Sang kien kinh nghiem tieng viet lop 4

Sáng kiến kinh nghiệm
biện pháp rèn đọc diễn cảm
nhằm nâng cao chất lợng dạy học phân môn tập
đọc lớp 4

mục lục
phần mở đầu
I.Lí do chọn đề tài

3

II.Mục đích nghiên cứu

4

III. Khách thể và đối tợng nghiên cứu
IV.Phơng pháp nghiên cứu

4
5

phần néi dung
1


I.Cơ sở lí luận của việc dạy đọc ở Tiểu học

5

II.Thực trạng dạy học Tập đọc trong trờng tiểu học

6

III.Các biện pháp rèn đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4

8

phần kết luận
I . Bài học kinh nghiệm

15

II. Phạm vi ứng dụng đề tài

16

II. Những vấn đề cần khuyến nghị

16

tài liệu tham khảo

Phần Mở đầu
I . Lí do chọn đề tài

Giáo dục bậc tiểu học là một khoa học giáo dục khó nhất.
Nó là nền móng đầu tiên để giúp con ngời tồn tại và phát triển.
đặc biệt là môn Tiếng Việt có vị trí quan trọng trong tất cả
các môn ở trờng, nó hình thành khả năng giao tiếp, là cơ sở
để phát triển t duy cho trẻ để tiếp thu vá các môn học khác.

2


Tiếng việt ở tiểu học gồm nhiều phân môn: Tập đọc, học
thuộc lòng, luyện từ và câu, kể chuyện, tập làm văn chính tả,
tập viết... Mỗi môn đều có một chức năng khi dạy tiếng Việt
cho học sinh đồng thời cũng chuẩn bị vốn cho học sinh khi học
văn.
Tập đọc là môn học mang tính chất tổng hợp vì ngoài
nhiệm vụ dạy học nó còn có nhiệm vụ trau dồi kiến thức về
Tiếng việt cho học sinh (về phát âm, từ ngữ, câu văn...) kiến
thức bớc đầu về văn học, đời sống và giáo dục tình cảm thẩm
mỹ. Môn tập ®äc ë tiĨu häc nãi chung vµ ë líp 4 nói riêng đặt
ra một nhiệm vụ quan trọng. Trong các giờ tập đọc học thuộc
lòng học sinh biết đọc diễn cảm bài văn, bài thơ đà tạo cho các
em sự say mê hứng thú và để lại một vốn văn học đáng kể cho
trẻ em. Cũng thông qua các bài văn học sinh học đợc hiểu thêm
về các vùng miền của đất nớc, hiểu đợc công sức của các tầng
lớp nhân dân đang ra sức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hiểu
đợc các truyền thống quý báu của dân tộc.
Phân môn tập đọc có tác dụng mạnh mẽ trong giáo dục mỹ
cảm, học sinh yêu cái đẹp, rung cảm trớc cái đẹp trong thiên
nhiên, cái đẹp trong xà hội, cái đẹp trong văn chơng. Môn này
có thể rèn luyện cho học sinh t duy trừu tợng và cả t duy logic.
Giờ tập đọc ngoài việc dẫn dắt học sinh và cho học sinh tìm
đại ý để phát triển óc tổng hợp, tìm bố cục để phát triển óc
phân tích. Ngoài ra học sinh còn đợc rèn luyện óc tởng tợng,
phán đoán, ghi nhớ.
Môn tập đọc không chỉ có nhiệm vụ trên mà còn kết hợp
chặt chẽ với chơng trình Tiếng việt. Qua các bài văn chọn lọc

3


học sinh vừa cảm thụ đợc cái hay, cái đẹp vừa học đợc cách sử
dụng từ chính xác, cách đặt câu gọn gàng sinh động, đợc
luyện về nghĩa âm, chính tả, tập làm văn.
Nhận thức đợc tầm quan trọng đặc biệt của phân môn
tập đọc nói chung và việc rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm cho
học sinh lớp 4 nói riêng trong giờ tập đọc, để có kết quả cao
mỗi giáo viên phải nhận thức rõ phơng pháp giảng dạy.
Trong quá trình dạy tập đọc lớp 4, tôi nhận thấy chất lợng
đọc diễn cảm của học sinh lớp 4 nói chung và của lớp tôi nói
riêng còn yếu. Đặc biệt ngày nay xà hội ta ngày càng phát triển
thì nhu cầu đồi hỏi về tri thức con ngời ngày càng cao, trong
đó ngôn ngữ nói và viết là vô cùng cần thiết cho mỗi ngời. Mỗi
thành công không phải tự nhiên mà có đợc mà phải trải qua một
quá trình rèn luyện kiên trì ngay từ đầu. Để góp phần nâng
cao chất lợng đọc cho học sinh tôi mạnh dạn đề xuất một vài
kinh nghiệm nhỏ của mình về vấn đề: Biện pháp rèn đọc
diễn cảm cho học sinh lớp 4.
II . Mục đích nghiên cứu

ở bậc tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng phân môn tập
đọc có 2 yêu cầu chính là:
- Rèn kĩ năng tập đọc.
- Giúp học sinh cảm thụ tốt bài văn.
Học môn tập đọc, việc đọc và cảm thụ là 2 khâu có quan
hệ mật thiết với nhau, gắn bó hỗ trợ đắc lực cho nhau. Cảm
thụ tốt giúp cho việc đọc diễn cảm tốt. Ngợc lại việc đọc diễn
cảm tốt giúp cho việc cảm thụ bài văn thêm sâu sắc.

4


Thật vậy học sinh có đọc thông thạo đợc và trên cơ sở đÃ
hiểu nội dung câu thơ, câu văn, đoạn thơ, đoạn văn thì các
em mới thể hiện đợc cảm xúc có nghĩa là đà hiểu tờng tận về
nội dung và nắm đợc ý nghĩa giáo dục của bài. Điều đó khẳng
định rằng trong tiết dạy tập đọc lớp 4, việc luyện rèn kĩ năng
đọc diễn cảm cho học sinh là rất cần thiết. Trong giờ học, học
sinh biết đọc diễn cảm thì tiết học mới có hiệu quả cao và mới
thể hiện đợc tầm quan trọng của bộ m«n.
So víi líp häc díi , häc sinh líp 4 có điều kiện và kĩ năng
đọc diễn cảm tốt hơn nhng chỉ ở mức độ ban đầu ( đọc
diễn cảm một đoạn văn, khổ thơ ) . Học sinh đợc thực hành
luyện tập từng bớc để có thể đáp ứng nhu cầu cao hơn ở lớp 5
và các lớp trên .
III. Khách thể và đối tợng nghiên cứu :

1. Khách thĨ : Häc sinh líp 4 - trêng tiĨu häc
2. Đối tợng nghiên cứu : Các biện pháp giúp học sinh đọc diễn
cảm các bài tập đọc lớp 4
IV. Phơng pháp nghiên cứu :
1. Phơng pháp quan sát
2. Phơng pháp đối chứng
3. Phơng pháp thử nghiệm
4. Phơng pháp

Phần nội dung
1 . C¬ së lÝ luËn :

5


2 . Thực trạng Dạy và học
Từ năm học 2004 2005 đến nay tôi đợc trực tiếp giảng
dạy các em học sinh lớp 2,3,4, cũng nh quá trình quan sát, dự
giờ việc dạy và học của thầy trò, của các đồng nghiệp trong
thời gian trớc đây tôi thấy có những nhận xét sau:
Về ngời dạy học: Giáo viên khá tôn trọng phơng pháp học
mới: Thầy thiết kế, trò thi công lấy học sinh làm trung
tâm. Giáo viên cố gắng tìm tòi nghiên cứu để giảng dạy phân
môn tập đọc. Tuy nhiên giáo viên chỉ coi trọng một vấn đề
đọc thành tiếng to, rõ hoặc có hớng dẫn đọc diễn cảm nhng
chỉ lớt qua , rèn đọc diễn cảm cho học sinh còn ít.
Về ngời học: Học sinh đà biết đọc thành tiếng bài văn,
bài thơ, đà để ý và đọc đúng các phụ âm khó. Nhng đọc
hiểu nắm nội dung bài còn rất ít do vậy cha nêu đợc ý chính
của bài mà phải nhờ sự gợi ý của giáo viên, đọc diễn cảm toàn
bài văn cha tốt. Khi đọc ở các dấu phẩy, dấu chấm còn ngừng
nghỉ cha hợp lí còn tùy hứng, cha đọc đúng giọng câu hỏi,
câu cảm.
Qua điều tra khảo sát chất lợng học sinh ngay từ đầu năm
học tôi đều thấy số lợng học sinh đà biết đọc diễn cảm bài
văn, bài thơ rất ít. Cụ thể điều tra chất lợng đọc của học sinh
lớp 4C đầu năm học 2006 -2007 này, tôi có sè liƯu cơ thĨ nh
sau:
Tỉng sè häc §äc
sinh

nhá,

Êp §äc to, rõ, lu Đọc diễn cảm

úng

loát
6


30

5 - 16,6 %

17 – 56,8 %

8 – 26,6 %

Tríc thực trạng đó, tôi đà phân tích và tự đặt ra cho
mình câu hỏi: phải làm gì? làm nh thế nào? để khắc phục
tình trạng đó và nâng cao chất lợng đọc cho học sinh. Qua
quá trình nghiên cứu tôi đà tiến hành sử dụng phối hợp nhiều
phơng pháp nghiên cứu đó là: Phơng pháp điều tra, phơng
pháp đối chứng và phơng pháp tổng quát. Phơng pháp điều
tra không chỉ dừng lại ở điều tra thực trạng mà phải điều tra
từng giai đoạn trong suốt năm học. ở mỗi giai đoạn tôi đều lấy
kết quả đà đạt đợc để đối chứng với kết quả giai đoạn trớc, với
kết quả năm trớc và cuối cùng đi tổng hợp số liệu và rút ra bài
học kinh nghiệm.
Từ yêu cầu thực tiễn của việc dạy tập đọc nói chung và rèn

luyện kỹ năng nói cho học sinh lớp 4, tôi đà tự đặt cho mình
phải nhận thức đầy đủ tầm quan trọng, yêu cầu của bộ môn,
đặc biệt về nội dung và phơng pháp rèn kĩ năng đọc diễn
cảm để đáp ứng với yêu cầu đề ra.
Trong giảng dạy phân môn tập đọc, qua nhiều năm gần
đây, tôi đà tích cực nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm giảng
dạy, cách truyền thụ kiến thức, đặc biệt là việc rèn luyện kĩ
năng đọc diễn cảm cho học sinh. Muốn rèn cho học sinh đọc
diễn cảm tốt, trớc hết trong mọi giờ tập đọc giáo viên cần hớng
dẫn học sinh cách phát âm chuẩn, đọc đúng đắn, có ý thức,
trôi chảy, sau đó mới yêu cầu học sinh đọc diễn cảm. Trong phơng pháp dạy học những yêu cầu đó gọi là chất lợng đọc đợc
thể hiện đồng thời và chi phối lẫn nhau. Tính đúng đắn sẽ
nâng cao tốc độ đọc và cho phép đọc cã ý thøc h¬n. NÕu
7


không hiểu cái đang đọc thì không thể đọc lu loát và diễn
cảm đợc.
Đọc diễn cảm thể hiện ở kĩ năng dùng ngữ điệu, biết
nghỉ hơi ở dấu chấm, ngắt hơi ở dấu phẩy, hoặc chỗ cần tách
ý, biết đọc liền các tiếng trong từ ghép, từ láy hoặc cụm từ cố
định. Ngoài ra cần biết đọc đúng giọng câu kĨ, c©u hái biÕt
ph©n biƯt giäng ngêi dÉn chun víi từng tuyến nhân vật có
tính cách khác nhau. Đọc diễn cảm là biểu hiện cao của đọc có
ý thức và chỉ thực hiện đựơc trên cơ sở đọc đúng và ®äc
nhanh. Do vËy dï ®äc ë møc ®é nµo cịng phải yêu cầu phát
âm đúng song cũng không nên qua nhấn mạnh ở các phụ âm:
tr ch; r gi; n l; s x làm giọng đọc mất tự nhiên.
Để đạt đợc những yêu cầu trên tôi đà tiến hành các biện
pháp rèn đọc diễn cảm cho học sinh nh sau:

III . Các biện pháp tiến hành .
1. Biện pháp 1: Phân loại học sinh
Sau khi nhận lớp, tôi đà ổn định chung tổ chức lớp. Qua
tìm hiểu điều tra để nắm chắc đối tợng học sinh và lựa
chọn, đặc biệt là về kĩ năng đọc và phân loại học sinh theo
ba đối tợng:
Đối tợng 1: Học sinh biết đọc diễn cảm
Đối tợng 2: Học sinh mới chỉ biết đọc to, rõ, lu loát.
Đối tợng 3: Học sinh đọc nhỏ, lý nhí, ấp úng, ngọng.
Dựa vào đó, tôi đà sắp xếp chỗ cho học sinh những em
đọc yếu ngồi cạnh những em đọc khá, đọc tốt để đôi bạn
cùng tiến. Tôi tiến hành công việc tiếp theo là giới thiệu cấu tạo
chơng trình môn tập đọc để các em nắm đợc các chủ đề
8


chính trong từng học kì và cả năm học. Đồng thời nêu tầm
quan trọng, yêu cầu cơ bản về việc rèn luyện kỹ năng đọc diễn
cảm giúp các em cảm thụ bài văn, bài thơ của từng chủ đề. Hớng dẫn mỗi em đóng một quyển sổ để ghi những câu,
những đoạn, bài văn, bài thơ hay có giá trị về nội dung và
nghệ thuật.
2. Biện pháp 2: Sự chuẩn bị của học sinh:
Trớc khi học bài tập đọc, tôi dặn học sinh đọc nhiều lần ở
nhà cho trôi chảy và chuẩn bị trớc phần câu hỏi, tìm hiểu nội
dung bài trong sách giáo khoa, đề ra các yêu cầu phù hợp với
từng đối tợng học sinh.
Biện
Bớc 2 : Tiến hành bài dạy
Sau phần tìm hiểu bài, tôi yêu cầu học sinh đọc thật tốt
một đoạn nhằm thăm dò khả năng thể hiện sự cảm nhận nội

dung bằng giọng ®äc cña häc sinh .
- Qua giäng ®äc cña häc sinh, tôi dẫn dắt , gợi ý để các
em phát huy u điểm , khắc phục những hạn chế và tự tìm ra
cách đọc hợp lí
Ví dụ : bài Tập đọc Khúc hát ru những em bé lớn lên trên
lng mẹ
....Em Cu tai ngủ trên lng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan/ đừng rời lng mẹ
Mẹ già gạo/ mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng/ giấc ngủ em nghiêng
Mồ hôi mẹ rơi/ má em nóng hổi
9


Vai mẹ gầy/ nhấp nhô làm gối .
Bài đọc nói lên tình yêu của ngời mẹ Tà - ôi đối với con và
đối với cách mạng khi đọc bài các con đọc với giọng nh thế
nào ?. Vậy để thể hiện tốt diều này chúng ta cần nhấn giọng
vào những từ ngữ nào ?
Việc Giáo viên đọc mẫu nhằm minh họa, gợi ý hoặc tạo
tình huống cho học sinh nhận xét , giải thích , tự tìm ra cách
đọc .
Ví dụ : Bài Tre Việt Nam
Giáo viên đọc mẫu ,yêu cầu học sinh : Nghe và phát hiện cách
đọc của cô ( ngắt nhịp ở chỗ nào, nhấn giọng hay cao giọng,
kéo dài giọng ở từ ngữ nào ?....Vì sao khi đọc câu thơ có dấu
chấm hỏi cô chỉ cần nhấn giọng ở các từ lũy, thành mà
không cần đọc cao giọng ở tiếng cuối câu hỏi ?....
...Thân gầy guộc, lá mong manh /
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi ?

Sau đó Giáo viên cho học sinh thực hành luyện đọc diễn
cảm ( theo cặp, theo nhóm ) để các em tự rút kinh nghiệm cho
mình, hình thành kĩ năng nhận xét và tự nhận xét . Tiếp
theo tổ chức thi đọc diễn cảm trớc lớp để các em học tập lẫn
nhau và đợc giáo viên động viên , uốn nắn .
Tuy nhiên , trớc khi dạy bài đọc tôi cần tìm hiểu kĩ bài
dạy xem bài Tập đọc đó là văn bản nghệ thuật hay là phi nghệ
thuật .
1 . Đối với văn bản nghệ thuật tôi hớng dẫn học sinh đọc
diễn cảm thông qua dẫn dắt, gợi mở giúp các em thể hiện tình

10


cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với sự việc, hình ảnh, cảm
xúc, tính cách nhân vật trong bài ..., Cụ thể là
* Học sinh bớc đầu biết làm chủ giọng đọc, nhấn
giọng những từ gợi tả, gợi cảm,từ ngữ chìa khóa làm nổi
bật ý chính trong câu.
Ví dụ : Bài Tập đọc Con sẻ
Bỗng từ trên cây cao gần đó, một con sẻ già có bọ ức
đen nhánh lao xuống nh hòn đá rơi trớc mõm con chó .Lông sẻ
già dựng ngợc, miệng rít lên tuyệt vọng và thảm thiết . Nó
nhảy hai ba bớc về phía cái miệng há rộng đầy răng của con
chó .
Sẻ già lao đến cứu con, lấy thân mình phủ kín sẻ con.
Giọng nó yếu ớt nhng hung dữ và khản đặc ...
Khi đọc đoạn 2, đoạn 3, Tôi gợi ý HS Hình ảnh sẻ mẹ lao
xuống lấy thân mình che trở cho con đợc tác giả miêu tả rất
sinh động, khi đọc đoạn này các con cần nhấn giọng vào

những từ ngữ nào?
Học sinh biết nhấn giọng vào những từ gợi tả hành động ,
dáng vẻ của sẻ già khi lao xng cøu con.
* Häc sinh biÕt thĨ hiƯn ng÷ ®iƯu , sù thay ®ỉi tèc
®é, cao ®é, cêng ®é, trờng độ ...phù hợp với từng loại
câu kể, câu hỏi, cảm cảm, câu khiến .
Ví dụ: Bài Tập đọc Ga - vrốt ngoài chiến lũy
Khi đọc đoạn miêu tả chi tiÕt thĨ hiƯn läng dịng c¶m cđa
Ga – vrèt , giáo viên lu ý học sinh sự thay đổi giäng ®äc nh sau
:

11


- Cậu làm trò gì đấy ? Cuốc phây rắc hỏi ( Câu
hỏi thể hiện sự ngạc nhiên )
- Em nhặt cho đầy giỏ đây !( Câu cảm thể hiện sự
bình tĩnh )
- Cậu không thấy đạn réo à ?( Câu hỏi nh nhắc nhở Gavrốt không đợc liều mình)
Ga - vrốt trả lời :
- Có chứ nó rơi nh ma ấy . Nhng làm sao nào ?( Khi đọc
lên giọng ở câu hỏi thể hiện sự hồn nhiên )
Cuốc phây rắc thắt lên
- Vào ngay !( Câu khiến thể hiện sự đề nghị , mệnh
lệnh kèm sự lo lắng )
- Tí ti thôi ! – Ga – vrèt nãi ( thĨ hiƯn sù tinh nghịnh )
Trong đoạn đọc diễn cảm tôi cũng lu ý học sinh. Đối với bài
văn xuôi ngoài việc đọc tốt các câu chúng ta còn phải biết
ngắt hơi ở chỗ không có dấu câu nhng chỗ đó là chỗ tách ý .
Ví dụ : Bài tập đọc Con sẻ

HS ngắt câu dài Chợt / nó dừng chân và bắt đầu bò,
tuồng nh đánh hơi thấy vật gì. hoặc câu Bỗng / từ trên
cây cao gần đó, một con sẻ già có bộ ức đen nhánh lao xuống
nh hòn đá / rơi trớc mõm con chó .
* Tôi hớng dẫn học sinh đọc phân biệt lời kể của tác
giả với lời nhân vật . Đọc phân biệt lời của các nhân vật
sao cho phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và tính cách của
từng nhân vật ( ngờu già , trẻ em , ngời tốt , ngời xấu ...)
Ví dụ : Bài Tập đọc : Khuất phục tªn cíp biĨn”

12


Trong bài đọc có 2 nhân vật chính là Bác sĩ Ly - một ngời
nhân hậu , điềm đạm nhng nghiêm nghị , cơng quyết và tên
cớp biển - chúa tàu hung hÃn , dữ tợn .
Trớc khi học sinh đọc diễn cảm, tôi yêu cầu các em cần
tìm hiểu bài thật kĩ. Khi đó HS đọc lời nhân vật sẽ phân
biệt đợc giọng đọc dựa vào tính cách nhân vËt ( ngêi tèt , ngêi xÊu ).
Trong bµi cïng là câu hỏi nhng trong đoạn đối thoại sau,
tính cách của hai nhân vật thể hiện khác nhau hoàn toàn.
...
Chúa tàu trừng mắt nhìn Bác sĩ , quát :
- Có câm mồm không ? ( đọc giọng thể hiện sự hung hÃn
của tên cớp khi đập tay xuống bàn quát Bác sĩ Ly)
Bác sĩ điềm tĩnh hỏi :
- Anh bảo tôi phải không ?( giọng tự tin , điềm tĩnh nhng
hết sức nghiêm nghị ).
Khi tên chúa tàu cục cằn bảo phải, bác sĩ nói :
- Anh cứ uống rợu mÃi nh thế thì đến phải tống anh đi

nơi khác .
Cơn giận của tên cớp thật dữ dội. Hắn đứng phắt dậy, rút
soạt dao ra, lăm lăm chực đâm. Bác sĩ Ly vẫn dõng dạc và quả
quyết :
- Nếu anh không cất dao, tôi quyết làm cho anh bị treo
cổ trong phiên tòa sắp tới.( giọng đọc bình tĩnh, cơng quyết
bảo vệ lẽ phải )

13


* Ngoài ra tôi giúp học sinh thể hiện ngữ điệu phù
hợp tình huống miêu tả hay thái độ cảm xúc của tác giả
( vui, buồn, nghiêm trang, giận giữ ...)
Ví dụ: Bài Tập đọc Con sẻ
Khi đọc đoạn cuối miêu tả tình cảm của tác giả đối với
con chim sẻ bé nhỏ Vâng, lòng tôi đầy thán phục, xin bạn
đừng cời. Tôi kính cẩn nghiêng mình trớc con chim sẻ bé bỏng
dũng cảm kia, trớc tình yêu của nó.
HS đọc đoạn với giọng vui, nhấn giọng một số từ ngữ gạch
chân thể hiện sự trân trọng, kính phục của tác giả đối với
tình yêu của sẻ mẹ đối với sẻ con .
Tuy nhiên học sinh đọc diễn cảm nh thế nào còn phụ
thuộc vào sự cảm nhận riêng của từng em . Tôi không áp đặt
cho các em một cách đọc theo khuôn mẫu.
2. Đối với loại hình văn bản phi nghệ thuật
Giáo viên hớng dẫn HS xác định đợc ngữ điệu đọc sao
cho phù hợp với mục đích thông báo, làm rõ những thông tin cơ
bản, giúp ngời nghe tiếp nhận đợc những vấn đề quan trọng
hay nổi bật trong văn bản. Điều này giúp cho HS khắc phục đợc

những cách đọc thiên về hình thức hoặc diễn cảm tùy tiện .
Ví dụ : Bài tập ®äc “ VÏ vỊ cc sèng an toµn”
Häc sinh biÕt đọc đúng bản tin (thông báo tin vui ) đọc rõ
ràng, rành mạch , vui tốc độ khá nhanh, lu ý ngắt nghỉ hơi
đúng sau các dấu câu, nghỉ hơi
trong những câu khá dài .

14

tự nhiên, tách các cụm từ


UNICEF Việt Nam và báo Thiếu niên Tiền phong / võa
tỉng kÕt cc thi vÏ tranh cđa thiÕu nhi với chủ đề / Em
muốn sống an toàn
Để học sinh lớp 4 từng bớc hình thành kĩ năng đọc diễn
cảm, giáo viên đọc mẫu , giúp học sinh luyện tËp thĨ hiƯn sù
c¶m nhËn vỊ néi dung, ý nghÜa của bài qua giọng đọc . Ngoài
việc thống nhất cách đọc chung, mỗi học sinh có cảm thụ
riêng , từ đó có cách dọc diễn cảm bộc lộ sự sáng tạo. Để phát
huy tính sáng tạo của học sinh khi đọc diễn cảm cách tốt nhất
là giáo viên tổ chức cho häc sinh luyÖn tËp “ tù béc lé” ( trên cơ
sở đọc mẫu của giáo viên và kết quả tìm hiểu bài ) qua đó
giáo viên điều chỉnh cách đọc cho học sinh , tránh phân tích
quá chi tiết về cách đọc. (Ví dụ : Xác định chỗ ngắt hơi, cao
giọng , thấp giọng ...) rồi sau đó mới chuyển sang luyện đọc và
dọc theo một cách giống hệt nhau.
Khi học sinh luyện đọc giáo viên phải tạo đợc trong lớp một
không khí thoải mái để học sinh dễ trực cảm với bài văn, có
tâm trạng chờ đợi và chú ý nghe giáo viên đọc và cũng từ đó

các em có thể học tập và bắt chớc thầy.
Trong khi rèn đọc diễn cảm tôi thờng xuyên chú ý đến.
Những học sinh rụt rè nhút nhát, tôi thờng xuyên khuyến khích
không gắt gỏng để các em luống cuống.
Đối với học sinh nghịch ngợm phân tán t tởng, không chú ý
đến tiết học, tôi thờng để ý thỉnh thoảng chỉ định các em
đọc tiếp.
Đối với học sinh đọc yếu, ngoài việc hớng dẫn đọc dứt
khoát từng từ, cụm từ, với câu dài cho học sinh ngắt hơi đúng
15


chủ đề ra yêu cầu rèn đọc ở nhà, kiểm tra lại những yêu cầu
đà đề ra đối với học sinh, việc này phải đợc tiến hành thờng
xuyên không đợc ngắt quÃng.
Tóm lại sau mỗi giờ tập đọc tôi thờng kiểm tra chất lợng
đọc của học sinh thông qua đọc thành tiếng (cả 3 đối tợng giỏi
+ khá + Trung bình) xem các em đà đọc diễn cảm cha.
Kết quả
Qua quá trình giảng dạy, nhờ đà kiên trì bên bỉ áp dụng
những biện pháp rèn đọc nh đà nêu trên. Tôi đà tiến hành khảo
sát và có số liệu nh sau:
Líp 4C:

SÜ sè: 30 häc sinh
§äc

nhá,

Êp §äc to, râ, lu Đọc diễn cảm

úng
Đầu năm
Cuối học kì I
Cuối HKII

loát

5 - 16,6 %
2 - 6,6 %

17 - 56,6 %
9 - 30,1 %

8 - 26,8 %
19 - 63,3 %

Lời bình
Qua kết quả khảo sát và số liệu ghi chép tôi rất phấn khởi
thấy trong các giờ tập đọc học sinh say mê học và lớp học sôi
nổi, kỹ năng đọc diễn cảm đợc nâng cao rõ rệt. Có nhiều em
đầu năm học đọc nhỏ lí nhí, cha trôi chảy, đến cuối năm các
em đà đọc to, rõ ràng, lu loát hơn. Những em học trung bình
khá trở lên đà đọc diễn cảm bài văn theo đúng yêu cầu đề ra.
Tuy kết quả cha đợc mỹ mÃn nh ý nhng đó cũng là thành công
bớc đầu nghiên cứu, mày mò ra biện pháp rèn đọc diễn cảm
cho học sinh của mình.
16

Phần kết luận
Trên đây là một vài phơng pháp rèn đọc diễn cảm cho
học sinh lớp 4, để đạt đợc những kết quả trên qua kinh nghiệm
giảng dạy tôi tự rót ra mét sè kÕt ln s ph¹m nh sau:
Mn rèn cho học sinh đọc diễn cảm tốt trớc hết ngời thầy
phải có nghiệp vụ s phạm tốt, đặc biệt đọc mẫu của thầy phải
chuẩn, hay, có sức cuốn hút học sinh vì trong khâu rèn đọc
thì việc đọc mẫu của thầy giáo có ảnh hởng rất lớn đối với học
sinh. Các em sẽ theo dõi lắng nghe thầy đọc và coi đó là chuẩn
mực để bắt chớc để so sánh đánh giá với giọng đọc của
mình. Chính vì vậy thầy cô cũng phải có sự chuẩn bị chu
đáo, mỗi từ ngữ cô đọc, nói đều phải chuẩn mực.
Giáo viên phải nắm chắc đối tợng học sinh để có những
biện pháp dạy học đạt kết quả cao nhất nhằm phát huy hÕt
tÝnh tÝch cùc trong häc tËp, tỉ chøc ®iỊu khiển khéo léo gây
bầu không khí sôi nổi kích thích hứng thú học tập và nâng
cao ý thức tự giác của học sinh.
Giáo viên cần phải tìm hiểu chắc nội dung cơ bản của chơng trình sách giáo khoa, sách hớng dẫn, sách soạn bài để học
sinh nắm vững nội dung bài, hớng dẫn rõ cách đọc từng đoạn
văn, đoạn thơ cho học sinh hiểu. Thực tế cho thấy sách giáo
khoa Tiếng việt, sách soạn bài và sách hớng dẫn phải thừa nhận
là có nhiều u điểm nổi bật. Tìm hiểu phần hớng dẫn chung
trong sách đa số giáo viên đà nắm đợc cơ bản của phơng pháp
giảng dạy mới song đi sâu vào từng bài cụ thể thì sự lúng túng
và vấp váp lại không ít. Do vậy nắm vững sách, hiểu ý đồ của
17


ngời biên soạn là quan trọng song cha đủ còn đòi hỏi đến vai
trò chủ động sáng tạo và ứng xử linh hoạt đối với từng đối tợng

học sinh khác nhau mới đem lại hiệu quả cao.
Giáo viên giàu lòng yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình gơng
mẫu trong phơng pháp soạn giảng, phát hiện kịp thời đọc sai,
đọc ngọng trọng học sinh. Giáo viên phải kiên trì uốn nắn, sửa
chữa cách phát âm sai cho học sinh thật tận tình chu đáo.
Giảm bớt hoặc sửa lại câu hỏi cho sát với từng đối tợng học
sinh, tránh giảng triền miên, nói nhiều, viết nhiều trong khi học
sinh đọc còn yếu.
Luôn động viên khuyến khích học sinh khi các em có tiến
bộ. Rèn cho các em đọc trớc đám đông, tổ chức thi kể chuyện,
ngâm thơ, đọc diễn cảm trong lớp, trong trờng vào những
ngày sinh hoạt tập thể, kỷ niệm ngày lễ lớn. Yêu cầu mỗi học
sinh phải có quyển sổ ghi chép để chép những câu thơ, câu
văn, bài thơ, bài văn hay dới sự hớng dẫn của giáo viên.
Phối hợp nhịp nhàng về chơng trình môn tập đọc với các
môn học khác nh: Tập làm văn, kể chuyện...
Phạm vị ứng dụng đề tài
Trên đây là một số suy nghĩ và việc làm cụ thể của tôi
về vấn đề rèn ®äc diƠn c¶m cho häc sinh líp 4 trêng tiĨu học .
Với phơng pháp rèn đọc này sẽ có tiền đề để tiếp tục dạy môn
tập đọc ở lớp 5 và các lớp trên đạt kết quả tốt.
Những vấn đề cần kiến nghị

18


Để chất lợng đọc của học sinh tiếp tục đợc nâng cao, tôi
mạn phép đa ra một vài ý kiến đề xuất với các cấp chỉ đạo
nh sau:
Cần quan tâm hơn nữa đối với giáo viên tiểu học, thờng

xuyên bồi dỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên ở các phân
môn, nhất là môn tập đọc.
Có đầy đủ đồ dùng dạy học cho giáo viên.
Hàng năm tổ chức phong trào thi kể chuyện, ngâm thơ,
đọc diễn cảm cho giáo viên, cho häc sinh trong khèi, trong trêng vµ toµn quËn.
Qua qua trình giảng dạy môn tập đọc đặc biệt về rèn
đọc diễn cảm cho học sinh lớp 4 tôi thấy còn nhiều khó khăn và
có những mặt hạn chế.
Về học sinh: Một số em học sinh còn đọc ngọng đọc vẫn
cha đợc hay lắm, bản thân cần phải học hỏi và rèn luyện nhiều
hơn.
Thông qua thực tế giảng dạy trên lớp hàng ngày tôi đi đến
kết luận rằng: Muốn rèn luyện cho học sinh đọc diễn cảm tốt
thì vai trò của ngời thầy giáo đặc biệt quan trọng bởi ngời
thầy giáo luôn là tấm gơng sáng, mẫu mực trong cách đọc diễn
cảm để học sinh bắt chớc. Trong mỗi giờ tập đọc, ngời thầy
phải hớng dẫn cách đọc cho học sinh thật tỉ mỉ từng từ ngữ,
từng câu văn, từng đoạn văn, phải kiên trì uốn nắn, sửa chữa
kịp thời tuỳ theo từng đối tợng học sinh thật tận tình chu đáo.
Vì vậy mỗi giáo viên phải thực sự yêu nghề mến trẻ, nhiệt
tình gơng mẫu trong phơng pháp soạn giảng, luôn luôn trau
dồi nghiệp vụ, học hỏi kinh nghiêm của các bạn đồng nghiệp
19


để nâng cao chất lợng dạy và học ở các môn đặc biệt là môn
tập đọc ở tiểu học.
Trên đây mới là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi trong việc
rèn đọc diễn cảm cho học sinh trong giờ tập đọc lớp 4, trong
thực tế giảng dạy mỗi ngời đều cã suy nghÜ, kinh nghiƯm, bÝ

qut nghỊ nghiƯp riªng cđa mình nhằm mục đích cuối cùng
là nâng cao chất lợng dạy và học. Có lẽ đề tài của tôi còn nhiều
thiếu sót và hạn chế, tôi mong đợc các cấp trên cùng các bạn
đồng nghiệp góp ý kiến bổ sung để kinh nghiệm dạy học của
tôi thêm phong phú, hoàn thiện góp phần nhỏ bé đa sự nghiệp
giáo dục phát triển.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Ngày

20

tháng 4 năm 2010