Tiet 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Ngày soạn 23/8/2011

Ngày giảng 27/8/2011

<b>CHƯƠNG I</b>

<b>CÁC NƯỚC CHÂU Á, CHÂU PHI VÀ KHU VỰC MĨ LA TINH</b>
<b>Tiết 1 - Bài 1</b>

<b>NHẬT BẢN</b>
<b>I. Mục tiêu:</b>

<b>1. Kiến thức: Sau tiết học cần giúp học sinh nắm được: Nguyên nhân, nội dung nổi bật</b>
của cải cách Minh Trị, ý nghĩa lịch sử.

<b>2. Kỹ năng: phân tích, đánh giá , khái quát. </b>

<b>3. Tư tưởng, tình cảm: Học hỏi những cải cách của Nhật Bản, liên hệ với công cuộc đổi</b>
mới đất nước hiện nay

<b>II. Đồ dùng dạy học: Chân dung Thiên hoàng Minh Trị; hình ảnh lễ khánh thành đồn tàu</b>
ở Nhật Bản; lược đồ sự bành trướng của đế quốc Nhật Bản cuối thế kỷ XIX – đầu XX

<b>III. Phương pháp : Đ ộng não, thuyết trình.</b>
<b>IV. Tổ chức giờ học:</b>

<b>1. Khởi động:</b>

<b>- Mục tiêu: Giới thiệu chương trình lớp 11 và dẫn dắt vào bài mới</b>
<b>- Thời gian: 3’</b>

<b>- Cách thức tiến hành: </b>

GV: Chương trình Lịch sử lớp 11 bao gồm các phần: Lịch sử thế giới cận đại phần tiếp
theo; Lịch sử thế giới hiện đại từ 1917 – 1945; Lịch sử Việt Nam từ 1858 – 1918. Cuối thế kỉ
XIX đầu thế kỉ XX hầu hết các nước châu Á đều ở trong tình trạng chế độ phong kiến khủng
hoảng suy yếu, bị các đế quốc phương Tây xâm lược, cuối cùng đều trở thành thuộc địa của
chủ nghĩa thực dân. Trong bối cảnh chung đó Nhật Bản vẫn giữ được độc lập và phát triển
nhanh chóng về kinh tế, trở thành một nước đế quốc duy nhất ở châu Á. vậy tại sao trong bối
cảnh chung của châu Á, Nhật Bản đã thoát khỏi sự xâm lược của các nước phương Tây, trở
thành một cường quốc đế quốc? Để hiểu được vấn đề này, chúng ta cùng tìm hiểu bài 1: <b>Nhật</b>
<b>Bản</b>

<b>Hoạt động của GV và HS</b> <b>Kết luận sau các hoạt động</b>
<b>2. Hoạt động 1: Nhật Bản từ đầu thế kỉ</b>

<b>XIX đến trước năm 1868</b>

- Mục tiêu: <i>Biết được nét chính về tình</i>
<i>hình kinh tế, chính trị, xã hội của Nhật trước</i>
<i>cuộc cải cách Minh Trị và hiểu được đây cũng</i>
<i>là nguyên nhân dẫn đến cuộc Duy tân Minh Trị</i>
<i>năm 1868.</i>

- Thời gian: 10 phút

- Đồ dùng dạy học: bản đồ hành chính thế
giới

- Các bước tiến hành

<b>Bước 1: Làm việc cả lớp, cá nhân</b>

<b>GV: Sử dụng bản đồ giới thiệu về vị trí</b>
của Nhật: Nằm phía Đơng Bắc Á, gồm 4 đảo
lớn: Honsu, Hokaiđo, Kiusu, Sikoku; diện tích
khoảng 374 km2_{. Sau đó giới thiệu, vào nửa đầu}

<b>Kết luận sau hoạt động 1</b>

<b>1. Nhật Bản từ đầu thế kỉ XIX đến</b>
<b>trước năm 1868</b>

<i>- Kinh tế:</i> Nông nghiệp lạc hậu,
những mầm mống kinh tế tư bản chủ
nghĩa đã hình thành và phát triển nhanh

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

thế kỉ XIX, chế độ phong kiến ở Nhật khủng
hoảng suy yếu.

Pv:<i> Biểu hiện của sự khủng hoảng suy yếu</i>
<i>đó?( Kinh tế, chính trị, xã hội )</i>

<b>HS: Trả lời, bổ sung</b>

<b>GV: Nhận xét, bổ sung, phân tích, chốt</b>
ý.Gv kết hợp giải thích về chế độ Mạc phủ.

<b>Bước 2: Làm việc cá nhân</b>

<b>GV:</b><i> Sự suy yếu của Nhật nửa đầu thế kỉ</i>

<i>XIX trong bối cảnh thế giới lúc đó dẫn đến hậu</i>
<i>quả nghiêm trọng gì?</i>

<b>HS: Trả lời, bổ sung</b>

<b>GV: Nhận xét, phân tích, chốt ý.Gv nhấn</b>
mạnh đây là điều kiện thuận lợi cho các nước tư
bản Âu – Mĩ nhịm ngó xâm lược.Gv mở rộng:
trong bối cảnh đó Trung Quốc, Việt Nam… lựa
chọn con đường bảo thủ, còn Nhật lựa chọn
con đường nào? Bảo thủ hay cải cách? Để hiểu
được điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu nội dung
tiếp theo của bài học.

<b>3. Hoạt động 2: Cuộc Duy tân Minh Trị. </b>
<b>- Mục tiêu: </b> <i>Trình bày được những nội</i>
<i>dung chính của cuộc Duy tân Minh Trị trên các</i>
<i>mặt kinh tế, chính trị, văn hố giáo dục, qn</i>
<i>sự, từ đó hiểu rõ ý nghĩa, vai trị của những cải</i>
<i>cách đó :</i>

<b>- Thời gian: 15p</b>

<b>- ĐDDH: Chân dung Thiên hoàng Minh Trị</b>
<b>- Các bước tiến hành: </b>

<b>Bước 1: Làm việc cá nhân</b>

CH: <i>Hãy giới thiệu vài nét về Thiên hồng</i>
<i>Minh Trị(dựa vào hình SGK)?.</i>

HS: Trình bày, nhận xét, bổ sung.

GV: Nhận xét, giới thiệu về Thiên hoàng
Minh Trị

<b>Bước 2: Làm việc cá nhân</b>

CH: <i>Những nội dung cơ bản của cuộc Duy</i>
<i>tân Minh Trị?</i>

HS: Trả lời, bổ sung.

GV: Nhận xét, chốt lại những nội dung
chính.

<b>Bước 3: Làm việc nhóm 2 bàn trong 3phút </b>
CH: <i>Ý nghĩa, vai trò nổi bật của cuộc Duy</i>
<i>tân Minh Trị là gì?</i>

HS: Trả lời, bổ sung.

GV: Nhận xét, chốt lại ý nghĩa.

chóng.

<i>- Chính trị:</i> Vẫn là 1 quốc gia phong
kiến. Thiên Hồng có vị trí tối cao nhưng
thực quyền thuộc về Tướng quân –
Sôgun.

<i>- Xã hội:</i> Giai cấp tư sản ngày càng
trưởng thành và có thế lực về kinh tế,
song khơng có quyền lực về chính trị.
Mâu thuẫn xã hội gay gắt.

- Các nước đế quốc đe dọa xâm
lược.

=> Nhật Bản đứng trước sự lựa
chọn hoặc là tiếp tục duy trì chế độ phong
kiến hoặc là tiến hành cải cách, duy tân
đưa đất nước phát triển theo con đường
đổi mới.

<b>Kết luận sau hoạt động 1</b>
<b>Cuộc Duy tân Minh Trị</b>

- Cuối 1867 - đầu năm 1868, chế độ
Mạc Phủ bị sụp đổ. Thiên hoàng Minh
Trị sau khi lên ngôi đã tiến hành một loạt
cải cách tiến bộ:

+ <i>Về chính trị:</i> xác lập quyền thống
trị của quý tộc, tư sản; ban hành Hiến
pháp năm 1889, thiết lập chế độ quân chủ
lập hiến.

<i>+ Về kinh tế:</i> thống nhất thị trường,
tiền tệ, phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa

ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng,
đường sá, cầu cống...

<i>+ Về quân sự: </i>tổ chức và huấn luyện
quân đội theo kiểu phương Tây, thực hiện
chế độ nghĩa vụ qn sự, phát triển cơng
nghiệp

quốc phịng.

<i>+ Về giáo dục: </i>thi hành chính sách
giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung
khoa học - kĩ thuật, cử học sinh ưu tú du
học ở phương Tây.

<i><b>- Ý nghĩa:</b></i>

+ Tạo nên những biến đổi xã hội sâu

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>3. Hoạt động 2: Nhật Bản chuyển sang</b>
<b>giai đoạn đế quốc chủ nghĩa . </b>

<b>- Mục tiêu: </b><i>Biết được những biểu hiện về</i>
<i>sự hình thành chủ nghĩa đế quốc ở Nhật Bản</i>
<i>vào cuối thế XIX - đầu thế kỉ XX</i>.

<b>- Thời gian: 12p</b>

<b>- Đồ dùng dạy học: Hình ảnh lễ khánh</b>
thành một đoàn tàu ở Nhật Bản; lược đồ về sự

bành trướng của Nhật Bản cuối thế kỷ XIX đầu
XX

<b>Các bước tiến hành: </b>
<b>Bước 1: Làm việc cả lớp</b>

GV: <i>Tình hình Nhật Bản sau Duy tân Minh</i>
<i>Trị?</i>

HS: Trả lời, bổ sung

GV: Nhận xét, bổ sung sự phát triển mạnh
mẽ của kinh tế Nhật Bản.

<b>Bước 2: Làm việc cá nhân</b>

CH: <i>Những biểu hiện nào chứng tỏ Nhật</i>
<i>Bản đã chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ</i>
<i>nghĩa vào cuối thế kỷ XIX?</i>

HS: Trả lời, bổ sung

GV: Nhận xét, bổ sung, phân tích sự phát
triển mạnh của kinh tế dẫn tới sự ra đời các
công ty độc quyền chi phối kinh tế và chính trị
Nhật bản; sức mạnh quân sự được tăng lên và
thi hành chính sách bành trướng thuộc địa,
ngược lại đời sống nhân dân vô cùng cực khổ.

rộng trên tất cả các lĩnh vực, có ý nghĩa

như một cuộc cách mạng tư sản.

+ Tạo điều kiện cho sự phát triển chủ
nghĩa tư bản, đưa Nhật Bản trở thành
nước tư bản hùng mạnh ở châu Á.

<i><b>- Tính chất: là 1 cuộc cách mạng tư</b></i>
sản

<b>Kết luận sau hoạt động 2</b>

<b> Nhật Bản chuyển sang giai đoạn</b>
<b>đế quốc chủ nghĩa</b>

- Kinh tế phát triển nhanh chóng dẫn
tới sự ra đời các cơng ti độc quyền như
Mítxưi, Mítsubisi,... lũng đoạn nền kinh
tế, chính trị Nhật Bản.

- Kinh tế phát triển đã tạo sức mạnh
về quân sự, chính trị. Giới cầm quyền đã
thi hành chính sách xâm lược hiếu chiến

- Quyền sở hữu ruộng đất phong kiến
vẫn được duy trì. Tầng lớp quý tộc vẫn có
ưu thế chính trị lớn và chủ trương xây
dựng đất nước bằng sức mạnh qn sự.
Tình hình đó làm cho đế quốc Nhật Bản có
<b>đặc điểm là đế quốc phong kiến quân</b>
<b>phiệt. </b>

- Quần chúng nhân dân, tiêu biểu là
cơng nhân bị bần cùng hố. Phong trào
đấu tranh của giai cấp công nhân lên cao,
dẫn tới sự thành lập của Đảng Xã hội dân
chủ Nhật Bản năm 1901.

<b>V. Tổng kết và hướng dẫn học sinh học tập: 3’</b>

<b>a) Củng cố: Từ một nước phong kiến lạc hậu, khủng hoảng và đứng trước nguy cơ bị</b>
phương Tây xâm lược (như các nước châu Á khác) nhưng với sự nhanh nhạy Thiên hoàng đã
tiến hành Duy tân tạo ra sự thay đổi mạnh mẽ biến từ một nước nghèo trở thành một đế quốc đi
xâm lược các nước khác.

<b>b) Dặn dò, bài tập: Đọc trước bài Ấn Độ và trả lời các câu hỏi cuối mục, cuối bài</b>

</div>

<!--links-->