpú tûác giêån giưëng ngûúâi Sùỉt nây khưn tẫ. Cấc
võ chùèng ban cho hổ nhûäng phc lúåi nhû xûa. Tûâ nay hổ phẫi nai
lûng ra lâm viïåc àưí mưì hưi, sưi nûúác mùỉt múái cố miïëng ùn. Àïí cố
àûúåc thõt mng th hổ phẫi dêën thên vâo nhûäng cåc sùn bùỉt
nguy hiïím. Àïí cố àûúåc cấ ùn hổ phẫi àûúng àêìu vúái biïín khúi
hung dûä. Àïí cố àûúåc thốc la, hoa quẫ hổ phẫi chưëng chổi vúái nùỉng
hẩn, mûa ng, bậo lt. Àúâi sưëng ca giưëng ngûúâi Sùỉt ngùỉn hún cấc
giưëng ngûúâi úã cấc thúâi àệi trûúác.
Hổ phẫi chõu nưỵi khưí àau giây vô ca tíi giâ vâ bïånh têåt.
Nưỵi bêët hẩnh cûá bấm dai dùèng vâo cåc sưëng ca hổ nhû nhûäng cấi
vôi ca con bẩch tåc bấm chùåt vâo àấ mâ khưng phûúng kïë gị rûát
bỗ nố ra àûúåc, cûáu chûäa àûúåc. Àố lâ cêu chuån vïì ngìn gưëc loâi
ngûúâi trẫi qua nùm thúâi àệi do nhâ thú Hy Lẩp Hïdiưà kïí, mưåt cêu
chuån nghe thị cng hay nhûng quẫ thêåt cng khưng lêëy gị lâm
vui cho lùỉm. Búãi vị... nố lâ chuån thêìn thoẩi mâ! Huìn thoẩi vïì

nùm thúâi àệi ca loâi ngûúâi ca Hïdiưà cố cht gị phẫng phêët, na
nấ nhû nhûäng huìn thoẩi nâo àố ca Thiïn Cha giấo. Àiïìu dïỵ
nhêån thêëy nhờởt laõ ỳó quan iùớm cho rựỗng con ngỷỳõi sửởng câng ngây
câng hû hỗng, tưåi lưỵi, xêëu xa àïën mûác thêìn thấnh, Thûúång Àïë àậ
nhiïìu lêìn gia ên, khoan hưìng cho nhûng con ngûúâi vêỵn chûáng nâo
têåt êëy. Vâ chđnh vị nhûäng tưåi lưỵi ghï gúám ca con ngûúâi mâ thêìn
thấnh phẫi trûâng phẩt, tûúác bỗ khưng ban cho hổ cuửồc sửởng an
nhaõn, vụnh hựỗng, haồnh phuỏc. Thờỡn thaỏnh aọ trûâng phẩt con ngûúâi,
bùỉt con ngûúâi phẫi "lao àưång" múái cố miïëng ùn. Khoa tưn giấo hổc
gổi quan àiïím nây lâ mẩt thïë lån. Xët phất tûâ quan àiïím nây
mâ Thiïn Cha giấo cố tưåi tưí tưng, tưåi lưỵi ca Cain, nẩn hưìng
ESchatologic, gưëc tûâ tiïëng Hy Lẩp eschatos: cëi cng têån cng,
kïët thc vâ logoẩ: ngưn tûâ, diïỵn vùn, khoa hổc. thy, ngây têån thïë,
ngây phấn xết cëi cng... Phêåt giấo cố quan àiïím: con ngûúâi ta
sinh ra lâ àậ mang ngay vâo bẫn thên mịnh cấi tiïìn oan nghiïåp
chûúáng ca mổi nưỵi khưí àau. Cấi "dc" ca con ngûúâi ngaây caâng



Nguỵn Vùn Khỗa

24

lúán ngây câng lâm cho con ngûúâi hû hỗng, tưåi lưỵi. Prưmïtï vâ loâi
ngûúâi Thã êëy thïë gian chó múái cố cấc võ thêìn. Mùåt àêët mïnh
mưng dêỵu àậ cố khấ nhiïìu võ thêìn cai quẫn song vêỵn côn hïët sûác
vùỉng vễ. Khưng mën àïí tịnh cẫnh bìn tễ àố kếo dâi, bûäa kia hai
anh em Prưmïtï vâ pimïtï xin vúái Uranưx vâ Gaia tẩo ra cho thïë
gian thïm nhiïìu nhiïìu cấi gị àố àïí cho cåc sưëng àưng vui. Uranưx
vâ Gaia ûng thån. Hai võ giao ln viïåc àố cho hai anh em

Prưmïtï vâ pimïtï. Cêåu em, pimïtï mûâng quấ, tranh ngay lêëy àêët
vâ nûúác nhâo nùån ra, trûúác hïët, lâ cấc loâi vêåt vâ ban cho mưỵi con
vêåt mưåt àùåc ên ca thêìn, mưåt "v khđ" àïí cố thïí phông thên, hưå
mïånh, bẫo vïå àûúåc cåc sưëng ca giưëng loâi mịnh.
Con Promếthếo, tiïëng Hy Lẩp: ngûúâi tiïn àoấn. ếpimếthếe,
tiïëng Hy Lẩp: ngûúâi lú àïỵnh, àậng trđ àêìn àưån. thị àûúåc ban cho ên
hụå chẩy nhanh nhû giố. Con thị cố àưi mùỉt sấng xanh nhịn thêëu
cẫ àïm àen. Con thị cố thên hịnh khưíng lưì mẩnh khỗe hïët chưỵ nối.
Cố con thên hịnh bế nhỗ nhûng lẩi cố nổc àưåc gúám ghï. Rưìi con cố
bưå lưng dây, con cố sẫi cấnh rưång. Con thị xëng nûúác khưng chịm,
con thị trêo leo thón thóỉt... Tốm lẩi mưỵi con vêåt, mưỵi giưëng loâi
àïìu cố "v khđ" cêìn thiïët àïí sưëng àûúåc úã thïë gian. Cưng viïåc lâm
xong xi, pimïtï gổi Prưmïtï àïën àïí xem xết lẩi. Mổi viïåc ùỡu tửởt,
rờởt tửởt nỷọa laõ ựỗng khaỏc. Nhỷng xem kyọ ra thị tai hẩi thay, côn sốt
lẩi mưåt con, mưåt con mâ châng pimïtï àêìn àưån lẩi qụn mêët chùèng
ban cho mưåt àùåc ên, mưåt thûá "v khđ" gị. Àố lâ con ngûúâi! Mưåt con
ngûúâi, nhûng trêìn tri, trêìn tri hoân toân. Phẫi, àng lâ mưåt con
ngûúâi trêìn tri hoân toân trûúác mùåt Prưmïtï. Lâm thïë nâo bêy
giúâ? Lâm thïë nâo àïí con ngûúâi sưëng àûúåc úã thïë gian khi cấc
"ngun liïåu" àùåc ên àậ sûã dng phên phưëi hïët rưìi? Con ngûúâi sệ
sưëng thïë nâo trûúác cấc con vêåt: hưí, bấo, voi, sối, vểt, nhđm, gêëu,
ngûåa, sû tûã, cấ, chim... lâ nhûäng con vêåt àậ àûúåc sấng tẩo hoân
hẫo? Lâ nhûäng con vêåt àậ àûúåc ban cho àùåc ên ca thêìn thấnh? Vâ
rưìi côn phẫi àûúng àêìu vúái nùỉng, mûa, bậo tưë, ni lûãa phun, nûúác
sưng dêng, àêët liïìn pht chưëc thânh biïín cẫ, bậi bïí hốa nûúng
dêu... biïët bao biïën thiïn, tai hổa khưn lûúâng? Prưmïtï àậ nghơ
nhû thïë. Vâ võ thêìn cố bưå ốc thưng minh, cố taõi nhũn xa trửng rửồng
naõy quyùởt sỷóa chỷọa bựỗng ỷỳồc cấi thiïëu sốt ca ch em lú àïỵnh,
àêìn àưån ca mịnh. Prưmïtï dûåa theo thên hịnh trang nhậ ca cấc
võ thêìn tấi tẩo lẩi con ngûúâi cho cố mưåt thên hịnh àểp àệ thanh

tao. Phẫi lâm cho con ngûúâi àểp àệ thanh tao hún hùèn con vêåt.
Prưmïtï lẩi lâm cho con ngỷỳõi ỷỏng thựống lùn, i bựỗng hai chờn ùớ
ửi tay àûúåc thẫnh thúi lâm nhiïìu viïåc khấc. Nhûng nhû thïë vêỵn



THÊÌN THOẨI HY LẨP

25

chûa à. Con ngûúâi vêỵn côn bêëy ëu vâ thua kếm nhiïìu so vúái cấc
con vêåt. Phẫi lâm cho con ngûúâi mẩnh hún hùèn con vêåt thị nố múái
cố thïí sưëng àûúåc trong thïë gian nây. Prưmïtï liïìn bùng ngay lïn
bêìu trúâi cao xa tđt tùỉp, àïën têån cưỵ xe ca thêìn Mùåt Trúâi Hïliưx, lêëy
lûãa ca thêìn Mùåt Trúâi chêm vâo ngổn àëc ca mịnh àem xëng
trao cho loâi ngûúâi. Vâ thïë lâ tûâ àố, thïë gian, mùåt àêët lc nâo cng
rûåc chấy ngổn lûãa ca Prưmïtï ban cho. Con ngûúâi thoất khỗi
cẫnh sưëng tùm tưëi, giấ lẩnh, àối khất.
Ngổn lûãa trúã thânh ngûúâi bẩn thên thiïët, ngûúâi bẫo vïå chùỉc
chùỉn nhêët, mưåt v khđ mẩnh nhêët ca loâi ngûúâi. Ngổn lûãa ca con
ngûúâi hún hùèn bưå lưng dây, hâm rùng sùỉc, cùåp mống nhổn, thên
hịnh àưì sưå, khỗe mẩnh, tâi bay cao, nhịn xa, chẩy nhanh nhû bêët
cûá con vêåt nâo. Vâ vúái ngổn lûãa ca Prưmïtï, con ngûúâi, thïë hïå
nây qua thïë hïå khấc, tẩo dûång cåc sưëng ca mịnh ngây câng vùn
minh hẩnh phc hún. Vâ tûâ àố dêỵu mong manh vâ bêëy ëu Giưëng
loâi ngûúâi àậ cố ngổn lûãa ca Prưmïtï Ngổn lûãa thiïng dẩy hổ biïët
bao nghïì Ngûúâi àân bâ àêìu tiïn ca thïë gian Truån Prưmïtï trao
ngổn lûãa cho loâi ngûúâi côn cố àưi àoẩn kïí khấc nhau àưi cht:
Chuån kùớ rựỗng, xỷa kia khi thờỡn Dỳỏt saỏng taồo ra loâi ngûúâi, sấng
tẩo rưìi nhûng thêìn Dúát lẩi khưng ban cho mưåt àùåc ên gị hïët àïí hổ

cố thïí dng lâm v khđ bẫo vïå giưëng nôi. Hổ sưëng trêìn tri trong
mưåt cåc sưëng tưëi tùm, hoang dẩi vúái biïët bao nưỵi hiïím nguy àe dổa
hổ tûâng pht tûâng giúâ. Khi êëy trïn thïë giúái chó cố rùåt lâ àân ưng,
côn àân bâ chûa cố. Cấc võ thêìn chûa sấng tẩo ra cho cåc sưëng
ngûúâi àân bâ. Viïåc lâm àố ca thêìn Dúát khiïën Prưmïtï bêët bịnh vị
Prưmïtï vưën u qu loâi ngûúâi.
Bûäa kia nhên v phên xûã mưåt cåc tranh chêëp giûäa cấc võ
thêìn bêët tûã vâ loâi ngûúâi àoẫn mïånh úã Mïcưnï, Prưmïtï vúái trấi
tim ûu ấi àưëi vúái loâi ngûúâi àậ chổn mưåt con bô to bếo giïët thõt àïí
dêng cấc võ thêìn vâ ban cho loâi ngûúâi. Vưën n qu loâi ngûúâi vâ
khưng ûa gị thêìn Dúát, Prưmïtï àậ chia thõt ra lâm hai phêìn. Mưåt
phêìn lâ bưå lông vâ nhûäng miïëng thõt ngon Prưmïtï àem bổc lẩi
trong mưåt mẫnh da xêëu xđ. Côn mưåt phêìn lâ nhûäng miïëng xûúng
ngùỉn, xêíu dâi, gên dai, bẩc nhẩc, thêìn àem bổc lẩi trong mưåt lúáp
múä bếo ngon lânh. Vâ Prưmïtï kđnh cêín dêng cẫ hai phêìn lïn àïí
cho Dúát lûåa chổn. Dúát chùèng nghi ngúâ gị, chổn ngay phêìn múä bếo
bổc ngoâi vị nố hêëp dêỵn hún cẫ. Nhûng húäi ưi! Khi múã ra thị bïn
trong toân lâ xûúng xêíu chùèng cố lêëy mưåt miïëng thõt nâo. Dúát tûác
ët lïn têån cưí song àânh ngêåm àùỉng nët cay. Nhûng cuäng vò thïë