Ontaphoahoc9

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (316.4 KB, 22 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

DẠNG 1: CÂU HỎI ĐIỀU CHẾ
A. SƠ ĐỒ PHẢN ỨNG

Câu 1: Viết phương trình phản ứng hồn thành sơ đồ sau:

1) Ca   CaO   Ca(OH)2   CaCO3  

Ca(HCO3)2   CaCl2  CaCO3

2) FeCl2 FeSO4 Fe(NO3)2 Fe(OH)2

Fe Fe2O3

FeCl3 Fe2(SO4)3 Fe(NO3)3 Fe(OH)3
* Phương trình khó:

- Chuyển muối clorua  muối sunfat: cần dùng Ag2SO4 để tạo kết

tuûa AgCl.

- Chuyển muối sắt (II)  muối sắt (III): dùng chất oxi hố (O2,

KMnO4,…)

Ví dụ: 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4  5Fe2(SO4)3 + K2SO4 +

2MnSO4 + 8H2O

4Fe(NO3)2 + O2 + 4HNO3  4Fe(NO3)3 + 2H2O

- Chuyển muối Fe(III)  Fe(II): dùng chất khử là kim loại (Fe,

Cu,...)

Ví dụ: Fe2(SO4)3 + Fe  3FeSO4

2Fe(NO3)3 + Cu  2Fe(NO3)2 + Cu(NO3)2

SO3   H2SO4

3) FeS2   SO2 SO2

NaHSO3   Na2SO3

NaH2PO4

4) P   P2O5   H3PO4 Na2HPO4

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

* Phương trình khó:

- 2K3PO4 + H3PO4  3K3HPO4

- K2HPO4 + H3PO4  2KH2PO4

ZnO   Na2ZnO2

5) Zn   Zn(NO3)2   ZnCO3

CO2  KHCO3   CaCO3

* Phương trình khó:

- ZnO + 2NaOH  Na2ZnO2 + H2O

- KHCO3 + Ca(OH)2  CaCO3 + KOH + H2O

o
+ X ,t

  

6) A Fe

B


  D  E G

A

7) CaCl2  Ca  Ca(OH)2  CaCO3  Ca(HCO3)2

  

Clorua vôi Ca(NO3)2
8) KMnO4  Cl2  nước Javen  Cl2

NaClO3  O2

Al2O3   Al2(SO4)3 NaAlO

9) Al Al(OH)3

AlCl3   Al(NO3)3 Al2O3

Câu 2: Hãy tìm 2 chất vơ cơ thoả mãn chất R trong sơ đồ sau:

A B C

R R R R

X Y Z

Câu 3: Xác định các chất theo sơ đồ biến hoá sau:
A1 A2 A3 A4

A A A A A
B1 B2 B3 B4



o
+ Y ,t

  

o
+ Z ,t

  

(2) (3) (4)

(1)
(8)

(5) (6)

(7)
(9)

(10)
(11)

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Câu 4: Hoàn thành các phản ứng sau:
X + A (5)

E F


 

X + B (6) (7)

G H E F

 

   

X + C (8) (9) 4

I K L H BaSO

 

     

X + D (10) (11)

M X G H

 

     

B. ĐIỀN CHẤT VAØ HOAØN THAØNH PHƯƠNG TRÌNH PHẢN
ỨNG

Câu 1: Bổ túc các phản ứng sau:
FeS2 + O2

o

t

  A + B J  to B + D

A + H2S  C + D B + L

o

t

  E + D

C + E  F F + HCl  G + H2S

G + NaOH  H + I H + O2 + D  J

Câu 2: Xác định chất và hồn thành các phương trình phản ứng:

FeS + A  B (khí) + C B + CuSO4  D (ñen) + E

B + F  G vàng + H C + J (khí)  L

L + KI  C + M + N

Câu 3: Chọn các chất thích hợp để hồn chỉnh các PTPƯ sau:
a) X1 + X2 to

  Cl2 + MnCl2 + KCl + H2O

b) X3 + X4 + X5  HCl + H2SO4

c) A1 + A2 (dö)  SO2 + H2O

d) Ca(X)2 + Ca(Y)2  Ca3(PO4)2 + H2O

e) D1 + D2 + D3  Cl2 + MnSO4 + K2SO4 + Na2SO4 + H2O

f) KHCO3 + Ca(OH)2 dö  G1 + G2 + G3

g) Al2O3 + KHSO4  L1 + L2 + L3

Câu 4: Xác định công thức ứng với các chữ cái sau. Hoàn thành PTPƯ:
a) X1 + X2  BaCO3 + CaCO3 + H2O

b) X3 + X4  Ca(OH)2 + H2

c) X5 + X6 + H2O Fe(OH)3 + CO2 + NaCl

(1)

(2)

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

C. ĐIỀU CHẾ MỘT CHẤT TỪ NHIỀU CHẤT
1. Điều chế oxit.

Phi kim + oxi Nhiệt phân axit (axit mất nước)

Kim loại + oxi OXIT Nhiệt phân muối

Oxi + hợp chất Nhiệt phân bazơ không tan

KL mạnh + oxit kim loại yếu
Ví dụ: 2N2 + 5O2  2N2O5 ; H2CO3  to CO2 +

H2O

3Fe + 2O2 to

  Fe3O4 ; CaCO3  to CaO + CO2

4FeS2 + 11O2 to

  2Fe2O3 + 8SO2; Cu(OH)2  to CuO +

H2O

2Al + Fe2O3 to

  Al2O3 + 2Fe

2. Điều chế axit.
Oxit axit + H2O

Phi kim + Hiđro AXIT

Muối + axit mạnh

Ví dụ: P2O5 + 3H2O  2H3PO4 ; H2 + Cl2  aùsù 2HCl

2NaCl + H2SO4  Na2SO4 + 2HCl

3. Điều chế bazơ.

Kim loại + H2O Kiềm + dd muối

BAZƠ

Oxit bazơ + H2O Đp dd muối (có màng ngăn)

Vd:2K + 2H2O  2KOH + H2;

Ca(OH)2 + K2CO3  CaCO3 + 2KOH

Na2O + H2O  2NaOH;

2KCl + 2H2O     cómàng ngănđiện phân  2KOH + H2 + Cl2
4. Điều chế hiđroxit lưỡng tính.

Muối của nguyên tố lưỡng tính + NH4OH (hoăc kiềm vừa đủ) 

Hiđroxit lưỡng tính + Muối mới

Ví dụ: AlCl3 + NH4OH  3NH4Cl + Al(OH)3 

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

5. Điều chế muối.

a) Từ đơn chất b) Từ hợp chất

Axit + Bzô

Kim loại + Axit Axit + Oxit bazơ

Oxit axit + Oxit bazô

Kim loại + Phi kim MUỐI Muối axit + Oxit

bazơ

Muối axit + Bazô

Kim loại + DD muối Axit + DD muối

Kiềm + DD muối
DD muối + DD muối

* Bài tập:

Câu 1: Viết các phương trình phản ứng điều chế trực tiếp FeCl2 từ Fe, từ FeSO4,
từ FeCl3.

Câu 2: Viết phướng trình phản ứng biểu diễn sự điều chế trực tiếp FeSO4 từ Fe
bằng các cách khác

nhau.

Câu 3: Viết các phương trình điều chế trực tiếp:
a) Cu  CuCl2 bằng 3 cách.

b) CuCl2  Cu bằng 2 cách.

c) Fe  FeCl3 bằng 2 cách.

Câu 4: Chỉ từ quặng pirit FeS2, O2 và H2O, có chất xúc tác thích hợp. Hãy viết
phương trình phản ứng điều chế muối sắt (III) sunfat.

Câu 5: Chỉ từ Cu, NaCl và H2O, hãy nêu cách điều chế để thu được Cu(OH)2.
Viết các PTHH xảy ra.

Câu 6: Từ các chất KCl, MnO2, CaCl2, H2SO4 đặc. Hãy viết PTPƯ điều chế: Cl2,
hiđroclorua.

Câu 7: Từ các chất NaCl, KI, H2O. Hãy viết PTPƯ điều chế: Cl2, nước Javen,
dung dịch KOH, I2, KClO3.

Câu 8: Từ các chất NaCl, Fe, H2O, H2SO4 đặc. Hãy viết PTPƯ điều chế: FeCl2,
FeCl3, nước clo.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Câu 10: Phân đạm 2 lá có cơng thức NH4NO3, phân đạm urê có cơng thức
(NH2)2CO. Viết các phương trình điều chế 2 loại phân đạm trên từ khơng khí,
nước và đá vơi.

Câu11: Hỗn hợp gồm CuO, Fe2O3. Chỉ dung Al và HCl hãy nêu 2 cách điều ché
Cu nguyên chất

Câu 12: Từ quặng pirit Sắt, Nước biển, KK hãy viết các PTPU Đ/chế các chát:

FeSO4, FeCl3, FeCl2, Fe(OH)3, Na2SO4, NaHSO4.

I/ Viết PTHH biểu diễn sự chuyển hóa :

1/ Cu  CuO  CuSO4  CuCl2  Cu(OH)2  Cu(NO3)2  Cu

2/ FeCl2  Fe(OH)2  FeSO4  Fe(NO3)2  Fe

Fe  

FeCl3  Fe(OH)3  Fe2O3  Fe  Fe3O4

3/ Al  Al2O3  NaAlO2  Al(OH)3 Al2(SO4)3  AlCl3  Al(NO3)3  Al2O3 Al

4/ FeS2  SO2  SO3  H2SO4  ZnSO4  Zn(OH)2  ZnO  Zn

5/ S  SO2  H2SO4  CuSO4
K2SO3

6/ a. Fe2(SO4)3 12 Fe(OH)3 b. Cu 1 2 CuCl2 
4 3 5 6 3

FeCl3 4 CuSO4 5
7/ Hồn thành 4 PTPU có dạng : BaCl2 + ?  NaCl + ?

8/ Fe + A  FeCl2 + B 9/ Cu + A B + C + D

B + C  A C + NaOH E

FeCl2 + C  D E + HCl F + C + D

D + NaOH  Fe(OH)3 + E A + NaOH G + D

10/ A ⃗+HCl B ⃗+NaOH C ⃗tO D ⃗+CO,tO Cu
11/ A C
CaCO3 CaCO3 CaCO3
B D

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Cu(OH)2 Cu(OH)2 Cu(OH)2

B D F

13/ A1 ⃗+X A2 ⃗+Y A3 CaCO 3

CaCO3 CaCO3

B1 ⃗+Z B2 ⃗+T B3

14/
A1 ⃗+X A2 ⃗+Y A3

Fe(OH)3 t Fe(OH)3 Fe(OH)3

B1 ⃗+Z B2 ⃗+T B3

15/
A1 ⃗+X A2 ⃗+Y A3

Fe(OH)3 t Fe(OH)3 Fe(OH)3

B1 ⃗+Z B2 ⃗+T B3

HD : A1 : Fe2O3 ; A2 : FeCl3 ; A3 :Fe(NO3)2 ; B1 : H2O B2 : Ba(OH)2 ; B3 :

NaOH

16/ Biết A là khoáng sản dùng để sản xuất vôi 17/ Xác định X , Y , Z và viết
các PTPU

sống , B là khí dùng nạp vào bình chữa lửa theo sơ đồ sau ?
A Y

B Cu(NO3)2 X CuCl2

C D Z

18/ Phản ứng : X + H2SO4 Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O
X là những chất nào ? viết các PTPU minh họa ?

19/ Chọn chất thích hợp và viết PTPU hoàn thành dãy chuyển hóa sau :
Kim loại " oxit bazơ (1) " dd bazơ (1) " dd bazơ (2) " dd bazơ (3) " bazơ

không tan " oxit bazơ (2) " Kim loại (2)
II/ Điều chế và tách các chất :

1/ Viết 3 PTPU khác nhau điều chế FeSO4 từ Fe ?

2/ Từ CuSO4 trình bày 2 phương pháp khác nhau điều chế Cu ?

3/ Có một mẫu thủy ngân có lẫn thiếc , chì . Làm thế nào thu được thủy ngân
tinh khiết ?

4/ Đi từ muối ăn , nước , sắt . Viết các PTPU điều chế Na , FeCl2 , Fe(OH)3 .
5/ Từ Fe , S , O2 , H2O . Viết các PTPU điều chế 3 oxit , 3 axit , 3 muối .
6/ Bằng cách nào có thể :

a.Điều chế Ca(OH)2 từ Ca(NO3)2 .

b.Điều chế CaCO3 tinh khiết từ đá vơi biết trong đá vơi có CaCO3 lẫn
MgCO3 , SiO2 .

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

7/ Neâu 3 phương pháp điều chế H2SO4 .

Bài tËp hãa häc

D¹ng I : Viết PTHH giữa các chất vô cơ

1. Vit PTHH biểu diễn các phản ứng hoá học ở các thí nghiệm sau :
a. Nhỏ vài giọt axit clohidric vào đá vơi

b. Cho mét Ýt diphotpho pentoxit vµo dd kali hidroxit
c. Nhúng thanh sắt vào dd Đồng (II) sunfat

d. Hấp thụ N2O5 vào H2O

2. Cho các oxit sau : K2O, SO2, BaO, Fe3O4, N2O5, FeO, Fe2O3. Viết PTHH (nếu

có) của các oxit này lần lợt tác dơng víi H2O, H2SO4, KOH, HCl

3. ViÕt PTP¦ :

a. Kim loại M hoá trị n tan trong dd HCl
b. MgCO3 + HNO3 …

c. Al + H2SO4 (lo·ng)

d. FexOy + HCl

e. Fe + Cl2

f. Cl2 + NaOH

4. Cho từ từ bột Cu vào dd HNO3 đặc. Lúc đầu thấy khí mầu nâu bay ra, sau ú

khí không màu bị hoá nâu trong không khí, cuối cùng khí ngừng thoát ra. GT
hiện tợng, viết PTHH xảy ra

5. Có những bazơ sau : Fe(OH)3, Ca(OH)2, KOH, Mg(OH)2, Cu(OH)2

a. Bazơ nào bị nhiệt phân huỷ ?
b. Tỏc dng c vi dd H2SO4

c. Đổi màu dd phenolphtalein ?

6. Hãy mô tả hiện tợng quan sát đợc, viết pthh khi thả lá Al vào những dd sau :

a. dd H2SO4 2 M

b. dd NaOH d
c. dd CuCl2

Dạng II. Sơ đồ chuyển hoá

1. Viết PTHH theo sơ đồ sau :

MgSO4

SO2 H2SO4 MgCl2

HCl

2.Tìm các chữ cái A,B,C,D,E thích hợp, viết PTHH x¶y ra
(1) A + Cl2 B

(2) B + Al (d) AlCl3 + A

(3) A + O2 C

(4) C + H2SO4 D + E + H2O

3. Chän c¸c chất A,B,C,D thích hợp, viết PTHH xảy ra
A

B CuSO4 CuCl2 Cu(NO3)2 A B C

4.Hoàn thành các phơng trình dới ®©y :
a. Na2SO4 + X1 BaSO4 + Y1

Ca(HCO3)2 + X2 CaCO3 + Y2

CuSO4 + X3 CuS + Y3

MgCl2 + X4 Mg3(PO4)2 + Y4

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

C + D ZnS + KNO3

E + F Ca3(PO4)2 + NaNO3

G + H BaSO4 + MgCl2

c. KHS + A H2S + …

HCl + B CO2 + …

CaSO3 + C SO2 + …

H2SO4 + D BaSO4 + CO2 + ….

7.Viết các PTPƯ theo sơ đồ biến hoá
+X A +Y

Fe2O3 FeCl2

+Z B +T

trong đó A,B,X,Y,Z,T là các chất khác nhau
8..Viết các PTPƯ theo sơ đồ hai chiều sau :
S SO2 H2SO4 CuSO4

K2SO3

9.Cho sơ đồ biến hoá :

a. A1 A2 A3

Fe(OH)3 Fe(OH)3

B1 B2 B3

Tìm cơng thức của các chất ứng với các chất A1,, A2, …..viết PTPƯ theo sơ đồ

A1 A2 A3

CaCO3 CaCO3 CaCO3

B1 B2 B3

.. +X,t0

c. A

+Y,t0 + B +E

A Fe D C
+Z,t0

BiÕt r»ng : A + HCl D + C + H2O

. Cho các sơ đồ sau :

a. A B C D

A là khí màu vàng lục, độc. D là khí khơng màu, khơng cháy và khơng duy trì sự
sống.Viết các pthh, tìm A,B,C,D

b. X Y Z T

Tìm X,Y,Z,T. viết pthh. biết X là khí màu vàng lục, độc. T là oxit bazơ, rắn nóng
chảy ở nhiệt độ cao

10. Cho sơ đồ sau :

C

Al4C3 A B D

Trong đó A,B,C là chất khí. C làm mất màu dd Br2, E là chất lỏng

a. Tìm A, B , C , D , E
b. Viêt pthh theo sơ đồ

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

CaC2 C2H2 C2H4 C2H5OH CH3COOH CH3COOC2H5

14. hoàn thành sơ đồ :

CO2 Na2CO3 CH3COONa

Tinh bét C6H12O6 C2H5OH H2

CH3COOC2H5

19. Viết pthh theo sơ đồ :

+H2(xt) +Cl2((as) + NaOH O2(men) + CH3OH

a.A B C D E Metyl axetat
(H2SO4®,t0)

b. 6000 + Cl
2(as)

B C

A +H2 + HCl +KOH C lµ chÊt chøa clo dïng

lµm

D E Etanol thuèc trõ s©u.
(xt) (xt) t0

Bài 1: Thực hiện chuỗi phản ứng sau:

a) CaCO3→ CaO→ Ca(OH)2→ Ca(HCO3)2→ CaCO3→ CO2→ Na2CO3→

NaHCO3→ CO2

b) Fe→ FeO→ FeCl2→ Fe(OH)2→ Fe(OH)3→ Fe2O3→ Fe→ Fe3O4→ FeCl3→

Fe(OH)3→Fe2(SO4)3

c) FeS2→ SO2→ SO3→ H2SO4→ NaHSO4→ Na2SO4→ NaOH→ Na2SO3→

NaHSO3→ SO2

d) Na→ Na2O→ Na2CO3→ NaCl→ NaOH→ NaH2PO4→ Na2HPO4→

Na3PO4→ Na2SO4

Bài 2: Xác định cơng thức hóa học của các chất A, B… trong dãy biến hóa sau đó
viết phương trình phản ứng thực hiện dãy biến hóa.

(Câu a)

(A) + (B) → FeCl2 + FeCl3 + H2O

(A) + H2SO4 → (C) + (D) + …

(A) + CO → (E) + (F)
(F) + NaOH → (G)
(F) + NaOH → (H) + …
(E) + (B) → … + …
(C) + KOH → (I) + …
(D) + KOH → (K) + …
(I) + … + … → (K)

(Câu b)

(M) + O2 → (N)

(N) + H2O → Ca(OH)2

(N) + (P) → (Q)

(Q) + HCl → CaCl2 + (P) + H2O

(Q) + (P) + H2O → (X)

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Dạng 2

Dạng 2: :

Nguyên tắc:



Bước 1: Chọn chất X chỉ tác dụng với A (mà không tác dụng với B) để chuyển
A thành AX ở dạng kết tủa, bay hơi hoặc hoà tan; tách khỏi B (bằng cách lọc hoặc

tự tách).



Bước 2: Điều chế lại chất A từ AX

* Sơ đồ tổng quát:

B

Hỗn hợpA,B  PƯ táchX XY

AX ( , , tan)    PƯ tái tạoY 

 Lưu ý: để tách lấy các chất nguyên chất riêng rẽ ra dùng cả hai giai đoạn. Còn

để tinh chế lấy một chất nguyên chất ta chỉ cần thực hiện giai đoạn 1.

Bài tập 1: Nêu phương pháp tách hỗn hợp khí Cl2, H2, CO2 thành các chất nguyên

chất.

Hướng dẫn giải:

Cho hỗn hợp ba khí Cl2, H2, CO2 từ từ qua dung dịch KOH dư, chỉ có H2
khơng phản ứng được tách riêng và làm khơ. Hai khí cịn lại có phản ứng:

Cl2 + 2KOH  KClO + KCl + H2O
CO2 + 2KOH  K2CO3 + H2O

Dung dịch thu được gồm KclO, K2CO3, KOH còn dư được cho tác dụng tiếp
với dung dịch HCl.

KOH (dư) + HCl  KCl + H2O

K2CO3 + 2HCl  2KCl + CO2 + H2O

Tách, tinh chế chất từ hỗn hợp chất vô cơ

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Dung dịch thu được đun nóng, có phản ứng phân huỷ:
2KClO  to 2KCl + O2

Bài tập 2: Khí CO2 có lẫn khí SO2, làm thế nào để thu được khí CO2 tinh khiết.

Hướng dẫn giải:

Dẫn hỗn hợp khí SO2 và CO2 lội qua nước brom dư, toàn bộ SO2 bị giữ lại,
cịn CO2 khơng phản ứng thốt ra, ta thu được CO2 tinh khiết.

SO2 + 2H2O + Br2  2HBr + H2SO4

Bài tập 3: Nêu phương pháp tách hồn hợp gồm CaCO3, CaSO4 thành các chất

nguyên chất.

Bài tập 4: Bạc kim loại có lẫn Fe và Zn làm thế nào để thu được Ag tinh khiết.

Dạng 3

Dạng 3::

1. Nhận biết các chất:

Phương pháp chung: Dùng các phản ứng đặc trưng của các chất để nhận ra

chúng. Cụ thể là những phản ứng gây ra các hiện tượng mà ta thấy được như kết
tủa đặc trưng, màu đặc trưng, khí sinh ra có mùi đặc trưng (Thí dụ: NH3 mùi khai,
H2S mùi trứng thối, SO2 mùi sốc, NO2 màu nâu, mùi hắc,…)

Sử dụng các bảng sau để làm bài tập nhận biết:

A. NHẬN BIẾT CÁC CHẤT TRONG DUNG DỊCH

Hoá chất Thuốc thử Hiện tượng PTHH minh hoạ

- Axit (HCl,
HNO3,…)
- Bazơ kiềm

(NaOH,…)

Quỳ tím

 làm quỳ tím hố đỏ
làm quỳ tím hố xanh

Bazơ kiềm
(NaOH,…)

Phenolphtalei
n (khơng
màu)

 làm dung dịch hố màu

hồng.
Gốc nitrat

(-NO3) Cu

 Tạo khí khơng màu, để

ngồi khơng khí hố nâu 8HNO3 + 3Cu 4H2O (không màu) 3Cu(NO3)2 + 2NO +
2NO + O2  2NO2 (màu nâu)

Muối sunfat
tan (=SO4)

BaCl2 hoặc

Ba(OH)2  Tạo kết tủa trắng BaSO4 Na2SO4 + BaCl2  BaSO4 + 2NaCl
Muối sunfit

(=SO3)

- BaCl2
- Axit

 Tạo kết tủa trắng BaSO3

 Tạo khí khơng màu SO2 Na2SO3 + BaCl2  BaSO3 + 2NaCl

Na2SO3 + HCl  BaCl2 + SO2  + H2O

Muối cacbonat
(=CO3)

- BaCl2
- Axit

 Tạo kết tủa trắng BaCO3

 Tạo khí khơng màu CO2 Na2CO3 + BaCl2  BaCO3  + 2NaCl

CaCO3 +2HCl CaCl2 + CO2  + H2O

Muối photphat

(PO4) AgNO3

 Tạo kết tủa màu vàng

Na3PO4 + 3AgNO3  Ag3PO4  + 3NaNO3
(màu vàng)

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Muối clorua

(-Cl) AgNO3

 Tạo kết tủa trắng AgCl

NaCl + AgNO3  AgCl  + NaNO3

Muối sunfua Axit,
Pb(NO3)2

 Tạo khí mùi trứng ung.

 Tạo kết tủa đen. Na2S + 2HCl  2NaCl + H2S

Na2S + Pb(NO3)2  PbS + 2NaNO3

Muối sắt (II)

Dung dịch
kiềm (NaOH,

…)

 Tạo kết tủa trắng xanh

Fe(OH)2, sau đó bị hố nâu
Fe(OH)3 ngồi khơng khí.

FeCl2 + 2NaOH  Fe(OH)2  + 2NaCl
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3 

Muối sắt (III)  Tạo kết tủa màu nâu đỏ

Fe(OH)3 FeCl3 + 3NaOH  Fe(OH)3  + 3NaCl
Muối magie  Tạo kết tủa trắng

Mg(OH)2 MgCl2 + 2NaOH  Mg(OH)2  + 2NaCl
Muối đồng  Tạo kết tủa xanh lam

Cu(OH)2 Cu(NO3)2 +2NaOH  Cu(OH)2  + 2NaNO3
Muối nhôm

 Tạo kết tủa trắng

Al(OH)3, tan trong NaOH
dư

AlCl3 + 3NaOH  Al(OH)3  + 3NaCl

Al(OH)3 + NaOH (dư)  NaAlO2 + 2H2O

B. NHẬN BIẾT CÁC CHẤT KHÍ

Khí SO2

- Ca(OH)2
- Dung dịch
nước brom

 Làm đục nước vôi trong.
 Mất màu vàng nâu của dd

nước brom

SO2 + Ca(OH)2  CaSO3  + H2O
SO2 + 2H2O + Br2  H2SO4 + 2HBr
Khí CO2 Ca(OH)2  Làm đục nước vôi trong CO2 + Ca(OH)2  CaCO3  + H2O

Khí N2 Que diêm đỏ  Que diêm tắt

Khí NH3 Quỳ tím ẩm  Quỳ tím ẩm hố xanh

Khí CO CuO (đen)

 Chuyển CuO (đen) thành

đỏ. CO + CuO

o

t

  Cu + CO2 

(đen) (đỏ)

Khí HCl

- Quỳ tím ẩm
ướt

- AgNO3

 Quỳ tím ẩm ướt hố đỏ
 Tạo kết tủa trắng

HCl + AgNO3  AgCl + HNO3

Khí H2S Pb(NO3)2  Tạo kết tủa đen H2S + Pb(NO3)2  PbS + 2HNO3

Khí Cl2 Giấy tẩm hồtinh bột  Làm xanh giấy tẩm hồ
tinh bột

Axit HNO3 Bột Cu  Có khí màu nâu xuất hiện 4HNO3 + Cu Cu(NO3)2 + 2NO2 +
2H2O

Vấn đề 1: Nhận biết bằng thuốc thử tự chọn.Nhận biết bằng thuốc thử tự chọn.

Bài tập 1: Trình bày phương pháp phân biệt bốn dung dịch sau: HCl, NaOH,

H2SO4, Na2SO4

Hướng dẫn giải:

- Lấy mỗi chất một ít để làm mẫu thử.

- Nhúng quỳ tím vào các mẫu thử ta nhận ra dung dịch Na2SO4 không làm
đổi màu quỳ tím, dung dịch NaOH làm quỳ tím hố xanh. Hai dung dịch axit cịn
lại đều làm quỳ tím hố đỏ.

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

H2SO4 + BaCl2  BaSO4 + 2HCl

- Dung dịch cịn lại khơng có hiện tượng gì là HCl.

Bài tập 2: Có 4 ống nghiệm, mỗi ống đựng một dung dịch các chất sau đây: KOH; HCl; HNO3; H2SO4.
Trình bày phương pháp hố học để nhận biết các dung dịch đó và viết PTHH.

Bài tập 3: Hãy tìm cách phân biệt:

a) Dung dịch NaCl, NaOH, HCl, H2SO4.
b) Dung dịch NaNO3, AlCl3, Al(NO3)3.

Vấn đề 2: Nhận biết chỉ bằng thuốc thử qui định:Nhận biết chỉ bằng thuốc thử qui định:

Bài tập 1: Nhận biết bốn dung dịch: NaNO3, NaOH, AgNO3, HCl chỉ bằng một

kim loại.

Hướng dẫn giải:

- Lấy mỗi chất một ít để làm mẫu thử.
Dùng kim loại Cu làm thuốc thử.

- Cho vụn đồng vào các mẫu thử trên, chỉ AgNO3 tạo dung dịch có màu xanh
lam.

Cu + 2AgNO3  Cu(NO3)2 + 2Ag

- Cho dung dịch AgNO3 (vừa nhận được) vào mẫu thử ba dung dịch còn lại, chỉ dung dịch HCl tạo
kết tủa

trắng.

AgNO3 + HCl AgCl + HNO3

- Cho dung dịch Cu(NO3)2 là sản phẩm tạo ra khi nhận biết AgNO3 vào mẫu thử hai dung dịch còn
lại, chỉ

dung dịch NaOH tạo kết tủa xanh.

Cu(NO3)2 + 2NaOH Cu(OH)2 + 2NaNO3

- Dung dịch cịn lại khơng có hiện tượng gì là NaNO3.

Bài tập 2: Chỉ dùng bột sắt để làm thuốc thử, hãy phân biệt 5 dung dịch chứa

trong các lọ riêng biệt: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4, BaCl2

Bài tập 3: Có 4 lọ mất nhãn chứa bốn dung dịch: HCl, Na2SO4, NaCl, Ba(OH)2.

Chỉ được dùng quỳ tím và chính các chất này để xác định các dung dịch trên.

Bài tập 4: Chỉ dung một hoá chất duy nhất, hãy nhận biết các lọ mất nhãn chứa

các dung dịch sau: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4 bằng phương pháp hoá học.

Bài tập 5: Có 4 lọ chứa các dung dịch H2SO4, HCl, Ba(NO3)2 và NaCl bị mất

nhãn. Chỉ được dùng quỳ tím, hãy nhận biết các chất đó bàng phương pháp hố
học.

Bài tập 6: Có ba lọ dung dịch muối mất nhãn: BaCl2, Na2SO3, K2SO4. Chỉ dùng

dung dịch HCl, hãy trình bày cách nhận biết ba lọ trên.

Vấn đề 3: Nhận biết khơng có thuốc thử khácNhận biết khơng có thuốc thử khác

Bài tập 1: Cho bốn dung dịch: Ba(OH)2, H2SO4, HCl, Na2CO3. Khơng dùng thuốc

thử ben ngồi, hãy nhậnbiết mỗi dung dịch.

Hướng dẫn giải:

- Lấy mỗi chất một ít để làm mẫu thử rồi lần lượt cho mẫu thử này phản ứng
với các mẫu thử còn lại ta được kết quảsau:

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

dịch
Mẫu thử

Ba(OH)2 BaSO4 - BaCO3

H2SO4 BaSO4 - CO2

HCl - - CO2

Na2CO3 BaCO3 CO2 CO2

Dựa vào bảng trên, ta thấy sau phản ứng nếu chỉ tạo:
- Một kết tủa và hai sủi bọt khí thì đó là Na2CO3.
- Hai kết tủa thì đó là Ba(OH)2.

- Một kết tủa và một khí bay lên là H2SO4.
- Một khí bay lên là HCl.

Các phương trình phản ứng:

Na2CO3 + Ba(OH)2  BaCO3 + 2NaOH
Na2CO3 + H2SO4  Na2SO4 + CO2 + H2O
Na2CO3 + 2HCl  2NaCl + CO2 + H2O
Ba(OH)2 + H2SO4  BaSO4 + 2 H2O

Bài tập 2: Cho các dung dịch sau: HCl, BaCl2, Na2CO3, Na2SO4 chứa trong các lọ

riêng biệt. Không dùng thêm hoá chất nào khác, hãy nhận biết các dung dịch trên.
Viết các PTPƯ xảy ra.

PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN HOÁ HỌC

Dạng 1

Dạng 1: :

Vấn đề 1: Xác định loại muối tạo thành khi cho CO2 (hoặc SO2) tác dụng với

NaOH (hoặc KOH).

 Khi cho CO2 và NaOH có thể xảy ra 2 phản ứng:

CO2 + NaOH  NaHCO3 (1)
CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O (2)

Phương pháp chung:

- Tìm số mol CO2 , NaOH
- Lập tỉ lệ mol: 2

NaOH
CO

n

n ( rồi căn cứ vào tỉ số để xác định xảy ra những phản ứng nào

trước khi tính tốn)

- Biện luận:

Tìm muối sinh ra khi cho oxit axit 
Tìm muối sinh ra khi cho oxit axit

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Nếu 1 < 2

NaOH
CO

n

n < 2  tạo ra muối NaHCO

3 và Na2SO3

Nếu 2

NaOH
CO

n

n  1  tạo ra muối NaHCO

Nếu 2

NaOH
CO

n

n  2  tạo ra muối Na

2CO3

Bài tập 1: Dẫn 4,48 lít khí CO2 (đktc) vào 250 ml dung dịch NaOH 1M. Tính khối

lượng muối tạo thành.

Hướng dẫn giải:

 SO2 NaOH

4,48

n 0,2 mol ; n 1 0,25 0,25 mol

22,4

    



    

2
NaOH

3 2 3

n 0,25

1 1,25 2 tạo 2 muối NaHCO và Na CO

n 0,2

Gọi x, y lần lượt làsố mol của NaHCO3 và NaCO3
CO2 + NaOH  NaHCO3

x x  x (mol)

CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O
y 2y  y (mol)

  Ta có hệ phương trình:x + y = 0,2 y = 0,05 mol
x + 2y = 0,25 x = 0,15 mol
 mNaHCO3 0,15 84 12,6 gam 

mNa CO2 3 0,05 106 5,3 gam 

Bài tập 2: Hấp thụ hoàn tồn 2,24 lít khí SO2 (ở đktc) vào dung dịch chứa 8 gam

NaOH thu được dung dịch X. Tính khối lượng muối tan thu được trong dung dịch
X.

Đáp số: mNa SO2 3 12,6 gam

Bài tập 3: Hấp thụ hồn tồn 4,48 lít khí SO2 (ở đktc) vào dung dịch chứa 22,4

gam NaOH thu được dung dịch X. Tính khối lượng muối tan thu được. Trong dung
dịch X

Đáp số: mNa SO2 3 25,2 gam

Bài tập 4: Sục 33,6 lít CO2 (đktc) vào 500g dung dịch NaOH 20%, thu được dung

dịch A. Tính khối lượng các chất có trong dung dịch A.

Đáp số: mNaHSO3 42 gam và



2 3
Na CO

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bài tập 5: Nung 22,16 gam muối sunfit của kim loại, thu được 6,8 gam chất rắn và
khí X. Lượng khí X sinh ra cho hấp thụ vào 90 ml dung dịch KOH 2M, Tính khối
lượng muối khan thu được sau phản ứng.

Đáp số: mKHSO3 21,6 gam

Bài tập 6: Cho 8,96 lít khí SO2 (ở đktc) tác dụng với 150g NaOH 16%. Tính nồng

độ % dung dịch sau phản ứng.

Đáp số:

 

2 3 3

Na SO NaHSO

C% 14,35% vaø C% 11,845%

Vấn đề 2: Xác định loại muối tạo thành khi cho CO2 (hoặc SO2) tác dụng với

Ca(OH)2 (hoặc Ba(OH)2).

 Khi cho CO2 và Ca(OH)2 có thể xảy ra 2 phản ứng:
2CO2 + Ca(OH)2  Ca(HCO3)2 (1)
CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O (2)

Phương pháp chung:

- Tìm số mol CO2 , Ca(OH)2
- Lập tỉ lệ mol:

( )
CO
Ca OH

n

n ( rồi căn cứ vào tỉ số để xác định xảy ra những phản ứng

nào trước khi tính tốn)

- Biện luận:
Nếu 1 <

( )
CO
Ca OH

n

n < 2  tạo 2 muối

Nếu

( )
CO
Ca OH

n

n  1  tạo muối CaCO

Nếu

( )
CO
Ca OH

n

n  2  tạo muối Ca(HCO

3)2

* Lưu ý: Để biết loại muối tạo thành thường phải lập tỉ lệ giữa số mol kiềm

và oxit. Chú ý lấy số mol của chất nào khơng thay đổi ở 2 phương trình làm mẫu số
để xét bất đẳng thức.

Bài tập 1: Sục 8,96 lít SO2 (ở đktc) vào 100ml dung dịch Ca(OH)2 18,5% (D =

1,54 g/ml). Tính khối lượng kết tủa thu được.

Đáp số: mCaSO3 44,4 gam

Bài tập 2: Sục 0,15 mol khí CO2 vào 100 ml dung dịch Ba(OH)2 1M. Cô cạn dung

dịch thu được m (g) chất rắn khan ?

Đáp số: mBa(HCO )3 2 12,95 gam

Dạng 2

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Phương pháp chung:

Khi trường hợp gặp bài toán cho biết lượng của hai chất tham gia và yêu cầu
tính lượng chất tạo thành. Trong số hai chất tham gia phản ứng sẽ có một chất
tham gia phản ứng hết. Chất kia có thể phản ứng hết hoặc dư. Lượng chất tạo thành
tính theo lượng chất nào phản ứng hết, do đó phải tìm xem trong hai chất cho biết,
chất nào phản ứng hết. Cách giải: Lập tỉ số, ví dụ phương trình phản ứng:

A + B  C + D

+ Lập tỉ số:

)
)

Số mol chất A (theo đề

Số mol chất A (theo PTHH so với

)
)

Số mol chất B (theo đề
Số mol chất B (theo PTHH

So sánh 2 tỉ số, tỉ số nào lớn hơn chất đó dư, chất kia phản ứng hết. Tính
lượng các chất theo chất phản ứng hết.

Bài tập 1: Đốt cháy 2,4 gam Mg với 8 gam oxi tạo thành magie oxit (MgO). Hãy

cho biết chất nào còn thừa, khối lượng là bao nhiêu?

Hướng dẫn giải:

Số mol các chất đề cho:

2, 4
0,1
24

Mg

n  

(mol) ; 2

0, 25
32

O

n  
(mol)

Phương trình hố học: 2Mg + O2  
o

t

2MgO
2 mol 1 mol

0,1 mol 0,25 mol
Lập tỉ số:

0,1 0, 25

2  1  nO2dư

Sau phản ứng O2 còn dư.
Theo PTHH, ta có:

O

n phản ứng = 0,1 12 0,05 (mol)

O

n dư = 0,25 – 0,05 = 0,2 (mol)

 mO2dö = 0,2  32 = 6,4 (g)

Bài tập 2: Trộn dung dịch chứa 20g bari clorua vào một dung dịch chứa 20g đồng

sunfat.

a. Sau phản ứng, chất nào còn dư trong dung dịch với khối lượng là bao
nhiêu?

b. Tính khối lượng chất kết tủa thu được.

Đáp số: a. mCuSO dö4 4,62g; b.
4

BaSO

m 22,40g

Bài tập 3: Trộn 100ml dung dịch H2SO4 20% (d = 1,14g/ml) với 400g dung dịch

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Đáp số: mBaSO4 23,3g

Dạng 3

Dạng 3: :

Phương pháp chung:

1. Để xác định NTHH là nguyên tố gì, phải tìm được ngun tử khối (NTK) của
ngun tố đó. Loại bài tập thường gặp là dựa vào PTHH có nguyên tố cần tìm (hay
hợp chất chứa ngun tố đó) lập tỉ lệ xác định NTK rồi suy ra tên nguyên tố.

2. Để lập CTHH của hợp chất, thường gặp loại bài tập dựa vào thành phần %
khối lượng các nguyên tố và khối lượng mol M của hợp chất. Trước hết phải tìm
khối lượng của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất, rồi suy ra số mol nguyên tử

của mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất. Từ đó xác định CTHH của hợp chất.

Bài tập 1: Xác định kim loại R hoá trị I. Biết 13,8 gam R phản ứng hết với khí Clo

dư tạo thành 35,1 gam muối.

Hướng dẫn giải:

Gọi nguyên tử khối của kim loại R hoá trị I là M
PTHH: 2R + Cl2  2RCl

2M (g) 2(M + 35,5)g
13,8(g) 35,1(g)
Ta có tỉ lệ:

2M 2(M 35,5) M 23

13,8 31,5



  

. Vậy R là kim loại Na.

Bài tập 2: Xác định kim loại R chưa biết hoá trị. Biết để oxi hoá hoàn toàn R

thành oxit phải dùng một lượng oxi bằng 40% lượng kim loại đã dùng.

Hướng dẫn giải:

Gọi nguyên tử khối và hoá trị của kim loại R lần lượt là M và n.
PTHH: 4R + nO2  2R2On

4M (g) 32n (g)
Theo đề bài ta có: 32n =

100. 4M  M = 20n
Bảng biện luận:

n 1 2 3

M 20 40 60

loại canxi loại

Vậy kim loại R là canxi (Ca), có nguyên tử khối 40, hoá trị II

Bài tập 3: Cho 4,6g kim loại tác dụng với khí clo dư thu được 11,7g muối. Xác

định công thức phân tử của muối clorua ?

Đáp số: NaCl

Xác định nguyên tố hoá học & Lập cơng thức hợp chất
Xác định ngun tố hố học & Lập công thức hợp chất

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

Bài tập 4: Cho 6,35g muối sắt clorua vào dung dịch NaOH dư thu được 4,5g một

chất kết tủa. Xác định cơng thức hố học của muối .

Đáp số: FeCl2

Bài tập 5: Hoà tan 0,27g kim loại M trong H2SO4 lỗng, dư . Cơ cạn dung dịch thu

được 1,71g một muối khan duy nhất. Xác định M ?

Đáp số: Al

Bài tập 6: Cho 11,2g kim loại X hoá trị II tác dụng vừa đủ với 1,96g dung dịch

H2SO4 loãng nồng độ 10%. Xác định M ?

Đáp số: Fe

Dạng 4

Dạng 4::

Phương pháp chung

- Gọi x (g) là khối lượng của kim loại mạnh.

- Lập PTHH.

- Dựa vào dữ kiện đề bài và PTHH để tìm lượng kim loại tham gia.

- Từ đó, suy ra các chất khác.

 Lưu ý: Khi cho miếng kim loại vào dung dịch muối, sau phản ứng khối
lượng thanh kim loại tăng hay giảm:

- Nếu khối lượng thanh kim loại tăng: mkim loại sau mkim loại trước mkim loại tăng
- Nếu khối lượng thanh kim loại giảm: mkim loại trước mkim loại sau mkim loại giảm

Bài tập 1: Cho một lá đồng có khối lượng là 6 gam vào dung dịch AgNO3. phản ứng xong, đem lá

kim loại ra rửa nhẹ, làm khơ cân được 13,6 gam.
a) Viết PTHH.

b) Tính khối lượng đồng đã phản ứng.

Hướng dẫn giải:

Gọi x (g) là khối lượng của lá đồng đã phản ứng.

a) PTHH: Cu + 2AgNO3  Cu(NO3)2 + 2Ag

64g 2. 108g
x(g) 

216
64
x

(g)
b) Vì khối lượng của lá đồng sau phản ứng tăng, nên ta có:

216

64
x

- x = 13,6 - 6  152x486, 4  x = 3,2

Vậy khối lượng của đồng đã phản ứng là 3,2 gam

Bài tập 2: Nhúng một lá sắt vào dung dịch Cu(NO3)2. Sau một thời gian lấy lá sắt

ra cân thì thấy tăng thêm 0,8g so với ban đầu. Biết tất cả đồng sinh ra đều bám trên
lá sắt. Tính số mol Cu(NO3)2 đã phản ứng và số mol Fe(NO3)2 tạo thành.

Bài toán tăng giảm khối lượng

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Đáp số:

3 2 3 2
Cu(NO ) Fe(NO )

n n 0,1 mol

Bài tập 3: Nhúng một thanh kẽm có khối lượng 10g vào 200 ml dung dịch CuSO4

1M. Sau một thời gian lấy thanh kẽm ra cân lại thấy khối lượng giảm 1% so với
ban đầu và một dung dịch. Tính khối lượng đồng thu được.

Đáp số: mCu 6,4g

Dạng 5

Dạng 5: :

Phương pháp chung

Để xác định thành phần hỗn hợp nhiều chất thường qua các bước:

Bước 1: Viết các PTHH xảy ra có liên quan.

Bước 2: Đặt ẩn số (thường là số mol các chất thành phần) rồi lập mối liên

hệ (phương trình tốn

học theo khối lượng và số mol).

Bước 3: Giải phương trình tốn học, xác địn ẩn số, tính các đại lượng theo

yêu cầu đề bài.

Bài tập 1: Hoà tan 5,5g hỗn hợp 2 kim loại Al và Fe trong 500ml dung dịch HCl

thì thu được 4,48 lít khí H2 ở đktc. Xác định thành phần % của mỗi kim loại trong
hỗn hợp ban đầu.

Hướng dẫn giải:

Số mol của H2:

4, 48

0, 2
22, 4

H

n  

(mol)

Đặt x, y lần lượt là số mol của Al và Fe trong 5,5g hỗn hợp.
Các PTPƯ xảy ra:

2Al + 6HCl  2AlCl3 + 3H2
2 mol 6 mol 3 mol
x mol  3x mol

3
2

x

mol
Fe + 2HCl  FeCl2 + H2

1 mol 2 mol 1 mol
y mol  2y mol y mol
Theo đề bài, ta có hệ phương trình:

y 0,2
2

27x 56y 5,5



 




  



Bài tốn tính lượng kim loại & hợp chất – Xác định thành
Bài tốn tính lượng kim loại & hợp chất – Xác định thành

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

Giải hệ phương trình ta có:

x 0,1
y 0,05

 






Vậy thành phần % của mỗi kim loại trong hỗn hợp ban đầu:

0,1 27

% 100 49,09%

5,5

Al    

; %Fe100% 49, 09% 50,91% 

Bài tập 2: Cho hợp kim gồm Cu, Fe, Al. Đem hoà tan 9 gam hợp kim này trong dd

H2SO4 lỗng, dư thì cịn lại 2,79g kim loại khơng tan và thốt ra 4,536 lít H2 (đktc).
Xác định thành phần phần trăm khối lượng các kim loại.

Đáp số: %mFe 42 (%); %mAl 27 (%);
Cu

%m 31(%)

Bài tập 3: Hoà tan 6 gam hỗn hợp A gồm Mg và MgO bằng H2SO4 loãng, vừa đủ,

được dung dịch B. Thêm NaOH vào dung dịch B được kết tủa D. Lọc lấy D đem
nung đến khối lượng không đổi được 8,4 gam chất rắn E. Viết PTHH và tính %
khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp A.

</div>

Ontaphoahoc9





Bước 2: Điều chế lại chất A từ AX

<b>PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN HOÁ HỌC</b>

<b>PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN HOÁ HỌC</b>

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về