cjiec luoc nga

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Phân tích tình cảm cha con trong truyện Chiếc lược ngà
Thứ ba, 18/11/2008 09:29 am

Có câu nói:”Những tình cảm đẹp sẽ là động lực mạnh mẽ trong tâm hồn mỗi người!”Vì lịng u cha,một cơ bé nhỏ
mới tám tuổi nhưng nhất quyết không nhận người khác làm bố,cho dù bị đánh.Vì lòng thương con,một người chiến
sỹ dù ở sa trường vẫn luôn cặm cụi làm một chiếc lược để tặng đứa con gái bé bỏng.Có người nhận xét rằng “tình
phụ tử không thể ấm áp và đẹp đẽ như tình mẫu tử”.Song nếu đọc truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang
Sáng ,có thể bạn sẽ phải có cái nhìn khác mới mẻ và chân thực hơn.Câu chuyện khắc họa hình ảnh một nhân vật bé
Thu đầy ấn tượng và tinh tế, hơn thế lại ca ngợi tình cha con thiêng liêng,vĩnh cửu dù trong chiến tranh.

Nguyễn Quáng Sáng sinh năm 1933 ở An Giang.Thời kỳ kháng chiến chống Pháp ông tham gia bộ đội và hoạt
động ở chiến trường Nam Bộ.Sau năm 1945, ông tập kết ra Bắc và bắt đầu viết vănn.Có lẽ vì sinh ra va hoạt động
chủ yếu ở miền Nam nên các tác phẩm của ông hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ.Các tác phẩm
chính là Chiếc lược ngà(1968),Mùa gió chướng(1975),Dịng sơng thơ ấu(1985),…Nguyễn Quang Sáng có lỗi viết
văn giản dị,mộc mạc nhưng sâu sắc,xoay quanh những câu truyện đời thường nhưng ý nghĩa.Chiếc lược ngà viết
năm 1966 tại chiến trường Nam Bộ chống Mỹ ,là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Quang
Sáng, khẳng định nghệ thuật miêu tả tâm lý đặc sắc,xây dựng tình huống bất ngờ và ca ngợi tình cha con thắm
thiết.Vẫn viết về một đề tài dường như đã cũ song truyện mang nhiều giá trị nhân văn sâu sắc.

Câu truyện xoay quanh tình huống gặp mặt của bé Thu và ông Sáu.Khi ông Sáu đi kháng chiên chống Pháp,lúc đó
bé Thu chưa đầy một tuổi.Khi ơng có dịp thăm nhà thì con gái đã lên 8 tuổi.Song bé Thu lại không chịu nhận cha vì
vết thẹo trên má làm ông Sáu không giống như bức ảnh chụp chung với má.Trong ba ngày ở nhà, ông Sáu dùng mọi
cách để gần gũi nhưng con bé vẫn không chịu gọi một tiếng “Ba”. Đến khi bé Thu nhận ra cha mình thì cũng là khi
ông Sáu phải ra đi. Ông hứa sẽ mang về tặng con một cái lược ngà.Những ngày chiến đầu trong rứng, ông cặm cụi
làm chiếc lược cho con gái.Chiếc lược làm xong chưa kịp trao cho con gái thì ông đã hi sinh.Trước khi nhắm mắt
ông chỉ kịp trao cây lược cho người bạn nhờ chuyển lại cho con mình.

Hình ảnh bé Thu là nhân vật trọng tâm của câu chuyện, được tác giả khắc họa hết sức tinh tế và nhạy bén,là một cô
bé giàu cá tính,bướng bỉnh và gan góc.Bé Thu gây ấn tượng cho người đọc về một cô bé dường như lì lợm đến ghê
gớm,khi mà trong mọi tình huống em cũng nhất quyết không gọi tiếng “Ba” ,hay khi hất cái trứng mà ông Sáu gắp
cho xuống,cuối cùng khi ông Sáu tức giận đánh một cái thì bỏ về nhà bà ngoại.Nguyễn Quang Sáng đã khéo léo

xây dựng nhiều tình huống thử thách cá tính của bé Thu,nhưng điều khiến người đọc phải bất ngờ là sự nhất quán
trong tính cách của bé,dù là bị mẹ quơ đũa dọa đánh,dù là bị dồn vào thế bí,dù là bị ông Sáu đánh,bé Thu ln bộc
lộ một con người kiên qút ,mạng mẽ.Có người cho rằng tác giả đã xây dựng tính cách bé Thu hơi “thái quá”,song
thiết nghĩ chính thái độ ngang ngạnh đó lại là biểu hiện vơ cùng đẹp đẽ mà đứa con dành cho người cha yêu

quý.Trong tâm trí bé Thu chỉ có duy nhất hình ảnh của một người cha “chụp chung trong bức ảnh với má”.Người
cha ấy không giống ông Sáu,không phải bởi thời gian đã làm ông Sáu già đi mà do cái thẹo trên má.Vết thẹo, dấu
tích của chiến tranh đã hằn sâu làm biến dạng khn mặt ơng Sáu.Có lẽ trong hồn cảnh xa cách và trắc trở của
chiến tranh,nó cịn q bé để có thể biết đến sự khốc liệt của bom lửa đạn,biết đến cái cay xè của mùi thuốc súng và
sự khắc nghiệt của cuộc sống người chiến sỹ.Cái cảm giác đó khơng đơn thuần là sự bướng bỉnh của một cô bé
đỏng đảnh,nhiễu sách mà là sự kiên định,thẳng thắn ,có lập trường bền chặt,bộc lộ phần nào đó tính cách cứng cỏi
ngoan cường của cơ gian liên giải phóng sau này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến và trân trọng một cách đẹp đẽ,thiêng liêng những tâm tư tình cảm vô giá
ấy.Khi bị ba đánh,bé Thu “cầm đũa gắp lại cái trứng cá để vào chén rồi lặng lẽ đứng dậy,bước ra khỏi mâm”.Có
cảm giác bé Thu sợ ông Sáu sẽ nhìn thấy những giot nước mắt trong chính tâm tư của mình? Hay bé Thu dường
như lờ mờ nhận ra mình có lỗi?Lại một loạt hành động tiếp theo “Xuống bến nó nhảy xuống xuồng,mở lịi tói,cố
làm cho dây lịi tói khua rổn rang ,khua thật to,rồi lấy dầm bơi qua sông”.Bé Thu bỏ đi lúc bữa cơm nhưng lại có ý
tạo tiếng động gây sự chú ý.Có lẽ co bé muốn mọi người trong nhà biết bé sắp đi ,mà chạy ra vỗ về,dỗ dành.Có một
sự đối lập trong những hành động của bé Thu,giữa một bên là sự cứng cỏi,già giặn hơn tuổi,nhưng ở khía cạnh khác
cô bé vẫn mong được yêu quý vỗ về.Song khi “Chiều đó,mẹ nó sang dỗ dành mấy nó cũng khơng chịu về”,cái cá
tính cố chấp một cách trẻ con của bé Thu được tác giả khắc họa vừa gần gũi,vừa tinh tế.Dù như thế thì bé Thu vẫn
chỉ là một đứa trẻ 8 tuổi hồn nhiên,dẫu có vẻ như cứng rắn và mạnh mẽ trước tuổi.

Ở đoạn cuối,khi mà bé Thu nhận ra cha,thật khó để phủ nhận bé Thu là đứa bé giàu tính cảm.Tình cha con trong
Thu giữ gìn bấy lâu nay,giờ trỗi dậy,vào cái giây phút mà cha con phải tạm biệt nhau.Có ai ngờ một cơ bé không
được gặp cha từ năm 1 tuổi vẫn luôn vun đắp một tình yêu bền bỉ và mãnh liệt với cha mình,dù người cha ấy chưa
hề bồng bế nó,cưng nựng nó,săn sóc,chăm lo cho nó,làm cho nó một món đồ chơi kể từ khi nó bắt đầu làm quen với
cuộc sống.Nó gần như chưa có chú ấn tượng nào về cha,song chắc khơng ít lần nó đã tự tưởng tượng hình ảnh
người cha nó tài giỏi nhường nào,cao lớn nhường nào,có vịng tay rộng để ơm nó vào lịng ra sao?Tình cảm mãnh

liệt trong nó ngăn khơng cho nó nhận một người đàn ơng lại kia làm bố.Khi đến ngày ông Sáu phải đi,con bé cứng
cỏi mạnh mẽ ngày hôm nào lại “như thể bị bỏ rơi”,”lúc đứng ở góc nhà,lúc đứng tựa cửa và cứ nìn mọi người vây
quanh ba nó,dường như nó thèm khát cái sự ấm áp của tình cảm gia đình ,nó cũng muốn chạy lại và ơm hơn cha nó
lắm chứ,nhưng lại có cái gì chặn ngang cổ họng nó,làm nó cứ đứng nguyên ở ấy, ước mong cha nó sẽ nhận ra sự có
mặt của nó.Và rồi đến khi cha nó chào nó trước khi đi,có cảm giác mọi tình cảm trong lòng bé Thu bỗng trào
dâng.Nó khơng nén nổi tình cảm như trước đây nữa,nó bỗng kêu hét lên “Ba…”,”vừa kêu vừa chạy xơ đến nhanh
như một con sóc,nó chạy thót lên và dang hai tay ơm chặt lấy cổ ba nó”,”Nó hơn ba nó cùng khắp.Nó hơn tóc,hơn
cổ,hơn vai,hơn cả vết thẹo dài trên má của ba nó nữa”.Tiếng kêu “Ba” từ sâu thẳm trái tim bé Thu,tiếng gọi mà ba
nó đã dùng mọi cách để ép nó gọi trong mấy ngày qua,tiếng gọi ba gần gũi lần đầu tiên trong đời nó như thể nó là
đứa trẻ mới bi bơ tập nói,tiếng gọi mà ba nó tha thiết được nghe một lần.Bao nhiêu mơ ước,khao khát như muốn vỡ
òa ra tring một tiếng gọi cha.Tiếng gọi ấy khơng chỉ khiến ba nó bật khóc mà cịn mang một giá trị thiêng liêng với
nó.Lần đầu tiên nó cảm nhận mơ hồ về niềm sung sướng của một đứa con có cha.Dường như bé Thu đã lớn lên
trong đầu óc non nớt của nó.Ngịi bút nhà văn khẳng định một nhân vật giảu tình cảm,có cá tính mạnh mẽ,kiên
quyết nhưng vẫn hồn nhiên,ngây thơ:Nhân vật bé Thu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

chết cận kề lại là người vô cùng yếu mền trước con gái mình.Những giọt nước mắt hiếm hoi của một cuộc đời từng
trải nhiều gian khổ vất vả,song lại rơi khi lần đầu tiên ông cảm nhận được sự ấm áp của cha con thực sự!(“Không
ghìm được xúc động và không muôn cho con thấy mình khóc,anh Sáu một tày ơm con,một tay rút khăn lau nước
mắt”).”Ba về!Ba mua cho con một cây lược nghe ba!”, đó là mong ước đơn sơ của con gái bé bỏng trong giây pút
cha con từ biệt.Nhưng đối với người cha thì đó là mơ ước đầu tiên và duy nhất,cho nên nó cứ thơi thúc trong lịng
ơng.Tình cảm ơng Sáu dành cho bé Thu trở nên thiêng liêng,cao cả và mãnh liệt hơn biết bao khi ông tự tay làm
chiếc lược ngà cho con.”Khi ông Sáu tùm được khúc ngà sung sướng như trẻ con vớ được q”,” Ơng thận trọng
tỉ,mỉ…”,”Ơng gị lưng khắc từng nét…”Một loạt hành động cảm động như khẳng định tình cha con sâu đậm.Tất cả
tình yêu,nỗi nhớ con dồn cả vào công việc làm chiếc lược ấy. Ông nâng niu chiếc lược như nâng niu đứa con bé
nhỏ của mình.Lòng yêu con đã biến một người chiến sỹ trở thành một nghệ nhân sáng tạo tài tình,dù chỉ sáng tạo
môt tác phẩm duy nhất trong đời.Cuối trụn có chi tiết ơng Sáu đưa tay vào túi,móc lấy cây lược,đưa cho bác Ba
và nhìn một hồi lâu. Ơng Sáu hi sinh mà khơng kịp trăn trối điều gì,chỉ có một ánh mắt với niềm ước nguyện cháy
bỏng mong người bạn của mình sẽ là người thực hiện nốt lời hứa duy nhất của mình với con.Tình cảm của ông sáu
khiến người ta phải thấy ấm lòng và cảm động sâu sắc.

Người mất,người còn nhưng kỷ vật duy nhất,gạch nối giữa cái mất mát và sự tồn tại,chiếc lược ngà vẫn còn ở
đây.Chiếc lược ngà là kết tinh tình phụ tử mộc mạc, đơn sơ mà đằm thắm,kỳ diệu,là hiện hữu của tình cha con bất
tử giữa ông Sáu và bé Thu;và là minh chứng chứng kiến lịng u thương vơ bờ bến của ơng Sáu với con.Có thể
chiếc lược ấy chưa chải đượcmais tóc của bé Thu nhưng lại gỡ rối được tâm trạng của ông. Chiếc lược ngà xuất
hiện đánh dấu một kết cấu vòng tròn cho câu chuyện,và cũng là bài ca đẹp tồn tại vĩnh cửu của tình cha con. (Nhan
đề của chuyện cũng là “Chiếc lược ngà”!)

Cái mất mát lớn nhất mà thiên truyện ngắn đề cập là những người đã khuất,là tổ ấm gia đình khơng cịn trọn vẹn.
(Người đọc có thể bắt gặp tình huống này một lần nữa ở truyện “Chuyện người con gái Nam Xương”). Đó thật sự là
tội ác,những đau thương mất mát mà chiến tranh tàn bạo đã gây ra.Chính chiến tranh đã làm cho con người phải xa
nhau,chiến tranh làm khuôn mặt ông Sáu biến dạng,chiến tranh khiến cuộc gặp gỡ của hai cha con vô cùng éo le,bị
thử thác,rồi một lần nữa chiến tranh lại khắc nghiệt để ông Sáu chưa kịp trao chiếc lược ngà đến tận tay cho con mà
đã phải hi sinh trên chiến trường.Câu chuyện như một lời tố cáo chiến tranh phi nghĩa gây đổ máu vô ích,làm nhà
nhà li tán,người người xa nhau vĩnh viễn.Song cái chúng ta thấy lại khơng có sự bi lụy ma là sức mạnh,lòng căm
thù đã biến Thu trở thành một cơ giao liên dũng cảm,mạnh mẽ, đã gắn bó với cuộc đời con người mất mát xích lại
gần nhau để cung đứng lên hát tiếp bài ca chiến thắng,

“Chiếc lược ngà” như một câu chuyện cổ tích hiện đại,thành công trong việc xây dựng hình thượng bé Thu và gửi
gắm thông điệp đẹp về tình cha con.Nhân vật ông Ba-người kể chuyện hay chính là nhà văn Nguyễn Quang

Sáng,phải là người từng trải,sống hết minh vì cách mạng kháng chiến của quê hương,gắn bó máu thịt với những con
người giàu tình yêu,nhân hậu mà rất kiên cường,bất khuất,nha văn mới có thể nhập hồn được vào các nhân vật,sáng
tạo nhiều hình tượng với các chi tiết sinh động,bất ngờ,hơn nữa lại có giọng văn dung di,cảm động!

Chiến tranh là hiện thực đau xót của nhân loại,nhưng từ chính trong gian khổ khốc liệt,có những thứ tình cảm đẹp
vẫn nảy nở: tình đồng chí,tình yêu đôi lứa,tình cảm gia đình,và cả tình của một người cha với con gái.Truyện ngắn
“Chiếc lược ngà” là một áng văn bất hủ ca ngợi tình phụ tử giản dị mà thiêng liêng,với những con người giàu tình
cảm và đẹp đẽ,như nhân vật bé Thu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>Chúng ta đang sống trong một đất nước hồ bình, được sự dìu dắt, yêu thương của cha mẹ, được đùa vui dưới mái </i>

<i>trường đầy ắp tiếng ca. Chúng ta có thể quên được chăng những trang sử hào hùng ấy, ngày các lớp cha anh đi </i>
<i>trước đã hi sinh cả tính mạng. Máu của các anh đã nhuộm màu phì nhiêu cho đất nước, sự hi sinh tươi đẹp cho thế </i>
<i>hệ chúng ta ngày hôm nay. Các anh đã hi sinh cả thể xác lẫn tinh thần, hi sinh cả những hạnh phúc mà lẽ ra các </i>
<i>anh phải được hưởng. Chiến tranh, vùng trời của tan thương và chết chóc. Trong mưa bom lửa đạn, trong chất cay</i>
<i>xè của mùi thuốc súng, tình cảm cao đẹp nhất của tình đồng chí đồng đội trào dâng. Những bùi ngùi dấu tận đáy </i>
<i>lòng của những người cha lên đường chiến đấu gởi lại quê hương đứa con thân yêu nhất của mình để rồi trong giờ </i>
<i>phút hiếm hoi giữa cuộc hành qn nỗi nhớ con khơng cịn dấu được. Tình cảm thiêng liêng ấy càng mãnh liệt hơn </i>
<i>trong tác phẩm “Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng.</i>

<i>Nguyễn Quang Sáng sinh năm 1932, quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Trong kháng chiến chống Pháp, ông </i>
<i>tham gia bộ đội, hoạt động ở chiến trường Nam Bộ. Từ sau năm 1945, tập kết ra Bắc Nguyễn Quang Sáng bắt đầu </i>
<i>viết văn. Những năm chống Mĩ, ông trở về Nam Bộ tham gia kháng chiến và tiếp tục sáng tác văn học. Tác phẩm </i>
<i>của Nguyễn Quang Sáng thuộc nhiều thể loại : Truyện ngắn có “Con chim vàng”, “Người quê hương”, “Chiếc </i>
<i>lược ngà”, “Người đàn bà đức hạnh”, “Vẽ lại bức tranh xưa”…</i>

<i>Các tiểu thuyết “Đất lửa”, “Mùa gió chướng”, “Dịng sơng thơ ấu” được nhiều độc giả biết đến và đặc biệt là </i>
<i>kịch bản phim nổi tiếng “Một thời để nhớ một thời để u”. Có lẽ vì sinh ra, lớn lên và hoạt động chủ yếu ở chiến </i>
<i>trường miền Nam nên các tác phẩm của ông hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong hai cuộc </i>
<i>kháng chiến cũng như sau hồ bình.</i>

<i>“Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng là một truyện ngắn viết về tình phụ tử sâu nặng của cha con ông Sáu </i>
<i>sau chiến tranh. Đây là một truỵên ngắn giản dị nhưng chứa đầy sức bất ngờ như ta thường thấy ở văn của Nguyễn</i>
<i>Quang Sáng. Đoạn trích SGK đã cho thấy một khoảnh khắc nhỏ mà trong đó có sự cao cả thiêng liêng về tình phụ </i>
<i>tử .</i>

<i>“Chiếc lược ngà ” được viết vào năm 1966 khi tác giả hoạt động ở chiến trường Nam Bộ và được đưa vào tập </i>
<i>truyện cùng tên. Nội dung văn bản trong SGK là cuộc gặp gỡ của anh Sáu - một người xa nhà đi kháng chiến. Mãi </i>
<i>khi con gái lên tám tuổi, anh mới có dịp về thăm nhà, thăm con. Bé Thu - con gái anh không nhận cha , trái lại đã </i>
<i>đối xử lạnh nhạt, có lúc vơ lễ với cha. Điều đó làm anh Sáu đau lòng, nhưng anh vẫn yêu thương con bằng tình cha</i>
<i>con ruột thịt. Sau vài ngày ngắn ngủi sum họp gia đình, anh Sáu phải ra đi. Đến lúc ấy Bé Thu bỗng thay đổi thái </i>

<i>độ. Em ôm chặt lấy cha không muốn cha con phải xa nhau .Mọi người ngỡ ngàng sửng sốt. Thì ra mấy ngày trước </i>
<i>do nhìn thấy trên mặt anh Sáu có vết sẹo lớn, bé Thu thấy anh không giống cha chụp chung ảnh với mẹ. Nhờ bà </i>
<i>ngoại giảng giải, Thu đã hiểu ra mọi chuyện, em cất tiếng gọi “Ba…ba!..” và hẹn “Ba mua cho con một cây lược </i>
<i>nghe!”. Ở khu căn cứ, anh Sáu dồn hết tình cảm yêu quí nhớ con vào việc làm một chiếc lược bằng ngà voi để </i>
<i>mang về tặng cô con gái bé bỏng. Nhưng trong một cuộc chiến đấu anh đã ngã xuống. Trước lúc nhắm mắt anh </i>
<i>còn kịp trao cây lược cho người bạn, gửi về tận tay cho con. Truyện được viết theo lời kể qua cái nhìn của ơng Ba </i>
<i>-nhân vật xưng tơi. Tuy đây là một đề tài khá phổ biến trong văn chương nhưng chính vì thế mà giá trị -nhân văn của</i>
<i>truyện càng trở nên sâu sắc.</i>

<i>Truyện xoay quanh một kỉ vật đơn sơ mà vô giá ấy là chiếc lược ngà. Nhưng suốt cả câu chuyện, suốt những quãng</i>
<i>đời, suốt cả cuộc đời ấy chỉ có một tiếng kêu, một tiếng kêu bình dị và thiêng liêng bậc nhất cõi đời này: tiếng cha!.</i>
<i>Câu chuyện “Chiếc lược ngà” đã kể lại thật cảm động về cuộc gặp gỡ và những tình cảm của cha con anh Sáu. </i>
<i>Hình ảnh anh Sáu đã để lại trong lịng người đọc nỗi cảm thơng, yêu mến và những ấn tượng sâu sắc.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>thiếu hụt một tình thương, sự che chở của người cha. Chắc bé Thu từng giờ từng phút trông chờ ba nó lắm nhỉ? Và </i>
<i>tám năm trời là những năm tháng dài đằng đẳng ấy cũng làm tăng lên trong lòng hai cha con anh sáu nỗi nhớ </i>
<i>nhung, mong chờ, anh Sáu ao ước gặp con, còn bé Thu ao ước găp bố.</i>

<i>Thế rồi niềm ao ước ấy đã trở thành hiện thực. Anh Sáu được nghỉ phép. Ngày về thăm con, trên xuồng mà anh Sáu</i>
<i>cứ nôn nao cả người. Anh đang nghĩ tới đứa con, nghĩ tới giây phút hai cha con gặp nhau như thế nào. Những điều</i>
<i>ấy chống hết tâm trí khiến anh khơng cịn biết mình đang ngồi trên xuồng với người bạn. Khi xuồng vừa cập bến, </i>
<i>anh Sáu đã nhón chân nhảy thót lên bờ. Người bạn đi cùng cũng rất hiểu anh nên không hề trách. Tôi không thể </i>
<i>quên được giây phút vô cùng thiêng liêng và trọng đại của anh Sáu, là giây phút người cha mong chờ đứa con sẽ </i>
<i>chạy tới ơm xiết lấy mình, là bước trở về sau bao xa cách…</i>

<i>Hẳn vì quá xúc động nên lúc ấy anh Sáu đã có những cử chỉ mà ngay cả người bạn của anh cũng không ngờ tới </i>
<i>“giọng anh tập bập run run”, anh dang hai tay chờ đó con và sải những bước dài đến gần con. Tưởng rằng con bé </i>
<i>sẽ chạy tới nhào vào lịng anh nhưng khơng ngờ bỗng nó hét lên “má…má” và bỏ chạy. Tại sao Thu lại có những </i>
<i>hành động như vậy ? Nó yêu ba nó lắm cơ mà ? Nó mong ba về từng ngày từng giờ. Vậy mà tất cả đều lật ngược </i>
<i>với nó. Ba nó thật đây, sao nó khơng nhận ? Hành động của con bé khiến anh sững sờ. Bao yêu thương, mong chờ </i>

<i>mà anh dồn nén bấy lâu dường như tan biến hết chỉ còn lại trong anh là nỗi đau khổ vơ bờ.</i>

<i>Nỗi đau ấy cịn dày vò anh trong suốt ba ngày ở nhà. Ba ngày ở nhà anh Sáu không đi đâu xa mà chỉ quanh quẩn ở</i>
<i>nhà chơi với con. Anh muốn dùng lời nói, hành động của mình để bù đắp những mất mát về tình cảm cho con bé. </i>
<i>Dường như anh muốn bằng những cử chỉ và lời nói yêu thương tràn đầy âu yếm, anh sẽ xoa dịu đi những nghi ngờ,</i>
<i>xoá tan những lạnh lùng của con bé đối với anh. Anh muốn ơm con mà nói rằng: “Ba yêu con nhiều lắm Thu à!” </i>
<i>và có lẽ chắc anh cũng mong đứa con gái của mình có thể chạy sà vào lòng mà rằng “Con cũng yêu bố nhiều lắm </i>
<i>ạ!” thế nhưng khơng… những gì anh từng mơ ước, từng suy nghĩ, giờ chỉ như giấc mơ khơng thật bởi chính thái độ</i>
<i>của Thu đối với ba nó. Khi mẹ bảo nó gọi bố vào ăn cơm thì con bé đã nói trổng: “Vơ ăn cơm!”. Câu nói của con </i>
<i>bé như đánh vào tâm can anh, nhưng anh vẫn ngồi im giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vơ ăn cơm.” Thế nhưng </i>
<i>Thu vẫn bướng bỉnh khơng chịu gọi ba, đã vậy cịn bực dọc nói mấy câu “Cơm chín rồi!” và “Con kêu rồi mà </i>
<i>người ta không nghe”. Đến lúc này anh chỉ biết “nhìn con bé vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến </i>
<i>nỗi khơng khóc được, nên anh phải cười vậy thơi.” Tơi thống nghĩ đến cảm xúc lúc này và những câu hỏi xoay </i>
<i>quanh anh. Tại sao thế nhỉ? Thu làm vậy là sao? Ba nó sao nó khơng chịu nhận? Nhìn nó tơi như có cảm giác nó </i>
<i>cự nự, quyết không chịu gọi ba. Thái độ này thật không đúng với tình cha con xa cách bấy lâu, hay con bé đang </i>
<i>giận ba vẩn vơ gì đó chăng?</i>

<i>Cao trào của câu chuyện càng nâng cao khi nồi cơm sôi, một mình nó bé, khơng thể tự nhấc nồi để chắt nước, nó </i>
<i>đã phải cầu cứu đến người lớn. Tình thế khiến người đọc ngỡ rằng nó sẽ phải thua khơng thể “chiến tranh lạnh” </i>
<i>được nữa – nó buộc phải gọi ba để giúp đỡ. Nhưng nó vẫn khơng chịu cất lên cái tiếng mà ba nó mong! Chỉ cần </i>
<i>nói lên cái tiếng ba ấy thế thơi, là nó sẽ thốt khỏi thế bí. Nhưng quyết khơng! Nó vẫn hành động theo sự bướng </i>
<i>bỉnh tự mình làm lấy một công việc nguy hiểm và quá sức! Nghĩa là nó khơng chịu nhượng bộ, khơng chịu thua </i>
<i>cuộc. Điều ấy làm cho người cha, người bạn của cha và cả người đọc phải đau lịng. Cịn gì đau khổ bằng người </i>
<i>cha giàu lòng thương yêu con mà lại bị chính đứa con ấy chối bỏ!</i>

<i>Dưịng như sự lạnh lùng và bướng bỉnh của bé Thu đã làm tổn thương những tình cảm đang trào dâng tha thiết </i>
<i>nhất trong lịng ơng. Vì q u thương con nên anh Sáu khơng cầm nổi cảm xúc của mình. Trong bữa cơm, cưng </i>
<i>con, anh gắp cho nó cái trứng cá nhưng bất ngờ nó hất tung cái trứng ra khỏi chén cơm. Giận quá, anh đã vung </i>
<i>tay đánh và quát nó. Có lẽ việc đánh con bé là nằm ngồi những mong muốn của ơng. Tất cả cũng chỉ là do anh </i>
<i>quá yêu thương con. Có thể coi việc bé Thu hết cái trứng ra khỏi chén như một ngồi nổ làm bùng lên những tình </i>

<i>cảm mà lâu nay anh dồn nén và chất chứa trong lịng.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

<i>bé khơng dễ tin người. Cả bạn của cha, cả mẹ xác nhận là cha nhưng khơng ai tháo gỡ được thắc mắc thầm kín </i>
<i>trong lịng mình thì cơ bé vẫn chưa gọi. Nó khơng đơn thuần là sự bướng bỉnh của một cô bé đỏng đảnh, nhiễu </i>
<i>sách mà đó là sự kiên định, quyết liệt của một người có lập trường. Đây chính là cái mầm sâu kín sau này làm nên </i>
<i>tính cách cứng cỏi, ngoan cường của cô giao liên giải phóng. Đến khi được bà ngoại giảng giải về cái thẹo trên má</i>
<i>ba, thì Thu mới vỡ lẽ đó thực là ba mình. Hình ảnh người cha thân yêu trên ảnh, người cha kính mến mà cơ ghi sâu</i>
<i>trong lịng, đến lúc ấy mới nhập vào người đang xưng ba có vết thẹo dài đây. Đã vỡ lẽ thì tình yêu ba nhân lên gấp </i>
<i>bội nhưng … đã muộn rồi. Song đến giây phút cuối cùng, trước khi anh Sáu đi xa thì tình cảm thiêng liêng ấy bỗng </i>
<i>cháy bùng lên. Lúc ra đi, chân anh ngập ngừng không muốn bứơc. Hẳn rằng anh Sáu muốn ôm con, hơn con </i>
<i>nhưng sợ nó lại giẫy đạp và bỏ chạy nên anh chỉ đứng đấy nhìn nó với cặp mắt trìu mến xen lẫn buồn rầu. Trong </i>
<i>ánh mắt của anh, chất chứa bao yêu thưong mà anh muốn trao gởi tới con . “Thôi ba đi nghe con”. Phải chi bé </i>
<i>Thu hiểu được ánh mắt của ba nó, hiểu được tâm trạng của ba nó lúc này nhỉ? Rồi bỗng nó chạy đến kêu thất </i>
<i>thanh “Ba…a….a…ba!”. Tiếng kêu như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người, nghe thật xót xa. </i>
<i>Tiếng kêu bật lên sau bao năm kìm nén, chờ đợi khắc khoải. Đó cũng là cái tiếng ba mà anh Sáu đã chờ đợi suốt </i>
<i>tám năm trời xa con, đã chờ đợi suốt mấy ngày về bên con, ơng đã tưởng chẳng thể cịn được nghe thì bất ngờ nó </i>
<i>thét lên. Nó vỡ ra cịn lịng người đọc thì nghẹn lại. Người cha khơng cầm nổi nước mắt vì bất ngờ, vì sung sướng, </i>
<i>vì thương yêu và vì cả sự éo le của tình cảm nữa. Cùng với cử chỉ “vừa kêu vừa chạy xô tới nhanh như một con </i>
<i>sóc, nó nhảy thót lên và dang hai tay ơm chặt lấy cổ ba nó, làn tóc tơ sau ót nó dựng đứng lên”. “Vừa ơm chặt lấy </i>
<i>cổ ba, nó vừa nói trong tiếng khóc “Ba…ba…không cho ba đi nữa, ba ở nhà với con”. Nó ơm hơn anh Sáu và “hơn</i>
<i>cả vết thẹo dài trên má của ba”, biểu hiện một tình yêu ruột thịt nồng nàn của đứa con đối với ba. Và khi nghe anh </i>
<i>Sáu nói “Ba đi rồi ba về với con”, cô bé hét lên “không”, rồi hai tay xiết chặt cổ, dang cả hai chân quặp chặt lấy </i>
<i>ba, đơi vai nhỏ run run! Chắc cơ bé khóc. Phải chăng lúc ấy Thu thật sự thấy xót xa, ân hận về lỗi lầm của mình, </i>
<i>thật sự thấy xót thương người cha đau khổ? Nó mếu máo “Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba…”. Tất cả</i>
<i>lời nói thể hiện rõ tính cách của một cơ bé bồng bột thơ ngây và chứng tỏ lịng yêu thương vô bờ của em đối với ba.</i>
<i>Thật sâu sắc và cao đẹp biết bao. Có lẽ lúc này bé Thu đã trở thành một nguời lớn thực sự. Tất cả sự dỗi hờn của </i>
<i>bé Thu lúc này đều chuyển thành lịng u thương sâu sắc ba nó. Trong cái ương ngạch, bướng bỉnh, trong cái </i>
<i>giận dỗi và cả sự hối hận của Thu, ta vẫn thấy bé thật thơ ngây, thật đáng yêu. Về phần anh Sáu hạnh phúc đến với</i>
<i>anh quá đột ngột khiến cổ anh nghẹn lại. Khơng kìm được xúc động, anh Sáu đã khóc. Giọt nước mắt của anh là </i>
<i>giọt nước mắt của vui sướng, hạnh phúc. Và không muốn cho con thấy mình khóc, anh Sáu một tay ơm con một tay </i>

<i>rút khăn lau nước mắt rồi hôn lên mái tóc con…Thế là con bé đã gọi anh bằng ba. Ai có thể ngờ được một người </i>
<i>lính đã dày đạn nơi chiến trường và quen với cái chết cận kề lại là người vô cùng mềm yểu trong tình cảm cha con.</i>
<i>Sau bao năm tháng mong chờ, đau khổ, anh Sáu đã được đón nhận một niềm vui vơ bờ. Bây giờ anh có thể ra đi </i>
<i>với một yên tâm lớn rằng ở quê nhà có một đứa con gái thân yêu liôn chờ đợi anh, từng giây từng phút mong anh </i>
<i>quay về.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i>nhân chỉ sáng tạo ra một tác phẩm duy nhất trong đời cho nên chiếc lược ngà đã kết tinh trong nó tình phụ tử mộc </i>
<i>mạc mà đằm thắm sâu xa, đơn sơ mà kỳ diệu làm sao!</i>

<i>Nhưng ngày ấy đã vĩnh viễn không bao giờ đến nữa. Anh không kịp đưa chiếc lược ngà đến tận tay cho con thì </i>
<i>người cha ấy đã hi sinh trong một trận đánh lớn của giặc. Nhưng “hình như chỉ có tình cha con là khơng thể chết </i>
<i>được”. Khơng cịn đủ sức trăn trối điều gì, tất cả tàn lực cuối cùng chỉ còn cho anh làm được một việc “đưa tay </i>
<i>vào túi, móc cây lược” đưa cho người bạn chiến đấu thân thiết và cứ nhìn bạn hồi lâu. Nhưng đó là điều trăn trối </i>
<i>khơng lời, nó rõ ràng là thiêng liêng hơn cả một lời di chúc, bởi đó là sự uỷ thác, là ước nguyện cuối cùng của </i>
<i>người bạn thân, ước nguyện của tình phụ tử! Bắt đầu từ giây phút ấy, chiếc lược ngà của tình phụ tử đã biến người</i>
<i>đồng đội thành một người cha - người cha thứ hai của cô bé Thu.</i>

<i>Các bạn ạ! Trong những ngày đen tối ấy, người sống phải sống bí mật cũng đã đành một lẽ cịn người chết cũng </i>
<i>phải chết bí mật nữa. Mộ của anh khơng thể đắp cao lên được, vì tìm thấy mồ mã bọn chúng sẽ đào lên và tìm ra </i>
<i>dấu vết, cho nên ngôi mộ của anh là ngôi mộ bằng, bằng phẳng như mặt rừng vậy. Bác Ba bạn của anh đã lấy dao </i>
<i>khắc vào một gốc cây rừng cạnh chỗ anh nằm làm dấu cho dễ nhớ. Sống như thế và chết như thế hỏi vậy làm sao </i>
<i>mà chịu được. Chúng ta buộc phải cầm súng. Và bé Thu khơng cịn là cơ bé ngày xưa nữa mà là một cô giao liên </i>
<i>thông minh, quả cảm. Thu đi theo con đường mà ba cô đã chọn. Thu đi để trả thù cho quê hương, cho cha mình đã </i>
<i>bị bọn giặc giết hại.</i>

<i>Tuy anh Sáu đã hi sinh nhưng câu chuyện vè hai cha con anh sẽ cịn sống mãi. Hình ảnh chiếc lược ngà với dòng </i>
<i>chữ sẽ mãi là kỉ vật, là nhân chứng về nỗi đau, bi kịch của chiến tranh. Cảm ơn nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã </i>
<i>khắc hoạ rõ nét tâm hồn, tình cảm của anh Sáu và bé Thu. Truyện dẫn người đọc dõi theo số phận và lịng quả </i>
<i>cảm, dõi theo tâm tình của cha con một người chiến sĩ diễn ra hàng chục năm trời đi qua hai cuộc chiến tranh. </i>
<i>Người còn, người mất nhưng kỉ vật, gạch nối giữa cái mất mát và sự tồn tại của chiếc lược ngà vẫn còn đây. Đây </i>

<i>là minh chứng đối với chúng ta “cái mất mát lớn nhất mà thiên truyện ngắn đề cập đến là người đã khuất, là tổ ấm </i>
<i>gia đình khơng cịn tồn tại trọn vẹn trong thực tại. Đó là tội ác, là những đau thương, mất mát của chiến tranh xâm</i>
<i>lược mà các thế hệ bạo tàn gây ra cho chúng ta. Song cái được mà chúng ta nhìn thấy là khơng có sự bi luỵ xaỷ ra,</i>
<i>sức mạnh của lịng căm thù đã biến cơ bé Thu trở thành một người chiến sĩ thông minh, dũng cảm, đã gắn bó cuộc </i>
<i>đời con người có ít nhiều mất mát xich lại gần nhau để cùng đứng lên viết tiếp bản ca chiến thắng.</i>

<i>Gấp sách lại, chia tay với ông Ba, câu chuyện về “Chiếc lược ngà” với lời nói cuối cùng của ơng - giọng trầm ấm </i>
<i>khoan thai - cứ âm vang mãi trong bạn đọc chúng ta, như sự âm vang của một truyện cổ tích. Truyện cổ tích hiện </i>
<i>đại đó đã thành cơng trong việc tạo tình huống truyện, miêu tả tâm lý, tình cảm nhân vật và giọng kể nhẹ nhàng, </i>
<i>thấm thía truyền cảm. Ơng Ba - người kể chuyện – hay chính là nhà văn Nguyễn Quang Sáng? Phải là người từng </i>
<i>trải sống hết mình vì cơng cuộc kháng chiến của quê hương, gắn bó máu thịt với những con người quê hương giàu </i>
<i>tình nghĩa, rất nhân hậu mà kiên cường, bất khuất, bất diệt, nhà văn mới nhập được vào các nhân vật, sáng tạo </i>
<i>được nhiều hình tượng, chi tiết sinh động, bất ngờ, có được giọng văn dung dị và cảm động như vậy. Đồng thời </i>
<i>truyện đã làm sống lại quãng thời gian giữ nước để thơng qua đó tác giả muốn người đọc phải suy nghĩ và thấm </i>
<i>thía nỗi đau, sự mất mát mà chiến tranh mang đến. Tình cảm cha con sâu sắc của cha con ông Sáu đã vượt qua </i>
<i>bom đạn của chiến tranh để ngày càng thiêng liêng, ngời sáng và gắn bó chặt chẽ với tình yêu quê hương, đất </i>
<i>nước. Qua cuộc đời nhân vật, từ cô bé Thu đến ông Sáu, ông Ba, Nguyễn Quang Sáng như muốn nói rẳng trong </i>
<i>cuộc kháng chiến gian khổ chống ngoại xâm vừa qua của dân tộc ta, tình nghĩa con người Việt Nam, nhất là tình </i>
<i>cha con, đồng đội, sự gắn bó thế hệ già với thế hệ trẻ, người chết và người sống… mãi mãi bất diệt. Như chiếc lược</i>
<i>ngà ba tặng lại không bao giờ có thể mất, tình cha con của bé Thu cũng sẽ mãi mãi bất diệt!</i>

Tóm tắt

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

làm cho nó chiếc lược bằng ngà ơng nhặt đc ngồi chiến trường, ít lâu sau đó trong 1 chận triến, ông sáu đã hi sinh,
trước lúc nhắm mắt, ông rút từ trong người ra chiếc lược ngà nhờ bác Ba_ bạn của ông đưa về cho đứa con gái yêu
quý của mình. Và khi chiếc lược ngà đến tay bé Thu thì cô đã trở thành 1 cơ giao liên dũng cảm.

CHIẾC LƯỢC NGÀ
( Trích )
I.Tác giả, tác phẩm

1.Tác giả

Nguyễn Quang Sáng sinh năm 1932 quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Trong thời kì
kháng chiến chống Pháp, ông tham gia bộ đội, hoạt động ở chiến trrường Nam Bộ. Từ sau
năm 1954 ông tập kết ra Bắc, cơng tác tại phịng văn nghệ Đài tiếng nói Việt Nam và bắt
đầu viết văn. Từ năm 1958 ông công tác tại Hội nhà văn Việt Nam, làm biên tập cho tuần
báo Văn nghệ của Hội nhà văn. Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, ông tham gia kháng
chiến và tiếp tục sáng tác.

Tác phẩm của Nguyễn Quang Sáng có nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản
phim và hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến
cũng như sau hồ bình. Lối viết của Nguyễn Quang Sáng giản dị, mộc mạc, nhưng sâu sắc
đậm đà chất Nam Bộ.

2.Tác phẩm

Truyện ngắn Chiếc lược ngà được viết năm 1966, khi tác giả đang hoạt động ở chiến trường
Nam Bộ trong thời kì kháng chiến chống Mĩ và được đưa vào tập truyện cùng tên.

II.Truyện ngắn Chiếc lược ngà

1.Tóm tắt truyện

Anh Sáu xa nhà đi kháng chiến. Mãi khi con gái lên tám tuổi anh mới có dịp về thăm nhà. Bé
Thu khơng nhận ra cha vì cái sẹo trên mặt làm ba em không giống với người trong bức ảnh
chụp với má mà em được biết. Em đối xử với ba như người xa lạ. Đến lúc thu nhận ra cha,
tình cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc anh Sáu phải ra đi. Ở khu căn cứ,
người cha dồn hết tình cảm yêu quí, nhớ thương đứa con vào việc làm một chiếc lược bằng
ngà voi để tặng cô con gái bé bỏng. Trong một trận càn, anh hi sinh. Trước lúc nhắm mắt,

anh còn kịp trao cây lược cho người bạn với lời nhắn gửi khơng nói lên lời.

2.Tình huống truyện

Truyện đã thể hiện tình cha con sâu sắc của hai cha con anh Sáu trong hai tình huống:
- Cuộc gặp gỡ của hai cha con anh Sáu sau tám năm xa cách, nhưng thật trớ trêu là bé Thu
không nhận ra cha, đến lúc em nhận ra và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì anh Sáu lại phải
ra đi. Đây là tình huống cơ bản của truyện

- Ở khu căn cứ, anh Sáu dồn hết tình cảm yêu thương và mong nhớ đứa con vào việc làm
một chiếc lược bằng ngà để tặng con gái bé bỏng. Nhưng ông đã hi sinh khi chưa thể gửi
món quà ấy cho con gái.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

hai lại biểu lộ tình cảm sâu sắc của người cha đối với con.

3.Phân tích diễn biến tâm lí và tình cảm của bé Thu trong lần đầu gặp cha cuối cùng, khi
ông Sáu được về phép

a.Thái độ và hành động của Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha

- Gặp lại con sau nhiều năm xa cách với bao nỗi nhớ thương nên ơng Sáu khơng kìm được
nỗi vui mừng trong phút đầu nhìn thấy đứa con. Nhưng thật trớ trêu, đáp lại sự vồ vập của
người cha, bé Thu lại tỏ ra ngờ vực lảng tránh, và ơng Sáu càng muốn gần con thì đứacon lại
càng tỏ ra lạnh nhạt, xa cách. Tâm lí và thái độ ấy của bé Thu được biểu hiện qua hàng loạt
chi tiết mà người kể chuyện quan sát và thuật lại rất sinh động: hốt hoảng, mặt tái đi, rồi
vụt chạy và kêu thét lên khi mới gặp ông Sáu; chỉ gọi trống không với ông Sáu mà không
chịu gọi cha; nhất định không chịu nhờ ông chắt nước nồi cơm to đang sôi; hất cái trứng cá
mà ông đã gắp cho ra khỏi bát; cuối cùng khi bị ông Sáu tức giận đánh một cái thì bỏ về nhà
bà ngoại, khi xuống xuồng cịn cố ý khua dây cột xuồng rổn rảng thật to.

- Sự ương ngạnh của bé Thu hồn tồn khơng đáng trách. Trong hoàn cảnh xa cách và trắc
trở của chiến tranh, nó cịn q bé nhỏ để có thể hiểu được những tình thế khắc nghiệt, éo
le của đời sống và người lớn cũng không ai kịp chuẩn bị cho nó những khả năng bất thường,
nên nó khơng tin ơng Sáu là ba nó chỉ vì trên mặt ơng có thêm vết sẹo, khác với hình ba mà
nó được biết. Phản ứng tâm lí của em là hồn tồn tự nhiên, nó cịn chứng tỏ em có cá tính
mạnh mẽ, tình cảm của em sâu sắc, chân thật, em chỉ yêu ba khi tin chắc đó đúng là ba.
Trong cái cứng đầu của em có ẩn chứa cả sự kiêu hãnh trẻ thơ về một tình yêu dành cho
người cha khác-người trong tấm hình chụp chung với má em.

b.Thái độ và hành động của Thu khi nhận ra người cha

- Trong buổi sáng cuối cùng, trước phút ông Sáu phải lên đường, thái độ và hành động của
bé Thu đã đột ngột thay đổi hoàn toàn. Lần đầu tiên Thu cất tiếng gọi ba và tiếng kêu của
nó như xé, rồi <i>“ nó vừa kêu vừa chạy xơ tới, nhanh như một con sóc, nó chạy thót lên và </i>
<i>dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó”, “ Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hơn tóc, hơn cổ, hơn vai </i>
<i>và hôn cả vết thẹo dài trên má của ba nó nữa”, “ hai tay nó siết chặt lấy cổ, chắc nó nghĩ </i>
<i>hai tay khơng thể giữ được ba nó, và đơi vai nhỏ bé của nó run run”</i>

- Trong đêm bỏ về nhà bà ngoại, Thu đã được bà giải thích về vết thẹo làm thay đổi khn
mặt ba nó. Sự nghi ngờ bấy lâu được giải tỏa và ở Thu nảy sinh một trạng thái như là sự ân
hận nuối tiếc: <i>“ Nghe bà kể nó nằm im, lăn lộn và thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn”</i>. Vì
thế trong giờ phút chia tay với cha, tình yêu và nỗi mong nhớ với người cha xa cách đã bị
dồn nén bấy lâu, nay nay bùng ra thật mạnh mẽ và hối hả, cuống quýt có xen lẫn cả sự hối
hận.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

c.Một số nét tính cách của Thu biểu hiện qua tâm lí và hành động

- Đó là tình cảm thật sâu sắc, mạnh mẽ, nhưng cũng thật dứt khoát rạch rịi. Ở Thu cịn có
nét cá tính là cứng cỏi tưởng như ương ngạnh, nhưng Thu vẫn là một đứa trẻ với tất cả nét
hồn nhiên, ngây thơ của con trẻ.

- Qua những diễn biến tâm lí của bé Thu được miêu tả trong truyện, ta thấy tác giả tỏ ra rất
am hiểu tâm lí trẻ thơ và diễn tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến và trân trọng những
tình cảm trẻ thơ.

4.Phân tích tình cảm cha con sâu nặng ở anh Sáu

- Tình cảm của ơng Sáu với con đã được thể hiện phần nào trong chuyến về phép thăm nhà,
nhưng được biểu hiện tập trung và sâu sắc ở phần sau của truyện, khi ông Sáu ở trong rừng
tại khu căn cứ.

- Nỗi day dứt ám ảnh ông suốt nhiều ngày sau khi ơng chia tay với gia đình là việc ơng đã
đánh con khi nóng giận. Rồi lời dặn của con: “ Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe
ba” đã thúc đẩy ông nghĩ đến việc làm một chiếc lược ngà dành cho con.

- Khi kiếm được một khúc ngà, ông đã vô cùng vui mừng, sung sướng, rồi ơng dành hết tâm
trí, công sức vào việc làm một cây lược: <i>“ Những lúc rỗi, anh cưa từng chiếc răng lược, thận </i>
<i>trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc”, “ Trên sống lưng lược có khắc một hàng chữ nhỏ</i>
<i>mà anh đã gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: “ Yêu nhớ tặng Thu con của ba”</i>. Chiếc lược ngà
đã thành một vật q giá, thiêng liêng với ơng Sáu. Nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng
bao nhiêu tình cảm yêu mến, nhớ thương mog đợi của người cha đối với đứa con xa cách.
Nhưng rồi một tình cảnh đau thương lại đến với ông Sáu: Ông đã hi sinh khi chưa kịp trao
vào tay đứa con gái chiếc lược ngà.

- Câu chuyện về chiếc lược ngà khơng chỉ nói lên tình cha con thắm thiết, sâu nặng của cha
con ông Sáu, mà còn gợi cho người đọc nghĩ đến và thấm thía những đau thương, mất mát,
éo le mà chiến tranh đã gây ra cho bao nhiêu con người, bao nhiêu gia đình.

5.Nghệ thuật trần thuật của truyện

- Tác giả đã xây dựng được một cốt truyện khá chặt chẽ, có những yếu tố bất ngờ nhưng
hợp lí: bé Thu không nhận cha khi ông Sáu về thăm nhà, rồi lại biểu lộ những tình cảm thật
nồng nhiệt, đầy xúc động với người cha trước lúc chia tay. Sự bất ngờ càng gây được hứng
thú cho người đọc khi ở phần sau của truyện tác giả còn tạo thêm một bất ngờ nữa, đó là
cuộc gặp gỡ tình cờ của nhân vật người kể chuyện với bé Thu, bấy giờ đã thành một cô giao
liên dũng cảm, trong một lần ơng cùng đồn cán bộ theo đường dây giao liên, vượt qua một
quãng nguy hiểm ở Đồng Tháp Mười.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

chuyện, các chi tiết và sự việc và nhân vật khác trong truyện bộc lộ rõ hơn, ý nghĩa tư tưởng
của truyện thêm sức thuyết phục.

*Những điểm cần lưu ý

1.Truyện Chiếc lược ngà được Nguyễn Quang Sáng viết năm 1966, tại chiến trường Nam Bộ
trong thời kì cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt. Điều đáng chú ý là truyện ngắn
này viết trong hoàn cảnh chiến tranh cá liệt nhưng lại tập trung nói về tình người-cụ thể ở
đây là tình cha con trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh và tình đồng chí của những người
cán bộ cách mạng. Tình cha con được miêu tả cảm động ở cả hai phía: người cha cán bộ
cách mạng và đứa con gái nhỏ. Đó khơng chỉ là tình cảm mn thủa, có tính nhân bản bền
vững, mà cịn được được thể hiện trong hồn cảnh ngặt nghèo và éo le của chiến tranh và
trong cuộc sống nhiều gian khổ, hi sinh của người cán bộ cách mạng. Vì thế, tình cảm ấy
càng đáng trân trọng và đồng thời nó cũng cho thấy những nỗi đau mà chiến tranh gây ra
cho cuộc sống bình thường của mọi người.

2.Truyện Chiếc lược ngà khá tiêu biểu cho cho những đặc điểm trong nghệ thuật truyện
ngắn của Nguyễn Quang Sáng. Là một nhà văn Nam Bộ, rất am hiểu và gắn bó với mảnh
đất ấy, Nguyễn Quang Sáng hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong chiến
tranh và sau hòa bình. Truyện của ơng thường có cốt truyện hấp dẫn, xoay quanh những
tình huống khá bất ngờ nhưng tự nhiên, hợp lí. Nghệ thuật kể chuyện, dẫn truyện của tác
giả thường thoải mái, tự nhiên với giọng thân mật dân dã. Ngôn ngữ trong truyện của ông

gần với khẩu ngữ và đậm màu sắc Nam Bộ.

<b>Cảm nghĩ về nhân vật bé Thu trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà’’ </b>

<b>Cảm nghĩ về nhân vật bé Thu trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà’’ </b>

<b>1. Mở bài:</b>

- Giới thiệu được tác giả, tác phẩm và nhân vật bé Thu với tài năng miêu tả tâm lý nhân vật.
- Cảm nhận chung về nhân vật bé Thu.

<b>2. Thân bài:</b>

Phân tích diễn biến tâm lý của nhân vật bé Thu - nhân vật chính của đoạn trích “Chiếc lược ngà’’ một cô bé hồn
nhiên ngây thơ, có cá tính bướng bỉnh nhưng yêu thương ba sâu sắc.

- Khái quát được cảnh ngộ của gia đình bé Thu, đất nước có chiến tranh, cha đi công tác khi Thu chưa đầy một tuổi,
lớn lên em chưa một lần gặp ba được ba chăm sóc yêu thương, tình yêu Thu dành cho ba chỉ gửi trong tấm ảnh ba
chụp chung cùng má.

- Diễn biến tâm lý của bé Thu trước khi nhận anh Sáu là cha:

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

+ Trong hai ngày sau đó Thu hồn tồn lạnh lùng trước những cử chỉ đầy yêu thương của cha, nó cự tuyệt tiếng ba
một cách quyết liệt trong những cảnh huống mời ba vào ăn cơm, xử lí nồi cơm sôi, và thái độ hất tung cái trứng cá
trong bữa cơm…Từ cự tuyệt nó đã phản ứng mạnh mẽ….nó căm ghét cao độ người đàn ơng măt thẹo kia, nó tức
giận, và khi bị đánh nó đã bỏ đi một cách bất cần…. đó là phản ứng tâm lí hồn tồn tự nhiên của một đứa trẻ có cá
tính mạnh mẽ… Hành động tưởng như vô lễ đáng trách của Thu lại hồn tồn khơng đáng trách mà cịn đáng
thương, bởi em còn quá nhỏ chưa hiểu được những tình thế khắc nghiệt éo le của đời sống. Đằng sau những hành
động ấy ẩn chứa cả tình yêu thương ba,sự kiêu hãnh của trẻ thơ về một tình yêu nguyên vẹn trong sáng mà Thu
dành cho ba.

- Diễn biến tâm lý của Thu khi nhận ba:

+ Sự thay đổi thái độ đến khó hiểu của Thu, không ương bướng mà buồn rầu nghĩ ngợi sâu xa, ánh mắt cử chỉ hành
động của bé Thu như thể hiện sự ân hận, sự nuối tiếc, muốn nhận ba nhưng e ngại vì đã làm ba giận.

+ Tình yêu thương ba được bộc lộ hối hả ào ạt mãnh liệt khi anh Sáu nói “Thơi ba đi nghe con”. Tình yêu ấy kết
đọng trong âm vang tiếng Ba trong những hành động vội vã: Chạy nhanh như con sóc, nhảy thót lên, hơn ba nó
cùng khắp, trong lời ước nguyện mua cây lược, tiếng khóc nức nở…Đó là cuộc hội ngộ chia tay đầy xúc động,
thiêng liêng đã tác động sâu sắc đến bác Ba, mọi người …

+ Sự lý giải nguyên nhân việc hiểu lầm của bé Thu đựợc tác giả thể hiện thật khéo léo đó là do vết thẹo trên mặt
người ba khi hiểu ra sự thực Thu “nằm im lăn lộn thở dài như người lớn”. Vết thẹo không chỉ gây ra nỗi đau về thể
xác mà còn hằn nên nỗi đau về tinh thần gây ra sự xa cách hiểu lầm giữa cha con bé Thu. Nhưng chiến tranh dù có
tàn khốc bao nhiêu thì tình cảm cha con anh Sáu càng trở lên thiêng liêng sâu lặng.

- Khẳng định lại vấn đề: Ngòi bút miêu tả tâm lý khắc hoạ tính cách nhân vật tinh tế thể hiện được ở bé Thu một cô
bé hồn nhiên ngây thơ, mạnh mẽ cứng cỏi yêu ghét rạch ròi. Trong sự đối lập của hành động thái độ trước và sau
khi nhân ba lại là sự nhất quán về tính cách về tình yêu thương ba sâu sắc.

- Những năm tháng sống gắn bó với mảnh đất Nam Bộ, trái tim nhạy cảm, nhân hậu, am hiểu tâm lý của trẻ thơ đã
giúp tác giả xây dựng thành công nhân vật bé Thu.

- Suy nghĩ về đời sống tình cảm gia đình trong chiến tranh, trân trọng tình cảm gia đình trong cuộc sống hôm nay.
<b>3. Kết bài:</b>

Khẳng định thành công, đồng thời bộc lộ ấn tượng sâu đậm nhất về nhân vật cũng như toàn bộ tác phẩm.

<b>Đọc hiểu truyện ngắn "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng </b>

I -TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng viết nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản phim
và hầu như chỉ viết về cuộc sống và con người Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến cũng
như sau hoà bình.

Lối viết của Nguyễn Quang Sáng giản dị, mộc mạc, nhưng sâu sắc, viết để "phục phụ
ngay. Để đánh trả lại kẻ thù từng miếng, từng nhát thật sâu". Ông đã khắc hoạ những
hình ảnh chân thực, đẹp đẽ của những con người miền Nam kháng chiến. Đó là hình ảnh
những người dân Sài Gịn đánh địch ngoan cường theo "kiểu Sài Gòn" (Chị Nhung, Sài
Gịn dưới tầng khói), đó là những người nơng dân đồng bằng sông Cửu Long như anh
Bảy Ngàn bình thản ngồi hút thuốc sau khi quần nhau lần hút chết với giặc (Một chuyện
vui), hay anh Ba Hồnh trong qn rượu ven sơng và âm thầm chuẩn bị lực lượng cho
ngày đồng khởi,...Trong những năm tháng kháng chiến, tác phẩm của Nguyễn Quang
Sáng đã có tác dụng to lớn trong việc cổ vũ, động viên sức chiến đấu mạnh mẽ của nhân
dân miền Nam, củng cố niềm tin yêu của cả nước đối với đồng bào nơi thành đồng tổ
quốc.

Với thể loại truyện ngắn, qua nhiều tác phẩm, ông đã khẳng định một phong cách độc
đáo đậm đà chất Nam Bộ từ việc xây dựng khung cảnh thiên nhiên đến khắc hoạ tính
cách con người.

2. Tác phẩm:

Tác phẩm đã xuất bản: Con chim vàng (1957); Người quê hương (truyện ngắn, 1958);
Nhật ký người ở lại (tiểu thuyết, 1962); Đất lửa (tiểu thuyết, 1963); Câu chuyện bên trận
địa pháo (truyện vừa, 1966); Chiếc lược ngà (truyện ngắn, 1968); Bông cẩm thạch
(truyện ngắn, 1969); Cái áo thằng hình rơm (truyện vừa, 1975); Mùa gió chướng (tiểu
thuyết, 1975); Người con đi xa (trụn ngắn, 1977); Dịng sơng thơ ấu (tiểu thuyết,
1985); Bàn thờ tổ của một cô đào (truyện ngắn, 1985); Tối thích làm vua (truyện

ngắn,1988); 25 truyện ngắn (1990); Paris -Tiếng hát Trịnh Công Sơn (1990); Con mèo
Fujita (truyện ngắn, 1991); Kịch bản phim: Mùa gió chướng (1977); Cánh đồng hoang
(1978); Pho tượng (1981); Cho đến bao giờ (1982); Mùa nước nổi (1986); Dịng sơng hát
(1988); Câu nói dối đầu tiên (1988); Thời thơ ấu (1995); Giữa dòng (1995); Như một
huyền thoại (1995).

Nhà văn đã được nhận: Giải thưởng cuộc thi truyện ngắn báo Thống nhất (1995); Giải
thưởng cuộc thi truyện ngắn tạp chí Văn nghệ Quân đội (1959); Giải thưởng Hội đồng
văn học thiếu nhi Hội Nhà văn (1985); Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 1993; Huy
chương vàng liên hoan phim toàn quốc (1980), Huy chương vàng liên hoan phim ở
Matxcơva (1981); Huy chương bạc liên hoan phim toàn quốc (1980).

Truyện Chiếc lược ngà được nhà văn Nguyễn Quang Sáng viết năm 1966, tại chiến
trường Nam Bộ trong thời kì cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân ta đang diễn ra
quyết liệt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc và xây dựng tình huống bất ngờ, tác giả đã thể hiện
một cách cảm động tình cha con của ông Sáu và bé Thu.

3. Tóm tắt:

Ơng Sáu đi kháng chiến, khi có dịp trở lại thăm nhà thì con gái đã lên tám tuổi. Bé Thu
không nhận ra cha vì vết sẹo trên má làm ông Sáu không giống như trong bức ảnh chụp
chung với má mà bé Thu đã biết. Đến khi em nhận ra cha thì cũng là lúc ông Sáu phải ra
đi. Vào khu căn cứ, nhớ lời con, ông Sáu đã làm được một chiếc lược bằng ngà voi để
tặng con nhưng ông đã bị hi sinh trong một trận càn. Trước khi nhắm mắt, ơng chỉ cịn
kịp trao cây lược cho một người bạn.

II - GIÁ TRỊ TÁC PHẨM

Chiếc lược ngà (1966) là một trong những truyện ngắn xuất sắc thời kì chống Mĩ. Với
một tình huống độc đáo, câu chuyện cảm động về tình cha con đã phản ánh sâu sắc tình
cảm con ng¬ười trong hồn cảnh éo le của chiến tranh. Đoạn trích từ "Các bạn! Mỗi lần
nhìn thấy cây lược ngà nhỏ ấy..." cho đến "Đến lúc ấy, anh mới nhắm mắt đi xuôi." thể
hiện rõ chủ đề tư tưởng cũng như những đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm.

Nguyễn Quang Sáng đã rất thành công khi xây dựng được một cốt truyện đầy tính bất
ngờ, có sức cuốn hút ngư¬ời đọc. Tình huống không chịu nhận ba của bé Thu là bất ngờ
đầu tiên. Anh Sáu đi kháng chiến chống Pháp từ khi đứa con duy nhất của anh chư¬a đầy
một tuổi. Từ đó hai ba con chư¬a hề gặp lại nhau, cho đến khi kháng chiến kết thúc, anh
trở về, đứa con gái tám tuổi không chịu nhận ba. Trong ba ngày ở nhà, bằng đủ mọi cách
mà con bé vẫn không chịu gọi lấy một tiếng ba. Đến lúc phải ra đi nhận nhiệm vụ mới,
bé Thu mới gọi anh bằng ba. Thật bất ngờ. Thì ra, nó khơng chịu nhận ba là vì vết thẹo
trên má đã khiến anh khơng cịn giống như¬ trong bức ảnh chụp ngày cưới. Con bé chỉ
gọi ba khi bà ngoại giải thích cho nó rõ điều này. Giây phút anh nghe được tiếng gọi mà
anh chờ đợi đã bao năm ấy cũng là lúc cha con xa nhau. Anh Sáu hứa sẽ mang về tặng
con một cây lược. Những ngày chiến đấu trong rừng, anh Sáu cặm cụi làm chiếc lược
bằng ngà cho con gái. Chiếc lược đã làm xong nhưng chưa kịp trao cho con gái thì anh hi
sinh.

Những sự việc chính của câu chuyện trong đoạn trích là như vậy. Nhưng độ căng và tính
bất ngờ của nó chỉ được đẩy lên đỉnh điểm khi trong từng sự việc tác giả đã miêu tả
những diễn biến tâm lí của nhân vật một cách tinh tế, sinh động. Tình cha con sâu nặng
bộc lộ trong những tình huống éo le, ngặt nghèo của bom đạn chiến tranh. Bản thân cốt
truyện của đoạn trích Chiếc lược ngà đã có giá trị tố cáo tội ác chiến tranh đối với cuộc
sống con người. Cha con tám năm trời không gặp nhau là do chiến tranh. Vết thẹo làm
biến dạng khuôn mặt anh Sáu, khiến con bé không nhận ra ba là do chiến tranh. Và thật
đau xót, ngư¬ời cha chưa kịp trao cho đứa con hết mực yêu thương của mình kỉ vật như
lời hứa thì chiến tranh đã cướp đi sinh mạng anh. Tuy nhiên, cái mà tác giả tập trung thể
hiện là những con người, là nhân vật.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

ba, không gọi ba vì thấy ba nó trong bức ảnh khơng hề có vết thẹo trên má cịn người cứ
gọi nó là con, bắt nó gọi bằng ba bây giờ lại có vết thẹo dài trên má. Nguyễn Quang Sáng
đã tỏ ra rất am hiểu tâm lí trẻ thơ. Chi tiết gọi "trổng" và chi tiết chắt nước cơm đã khắc
hoạ nổi bật sự đáo để hồn nhiên của bé Thu. Đặc biệt là chi tiết bé Thu hất đổ cả chén
cơm khi anh Sáu gắp cho nó cái trứng cá. Bị ba đánh, tưởng đâu "con bé sẽ lăn ra khóc,
sẽ giẫy, sẽ đạp đổ cả mâm cơm, hoặc sẽ chạy vụt đi. Nhưng khơng, nó ngồi im, đầu cúi
gằm xuống. Nghĩ thế nào nó cầm đũa, gắp lại cái trứng cá để vào chén, rồi lặng lẽ đứng
dậy, bước ra khỏi mâm". Đành rằng trẻ con chỉ tin vào những gì chúng thấy, đành rằng
bé Thu không thể biết được sự ác nghiệt của bom đạn là thế nào, và nó có cách suy nghĩ
theo kiểu trẻ con của nó, nhưng phải thừa nhận rằng cơ bé này có một cá tính mạnh mẽ.
Sự bướng bỉnh, gan góc đến kì lạ của bé Thu sau này trở thành lòng dũng cảm, sự lanh
lợi của cơ giao liên Thu. Nh¬ưng lẽ nào ở bé Thu chỉ là sự bướng bỉnh, gan góc đến đáo
để? Không hề giản đơn như vậy, trong buổi sáng cha nó lên đường:

"Con bé như bị bỏ rơi, lúc đứng vào góc nhà, lúc đứng tựa cửa và cứ nhìn mọi người
đang vây quanh ba nó. Vẻ mặt của nó có cái gì hơi khác, nó khơng bướng bỉnh hay nhăn
mày cau có nữa, vẻ mặt nó sầm lại buồn rầu, cái vẻ buồn trên gương mặt ngây thơ của
con bé trông rất dễ thương. Với đôi mi dài uốn cong, và như không bao giờ chớp, đơi mắt
nó như to hơn, cái nhìn của nó khơng ngơ ngác, khơng lạ lùng, nó nhìn với vẻ nghĩ ngợi
sâu xa."

Cho đến khi nghe tiếng kêu thét lên: "- Ba.. a... a...ba!" thì mọi người mới vỡ lẽ ra rằng
nó thèm được gọi ba như thế nào, "Tiếng kêu của nó như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả
ruột gan mọi người, nghe thật xót xa. Đó là tiếng "ba" mà nó cố đè nén trong bao nhiêu
năm nay, tiếng "ba" như vỡ tung ra từ đáy lịng nó, nó vừa kêu vừa chạy xơ tới, nhanh
như một con sóc, nó chạy thót lên và dang hai tay ơm chặt lấy cổ ba nó.". Bé Thu là đứa
trẻ giàu tình cảm. Thái độ của bé Thu với ba trái ngược trong những ngày đầu khi ông
Sáu về thăm nhà và lúc ơng sắp ra đi. Song, trái ngư¬ợc mà vẫn nhất quán. Vì quá yêu
ba, quá khao khát được có ba nên khi nhận định khơng phải ba nó thì nó nhất định khơng

chịu nhận, nhất định không gọi "ba" lấy một tiếng. Cho nên, khi tiếng gọi như xé kia cất
lên ta thấy nó thiêng liêng vô cùng. Tiếng gọi ấy càng trở nên thiêng liêng, quý giá bởi
đón chờ nó là cả tấm lịng cao đẹp, thư¬ơng u con vơ hạn của người cha.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

thời khắc chia xa: "Anh nhìn với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu. Tôi thấy đôi mắt mênh
mông của con bé bỗng xôn xao". Ngư¬ời cha ấy sẽ ra đi khi chưa được gọi bằng "ba" lấy
một lần. Đến tận giây phút cuối cùng, khi khơng cịn thời gian để chăm sóc vỗ về nữa,
anh mới thực sự được làm cha. Đó là sự thiệt thịi, là sự hi sinh khơng thể xem là nhỏ của
ng¬ười chiến sĩ cách mạng. Dầu sau này anh Sáu có hi sinh cả tính mạng của mình.
Câu chuyện được kể từ ngôi thứ nhất, người kể chuyện xưng "tơi" có mặt và chứng kiến
tồn bộ câu chuyện giữa cha con anh Sáu. Đoạn trích bắt đầu với hình ảnh chiếc l¬ược
ngà, khép lại cũng với hình ảnh chiếc lược ngà. Người kể chuyện kể lại câu chuyện cảm
động đã xảy ra, khi anh còn chưa thực hiện được ý nguyện cuối cùng của anh Sáu trước
lúc hi sinh: trao lại tận tay con gái kỉ vật của người cha. Người cha ấy đã vui mừng "hớn
hở như trẻ được quà" khi kiếm được khúc ngà để làm lược tặng con gái như lời hứa lúc ra
đi. Anh "cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc.[...]
anh gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét: "Yêu nhớ tặng Thu con của ba"". Nơi rừng sâu, tất
cả nỗi nhớ, tình thư¬ơng yêu con của anh dồn cả vào công việc ấy, chiếc lược ấy. Người
cha nâng niu chiếc lược ngà, ngắm nghía nó, mài lên tóc cho cây lược thêm bóng thêm
mượt, "Cây lược ngà ấy chưa chải lược mái tóc của con, nhưng nó như gỡ rối được phần
nào tâm trạng của anh". Chiếc lược ngà như là biểu tượng của tình thương yêu, săn sóc
của người cha dành cho con gái, cho dù đến khi khơng cịn nữa anh chưa một lần được
chải tóc cho con. Người kể chuyện, đồng đội của ông Sáu đã bộc lộ một sự đồng cảm và
xúc động thực sự khi kể lại câu chụn. Có lẽ, khơng ai hiểu nhau hơn những người đồng
đội, gần nhau hơn những ngư¬ời đồng đội. Cho nên, sau này, khi trao tận tay Thu chiếc
lược , giữa thu và người đồng đội của cha mình nảy nở một tình cảm giống như tình cha
con.

Đoạn trích Chiếc lược ngà đã đạt được giá trị sâu sắc cả về nội dung và hình thức biểu
đạt. Hình tượng chiếc lược ngà và câu chuyện giữa hai cha con người cán bộ cách mạng

sẽ còn gây được xúc động lâu bền trong lòng người đọc.

<b>CHIẾC LƯỢC NGÀ</b>

<b>Nguyễn Quang Sáng</b>
<b>I.Đọc, tìm hiểu chung về văn bản</b>

<b>1.Tác giả - tác phẩm:</b>
*Tác giả:

Nhà văn Nguyễn Quang Sáng sinh năm 1932.
Quê quán: huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang.
- Tham gia kháng chiến chống Pháp.
- 1945 tập kết ra Bắc, viết văn.

- Kháng chiến chống Mỹ ông về Nam Bộ tiếp tục kháng chiến, viết văn,…

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

Tác phẩm viết năm 1966, khi tác giả hoạt động ở chiến trường Nam Bộ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước,
được đưa vào tập truyện cùng tên.

- Đoạn trích thuộc phần giữa truyện.
<b>2.Đọc và tóm tắt truyện:</b>

* Phần đầu của trụn trên đường cùng đồn cán bộ đi cơng tác, ông Ba (tên người kể chuyên) được cô giao liên rất
trẻ dẫn đường, đó là tuyến đường bọn địch lùng quét rất gắt gao.

- Hành lý và tư trang ông Ba mang theo chỉ có tài liệu và một kỷ vật của người bạn gửi ông trước lúc hy sinh, 1 cây
lược bằng ngà voi nhờ ông đem về trao tận tay cho người con gái.

* Phần trích học: Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến mãi đến khi con gái lên 8 tuổi ơng mới có dịp về nhà thăm con. Bé

Thu không nhận ra cha vì vết sẹo trên mặt làm cho ơng khơng cịn giống với người trong ảnh chụp mà em biết, cho
nên em đối xử với ba như người xa lạ.

- Đến lúc Thu nhận ra ba, tình cảm cha con thức dậy thật mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông Sáu phải ra đi.
- Ở nơi căn cứ, người cha giành hết tình cảm thương nhớ, yêu quý con và việc làm chiếc lược ngà để tặng cho cô
con gái bé bỏng.

- Trong một trận càn ông đã hy sinh trước lúc nhắm mắt ơng cịn kịp trao chiếc lược ngà cho bạn.
- Tình huống truyện: 2 tình huống thể hiện sâu sắc tình cảm cha con ông Sáu.

+ Tình huống 1: Cuộc gặp gỡ của 1 cha con sau 8 năm, con không nhận cha, khi con nhận ra thì cha phải đi.

+ Tình huống 2: ở khu căn cứ, người cha dồn hết tình cảm làm cây lược tặng con. Lúc sắp hy sinh, ông chỉ kịp trao
đồng đội chiếc lược nhờ chuyển cho con gái.

Tình huống 1 bộc lộ tình cảm mãnh liệt của Thu với cha.
Tình huống 2 bộc lộ tình cảm sâu sắc của cha với con.
<b>II.Đọc - hiểu văn bản</b>

<b>1.Tình cảm của bé Thu đồi với cha</b>

<b>a. Thái độ của Thu trước khi nhận ra ông Sáu là cha:</b>
- Nghe gọi giật mình – trịn mắt nhìn.

- Nó ngơ ngác, lạ lùng.

- Con bé thấy lạ quá…muốn hỏi đó là ai?

- Mặt nó bỗng tái đi… vụt chạy… kêu thét lên: Má! Má!
- Cái tình cha con cứ nôn nao

- Không thể chờ xuồng cập bến… nhún chân, nhảy tót lên.
- Bước vội vàng… kêu to…Thu! Con

- Vết thẹo dài đỏ ửng, giần giật…

- Sự xuất hiện của ông Sáu khiến bé Thu ngờ vực. Nó sợ hãi, lảng tránh ơng. Chứng kiến phản ứng của Thu trước
sự vồ cập của cha, ông Sáu bất ngờ, không hiểu vì sao bé lại có thái độ như vậy.

- “Anh đứng sững lại đó nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại…hai tay buông xuống như bị gãy”.
Trong suốt mấy ngày, mặc cho ông Sáu tìm mọi cách vỗ về, gần gũi con bé, nhưng nó vẫn xa lánh.

- Anh vỗ về: con bé đẩy ra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

- Ông Sáu gắp cho cái trứng cá: nó hắt ra.

- Ơng Sáu tát nó một cái: nó ồ khóc bỏ sang bà ngoại.
Gan lì, ương bướng, cương quyết.

- Em bé là người có cá tính mạnh mẽ, tình cảm sâu sắc chân thật dành cho ba. Em chỉ nhận khi biết chắc chắn đó là
ba mình.

<b>b. Thái độ hành động của Thu khi nhận ra cha</b>

Sau khi sang bà ngoại bà giải thích, Thu hiểu ra vì sao ba có cái thẹo dài trên mặt, sự nghi ngờ trong em được giải
toả.

Trạng thái ân hận nuối tiếc

Nó nằm im lăn lộn, thỉnh thoảng thở dài như người lớn, cũng vì thế mà vào buổi sáng lúc ông Sáu chia tay mọi

người ra đi, con bé trở về thì ba nó đã phải đi rồi.

<b>c. Tình cha con sâu nặng của ông Sáu</b>
- Nỗi ân hận day dứt vì lỡ đánh con.

- Những đêm rừng, nằm trên võng…nhớ con… anh cứ ân hận, nỗi khổ tâm đó giày vò anh.

- Lời dặn của đứa con lúc chia tay “Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba!” đã thúc đẩy ông làm 1 cây lược
bằng ngà cho con bé mới được.

Những chi tiết chân thực, bộc lộ rõ tình cảm cảm xúc của người cha lúc xa con.

Càng nhớ càng thương con càng xót xa ân hận vì đã lỡ đánh con và lời dặn dò ngây thơ của đứa con bé bỏng cứ
vang lên trong tâm khảm – khiến người cha trăn trở - không yên.

Dường như lúc nào ông cũng nghĩ đến điều đó, chính tình cảm dành cho con đã thơi thúc ông thực hiện bằng được
lời hứa.

Khi tìm được khúc ngà voi, ông Sáu hớt hải chạy về, “tay cầm khúc ngà đưa lên khoe tôi, mặt anh hớn hở như một
đứa trẻ được q”.

Ơng Sáu vơ cùng sung sướng, vui mừng vì ơng đã có thể thực hiện được lời hứa với đứa con bé bỏng mà ông vô
cùng thương nhớ.

Việc ông sắp làm không phải là cách ông thực hiện lời hứa mà điều chủ yếu là giúp ông giải toả nỗi ân hận vì đã lỡ
đánh con, lại vừa giúp ông bày tỏ nỗi niềm thương nhớ đối với đứa con.

+ Những lúc rỗi, anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỷ mỷ và cố công như người thợ bạc…

+ Trên sống lưng lược có khắc một hàng chữ nhỏ mà anh đã gò lưng, tẩn mẩn khắc từng nét “yêu nhớ tặng Thu con

của ba”.

+ Những đêm nhớ con anh lấy cây lược ngà ra ngắm nghía rồi mài lên mái tóc cho cây lược thêm bóng , thêm
mượt…

+ Có cây lược, anh càng mong gặp lại con: Người cha dồn hết tình cảm yêu thương mong nhớ đứa con vào làm cây
lược, món q cho con mà ơng đã hứa.

Ông đã làm cây lược bằng sự tập trung cao độ, dường như mỗi chiếc răng lược, mỗi hàng chữ khắc trên sống lưng
lược đều là hiện thân tình cảm của ông đối với con.

- Chiếc lược ngà ông làm đã trở thành vật quý giá thiêng liêng với ơng, nó đã làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng
bao nhiêu tình cảm yêu mến nhớ thương mong đợi của người cha với đứa con xa cách.

- Nhưng rồi một tình cảm đau thương đã xảy ra:

Trong một trận càn của kẻ thù, ông Sáu đã hy sinh khi chưa kịp trao cây lược ngà (món quà của ông) cho cô con gái
bé bỏng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

nhiều éo le, gian khổ.

- Chiến tranh luôn đồng nghĩa với đau thương mất mát, nhưng điều quý giá nhất trong cái mất mát đó là tình cha
con, tình cảm mn thuở có tính nhân bản bền vững, vừa cho ta thấy cụ thể nỗi đau mà con người phải gánh chịu
bởi chiến tranh.

Tình cảm của ông Sáu dành cho con thật sâu nặng, tình cảm ấy bất diệt trước sự huỷ diệt tàn khốc của chiến tranh.
<b>III. Tổng kết.</b>

<b>1. Về nghệ thuật:</b>

- Xây dựng cốt truyện khá chặt chẽ có những yếu tố bất ngờ nhưng hợp lý
- Lựa chọn nhân vật kể chuyện thích hợp.

Chủ động xen vào những ý kiến bình luận suy nghĩ để dẫn dắt sự tiếp nhận của người đọc, người nghe: Ông Ba vừa
là người chứng kiến câu chuyện, vừa là người trực tiếp tham gia vào câu chuyện. Lời kể vừa khách quan, vừa bộc
lộ sâu sắc cảm xúc ý nghĩ của nhân vật, làm cho câu chuyện trở nên đáng tin cậy, người kể lại chủ động điều khiển
nhịp kể theo trạng thái cảm xúc của mình.

Chi tiết chiếc lược ngà có ý nghĩa nối kết các nhân vật trong tác phẩm, vừa là biểu hiện cụ thể của tình cảm người
cha dành cho con – vừa là biểu tượng tình cha con sâu nặng.

Xây dựng tình huống bất ngờ, hợp lý.

Nghệ thuật khắc hoạ tâm lý, xây dựng tình cách nhân vật.
<b>2.Về nội dung</b>

- Truyện diễn tả một cách cảm động tình cảm của cha con ơng Sáu trong hồn cảnh éo le của chiến tranh, qua đó tác
giả khẳng định và ca ngợi tình cảm cha con thiêng liêng như một giá trị nhân bản sâu sắc.

Hình ảnh bé Thu trong truyện ngắn "Chiếc Lược Ngà" - Nguyễn Quang Sáng

Hình ảnh bé Thu là nhân vật trọng tâm của câu chuyện, được tác giả khắc họa hết sức tinh tế và nhạy bén,là một cơ
bé giàu cá tính,bướng bỉnh và gan góc.Bé Thu gây ấn tượng cho người đọc về một cô bé dường như lì lợm đến ghê
gớm,khi mà trong mọi tình huống em cũng nhất quyết không gọi tiếng “Ba” ,hay khi hất cái trứng mà ông Sáu gắp
cho xuống,cuối cùng khi ông Sáu tức giận đánh một cái thì bỏ về nhà bà ngoại.Nguyễn Quang Sáng đã khéo léo
xây dựng nhiều tình huống thử thách cá tính của bé Thu,nhưng điều khiến người đọc phải bất ngờ là sự nhất quán
trong tính cách của bé,dù là bị mẹ quơ đũa dọa đánh,dù là bị dồn vào thế bí,dù là bị ông Sáu đánh,bé Thu luôn bộc
lộ một con người kiên quyết ,mạng mẽ.Có người cho rằng tác giả đã xây dựng tính cách bé Thu hơi “thái quá”,song
thiết nghĩ chính thái độ ngang ngạnh đó lại là biểu hiện vơ cùng đẹp đẽ mà đứa con dành cho người cha yêu

quý.Trong tâm trí bé Thu chỉ có duy nhất hình ảnh của một người cha “chụp chung trong bức ảnh với má”.Người
cha ấy không giống ông Sáu,không phải bởi thời gian đã làm ông Sáu già đi mà do cái thẹo trên má.Vết thẹo, dấu
tích của chiến tranh đã hằn sâu làm biến dạng khn mặt ơng Sáu.Có lẽ trong hồn cảnh xa cách và trắc trở của
chiến tranh,nó cịn quá bé để có thể biết đến sự khốc liệt của bom lửa đạn,biết đến cái cay xè của mùi thuốc súng và
sự khắc nghiệt của cuộc sống người chiến sỹ.Cái cảm giác đó khơng đơn thuần là sự bướng bỉnh của một cô bé
đỏng đảnh,nhiễu sách mà là sự kiên định,thẳng thắn ,có lập trường bền chặt,bộc lộ phần nào đó tính cách cứng cỏi
ngoan cường của cơ gian liên giải phóng sau này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến và trân trọng một cách đẹp đẽ,thiêng liêng những tâm tư tình cảm vô giá
ấy.Khi bị ba đánh,bé Thu “cầm đũa gắp lại cái trứng cá để vào chén rồi lặng lẽ đứng dậy,bước ra khỏi mâm”.Có
cảm giác bé Thu sợ ông Sáu sẽ nhìn thấy những giot nước mắt trong chính tâm tư của mình? Hay bé Thu dường
như lờ mờ nhận ra mình có lỗi?Lại một loạt hành động tiếp theo “Xuống bến nó nhảy xuống xuồng,mở lịi tói,cố
làm cho dây lịi tói khua rổn rang ,khua thật to,rồi lấy dầm bơi qua sông”.Bé Thu bỏ đi lúc bữa cơm nhưng lại có ý
tạo tiếng động gây sự chú ý.Có lẽ co bé muốn mọi người trong nhà biết bé sắp đi ,mà chạy ra vỗ về,dỗ dành.Có một
sự đối lập trong những hành động của bé Thu,giữa một bên là sự cứng cỏi,già giặn hơn tuổi,nhưng ở khía cạnh khác
cô bé vẫn mong được yêu quý vỗ về.Song khi “Chiều đó,mẹ nó sang dỗ dành mấy nó cũng khơng chịu về”,cái cá
tính cố chấp một cách trẻ con của bé Thu được tác giả khắc họa vừa gần gũi,vừa tinh tế.Dù như thế thì bé Thu vẫn
chỉ là một đứa trẻ 8 tuổi hồn nhiên,dẫu có vẻ như cứng rắn và mạnh mẽ trước tuổi.

Ở đoạn cuối,khi mà bé Thu nhận ra cha,thật khó để phủ nhận bé Thu là đứa bé giàu tính cảm.Tình cha con trong
Thu giữ gìn bấy lâu nay,giờ trỗi dậy,vào cái giây phút mà cha con phải tạm biệt nhau.Có ai ngờ một cơ bé khơng
được gặp cha từ năm 1 tuổi vẫn luôn vun đắp một tình yêu bền bỉ và mãnh liệt với cha mình,dù người cha ấy chưa
hề bồng bế nó,cưng nựng nó,săn sóc,chăm lo cho nó,làm cho nó một món đồ chơi kể từ khi nó bắt đầu làm quen với
cuộc sống.Nó gần như chưa có chú ấn tượng nào về cha,song chắc khơng ít lần nó đã tự tưởng tượng hình ảnh
người cha nó tài giỏi nhường nào,cao lớn nhường nào,có vịng tay rộng để ơm nó vào lịng ra sao?Tình cảm mãnh
liệt trong nó ngăn khơng cho nó nhận một người đàn ơng lại kia làm bố.Khi đến ngày ông Sáu phải đi,con bé cứng
cỏi mạnh mẽ ngày hôm nào lại “như thể bị bỏ rơi”,”lúc đứng ở góc nhà,lúc đứng tựa cửa và cứ nìn mọi người vây
quanh ba nó,dường như nó thèm khát cái sự ấm áp của tình cảm gia đình ,nó cũng muốn chạy lại và ơm hơn cha nó
lắm chứ,nhưng lại có cái gì chặn ngang cổ họng nó,làm nó cứ đứng nguyên ở ấy, ước mong cha nó sẽ nhận ra sự có
mặt của nó.Và rồi đến khi cha nó chào nó trước khi đi,có cảm giác mọi tình cảm trong lòng bé Thu bỗng trào

dâng.Nó khơng nén nổi tình cảm như trước đây nữa,nó bỗng kêu hét lên “Ba…”,”vừa kêu vừa chạy xô đến nhanh
như một con sóc,nó chạy thót lên và dang hai tay ơm chặt lấy cổ ba nó”,”Nó hơn ba nó cùng khắp.Nó hơn tóc,hơn
cổ,hơn vai,hơn cả vết thẹo dài trên má của ba nó nữa”.Tiếng kêu “Ba” từ sâu thẳm trái tim bé Thu,tiếng gọi mà ba
nó đã dùng mọi cách để ép nó gọi trong mấy ngày qua,tiếng gọi ba gần gũi lần đầu tiên trong đời nó như thể nó là
đứa trẻ mới bi bơ tập nói,tiếng gọi mà ba nó tha thiết được nghe một lần.Bao nhiêu mơ ước,khao khát như muốn vỡ
ịa ra tring một tiếng gọi cha.Tiếng gọi ấy khơng chỉ khiến ba nó bật khóc mà cịn mang một giá trị thiêng liêng với
nó.Lần đầu tiên nó cảm nhận mơ hồ về niềm sung sướng của một đứa con có cha.Dường như bé Thu đã lớn lên
trong đầu óc non nớt của nó.Ngịi bút nhà văn khẳng định một nhân vật giảu tình cảm,có cá tính mạnh mẽ,kiên
quyết nhưng vẫn hồn nhiên,ngây thơ:Nhân vật bé Thu.

Nêu cảm nhận của em về đoạn trích" chiếc lược ngà" của NQS?

Có câu nói:”Những tình cảm đẹp sẽ là động lực mạnh mẽ trong tâm hồn mỗi người!”Vì lòng yêu cha,một cô bé nhỏ
mới tám tuổi nhưng nhất quyết không nhận người khác làm bố,cho dù bị đánh.Vì lòng thương con,một người chiến
sỹ dù ở sa trường vẫn luôn cặm cụi làm một chiếc lược để tặng đứa con gái bé bỏng.Có người nhận xét rằng “tình
phụ tử không thể ấm áp và đẹp đẽ như tình mẫu tử”.Song nếu đọc truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang
Sáng ,có thể bạn sẽ phải có cái nhìn khác mới mẻ và chân thực hơn.Câu chuyện khắc họa hình ảnh một nhân vật bé
Thu đầy ấn tượng và tinh tế, hơn thế lại ca ngợi tình cha con thiêng liêng,vĩnh cửu dù trong chiến tranh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

Sáng, khẳng định nghệ thuật miêu tả tâm lý đặc sắc,xây dựng tình huống bất ngờ và ca ngợi tình cha con thắm
thiết.Vẫn viết về một đề tài dường như đã cũ song truyện mang nhiều giá trị nhân văn sâu sắc.

Câu truyện xoay quanh tình huống gặp mặt của bé Thu và ông Sáu.Khi ông Sáu đi kháng chiên chống Pháp,lúc đó
bé Thu chưa đầy một tuổi.Khi ơng có dịp thăm nhà thì con gái đã lên 8 tuổi.Song bé Thu lại không chịu nhận cha vì
vết thẹo trên má làm ông Sáu không giống như bức ảnh chụp chung với má.Trong ba ngày ở nhà, ông Sáu dùng mọi
cách để gần gũi nhưng con bé vẫn không chịu gọi một tiếng “Ba”. Đến khi bé Thu nhận ra cha mình thì cũng là khi
ông Sáu phải ra đi. Ông hứa sẽ mang về tặng con một cái lược ngà.Những ngày chiến đầu trong rứng, ông cặm cụi
làm chiếc lược cho con gái.Chiếc lược làm xong chưa kịp trao cho con gái thì ông đã hi sinh.Trước khi nhắm mắt
ông chỉ kịp trao cây lược cho người bạn nhờ chuyển lại cho con mình.

Hình ảnh bé Thu là nhân vật trọng tâm của câu chuyện, được tác giả khắc họa hết sức tinh tế và nhạy bén,là một cô
bé giàu cá tính,bướng bỉnh và gan góc.Bé Thu gây ấn tượng cho người đọc về một cô bé dường như lì lợm đến ghê
gớm,khi mà trong mọi tình huống em cũng nhất quyết không gọi tiếng “Ba” ,hay khi hất cái trứng mà ông Sáu gắp
cho xuống,cuối cùng khi ông Sáu tức giận đánh một cái thì bỏ về nhà bà ngoại.Nguyễn Quang Sáng đã khéo léo
xây dựng nhiều tình huống thử thách cá tính của bé Thu,nhưng điều khiến người đọc phải bất ngờ là sự nhất quán
trong tính cách của bé,dù là bị mẹ quơ đũa dọa đánh,dù là bị dồn vào thế bí,dù là bị ông Sáu đánh,bé Thu luôn bộc
lộ một con người kiên quyết ,mạng mẽ.Có người cho rằng tác giả đã xây dựng tính cách bé Thu hơi “thái quá”,song
thiết nghĩ chính thái độ ngang ngạnh đó lại là biểu hiện vơ cùng đẹp đẽ mà đứa con dành cho người cha yêu

quý.Trong tâm trí bé Thu chỉ có duy nhất hình ảnh của một người cha “chụp chung trong bức ảnh với má”.Người
cha ấy không giống ông Sáu,không phải bởi thời gian đã làm ông Sáu già đi mà do cái thẹo trên má.Vết thẹo, dấu
tích của chiến tranh đã hằn sâu làm biến dạng khn mặt ơng Sáu.Có lẽ trong hoàn cảnh xa cách và trắc trở của
chiến tranh,nó cịn q bé để có thể biết đến sự khốc liệt của bom lửa đạn,biết đến cái cay xè của mùi thuốc súng và
sự khắc nghiệt của cuộc sống người chiến sỹ.Cái cảm giác đó khơng đơn thuần là sự bướng bỉnh của một cô bé
đỏng đảnh,nhiễu sách mà là sự kiên định,thẳng thắn ,có lập trường bền chặt,bộc lộ phần nào đó tính cách cứng cỏi
ngoan cường của cơ gian liên giải phóng sau này.

Nhưng xét cho cùng,cơ bé ấy có bướng bỉnh,gan góc,tình cảm có sâu sắc,mạnh mẽ thế nào thì Thu vẫn chỉ là một
đứa trẻ mới 8 tuổi,với tất cả nét hồn nhiên, ngây thơ của con trẻ.Nhà văn tỏ ra rất am hiểu tâm lý của trẻ thơ và diễn
tả rất sinh động với tấm lòng yêu mến và trân trọng một cách đẹp đẽ,thiêng liêng những tâm tư tình cảm vô giá
ấy.Khi bị ba đánh,bé Thu “cầm đũa gắp lại cái trứng cá để vào chén rồi lặng lẽ đứng dậy,bước ra khỏi mâm”.Có
cảm giác bé Thu sợ ông Sáu sẽ nhìn thấy những giot nước mắt trong chính tâm tư của mình? Hay bé Thu dường
như lờ mờ nhận ra mình có lỗi?Lại một loạt hành động tiếp theo “Xuống bến nó nhảy xuống xuồng,mở lịi tói,cố
làm cho dây lịi tói khua rổn rang ,khua thật to,rồi lấy dầm bơi qua sông”.Bé Thu bỏ đi lúc bữa cơm nhưng lại có ý
tạo tiếng động gây sự chú ý.Có lẽ co bé muốn mọi người trong nhà biết bé sắp đi ,mà chạy ra vỗ về,dỗ dành.Có một
sự đối lập trong những hành động của bé Thu,giữa một bên là sự cứng cỏi,già giặn hơn tuổi,nhưng ở khía cạnh khác
cô bé vẫn mong được yêu quý vỗ về.Song khi “Chiều đó,mẹ nó sang dỗ dành mấy nó cũng khơng chịu về”,cái cá
tính cố chấp một cách trẻ con của bé Thu được tác giả

Trong bất kì hồn cảnh nào tình cảm gia đình ln gắn bó khơng thể nao tách rời .Và trong chiến tranh thì tình cảm

đó càng được thể hiện sâu sắc.Ta có thể thấy được tình cảm này qua truyện ngắn "Chiếc lược ngà" của Nguyễn
Quang Sáng .

Ông Sáu rất buồn khi phải xa gia đình của mình nhưng vì nền độc lập của đất nước nên ông Sáu đã qút định tham
gia kháng chiến .Ơng Sáu thốt li đi KC khi chưa biết mặt con gái .

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

ra ông. Tình huống này giống như một nhát cắt vào mối tình phụ tử .Chiến tranh ,bom đạn đã cướp đi người cha
của bé Thu - ông Sáu.

Ông Sáu cũng như bao ngươi dân Việt Nam khác đều nghĩ rằng:một khi chưa có độc lập thì gia đình của ơng cũng
chưa đc hạnh phúc .

Cịn đối với bé Thu ,nó đã ngộ nhận ơng Sáu khơng phải là cha,nó lạnh nhạt ,dửng dưng.Ba ngày ở nhà với ơng Sáu
như một thử thách với lịng kiên nhẫn .Khi ông càng cố làm thân với con thì bé Thu lại càng tỏ thái độ ngang ngạnh
hỗn xược .Đứa trẻ thơ ngây ấy dành hết lòng yêu thương đối với người cha trong tấm ảnh chụp chung với má nó mà
khơng co vết sẹo một cách dữ dằn như người nhận làm cha nó .

Bé Thu đột ngột thay đổi thái đơ. khi nó bắt đầu nhận ra ơng Sáu chính là người cha mà nó hằng mong nhớ .Nhưng
khi nó hiểu ra thì thời gian khơng cịn nữa .Trong cái giây phút không ai ngờ nhất thì nó đã gọi tiếng :"BA..." _tiếng
gọi nó mà nó đã đè nén bao lâu nay.Hóa ra chính thái độ ương ngạnh có phần hỗn xược của Thu lại là tình yêu
thương ba sâu sắc ; tình cảm bền chắc này đã đc bé Thu thể hiện rất đỗi hồn nhiên .

Phải xa con nên ông Sáu nhớ con da diết , ngày nào ông cũng ngắm đứa con gái qua tấm hình .Cho đến ngày đc trở
về thì ông không kìm nổi cảm xúc ,ông đã lao nhanh lên bờ,vừa chạy vừa gọi con . Tiếng gọi mà ông Sáu đã chờ 8
năm xa cách vvuwaf đau đớn vừa chứa đầy tình yêu thương .Vì thương con nên ông rất đau khổ trước sự lạnh lùng
của con ,nhưng ơng vẫn cố làm thân ,chăm sóc và mong con hiểu ra .Khi không kìm chế đc đến nỗi thất vọng ông
đã đánh con để rồi ân hận mãi mãi .

Ông Sáu đã rất hạnh phúc khi đc nghe Thu gọi ba,sau 3 ngày phải chịu đựng sự lạnh nhạt của ng` con thì bây giờ
,điều đó đã đc bù đắp =tình yêu thương của bé Thu đã danh cho ông trc khi lên đg`.

Một cách tiếp nhận đoạn trích "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng13:46', 5/7/ 2005 (GMT+7)

Đoạn trích "Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng trước đây được trích học trong chương trình lớp 7 (trước khi thay
sách) nay được trích học trong chương trình lớp 9. Chứng tỏ tác phẩm mang tính nghệ thuật và tính nhân văn khá sâu sắc.
Chi tiết "mở nút" làm cho đoạn trích "Chiếc lược ngà" trở nên hay nhất và cảm động nhất là cảnh anh Sáu từ giã bé Thu, con
gái của mình để ra chiến trường.

Cuộc gặp gỡ của hai cha con sau hơn 8 năm xa cách chắc sẽ dạt dào xúc động. Nhưng thật trớ trêu là bé Thu không nhận ra
anh Sáu là cha của mình, chỉ vì vết sẹo trên gương mặt của anh khác với bức ảnh anh chụp trước đây. Đến lúc em nhận ra
đó là cha của mình và bộc lộ tình cảm thắm thiết thì cũng là lúc anh Sáu phải ra đi.

Nói sao hết tâm trạng hụt hẫng, đáng thương của anh Sáu trước thái độ ứng xử đầy ngờ vực, lạnh nhạt có phần bướng bỉnh,
ương ngạnh của bé Thu, khi anh Sáu từ chiến trường trở về thăm con, cũng là lần cuối cùng anh gặp con.

Nghe mẹ nó bảo gọi ba vào ăn cơm thì nó lại bảo: "Thì má cứ kêu đi!". Má nó dọa đánh thì nó lại nói trổng: "Vơ ăn cơm! Cơm
<i>chín rồi", "Con kêu rồi mà người ta khơng nghe". Một lần nó đang lnh qnh với nồi cơm đang sôi. Trước mặt anh Sáu bé</i>
Thu cũng chỉ nói: "Cơm sơi rồi, chắc nước dùm cái!". Rồi trong một bữa cơm có đơng đủ mọi người, anh Sáu gắp cái trứng
cá to vàng để vào chén của bé Thu. Nó lấy đũi soi vào chén rồi sau đó hất cái trứng cá ra, cơm văng tung tóe cả mâm... Anh
càng muốn gần con, được vỗ về con thì bé Thu càng xa lánh, càng lạnh nhạt. Anh Sáu càng khao khát nghe một tiếng ba của
bé Thu. Nhưng con bé chẳng bao giờ chịu gọi. Những cử chỉ ấy của bé Thu chẳng khác gì như muối xát vào lòng anh Sáu.
Khi anh Sáu chuẩn bị lên đường, kết thúc những ngày về thăm nhà ngắn ngủi, bé Thu bỗng kêu thét lên: <i>"Ba ...a ...a ...ba".</i>
Tiếng kêu của nó như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người, nghe thật xót xa. Đó là tiếng <i>"ba" mà nó cố đè nén</i>
trong bao nhiêu năm nay, tiếng "ba" như vỡ tung ra từ trong đáy lịng nó, nó vừa kêu vừa chạy xơ tới nhanh như một con sóc,
nó chạy thót lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó vừa nói trong tiếng khóc:

<i>- Ba! Khơng cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con!</i>

Bé Thu hôn ba nó cùng khắp. Nó hơn tóc, hơn cổ, hơn vai và hôn cả vết sẹo dài bên má của ba nó mà trước đây nó vốn sợ
sệt.

Tiếng gọi và cử chỉ của bé Thu đối với anh Sáu lúc chia tay là biểu hiện của sự hối tiếc, mong được tha thứ, là nỗi vui mừng,
là tình cảm dạt dào của tình phụ tử.

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

của anh Sáu cũng có thể giải thích ngun nhân vì sao khi các hoa hậu, nghệ sĩ, vận động viên... đăng quang, chúng ta
thường thấy những giọt nước mắt lăn dài trên đôi má của họ.

Những giọt nước mắt của hai cha con lúc chia tay đã nói lên tất cả. Phải chăng đó là niềm hạnh phúc, là tình phụ tử thiêng
liêng và cũng là bi kịch thường thấy trong những năm tháng chiến tranh?

Nhưng trước sau bé Thu vẫn là một đứa bé rất Nam Bộ với tất cả những nét hồn nhiên thơ ngây, có cá tính mạnh mẽ, biết
xúc động, giàu lịng thương u... Điều này cũng có thể lý giải vì sao sau này lớn lên Thu đã nhanh chóng trở thành một cơ
gái giao liên gan dạ, dũng cảm, mưu trí trước kẻ thù.

Đoạn trích tuy ngắn gọn nhưng thể hiện diễn biến nội tâm của hai cha con hết sức kịch tính. Điều đó phải chăng một phần là
nhờ nghệ thuật xây dựng tình huống, nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật tuyệt vời của nhà văn, khắc họa qua hành
động, ngôn ngữ, suy nghĩ của nhân vật !

Những người viết truyện đều biết câu nói mang tính “kinh điển” về nghề của một nhà văn có uy tín thế giới là “chi
tiết nhỏ làm nên tác phẩm lớn”. Đọc truyện của Nguyễn Quang Sáng, tơi thấy tác giả rất có ý thức trong việc sử
dụng chi tiết “nhỏ” để làm ra những truyện sau này được Giải thưởng Hồ Chí Minh.

Trong truyện <i>Chiếc lược ngà</i>, những chi tiết như con bé khơng nhìn ba nó, khơng cho ba nó ngủ chung với mẹ con
nó (trong mấy ngày gặp nhau quí báu lúc chiến tranh) vì ba nó có một cái thẹo trên mặt, khơng giống hình chụp với
má nó, nhưng khi bà ngoại nó giải thích rõ vì Tây bắn ba nó bị thương thì con bé đeo cứng ba nó, dù đã đến lúc ba
nó phải chia tay vì nhiệm vụ, “<i>con bé hét lên, hai tay nó siết chặt lấy cổ, chắc nó nghĩ hai tay khơng giữ được ba </i>
<i>nó, nó dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó, và đơi vai nhỏ bé của nó run run</i>”. Bà ngoại nó dỗ nó để ba nó đi,
khi về sẽ mua cho nó cái lược, c<i>on bé lại ơm chầm ba nó một lần nữa và mếu máo: “Ba về ba mua cho con một cây</i>
<i>lược nghe ba” – nó nói trong tiếng nấc, vừa nói vừa từ từ tụt xuống</i>. Chi tiết này thật nhói lịng: ước mơ hay cái giá
phải trả sao mà đơn sơ, giản dị làm vậy. Sau đó, ba nó lên chiến khu và may mắn có được khúc ngà voi để tỉ mẩn

làm ra một chiếc lược ngà hy vọng có ngày mang về cho con gái. Nhưng ba nó bị máy bay Mỹ bắn chết, chỉ gửi lại
chiếc lược cho người kể chuyện “bằng ánh mắt”. Tác giả viết: <i>Trong những ngày đen tối ấy, người sống phải sống </i>
<i>bí mật thì cũng đã đành một lẽ, cịn người chết cũng phải chết bí mật nữa. Sống như thế và chết như thế, hỏi vậy </i>
<i>làm sao mà chịu được? Chúng ta buộc phải cầm súng</i>. Nguyễn Quang Sáng có một biệt tài là nói thẳng vào bản
chất của vấn đề bằng những lời rất giản dị và những chi tiết, hình tượng rất giản dị. Sau đó, người kể chuyện mang
chiếc lược ngà về trao lại cho cô giao liên dũng cảm, cũng chính là cô con gái của người cha đã để lại chiếc lược
ngà cho con, một hạnh phúc hết sức giản dị, giản dị đến nhói lịng hiện lên qua hình ảnh của chiếc lược.

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

đưa tay vuốt ngực và cất tiếng: <i>“… Bốn năm nay tơi khơng nói, khơng phải tôi câm. Mà tôi im lặng. Đã đến lúc </i>
<i>chúng ta không im lặng được nữa. Đã đến lúc chúng ta phải…”</i> Thú thật, tôi chưa được đọc tác phẩm văn chương
nào nói về Đồng khởi mà gây ấn tượng mạnh mẽ, lâu bền như <i>Quán rượu người câm</i> của Nguyễn Quang Sáng.
Cũng như tôi chưa đọc được một tác phẩm văn chương thế giới nào nói lên nỗi niềm của một dân tộc buộc phải
cầm súng để bảo vệ phẩm giá, hơn nữa, bảo vệ quyền được sống, được làm người của mình như Quán rượu người
câm của Nguyễn Quang Sáng. Đừng sợ đây là một chuyện viết về chiến tranh mà làm nhẹ tính nhân văn của nó. Ở
đây, vẫn là cái tài của người viết nói lên bản chất của vấn đề một cách giản dị, bằng những chi tiết rất giản dị nhưng
cũng hết sức ấn tượng. Cái chót lưỡi đứt lìa của cô gái nhỏ trung trinh vẫn đỏ hỏn và lay động trong tâm trí của ai
đã từng đọc Quán rượu người câm! Sau này, có ý kiến cho rằng Việt Nam không cần tiến hành chiến tranh giải
phóng cũng có thể có độc lập, thống nhất. Nhưng chân lý là cụ thể, mọi giả định đều chỉ là giả định, và giả định nào
không thể chứng minh được liệu có ai tin khơng, hay chỉ gợi ra câu hỏi: giả định từ xương máu của những người
ngã xuống thì để làm gì…

Trong kịch bản phim Cánh đồng hoang, chi tiết vợ chồng Ba Đô đặt con trên chậu thau để tránh máy bay Mỹ bắn
trong vùng Đồng Tháp Mười mùa nước nổi mênh mông, rồi đến cao trào là cho con vào túi nhựa dìm xuống nước
tránh làn đạn kẻ thù là những chi tiết có một khơng hai trong cuộc chiến ở Việt Nam. Có lẽ cả thế giới này khơng
đâu có những chi tiết về chiến tranh vừa đầy tính ác liệt vừa đầy tính nhân văn như vậy. Hơn nữa, lần đầu tiên công
chúng biết đến chi tiết này là biết qua phim, nên hiệu quả nghệ thuật đã lên tột đỉnh. Tơi có đọc kịch bản này,
nhưng kịch bản mà tả cái sự bỏ con trong túi nhựa dìm xuống nước tránh đạn máy bay nó vịng vo lắm, chỉ để cho
đạo diễn làm phim. Quả thật cái chi tiết độc này chỉ có phim mới lên hết ý, lên trực tiếp, đi thẳng vào tim óc người
xem bằng hình, chứ chữ thì còn quanh co lắm người đọc mới hình dung ra. Chi tiết này chính tác giả cũng biết giá
trị của nó nên ơng “ém” lại cả chục năm trời, không hé răng dù với những bạn viết thân thiết và cận kề hàng ngày,

vì các bạn văn thường “xuất bản mồm” tác phẩm của mình cho bạn bè để lấy thêm hứng, để “tẩm ướp thêm gia vị”
trước khi cho tác phẩm của mình “lên bếp xào nấu”. Chẳng hạn như tiểu thuyết Đất lửa, tôi được nghe tác giả “xuất
bản mồm” chương đầu trước khi đọc nó trên giấy… Cịn Cánh đồng hoang thì đến khi xem buổi chiếu duyệt phát
hành, tôi mới biết và lập tức “tâm phục khẩu phục” nên ôm lấy đạo diễn Hồng Sến và nói đùa: “Ơng với ông Sáng
sắp sẵn rổ mà đi lượm huy chương”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

trong, có chuyện này: có người sắp “làm thịt” <i>Đất lửa</i>. Vì trong tập 1 có chỗ viết về một anh bộ đội đốt nhà dân.
Viết về tơn giáo, nhiều vấn đề gai góc mà lại sinh chuyện nữa… Gay go đây, nhiều bạn đã “chết” vì những chụn
bị “bắt giị” như vậy… Tơi tự hỏi: cuốn sách hay quá nhưng vì sao sinh chuyện thế nhỉ? Trả lời câu này không dễ,
nhưng không phải là không thể trả lời. Vấn đề là thời gian… Nhưng Nguyễn Quang Sáng ln có “quới nhơn phù
trợ”, gay go gì rồi cũng đều qua. Tôi đọc bài viết chỉ chú ý có một chi tiết: anh bộ đội đốt nhà dân đó là một tên
gián điệp! À, ra vậy! Xin quí vị chờ xem tập II. May quá và cũng nhẹ nhàng quá, bạn bè thở phào. Và “sự cố” qua
đi, nhưng tiếc là cuốn sách hay mà không để lại ấn tượng đậm đà trên báo chí. Đến nay, <i>Đất lửa </i>được in lại trong
<i>Nguyễn Quang Sáng, tác phẩm được Giải thưởng Hồ Chí Minh</i>. Thế nhưng, do nhiều nguyên nhân, tập II đến bây
giờ vẫn chưa ra. Tuy nhiên, chỉ với tập I, <i>Đất lửa </i>đã ghi một dấu ấn là cuốn tiểu thuyết xuất sắc của Nguyễn Quang
Sáng, và một thành tựu đáng ghi nhận của văn chương Việt Nam.

*

Thật ra, bất cứ người viết văn nào cũng đều biết “chi tiết nhỏ làm nên tác phẩm lớn” và không ít tác phẩm của
các nhà văn Việt Nam đều có những “chi tiết nhỏ” như vậy. Nhưng vì sao “chi tiết nhỏ” của họ chưa làm nên tác
phẩm lớn, nói cách khác, tác phẩm họ chưa dành được vị trí xứng đáng? Trong văn chương, vừa có vấn đề tài năng
vừa có cái duyên may rủi. Ví dụ một tác phẩm ra đời trước đây ba bốn chục năm có thể bị đánh tơi bời nhưng sau
này người ta thấy chẳng có gì đáng “đánh đòn hội chợ” như vậy, hoặc một tác phẩm hay lại bị bỏ sót hoặc cố tình
lờ đi... Cho nên, ngoài yếu tố tài năng của tác giả, còn nhiều yếu tố khác. Ai cũng biết cái khâu liên hoàn này: tác
giả, tác phẩm, thời đại, công chúng… Tác phẩm của Nguyễn Quang Sáng cũng như của nhiều nhà văn nổi tiếng
khác đều có cơ duyên hội tụ khá đầy đủ của những yếu tố này.

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

Nói về chi tiết nhỏ làm nên tác phẩm lớn thì gần đây, có một ý kiến đăng báo cho rằng tiểu thuyết (tức truyện
gồm đoản thiên, trường thiên…) là bịa để nói lên sự thật. Ý kiến này khơng ổn. Xưa nay, các nhà văn có nghề đều

nói tiểu thuyết là bịa như thật. Đây mới là ý kiến xác đáng. Nhà văn có thể bịa ra tình huống, diễn tiến… của
truyện, nhưng chi tiết thì không thể bịa. Không thể bịa ra cái túi nhựa dìm con trẻ xuống nước để tránh đạn máy bay
mà phải sống chết, phải lăn lộn ở Đồng Tháp Mười trong chiến tranh mới ra chi tiết ấy. Không thể bịa tiểu thuyết
để nói lên sự thật mà phải từ sự thật bịa ra tiểu thuyết. Đây không phải chuyện chơi chữ. Về lý luận thì “bịa để nói
sự thật” xuất phát từ triết học duy tâm, trái với triết học duy vật, là sự vật phải có trước rồi mới bịa truyện được. Về
thực tiễn, nó làm cho người sáng tác và người thưởng thức lạc hướng, bỏ sự thật ngoài đời để chạy theo cái gọi là
sự thật nhưng thực chất là do người viết bịa ra. Cái túi nhựa cứu trẻ con trong phim Cánh đồng hoang do Nguyễn
Quang Sáng viết kịch bản, là một chi tiết thật, khơng ai có thể bịa được. Nó là chi tiết nhỏ làm nên tác phẩm lớn. Và
người sáng tác cũng như người thưởng thức hay phê bình, lý luận không nên bỏ “sự thật thật” mà theo “sự thật bịa”
do người viết nghĩ ra…

</div>

<!--links-->
Chiec luoc nga

• 21
• 856
• 4