BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

GIÁO TRÌNH
PHẦN CỨNG MÁY TÍNH
LỜI NĨI ĐẦU
{ Sẽ cập nhật khi in ấn}

MỤC LỤC
MỤC LỤC.............................................................................................................1
BÀI 1: GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH...................................................................6
1.1. Giới thiệu......................................................................................6
1.1.1. Máy tính là gì ?...........................................................................6
1.1.2. Máy tính cá nhân gì ?.................................................................6
1.1.3. Các loại máy tính khác...............................................................8
1.2. Các khối phần cứng máy tính.....................................................11
1.3. Phần mềm máy tính....................................................................13
1.3.1 Hệ điều hành:...........................................................................13
1.3.2 Trình điều khiển thiết bị ( Driver) ...........................................14
1.3.3 Phần mềm ứng dụng ( Application Software) .........................15
1.3.4 Phần mềm lập trình ( Programing Software) ..........................15
1.4. Nguyên lý hoạt động của máy tính.............................................16
1.4.1 Sơ đồ khối máy tính:................................................................16
1.4.2 Đơn vị cơ bản của máy tính.....................................................16
1.4.3. Nguyên lý hoạt động...............................................................17
1.4.4. Xử lý dữ liệu...........................................................................18
1.4.5. Q trình khởi động của máy tính...........................................18
BÀI 2: LINH KIỆN CẤU THÀNH HỆ THỐNG MÁY TÍNH............................22
2.1. Bo mạch chủ...............................................................................22
2.1.1. Giới thiệu.................................................................................22
2.1.2. Các thành phần của bo mạch chủ...........................................23
Các Chips trên bo mạch chủ..............................................................23

Cổng kết nối......................................................................................24

1


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Khe cắm trên bo mạch chủ...............................................................24
Bảng kết nối......................................................................................25
System Bus and Bandwidth...............................................................27
2.1.3. ROM BIOS...............................................................................27
2.1.4. Chipsets....................................................................................28
2.1.5. Các đặc trưng của nhà sản xuất bo mạch chủ.......................33
2.1.6. Chẩn đoán và khắc phục sự cố bo mạch chủ.........................35
2.2.1. Giới thiệu.................................................................................36
2.2.2. Đặc tính của bộ vi xử lý..........................................................36
2.2.3. Sức mạnh của bộ vi xử lý.......................................................38
Các bộ vi xử lý của Intel, AMD........................................................38
2.2.5. Chẩn đoán và khắc phục sự cố bộ vi xử lý............................41
2.3. Bộ nhớ chính - RAM..................................................................41
2.3.1. Giới thiệu.................................................................................41
2.3.2. Đặc tính của bộ nhớ RAM......................................................42
2.3.3. Phân loại bộ nhớ RAM............................................................42
2.3.4. Chẩn đoán và khắc phục sự cố bộ nhớ RAM........................44
2.4. Bộ nhớ phụ.................................................................................45
2.4.1. Giới thiệu.................................................................................45
2.4.2. Ổ đĩa cứng................................................................................45
2.4.3. Đĩa quang và ổ đĩa quang.........................................................51
2.5. Bộ nguồn và thùng máy..............................................................55
2.5.1. Giới thiệu.................................................................................55

2.5.2. Bộ nguồn.................................................................................56
2.5.4. Thùng máy................................................................................58
2.6. Màn hình máy tính.......................................................................58
2.6.1. Giới thiệu.................................................................................59
2.6.2. Màn hình CRT..........................................................................59
2.6.3. Màn hình LCD..........................................................................61
2.6.4. Sử dụng các nút chức năng của màn hình...............................65
2.7. Bàn phím.....................................................................................65
2.8. Chuột...........................................................................................69
2.9. Card màn hình.............................................................................71
2.9.1. Giới thiệu.................................................................................71
2.9.2. Thành phần và thơng số Card màn hình..................................71
2.9.3. Chẩn đốn và khắc phục sự cố Card màn hình.......................77
2.10. Card âm thanh...........................................................................78
2.11. Loa máy tính..............................................................................79

BÀI 3: LỰA CHỌN CẤU HÌNH VÀ LẮP RÁP MÁY TÍNH.............................84
3.1. Lựa chọn cấu hình......................................................................84

2


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

3.2. Lắp ráp máy tính.........................................................................87
3.2.1. Chuẩn bị lắp ráp......................................................................87
3.2.2. Qui trình lắp ráp.......................................................................88
3.2.3. CMOS Setup Utility.................................................................97
3.2.4. Một số lưu ý trong quá trình lắp ráp máy tính.......................103

BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH............................................106
4.1. DOS...........................................................................................106
4.1.1. DOS........................................................................................106
4.1.2. Các cơng cụ tiện ích trong đĩa cứu hộ Hirent’s Boot............107
4.2. Phân vùng ổ cứng.....................................................................110
4.2.1. Giới thiệu:..............................................................................110
4.2.2. Các công cụ phân vùng ổ cứng..............................................110
4.2.3. Chẩn đoán và khắc phục sự cố phân vùng ổ cứng...............115
4.3. Cài đặt hệ điều hành................................................................115
4.3.1. Lựa chọn và các bước chuẩn bị............................................115
4.3.2. Q trình cài đặt.....................................................................116
4.3.3. Chuẩn đốn và khắc phục sự cố cài đặt...............................126
4.4. Chương trình GHOST...............................................................127
4.4.1. Giới thiệu:..............................................................................127
4.4.2. Cài đặt hệ thống máy tính với GHOST.................................127
4.4.3. Sao lưu và phục hồi...............................................................129
4.5. Cài đặt trình điều khiển thiết bị...............................................134
4.5.1. Xác định thơng số thiết bị và trình điều khiển......................135
4.5.2. Cài đặt và nâng cấp trình điều khiển thiết bị.......................135
4.5.3. Sao lưu và phục hồi Driver....................................................139
4.5.4. Chẩn đoán và khắc phục sự cố trình điều khiển thiết bị.....143
4.6. Cài đặt nhiều hệ điều hành......................................................143
4.6.1. Mục đích và giải pháp...........................................................144
4.6.2. Phân vùng ổ đĩa cho việc cài đặt nhiều HĐH.......................144
4.6.3. Cài đặt HĐH có hỗ trợ Multi-Boot........................................146
4.6.4. Cài đặt hệ điều hành có hỗ trợ của chương trình BootMagic148
4.6.5. Các vấn đề cần lưu ý khi cài đặt nhiều hệ điều hành..........149
4.6.6. Chẩn đoán và khắc phục sự cố.............................................149
BÀI 5: THIẾT BỊ NGOẠI VI THÔNG DỤNG..................................................153
5.1. Thiết bị kỹ thuật số..................................................................153

5.1.1. Thiết bị ghi hình.....................................................................153
5.1.2. Thiết bị nghe nhạc – ghi âm..................................................157
5.2. Thiết bị văn phòng....................................................................159
3


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

5.2.1. Máy quét.................................................................................159
5.2.2. Máy Fax..................................................................................160
5.2.3. Máy chiếu..............................................................................161
5.3. Thiết bị khác.............................................................................163
5.3.1. Flash Disk – USB Disk...........................................................163
5.3.2. Modem...................................................................................164
5.3.3. Card mạng – Switch...............................................................165
5.3.4. Card Tivi.................................................................................165
BÀI 6: MÁY IN.................................................................................................168
6.1. Giới thiệu..................................................................................168
6.2. Phân loại máy in.......................................................................168
6.2.1. Máy in kim.............................................................................168
6.2.2. Máy in phun............................................................................170
6.2.3. Máy in Laser...........................................................................170
6.2.4. Máy in đa chức năng..............................................................172
6.3. Các vấn đề về máy in...............................................................172
6.3.1. Lựa chọn máy in....................................................................172
6.3.2. Cài đặt và gỡ bỏ máy in.........................................................173
6.3.3. Nạp mực máy in....................................................................179
6.3.4. Chẩn đoán và khắc phục sự cố máy in.................................182
BÀI 7: BẢO TRÌ VÀ NÂNG CẤP MÁY TÍNH................................................185
7.1. Bảo trì máy tính........................................................................185

7.1.1. Ngun nhân và mục đích......................................................185
7.1.2. Dụng cụ bảo trì.....................................................................185
7.1.3. Thực hiện bảo trì...................................................................186
7.1.4. Các lưu ý về bảo trì máy tính................................................192
7.2. Nâng cấp máy tính....................................................................194
7.2.1. Nhận biết dấu hiệu nâng cấp...............................................194
7.2.2. Nâng cấp thiết bị...................................................................194
7.2.3. Các lưu ý về nâng cấp máy tính............................................201
BÀI 8: MÁY TÍNH XÁCH TAY.......................................................................203
8.1 Giới thiệu...................................................................................203
8.2. Phân loại máy tính xách tay......................................................203
8.2.1. Máy Laptop............................................................................203
8.2.2. Máy Desknote.........................................................................204
8.2.3. Máy Palm/Pocket PC..............................................................205
4


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

8.3. Đặc trưng của máy Laptop.......................................................205
8.3.1. Các đặc trưng về cấu hình phần cứng..................................205
8.3.2. Chọn mua và sử dụng đúng cách...........................................206
8.3.3. Công nghệ Centrino ..............................................................217
8.4. Bảo dưỡng máy Laptop............................................................219
8.4.1. Vệ sinh máy Laptop...............................................................219
8.4.2. Chẩn đoán và khắc phục sự cố máy Laptop.........................220

BÀI 9: CỨU DỮ LIỆU......................................................................................224
9.1. Vấn đề về dữ liệu và lưu trữ dữ liệu......................................224
9.1.1. Dữ liệu và lưu trữ dữ liệu.....................................................224

9.1.2. Nguyên nhân mất dữ liệu......................................................225
9.2. Cứu dữ liệu...............................................................................226
9.2.1. Cơ chế khơi phục dữ liệu.....................................................226
9.2.2. Chương trình cứu dữ liệu......................................................227
9.2.3. Sửa lỗi dữ liệu sau khi khôi phục.........................................237
9.3. Các lưu ý về lưu trữ dữ liệu và cứu dữ liệu...........................237
9.3.1 Lưu trữ dữ liệu an tồn..........................................................237
9.3.2. Các ngun nhân khơng cứu được dữ liệu............................240
9.3.3. Các lưu ý trong quá trình cứu dữ liệu....................................241
PHỤ LỤC...........................................................................................................243
MỤC LỤC HÌNH MINH HỌA.........................................................................244

5


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

BÀI 1: GIỚI THIỆU VỀ MÁY TÍNH
Mục tiêu:
Sau khi kết thúc bài học, học viên sẽ đạt được:







Kiến thức tổng quát về máy tính
Hiểu về phần cứng và phần mềm máy tính
Nắm được các khối cơ bản của hệ thống máy tính

Nguyên lý hoạt động của máy tính
Xử lý dữ liệu của máy tính
Q trình khởi động máy tính

1.1. Giới thiệu
1.1.1. Máy tính là gì ?
Máy tính là một thiết bị tiếp nhận dữ liệu mà con người đưa vào, thực thi các
phép tính tốn hoặc luận lý để có thể thay đổi dữ liệu và cho ra một kết quả
mới từ dữ liệu trước đó đã đưa vào.

Hình B 1.1: Máy tính và máy tính cá nhân

1.1.2. Máy tính cá nhân gì ?
Là một máy tính được thiết kế đơn giản cho một cá nhân riêng lẻ với kích
thước phần cứng nhỏ gọn và phần mềm cần thiết cho nhu cầu một người làm
việc và hơn nữa là người có thu nhập bình thường cũng có khả năng sở hữu nó.
Một máy tính cá nhân hồn chỉnh được gọi là một hệ thống máy tính bao gồm:
6


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Phần cứng là những linh kiện thiết bị để lắp ráp hoàn chỉnh thành một máy
tính hoặc các thiết bị kết nối với máy tính; chúng đều có điểm chung là có thể
nhìn thấy, cầm hoặc đụng chạm đến.

Phần mềm là một chương trình được viết ra bởi con người bằng các ngơn
ngữ lập trình nhằm điều khiển máy tính phục vụ các cơng việc của người sử
dụng mà người lập trình muốn nhắm đến.
Hiện thị trường có rất nhiều loại máy tính cá nhân, dưới đây là một số loại

máy tính cá nhân tiêu biểu:
Máy tính Desktop thường được gọi là máy tính để bàn có nguồn gốc từ máy
tính IBM PC (Personal Computer), chiếm hơn 90% tổng số máy tính trên thế
giới. Đây là loại máy tính thơng dụng nhất hiện nay, với kích thước có thể để
lên bàn làm việc và cấu hình đủ mạnh có thể thực hiện gần như mọi yêu cầu
của người dùng bình thường.

Hình B 1.2: Máy tính để bàn

Máy tính Machintosh là loại máy tính cá nhân được phát triển bởi hãng Apple
bao gồm cả phần cứng, hệ điều hành và một số phần mềm của chính hãng,
thường được sử dụng trong các lĩnh vực giáo dục và thiết kế. Thời gian gần
đây người dùng đã bắt đầu quan tâm hơn đến loại máy tính này vì thẩm mỹ và
cả năng lực tính tốn, hơn nữa ngày càng có nhiều nhà viết phần mềm hổ trợ
cho loại máy tính này.
Máy Laptop hay Notebook cũng thuộc thể loại máy tính cá nhân và thường
được gọi là máy tính xách tay vì nó rất gọn nhẹ trong việc di chuyển. Với xu
hướng thị trường hiện nay thì có thể nói máy tính xách tay sẽ thay thể vị trí đầu
bản của máy tính để bàn trong nay mai.

7


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Hình B 1.3: MTXT và Macintosh

Máy tính PDA ( Personal Data Assistant) là loại máy tính cá nhân, thường
được gọi là máy trợ giúp cá nhân, rất nhỏ gọn có thể cầm trong tay, trước đây
thường dùng để lưu trữ những cuộc hẹn, địa chỉ. Nhưng hiện nay thì loại máy

này cũng tiến gần tới việc có thể thay thế phần nào máy tính xách tay với hệ
điều hành và phần mềm đi kèm nhằm phục vụ mọi nhu cầu của người dùng,
đặc biệt là các doanh nhân trong công việc hàng ngày và hơn nữa là một số loại
máy được tích hợp ln chức năng điện thoại.

Hình B 1.4: PDA

1.1.3. Các loại máy tính khác

8


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Workstation là máy tính có kích thước và cầu hình phần cứng lớn và mạnh
hơn máy tính cá nhân, thường được dùng làm máy trạm t rong mang
̣ cuc̣ bộ với
hệ điều hành riêng biệt nhằm phục vụ cùng lúc nhiều người truy cập và sử
dụng. Đôi lúc cũng được dùng trong lãnh vực thíêt kế và đồ họa.

Hình B 1.5: Workstation

Mini-Computer là maý tinh
́ manh
̣ hơn maý Workstation nhưng không manh
̣
băng
̀ maý tinh
́ Mainframe, được thiết kế để phục vụ cùng lúc cho nhiều người
sử dụng theo nhu cầu riêng biệt của một cơng ty nhỏ có khoảng 4 đến 100

người.

9


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Hình B 1.6: Mini - Computer

Mainframe là máy tính lớn rất mạnh có thể phục vụ lên đến hàng nghìn người
sử dụng cùng lúc, được dùng trong cơ quan, tổ chức hoặc các doanh nghiệp
lớn. Tuy nhiên kích thước của loại máy tính này rất lớn và giá thành cũng rất
đắt.

Hình B 1.7: Mainframe

Ngồi ra cũng cịn một số loại máy tính khác như: Máy tính xử lý xong xong
(Parallel Processing Computer), Siêu máy tính (Super Computer) là những loại
máy tính rất đặc biệt với kích thước rất lớn và sức mạnh tính tốn cực mạnh
10


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

được sử dụng trong một số lĩnh vực rất hạn chế như nghiên cứu khoa học,
quân sự, …
1.2. Các khối phần cứng máy tính
Khối thiết bị nhập ( Input Unit): bao gồm các thiết bị dùng để đưa các thông
tin vào trong máy tính như: bàn phím, chuột, máy qt, micro, webcam,

Hình B 1.9: Khối thiết bị nhập

Khối xử lý ( Processing Unit): là đầu não trung tâm của máy tính có chức năng
tính tốn, xử lý dữ liệu, quản lý hoặc điều khiển các hoạt động của máy tính
như: CPU (Central Processing Unit).

Hình B 1.10: Khối xử lý

Khối thiết bị xuất ( Output Unit): bao gồm các thiết bị dùng để xuất thông tin
hay kết quả của dữ liệu được xử lý từ khối nhập như: máy in, máy fax, màn
hình, projector, …

11


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Hình B 1.11: Khối thiết bị xuất

Khối bộ nhớ và thiết bị lưu trữ ( Memory – Storage Unit): là các thiết bị lưu
trữ tạm thời hay cố định những thông tin, dữ liệu trong máy tính như: Ram,
Rom, ổ cứng, đĩa mềm, đĩa CD/DVD, flash disk, …

Hình B 1.12: Khối thiết bị lưu trữ

12


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Khối thiết bị nhập và xuất có thể gọi chung là các thiết bị ngoại vi

Hình B 1.13: Các thiết bị ngoại vi

(Perihperals), ngoài ra để kết nối các khối thiết bị lại hay mở rộng thêm các
chức năng thì cịn có các thiết bị khác dùng để kết nối, quản lý, điều khiển các
hoạt động riêng biệt của phần cứng máy tính như: bo mạch chủ, card màn
hình, card âm thanh, card mạng, card tivi …
1.3. Phần mềm máy tính
1.3.1 Hệ điều hành:
(Operating System, còn được gọi là Hidden Software) là một phần mềm đặc
biệt được thiết kế nhằm mục đích quản lý nền tảng phần cứng máy tính hoạt
động để phục vụ cho yêu cầu của người dùng bằng việc cung cấp một cách
thức tương tác giữa người dùng với phần cứng qua chính nó hoặc các phần
mềm ứng dụng được cài đặt thêm vào hệ điều hành. Các hệ điều hành thông
dụng hiện này là WindowXP, Window Vista (Microsoft); Ubuntu Linux, RedHat
Linux (Cộng đồng mã nguồn mở).

13


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Hình B 1.14: Hệ điều hành

1.3.2 Trình điều khiển thiết bị ( Driver)
Driver là một phần mềm đặc biệt thường được viết ra bởi chính nhà sản xuất
thiết bị phần cứng nhằm để hổ trợ hệ điều hành kiểm tra, quản lý hay điều
khiển các thiết bị phần cứng trong máy tính. Ví dụ như trình điều khiển
Chipset của bo mạch chủ, card màn hình, card âm thanh, máy in, máy quét, …

Hình B 1.15: Trình điều khiển thiết bị

14


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

1.3.3 Phần mềm ứng dụng ( Application Software)

Là loại phần mềm dùng để phục vụ cho con người với các nhu cầu công việc
khác nhau trong rất nhiều các lãnh vực như: chương trình xử lý ảnh, xử lý văn
bản, quản lý dữ liệu, xem phim nghe nhạc, thiết kế đồ họa, truy cập internet,
chat,

Hình B 1.16: Phần mềm dàn trang và office 2003

+ Phần mềm lập trình ( Programing Software) là loại phần mềm dùng để viết
ra các hệ điều hành, trình điều khiển, phần mềm ứng dụng hay tạo ra một
phần mềm lập trình khác. Ví dụ: Turbo Pascal, Visual Basic, Borland C++,
Delphi, Visual Studio.NET, ...
1.3.4 Phần mềm lập trình ( Programing Software)
Là loại phần mềm dùng để viết ra các hệ điều hành, trình điều khiển, phần
mềm ứng dụng hay tạo ra một phần mềm lập trình khác. Ví dụ: Turbo Pascal,
Visual Basic, Borland C++, Delphi, Visual Studio.NET, …

15


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Hình B 1.17: Phần mềm lập trình

1.4. Nguyên lý hoạt động của máy tính
1.4.1 Sơ đồ khối máy tính:

Hình B 1.18: Sơ đồ khối máy tính

1.4.2 Đơn vị cơ bản của máy tính
Các máy tính hiện nay là các máy tính điện tử vì vậy nó chỉ có thể hiểu được 2
trạng thái sau: có điện – khơng có điện -> đúng – sai.

16


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Để biểu diễn 2 trạng thái đó ở số học thì người ta dùng hệ nhị phân với 2
phần tử là 0 và 1. Mỗi phần tử 0 hoặc 1 này được qui ước trong ngành máy tính
là một bit.
Khởi nguồn từ đây, người ta định nghĩa các đơn vị đo lường khác như:
1 Byte
1 KiloByte
1 MegaByte
1 GigaByte
1 TByte

= 8 bit (tương ứng 1 ký tự trong mã ASCII)
= 210 Byte
= 1024 Byte

= 210 Kbyte
= 1024 KByte
= 210 Mbyte
= 1024 MByte
= 210 Gbyte
= 1024 Gbyte

Và một số thông số đo lường như: ổ cứng 120GB, ATA 100MB/s; Card mạng
1Gb/s, …với qui ước b = bit, B = Byte.
1.4.3. Nguyên lý hoạt động
Bước 1: đầu tiên dữ liệu sẽ được nhập vào qua thiết bị nhập ở dạng số hay
chữ, được mã hóa thành dạng thơng tin mà máy tính hiểu được (bao gồm thông
tin và lệnh điều khiển) và được chuyển vào vùng nhớ tạm (bộ nhớ) để được
xử lý.

Hình B 1.19: Nguyên lý hoạt động

Bước 2: khối xử lý sẽ giải mã và thực hiện các phép tính số học, logic để xử
lý thông tin nhận và lưu trữ kết quả ở vùng nhớ tạm hay thực thi các lệnh điều
khiển được yêu cầu.

17


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Bước 3: những thiết bị xuất có nhiệm vụ giải mã thơng tin xuất ra phù hợp với
thiết bị xuất mà người dùng có thể hiểu được như chữ, hình ảnh, âm thanh, …

Hình B 1.20: Nguyên lý hoạt động 2

Bước 4: cuối cùng thơng tin kết quả có thể được chuyển vào khối thiết bị lưu
trữ để có thể tiếp tục sử dụng.
1.4.4. Xử lý dữ liệu
Máy tính có 2 kiểu xử lý dữ liệu: một bằng phép tính tốn học và hai là bằng
phép tính luận lý.
Các phép tính số học được thực hiện bằng các phép tính + và -, cịn phép tính *
và / là việc thực hiện nhiều lần của 2 phép tính + và -. Ví dụ: máy tính sẽ thực
hiện 2+3=5, trong đó 2 và 3 được nhập vào từ thiết bị nhập
Các phép tính luận lý trong máy tính được thực hiện bằng các tốn tử >, <, =,
or, and, true, false. Ví dụ: nếu 6>5 thì cho kết quả true (đúng), 8<7 thì cho kết
quả false (sai).
1.4.5. Quá trình khởi động của máy tính
Đối với bộ nguồn ATX thì lúc chưa nhấn nút Power khởi động máy, bộ nguồn
máy tính vẫn cung cấp do bo mạch chủ một nguồn điện chờ +5 Stanby đề chờ
tín hiệu bật nguồn.

18


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Sau khi nhấn nút Power thì bo mạch chủ sẽ tín hiệu cho nguồn để kích nguồn
hoạt động, lúc này nguồn mới cung cấp điện cho đầy đủ cho bo mạch chủ và
các thiết bị khác trong máy tính và lúc này máy tính bắt đầu khởi động.

Đầu tiên ROM BIOS sẽ hoạt động, kiểm tra lại việc cấp điện của bộ nguồn
(các nguồn điện còn lại bao gồm +3.3V, +5V, -5V, +12V, -12V), quá trình kiểm
tra này chỉ diễn ra trong vài giây. Sau khi công việc kiểm tra cấp nguồn hồn
tất thì Card màn hình sẽ được cấp điện và hiển thị thơng tin đầu tiên.

Sau đó bộ vi xử lý sẽ điều khiển ROM BIOS để thực thi chương trinh POST
(Power On Self Test).
Chương trình POST sẽ tiến hành kiểm tra tất cả các thiết bị kết nối trong máy
tính, đầu tiên kiểm tra các thơng số CPU, RAM, HDD và các thiết bị kết nối
khác và hiển thị lên màn hình máy tính.
Khi kiểm tra song, q trình POST sẽ chuyển cho thông tin cho BIOS và lưu trữ
trong CMOS và chuyển quyền điều khiển qua thiết bị khởi động đã được qui
định trong CMOS.
Nếu thiết bị được chọn để khởi động là ổ cứng thì CPU truy cập vào vùng
MBR (Master Boot Record) để tìm kiếm thơng tin về phân vùng khởi động. Tại
phân vùng khởi động (Boot Record) CPU sẽ tìm thấy thơng tin các tập tin mồi
(trong hệ điều hành DOS, các tập tin này là io.sys, msdos.sys và
command.com) của hệ điều hành và nạp các tập tin này vào vùng nhớ tạm thời
(RAM).
Sau đó lại đến phiên các tập tin mồi này lại làm nhiệm vụ của nó là nạp tiếp
các tập tin hoạt động của hệ điều hành, trình điều khiển, hàm thư viện, … và
tiến hành khởi động hệ điều hành cho tới khi hồn tất (vào tới màn hình
Desktop trong trường hợp sử dụng Windows).

19


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

BÀI TẬP LỚN
1. Máy tính cá nhân khác với những loại máy tính khác như thế nào? Nêu ra
những đặc điểm của chúng?
2. Hãy vẽ sơ đồ các khối cơ bản của máy tính và liệt kê chi tiết mỗi khối ít
nhất 3 thiết bị.
3. Phần mềm máy tính gồm có mấy loại. Hãy nêu những đặc điểm của chúng.

4. Hãy nêu cụ thể quá trình xử lý dữ liệu và nguyên lý hoạt đơng của máy tính.
5. Vẽ sơ đồ q trình khởi động máy tính và nêu chi tiết của q trình khởi
động máy.
BÀI TẬP ƠN
1. Máy tính Machintosh thuộc loại máy tính
2. Máy Laptop hay Notebook thuộc loại máy tính
3. Máy tính PDA ( Personal Data Assistant) thuộc loại máy tính
4. Máy tính Workstation là máy tính cá nhân: đúng hay sai
5. Máy tính Mini-Computer là máy tính được thiết kế để phục vụ cùng lúc cho
nhiều người: đúng hai sai.
6. Bàn phím thuộc thiết bị nhập: đúng hay sai
7. CPU thuộc thiết bị nhập: đúng hay sai
8. Máy in thuộc thiết bị nào
9. ổ cứng thuộc thiết bị xử lý: đúng hay sai
10. Bo mạch chủ thuộc khối thiết bị khác: đúng hay sai
11. Windows là hệ điều hành máy tính: đúng hay sai
12. Bộ Office thuộc loại phần mềm nào?
13. Visual C, C++ thuộc loại phần mềm gì?
14. Sơ đồ hệ thống máy tính gồm mấy khối?
15. 8 bit bằng mấy byte?
16. 1 byte bằng bao nhiêu KiloByte
17. 1 MegaByte bằng: 1024 Kbyte hay 1024 Mbyte
18. 1024 Mbyte bằng bao nhiêu GigaByte
19. Dữ liệu nhập vào được giải mã và đưa vào bộ nhớ tạm: đúng hay sai
20


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

20. Khi máy tính bắt đầu khởi động thì nó đọc chường trình nào đầu tiên

21


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

BÀI 2: LINH KIỆN CẤU THÀNH HỆ THỐNG MÁY
TÍNH
Mục tiêu:
Sau khi kết thúc bài học, học viên sẽ đạt được:
Hiểu được các thành phần linh kiện lắp ráp thành một bộ máy tính:











Bo mạch chủ
Bộ vi xử lý
Bộ nhớ chính
Bộ nhớ phụ
Bộ nguồn và thùng máy
Màn hình máy tính
Bàn phím và chuột
Card màn hình

Card âm thanh
Loa máy tính

Kiến thức chẩn đốn và điều trị các sự cố của các thành phần linh kiện này.
2.1. Bo mạch chủ
2.1.1. Giới thiệu
Bo mạch chủ là bo mạch chính (trung tâm) được tạo thành từ các thành phần
linh kiện điện tử và đường kết nối làm nhiệm vụ cung cấp các kết nối vật lý
và luận lý giữa các thiết bị khác nhau trong một hệ thống máy tính.
Trên bo mạch chủ thường bao gồm:
 Socket để gắn CPU
 Slot dùng để gắn RAM hệ thống
 Chipsets cung cấp đường truyền chính giữa CPU, RAM và các đường
truyền kết nối tới các thành phần còn lại.
 Chip ROM (thường gọi là ROM BIOS) là nơi lưu trữ phần dẽo
(Firmware) của hệ thống máy tính.
 Xung nhịp đồng hồ (Clock) cung cấp tín hiệu đồng bộ cho việc hoạt
động và giao tiếp giữa các thiết bị.

22


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

 Khe cắm mở rộng dùng để kết nối các thiết bị ngoại vi khác vào
đường truyền chung của Chipsets.
 Kết nối nguồn (Power Connector) nhận điện từ bộ nguồn để cung cấp
cho các thiết bị trên bo mạch chủ hoạt động.

Hình B 2.1: Các thành phần trên mainboard

2.1.2. Các thành phần của bo mạch chủ
Các Chips trên bo mạch chủ
Chip là một vi mạch điện tử được tích hợp lên các bo mạch dùng để thực hiện
một nhiệm vụ hay một chức năng nào đó.
Các chip thường thấy trên một bo mạch chủ:
 Bộ chip chính của bo mạch chủ (chipsets)
 Chip card màn hình, âm thanh, mạng ONBOARD
 Và một số chip khác (controller) với chức năng hổ trợ CPU và các chip
chính trong việc quản lý và trao đổi dữ liệu giữa các thiết bị.

23


BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Hình B 2.2: Các chips trên mainboard

Cổng kết nối
Cổng kết nối là thiết bị kết nối giữa bo mạch chủ tới các thiết bị ngoại vi.
Thiết bị ngoại vi được kết nối với cổng bởi những dây cáp theo từng thiết bị.
Một số thuật ngữ khác cho cổng kết nối là giao điện kết nối dùng để trao đổi
dữ liệu qua lại giữa các thiết bị bên ngồi với máy tính.

Hình B 2.3: Các cổng kết nối trên mainboard

Khe cắm trên bo mạch chủ

24

BÀI 4: CÀI ĐẶT MỘT HỆ THỐNG MÁY TÍNH

Khe cắm là một dãy được gắn dính vào phía dưới bên trái của bo mạch chủ
được gọi là khe cắm mở rộng, các card mở rộng được gắn vào chúng. Card mở
rộng là một dạng bo mạch in, nó thực hiện một số chức năng mở rộng cho máy
tính như: card màn hình, card mạng, card modem, card usb, …

Hình B 2.4: Khe cắm trên mainboard

Bảng kết nối
Là nơi để kết nối với các dây tín hiệu và điều khiển của thùng máy với bo
mạch chủ bao gồm:
Front Panel: kết nối các công tắc mở/tắt máy (Power Switch), khởi động lại
máy (Reset), đèn tín hiệu nguồn (Power Led) - ổ cứng (HDD Led), loa báo tín
hiệu (Speaker).

Hình B 2.5: Front Panel

25