Đánh giá kết quả hoạt động của các hợ tác xã sdichj vụ điện ở các huyện phía đông tỉnh dăklac

L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan s li u, thông tin và k t qu nghiên c u trong lu n
văn này hoàn toàn là trung th c và ch c ch n chưa h ñư c s d ng b o v
b t c c p h c nào.
Tơi xin cam đoan r ng m i s giúp ñõ cho vi c th c hi n vi t lu n văn
này ñã ñư c c m ơn và nh ng thơng tin, s li u trích d n trong lu n văn này
ñã ñư c ch rõ ngu n g c. / .
ðăk Lăk, ngày 10 tháng 12 năm 2007
Tác gi lu n văn

Ngô Văn Nhu

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………i


L I C M ƠN
Trong su t th i gian ti n hành th c hiên lu n văn t t nghi p, tơi đã
nh n đư c s hư ng d n, giúp đ t n tình c a th y giáo T.S Tr n Văn ð c,
cùng v i s đ ng viên, giúp đ c a q th y, cô giáo Khoa Kinh t và phát
tri n nơng thơn, Khoa Sau đ i h c, Trư ng ð i h c Nông Nghi p I Hà N i.
V i tinh th n đó, nay cho phép tơi xin bày t lòng bi t ơn sâu s c, chân thành
nh t t i th y giáo T.S Tr n Văn ð c, cùng t p th quí th y, cơ giáo nh ng
ngư i đã có ý ki n đóng góp q báu giúp đ tơi hồn thành t t lu n văn t t
nghi p này.
Tôi cũng xin g i l i c m ơn chân thành nh t ñ n lãnh ñ o, cùng t p th
cán b , chuyên viên liên minh HTX t nh ðăk Lăk ñã t o m i ñi u ki n thu n
l i, giúp đ tơi trong su t q trình làm ln văn.
Tơi xin chân thành c n ơn lãnh ñ o Huy n U , HðND & UBND, lãnh
đ o phịng kinh t , phịng th ng kê và t p th cán b , chuyên viên huy n
Krông P c, huy n Eakar, huy n M’ðăk ñã t o m i thu n l i giúp ñ trong
su t th i gian làm lu n văn.

Tôi xin chân thành c m ơn ban qu n tr , ban ch nhi m các HTX d ch
v ñi n xã Ea Jông, xã Ea Phê, xã Krông Búk huy n Krơng P c, HTX d ch v
đi n huy n M’ðrăk, ñ c bi t là HTX d ch v đi n nư c Eakar nơi tơi đang
s ng và làm vi c ñã t o m i ñi u ki n thu n l i giúp ñ tôi thu th p tài li u,
thông tin và gi i quy t cơng vi c đ tơi hồn thành lu n văn này.
Xin c m ơn gia đình, các anh, ch , em cùng b ng h u và ñ ng nghi p
ñã ñ ng viên, khích l , t o m i ñi u ki n thu n l i giúp đ tơi đ hồn thành
t t lu n văn này. Trân tr ng c m ơn và kính chào ./.
ðăk Lăk, ngày 10 tháng 12 năm 2007
Tác gi lu n văn
Ngô Văn Nhu
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………ii


M CL C
L I CAM ðOAN

i

L I C M ƠN

ii

M CL C

iii

DANH M C CÁC CH

VI T T T

vii

DANH M C B NG

viii

DANH M C BI U ð

ix

1

M

1

1.1

Tính c p thi t c a ñ tài

1

1.2

M c tiêu nghiên c u

2

1.2.1

M c tiêu chung

2

1.2.2

M c tiêu c th

2

1.3

ð i tư ng và ph m vi nghiên c u

2

1.3.1

ð i tư ng nghiên c u

2

1.3.2

Ph m vi nghiên c u

3

2.

T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U

4

2.1

Cơ s lý lu n

4

2.1.1

Khái ni m v h p tác hóa

4

2.1.2

Kinh t h p tác

5

ð U

2.1.2.1 Khái ni m v kinh t h p tác

5

2.1.2.2 Tính t t y u khách quan c a kinh t h p tác

6

2.1.2.3 Vai trò c a kinh t h p tác

7

2.1.3

8

Khái ni m v HTX

2.1.3.1 HTX ki u m i

11

2.1.3.2 Các hình th c t ch c HTX ki u m i

12

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………iii


2.1.3.3 HTXDV ñi n

13

2.1.3.4 Nh ng nhân t

nh hư ng ñ n quá trình phát tri n c a HTX nói

chung và HTXDV đi n nói riêng

15

2.1.3.5 Lý lu n v ho t ñ ng HTXDV ñi n

20

2.2

Cơ s th c ti n

22

2.2.1

Kinh nghi m quá trình hình thành và phát tri n HTX

các nư c

trên th gi i

22

2.2.1.1 HTX

C ng hòa liên bang (CHLB) ð c

22

2.2.1.2 HTX

Thái Lan

25

2.2.1.3 HTX

Nh t B n

26

2.2.1.4 HTX hóa c a n ð

27

2.2.1.5 Bài h c kinh nghi m

28

2.2.2

30

H p tác hóa

Vi t Nam

2.2.2.1 H p tác hóa trư c th i kỳ đ i m i

30

2.2.2.2 H p tác hóa trong th i kỳ đ i m i.

39

2.2.3

Th c tr ng tình hình kinh t h p tác, HTX

T nh ðăk Lăk

50

2.2.3.1 V t h p tác

50

2.2.3.2 V HTX

50

2.2.3.3 Th c tr ng tình hình ho t đ ng c a kinh t h p tác, HTX c a t nh
ðăk Lăk hi n nay

51

2.2.4

Các cơng trình nghiên c u có liên quan

53

3.

ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U

55

3.1

ð c ñi m c a các huy n phía ðơng t nh ðăk Lăk

55

3.1.1

ði u ki n t nhiên

55

3.1.2

ði u ki n KT - XH

56

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………iv

3.2

Phương pháp nghiên c u

57

3.2.1

Ch n ñi m nghiên c u

57

3.2.2

Thu th p tài li u, thông tin

58

3.2.3

Phương pháp t ng h p và phân tích thơng tin

58

3.2.3.1 Phương pháp th ng kê kinh t

58

3.2.3.2 Phương pháp chuyên gia, chuyên kh o

59

3.2.3.3 Phương pháp RRA

59

3.3

H th ng các ch tiêu phân tích

61

3.3.1

Các ch tiêu v tình hình phát tri n HTX

61

3.3.2

Các ch tiêu v k t qu và hi u qu h at ñ ng

61

3.3.2.1 Các ch tiêu v k t qu h at ñ ng

61

3.3.2.2 Các ch tiêu v hi u qu h at ñ ng

61

4.

K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N

63

4.1

Th c tr ng ho t ñ ng c a các HTXDV ñi n

các huy n phía đơng,

t nh ðăk Lăk
4.1.1.1 S lư ng HTX

63
các huy n phía đơng, t nh ðăk Lăk

63

4.1.1.2 S lư ng xã viên và cơ c u trình đ cán b , xã viên

64

4.1.1.3 Tình hình tài s n, v n, qu

66

4.1.2

69

Th c tr ng k t qu ho t ñ ng d ch v c a HTX ñi n

4.1.2.1 K t qu th c hi n ho t ñ ng d ch v v m t lư ng

69

4.1.2.2 K t qu và hi u qu ho t ñ ng SXKD d ch v

74

4.1.1.3 V ti n lương c a cán b , xã viên

78

4.1.3

80

Các nguyên nhân nh hư ng

4.1.3.1 Th c tr ng v t ch c qu n lý h at ñ ng HTX

80

4.1.3.2 T n th t ñi n năng c a các HTX

84

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………v


4.1.3.3 Tình hình cơng n c a HTX.

85

4.1.3.4 Cơ s h t ng, v t ch t k thu t

86

4.1.3.6 Cơ ch , chính sách

88

4.1.3.6 ðánh giá đi m m nh, ñi m y u, cơ h i và thách th c (SWOT), c a
các HTXDV ñi n
4.1.4

các huy n phía đơng c a t nh ðăk Lăk.

ðánh giá chung v tình hình ho t đ ng c a các HTXDV đi n

89
các

huy n phía đơng, t nh ðăk Lăk:

91

4.1.4.1 Nh ng k t qu ñã ñ t ñư c:

91

4.1.3.2 Nh ng t n t i, h n ch

92

4.2

Quan ñi m, ñ nh hư ng và gi i pháp phát tri n HTXDV đi n

các

huy n phía đơng c a t nh ðăk Lăk
4.2.1

93

Quan ñi m và ñ nh hư ng phát tri n HTXDV ñi n

93

4.2.1.1 Các quan ñi m và ñ nh hư ng phát tri n HTXDV ñi n
4.2.2

93

M c tiêu phát tri n, nâng cao k t qu , hi u qu ho t ñ ng c a các
HTXDV ñi n ñ n năm 2010

96

4.2.2.1 M c tiêu chung

96

4.2.2.2 M c tiêu c th

97

4.2.3

Các gi i pháp ch y u nh m phát tri n và nâng cao k t qu ho t ñ ng
c a các HTXDV đi n các huy n phía đơng c a t nh ðăk Lăk

97

5.

K T LU N VÀ KI N NGH

103

5.1

K t lu n

103

5.2

Nh ng ki n ngh

107

TÀI LI U THAM KH O

112

PH L C 1 Phi u ñi u tra

114

PH L C 2 B n ñ các huy n

126

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………vi


DANH M C CÁC CH

VI T T T

Ch nghĩa xã h i

CNXH

Xã h i ch nghĩa

XHCN

Kinh t Nhà nư c

KTNN

Kinh t Qu c dân

KTQD

Kinh t - xã h i

KT - XH

H p tác xã

HTX

H p tác xã d ch v

HTXDV

Công nghi p hố - hi n đ i hóa

CNH - HðH

T ng s n ph m qu c n i

GDP

T ng s n ph m qu c dân

GNP

T ch c thương m i th gi i

WTO

C ng hòa liên bang

CHLB

Liên minh HTX qu c t

ICA

Tri u ñ ng

Tr.ñ

Tài s n c ñ nh

TSCð

Tài s n lưu ñ ng

TSLð

V n lưu ñ ng

VLð

V n c ñ nh

VCð

S n xu t kinh doanh

SXKD

Uy ban nhân dân

UBND

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………vii


DANH M C B NG
B ng 2.1

So sánh hai hình th c HTX ch y u

12

B ng 2.2

Tình hình phát tri nHTX nông nghi p th i kỳ 1958 - 1960

33

B ng 2.3

K t qu s n xu t và phân ph i trong HTX

34

B ng 2.4

Tình hình PT HTX th i kỳ 1961 - 1965

35

B ng 2.5

Hi u qu s d ng v n trong HTX th i kỳ 1961 - 1965

36

B ng 3.1

T ng h p ñi u ki n tình hình di n tích t nhiên, dân s , dân t c GDP,
kinh t h p tác, HTX các huy n phía đơng t nh ðăk Lăk năm 2006

56

B ng 3.2

Tình hình phát tri n kinh t c a 3 huy n qua các năm

56

B ng 3.3

D ki n ch n HTX và khách hàng ñi u tra (nghiên c u)

58

B ng 4.1

T ng h p s lư ng HTX các huy n phía ðơng ðăk Lăk

63

B ng 4.2

T ng h p trình đ cán b xã viên trong HTX

65

B ng 4.3

Tài s n c a HTX

66

B ng 4.4

Tình hình v n c a HTX đi u tra

67

B ng 4.5

S n lư ng ñi n mua vào trong 3 năm c a 5 HTX ñi u tra

70

B ng 4.6

HTX T ng h p khách hàng c a các

72

B ng 4.7

T ng h p k t qu ý ki n, ñánh giá c a khách hàng s d ng ñi n

73

B ng 4.8

K t qu ho t, hi u qu ñ ng SXKD qua các năm c a t ng HTX

75

B ng 4.9

Các ch tiêu v hi u qu c a các HTX

76

B ng 4.10 T ng h p ti n lương c a cán b , xã viên HTX

78

B ng 4.11. Trích l p các qu HTX

79

B ng 4.12 T n th t ñi n năng qua các năm

84

B ng 4.13 T ng h p công n c a các HTX

85

B ng 4.14 Th c tr ng h th ng lư i ñi n c a các HTX

87

B ng 4.15 T ng h p tình hình đ t ñai c a các HTX

87

B ng 4.16 Th ng kê giá mua - bán ñi n năng

88

B ng 4.17 K ho ch ñào t o ñ n năm 2010

98

B ng 4.18 D tốn kinh phí đ u tư s a ch a qua các năm

99

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………viii


DANH M C BI U ð

VÀ SƠ ð

Bi u ñ 4.1 Cơ c u trình đ chun mơn c a các HTX

65

Bi u ñ 4.2 Phân b ngu n v n c a các HTX

68

Bi u ñ 4.3 S n lư ng ñi n mua vào, bán ra trong 3 năm

71

Bi u ñ 4.4. K t qu và hi u qu ho t ñ ng s n xu t, kinh doanh d ch v qua
các năm c a t ng HTX
Sơ đ 4.1

Mơ hình t ch c ho t đ ng HTX (mơ hình qu n lý riêng, đi u
hành riêng “Ban qu n tr riêng, ban ch nhi m riêng”)

Sơ đ 4.2

76
82

Mơ hình t ch c ho t đ ng HTX (mơ hình v a qu n lý, v a
đi u hành)

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………ix

83


1. M

ð U

1.1 Tính c p thi t c a ñ tài
Văn ki n ð i h i IX c a ð ng đã kh ng đ nh mơ hình kinh t t ng quát
c a nư c ta trong th i kỳ quá ñ lên ch nghĩa xã h i (CNXH) là n n kinh tế
th trư ng có s qu n lý c a Nhà nư c theo ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa
(XHCN) v i nhi u thành ph n kinh tế trong đó. Kinh tế Nhà nư c (KTNN)

gi vai trị ch đ o. KTNN cùng v i kinh t t p th ngày càng tr thành n n
t ng v ng ch c c a n n kinh teá qu c dân (KTQD) và ð i h i cũng ch rõ:
“Kinh t t p th phát tri n dư i nhi u hình th c đa d ng, trong đó h p tác xã
(HTX) làm nòng c t” [8].
Nh m c th hóa tư tư ng đó, t i h i ngh l n th V Ban ch p hành TW
ð ng khóa IX, đã ra ngh quy t: “Ti p t c ñ i m i, phát tri n và nâng cao
hi u qu kinh t t p th ...”.[9]. Ngày 26 tháng 11 năm 2003 Qu c h i nư c
C ng hịa CHXH Vi t Nam khóa XI, kỳ h p th IV đã thơng qua lu t HTX.
Trong nh ng năm qua kinh t nông nghi p, nông thơn và

nư c ta có

nhi u chuy n bi n tích c c như: s c lao đ ng, đ t đai đư c gi i phóng, nhi u
thành t u to l n ñ t ñư c. Tuy nhiên, kinh t h p tác và HTX v n còn nh ng
khó khăn, t n t i, v i nh ng thách th c đó là: cơ c u kinh t nông thôn
chuy n d ch ch m, s n xu t v n cịn nh l mang tính t cung, t c p, trình đ
s n xu t hàng hóa th p. ð i đa s hàng hóa, s n ph m làm ra có ch t lư ng
th p, giá thành cao, s c c nh tranh y u nên khó tiêu th . kinh t h p tác ñ c
bi t là các HTX chưa th t s phát huy tác d ng, nhi u HTX làm ăn kém hi u
qu , chưa t o ra ñư c lịng tin đ i v i xã viên.
ð HTX là “bà ñ ” ñ i v i ngư i lao đ ng thì b n thân HTX ph i t
kh ng đ nh mình, vươn lên th c hi n t t trong t t c các ho t ñ ng s n xu t
kinh doanh (SXKD), d ch v ñem l i k t qu và hi u qu kinh t cao.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………1


Các HTX d ch v (HTXDV) ñi n

các huy n phía đơng c a t nh ðăk

Lăk (g m huy n Krông P c, huy n Eakar và huy n M’ðrăk). Trong nh ng
năm qua có nhi u c g ng, nhưng trong qúa trình phát tri n cũng cịn b c l
nhi u h n ch , nh t là trong lĩnh v c ho t ñ ng SXKD cịn kém hi u qu ,
chưa đáp ng đư c yêu c u c a xã viên, khách hàng tiêu dùng và c a th
trư ng. Xu t phát t cơ s trên tôi ti n hành nghiên c u ñ tài: “ðánh giá k t
qu ho t ñ ng c a các h p tác xã d ch v đi n

các huy n phía đơng c a

t nh ðăk Lăk”.
ð góp ph n nh bé c a mình vào s phát tri n HTX nói chung và
HTXDV đi n nói riêng.
1.2 M c tiêu nghiên c u
1.2.1 M c tiêu chung
- ðánh giá k t qu ho t ñ ng c a các HTXDV ñi n, trên cơ s ñó ñưa
ra nh ng ñ nh hư ng và gi i pháp ch y u nh m nâng cao k t qu ho t ñ ng
c a các HTXDV ñi n

các huy n phía đơng c a t nh ðăk Lăk.

1.2.2 M c tiêu c th
- Góp ph n h th ng hóa cơ s lý lu n v kinh t h p tác, HTX nói
chung và các HTXDV đi n nói riêng.
- ðánh giá k t qu ho t ñ ng c a các HTXDV ñi n, ñ t ñó ch ra
nh ng t n t i, nguyên nhân làm nh hư ng ñ n k t qu ho t ñ ng c a các
HTXDV ñi n

ñ a bàn nghiên c u trong nh ng năm qua.

- ð xu t ñ nh hư ng và gi i pháp ch y u nh m nâng cao k t qu ho t

ñ ng c a các HTXDV ñi n trong th i gian t i (giai ño n 2007 - 2010).
1.3 ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
1.3.1 ð i tư ng nghiên c u
Các HTXDV ñi n

các huy n phía đơng c a t nh ðăk Lăk (HTXDV

đi n Ea Jơng, Ea Phê, KRơng Búk, huy n Krơng Păc; HTXDV đi n huy n
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………2


Eakar; HTXDV ñi n huy n M’ðrăk) và các khách hàng (h )s d ng ñi n
c a các HTX ñi u tra.

1.3.2. Ph m vi nghiên c u
- V n i dung: Nghiên c u nh ng v n ñ liên quan ñ n ho t ñ ng c a
các HTXDV đi n các huy n phía đơng c a t nh ðăk Lăk c th đó là:
+ HTXDV ñi n Ea Jông, Ea Phê, KRông Búk, huy n Krơng Păc; HTX
DV đi n huy n Eakar; HTXDV đi n huy n M’ðrăk.
+ Các t ch c, cá nhân s d ng đi n c a HTX.
- V khơng gian: ð tài nghiên c u

các HTXDV ñi n

các huy n

phía đơng c a t nh ðăk Lăk.
- V th i gian: ðánh giá tình hình và k t qu ho t ñ ng c a các
HTXDV ñi n trong th i gian 3 năm (2004 - 2006). T đó, ñưa ra nh ng ñ nh
hư ng và gi i pháp ch

y u nh m nâng cao k t qu ho t ñ ng c a các

HTXDV ñi n trong giai ño n 2007 - 2010.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………3


2. T NG QUAN TÀI LI U NGHIÊN C U
2.1 Cơ s lý lu n
2.1.1 Khái ni m v h p tác hóa
Theo t đi n Vi t Nam năm 1992, trung tâm t đi n ngơn ng thì h p
tác hóa đư c đ nh nghĩa như sau: “H p tác hóa là q trình làm cho s n xu t
t cá th tr thành t p th , b ng cách v n ñ ng, t ch c cho nh ng ngư i lao
ñ ng cá th tham gia HTX” [1].
H p tác hóa là ph m trù ch m t quá trình di n ra các ho t ñ ng, h p tác
khác nhau ñ ti n t i hình thành m t t ch c kinh t HTX d a trên cơ s h p
tác. Khi các HTX ñư c phát tri n, m r ng thành phong trào c a qu n chúng,
ñ c bi t là trong lĩnh v c nông nghi p - nơng thơn, khi đ i b ph n nơng dân ñã
tham gia vào HTX, là khi hình th c kinh t HTX ñã ñư c thi t l p ph bi n
trong nơng nghi p, thì đư c coi là HTX nông nghi p.
HTX

nư c ta là m t cu c cách m ng v quan h s n xu t, thay ñ i

phương th c s n xu t cũ và thi t l p phương th c s n xu t m i. Trư c đây,
chúng ta có nh ng quan ni m sai l m v h p tác hố, phát đ ng phong trào h p
tác hố mang tính ch quan, hình th c, duy ý chí, ch y theo thành tích; cá bi t có
trư ng h p dùng bi n pháp hành chính, chính tr gị ép nơng dân bu c ph i gia
nh p HTX. Cịn có m t quan ni m sai l m khác là ñ ng nh t HTX v i t p th

hóa, cơng h u hóa, vì v y, khi ngư i dân tham gia vào HTX thì ñã tách h v i
t t c nh ng tư li u s n xu t mà trư c ñây h qu n lý, cho nên, ñã gây nh
hư ng l n đ n đ ng l c, vai trị, trách nhi m c a ngư i s n xu t.
Hi n nay, đã có nh ng quan ni m, t m nhìn m i v h p tác hố, đó là
m t q trình, xu th phát tri n khách quan, ñúng quy lu t, phù h p v i nhu
c u và nguy n v ng c a ngư i lao ñ ng, trên cơ s t nguy n.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………4


2.1.2 Kinh t h p tác
2.1.2.1 Khái ni m v kinh t h p tác
Kinh t h p tác theo nghĩa r ng là m t hình th c t ch c s n xu t xã
h i (phân công và h p tác s n xu t), là ch s liên k t, h p tác trong ho t
ñ ng kinh t gi a ngư i v i ngư i trong su t quá trình l ch s , gi a các ch
th kinh t thu c m i thành ph n kinh t trong m t qu c gia, gi a ch th
kinh t m t qu c gia này v i ch th kinh t c a m t qu c gia khác, gi a các
qu c gia, khu v c trong n n kinh t th gi i, là ñ b sung cho nhau và phát
huy th m nh c a m i ch th , t o nên s c m nh c ng hư ng nh quá trình
liên doanh, liên k t nh m mang l i l i ích cho m i thành viên và nâng cao
hi u qu c a n n kinh t . Kinh t h p tác là hi n tư ng kinh t khách quan, là
hình th c kinh t ph c v l i ích kinh t c a ngư i h p tác. Không mang b n
ch t c a m t ch ñ kinh t - xã h i (KT - XH) nh t ñ nh và cũng không ph i
là m t thành ph n kinh t .
Cịn theo nghĩa h p, thì kinh t h p tác là hình th c liên k t t nguy n
c a ngư i lao ñ ng, ngư i s n xu t nh dư i các hình th c đa d ng, k t h p
s c m nh t p th v i s c m nh c a t ng thành viên ñ gi i quy t có hi u qu
hơn nh ng v n ñ , y u t s n xu t, kinh doanh (SXKD) và ñ i s ng v t ch t
tinh th n c a ngư i lao ñ ng. S c m nh c a kinh t h p tác chính là s liên
k t, h p s c, h p v n t o ra s c m nh t ng th c a các thành viên, cùng nhau
t ch c SXKD có hi u qu , phát tri n n ñ nh và b n v ng.

Như v y, có th nói kinh t h p tác là phương th c ho t ñ ng kinh t
c a nh ng ngư i lao ñ ng, t n t i khách quan và có v trí quan tr ng trong
n n kinh t qu c dân

m t th i kỳ phát tri n nh t ñ nh. ð i v i nư c ta, khi

bư c vào giai đo n cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa (CNH - HðH) thì vai trị
c a kinh t h p tác càng có v trí và ý nghĩa vô cùng quan tr ng, vi c phát
tri n kinh t h p tác không ch là m c tiêu kinh t mà cịn ph i đ t t i m c
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………5


tiêu xã h i. Như v y, ch có h p tác v i nhau thì ngư i lao đ ng nghèo m i
có th giúp đ , t o ñi u ki n h tr nhau ñ t o ra s c m nh m i trong
SXKD, t đó m i có th xóa đói, gi m nghèo và d n d n ti n t i làm giàu cho
thành viên và xã h i.
Trong nh ng năm g n ñây, t

nghiên c u lý lu n và ñúc rút kinh

nghi m trong th c ti n, thì nh n th c v kinh t h p tác có s thay ñ i và
chuy n bi n rõ r t th hi n

các m t sau:

M t là: Kinh t h p tác th hi n s liên k t t nguy n c a nh ng ch
th ñ c l p trong SXKD, lưu thông, phân ph i và tiêu dùng.
Hai là: trong ho t ñ ng kinh t nói chung, kinh t h p tác địi h i ph i
t n t i ít nh t hai ch th đ c l p, có tư cách pháp nhân.
Ba là: các ch th h p tác v i nhau thơng qua nhi u m c đ khác nhau

như: h p tác t ng công vi c, t ng khâu trong quá trình s n xu t, liên k t nhau
l i thành t ch c kinh t có tư cách pháp nhân ñ c l p, ch u trách nhi m c v
s n xu t và tiêu th s n ph m. ð c l p trong s n xu t nhưng h p tác v i nhau
trong m t s khâu, cơng đo n trong d ch v .
2.1.2.2 Tính t t y u khách quan c a kinh t h p tác
Trong lao ñ ng s n xu t, trong ñ i s ng sinh ho t hàng ngày, con
ngư i ph i d a vào nhau, liên k t, h p tác, giúp ñ nhau. V y, h p tác đ
khai thác có hi u qu các ngu n l c khan hi m, h p tác ñ t n d ng l i th so
sánh, h p tác ñ tăng năng l c c nh tranh… Có như v y, thì m i có th kh c
ph c, h n ch đư c thiên tai, ñ ch h a mang l i; ð ng th i m i th c hi n có
hi u qu các ho t ñ ng SXKD. Xã h i càng phát tri n, vi c phân cơng lao
đ ng xã h i và chun mơn hóa càng cao, vi c quan h h p tác lao ñ ng cũng
ñư c nâng lên ngang t m.
Nh ng mâu thu n n y sinh trong quan h kinh t h p tác thư ng b t
ngu n t áp l c kinh t . Trong n n kinh t hàng hóa nhi u thành ph n, đ
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………6


c nh tranh có hi u qu , ngư i nông dân c n ph i tăng cư ng s h p tác ñ
ch ng l i s tác h i c a t nhiên cũng như m t trái c a n n kinh t th trư ng.
Ngày nay, v i xu th h i nh p, m r ng quan h kinh t th gi i và khu
v c. Bên c nh nh ng m t tích c c thì m t tiêu c c c a nó l i làm t n h i, nh
hư ng không nh đ n l i ích c a các nư c ñang phát tri n, ch m phát tri n và
kém phát tri n, vì n n kinh t c a các nư c này ch y u là nông nghi p, là
nh ng nư c thu c ñ a chi n tranh kéo dài… B i v y, s hình thành và phát
tri n kinh t h p tác, HTX

nh ng nư c này là m t nhu c u t t y u khách

quan, ñúng quy lu t nhu c u KT - XH.

2.1.2.3 Vai trò c a kinh t h p tác
- H tr cho kinh t h trong vi c nâng cao hi u qu SXKD, tăng năng
su t lao ñ ng, thúc ñ y n n kinh t phát tri n; ð ng th i làm n y sinh và xu t
hi n nh ng ngành m i, s n ph m m i, d ch v m i, m r ng m i quan h và
giao lưu kinh t , t o ra ñ ng l c c nh tranh m i trong s n xu t, phân ph i và
lưu thông.
- Th c hi n nh ng công vi c mà h không có kh năng làm đư c ho c
th c hi n kém hi u qu . Do h nông dân là h ti u nông nh bé, s n xu t
manh mún, mang tính t cung, t c p, cơ s k thu t, v t ch t l c h u. Vì v y,
ch có thơng qua h p tác m i giúp h th c hi n ñư c các cơng vi c như:
phịng ch ng thiên tai, ti p thu, áp d ng nh ng ti n b khoa h c k thu t vào
s n xu t, chuy n d ch cơ c u cây tr ng, v t ni v.v. S h p tác có ý nghĩa
quan tr ng v m t xã h i như: gi i quy t vi c làm, tăng thu nh p, góp ph n
xóa đói, gi m nghèo v.v…
- C i t o tư tư ng, tâm lý tư h u t m nhìn h n h p mang tính b o th
c a ngư i s n xu t nh bé.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………7


- T ng bư c vươn t i s n xu t hàng hóa, thay th cho s n xu t t cung,
t c p, phân tán trong ñi u ki n thi u v n, ñ t ñai, tri th c, khoa h c k thu t,
trình đ kinh doanh, th trư ng c nh tranh ph c t p v.v. Cho nên kinh t h ch
có th đ ng v ng trên cơ s h p tác, liên k t c a đơng đ o các h v i nhi u
hình th c kinh t h p tác ña d ng nh m giúp ñ nhau cùng t n t i và phát tri n.
2.1.3 Khái ni m v HTX
HTX là m t ph m trù ñư c dùng đ ch m t hình thái t ch c s n xu t
xã h i đã hình thành, t n t i và phát tri n t trăm năm nay, nó phát tri n, thay
đ i theo q trình phát tri n c a l c lư ng s n xu t xã h i và ñã ñư c nhi u
nhà kinh t nghiên c u, có nhi u tư li u trong nư c và qu c t có nói liên

quan đ n các t ch c HTX. Cho nên khái ni m v HTX ñư c hi u và đ nh
nghĩa khác nhau tuỳ t ng góc ñ nghiên c u, xem xét, t ng cách ti p c n .v.v.
Theo t ñi n Vi t Nam năm 1992, trung tâm t đi n ngơn ng khái
ni m: ”HTX là cơ s SXKD thu c ch ñ s h u t p th do các thành viên t
ch c và tr c ti p qu n lý. HTX nông nghi p, HTX mua bán… M i HTX b u
ra Ban qu n tr qu n lý ñi u hành HTX”.
Theo t ñi n Anh - Vi t nhà xu t b n Cà Mau năm 1994 ñ nh nghĩa:
“HTX là hình th c xí nghi p, đư c làm ch và đi u hành b i mơt nhóm cá
nhân vì l i ích chung…”.
Liên minh HTX qu c t (Internaltional Cooperative Alliance - ICA)
ñư c thành l p tháng 8 năm 1895 t i th đơ Lon Don, Vương qu c Anh ñ nh
nghĩa: “HTX là t ch c t tr c a nh ng ngư i t nguy n liên hi p l i ñ ñáp
ng các nhu c u và nguy n v ng chung c a h v KT - XH và văn hóa thơng
qua m t xí nghi p cùng s h u và qu n lý dân ch ” [2].
ð nh nghĩa này đư c hồn thi n vào năm 1995, thơng qua tuyên b
như sau: HTX t d a trên ý nghĩa t c u giúp mình, t ch u trách nhi m, bình
đ ng, cơng b ng và đồn k t. Theo truy n th ng c a nh ng ngư i sáng l p ra
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………8


HTX và các xã viên HTX tin tư ng vào ý nghĩa đ o đ c v tính trung th c,
c i m , trách nhi m xã h i và quan tâm chăm sóc ngư i khác.
T ch c lao ñ ng qu c t (ILO) ñ nh nghĩa: HTX là s liên k t c a
nh ng ngư i đang g p ph i nh ng khó khăn kinh t gi ng nhau, t nguy n
liên k t nhau l i trên cơ s bình đ ng v quy n và nghĩa v , s d ng tài s n
mà h chuy n giao vào HTX phù h p v i các nhu c u chung và gi i quy t
nh ng khó khăn đó ch y u b ng t ch , t ch u trách nhi m và b ng cách s
d ng các ch c năng kinh doanh trong t ch c h p tác ph c v cho l i ích v t
ch t và tinh th n chung..
Giáo sư Mladenar có đ nh nghĩa: “HTX là s liên k t c a nh ng ngư i,

nh ng nhà nhà s n xu t nh ho c c a nh ng ngư i tiêu th cùng t nguy n
liên k t v i nhau ñ nh m ñ t ñư c m t m c tiêu b ng bi n pháp trao ñ i qua
l i nh ng d ch v thông qua m t doanh nghi p ho t ñ ng t ch , t ch u trách
nhi m b ng các ngu n l c do m i thành viên đóng góp” [1. tr 19].
Lu t HTX ñư c Qu c h i Nư c c ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam
thông qua t i kỳ h p th tư khóa XI, ngày 26 tháng 11 năm 2003, ñ nh nghĩa:
“HTX là t ch c kinh t t p th do các cá nhân, h gia đình, pháp nhân (g i
chung là xã viên) có nhu c u l i ích chung, t nguy n góp v n, góp s c l p ra
theo quy đ nh c a lu t này ñ phát huy s c m nh t p th c a t ng xã viên tham
gia HTX, cùng giúp nhau th c hi n có hi u qu các ho t ñ ng SXKD và nâng
cao ñ i s ng v t ch t, tinh th n, góp ph n phát tri n KT - XH c a ñ t nư c”.
HTX ho t ñ ng như m t lo i hình doanh nghi p, có tư cách pháp nhân,,
t ch , t ch u trách nhi m v nghĩa v tài chính trong ph m vi v n góp, v n
tích lu và các ngu n v n khác c a HTX theo quy ñ nh c a pháp lu t [12].
Như v y, cho th y, tính t nguy n c a HTX ln ln đư c coi tr ng và
đ cao, xã viên HTX ñư c m r ng hơn và h có th vào ho c ra HTX khi th y
HTX không phù h p v i h . ði u này hồn tồn khác v i trư c đ y là: HTX là
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………9


m t t ch c kinh t nhưng mang n ng tính th t c hành chính, nên HTX đã làm
tri t tiêu tính kinh t h , kinh t h hòa tan vào kinh t h p tác . Hi n nay HTX
không vi ph m quy n làm ch c a kinh t h , hồn tồn đ h th y ñư c và
nh n ra quy n l i và nghĩa v c a h khi tham gia vào HTX, ñ h t nguy n
vào ho c ra kh i HTX mà không b ràng bu c, gị ép ho c c n tr ; đ ng th i
HTX cịn t o m i đi u ki n thu n l i, giúp ñ kinh t h phát tri n.
Tuy nhiên các đ nh nghĩa trên có khác nhau v m t chi ti t ho c câu t ,
nhưng ñ u bi u th nh ng ñ c tính chung, cơ b n c a HTX là:
- HTX là s liên k t c a nh ng ngư i tham gia, cùng góp ti n (d ng góp
v n), góp s c. Nhưng đây nh n m nh v y u t con ngư i hơn là y u t v n.

- HTX là m t doanh nghi p ch không ph i là m t t ch c t thi n,
Như v y, HTX t ch c SXKD g n li n v i l i nhu n; ð ng th i cũng ch p
nh n r i ro. V y, ñã là doanh nghi p thì m c tiêu trư c h t là tìm ki m l i
nhu n đ th a m n l i ích và nhu c u chung c a nh ng thành viên.
- HTX là doanh nghi p ñư c t ch c qu n lý theo nguyên t c dân ch ,
m i xã viên có quy n bình đ ng như nhau khơng ph thu c vào ch c v ,
quy n h n ho c v n góp nhi u hay ít.
- Tuy nhiên, kh u hi u c a HTX là nâng cao năng l c ph c v hơn là
ki m l i, l i nhu n luôn g n v i HTX, nhưng HTX mang n ng tính ph c v
cho xã viên và phát tri n c ng ñ ng, th c hi n phương châm là giúp ñ l n
nhau và t mình giúp mình.
- M t trong nh ng ñ t trưng cơ b n c a HTX là góp ph n th c hi n t o
cơng ăn vi c làm, góp ph n xóa đói gi m nghèo cùng th c hi n m c tiêu c a Nhà
nư c ta là: “Dân giàu, nư c m nh, xã h i công b ng, dân ch , văn minh”.
Nh m ñ thay ñ i ñi v KT - XH c a xã viên và ph c v phát tri n c ng ñ ng.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………10


2.1.3.1 HTX ki u m i
T nh ng khái ni n chung v HTX như đã trình bày trên, chúng ta có
th hi u HTX ki u m i như sau:
HTX ki u m i d a trên cơ s quy n t ch SXKD c a m i cá nhân,
m i h trên m nh ñ t ñư c Nhà nư c giao cho quy n s d ng lâu dài. D a
vào s góp v n, góp s c và quy n bi u quy t ngang nhau c a m i xã viên, ñ
cùng hư ng th k t qu SXKD, d ch v mang l i và cùng chia s r i ro c a
HTX theo m c v n góp. Chính vì v y, kinh t h , kinh t HTX có th t n t i
và phát tri n ó hi u qu hơn trong ñi u ki n c a n n kinh t th trư ng, mà
đó s c nh tranh gi a các doanh nghi p, các công ty, các t p đồn kinh t
ngày càng quy t li t, gay g t hơn, v i quy mô ngày càng l n hơn vư t ra kh i

khuôn kh c a n n kinh t qu c gia.
HTX ki u m i xu t hi n trư c h t là nh m ñáp ng m c tiêu phát tri n
kinh T c a m i nông h , m i thành viên đã góp v n, góp s c thành l p ra
HTX. Cho nên, HTX ph i th c hi n có hi u qu các ho t đ ng SXKD, d ch
v , t khâu ñ u vào, ñ u ra cho xã viên. Vì th HTX ki u m i ra ñ i ñ gi i
quy t các nhu c u trên cho kinh t h , ch không ph i thay th kinh t h .
Bên c nh đó, kinh t h là cơ s t n t i c a kinh t HTX ki u m i.
Chính vì v y, HTX ki u m i khơng coi tr ng ho c đ cao l i nhu n là
m c đích cu i cùng. Mà HTX ki u m i coi s phát tri n và hi u qu kinh t
nông h trong n n kinh t th trư ng là m c tiêu cơ b n. Nói như v y, khơng có
nghĩa là HTX ki u m i ch ph c v cho h xã viên mà khơng quan tâm đ n
HTX v các ho t đ ng như: ti u th cơng nghi p, d ch v thương m i v.v… c a
nh ng h dân cư nông thôn không tham gia vào HTX. Trong th i kỳ đ y m nh
cơng nghi p hóa, hi n đ i hóa (CNH - HðH) nơng nghi p, nơng thơn, v i xu
th đơ th hóa như hi n nay địi h i các HTX ngày càng m r ng ngành ngh

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………11


SXKD, d ch v ñ gi i quy t vi c làm, tăng thu nh p, t o ra nhi u l i nhu n
nh m g p ph n phát tri n kinh t nghi p, nông thôn.
2.1.3.2 Các hình th c t ch c HTX ki u m i
Hi n nay t n t i các hình th c t ch c HTX ki u m i ph bi n đó là:
• HTXDV
• HTX SXKD
V b n ch t hai hình th c t ch c này đ u gi ng nhau, nhưng khác
nhau v cách th c t ch c v n hành và m c tiêu. Trên th c t lo i hình HTX
SXKD hi n nay r t ít, quy mơ nh , ít ph bi n, ch có như: l nh v c s n xu t
gi ng cây, con, s n xu t rau s ch, nuôi th cá v.v. ho c s n xu t, d ch v
mang tính ch t như: ti u th công nghi p, xay xát, ch bi n, d nh v ñi n.

B ng 2.1 So sánh hai hình th c HTX ch y u
Tiêu chí

STT

HTX SXKD

HTXDV

1

Xã viên

H gia đình

H gia đình

2

V n

Góp v n theo c ph n

Góp v n theo c ph n

3

M c tiêu

L i nhu n

L i nhu n và ph c v

4

T ch c qu n lý

Ban qu n tr , ch nhi m

Ban qu n tr , ch nhi m

5

ð i tư ng hư ng DV C ng ñ ng

C ng ñ ng

6

Thu nh p

Các ho t ñ ng d ch v

K t qu SXKD

Theo v n góp và cơng Theo v n góp và cơng
7

Phân ph i lãi

s c đóng góp cho HTX

s c đóng góp cho HTX

Ngu n: T ng h p c a tác gi
C n lưu ý s khác nhau gi a hai hình th c này th hi n

m c tiêu.

- M c tiêu HTX SXKD là l i nhu n
- M c tiêu HTXDV là l i nhu n và ph c v ñư c bi u hi n

ch là t

ch c kinh doanh d ch v không nh m m c tiêu ki m l i là chính, mà tư ng
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………12


tr , giúp đ các xã viên là chính, thơng qua đó ti t ki m chi phí d ch v cho
các h , các xã viên. Vì v y, gián ti p làm tăng hi u qu ho t ñ ng d ch v c a
các thành viên.
Tuy nhiên, HTXDV mu n tăng ngu n v n, tăng qu ñ m r ng d ch
v , tr lãi, bù ñ p r i ro .v.v. thì ph i th c hi n:
+ T ch c d ch v h tr cho các h , xã viên trên cơ s ñ m b o l y thu
bù chi, tr m t s d ch v khuy n nông, khuy n công.
+ M r ng kinh doanh d ch v v i các t ch c, cá nhân cung ng v t
tư, d ch v , tiêu th s n ph m, ho c cung c p d ch v cho nh ng khách hàng
ngồi HTX.
2.1.3.3 HTXDV đi n
- Khái ni m HTX d ch vu ñi n

T nh ng khái ni m chung v HTX như đã trình bày trên v y HTX d ch
v đi n cũng có th hi u như sau:
Là m t t ch c kinh t t p th , do m t s ngư i có cùng nguy n v ng
thành l p ra theo quy ñ nh c a pháp lu t, cùng góp v n, góp s c đ th c hi n
nhi m v mua - bán ñi n ph c v cho nhu c u s n xu t và tiêu dùng sinh ho t
hàng ngày cho cán b và nhân dân.
- D ch v là lĩnh v c r t r ng, là m t b ph n h p thành c a n n kinh t
qu c dân, d ch v ñư c quan ni m là m t ho t ñ ng c a ngành ph c v và ñư c
ñ nh nghĩa: “D ch v là m t ho t ñ ng cung ng lao ñ ng, khoa h c, k thu t,
ngh thu t… Nh m ñáp ng nhu c u v SXKD, ñ i s ng v t ch t, tinh th n, các
ho t đ ng ngân hàng, tín d ng, c m ñ , b o hi m”. Theo quan ñi m c a kinh t
h c hi n ñ i, D ch v đư c hi u là tồn b các ngành, các ho t đ ng có t o ra
t ng s n ph m qu c n i (GDP) hay t ng s n ph m qu c dân (GNP) tr các
ngành s n xu t các s n ph m v t ch t.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………13


- ð c ñi m d ch v
+ K t qu ho t ñ ng d ch v thư ng không t o ra s n ph m v t ch t c
th , do v y, s n ph m d ch v khơng xác đ nh đư c b ng tiêu chu n k thu t
như các s n ph m v t ch t khác.
+ S n ph m t o ra c a ho t ñ ng d ch v và tiêu th d ch v di n ra
ñ ng th i cùng m t th i ñi m, nên s n ph m d ch v khơng th c t gi , d tr
(khơng có t n kho). Ho t ñ ng d ch v xu t hi n

ñi ñi m và th i gian có

nhu c u s d ng.
+ Ch t lư ng c a s n ph m d ch v ph thu c vào s ti p xúc, ng x
qua l i gi a ngư i cung ng d ch v và ngư i s d ng d ch v .

- ð c ñi m v s n ph m ñi n là:
+ Là s n ph m ñ t bi t (khơng màu, khơng mùi v ).
+ khơng có hàng t n kho, kho c a ngư i bán n m ngay trong nhà c a
ngư i mua.
+ Bán trư c (s d ng trư c) thu ti n sau.
+ Ngư i s d ng yêu c u c n có trình đ hi u bi t nh t đ nh v ñi n.
+ ð u tư v n l n.
+ Tuyên truy n, v n ñ ng s d ng đi n an tồn và ti t ki m.
V y, đ đ m b o tính đ ng b , trong phát tri n, qu n lý, v n hành, cung
ng s d ng đi n nơng thơn, cũng như do tính ch t đ c thù c a ñi n năng, cho
nên Nhà nư c c n ph i ban hành các quy ñ nh v tiêu chu n c th , rõ ràng,
d hi u ñ áp d ng cho vi c qu n lý ñi n nông thôn như: Tiêu chu n v xây
d ng, phát tri n lư i đi n nơng thơn, các tiêu chu n kinh t - k thu t v
ñư ng dây, tr m bi n áp, d ng c ño ñ m ñi n năng, v sinh an toàn lư i
đi n… C n có nh ng chương trình ph bi n r ng rãi nh ng ki n th c đó đ n
t t c các đ i tư ng có liên quan t i đi n năng, đ h n ch , tránh nh ng r i ro
ñáng ti t x y ra. ð c bi t là, ñ i v i vùng sâu, vùng xa, vùng ñ ng bào dân
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………14


t c thi u s , vì do nh ng vùng này h u h t có trình đ dân trí th p. Hi u bi t
v đi n cịn h n ch , nên vi c s d ng ñi n c a h còn r t tuỳ ti n. Do v y,
ngư i ban hành các tiêu chu n, quy ñ nh ph i ñư c c th hố, phù h p v i
t ng đ a phương, vùng mi n; ð ng th i cũng ph i tăng cư ng giám sát và
tuyên truy n, ph bi n r ng rãi các quy đ nh đó.
2.1.3.4 Nh ng nhân t

nh hư ng đ n q trình phát tri n c a HTX nói

chung và HTXDV đi n nói riêng

* Nhân t t nhiên
Tính đ c thù c a SXKD, d ch v không nh ng chi ph i tr c ti p đ n q
trình SXKD mà cịn nh hư ng t i s hình thành và phát tri n các hình th c kinh
t h p tác và HTX, trên t ng vùng sinh thái, vùng KT - XH khác nhau. Chính vì
v y, s phát tri n m t cách ña d ng, nhi u hình, nhi u v , nhi u trình đ c a các
hình th c kinh t h p tác, HTX là m t t t y u khách quan, nó quy đ nh đ i v i
q trình hình thành, phát tri n cũng như hình th c t ch c ho t ñ ng c a các t
ch c kinh t đó.
* Nhân t mơi trư ng, xã h i và pháp lý
HTX ho t ñ ng trong m i quan h v i chính quy n đ a phương và các
t ch c chính tr , xã h i

cơ s . Chính vì v y, s

ng h hay không ng h

c a các c p y ð ng, chính quy n đi phương, c a các t ch c đồn th đ i
v i HTX th t s có ý nghĩa vơ cùng quan tr ng, to l n ñ n vi c t n t i và phát
tri n c a HTX.
S phát tri n KT - XH c a ñ t nư c, v i xu th h i nh p kinh t qu c t
như hi n nay có tác đ ng m nh m , nh hư ng l n ñ n ho t ñ ng c a các
thành ph n kinh t , trong đó có HTX. Cho nên, HTX mu n t n t i và phát
tri n ph i t v n đ ng, t đ i m i đ thích ng v i nh ng tác ñ ng c a xu th

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………15


h i nh p kinh t th gi i và khu v c, mà ñ t bi t, Vi t Nam là thành viên th
150 c a t ch c thương m i th gi i (WTO).
Y u t quan tr ng t o ra s phát tri n c a HTX là môi trư ng pháp lý,

trong n n kinh t th trư ng, cùng v i các ch th kinh t khác, HTX ph i ho t
ñ ng theo nh ng nguyên t c, khuôn kh nh t ñ nh do lu t pháp quy ñ nh.
Ngoài nh ng quy ñ nh pháp lý chung, ñ HTX phát tri n có hi u qu đ đóng
góp cho phát tri n KT - XH c a ñ t nư c. Nhà nư c ñã ban hành lu t HTX và
các văn b n hư ng d n thi hành lu t HTX, ñây là cơ s xác l p quy n và nghĩa
v c a HTX, t o ñi u ki n thu n l i, khuy n khích HTX phát tri n trong n n
kinh t hành hóa nhi u thành ph n, có s qu n lý c a Nhà nư c ñ nh hư ng
XHCN. Bên c nh, lu t HTX và các văn b n hư ng d n thi hành lu t HTX,
trong th i gian qua ð ng và Nhà nư c ta ñã ban hành nhi u chính sách khuy n
khích, ưu tiên, ưu ñãi, h tr HTX phát tri n, nh m t o s chuy n bi n m nh
m trong t ch c ho t ñ ng c a HTX đ góp ph n vào s nghi p phát tri n KT
- XH c a ñ t nư c nói chung và kinh t nơng nghi p, nơng thơn nói riêng.
Tóm l i: Ch trương, đư ng l i c a ð ng, chính sách pháp lu t c a
Nhà nư c là nhân t quan tr ng, tác ñ ng tr c ti p ñ n qúa trình hình thành
và phát tri n KT - XH nói chung và c a các HTX nói riêng. S tác đ ng này
ñư c th c hi n ch y u thơng qua h th ng chính sách vĩ mơ và q trình ch
đ o, đi u hành, th c hi n c a b máy qu n lý Nhà nư c t trung ương ñ n cơ
s như: Ch th 100 c a B chính tr (13/01/1991) đã đ t n n móng cho q
trình đ i m i mơ hình HTX “t p th hóa” trư c đây; Ngh quy t 10 c a B
chính tr (05/4/1998) v đ i m i qu n lý kinh t ; Ngh quy t 5 c a Ban ch p
hành Trung ương ð ng (10/6/1993); H i ngh l n th V Ban ch p hành Trung
ương ð ng khóa IX đã ra ngh quy t: “Ti p t c ñ i m i, phát tri n và nâng
cao hi u qu kinh t t p th ...”[9]. Bên c nh đó, vào ngày 26 tháng 11 năm
2003 Qu c h i nư c C ng hòa xã h i ch nghĩa Vi t Nam khóa XI, kỳ h p
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Kinh t ……………………………16