Bài giảng Lí luận dạy học đại học - GV. Nguyễn Ánh Hồng

CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH MƠN HỌC
LÍ LUẬN DẠY HỌC ĐẠI HỌC
Số tiết: 45
GV: Nguyễn Ánh Hồng



Phần lý luận:
Chương 1: Quá trình dạy học
Chương 2: Các nguyên tắc dạy học
Chương 3: Nội dung dạy học
Chương 4: Phương pháp dạy học
Chương 5: Hình thức tổ chức dạy học
Thiết kế bài giảng và tập giảng.


Tài liệu tham khảo:
1.

2.

3.

4.

5.

6.

Lý luận dạy học đại học, NXB đại học sư phạm, Đặng Vũ Hoạt
– Hà Thị Đức (2004)

Lý luận dạy học đại học, NXB Giáo dục, Lưu Xn Mới
(2000)

Các lý thuyết và mơ hình giáo dục hướng vào người học
ở phương tây, Viện Khoa học Giáo dục, Hà Nội 1995.
Quan niệm và xu thế phát triển phương pháp dạy học
trên thế giới, Hà Nội 2001.
Các chiến lược để dạy học có hiệu quả, Allan C.
Ornstein & Thomas J. Lasley,II, Tài liệu tham khảo nội
bộ.
Giảng dạy theo tình huống, James A.Erskine, Michel
R.Leenders, Louise A.Mauffette-Leenders


QUÁ TRÌNH DẠY HỌC ĐẠI HỌC
1. Khái niệm về quá trình DHĐH
2. Các nhân tố cấu trúc của quá trình
DHĐH
3. Các nhiệm vụ của quá trình dạy học
4. Bản chất của quá trình dạy học
5. Lo gic của quá trình dạy học
6. Quy luật cơ bản của quá trình dạy học


Câu hỏi thảo luận nhóm
 Anh/chị

hiểu như thế nào về
dạy học?
 Chúng ta gặp những khó khăn

gì trong q trình dạy học ?


1.

Khái niệm về quá trình dạy học:

Quá trình dạy học là quá trình thống nhất
biện chứng giữa hoạt động dạy của gỉang
viên (G) và hoạt động học của sinh viên
(SV) nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy
học.


Q TRÌNH DẠY HỌC

Hoạt động
dạy của G
-G chủ thể
của hoạt
động dạy
-G giữ vai
trò chủ

Hoạt động
học của sv
-sv chủ thể
của hoạt
động học
-sv giữ vai

trò chủ


Câu hỏi thảo luận nhóm






Bạn hiểu như thế nào về dạy học hướng vào
người học?
Bạn hiểu như thế nào về dạy học hướng vào
người thầy?
Phải chăng khi dạy học hướng vào người học
thì vai trị của G (người thầy) bị giảm?


MỤC TIÊU
GV LÀ TRUNG TÂM
-

-

Truyền đạt kiến
thức đã quy định
trong chương trình
và SGK
Quan tâm trước hết
đến việc thực hiện

nhiệm vụ của GV

SV LÀ TRUNG TÂM
-

-

Chuẩn bị cho
người học thích
ứng với đời sống xã
hội
Tơn trọng nhu cầu,
hứng thú, lợi ích và
khả năng của
người học


Về nội dung
SV LÀ TRUNG TÂM

GV LÀ TRUNG TÂM
-

-

-

Chương trình được
thiết kế chủ yếu theo
logic nội dung bài học

Giáo án được soạn
trước theo đường
thẳng chung cho mọi
SV
Chú trọng hệ thống
kiến thức lý thuyết, sự
phát triển của các
khái niệm

-

-

Chương trình hướng vào
sự chuẩn bị phục vụ
thiết thực cho thực tế
Giáo án có nhiều
phương án theo kiểu
phân nhánh linh hoạt, có
thể được điều chỉnh.
Chú trọng các kỹ năng
thực hành, vận dụng
kiến thức, năng lực giải
quyết các vấn đề thực
tiễn.


Về phương pháp
GV LÀ TRUNG TÂM

-

-

Chủ yếu là thuyết
trình, giảng giải,
tập trung vào bài
giảng.
Người học thụ
động.
Ghi nhớ
GVchiếm ưu thế, có
uy quyền, áp đặt

SV LÀ TRUNG TÂM

-

-

Khám phá và giải
quyết vấn đề
Người học chủ
động, tích cực
tham gia
Tìm tịi và thể hiện
GV điều khiển,
thúc đẩy sự tìm tịi

Về mơi trường học tập
GV LÀ TRUNG TÂM

-

-

Khơng khí lớp học:
hình thức, máy
móc
Sắp xếp chỗ ngồi
ổn định
Dùng phương tiện,
kỹ thuật dạy học ở
mức tối thiểu

SV LÀ TRUNG TÂM

-

Tự chủ, thân mật,
khơng hình thức
Chỗ ngồi linh
hoạt
Sử dụng thường
xun các
phương tiện kỹ
thuật dạy học

Về kết quả
SV LÀ TRUNG TÂM

GV LÀ TRUNG TÂM

-

-

Tri thức có sẵn
Trình độ phát triển
nhận thức thấp mặc
dù có hệ thống
Phụ thuộc vào tài
liệu
GV độc quyền
đaùnh giá kết quả
học tập; học sinh
chấp nhận các giá
trị truyền thống

-

-

Tri thức tự tìm
Trình độ cao hơn về
phát triển nhận thức,
tình cảm và hành vi
Tự tin

SV tự giác chịu trách
nhiệm về kết quả
học tập, được tham
gia đánh giá, tự
đánh giá, tự xác định
các giá trị.


Câu hỏi thảo luận nhóm
2
 Theo

các anh chị làm thế nào
để nâng cao chất lượng dạy
học ở đại học hiện nay?


Tại sao chúng ta lại đề cập đến nhiều yếu tố
khi bàn đến vấn đề dạy học?


2. Các nhân tố cấu trúc của quá trình dạy học đại
học.
2.1. Mục đích và nhiệm vụ dạy học.
oMục đích dạy học phản ánh tập trung nhất những

yêu cầu của xã hội đối với hoạt động dạy học đh
oTrên cơ sở mục đích dạy học, các nhiệm vụ cụ thể
của dạy học được xây dựng.
oMục đích và nhiệm vụ dạy học

định hướng cho sự
vận động và phát triển của quá trình dạy học.


2.2.Nội dung dạy học ở đại học quy định hệ
thống những tri thức cơ bản, cơ sở và chuyên
ngành; quy định những kỹ năng, kỹ xảo tương
ứng gắn liền với nghề nghiệp tương lai của sinh
viên.

- Nội dung dạy học tạo nên nội dung giảng
dạy và học tập của G và sv


2.3. Các phương pháp, phương tiện dạy
học là hệ thống những cách thức, phương
tiện phối hợp của G và SV nhằm thực hiện
các nhiệm vụ dạy học.
2.4. G với hoạt động dạy, SV với hoạt động
học là hai nhân tố đặc trưng cơ bản, nhân tố
trung tâm của quá trình dạy học.


2.5. Kết quả quá trình dạy học
KQDH phản ánh chất lượng và hiệu quả học
tập của SV, cũng là kết quả phát triển tổng
hợp của toàn hệ thống.
Các nhân tố của QTDH có quan hệ, tác động
qua lại một cách biện chứng, phản ánh tính

quy luật của QTDH.


2.6. QTDHĐH tồn tại và phát triển trong
môi trường kinh tế – xã hội và môi trường
khoa học – công nghệ.
Dạy học có những nhiệm vụ gì? Phải chăng
G chỉ cần dạy chữ, SVchỉ cần học chữ?


3. Các nhiệm vụ của QTDHĐH
3.1. Nhiệm vụ giáo dưỡng
Trang bị cho SV hệ thống những tri thức khoa
học hiện đại và hệ thống những kỹ năng, kỹ xảo
tương ứng về một lĩnh vực khoa học nhất định, bước
đầu trang bị cho SV phương pháp luận khoa học, các
phương pháp nghiên cứu và phương pháp tự học có
liên quan tới nghề nghiệp tương lai của họ.


3.2. Nhiệm vụ phát triển trí tuệ .
Sự phát triển trí tuệ nói chung được đặc trưng bởi
q trình tích lũy tri thức và các thao tác hoạt động
trí tuệ thành thạo, vững chắc của con người.


Những phẩm chất trí tuệ: tính định hướng, bề rộng,
độ sâu, tính linh hoạt, tính mềm dẻo, tính độc lập,
tính nhất quán, tính phê phán, tính khái quát của
hoạt động trí tuệ.

Điều kiện cần thiết để dạy học thúc đẩy mạnh mẽ
sự phát triển trí tuệ là dạy học phải đi trước và
đón trước sự phát triển trí tuệ của SV.


3.3. Nhiệm vụ giáo dục trong dạy học
QTDHĐH phải nhằm hình thành thế giới quan
khoa học, nhân sinh quan và những phẩm chất
đạo đức tốt đẹp của người cán bộ khoa học.
Sự khác biệt giữa dạy học ở phổ thơng và dạy học
ở đại học?


4. Bản chất của quá trình dạy học
Bản chất của QTDHĐH là q trình nhận
thức có tính chất nghiên cứu của sinh viên
được tiến hành dưới vai trò tổ chức, điều
khiển của G nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ
dạy học đại học.