Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (383.24 KB, 14 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
TrÇn Quèc Tn.
Vn ngh quõn i.
Vn ngh quõn i.
<i>nhau</i>( 1970); ( 1970); <i>DÊu ch©n ng êi lÝnhDÊu ch©n ng êi lÝnh</i>( 1972); ( 1972); <i>MiỊn ch¸yMiỊn ch¸y</i> (1977); (1977); <i>Lưa tõ Lưa tõ </i>
<i>nh÷ng</i>
<i>những</i> <i>ngơI nhàngơI nhà</i>( 1977); đặc biệt là các tạp truyện ngắn: ( 1977); đặc biệt là các tạp truyện ngắn: <i>Ng ời đàn bà Ng i n b </i>
<i>trờn</i>
<i>trên</i> <i>chuyến tàu tốc hànhchuyến tàu tốc hành</i>( 1983); ( 1983); <i>Bến quêBến quê</i> (1985); (1985); <i>ChiÕc thun ngoµi ChiÕc thun ngoµi </i>
<i>xa</i>
<i>xa</i>( 1987); ( 1987); <i>Cá lauCá lau</i> (1989) (1989) ……
thời đổi mới. Năm 2000 ơng đ ợc tặng GiảI th ởng Hồ Chí Minh về
Văn học Nghệ thuật.
Văn học Nghệ thuật.
<b>Sut cuc i cm bút ông luôn trăn trở về số phận của nhân </b>
<b>Suốt cuộc đời cầm bút ông luôn trăn trở về số phận của nhân </b>
<b>dân và trách nhiệm của nhà văn đối với đất n ớc trong thời đại </b>
<b>dân và trách nhiệm của nhà văn đối với đất n c trong thi i </b>
<b>mới. Hành trình sáng tác của ông chia làm hai giai đoạn rõ rệt: </b>
<b>mới. Hành trình sáng tác của ông chia làm hai giai đoạn rõ rệt: </b>
<b>Ngòi bút sử thi có thiên h ớngtrữ tình lÃng mạn( tr ớc thập kỷ 80 </b>
<b>Ngòi bút sử thi có thiên h ớngtrữ tình lÃng mạn( tr íc thËp kû 80 </b>
<b>của TK XX) và cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và </b>
<b>của TK XX) và cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và </b>
hai in đậm phong cách tự sự triết lý
+ Chiếc thuyền ngoài xa – cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
+ Chiếc thuyền ngoài xa – cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
+ Chiếc thuyền ngoài xa – hiện thực nhọc nhằn cay đắng của
+ Chiếc thuyền ngoài xa – hiện thực nhọc nhằn cay đắng của
ng êi d©n chài.
ng ời dân chài.
thuật nói chung phảI là tiếng nãi trung thùc, thÊu hiĨu vỊ sè phËn
con ng ời. Chủ nghĩa nhân đạo trong nghệ thuật không thể xa lạ với
con ng ời. Chủ nghĩa nhân đạo trong nghệ thuật không thể xa lạ với
sè phËn con ng ời.( Đặt trong thời điểm 8-1983, ta mới thấy hết đ ợc
số phận con ng ời.( Đặt trong thời điểm 8-1983, ta mới thấy hết đ ợc
ý nghĩa của vấn đề NMC nêu ra đối với văn nghệ n ớc ta lúc đó)
vào bộ ảnh lịch một cảnh biển buổi sáng có s ơng.
+ Anh gặp một cảnh rất
+ Anh gặp một cảnh rất <i>đắt trời cho: đắt</i> trời cho: <i>mũi thuyền in một nét mơ hồ mũi thuyền in một nét mơ hồ </i>
<i>vào bầu trời mù trắng nh sữa có pha đơI chút màu hồng do ánh mặt </i>
<i>trời chiếu vào. Vài bóng ng ời lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc nh t </i>
<i>trời chiếu vào. Vài bóng ng ời lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc nh t </i>
<i>ợng trên chiếc mui khum khum, đang h ớng mặt vào bờ. Tất cả khung </i>
<i>ợng trên chiếc mui khum khum, đang h ớng mặt vào bờ. Tất cả khung </i>
<i>cảnh ấy nhìn qua những cáI mắt l ới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện </i>
<i>cảnh ấy nhìn qua những cáI mắt l íi n»m gi÷a hai chiÕc gäng vã hiƯn </i>
<i>ra d ới một hình thù y hệt cánh một con dơi.</i>
<i>ra d ới một hình thù y hệt cánh một con d¬i.</i>
<i>+ Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh</i>
<i>+ Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh</i> <i>mang đến khoảnh khắc hạnh mang đến khoảnh khắc hạnh </i>
<i>phúc tràn ngập tâm hồn anh.</i>
<i>phúc tràn ngập tâm hồn anh.</i>
+ Trong bức ảnh mà Phùng chụp thì chiếc thuyền ngoài xa là tâm
+ Trong bức ảnh mà Phùng chụp thì chiếc thuyền ngoài xa là tâm
cảnh, cùng với bối cảnh của nó là bình minh trên biển-> chân lý của
cảnh, cùng với bối cảnh của nó là bình minh trên biển-> chân lý của
sự hoàn thiện
sự hoàn thiện
+ Nh ng khi
+ Nh ng khi <i>vµi bãng ng êi lớn lẫn trẻ convài bóng ng ời lớn lẫn trẻ con…… trªn chiÕc mui trªn chiÕc mui</i> <i>khum khum </i>
<i>khum ấy</i>
<i>khum ấy lần l ợt hiện lên bờ và cảnh bạo hành diễn ra cùng nỗi đau </i> lần l ợt hiện lên bờ và cảnh bạo hành diễn ra cùng nỗi đau
n, nhc nhi ca cỏc nhõn vt đã khiến Phùng có cáI nhìn nghệ
đớn, nhức nhối của các nhân vật đã khiến Phùng có cáI nhìn nghệ
thuật gần cuộc đời hơn->
+ Vừa rời thuyền đã quay lại quát đứa con ở trên thuyền:
+ Vừa rời thuyền đã quay lại quát đứa con ở trên thuyền: <i>cứ ngồicứ ngồi</i>
<i>nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đI bây giờ</i>
<i>nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đI bây giờ</i> ( hăm doạ, giận dữ) ( hăm doạ, giận dữ)
+ Lên bờ, lão đI sau ng ời đàn bà,
+ Lên bờ, lão đI sau ng ời đàn bà, <i>hai con mắt đầy vẻ độc dữ lúc hai con mắt đầy vẻ độc dữ lúc </i>
<i>nào cũng nhìn dán vào tấm l ng áo bạc phếch và rách r i, na thõn d i </i>
<i>nào cũng nhìn dán vào tấm l ng áo bạc phếch và rách r ới, nđa th©n d íi </i>
<i> ớt sũngcủa ng ời đàn bà</i>
<i> ớt sũngcủa ng ời đàn bà</i> -> thấm thía cái nghèo khổ, cùng cực và muốn -> thấm thía cái nghèo khổ, cùng cực và muốn
trút giận.
trót giËn.
+ Khi đã khuất sau chiếc xe rà mìn của công binh Mĩ…,
+ Khi đã khuất sau chiếc xe rà mìn của cơng binh Mĩ…, <i>lão lập lão lập </i>
<i>tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay… trút cơn giận nh lửa cháy bằng</i>
<i>tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay… trút cơn giận nh lửa cháy bằng</i>
<i>cách dùng chiếc thắt l ng quạt tới tấp vào l ng ng ời đàn </i>
<i>bà-cách dùng chiếc thắt l ng quạt tới tấp vào l ng ng ời đàn bà-</i>> mù quáng, > mù quáng,
bế tắc, trút giận.
bÕ t¾c, trót giËn.
+
+ <i>Cứ mỗi nhát quật xuống lão lại nguyền rủa bằng cáI giọng rênCứ mỗi nhát quật xuống lão lại nguyền rủa bằng cáI giọng rên</i>
<i>rỉ, đau đớn:</i>
<i>rỉ, đau đớn:</i> ““<i> Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho</i>
<i>ông nhờ</i>
<i>«ng nhê</i>”-> Bế tắc muốn đ ợc giải thoát.-> Bế tắc muốn đ ợc giải thoát.
->
-> Ng i n ụng b tắc trong cuộc m u sinh, tha hoá dần, trở nên vũ Ng ời đàn ông bế tắc trong cuộc m u sinh, tha hoá dần, trở nên vũ
phu, tàn bạo
+ Đến chỗ khuất,
+ n ch khuất, <i>đứng lại, ng ớc mắt nhìn ra ngồi mặt phá n ớc đứng lại, ng ớc mắt nhìn ra ngồi mặt phá n ớc </i>
<i>chỗ thuyền đậu một thống, ri a cỏnh tay lờnnh ng ri li </i>
<i>chỗ thuyền đậu một thoáng, rồi đ a cánh tay lênnh ng rồi lại </i>
<i>buông thõng xuống, đ a cặp mắt nhìn xuống chân</i>
<i>buông thõng xuống, đ a cặp mắt nhìn xuống chân - -</i>> Muốn giấu > Muốn giấu
các con , chịu trận.
các con , chịu trận.
+
+ Ng ời đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu Ng ời đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu
một tiếng , khơng chống trả cũng khơng tìm cách chạy
một tiếng , khơng chống trả cũng khơng tìm cách chạy trốn<i>trốn</i>-> Dạn -> Dạn
đòn, hay tê liệt tinh thần nên khơng cịn sự phản ứng, phản kháng
địn, hay tê liệt tinh thần nên khơng cịn sự phản ứng, phn khỏng
nào nữa?
nào nữa?
<b>-> </b>
<b>-> </b>Hỡnh nh bói xe tng hng nh một gợi ý rằng cuộc chiến đấu Hình ảnh bãi xe tăng hỏng nh một gợi ý rằng cuộc chiến đấu
chống đói nghèo, tăm tối cịn gian nan hơn cả cuộc chiến chống
chống đói nghèo, tăm tối còn gian nan hơn cả cuộc chiến chống
ngoại xâm và chừng nào ch a thốt khỏi đói nghèo, chừng đó con
ngoại xâm và chừng nào ch a thốt khỏi đói nghèo, chừng đó con
+
+ <i>Giận dữ căng thẳng Giận dữ căng thẳng …… mặc cho tơi gọi nó vẫn khơng hề mặc cho tơi gọi nó vẫn khơng hề </i>
<i>nghoảnh lại… lập tức nhảy xổ vào cáI lão đàn ông.</i>
<i>nghoảnh lại… lập tức nhảy xổ vào cáI lão đàn ơng.</i>
+
+ <i>Nó đã giằng đ ợc chiếc thắt l ng, liền d ớn thẳng ng ời vung chiếc Nó đã giằng đ ợc chiếc thắt l ng, liền d ớn thẳng ng ời vung chiếc </i>
<i>khố sắt quật vào giữa khn ngực trần vm v chỏy nng</i>
<i>khoá sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng</i> của lÃo -> của lÃo ->
Đây là sự phản ứng tự nhiên của một tâm hồn trẻ thơ yêu mẹ, muốn
Đây là sự phản ứng tự nhiên của một tâm hồn trẻ thơ yêu mẹ, muốn
bảo vệ mẹ hay là sự căm phẫn mù quáng?
bảo vệ mẹ hay là sự căm phẫn mù quáng?
+ <i>Ng ời đàn bà d ờng nh lúc này mới cảm thấy đau đớn- vừa đau Ng ời đàn bà d ờng nh lúc này mới cảm thấy đau đớn- vừa đau </i>
<i>đớn vừa vô cùng xấu hổ, nhục nhã</i>
<i>đớn vừa vô cùng xấu hổ, nhục nhã</i> Bà gọi tên con, Bà gọi tên con, <i>ơm chầm lấy nó, rồi ôm chầm lấy nó, rồi </i>
<i>lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy</i>
<i>lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy</i>. Bà đau đớn . Bà đau đớn
vì rút cuộc đã không tránh khỏi cho con khỏi bi tổn th ơng vì cảnh bạo
vì rút cuộc đã không tránh khỏi cho con khỏi bi tổn th ơng vì cảnh bạo
lực trong gia đình. Bà
lực trong gia đình. Bà <i>xấu hổ, nhục nhãxấu hổ, nhục nhã</i> vì phảI giấu giếm con cái tình vì phảI giấu giếm con cái tình
trạng khốn khổ của mình. Ni nhc nhó y
trạng khốn khổ của mình. Nỗi nhục nhà ấy <i>làm rỏ xuốnglàm rỏ xuống</i> <i>những giọt n những giọt n </i>
<i>ớc mắt</i>
<i>c mt</i>. B . B <i>vái lấy vái để đứa con, van xin nó đừng căm vái lấy vái để đứa con, van xin nó đừng căm</i> <i>thù bố,thù bố</i>, đừng đừng
làm tan vỡ gia đình.
làm tan vỡ gia đình.
+
+ <i>Ng ời đàn bà buông đứa trẻ raNg ời đàn bà buông đứa trẻ ra…… đuổi theo lão đàn ông. cả hai đuổi theo lão đàn ông. cả hai</i>
<i>ng ời lại trở về chiếc thuyền</i>
+Đẩu là ng ời tốt bụng, đầy thiện chí nh ng lại nông nổi. Anh hiểu
lut phỏp nh ng lại không hiểu đời sống.
luật pháp nh ng lại không hiểu đời sống.
+ Ng ời đàn bà hiểu đời sống, hiểu con ng ời. Bà nói với Đẩu:
+ Ng ời đàn bà hiểu đời sống, hiểu con ng ời. Bà nói với Đẩu: <i>Lịng Lịng </i>
<i>các chú tốt, nh ng các chú đâu có hiểu đ ợc cáI việc của cáI</i>
<i>c¸c chó tèt, nh ng c¸c chó đâu có hiểu đ ợc cáI việc của cáI</i> <i>ng ời làm ng ời làm </i>
<i>ăn lam lũ khó nhọc</i>
<i>n lam lũ khó nhọc</i>……-> Bà hiểu nỗi khốn khổ bế tắc của ng ời chồng, -> Bà hiểu nỗi khốn khổ bế tắc của ng ời chồng,
bà hiểu thiên chức làm mẹ, bà chấp nhận tình trạng bị hành hạ để cũng
bà hiểu thiên chức làm mẹ, bà chấp nhận tình trạng bị hành hạ để cũng
cã lúc vợ chông con cáI chúng tôI sống hòa thuận vui vẻ vui nhất là
có lúc vợ chông con cáI chúng tôI sống hòa thuận vui vẻ vui nhất lµ
lúc ngồi nhìn đàn con tơI chúng nó d ợc ăn no.
lúc ngồi nhìn đàn con tơI chúng nó d c n no.
- Bởi vậy khi Đẩu khuyên bà nên bỏ chồng nh ng bà kiên quyết từ
- Bởi vậy khi Đẩu khuyên bà nên bỏ chồng nh ng bà kiên quyết từ
chối.
chối.
+ Ng ời mẹ bị hành hạ về thể xác, bị giày vò về tinh thần, bà luôn
+ Ng ời mẹ bị hành hạ về thể xác, bị giày vò về tinh thần, bà luôn
luôn nơm nớp con cáI bị tổn th ơng.
luôn nơm nớp con cáI bị tổn th ơng.
+Cậu bé Phác vì th ơng mẹ mà căm ghét bố -> tình máu mủ bị rạn vỡ
+Cậu bé Phác vì th ơng mẹ mà căm ghét bố -> tình máu mủ bị rạn vỡ
+ Ng i cha tr c sự phản ứng của đứa con trai liệu có thể thay đổi cách
+ Ng ời cha tr ớc sự phản ứng của đứa con trai liệu có thể thay i cỏch
hành xử với vợ con, hay những bế tắc của cuộc m u sinh càng khiến
hành xử với vợ con, hay những bế tắc của cuộc m u sinh càng khiến
ông thô bạo hơn?
ông thô bạo h¬n?
Nhà văn lên án thói vũ phu, báo động về tình trạng bạo lực, ca
Nhà văn lên án thói vũ phu, báo động về tình trạng bạo lực, ca
ngợi vẻ đẹp của tình mẫu tử, bảo vệ khát vọng đ ợc sống trong yêu th
ngợi vẻ đẹp của tình mẫu tử, bảo vệ khát vọng đ ợc sng trong yờu th
ơng của trẻ em
kiện đặc biệt khiến cho tại đó cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất và ý đồ
kiện đặc biệt khiến cho tại đó cuộc sống hiện lên đậm đặc nhất và ý đồ
t t ëng cđa t¸c giả cũng đ ợc bộc lộ sắc nét nhất.
t t ởng của tác giả cũng đ ợc bộc lộ sắc nét nhất.
động, tình huống tõm trng, tỡnh hung nhn thc.
<b>nhân vật:</b>
<b>nhân vật:</b>
+ Đối với Đẩu
+ i vi Đẩu: kết thúc sự kiện ng ời đàn bà đ ợc mời đến toà án : kết thúc sự kiện ng ời đàn bà đ ợc mời đến toà án
huyện để giải quyết bi kịch gia đình lại là :
huyện để giải quyết bi kịch gia đình lại là : <i>Một cái gì mới vừa vỡ ra Một cái gì mới vừa vỡ ra </i>
<i>trong cái đầu của vị bao công của cái phố huyện vùng bin. Anh va </i>
<i>trong cái đầu của vị bao công cđa c¸i phè hun vïng biĨn. Anh võa </i>
<i>ngộ ra những nghịch lý của đời sống trên thuyền phảI có một ng ời </i>
“<i>ngộ ra những nghịch lý của đời sống trên thuyền phảI có một ng ời </i>”
“ ”
<i>đàn ông… dù hắn man rợ, tàn bạo.</i>
<i>đàn ông… dù hắn man rợ, tàn bạo.</i>
+
+ Đây cũng là sự vỡ ra của PhùngĐây cũng là sự vỡ ra của Phùng: về : về ““<i> độ chênh độ chênh</i>”” <i>giữa cáI đẹpgiữa cáI đẹp</i>
<i>tuyệt đỉnh của ngoại cảnh</i>
<i>tuyệt đỉnh của ngoại cảnh</i> với cuộc sống nhọc nhằn, cơ cực của gia với cuộc sống nhọc nhằn, cơ cực của gia
đình dân chài trên con thuyền mà anh lấy làm tâm điểm cho bức ảnh
đình dân chài trên con thuyền mà anh lấy làm tâm im cho bc nh
nghệ thuật. Điều này cũng giống sự
nghệ thuật. Điều này cũng giống sự <i> vỡ ra vỡ ra</i> của nhân vật Điền trong của nhân vật Điền trong
<i>Trăng sáng</i>
<i>Trăng sáng</i>
6
- Là vẻ đẹp tốt ra từ tình u tha thiết, khát vọng kiếm
tìm, phát hiện, tơn vinh những vẻ đẹp ng ời cịn tiềm ẩn và
tìm, phát hiện, tơn vinh những vẻ đẹp ng ời cịn tim n v
những khắc khoảI lo âu tr ớc cáI xấu, cáI ác.
những khắc khoảI lo âu tr ớc c¸I xÊu, c¸I ¸c.
- Vẻ đẹp của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm, đôn hậu,
- Vẻ đẹp của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm, đôn hậu,
điềm đạm chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra những triết lý nhân
điềm đạm chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra nhng trit lý nhõn
sinh sâu sắc.
sinh sâu sắc.
- ¤ng kĨ chun b»ng giäng thđ thØ, trÇm tÜnh, thÊp
- Ông kể chuyện bằng giọng thủ thỉ, trầm tĩnh, thấp
thoáng nụ c ời khoan hoà, lời văn của ông giản dị, mộc mạc
thoáng nụ c ời khoan hoà, lời văn của ông giản dị, mộc mạc
nhiều d vÞ