chieu cau hien

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.11 MB, 30 trang )

<b>I. Tìm hiểu chung:</b>

<i><b>1. Tác giả:</b></i>

- Ngơ Thì Nhậm (1746 - 1803)

- Quê quán: làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh
Oai, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Thanh Trì,
Hà Nội)

- Năm 1775, ông đỗ tiến sĩ, từng giữ chức Đốc
đồng trấn Kinh Bắc.

- Năm 1778, khi nhà Lê - Trịnh sụp đổ, Ngơ Thì
Nhậm đi theo phong trào Tây Sơn, được vua
Quang Trung phong làm Lại bộ Tả thị lang, sau
thăng chức Binh bộ Thượng thư.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i><b>a. Thể loại: </b></i>

- Loại văn nghị luận chính trị xã hội xưa

- Vua dùng để ban bố mệnh lệnh hoặc

truyền chỉ thị cho bề tôi.

- Văn phong trang trọng, lời lẽ rõ ràng,

tao nhã.

<i><b>2. Văn bản:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i><b>b. Hoàn cảnh sáng tác:</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5></div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6></div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

TƯỢNG

ĐÀI

QUANG

TRUNG -

NGUYỄN

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<i><b>c. Bố cục:</b></i>

- Phần 1: Từ đầu đến

“…người hiền vậy”

- Phần 2:

“Trước đây … của trẫm hay sao?”

- Phần 3:

Còn lại

<b>3 phaàn:</b>

 Mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử

 Thực trạng đất nước và nhu cầu thời đại

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>II. Đọc - hiểu văn bản.</b>

<i><b>1. Mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử :</b></i>

- Mượn lời Khổng Tử:

+ <i>“Người hiền như</i> <i>sao sáng trên trời”</i>

<i> + “Sao sáng ắt chầu về ngôi Bắc Thần” (thiên tử) </i>

Mối quan hệ giữa hiền tài và thiên tử:

- Khẳng định:

<i>“Nếu như che mất … người hiền vậy” </i>

 Nếu hiền tài không do thiên tử sử dụng là trái quy

luật, trái đạo trời.

<b> Cách đặt vấn đề:</b>

người hiền
phải do thiên tử sử dụng, phải quy thuận về với nhà vua

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<b>a. Cách ứng xử của nho sĩ Bắc Hà khi Tây Sơn diệt Trịnh:</b>

 Sử dụng hình ảnh lấy từ kinh điển Nho gia hoặc mang ý

nghĩa tượng trưng:

2. Thực trạng và nhu cầu thời đại:

 những người ra làm quan cho Tây Sơn thì sợ hãi,

im lặng, làm việc cầm chừng

- Thái độ của sĩ phu Bắc Hà:

 Bỏ đi ở ẩn, mai danh ẩn tích, uổng phí tài năng

+ “Kẻ sĩ … việc đời”

+ “những bậc … lên tiếng”
+ “cũng có kẻ … suốt đời”

 không phục vụ cho triều đại mới

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

- Tâm trạng của vua Quang Trung:

+ “Nay trẫm đang … tìm đến”



Thành tâm, khắc khoải mong chờ người

hiền ra giúp nước

+ Hai câu hỏi ở thế

lưỡng đao

(lưỡng phân):



Cách nói khiêm tốn nhưng thuyết phục,

buộc người nghe phải thay đổi cách ứng xử.



<sub> “Hay đang thời đổ nát chưa thể ra phụng </sub>

sự vương hầu chăng?”



<sub> “Hay trẫm ít đức khơng đáng để phò tá </sub>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>b. Thực trạng và nhu cầu của thời đại:</b>

<b>- Thực trạng đất nước:</b>

+ buổi đầu dựng nghiệp nên triều chính

chưa ổn định

+ biên ải chưa yên

+ dân chưa hồi sức sau chiến tranh

+ đức của vua chưa nhuần thấm khắp nơi



C

ái

nh

ì

n to

à

n di

ệ

n s

â

u s

ắ

c: tri

ề

u

đại

m

ới

t

ạo

l

ậ

p,

m

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

+ Dùng hình ảnh cụ thể:

“Một cái cột … trị bình”
+ Dẫn lời Khổng Tử:



 khkhẳẳng ng địđịnh nh đấđất nt nướước cc cóó nhi nhiềều nhu nhâân tn tàiài đểđể đđi i đếđến kn kếết lut luậận: n:

ngườiười hi hiềền tn tàiài ph phảiải ra ph ra phụục vc vụụ h hếết mt mìnhình cho tri cho triềều u đạiđại m mớiới

“Suy đi … hay sao?”



 khkhẳẳng ng địđịnh vai trò to lớn của ngnh vai trò to lớn của ngườiười hi hiềền tn tàiài



+ Vị vua yêu nước thương dân, có tấm lòng chiêu + Vị vua yêu nước thương dân, có tấm lịng chiêu

hiền đãi sĩ.

+ Lời lẽ:+ Lời lẽ: <sub> </sub>khiêm nhường, chân thành, tha thiết khiêm nhường, chân thành, tha thiết

nhưng cũng kiên quyết, có sức thuyết phục cao

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>3. Đường lối cầu hiền của vua Quang Trung:</b>

+ Mọi tầng lớp đều được dâng thư bày tỏ việc nước+ Mọi tầng lớp đều được dâng thư bày tỏ việc nước

+ Các quan được phép tiến cử người có tài nghệ.+ Các quan được phép tiến cử người có tài nghệ.

++Những người ở ẩn được phép dângNhững người ở ẩn được phép dângsớ tự tiến cử. sớ tự tiến cử.

- Cách tiến cử những người hiền tài:



 Biện pháp cầu hiền: đúng đắn, rộng mở, thiết thực
và dễ thực hiện

- Bài chiếu kết thúc bằng lời kêu gọi, động viên <sub>Bài chiếu kết thúc bằng lời kêu gọi, động viên </sub>

mọi người tài đức ra giúp nước:



 Vị vua có tư tưởng tiến bộVị vua có tư tưởng tiến bộ

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<b>4. Nghệ thuật bài chiếu:</b>

Bài văn nghị luận mẫu mực:

- Lập luận:Lập luận: chặt chẽ, hợp lí, giàu sức thuyết phục. chặt chẽ, hợp lí, giàu sức thuyết phục.

- Lời lẽ:<sub>Lời lẽ:</sub> mềm mỏng, khiêm nhường nhưng ràng buộc <sub> mềm mỏng, khiêm nhường nhưng ràng buộc </sub>

khiến kẻ sĩ phải thấy được trách nhiệm của mình.

khiến kẻ sĩ phải thấy được trách nhiệm của mình.
- Từ ngữ, hình ảnh: <sub>Từ ngữ, hình ảnh: </sub>

+ Sử dụng nhiều điển cố, hình ảnh ẩn dụ, tượng + Sử dụng nhiều điển cố, hình ảnh ẩn dụ, tượng

trưng.

+ Từ ngữ chỉ không gian: + Từ ngữ chỉ khơng gian: trời, đất, sao gió mâytrời, đất, sao gió mây (vũ (vũ

trụ);

trụ); triều đường, triều chính, dãy đất văn hiến, trăm triều đường, triều chính, dãy đất văn hiến, trăm

họ

họ (nơi cần người hiền tài) (nơi cần người hiền tài)



</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>



Tác dụng:

+ Tạo ấn tượng tốt về vua

Quang Trung

để

thuyết phục sĩ phu Bắc Hà.

+ Thể hiện sự uyên bác và tài năng văn

chương

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

<b>III. Tổng kết:</b>

Chiếu cầu hiền

là một văn kiện quan

trọng thể hiện chủ trương đúng đắn của

nhà Tây Sơn nhằm động viên trí thức Bắc

Hà tham gia xây dựng nước.

Bài chiếu được viết với nghệ thuật thuyết

<sub>Bài chiếu được viết với nghệ thuật thuyết </sub>

phục đặc sắc và thể hiện tình cảm của tác

giả đối với sự nghiệp xây dựng đất nước.

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

<b>1. Bố cục bài chiếu. </b>

<b>2. Nội dung chính của một bài chiếu.</b>

<b>3. Đối tượng mà bài chiếu hướng đến. </b>
<b>3. Các luận điểm đưa ra để thuyết phục.</b>
<b>4. Nghệ thuật bài chiếu.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>Soạn bài theo câu hỏi Hướng dẫn </b>

<b>Đọc thêm của SGK</b>

<b>CHUẨN BỊ BÀI ĐỌC THÊM: </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24></div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25></div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26></div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27></div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28></div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29></div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30></div>