phat giao va su anh huong cua no den

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (164.46 KB, 17 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Bài tiểu luận:

Phật giáo và sự ảnh hưởng ảnh

hưởng của nó đến đời sống tinh

thần của người Việt Nam

MỞ ĐẦU

Tôn giáo là một nhu cầu của bộ phận văn hóa tinh thần của từng con người ,của
từng cộng đồng xã hội.Trong đó Phật giáo là một trào lưu triết học tơn giáo với cái
đích là cứu con người thốt khỏi nổi khổ.Nó xuất hiện cuối thế kỉ 6 trước công
nguyên ở Ấn Độ.

Nội dung cơ bản của triết học Phật giáo là đề cập đến việc lý giải căn nguyên của
nổi khổ và tìm con đường giải thốt con người khỏi nổi khổ triền miên đó.

Phật giáo khởi thủy ở Ấn Độ truyền đi khắp các xứ lân cận.Trước hết sang các
nước Trung Á rồi sang Tây Tạng,Trung Hoa, Nhật Bản và các nước miền Nam
Châu Á. Việt Nam cũng thuộc trong phạm vi ảnh hưởng ấy.Mỗi khi Phật giáo vào
nước nào tùy theo phong tục mỗi nước mà có sự khác nhau. Phật giáo ở mổi nước
có một tinh thần và tính cách khác nhau như lịch sử nước ấy.

Phật giáo đến với người Việt Nam từ rất lâu đời, vào khoảng nửa cuối thế kỉ
thứ I. Do bản chất từ bi hỉ xã, đạo Phật đã nhanh chóng tìm được chỗ đứng và bám
rể vững chắc trên đất nước ta.

Từ khi vào Việt Nam, Phật giáo ảnh hưởng sâu sắc đến dời sống tinh thần của
người Việt Nam. Vì các triết lý Phật giáo xuất phát từ tâm tư và nguyện vọng của
người lao động nên số người theo Phật tăng nhanh. Những ảnh hưởng của tư tưởng
Phật giáo ăn sâu vào đời sống của đại đa số người dân Việt Nam không chỉ từ
trong giai đoạn đầu của lịch sử dân tộc mà cịn ngay cả cuộc sống ngày nay. Vì vậy

việc tìm hiểu về Phật giáo và những ảnh hưởng của nó đối với đời sống tinh thần
của người Việt Nam là hết sức cần thiết.

 Cấu trúc của tiểu luận gồm những phần chính sau:

Chương I:Nguồn gốc,quan điểm của triết học Phật giáo

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

NỘI DUNG

Chương I:

NGUỒN GỐC,QUAN ĐIỂM CỦA TRIẾT

HỌC PHẬT GIÁO:

I.Nguồn gốc lịch sử của Phật giáo:

Là một đạo giáo hịa bình tràn đầy đức tính từ bi, trí tuệ dũng cảm, bình đẳng,
vơ ngã, vị tha…hiện nay Phật giáo lan khắp năm châu bốn biển. Không chỉ thâu
hẹp trong vùng Châu Á như trước đây. Nguồn gốc Phật giáo xuất phát từ Ấn Độ.
Giáo chủ là Phật Thích Ca Mâu Ni.

1.Bối cảnh Ấn Độ thời Đức Phật:

Vào thời cổ đại, Ấn Độ là nước đa thần giáo, chế độ mẫu hệ. Đến thời người
Aryan tràn vào xâm chiếm, xã hội Ấn Độ chia thành bốn giai cấp là Đạo sĩ (Bà La
Môn), Vua Quan(Sát Đế Lợi), Cơng Nơng Thương(Phệ Xá) và Nơ lệ(Thủ đà la).
Gia đình chuyển thành phụ hệ.

Về tư tưởng tôn giáo

Dù nhiều đạo giáo vẫn tồn tại nhưng giáo sĩ Bà la môn truyền bá tư tưởng nhất

thần. Triết lý tôn giáo phủ nhận vai trò của con người đối với cuộc đời và cả thế
giới khách quan. Kết quả là sinh ra hai xu hướng là trốn đời khổ hạnh hoặc xuôi
theo dòng đời hưởng lạc thú vật chất. Từ hai mặt xã hội và tôn giáo, người dân Ấn
Độ mất niềm tin ,mong ước có một vị cứu tinh ra đời để xóa bỏ giai cấp bất cơng
và ổ định tư tưởng tôn giáo, đem lại an lạc hạnh phúc cho mọi người.

Trong bối cảnh đó, đức Phật Thích Ca Mâu Ni ra đời.

2.Đức Phật Thích Ca Mâu Ni

a. Thái tử Tất Đạt Đa:

Ngồi bất cơng xã hội, tơn giáo phức tạp, đất nước Ấn Độ chia thành nhiều
nước nhỏ thường tranh chấp nhau chẳng khác thời chiến quốc bên Trung Quốc,
thời 12 sứ quân ở Việt Nam.

Trong các nước đó, quốc gia giàu mạnh nhất là Ca Tỳ La Vệ(Kapilavastu), phía
bắc Trung Ấn, nay là pipsava, phía nam nước Nepal. Nhà vua trị vì nước đó tên là
Tịnh Phạn(Sudhodana). Vào năm 204 trước Công Nguyên, hoàng hậu
MaDa(Maya) hạ sinh một hoàng tử khôi ngô tuấn tú tại vườn ngự uyển Lâm Tỳ Ni
(Lumbini) dước gốc cây Ưu Bát La thường gọi là cây Vơ Ưu (Asokaa) có hoa với
màu sắc rực rỡ.

Thái tử có tên là Tât Đạt Đa lớn lên, Thái tử văn võ song tồn,có vợ là cơng chúa
Da Du Đà La (Yasodara), con vua Thiện Giác. Cuộc sống Thái tử rất đầy đủ,
khơng thiếu một thứ gì trên trần gian.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Trước bối cảnh xã hội giai cấp, tư tưởng tơn giáo siêu hình, cuộc sống con
người cậy mạnh hiếp yếu…Năm 29 tuổi, Thái Tử đã thoát ngục vàng, đến bên
dóng A Nơ Ma cắt tóc làm nhà đạo sĩ

Sau thời gian học đạo 6 năm, Thái Tử thấy con người hưởng lạc sẽ bê tha thối
nát; còn tu khổ hạnh chỉ chuốc thêm khổ thân; chỉ có con đường trung đạo mới
mong thành chính quả. Bởi thế, Thái Tử đã bỏ năm anh em ông Kiều Trần
Như,dùng bát sữa của Tu Xá Đề(Sajata) xuống sông Ni Liên tắm rửa rồi lên thiền
quán dưới gốc cây Tất Bát La xứ Ba La Nại.Qua 49 ngày chiến đấu với nội ngoại
ma,Thái Tử đã chứng tam minh là Túc mạng minh,Thiên nhân minh,Lậu tân minh
và thành Phật hiệu là Thích Ca Mâu Ni năm 36 tuổi

c.Đức Phật giáo hóa và Niết Bàn:

Thành Phật rồi,Đức Phật đến rừng nai xứ Ba La Nai giáo hó năm người bạn
cùng tu khổ hạnh ngày trước cùng nhóm Kiều Trần Như với phái Tứ đế

Khắp vùng Ngũ Hà suốt 45 năm,đúc Phật thuyết pháp trên 300 hội,vào tận
hang cùng ngõ hẻm một cách tận tụy và rộng rãi.Phật đã dừng chân bên vệ đường
xâu kim cho một bà già mù lịa;săn sóc,dọn dẹp ơ uế cho người bệnh.Vì từ bi,bình
đẳng,đức Phật đã nhận cái tát của em bé cúng dường,nhận thức ăn dư thừa của một
tiện nữ dâng cúng.Phật cồn cho người dâm nx vào giáo hội.Với hiếu đạo,Phật đã
đích thân khuân quan tài của vua Tịnh Phạn.Phật đã giáo hóa khơng lúc nào ngừng
nghỉ.Phật làm tất cả mọi việc dù là rất nhỏ…Tất cả việc làm của Phật chỉ có mục
đích duy nhất là bày trí kiến Phật cho chúng sinh. Phật đến rừng SaLa vào Niết
Bàn lúc nửa đêm dưới ánh trăng rằm tỏa rạng vào năm 80 tuổi

II. Những quan điểm triết học của Phật giáo:

Qua bao thăng trầm của lịch sử, mãi đến ngày nay, Phật giáo đã không những
vẫn tồn tại mà còn được lan truyền khắp thế giới và được nhiều tầng lớp người tơn
kính, lưu tâm tìm hiểu. Được như thế, ngoài nhân cách của Đức Phật cịn nhờ giáo
lí, giáo luật, lễ nghi của Phật giáo.

1.Quan điểm của Phật giáo về thế giới quan:

Quan điểm về thế giới quan về Phật giáo được thể hiện tập trung ở nội dung
của ba cặp phạm trù: vô ngã, vô thường, và Duyên.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Đức Phật dạy:” Cái gì có trong thế gian là biến đổi, hư hại, là vơ thường. vì
vậy, vơ thường nghĩa là khơng thường, không ở mãi trong một trạng thái nhất định,
luôn luôn thay đổi hình dạng, từ hình thành đến biến đổi đến tan rã. Vô thường là
phương pháp chỉ rõ mặt trái của đời, bài trừ sự mê lầm, ngăn chặn người chạy theo
vật dục. Nó chưa phải là thuyết tuyệt đối. Vô thường là một định luật chi phối tất
cả sự vật từ tâm đến hồng cảnh. Hiểu lí vơ thường, con người dễ giữ được bình
tỉnh, thản nhiên trước cảnh đổi thay bất thường.

Duyên: tất cả các sự vật, hiện tượng tồn tại trong vũ trụ, từ những cái vô cùng
nhỏ đến những cái vơ cùng lớn đều khơng thốt khỏi sự chi phối của nhân duyên:
cái nhân(hetu) nhờ có cái duyên(prattiya) mới sinh ra mà thành quả(phla). Qủa lại
do cái duyên mà thành ra nhân khác, nhân khác lại nhờ có duyên mà thành ra quả
mới… Cứ thế, nối tiếp nhau vô cùng, vô tận mà thế giới, vạn vật. muôn lồi cứ
sinh sinh hóa hóa mãi theo quy luật nhân quả. Nhân là cái mầm; quả là cái hạt, cái
trái do mầm ấy phát sinh. Nhân và quả la hai trạng thái nối tiếp nhau, nương tựa
vào nhau. Khơng có nhân khơng thể có quả, khơng có thì khơng thể có nhân. Nhân
nào quả ấy.

Con người do nhân duyên kết hợp và được tạo thành bới hai thành phần: thể
xác và tinh thần. Hai thành phần ấy là kết quả hợp tan của Ngũ Uẩn. Hai thành
phần tạo nên Ngũ Uẩn, do nhân duyên hợp thành. Mỗi con người cụ thể có danh
sắc(nâma-suna), Duyên hợp Ngũ Uẩn thì là ta, duyên tan Ngũ Uẩn thì khơng cịn
ta, là diệt.Nhưng khơng phải là mất đi mà trở lại với ngũ uẩn.Ngay các yếu tố của
ngũ uẩn cũng ln biến hóa theo quy lt nhân quả khơng ngừng.

Cho nên,con người cứ biến hóa,vụt mất,vụt cịn,khơng có sự vật riêng biệt tồn
tại mãi mãi,khơng có cái tơi thượng đỉnh.Cái tơi hơm qua khơng cịn là cái tơi hơm
nay nữa.Vì khơng nhận thực được cái gọi là biến ảo(Maya),vô thường,vô định của
vạn vật mới là thường hằng và chân thực;khơng nhận thức được rằng: “cai tơi” có
mà khơng,khơng mà có,nên người ta lầm tưởng ta tồn tại mãi mãi,cái gì cũng
thường định, cái gì cũng là của ta,là ta,do ta nên con người cứ khát ái,tham
dục,hành động chiếm đoạt nhằm thỏa mãn những ham muốn dục vọng đó,tạo
những kết quả,gây nghiệp báo(Karma),mắc vào bể khổ triền miên không
dứt(Sam-sara).

Đã mắc vào sự chi phối của quy luật nhân duyên là chụi nghiệp báo và kiếp
luân hồi.Đó là cách lý giải căn nguyên của nổi khổ của con người Phật giáo.

2.Quan điểm của Phật Giáo về nhân sinh quan:

a.Quan điểm của Phật Giáo về nghiệp:

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Nghiệp báo là một định luật nhân quả trong lĩnh vực luân lý hay như người
Phương Tây gọi là “ảnh của hành động”

Có vài ý kiến cho rằng thuyết nghiệp báo là loại xoa dịu, ru ngủ những
con người xấu số.Nhưng đức Phật không hề dạy thế,thuyết nghiệp báo trong
đức Phật cũng không bao giờ chấp nhận một cuộc sống phán sử sau kiếp
sống.Theo lý nghiệp báo,chúng ta không nhất thiết bị trói buộc trong một
hồn cảnh nào vì nghiệp báo khơng phải là số mệnh cũng không phải là tiền
định do một ma lực huyền bí đã định đoạt cho ta một cách bất khả
kháng.Chúng ta có đủ năng lực để chuyển phần nào cái nghiệp của chúng ta
theo ý muốn.

b.Quan điểm của Phật Giáo về “Tứ diệu đế”:

Nội dung của triết lý nhân sinh của Phật giáo được thể hiện trong
thuyết“Tứ diệu đế”mà Phật giáo coi là bốn chân lý vĩ đại.Thông điệp“Tứ
diệu đế”gồm hai mặt:Nhận thức và hành động.Đó là bốn chân lý huyền
diệu,chắc chắn, hiển nhiên,bao gồm:

- Khổ đế(Dukkha):Là chân lý về bản chất của nỗi khổ.Theo đạo Phật,thực
tại nhân sinh là khổ ải;ngoài nỗi khổ do sinh,lão,bệnh,tử gây nên cho con
người cịn có nỗi khổ vì khơng ưa mà hợp là khổ,ưa mà phải lìa là khổ,mong
khơng được cũng khổ,được cũng khổ mà mất cũng khổ.Đời là bể khổ.

- Tập đế(Samarudays):Là chân lý về nguyên nhan của nỗi khổ.Con người
trong thế giới hiện thực này khổ là vì đâu?Ngun nhân trực tiếp là do con
người có lịng tham,sân,siCon người muốn còn mãi nhưng thực tại cứ biến
dịch và thay đổi,muốn trường tồ nhưng thực tại ln biến hóa trong vịng
sinh,lão,bệnh,tử;khơng có cái gì thực là ta,của ta.Do đó đã tạo nên cho con
người những nỗi khổ triền miên cho con người trong cuộc đời.Để giải thích
cho căn nguyên ấy,đức Phật đã nêu ra thuyết “Thập nhị nhân duyên”gồm: Vô
minh (avidya),Hành (Samskara),Thức(Vijnâna),Danh sắc(nâmarupa)Lục
căn(Sandagatana),Xúc(Sparacs),Thụ(vecsdana),Ái(Trisna),Thủ(Upadana),Hữ
u(bhava),Sinh(Jatri),Lão tử(jana-marana).

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

hiện Niết bàn từng phần, khi giác ngộ rồi là thực hiện được Niết bàn toàn
phần,trở thành Phật.

- Đạo đế(Marga):là chân lý chỉ ra con đường diệt khổ,nói về những con
đường,cách thức để con người đạt đến trạng thái Niết bàn.Con đường diệt
khổ,giải thoát và giác ngộ đòi hỏi phải rèn luyện đạo đức,rèn luyện tư tưởng
và khai sáng trí tuệ.Ba mơn học này được cụ thể hóa trong khái niệm“Bát

chánh đạo”(tám con đường chân chính),đó là;

+ Chính kiến(samyak-dristi):hiểu biết đúng đắn,kiến giải chính xác.
+ Chính tư duy(samyak-samkalpa):suy nghĩ đúng đắn.

+ Chính nghiệp(samyak-karmata):hành động chân chính,thực hện ngũ
giới(khơng sát sinh,khơng trộm cắp,khơng tà dâm,khơng uống rượu,khơng
nói dối)

+ Chính ngữ(samyak-vaca):lời nói chân chính,trung thực.

+ Chính mệnh(samyak-samadhi):kiên định,tập trung vào con đường chân
chính,khơng để bất cứ điều gì làm lay chuyển,phân tâm.

Trong tám nẻo đường này thì chính kiến,chính tư duy thuộc về trí
tuệ(panna);chính ngữ,chính nghiệp,chính mệnh thuộc về Định(samadhi).

Đạo Phật cịn đề ra những phương pháp trên con đường thực hành tu
nghiệp là: “Ngũ giới” và“Lục độ”(sáu phép tu)…Trong những giai đoạn đầu
với vũ trụ quan nhân duyên,đạo Phật đã có những yếu tố duy vật và tư tưởng
biện chứng tự phát.Về chính trị xã hội thì đạo Phật là tiếng nói phản kháng
chế độ đẳng cấp khắc nghiệt,tố cáo chế độ xã ghội bất cơng,địi tự do tư
tưởng và bình đẳng xã hội,nêu lên ước vọng giải thoát con người khỏi nỗi bi
kịch của cuộc đời…Tuy nhiên,trong luận thuyết về nhân sinh và con đường
giải thốt,tư tưởng Phật giáo cịn hạn chế,mang nặng tính bi quan,yếm thế về
cuộc sống,chủ trương“xuất thế”, “siêu thốt” có tính chất duy tâm,khơng
tưởng về những vấn đề xã hội.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

nạp rộng rãi tất cả những ai muốn quy y,giác ngộ,giải thoát cho nhiều
người,thờ Phật,và nhân vật tiêu biểu là Bồ-Tát.

Tại các lần kiến tập thứ 3-4,phái Đại Chúng soạn ra kinh sách riêng và tự
xưng là Đại Thừa(mahayana)nghĩa là“cỗ xe lớn”và gọi phái Thượng Tọa là
Tiểu Thừa(hinayana) nghĩa là “cỗ xe nhỏ”.

Phái Đại Thừa phát triển lên phía Bắc nên được gọi là Bắc Tơng,được phổ
biến sang Trung Hoa,Nhật Bản,Triều Tiên…Còn phái Tiểu Thừa phát triển
xuống phía Nam nên được gọi là Nam Tơng,từ trung tâmSrilanca(Tích Lan)
phát triển sang các nước Đơng Nam Á,trong đó có Việt Nam.Kinh sách Đại
Thừa được viết bằng tiếng Sanscrit,còn kinh sách Tiểu Thừa được viết bằng
tiếng Bali.

Chương II:

ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO ĐỐI

VỚI ĐỜI SỐNG TINH THẦN CỦA NGƯỜI

VIỆT NAM

I.Qúa trình thâm nhập và phát triển của Phật

giáo ở Việt Nam:

1.Bối cảnh ở Việt Nam:

Nước Việt Nam có hình chữ S,thuộc bán đảo Đơng Dương,có vị thế 7/10 bán
đảo Đơng Dương,tiếp giáp với biển Trung Quốc và vịnh Băng Gan,được cấu thành
bởi các dãy núi chạy từ Tây Tạng đến phía Đơng và xịe ra biển như hình rẽ
quạt.Giuwax các rặng núi là những thung lũng tạo thành các miền cao nguyên,bình
nguyên và các sơng lớn

Địa thế Việt Nam cịn nằm giữa hai lục địa lớn và đông dân nhất thế giới là
Trung Quốc Ân Độ.Hai quốc gia lớn này cũng có nền văn hóa rất sớm đối với nhân

loại,trong đó có Việt Nam

Người Việt Nam,theo truyền thuyết,thuộc nòi giống Tiên Rồng.Nhưng theo các
nhà sử học,dân tộc Việt Nam được hình thành có những thuyết như sau:

a. Tổ tiên Việt Nam gốc ở Tây Tạng.Vì đời sống,một bộ lạc theo lưu vực sơng
Hồng,dần hồi tràn xuống Trung Châu Bắc Việt-hạ lưu sông Dương Tử bị nước Sở
đánh đuổi.Để lánh nạn,người Việt chạy về phía Nam miền Quảng Đơng,Quảng
Tây rồi từ từ đến bắc Việt và Bắc Trung Việt.Cũng từ đó,người Việt có truyền
thống Nam tiến

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

c. Theo các nhà dân tộc học:Việt Nam nằm giữa khu vực nối liền Ân Độ Dương và
Thái Bình Dương,chịu ảnh hưởng của hai nền văn hóa cổ nhất là Ân Độ và Trung
Quốc.Vì thế,Việt Nam là vùng quy tụ các thành phần dân tộc khác nhau với tám
nhóm ngơn ngữ:Mường,Thái,Dao,Khơmer,Chăm,Nam Á..Nhưng thành phần
người Kinh chiếm phần lớn,có ưu thế hơn.

Người Việt Nam có nhiều đặc tính q báu:thơng minh,sáng tạo,cần cù,nhẫn
nại;u nước,u chuộng hịa bình;độ lượng,hài hịa…tinh thần tự lập tự cường,ý
chí độc lập,đồn kết,hợp quần…

Việt Nam là bán đảo nối liền hai quốc gia là Ân Độ và Trung Quốc to lớn.Con
người Việt Nam lại có nhiều đặc tính ưu việt.Vì thế,Việt Nam đã tiếp nhận hai nền
văn hóa tư tưởng có từ lâu đời trên thế giới qua đường thủy và đường bộ.

2.Thời đại Phật giáo du nhập:

Qua lịch sử,Phật giáo từ Ân Độ truyền vào Việt Nam cùng thời với con đường
truyền qua Trung Quốc

Theo cuốn“Cổ sử các nước Ân Độ hóa ở vùng Viễn Đơng” và cuốn Roman
coinsINDIA-1964P.559-683 cùa R.Sewedl.Trong những năm đầu của công
nguyên,các thương nhân hằng hải của Ân Độ qua miền Viễn Đông để buôn
bán,đạo Phật đã theo bằng đường thủy qua Srilanca,Java,Inddônêxia,Ân Độ Chi Na
và Trung Quốc.Ởnhững nơi thương nhân ghé lại,nơi thừa tự được

Lâp để nguyện câù bình an,may mắn.Từ dó,tư tưởng tơn giáo được thiết lập.

Theo cuốn“Ngơ chí” của Trung Quốc vào đời Hán thì có nói:Sĩ Nhiếp trong
buổi loạn lạc đã giữ yên quận Giao Châu,giúp dân an cư lạc nghiệp.Vì thế ông
được người dân bản xứ tôn kính.Đi đâu ông cũng có người Hồ đi theo hai bên
đường.Mà theo Sylvainlevi,Hồ là từ mà người Trung Quốc dùng để chỉ
ngườiTrung Á hay Ân Độ.Như vậy,người Ân Độ ,kể cả các nhà sư có nhiều ở Giao
Châu lúc bấy giờ.Bản thân Sĩ Nhiếp cũng đã theo đạo Phật,đi đâu cũng có các nhà
sư đi theo…Như thế chứng tỏ là đạo Phật đã do các nhà sư Ân Độ đem vào Việt
vào hạ bán thế kỉ thứ 2

Và con một số sách khác cho thấy rằng:Sinh hoạt Phật giáo đã bắt đầu ở Việt Nam
từ đầu thế kỷ do các nhà buuoon đem vào.Rồi thực sự có các nhà sư theo thuyền
bn đến truyền đạo vào cuối thế kỷ thứ 2 và đầu thế kỷ thứ 3 bằng hai con đường
là đường thủy và đường bộ.Vào các thế kỷ đầu ở Giao Châu,Phật Giaos đã cố một
trung tâm lớn tại Luy Lâu-một trong ba trung tâm lớn của đế quốc nhà Hán

Trụ sở của quận Giao Chỉ là Luy Lâu đã sớm trở thành trung tâm quan trọng của
Phật giáo.Tại đây với hoạt động truyền giáo của Khâu-Đà-La(Kasudla)đã xuất hiên
truyền thuyết đầu tiên về Phật giáo Việt Nam với Thạch Quang Phật và Mang
Nương Phật Mẫu.Từ đây những nhà sư Ân Độ như Ma-ha-kỳ-vực(Marajivaka)

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Do Phật giáo được truyền bá trực tiếp từ Âns Độ vào Việt Nam nên ngay từ đầu
công nguyên từ Buddha (Bậc Giác Ngộ) tiếng phạn đã được phiên âm sang tiếng

Việt là Bụt.Phật giáo Giao Châu lúc này mang màu sắc Tiểu Thừa Nam Tông, và
trong mắt người Việt nơng nghiệp,hình tượng Bụt được hình dung như vị thần dân
dã tồn năng có mặt khắp nơi, luôn sẵn sàng xuất hiện để cứu giúp người tốt và
trừng trị kẻ xấu.

Sau này,sang thế kỷ thứ 4-5 có thêm luồng ảnh hưởng của Phật Giáo Đại Thừa
Bắc Tơng từ Trung Hoa tràn vào khơng bao lâu, nó đã lấn át và thay thế luồng
Nam Tơng có từ trước đó. Khi ấy từ Buddha tiếng Phạn vào tiếng Hán được phiên
âm thành Phật ngang đà,Phật đồ, vào tiếng Việt rút gọn thành Phật. Và từ đây từ
Phật dần dần thay thế từ Bụt.

Từ Trung Hoa, có ba tơng phái Phật giáo được truyền vào Việt Nam, đó là:
Thiền tông,Tịnh Độ tông và Mật tông.

Việt Nam là xứ nơng nghiệp, thiên nhiên ít được ưu đãi, nhiều thiên tai bão lụt,
con người tin nhiều vào thần thánh, phép lạ,…bởi thế Mật giáo rất dễ du nhập. Các
sư như Ma Ha Kỳ Vực, Khâu Đà La, Chi Cương Lương klamf nhiều phép thần
thông lạ thường được dân Việt Nam ưa thích.

Mật tơng là tơng phái chủ trương sử dụng những phép tu huyền bí như dùng
linh thù,mật chú,ấn quyết,…để mau chóng đạt đến giác ngộ và giải thốt. Ở Việt
Nam Mật tông không tồn tại độc lập như một tơng phái riêng mà nhanh chóng hịa
vào dịng tín ngưỡng dân gian.

Tịnh Độ tông, vớ pháp môn niệm Phật cầu Vãng sinh, lớp bình dân dễ dàng tin
theo. Phép tu chỉ có chuyện niệm Phật A Di Đà. Dù chưa dứt hết nghiệp, sau khi
chết, người chuyên niệm Phật vẫn được Vãng sinh cực lạc.

Thiền tông là pháp môn thấy dễ mà khó, thiền khơng khéo sẽ bị tẩu hỏa nhập
ma, điên loạn, mất bình thường. Tuy thế, người Việt Nam vẫn tiếp nhận và cũng

khá phổ biến trong các nhà sư và trí thức.

II.Những đặc điểm cơ bản của Phật giáo ở Việt

Nam

1.Tính tổng hợp:

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Bên cạnh đó, Phật giáo Việt Nam lại tổng hợp các tơng phái với nhau nên
khơng có tơng phái Phật giáo nào ở Việt Nam là thuần khiết. Tuy Thiền tông chủ
trương bất lập ngơn, song ở Việt Nam, chính các thiền sư đã để lại khá nhiều trước
tác giá trị.

Phật giáo Việt Nam cũng dung hợp chặc chẽ con đường giải thốt bằng tha
lực,phối hợp Thiền tơng với tịnh độ tơng(niệm Phật A di đà và cầu Bồ tát)

Chùa miền Bắc là cả một Phật điện vô cùng phong phú với hangbf chục pho
tượng Phật, Bồ- tát, La- hán của các tơng phái khác nhau. Cịn ở phía Nam, Đại
Thừa và Tiểu Thừa kết hợp mật thiết với nhau trong đó: nhiều chùa mang hình
thức Tiểu Thừa (thờ Phật Thích-ca. việc mặt áo vàng) nhưng lại theo giáo lý Đại
Thừa; bên cạnh tượng Phật Thích-ca lớn vẫn có nhiều tượng Phật nhỏ khác, bên
cạnh áo vàng vẫn sử dụng đồ nâu và đồ lam.

Ngồi ra Phật giáo Việt Nam cịn kết hợp chặt chẽ giữa việc đạo với việc đời.
Tuy là một tôn giáo xuất thế, nhưng ở Việt Nam, Phật giáo lại rất nhập thế: các cao
tăng được nhà Nước mời tham chính hoặc cố vấn trong những việc hệ trọng. Sự
gắn bó giữa đạo với đời mật thiết tới mức khơng chỉ có các nhà sư tham gia vào
chính sự, mà các thời Lý- Trần còn khá nhiều vua quan quý tộc đi tu( thiền phái
Thảo Đường và Trúc Lâm Yên Tử).

Với truyền thống gắn bó giữa đạo với đời, đầu thế kỉ 20, Phật tử Việt Nam hăng

hái tham gia vào các hoặc động của xã hội như cuoccj vận động đơi ân xá cho cụ
Phan Bội Châu và đám tan cụ Phan Châu Trinh. Thời Ngơ Đình Diệm và Nguyễn
Văn Thiệu, Phật tử miền Nam đã tham gia tích cực vào phong trào đấu tranh địi
hịa bình và độc lập, nổi bật là sự kiện Phật tử xuống đường đấu tranh chống lại
nền độc tài chuyên chế của gia đình họ Ngơ năm 1963. Đặc biệt là sự kiện hịa
thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để phản đối chế độ độc tài đó. Trong các cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, một bộ phận không nhỏ các tăng
ni Phật tử đã tạm lột bỏ lớp áo cà sa để cùng nhân dân cả nước cầm súng đánh giặc
cứu nước

2. Xu hướng hài hòa âm dương có phần thiên về nữ tính:

Đây là đặc trưng nổi bật thứ hai của Phật giáo Việt Nam- đặc trưng bản chất
của nền văn hóa nơng nghiệp.

Các vị thần Ấn Độ vốn xuất thân là những vị đàn ông, sang Việt Nam biến
thành Phật ông Phật Bà. Phật Bà Quan Âm( biến thể của từ Quán Thế Âm Bồ Tát)
trở thành vị thần hộ mệnh của cư dân khắp vùng sông nước vốn là địa bàn của cư
dân Nam Á. Đặc biệt, người Việt Nam cịn có những Phật Bà riêng của mình, do
mình tạo ra như: đứa con gái của nàng Man, tương truyền sinh ngày 8-4, được xem
là Phật tổ Việt Nam, bản thân nàng Man trỏ thành Phật mẫu.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

3. Tính linh hoạt:

Tính linh hoạt này đã khiến cho khi vào Việt Nam, Phật giáo đã bị Việt Nam
hóa mạnh mẽ. Vốn có đầu óc thiết thực, người Việt Nam coi trọng việc sống phúc
đức, trung thực hơn là việc đi chùa:”Thứ nhất là tu tại gia, thứ nhì tu chợ, thứ ba tu
chùa”. Coi trọng truyền thống thờ ông bà cha mẹ hơn là thờ Phật.

Vào Việt Nam, đức Phật được đồng nhất với những vị thần tín ngưỡng truyền

thống có khả năng cứu giúp mọi người thoát khỏi tai họa. Hơn nữa vì muốn giữ
cho Phật giáo ở mãi bên mình, người Việt Nam nhiều khi phá cả giới luật. Người
Việt Nam giao tiếp theo nguyên tắc” xưng khiêm hô nhường” nên các vị Bồ tát,
hòa thượng mà người Việt Nam yêu quý đều được tôn làm Phật hết: Phật bà Quan
Âm( vốn là Bồ tát), Phật Di-Lặc( vốn là hòa thượng). Còn tượng Phật Việt Nam
vốn mang dáng dấp hiền hòa của người Việt Nam.

III. Ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo đến đời

sống tinh thần của người Việt Nam:

Như đã trình bày ở các phần trước, Phật giáo là một học thuyết về sự giải thốt,
tồn bộ ọc thuyết hướng về con người tư tưởng giải thoát. Đồng thời, nó cũng là
học thuyết về đạo đức, đề cập đến vấn đè bình đẳng, bác ái. Vì vậy, ngay sau khi
được các nhà sư Ấn Độ đưa vào Việt Nam, Phật giáo đã nhanh chóng được nhân
dân ta tiếp nhận một cách tự nhiên và phát triển. Do thâm nhập một cách hịa bình,
ngay từ thời Bắc thuộc, Phật giáo đã phổ biến rộng khắp.

Cho đến nay Phật giáo vẫn là tơn giáo có số lượng tín đồ đơng nhất ở Việt
Nam. Đạo Phật thân thiết với người Việt Nam đến nỗi dường như một người Việt
Nam nếu không theo một tôn giáo nào khác, ắt là theo Phật hoặc chí ít là có cảm
tình với đạo Phật.Điều đó cho thấy ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh
thần của nhân dân ta mạnh mẽ đến nhường nào.

Với truyền thống gắn bó đạo với đời, ngay từ thời Đinh- Tiền Lê, Lý, Trần…
Các sư đều tham gia chính sự. Ngồi ra, vào các thời Lý- Trần, cịn khá nhiều vua
quan quý tộc đi tu như vua Trần Nhân Tông…

1. Ảnh hưởng của Phật giáo về tư tưởng:

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

lí nhân quả nghiệp báo mà hành động sao cho tốt đẹp, đem lại hịa bình an vui cho

mọi người. Mỗi người dân Việt Nam đều biết câu” ác giả ác báo”. Mặt khác, họ
hiểu rằng nghiệp nhân quả khơng phải là định nghiệp mà có thể làm thay đởi, do
đó họ tự biết sửa chữa, tu tập cải ác thành thiện. Từ những hành động thiện, giảm
bớt điều ác, dần dần ta sẽ chuyển hóa và tạo cho ta một cuộc sống yên vui.

2. Ảnh hưởng của Phật giáo về đạo lí:

Đạo lí ảnh hưởng nhất là giáo lí từ bi, tinh thần hiếu hịa, hiếu sinh của Phật
giáo đã ảnh hưởng và thấm nhuần sâu sắc trong tâm hồn người Việt Nam. Tinh
thần thương người như thể thương thân này đã biến thành ca dao, tục ngữ rất phổ
biến trong quần chúng Việt Nam như: “ lá lành đùm lá rách”, “ nhiễu điều phủ lấy
giá gương. Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Đó là những câu ca dao
tục ngữ mà bất cứ người Việt Nam nào cũng thấm nhuần và thuộc lịng, nói lên
lịng nhân ái vị tha của người Việt Nam.s

Ngồi đạọ lí Từ Bi, người Việt Nam cịn chịu ảnh hưởng của Đạo lí Tứ Ân,
gồm: ân cha mẹ, ân sư trưởng, ân quốc gia và ân chúng sinh. Trong đó ân cha mẹ
là nổi bật và ảnh hưởng rất sâu đậm trong tình cảm và đạo lí người Việt bởi vì đạo
Phật đặc biệt chú trọng đến chữ hiếu, như thế là, phù hợp với đạo lí truyền thống
của dân tộc Việt.Đạo lí Tứ Ân cịn có chung động cơ thúc đẩy từ bi hỉ xa khiến con
người ta sống hài hòa với xã hội,thiên nhiên để tiến đến hạnh phúc dích thực và
bền vững

3.Ảnh hưởng của Phật giáo qua phong tục tập quán:

a.Ảnh hưởng qua tục ăn chay, phóng sanh, bố thí:

Về ăn chay, hầu như tất cả người Việt Nam đều chịu ảnh hưởng của nếp sống
văn hóa này. Nó xuất phát từ quan niệm từ bi của Phật giáo. Đạo Phật không muốn
sát sinh mà trái lại phải thương yêu mọi loài. Số ngày ăn chay tuy có khác nhau

trong từng tháng, nhưng cùng giống nhau ở quan điểm từ bi hỷ xả của Phật giáo.
Do hiệu quả của việc ăn chay trong việc tăng cường sức khỏe, chống bệnh tật, nên
người Việt Nam dù là Phật tử hay khơng đều thích ăn chay.

Ăn chay và thờ Phật là hai việc đi đôi với nhau của người Việt Nam. Dù không
phải là Phật Tử cũng dùng tượng Phật hay tranh ảnh về Phật giáo để trang trí cho
đẹp và nghiêm trang.

Cùng với tục thờ Phật, tục thờ cúng tổ tiên của dân tộc Việt Nam có từ lâu đời.
Tục này xuất phát từ lịng kính u đối với ơng bà, cha mẹ, tổ tiên và được xem là
một dạng tín ngưỡng quan trọng của người Việt Nam. Vào những ngày rằm, mùng
1 những gia đình khơng theo đạo Phật cũng mua hoa quả thắp nhang trên bàn thờ
tổ tiên.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

làm phước bố thí và sẵn sàng giúp đỡ kẻ nghèo khó hoạn nạn. Tuy nhiên, trong xã
hội hiện đại những biểu hiện mang tính chất hình thức trên ngày càng bị thu hẹp.
Thay vào đó mọi người tham gia vào những đợt cứu trợ đồng bào gặp thiên tai,
hoạn nạn, hoàn cảnh sống khó khăn đúng với truyền thống đạo lí của dân tộc: lá
lành đùm lá rách.

b. Ảnh hưởng qua tục cúng rằm, mùng một và lễ chùa:

Tập tục đến chùa đẻ tìm sự bình an cho tâm hồn đã trở thành một nét phong tục
lâu dời “ đi chùa lễ Phật” của tổ tiên. Những ngày lễ hội lớn trong năm bắt đầu từ
Phật giáo như: lễ Phật Đản, lễ Vu Lan, lể tắm Phật…thực sự đã trở thành ngày hội
văn hóa của người dân.Những ngày lễ lớn như trên của Phật giáo đã là chất keo
gắnời dân với nhau và ảnh hưởng ngày càng sâu đậm trong nhân dân.

Có thể nói phong tục tập quán ở Việt Nam trong qua trình tồn tại và phát triển
đã chịu tác động của trào lưu văn hóa khác nhau,nhất là từ Trung Quốc,trong đó

Phật giáo đã dự một phần quan trọng vào việc định hình và duy trì khơng ít các tập
tục dân gian vẫn cịn tồn tại đến ngày nay.Nhưng khơng phải tất cả các tập tục có
sự ảnh hưởng của Phật giáo đề là tốt cả mà trong đó có tập tục cần phải chắt lọc lại
như tập tục xin xăm bói quẻ,cúng sao hạn,coi ngày giờ,đốt vàng mã để phù hợp với
chính pháp.Đó là nhiệm vụ nặng nề của các nhà truyền giáo trong thời hiện đại

4.Ảnh hưởng qua các loại hình văn hóa nghệ thuật:

a.Ảnh hưởng qua ca dao,thơ:

Tư tưởng đạo lý Phật giáo cũng thường được ông cha ta đề cập đến trong ca
dao dân ca dưới đề tài này hay khía cạnh khác để nhắc nhở,khuyên rằn dạy bảo với
mục đích xây dựng cuộc sống yên vui,phù hợp với truyền thống đạo lý dân tộc
Việt Nam.Quan niệm đạo Phật là đạo hiếu,lời dạy của Phật về việc nhớ ơn và báo
ơn cha mẹ là những cảm giác suy tư in đậm trong lòng người dân đã được thể qua
ca dao dân ca ví dụ:

Cơng cha như núi Thái Sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lịng thờ mẹ kính cha

Cho trịn chữ hiếu mới là đạo con

b.Thể hiện qua nghệ thuật sân khấu:

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

KẾT LUẬN

Qua những điều đã trình bày như trên về Phật giáo nói chung cũng như Phật
giáo khi vào Việt Nam,ta nhận thấy:

Phật giáo là một học thuyết triết học vô thần về sự giải thốt.Tồn bộ học
thuyết hướng con người đến tư tưởng giải thoát;đồng thời cũng là một học thuyết
về đạo đức,đề cập đến vqaans đề bình đẳng,bác ái.Vì thế mà sau khi đượ các nhà
sư Ấn Độ đưa vào Việt Nam từ đầu cơng ngun,Phật giáo đã nhanh chóng được
nhân dân tiếp nhận một cách tự nhiên và ngày càng phát triển

Phật giáo từ lâu đã thâm nhập vào tâm hồn, nếp nghĩ, lối sống của dân tộc Việt
Nam và đã trở thành bản chất và bản sắc của dân tộc Việt Nam. Đạo Phật đã ảnh
hưởng đến mọi sinh hoạt của người Việt từ triết lý, tư tưởng, đạo đức, văn học,
nghệ thuật cho đến phong tục tập quán, nếp sống nếp nghỉ.... Tìm hiểu và nghiên
cứu về "Sự ảnh hưởng của Phật giáo trong đời sống người Việt", chúng ta càng
thấy rõ nhận định trên. Từ quan niệm nhân sinh quan, thế giới quan, đạo lý, thẩm
mỹ cho đến lời ăn tiếng nói của quảng đại quần chúng ít nhiều đều chịu ảnh hưởng
của triết lý và tư tưởng Phật giáo. Những câu nói đầu lưỡi "ở hiền gặp lành", "tội
nghiệp", "hằng hà sa số", "ta bà thế giới"... là điều phổ biến trong quan hệ ứng xử
giữa mọi người. Qua q trình lịch sử, trãi qua bao cuộc biến đổi thăng trầm của
đất nước, Phật giáo đã khẳng định mình và có một chỗ đứng vững chắc trong lịng
của dân tộc, tồn tại và phát triển cùng với dân tộc. Rõ ràng Phật giáo đã đóng góp
cho dân tộc ta nhiều thành tựu đáng kể về kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội.

yếu tố mang tính truyền thống, hình thành nhân cách, bản lĩnh và bản chất
của dân tộc là chủ yếu- đã gặp gỡ, hòa quyện trong những yếu tố tinh thần, tư
tưởng từ bi cứu khổ của Phật giáo Việt Nam. Những yếu tố ngoại sinh đã góp phần
lớn vào việc củng cố, duy trì vá phát triển nội hàm bản sắc dân tộc. Trong đó Phật
giáo góp phần vào việc làm phong phú thêm cá tính, đặc trưng dân tộc người Việt.
Ngược lại, chính những bản chất dân tộc đã làm giàu hơn nền văn hóa Phật giáo.
Một minh chứng của sự tác động qua lại này chính là sự kết hợp giữa truyền thống
yêu nước chống ngoại xâm của dân tộc với tinh thần tập thể của Phật giáo Việt
Nam, đã đưa đến nét đặc thù của Việt Nam, đem lại hình ảnh sống động của Tăng

ni Phật tử qua hai cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc trong gần một thế kỷ nay.

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Phật giáo sau khi nhập vào nền văn hóa nước ta đã tạo ra một thế ổn định xã hội
kéo dài.

Nhân dân ta, qua các thế hệ, đã làm cho các giá trị nhân bản của đạo Phật bén rễ
sâu sắc và cắm gốc vững bền trong tâm hồn mình. Một phần là nhờ ở tính uyển
chuyển trong giáo lý, tính bao dung khơng cố chấp của đạo Phật, nhưng một phần
khơng nhỏ là do sức sáng tạo của người dân. Tin ở sức mình, tin ở luật Nhân - Quả
nghiệp báo, động viên nhân dân hướng tới Chân - Thiện - Mỹ, đĩ là cơng lao của
văn hĩa Phật giáo, là sự sáng tạo của nhân dân Việt Nam.

Ngày nay,trong bối cảnh đất nước ta đang tiến hành sự nghiệp cơng nghiệp
hóa,hiện đại hóa đất nước,mở rộng giao lưu hợp tác với tất cả các nước trên thế
giới thì Phật giáo ngày càng bị cạnh tranh gay gắt bởi các luồng tư tưởng mới du
nhập vào nước ta.Nhưng với những thành tựu mà Phật giáo đã đạt được thì ảnh
hưởng của nó sẽ còn khắc sâu trong đời sống tinh thần của người dân Vietj Nam
khơng chỉ hiện nay mà cịn lâu hơn nữa.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.Triết học (Dùng cho nghiên cứu sinh và học viên cao học không thuộc chuyên
ngành triết học,Bộ Giáo dục và Đào tạo,tập 1,NXB Chính trị Quốc gia,2001.

2.Cơ sở văn hóa Việt Nam,Trần Ngọc Thêm,Đại học tổng hợp TP.HCM,1996
3.Lược sử Phật giáo Việt Nam,Thượng tọa Thích Minh Tuệ,giáo hội Phật giáo Việt
Nam,thành hội Phật giáoTP.HCM ấn hành-PL2536-1993.

4.Lịch sử triết học Phương Đông(tập 1),Nguyễn Đăng Thục,NXB TP.HCM.

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

MỤC LỤC

Đặt vấn đề………..
Nội dung……….
Chương 1:Nguồn gốc Phật giáo và những quan điểm của triết học Phật giáo.

I.Nguồn gốc của Phật giáo………
1.Bối cảnh Ấn Độ thời đức Phật………..
2.Đức Phật Thích Ca Mâu Ni……….
II.Những quan điểm của triết học Phật giáo………..
1.Quan điểm của Phật giáo về thế giới quan………
2.Quan điểm của Phật giáo về nhân sinh quan………..

Chương II:Anhr hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh thần của người 
Việt Nam………

I.Qúa trình hình thành và phát triển của Phật giáo ở Việt Nam:………….
II.Những đặc điểm của Phật giáo ở Việt Nam:………
1.Tính tổng hợp………..
2.Xu hướng hài hòa âm dương có phần thiên về nữ tính………
3.Tính hài hịa………..
III.Ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống tinh thần người Việt Nam:
1.Ảnh hưởng của Phật giáo về mặt tư tưởng………...
2.Ảnh hưởng của Phật giáo về mặt đạo lý………
3.Ảnh hưởng của Phật giáo về mặt phong tục tập quán………..
4.Ảnh hưởng của Phật giáo trong lĩnh vự văn hóa nghệ thuật…………

Kết luận………
Tài liệu tham khảo………...

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17></div>