sự kiện lịch sử việt nam - 1-5-1986 Ngày Quốc tế lao động

1-5-1986 Ngày Quốc tế lao động

Si-ca-go, thành phố trung tâm công nghiệp của nước Mỹ đã đi vào lịch sử bằng
những cuộc đấu tranh quyết liệt của giai cấp công nhân Mỹ hồi cuối thế kỷ XIX.
Cũng như ở bất cứ nơi nào trên thế giới tư bản chủ nghĩa, đời sống của người lao
động Mỹ vô cùng khổ cực. Ngày làm việc kéo dài 14, 15 giờ, đến nỗi họ "không
bao giờ được thấy mặt vợ con dưới ánh mặt trời". Đồng lương không đủ sống, nhà
ở chật chội thiếu vệ sinh, điều kiện lao động rất vất vả. Đã từ lâu, giai cấp công
nhân Mỹ tiến hành đấu tranh đòi rút ngắn thời gian lao động, tăng tiền lương và
cải thiện đời sống. Họ bị bọn cầm quyền khủng bố gắt gao nhưng ý chí khơng hề
giảm sút, kinh nghiệm càng thêm dày dạn. Họ tiến dần đến những cuộc đấu tranh
có tổ chức trên qui mơ lớn.
Theo quyết nghị của Liên đồn lao động Mỹ khi đó thì ngày 1 tháng 5 năm 1886
được chọn làm ngày đấu tranh của công nhân Si-ca-go. Mặt dầu bị chánh quyền
ngăn chặn, các cơng đồn và báo chí cơng nhân vẫn khẩn trương vận động nhân
dân tham gia đấu tranh. Đúng ngày hơm đó, cơng nhân Si-ca-go tiến hành tổng bãi
cơng, xuống đường biểu tình giương cao khẩu hiệu: "Phải thực hiện 8 giờ làm việc,


8 giờ nghỉ ngơi, 8 giờ học tập trong một ngày". Từ Si-ca-go, làn sóng bãi cơng lan
nhanh ra tồn quốc, 5000 cuộc bãi cơng có 34 vạn cơng nhân tham gia đã diễn ra
trong các thành phố lớn của Mỹ. Công nhân ở New York, Ban-ti-mo, Pi-xbơ-nơ...
đã giành được thắng lợi, buộc bọn chủ phải nhận yêu sách ngày làm 8 giờ. Nhưng
ở nhiều nơi khác, máu đã đổ trên đường phố. Đặc biệt ở Chicago, cuộc xung đột
vũ trang bùng nỗ. Trong suốt mấy ngày, số công nhân ở đây tham gia bãi công
càng thêm đông đảo, từ 1,5 vạn lên đến 4 vạn. Bọn chủ điên cuồng chống lại bằng
cách sa thải những người bãi công, gọi cảnh sát đến đàn áp. Chiều ngày 3 tháng 5,
chúng bắn bừa bãi vào đám biểu tình là 6 người chết và 50 người bị thương.
Chúng lại cho bọn khiêu khích len vào cuộc mít tinh của cơng nhân, ném 2 quả
bom làm chết một số tên cảnh sát. Mượn cớ đó, chúng xả súng vào quần chúng
làm hàng trăm người chết và bị thương. Những người lãnh đạo phong trào bị bắt

và nhiều người trong số đó bị kết án tử hình.
Lịng căm phẫn của cơng nhân Mỹ và những người lao động thế giới bùng cháy.
Bọn tư bản đã lộ ngun hình là những tên bóc lột tàn bạo. Chúng không từ bất cứ
một thủ đoạn nào để dập tắt phong trào đấu tranh của quần chúng nhân dân.
Nhưng dịng máu hy sinh của cơng nhân Si-ca-go càng nhuộm đỏ thắm lá cờ đấu
tranh cách mạng do Mác và Ăng-ghen giương cao trong 40 năm qua kể từ ngày ra
đời Tuyên ngôn Cộng sản.
Tại đại hội Quốc tế thứ hai năm 1889, dưới sự chỉ đạo của Ăng-ghen, một quyết
nghị quan trọng đã được thơng qua: đồn kết giai cấp công nhân quốc tế đấu tranh


cho khẩu hiệu "ngày làm 8 giờ" và chọn ngày 1 tháng 5 hằng năm làm ngày đấu
tranh của giai cấp cơng nhân tồn thế giới. Ngày 1 tháng 5 được mở đầu bằng sự
kiện Si-ca-go đã trở thành ngày biểu dương lực lượng của giai cấp cơng nhân,
ngày đồn kết quốc tế của những người lao động, ngày hội của nhân dân bị bóc lột.
Ngày 1 tháng 5 trở thành ngày Quốc tế Lao động.
Hưởng ứng nghị quyết nói trên, ngày 1 tháng 5 năm 1890, công nhân nhiều nước
đã bãi công, đấu tranh chống tư bản. nhiều cuộc biểu tình, mít tinh được tổ chức ở
Đức, áo, Hung, Bỉ, Thụy Điển và nhiều nước khác. Khẩu hiệu chiến đấu của Mác
và Ăng-ghen: "Vô sản tất cả các nước, đồn kết lại" được giương cao. Cơng nhân
Anh địi ban hành đạo luật quy định ngày làm 8 giờ trong phạm vi cả thế giới. 10
vạn công nhân Pháp biểu tình rầm rộ ở Paris. Những sự kiện đó chứng tỏ giai cấp
công nhân đã trưởng thành, đã bước đầu phối hợp đấu tranh trên quy mô rộng lớn.
Nơi đầu tiến hành kỷ niệm ngày 1 tháng 5 một cách công khai và hợp pháp với tư
cách của người làm chủ là nước Nga Xô-viết, quê hương của Cách mạng tháng
Mười vĩ đại. Từ đó, ở Liên Xơ và các nước xã hội chủ nghĩa, ngày 1 tháng 5 được
coi là ngày hội lớn của quần chúng. Giai cấp công nhân, nông dân tập thể cùng các
tầng lớp lao động khác ra sức thi đua xã hội chủ nghĩa để lấy thành tích chào
mừng ngày Quốc tế Lao động.

ở nước ta, những ngày kỷ niệm 1 tháng 5 gắn liền với lịch sử đấu tranh cách mạng
của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong nửa thế kỷ qua. Có thể kể đến
một vài sự kiện quan trọng dưới đây:
Ngày 1 tháng 5 năm 1930, ngay sau khi Đảng Cộng sản Đông Dương thành lập,
lần đầu tiên, giai cấp công nhân và nhân dân Việt Nam kỷ niệm ngày Quốc tế Lao
động. Từ các thành phố đơng dân như Hà Nội, Huế, Vinh, Sài Gịn, Gia Định đến
các vùng nơng thơn Thái Bình, Nghệ An, Long Xuyên, Sa Đéc, tùy theo điều kiện
mà treo cờ búa liềm, rải truyền đơn, biểu tình, mít tinh. Đặc biệt là ở Vinh-Bến
Thủy, hàng ngàn nông dân kéo về sát cánh cùng giai cấp cơng nhân biểu tình địi
ngày làm 8 giờ, tăng tiền lương, bỏ sưu, giảm thuế. Cuộc đấu tranh đó mở đầu cho
một cao trào cách mạng đầu tiên dưới sự lãnh đạo của Đảng, đánh dấu một cuộc
tổng diễn tập thứ nhất của cách mạng: cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh.
Mùng 1 tháng 5 năm 1938, tận dụng những khả năng hoạt động hợp pháp và nửa
hợp pháp của thời kỳ Mặt trận dân chủ, Đảng ta tổ chức một cuộc mít tinh lớn, thu
hút đến 25 nghìn người tham gia tại khu Đấu xảo Hà Nội (khu vực Nhà hát Nhân
dân hiện nay). Đại diện các giai cấp công nhân, nông dân, tiểu thương và các đoàn
thể xã hội đứng theo hàng ngũ, hát Quốc tế ca, hô vang khẩu hiệu cách mạng,
chống chiến tranh đế quốc. Những hoạt động sôi nổi trong cả nước kỷ niệm ngày
Quốc tế Lao động đã góp phần thắng lợi vào cuộc tổng diễn tập thứ hai, dẫn tới
ngày cách mạng thành công.


Ngày 1-5 đã khắn sâu vào trái tim các chiến sĩ cách mạng bị tù đày. Mặc dầu nhà
tù đế quốc rất khắc nghiệt, chế độ khủng bố rất dã man, nhiều đồng chí cộng sản
đã tổ chức những buổi kỷ niệm trong buồng giam, đơn sơ mà nghiêm trang, động
viên tinh thần đấu tranh cách mạng. Bài "Quốc tế ca" từ lời thơ phỏng dịch của
đồng chí Nguyễn ái Quốc đến bài ca hoàn chỉnh đã vang lên từ các ngục tối, tốt
lên ý chí chiến đấu và tinh thần bất khuất của các chiến sĩ.
Sau khi giành Độc lập, ngày 29 tháng 4 năm 1946, Hồ Chủ tịch ký sắc lệnh quy

định công nhân được hưởng lương ngày nghỉ lễ Quốc tế Lao động 1-5. Từ đó,
ngày 1 tháng 5 được coi là một trong những ngày lễ chính thức của nhà nước ta.
Ba mươi năm sau ngày Cách mạng tháng Tám, một sự trùng hợp ngẫu nhiêu trong
lịch sử đấu tranh cách mạng của dân tộc: ngày 1 tháng 5 năm 1975 tồn miền Nam
được giải phóng, đất nước hồn tồn Độc lập, Tự do.
Từ đó, đối với chúng ta, niềm vui của ngày 1 tháng 5 được nhân lên gấp bội.