Định hướng và các giải pháp chủ yếu giải quyết việc làm chi lao động nông nghiệp sau khi bàn giao đất cho khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh hải dương

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P I

NGUY N TH THU HƯƠNG

ð NH HƯ NG VÀ CÁC GI I PHÁP CH Y U GI I
QUY T VI C LÀM CHO LAO ð NG NÔNG NGHI P
SAU KHI BÀN GIAO ð T CHO KHU CÔNG NGHI P
TRÊN ð A BÀN T NH H I DƯƠNG

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành: KINH T NÔNG NGHI P
Mã s :

5.02.01

Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. NGUY N TU N SƠN

HÀ N I – 2007


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tơi. Các s
li u và hình nh trong lu n văn hồn tồn trung th c và chưa t ng đư c ai
cơng b trong b t kỳ cơng trình khoa h c nào khác.
Tơi xin cam đoan r ng m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này
đã đư c cám ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn đã đư c ch rõ
ngu n g c.
Tác gi

Nguy n Th Thu Hương

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………i


L I C M ƠN
Tôi xin trân tr ng bày t lịng bi t ơn sâu s c đ i v i th y giáo hư ng
d n TS. Nguy n Tu n Sơn- ngư i ñã ñ nh hư ng, ch b o, dìu d t tơi trong
q trình h c t p và nghiên c u đ tài.
Tơi xin trân tr ng c m ơn ñ i v i t t c các thày cô giáo Khoa Sau ñ i
h c, Khoa kinh t và Phát tri n nơng thơn, B mơn Phân tích đ nh lư ng cùng
t t c các th y cô giáo trư ng ð i h c Nơng nghi p I đã giúp đ tơi trong q
trình h c t p cũng như hồn thành lu n văn này.
Tơi xin trân tr ng c m ơn S Lao ñ ng Thương binh và xã h i t nh
H i Dương, S Tài nguyên môi trư ng, Ban qu n lý d án các Khu công
nghi p, u ban nhân dân huy n C m Giàng, Nam Sách, Kim Thành, Thành
ph H i Dương, các doanh nghi p và các h nông dân trong huy n ñã cung
c p s li u khách quan, t o m i ñi u ki n thu n l i giúp đ tơi trong q trình
nghiên c u và th c hi n ñ tài.
Cu i cùng v i lònh bi t ơn sâu s c nh t xin danh cho gia đình, b n bè
đã giúp đ r t nhi u v v t ch t và tinh th n đ b n thân hồn thành chương
trình h c t p cũng như ñ tài nghiên c u.
Tác gi

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………ii


Mơc lơc
L i cam đoan

i

L i c m ơn

ii

M cl c

iii

Danh m c ch vi t t t

v

Danh m c b ng

vi

Danh m c hình

vii

Ph n 1 ð T V N ð

1

1.1

Tính c p thi t c a đ tài nghiên c u

1

1.2

M c tiêu nghiên c u

3

1.3

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u

3

Ph n 2 CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI
2.1

Cơ s lý lu n và th c ti n c a v n ñ lao ñ ng và gi i quy t vi c
làm

2.2

5

nư c ta hi n nay

Cơ s th c ti n

5

16

Ph n 3 ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

29

3.1

ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u

29

3.2

Phương pháp nghiên c u

36

Ph n 4 K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

40

4.1

Th c tr ng các khu cơng nghi p trên đ a bàn t nh H i Dương

40

4.2

ð c ñi m các khu cơng nghi p thu c đ a bàn nghiên c u

46

4.2.1 Khu công nghi p Nam Sách

46

4.2.2 Khu công nghi p huy n C m Giàng

47

4.2.3 Khu công nghi p Vi t Hoà - Thành ph H i Dương

48

4.2.4 Khu công nghi p Lai Vu

48

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………iii


4.3

Th c tr ng lao ñ ng, vi c làm c a các h gia đình trư c khi bàn
giao ñ t cho các khu công nghi p

t nh H i Dương

49

4.3.1 Tình hình vi c làm c a ngư i lao đ ng trong các h gia đình có
đ t bàn giao

49

4.3.2 Tình hình phân b s d ng lao ñ ng trư c khi bàn giao ñ t

50

4.3.3 Th i gian làm vi c c a ngư i lao ñ ng trư c khi bàn giao ñ t

52

4.3.4 Tình hình thu nh p c a h gia đình trư c khi bàn giao đ t

55

4.4

Q trình thu h i và vi c ñ n bù c a Nhà nư c cho các h gia
đình có đ t bàn giao xây d ng khu cơng nghi p

4.4.1 Quan đi m thu h i đ t

các khu cơng nghi p

57
57

4.4.2 Chính sách đ n bù thi t h i cho h nơng dân khi b thu h i đ t

58

4.4.3 Tình hình thu h i đ t c a các khu cơng nghi p

60

4.4.4 Tình hình thu h i đ t

61

các h đi u tra

4.4.5 Tình hình s d ng ti n đ n bù các h gia đình
4.5

62

Th c tr ng lao ñ ng, vi c làm c a các h gia đình sau khi bàn
giao đ t cho các khu cơng nghi p

t nh H i Dương

65

4.5.1 Tình hình nhân kh u và lao đ ng c a các nhóm h đi u tra

65

4.5.2 Trình đ văn hố c a các nhóm h đi u tra

67

4.5.3 Th i gian làm vi c c a lao ñ ng trong các h gia đình

69

4.5.4 S thay đ i ngành ngh sau khi bàn giao đ t

72

4.5.5 Tình hình thu nh p c a h trư c và sau khi bàn giao ñ t

74

4.6

78

K t qu kh o sát các cơ s d y ngh trong t nh

4.6.1 Tình hình các cơ s d y ngh

78

4.6.2 Th c tr ng ñào t o c a các cơ s d y ngh

79

4.6.3 ð i ngũ cán b , giáo viên

81

4.6.4 K t qu ñào t o c a các trư ng, các trung tâm d y ngh giai ño n
2001-2006

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………iv

83


4.7

Th trư ng lao đ ng

87

4.7.1 Trong nư c

87

4.7.2 Tình hình xu t kh u lao đ ng c a t nh

89

4.7.3 K ho ch ñào t o c a các trư ng, các trung tâm d y ngh giai
ño n 2007-2012
4.8

92

ð nh hư ng và các gi i pháp gi i quy t vi c làm cho ngư i lao
đ ng sau khi bàn giao đ t nơng nghi p cho khu công nghi p

4.8.1 ð nh hư ng

99
99

4.8.2 Các gi i pháp ch y u gi i quy t vi c làm cho ngư i lao ñ ng
sau khi bàn giao đ t nơng nghi p cho khu công nghi p

101

Ph n 5 K T LU N VÀ KI N NGH

114

5.1

K t lu n

114

5.2

Ki n ngh

115

TÀI LI U THAM KH O

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………v

118


Danh mục bảng
STT
1.

Tên bảng

Trang

Di n tớch, c c u cỏc lo i ñ t c a t nh giai ño n 2000 –
2005

2.

31

Tăng trư ng GDP giai ño n 1996-2004 và 2005 c a t nh
H i Dương

33

3.

T c ñ tăng trư ng GTSX công nghi p - xây d ng

34

4.

Tình hình vi c làm c a ngư i lao ñ ng trư c khi bàn giao
ñ t

5.
6.

50

Phân b s d ng lao ñ ng trư c khi bàn giao ñ t

52

Th i gian làm vi c c a ngư i lao ñ ng trư c khi bàn giao
ñ t

54

7.

Thu nh p c a các h ñi u tra trư c khi b thu h i ñ t

56

8.

Khung giá ñ n bù các lo i ñ t áp d ng t i t nh H i Dương

60

9.

Tình hình thu h i đ t nơng nghi p c a các huy n đi u tra

61

10.

Tình hình đ t đai c a các nhóm h đi u tra

62

11.

Tình hình s d ng ti n ñ n bù c a Nhà nư c trong các h
gia đình có đ t bàn giao

64

12.

Tình hình dân s , lao đ ng c a các nhóm h đi u tra

66

13.

Trình đ văn hố c a nhóm h ñi u tra trong ñ tu i lao
ñ ng

14.

Th i gian làm vi c c a ngư i lao ñ ng trư c và sau khi bàn
giao ñ t

15.

68
71

S thay ñ i ngành ngh c a ngư i lao ñ ng trư c và sau
khi bàn giao ñ t

16.

73

Thu nh p c a các h ñi u tra trư c và sau bàn giao ñ t

76

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………vi

17.

Các ngh cơ b n hi n ñang ñư c ñào t o trên ñ a bàn H i
Dương

18.

Trình ñ giáo viên c a các trư ng d y ngh trên ñ a bàn
t nh

19.

82

S lao ñ ng ñang s d ng và nhu c u tuy n d ng c a
doanh nghi p

20.

79

87

Nhu c u tuy n d ng lao đ ng c a 4 khu cơng nghi p trong
th i gian t i

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………vii

88

Ph n 1
ð TV Nð

1.1 Tính c p thi t c a ñ tài nghiên c u
Th t nghi p, tăng trư ng kinh t , l m phát là ba v n ñ quan tr ng
trong n n kinh t th trư ng. Ba ch s này ph n ánh m t cách khái quát nh t,
toàn di n nh t th c tr ng n n kinh t xã h i c a m i qu c gia.
Hi n nay th t nghi p, thi u vi c làm ñã và ñang là m i quan tâm l n
c a Chính ph các nư c, các t ch c xã h i, t ch c qu c t , t ch c kinh t
và m i ngư i lao ñ ng trên th gi i. ð nh hư ng và gi i quy t vi c làm cho
ngư i lao ñ ng ñang tr thành v n ñ toàn c u, là m t trong nh ng thách th c
l n c a các Qu c gia trên th gi i, trong đó có Vi t Nam.

Vi t Nam th t

nghi p, thi u vi c làm ñang và s là bài tốn khó trong q trình v n ñ ng và
phát tri n n n kinh t trên con đư ng cơng nghi p hố, hi n ñ i hoá ñ t nư c.
Vi t Nam ñang ph i ñ i m t v i nhi u v n ñ , n i b t là gi i quy t vi c làm.
Hàng năm, s ngư i bư c vào ñ tu i lao ñ ng tăng v i t c đ cao, bên c nh
đó hàng v n lao đ ng dơi ra t khu v c kinh t qu c doanh, khu v c hành
chính s nghi p, hàng tri u h c sinh, sinh viên t t nghi p ra trư ng ch vi c,
b ñ i xu t ngũ, lao ñ ng t nư c ngoài tr v và s dư th a lao đ ng trong
nơng nghi p cũng như trong lĩnh v c công nghi p, làm cho nhu c u vi c làm
nư c ta v n ñã căng th ng l i càng căng th ng hơn.
Nh ng năm qua, v n ñ vi c làm và gi i quy t vi c làm cho ngư i lao
ñ ng ñã ñư c ð ng và Nhà nư c quan tâm đúng m c. Các chương trình h
tr tr c ti p cho ngư i lao đ ng đã góp ph n quan tr ng trong vi c gi i quy t
vi c làm cho xã h i. S lao đ ng có vi c làm trong tồn qu c tăng t 40,6
tri u ngư i năm 2000 lên 45 tri u ngư i năm 2006. T l th t nghi p ñã gi m

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………1


t 6,01% năm 2002 xu ng còn 5,78% năm 2003 và 5,6% năm 2004. Cơ c u
lao ñ ng theo ngành ngh kinh t qu c dân và ch t lư ng lao đ ng đã có
nh ng chuy n bi n tích c c.
Bên c nh nh ng k t qu ñ t ñư c, v n ñ gi i quy t vi c làm cho ngư i
lao ñ ng v n còn nhi u b t c p, chúng ta chưa khai thác h t ti m năng xã h i
ñ gi i quy t vi c làm. T l th t nghi p

thành th và thi u vi c làm

khu

v c nơng thơn v n cịn cao. Vi c chuy n d ch cơ c u lao ñ ng và ch t lư ng
lao ñ ng còn ch m. M i ñ a phương, m i vùng có đ c đi m kinh t - xã h i
khác nhau. Do v y ph i căn c và tình hình c th c a đ a phương đ có
nh ng đ nh hư ng và gi i pháp tích c c và hi u qu nh m khai thác ti m
năng s n có t o vi c làm cho ngư i lao ñ ng, s d ng h p lý ngu n nhân l c
vào phát tri n kinh t -xã h i c a ñ a phương góp ph n cho s phát tri n đ t
nư c. Quá trình chuy n d ch m c ñích s d ng ñ t d n ñ n chuy n d ch lao
ñ ng cũng di n ra m nh m c t phát và trong quy ho ch. “ð t xây d ng k t
c u h t ng phát tri n công nghi p, d ch v và xây d ng đơ th tăng tương đ i
nhanh” ñi u này ñã d n ñ n m t b ph n khơng nh lao đ ng nơng nghi p rơi
vào tình tr ng th t nghi p, thi u vi c làm.
T nh H i Dương trong nh ng năm g n ñây t c ñ phát tri n các khu
công nghi p di n ra khá nhanh. M c dù trong nh ng năm qua, T nh y, U
ban nhân dân t nh, các ñơn v kinh t và ngư i lao ñ ng ñã tri n khai nhi u
ho t ñ ng quan tr ng ñ gi i quy t vi c làm, thu hút nhi u lao ñ ng cho nhân

dân các khu v c ñã bàn giao m t b ng cho các khu công nghi p. Tuy nhiên,
th t nghi p

nh ng nơi này v n cịn

m c đ cao.

Nh n th c ñư c t m quan tr ng c a v n ñ trên, ñư c s ñ ng ý c a
Trư ng ð i h c nông nghi p I Hà N i và U ban nhân dân t nh H i Dương
chúng tôi ti n hành nghiên c u ñ tài “ð nh hư ng và các gi i pháp ch y u
gi i quy t vi c làm cho lao đ ng nơng nghi p sau khi bàn giao ñ t cho khu

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………2


cơng nghi p trên đ a bàn t nh H i Dương”
1.2 M c tiêu nghiên c u
1.2.1 M c tiêu chung
Trên cơ s phân tích th c tr ng gi i quy t vi c làm cho ngư i lao
đ ng nơng nghi p

các đ a phương đã th c hi n bàn giao đ t cho khu cơng

nghi p nh ng năm qua

t nh H i Dương, ñ xu t các gi i pháp ch y u nh m

gi i quy t vi c làm t o ñi u ki n n ñ nh cu c s ng, nâng cao thu nh p cho
ngư i lao ñ ng nơng nghi p

các đ a phương trên đ a bàn t nh th i gian t i.

1.2.2 M c tiêu c th
1. Góp ph n h th ng hố cơ s lý lu n và th c ti n v vi c làm và gi i
quy t vi c làm cho ngư i lao đ ng nơng nghi p

nh ng nơi đã bàn giao đ t

cho các khu cơng nghi p.
2. ðánh giá th c tr ng lao ñ ng, vi c làm và gi i quy t vi c làm cho
ngư i lao đ ng nơng nghi p

các đ a phương thu c t nh H i Dương sau khi

đã bàn giao đ t cho khu cơng nghi p.
3. Phân tích các ngun nhân đã nh hư ng đ n v n ñ gi i quy t vi c
làm cho ngư i lao đ ng nơng nghi p
nghi p cơng nghi p hố, hi n đ i hố

khu v c ñã bàn giao ñ t ph c v s
H i Dương.

4. ð xu t các gi i pháp ch y u nh m gi i quy t vi c làm, nâng cao
thu nh p cho ngư i lao ñ ng nơng nghi p
giao đ t cho khu cơng nghi p

các ñ a phương ñã th c hi n bàn

H i Dương trong th i gian t i.

1.3 ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
1.3.1 ð i tư ng nghiên c u
Các h nông dân sau khi bàn giao đ t cho khu cơng nghi p trên ñ a bàn
t nh H i Dương.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………3


1.3.2 Ph m vi nghiên c u
1.3.2.1 N i dung nghiên c u
Nghiên c u th c tr ng lao ñ ng, vi c làm c a các h nông dân sau khi
bàn giao đ t cho khu cơng nghi p. Phương hư ng gi i quy t vi c làm ñ
ñ nh và nâng cao m c s ng c a ngư i dân

n

các ñ a phương ñã bàn giao đ t

cho xây d ng khu cơng nghi p.
1.3.2.2 Ph m vi v khơng gian
- Các đ a phương ñã bàn giao ñ t xây d ng khu công nghi p

t nh H i

Dương giai ño n
- M t s cơ s d y ngh trong t nh ñ ñánh giá năng l c ñào t o ngh
c a các cơ s này.
1.3.2.3 Ph m vi v th i gian
- ð tài ñư c ti n hành t tháng 10- 2006 ñ n tháng 10- 2007.
- S li u nghiên c u ñư c thu th p trong giai ño n 2001- 2006.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………4


Ph n 2
CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI

2.1 Cơ s lý lu n và th c ti n c a v n ñ lao ñ ng và gi i quy t vi c làm
nư c ta hi n nay
2.1.1 Cơ s lý lu n v lao ñ ng và vi c làm cho ngư i lao đ ng
2.1.1.1 Vai trị c a lao ñ ng trong s n xu t nói chung, s n xu t nơng
nghi p nói riêng
* Vai trị c a lao ñ ng
Lao ñ ng là y u t quy t đ nh c a m i q trình s n xu t, ñư c xem xét
trong nh ng kho ng th i gian nh t ñ nh và ñư c bi u hi n v s lư ng và ch t
lư ng c a lao ñ ng. T khái ni m chung v lao đ ng có th hi u: Lao đ ng
trong s n xu t nói chung, s n xu t nơng nghi p nói riêng là s c lao ñ ng tham
gia vào ho t ñ ng s n xu t. Bao g m nh ng ngư i trong đ tu i có kh năng
tham gia lao ñ ng ( Vi t Nam qui ñ nh nam t 16 ñ n 60, n t 16 ñ n 55
tu i) và c nh ng ngư i trên và dư i ñ tu i th c t có tham gia vào các ho t
đ ng kinh t - xã h i.
Tăng trư ng kinh t ph i g n li n v i vi c ñ m b o b n nhân t cơ b n
là ngu n lao ñ ng, tài nguyên thiên nhiên, v n và khoa h c cơng ngh trong
đó ngu n lao ñ ng là nhân t quy t ñ nh vi c tái t o, s d ng phát tri n các
ngu n l c còn l i. S c lao ñ ng là m t b ph n c a y u t “đ u vào” c a q
trình kinh t . Chi phí lao đ ng, m c ti n cơng, s ngư i có vi c làm th hi n
s c u thành c a ngu n l c lao đ ng trong hàng hố, d ch v , nó tr thành
nhân t ph n ánh s tăng trư ng kinh t . Lao ñ ng cũng là m t b ph n tiêu

dùng các s n ph m d ch v xã h i, nó tr thành nhân t t o c u c a n n kinh
t . Vì v y, t o vi c làm ñ s d ng ñ y ñ và h p lý lao ñ ng xã h i cũng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………5


như lao đ ng nơng nghi p có ý nghĩa c c kỳ quan tr ng. M t khác, trình ñ
phát tri n kinh t có nh hư ng l n t i lao ñ ng. Kinh t phát tri n s t o ñi u
ki n v v t ch t, ti n c a ñ nâng cao ñ i s ng v t ch t, phát tri n văn hoá
giáo d c, nâng cao ch t lư ng y t ... t đó nâng cao ch t lư ng lao ñ ng.
Kinh t phát tri n cũng t o nhi u ngành ngh m i, t o nhi u vi c làm nhưng
cũng địi h i cao hơn ch t lư ng lao ñ ng như v s c kho , trình đ chun
mơn, tay ngh , trình ñ qu n lý và các k năng khác.
Lao ñ ng nông nghi p ch u nh hư ng b i ñ c ñi n c a s n xu t nông
nghi p, ch u s chi ph i c a t nhiên, c a các quy lu t t nhiên nên có nh ng
đ c đi m khác bi t v i lao ñ ng trong s n xu t các ngành khác.
- Lao đ ng nơng nghi p có tính th i v
Trong nơng nghi p có nh ng th i kỳ không c n ho c c n r t ít s tác
đ ng c a con ngư i, nh ng cũng có giai đo n l i r t c n nhi u lao ñ ng. ði u
này làm cho nhu c u v lao ñ ng trong nông nghi p cũng r t khác nhau trong
t ng giai ño n c a s n xu t, làm cho giá ti n công trong nông thôn bi n đ ng
nhi u.

nh ng nư c nơng nghi p như Vi t Nam, nhi u nơi nông dân thi u

vi c làm. Trong nh ng tháng nông nhàn, nhi u lao ñ ng ñã ph i ch p nh n
giá ti n công r hơn nhi u so v i lúc th i v căng th ng.
Tính th i v c a lao đ ng nơng nghi p nơng thơn (đ c bi t v i lao
đ ng trong ngành tr ng tr t) có nh hư ng l n ñ n ñ i s ng s n xu t và thu
nh p c a ngư i lao ñ ng nông nghi p, ñ c bi t ñ i v i h nông dân SXNN

thu n tuý, không có ngh ph . Vì trong c q trình s n xu t, t làm ñ t, gieo
tr ng ñ n khi thu ho ch có nh ng th i ñi m lao ñ ng nông nghi p r t b n r n
v i kh i lư ng l n công vi c như th i kỳ thu ho ch. Nhưng l i có nh ng th i
gian nhàn r i như th i gian mà cây tr ng có th t sinh trư ng, phát tri n nh
ngu n dinh dư ng ñư c t o ra t ban ñ u cũng như các quy lu t sinh h c c a
nó.

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………6


Do tính ch t c a cơng vi c trong SXNN như v y mà hình thành nên
tâm lý hay thói quen làm vi c m t cách khơng liên t c, không sáng t o c a
ngư i lao ñ ng nông nghi p nông thôn. Vi c nâng cao năng su t cây tr ng, v t
nuôi d a vào ti n b khoa h c công ngh nhi u hơn là d a vào năng l c c a
ngư i lao ñ ng.
M t bi u hi n rõ nét c a tính th i v c a lao đ ng nơng nghi p là s
lao đ ng dư th a trong trong nông nghi p. Tuy nhiên, s dư th a này do
nhi u nguyên nhân khác nhưng lao ñ ng dư th a trong nh ng th i gian nhàn
r i c a s n xu t nông nghi p là m t th c t .
- Lao đ ng nơng nghi p nơng thơn có k t c u ph c t p, khơng ñ ng nh t
ði u này do tính ch t c a ngh nông, do l ch s phát tri n, do t p quán
s n xu t c a t ng khu v c nơng thơn. Lao đ ng nơng nghi p có trình đ r t
khác nhau gi a các vùng nơng thơn. Ho t đ ng SXNN ñư c tham gia b i
nhi u ngư i

nhi u ñ tu i trong ñó có có c nh ng ngư i

lao đ ng. Lao đ ng nơng nghi p

ngồi ñ tu i

các vùng khác nhau có nh ng cách th c t

ch c s n xu t riêng bi t, đ c trưng cho t ng vùng và hình thành nên tư duy
khác nhau trong s n xu t.
SXNN ch y u là s n xu t b i t ng h gia đình nên lao đ ng nơng
nghi p nơng thơn cịn b chi ph i b i quan h huy t th ng. Các thành viên
trong gia ñình thư ng làm theo s ch d n c a ngư i ch gia đình, lao đ ng
nơng nghi p nông thôn ch u nh hư ng b i ñi u ki n t nhiên c a s n xu t
nơng nghi p (đ t đai, th i ti t, khí h u....) nên nh n th c c a lao đ ng nơng
nghi p nơng thơn v các quy lu t t nhiên, quy lu t sinh trư ng phát tri n
các vùng khác nhau là khác nhau.
- Trình đ lao đ ng nơng nghi p th p
Ho t đ ng s n xu t nơng nghi p g m nh ng ngư i thu c nhi u l a tu i có
trình đ r t chênh l nh và kh năng t ch c s n xu t kém, th c t ngay c nh ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………7


ngư i trong đ tu i lao đ ng thì trình đ v n th p hơn so v i lao đ ng trong các
nghành kinh t khác. Do trình ñ th p nên vi c t ch c qu n lý s n xu t kém hơn
và năng su t lao đ ng trong nơng nghi p th p hơn so v i năng su t lao ñ ng trong
các ngành kinh t khác.
Trình đ lao đ ng nơng nghi p th p hơn m t ph n là do ưu ñãi c a t
nhiên v i nh ng quy lu t quy lu t sinh h c gán cho s n xu t nông nghi p,
ngư i s n xu t nơng nghi p có th khơng c n chăm sóc ho c ít quan tâm đ n
cây tr ng, v t ni mà v n có s n ph m thu ho ch. T đó t o ra tr ng thái trì
tr khơng ch u v n ñ ng, không sáng t o c a lao ñ ng nông nghi p nông
thôn. N u so sánh v i lao đ ng trong cơng nghi p thì có s khác nhau rõ nét
v tính ch t cơng vi c và trình đ c n có c a lao ñ ng. ð i v i s n xu t cơng

nghi p, lao đ ng ph i ho t đ ng m t cách liên t c m i có ñư c s n ph m cu i
cùng hoàn ch nh mà s n ph m công nghi p l i ln bi n đ i v m u mã và
ch t lư ng nên lao đ ng trong cơng nghi p ph i ln v n đ ng, sáng t o trong
cơng vi c đ có nh ng s n ph m m i, ch t lư ng cao hơn.
Tóm l i, phương th c s n xu t nơng nghi p quy t đ nh trình đ c a lao
đ ng nơng nghi p là th p hơn trình đ lao đ ng thu c các khu v c kinh t
khác, trong quá trình phát tri n c a xã h i, n n kinh t nói chung và n n nơng
nghi p nói riêng, trình đ lao ñ ng nông nghi p ngày càng ñư c nâng cao do
nhu c u c a con ngư i v s n ph m nông nghi p, do ti n b trong khoa h c,
cơng ngh có tác đ ng m nh m đ n s n xu t nơng nghi p và do s phát tri n
c a các ngành, các lĩnh v c kinh t khác có nh hư ng tr c ti p ñ n s phát
tri n c a s n xu t nông nghi p, nó địi h i trrình đ lao đ ng nơng nghi p
nơng thơn ph i nâng cao hơn đ thích ng. ð c bi t trong n n kinh t th
trư ng hi n nay s n xu t nông nghi p theo hư ng s n xu t hàng hố v i quy
mơ l n. S n ph m nông nghi p s n xu t ra ph i ñư c trao ñ i, mua bán trên
th trư ng thì trình đ c a lao đ ng trong nơng nghi p ph i ñ t

m tm cñ

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………8


nh t đ nh m i có th t ch c s n xu t m t cách có hi u qu , n n không s b
lo i kh i khu v c s n xu t và tr thành lao ñ ng dư th a trong khu v c nơng
nghi p, nơng thơn. Tuy nhiên lao đ ng dư th a còn do nhi u y u t khác tác
đ ng như: tính th i v trong s n xu t nơng nghi p...
Nói chung, lao đ ng dư th a trong nơng nghi p có trình đ th p và th p
hơn m t b ng chung c a lao đ ng nơng nghi p nên r t h n ch v kh năng t
ch c s n xu t.
- Thu nh p c a ngư i lao đ ng trong nơng nghi p th p

Th c t thu nh p c a ngư i lao ñ ng nông nghi p th p hơn r t nhi u so v i
thu nh p c a ngư i lao đ ng làm vi c trong cơng nghi p và d ch v . ði u này do
nhi u nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chính là năng su t lao ñ ng c a khu v c
s n xu t nông nghi p th p. Năng su t lao ñ ng nông nghi p ch u tác ñ ng c a
nhi u y u t như:
ði u ki n khí h u, đ a hình, đ t đai là các y u t tác ñ ng hàng ngày và
tr c ti p đ n s n xu t nơng nghi p. Các quy lu t sinh h c cây tr ng v t ni
quy t đ nh đ n chu kỳ s n xu t c a ho t ñ ng s n xu t kinh doanh nông
nghi p, chu kỳ thư ng kéo dài làm tăng th i gian quay vịng v n tăng chi phí
đ u vào .... d n ñ n gi m năng su t lao đ ng nơng nghi p.
Trình đ , cơng c máy móc, thi t b nơng nghi p th p. S n xu t nông
nghi p ch y u d a vào các cơng c lao đ ng thơ sơ c a t ng h s n xu t.
Trình đ ngư i lao đ ng trong nơng nghi p th p nên khó thu đư c hi u qu
cao trong t ch c qu n lý s n xu t kinh doanh nông nghi p. M t s nơi t p
quán s n xu t còn r t l c h u nên kìm hãm s phát tri n c a s n xu t nông
nghi p.

nh ng nơi này, s n xu t nơng nghi p có năng su t lao đ ng r t

th p.
Ngồi ra cịn có các nguyên nhân khác nh hư ng ñ n thu nh p c a
ngư i lao đ ng nơng nghi p như:

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………9


Tính th i v c a s n xu t nông nghi p làm cho thu nh p c a ngư i lao
đ ng nơng nghi p khơng n đ nh t i nh ng th i ñi m khác nhau.
Tình hình bi n đ ng giá c c a s n ph m nông nghi p b t l i cho kinh
doanh nông nghi p. Giá nông s n c a nông dân thư ng th p hơn so v i giá th

trư ng do b thương nhân ép giá.
Tình tr ng gia tăng dân s

nơng thơn làm gi m ñi m t cách tương ñ i

v di n tích d t canh tác và thu nh p bình quân gi m.
Tình tr ng thu h p di n tích đ t s n xu t nơng nghi p do q trình đơ
th hố gây khó khăn cho s n xu t nơng nghi p trong đi u ki n trình đ thâm
canh cao.
Trong nh ng năm g n ñây, thu nh p c a lao ñ ng nông nghi p ñã tăng
ñáng k , ñ i s ng nơng dân đư c c i thi n, năng su t lao ñ ng cao hơn trư c.
Ti n b khoa h c cơng ngh đu c áp d ng vào s n xu t nơng nghi p đ c bi t
là công ngh sinh h c. V i các lo i gi ng cây tr ng, v t nuôi cho năng su t
cao. Trình đ thâm canh cao hơn, v i nhi u lo i phân hoá h c, phân vi sinh
ñu c s d ng ph bi n.
S n xu t nông nghi p chuy n t t cung t c p sang s n xu t hàng hố
nên thu nh p c a lao đ ng nơng nghi p cao hơn trư c và n ñ nh hơn, trong
đó c n k đ n thu nh p c a lao đ ng nơng nghi p trong các trang tr i, các
ngh ph càng ngày càng ñư c phát huy và là ngu n thu nh p thêm c a ngư i
lao đ ng nơng nghi p.
Tuy đ i s ng nơng dân đã đư c c i thi n nhưng th c t hi n nay thì
m c thu nh p, m c s ng c a ngư i lao đ ng nơng nghi p cịn q th p so v i
m c bình quân c a th gi i cũng như so v i lao ñ ng trong các ngành, các
lĩnh v c kinh t khác. S ngư i th t nghi p là v n ñ nóng b ng c a xã h i
hi n nay, lao đ ng dư th a trong nơng nghi p thư ng b rơi vào c nh nghèo
đói [7].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………10

2.1.1.2 Vai trị c a đ t đai trong s n xu t nơng nghi p
Trư c h t đ tìm hi u đư c vai trị c a đ t ñ i v i ñ i s ng nhân dân
thì ta ph i hi u đư c hai khái ni m cơ b n: Th nào là ñ t ñai và th nào là ñ t
nông nghi p.
- ð t ñai là tư li u s n xu t ñ c bi t, là thành ph n quan tr ng c a mơi
trư ng s ng, là đ a bàn phân b các khu dân cư, xây d ng các cơ s kinh t ,
văn hoá, xã h i, an ninh, qu c phịng.
- ð t nơng nghi p là ñ t ñư c xác ñ nh ch y u đ s d ng s n xu t
nơng nghi p như tr ng tr t, chăn nuôi, nuôi tr ng thu s n ho c thí nghi m v
đ t nơng nghi p (Lu t đ t đai 14/07/1993).
T hai khái ni m trên ta có th nh n th y, n u như trong cơng nghi p
đ t ñai ch là nơi làm nhà xư ng thì trong nơng nghi p đ t đai là tư li u s n
xu t ch y u, ñ c bi t khơng th thay th . Thư ng thì khơng th có s n xu t
nơng nghi p n u khơng có đ t đai. ð t đai cịn đư c g i là tư li u s n xu t
ñ c bi t vì đ t đai v a là ñ i tư ng lao ñ ng v a tư li u lao ñ ng. ð t ñai là
ñ i tư ng lao đ ng vì đ t đai ch u tác ñ ng c a con ngư i như cày, x i đ có
mơi trư ng t t cho sinh v t phát tri n. ð t ñai là tư li u lao đ ng vì nó phát
huy tác d ng như m t cơng c lao đ ng.
ð t đai khơng ch có tác d ng trong s n xu t mà ñ i v i ñ i s ng, đ t
đai cũng đóng góp m t ph n r t quan tr ng. Th h i n u như trên hành tinh
này khơng có đ t đai thì li u có con ngư i khơng? Câu tr l i ch c ch n là
khơng vì con ngư i và h u h t các loài v t mu n t n t i và phát tri n thì đi u
ki n tiên quy t ph i có ñ t ñai. V y ñ t ñai là m t ph n quan tr ng c a s n
xu t và ñ i s ng [7].
2.1.1.3 ð t ñai v i lao đ ng nơng nghi p
Các tư li u s n xu t khác khi ñư c s d ng chúng có th đư c di
chuy n t v trí khơng thu n l i sang v trí thu n l i hơn nhưng v i ñ t ñai

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………11

chúng ta khơng th di chuy n đư c theo ý mu n mà ch có th canh tác trên
đ t đai

nh ng nơi có đ t mà thơi. V trí c đ nh đã quy đ nh tính ch t v t lý,

hoá h c, sinh thái c a đ t đai và cũng góp ph n hình thành nên nh ng l i th
so sánh nh t ñ nh v s n xu t nơng nghi p. Vì v y, c n ph i b trí h p lý cho
t ng vùng ñ t phù h p v i l i th so sánh c a m i vùng, th c hi n phân b cơ
s h t ng là h th ng thu l i, giao thông cho t ng vùng ñ t o ñi u ki n s
d ng ñ t t t hơn.
2.1.1.4 nh hư ng c a q trình cơng nghi p hóa, hi n đ i hố và đơ th
hố đ n s n xu t và ñ i s ng c a các h nơng dân
CNH-HðH là q trình t t y u di n ra khơng ch đ i v i nư c ta mà
cịn đ i v i t t c các nư c trên th gi i, nh t là ñ i v i các nư c châu Á. N n
kinh t càng phát tri n thì quá trình CNH-HðH di n ra ngày càng nhanh.
CNH-HðH góp ph n ñ y m nh phát tri n kinh t xã h i c a khu v c, nâng
cao ñ i s ng nhân dân. Tuy nhiên bên c nh nh ng m t tích c c, q trình
CNH-HðH cũng phát sinh nhi u v n ñ c n gi i quy t như v n đ vi c làm
cho nơng dân b thu h i ñ t, phương th c ñ n bù gi i phóng m t b ng, cách
th c di dân, giãn dân… N u khơng có m t chi n lư c và gi i pháp c th ,
chúng ta s g p nhi u vư ng m c và lúng túng trong quá trình gi i quy t, đơi
khi làm n y sinh nh ng v n ñ ngày càng ph c t p.
a) nh hư ng CNH - HðH ñ n s n xu t
* nh hư ng tích c c
Trên th c t hi n nay cho th y quá trình gi m d n qu ñ t canh tác do
CNH-HðH ñã kéo theo m t b ph n lao đ ng nơng nghi p chuy n sang ho t
đ ng phi nơng nghi p, qua đó s lao đ ng cơng nghi p và lao ñ ng trong các
ngành thương m i, d ch v tăng lên. ðây là m t xu hư ng t t r t phù h p
v i ñư ng l i c a ð ng và Nhà nư c ta. Ngh quy t ð i h i toàn qu c l n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………12


th IX c a ð ng ñã xác ñ nh “ðưa GDP năm 2010 lên ít nh t g p đơi năm
2000. Trong đó t tr ng GDP c a nông nghi p chi m 16 - 17%, công nghi p
chi m 40 - 41%. T l lao ñ ng nơng nghi p cịn kho ng 50%” (Văn ki n
ð i h i đ i bi u ð ng tồn qu c l n th IX trang 1959 - 1960). Như v y q
trình CNH-HðH đã có tác đ ng tích c c đ n s n xu t h nơng dân.
* nh hư ng tiêu c c
Q trình CNH-HðH ñã l y ñi m t ph n ñ t nơng nghi p đ xây d ng
cơ s h t ng nh m m c đích phát tri n kinh t , ñem l i hi u qu kinh t cao
cho xã h i. ðó là l i ích chung mà c xã h i ñư c hư ng. Tuy nhiên, khi c
xã h i ñư c hư ng l i ích do qua trình chuy n đ i đ t nơng nghi p sang đ t
phi nơng nghi p, thì m t b ph n nơng dân l i b thi t thịi do q trình đó
gây ra. ðó là nh ng ngư i nông dân tr c ti p b thu h i đ t nơng nghi p cho
vi c xây d ng các khu công nghi p và đơ th . Nh ng ngư i này s ph i thay
ñ i cu c s ng m t cách th đ ng. Vì v y h s g p khơng ít khó khăn. Chính
sách c a Nhà nư c ph i bù ñ p cho h ñ b thi t thịi. Nh ng năm qua, cơng
tác đ n bù và gi i phóng m t b ng tuy v n ñ m b o th c hi n, song nó v n
ln là v n đ nóng b ng

t t c các ñ a phương.

b) nh hư ng c a CNH-HðH ñ n ñ i s ng c a h nơng dân
* nh hư ng đ n vi c làm và thu nh p
- nh hư ng tích c c
CNH-HðH s t o ñi u ki n cho ngư i lao ñ ng chuy n ñ i cơ c u vi c
làm, t thu n nông thu nh p th p sang vi c làm m i n ñ nh và có thu nh p
cao.

M t khác khi CNH-HðH ñư c xây d ng s gi i quy t m t lư ng lao
ñ ng vào làm vi c t i khu công nghi p v i m c thu nh p cao và n đ nh.
Ngồi ra khi th c hi n gi i phóng m t b ng ph c v CNH-HðH các h nông
dân s có m t kho n ti n l n t vi c ñ n bù ñ t ñai. ðây s là m t kho n thu

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………13


nh p r t l n ñ i v i nh ng h nông dân. S ti n này s l i càng tr nên ý
nghĩa hơn v i nh ng h bi t s d ng ñ ng v n m t cách có hi u qu .
- nh hư ng tiêu c c
Tuy nhiên, vi c chuy n ñ t nông nghi p sang xây d ng các khu cơng
nghi p cũng gây ra khơng ít khó khăn cho nh ng h tr c ti p b thu h i ñ t
s n xu t. Cu c s ng t bao ñ i nay c a h v n g n li n v i công vi c ñ ng
áng. Nay b t h r i xa nó, chuy n sang m t lĩnh v c ho t ñ ng s n xu t khác
qu th c là m t thách th c ñ i v i nh ng h thu n nơng. Như

trên đã nói,

khi có khu cơng nghi p hay đơ th m i thì s có m t s lao đ ng đư c tuy n
vào làm vi c trong các nhà máy, công ty nhưng đ đư c vào làm vi c

đó

ngư i lao ñ ng ph i qua ñào t o, ph i có trình đ chun mơn k thu t thích
ng v i nh ng công vi c m i. N u ch là lao đ ng ph thơng đơn thu n thì
thu nh p th p, th m chí khơng đ ñ m b o cu c s ng.
* nh hư ng ñ n cơ s v t ch t k thu t và môi trư ng s ng
- nh hư ng tích c c
Q trình CNH-HðH đã t o đi u ki n cho phát tri n kinh t và h

th ng h t ng k thu t vùng nông thơn. Nhìn chung khi đ a phương nào có
khu cơng nghi p và khu ch xu t hay nh ng đơ th m i thì

đó s có m t h

th ng đư ng giao thơng r t t t. Và ñ c bi t là ñ i v i m ng lư i đi n, t các
xã có th chưa có m ng lư i đi n đ n nay có th 100% s h nơng dân dùng
đi n.

H i Dương mơi trư ng r t đư c quan tâm, hàng lo t các đư ng ng

thốt nư c đư c xây d ng và l p đ t. Có nhi u h cịn đư c l p đ t h th ng
cung c p nư c s ch. Tóm l i CNH-HðH đem l i vơ s l i ích và nh ng m t
tích c c. Tuy nhiên khơng ph i nó khơng có nh ng tác đ ng x u t i cơ s v t
ch t k thu t và môi trư ng s ng.
- nh hư ng tiêu c c
Tuy m t s h ng m c cơng trình đã đư c đ u tư, song ñã xu ng c p

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………14


nhanh chóng. ð c bi t là các cơng trình thu l i, cơng trình đi n. Ngun
nhân là do sau khi đ u tư xong l i khơng có s b o dư ng thư ng xun,
khơng có k ho ch khai thác ti t ki m và tri t đ .
Ngồi ra khi ti n hành xây d ng cơ s h t ng m i ñã nh hư ng x u
t i nh ng cơng trình cũ th m chí cịn phá h ng các cơng trình cũ. V m t môi
trư ng, khu công nghi p ñã gây ra nh ng h u qu r t ñáng lo ng i cho môi
trư ng ñ c bi t là mơi trư ng nư c và khơng khí.
Trư c h t là ô nhi m nư c th i g m nư c th i công nghi p, nư c th i
b nh vi n, nư c th i sinh ho t… ñây là nh ng ch t th i r t có h i cho s c

kh e con ngư i. N u khơng đư c x lý t t ñây s là ngu n gây b nh r t đáng
lo ng i. Ơ nhi m mơi trư ng khơng khí ch y u do các khí CO2, SO2, …gây
ra.
2.1.1.5 Tác ñ ng v xã h i
* Tác đ ng tích c c
Q trình CNH-HðH đã t o nên nhi u tác đ ng tích c c khơng nh ng v
m t kinh t mà cịn c v m t xã h i, làm thay ñ i cu c s ng ngư i dân

các

khu công nghi p và khu đơ th như:
- Thay đ i b m t văn hố c a đ a phương.
- Phát tri n c ng ñ ng t ch c.
- Thay ñ i n p s ng c a cơng đ ng theo hư ng t t lên.
- Do kinh t phát tri n nên các h nơng dân

đây có đi u kiên ti p xúc

v i phương tiên thơng tin đ i chung nhi u hơn, có cơ h i hư ng th văn hố
nhi u hơn.
* Tác đ ng tiêu c c
- T n n xã h i nhi u hơn trư c khi có các khu cơng nghi p do nhi u
thành ph n trong xã h i ñ n ñây mưu sinh ki m s ng.
- Làm m t ñi nh ng phong t c t p quán t t c a ñ a phương do l i s ng

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………15


đơ th thâm nh p vào.
- Do khơng có k ho ch chi tiêu ti n ñ n bù nên m t s ngư i ñã s d ng

ti n sai m c đích do đó đã vơ tình đ y h vào các t n n xã h i như rư u chè
c b c, lơ đ .
2.2 Cơ s th c ti n
2.2.1 Kinh nghi m các nư c trên th gi i
ð gi i quy t v n ñ lao ñ ng dư th a trong quá trình đơ th hố

m ts

nư c trên th gi i, các qu c gia đã có nhi u gi i pháp khác nhau tuỳ thu c vào
ñi u ki n th c t . K t qu ñ t ñư c c a m i qu c gia là bài h c quý báu ñ i v i
v n ñ gi i quy t dư th a lao ñ ng trong q trình đơ th hố Vi t Nam.
- Kinh nghi m c a C ng hòa Liên bang ð c [5]: Cơng tác khuy n khích
phát tri n kinh t đơ th là m t tr ng tâm đư c ưu tiên

t t c các đơ th c a

nư c ð c. Cơng tác lãnh đ o và qu n lý các khu cơng nghi p đ u chú ý t p
trung khai thác các ti m năng kinh t ñ a phương t o ñi u ki n thu n l i đ nó
phát tri n. Vi c này liên quan ñ n hàng lo t các nhân t như tác ñ ng vào ho t
ñ ng c a các doanh nghi p thơng qua chính sách tài chính thu , duy trì khuy n
khích các doanh nghi p m i, chu n b m t b ng và cơ s h t ng, marketing đơ
th , khuy n khích đ i m i cơng ngh , xây d ng chính sách vi c làm cho đ a
phương. Nư c ð c hi n nay ñang

trong th i kỳ “phi cơng nghi p hố” nên

đã gi i th các nhà máy xu t hi n t ñ u th k 20 ñ chuy n sang các dây
chuy n s n xu t hi n đ i có cơng ngh cao và s ch, t o năng su t lao đ ng cao
và ch ng l i ơ nhi m môi trư ng. Các d án phát tri n kinh t

các khu công

nghi p chu n b m t cách nghiêm túc, dân ch và hư ng vào ph c v l i ích
c a c ng đ ng.
Thành ph Nordhorn và Lingen là nh ng thành ph ñ l i bài h c b
ích v chuy n đ i c ng ngh t o vi c làm m i, khuy n khích các cơng ty vào
h tr các cơng ty m i. Doanh nghi p d t đã phát tri n s m cách ñây hơn 100

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………16


năm. Th i kỳ hồng kim là năm 1960 đã có 11.000 cơng nhân, đ n nh ng
năm g n đây ch cịn 1.000 ch làm. T khi cơng nghi p d t ñi xu ng thành
ph ñã t o ñư c 10.000 ch làm m i. T ngành d t đ c tơn này đã chuy n
sang đa ngành, b t bu c ph i có s chuy n ñ i cơ c u kinh t m nh m . Q
trình c i t o cơng nghi p d t cũng là q trình CNH-HðH. Thành ph cịn t p
trung ñ u tư vào phát tri n h th ng giao thơng đ phát tri n kinh t , k t qu
ñ t ñư c là t o 18.000 ch làm m i. Nư c ð c còn gi i quy t vi c làm cho
lao ñ ng b ng cách l p ra qũy b sung do nhà nư c tài tr , m c đích t o thêm
vi c làm, tr c p th t nghi p và phân tích cơ c u th t nghi p, ñ xây d ng các
chương trình b i dư ng nâng cao tay ngh , t o vi c làm thay th ñáp ng nhu
c u chuy n ñ i cơ c u kinh t , h n ch tình tr ng th t nghi p. ðây là kinh
nghi m có ý nghĩa đ i v i các doanh nghi p nhà nư c ñang chuy n ñ i cơ
c u kinh t và CNH-HðH

các vùng ngo i vi thành ph , địi h i chu n b

ngu n nhân l c t con em nơng dân đ h bư c vào làm vi c

các khu liên

doanh và các khu công nghi p m i.
- Kinh nghi m c a Trung Qu c [1]: Trung Qu c là qu c gia đơng dân
nh t th gi i. T c đ ñô CNH-HðH cũng ñang di n ra r t nhanh chóng. Di n
tích đ t canh tác h n ch trong khi dân s ñang làm cho t l th t nghi p

các

vùng nông thôn ngày càng tăng. Hi n nay, ư c tính Trung Qu c có t 100120 tri u lao đ ng nơng thơn khơng có vi c làm, hàng năm l i tăng thêm 6-7
tri u lao ñ ng. V i l c lư ng lao ñ ng nông thôn dư th a này, hàng năm có
hàng tri u ngư i nh p cư vào các vùng thành th . Th c tr ng này ñã gây ra r t
nhi u khó khăn cho cơng tác qu n lý đơ th v các m t như: qu n lý dân cư,
lao ñ ng vi c làm, an ninh, s c kho và nhi u v n ñ khác. V n ñ dư th a
lao ñ ng t i các khu công nghi p, nh t là các khu dân cư l n trong q trình
CNH-HðH ln là v n ñ nh c nh i c n ph i gi i quy t c a các nhà qu n lý.
Trong nh ng năm qua, m c dù v n cịn tình tr ng di cư đ n các đơ th l n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………17