Một số giải pháp gây hứng thú giúp cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi khám phá khoa học ở trường mầm non nga tân

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HỐ

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÂY HỨNG THÚ
GIÚP CHO TRẺ 4 - 5 TUỔI KHÁM PHÁ KHOA HỌC
Ở TRƯỜNG MẦM NON NGA TÂN - HUYỆN NGA SƠN
TỈNH THANH HÓA

Người thực hiện:
Chức vụ:
Đơn vị công tác:
SKKN thuộc lĩnh vực:

Mai Thị Tuyết
Giáo viên
Trường Mầm non Nga Tân
Chun mơn

THANH HĨA, NĂM 2021


MỤC LỤC
NỘI DUNG
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận
2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1 Thuận lợi
2.2.2 Khó khăn
2.3 Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Tích cực tự học, tự nâng cao kiến thức, năng lực sư phạm và kỹ
năng thu hút trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động.
2.3.2 Tạo môi trường học tập hấp dẫn và phù hợp để rèn luyện cho
trẻ.
2.3.3. Thay đổi hình thức tổ chức trên hoạt động học có chủ định, lơi
cuốn trẻ tham gia một cách chủ động, tích cực.
2.3.4. Tăng cường cho trẻ quan sát vật thật để phát triển các giác
quan, khắc sâu nhận thức về đối tượng tìm hiểu.
2.3.5. Tổ chức hoạt động khám phá khoa học ngồi trời một cách
thích hợp nhằm gây hứng thú và truyền đạt kiến thức cho trẻ đạt kết
quả cao.
2.3.6. Sử dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động khám phá
khoa học
2.3.7. Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh để nâng cao
chất lượng cho trẻ khám phá khoa học
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
3. Kết luận, kiến nghị
3.1 Kết luận
3.2 Kiến nghị
Tài liệu tham khảo
Danh mục các đề tài SKKN đã được Hội đồng các cấp đánh giá

Trang

1
1
2
2
2
2
2
3
3
4
4
4
6
9
12
14
16
17
18
18
19
20


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Bác Hồ kính u đã nói:
“Vì lợi ích mười năm trồng cây
Vì lợi ích trăm năm trồng người” [1]
Việc quan trọng nhất trong sự việc trồng người là phải chăm sóc, giáo dục

trẻ ngay từ khi cịn nhỏ để hình thành và phát triển nhân cách một cách tồn
diện. Đó chính là nhiệm vụ của ngành Giáo dục mầm non - mắt xích đầu tiên
trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là thời kỳ giữ vai trò quan trọng nhất
trong việc lĩnh hội những khái niệm đạo đức sơ đẳng và việc hình thành những
hành vi phù hợp với khái niệm ấy. Chính vì thế nhiệm vụ của các nhà giáo là
phải quan tâm, trang bị cho trẻ những tri thức khoa học và nhân cách toàn diện
để trẻ theo kịp thời đại.
Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 4 - 5 tuổi nói riêng, nhận thức của trẻ
là đi từ trực quan hình tượng đến trực quan hành động. Trong lĩnh vực nhận thức
trẻ được khám phá khoa học và làm quen với toán. Hoạt động khám phá khoa
học được trẻ 4 -5 tuổi rất yêu thích nhất là khám phá môi trường tự nhiên. Khi
tiếp xúc với thiên nhiên trẻ hồ mình vào thiên nhiên, trẻ tìm tịi khám phá, thử
nghiệm, phát hiện những điều mới mẻ, những vẻ đẹp tiềm tàng trong mỗi hiện
tượng tự nhiên: “Vì sao lại có mưa? có sấm? Tại sao cành cây đung đưa được và
lá cây bay được?”. Những băn khoăn thắc mắc của trẻ qua hàng vạn câu hỏi vì
sao? đều được lý giải bởi những chủ đề khám phá khoa học lý thú, qua các câu
chuyện, bài thơ, bài hát, trị chơi… giúp trẻ hứng thú, tích cực trong các hoạt
động khám phá và trải nghiệm, tìm hiểu về thiên nhiên và về cuộc sống xung
quanh trẻ. [2]
Thiên nhiên ln có mặt trong cuộc sống của trẻ, có khi chỉ là một góc
vườn, những hàng cây, những chậu hoa nhỏ bên góc thiên nhiên, một vài chiếc
lá rụng hay những cánh bướm chấp chới ngồi vườn hoa hay có thể những con
vật sống xung quanh bé… đều cho trẻ những cơ hội khám phá, phát hiện những
điều kì diệu, những cơ hội học vui. Trẻ được mở to mắt để nhìn, biết cách
nghiêng tai lắng nghe, biết chạm vào biết thưởng thức mùi hương và đôi khi trẻ
phải biết ngửi nếm... Qua hoạt động khám phá về môi trường tự nhiên, không
những mang lại cho trẻ những kiến thức mới lạ hấp dẫn. Các hoạt động này còn
giúp trẻ những kĩ năng khám phá thế giới xung quanh và đặc biệt là đặt nền tảng
cho việc hình thành thái độ khoa học đối với sự việc xảy ra trong cuộc sống.
Thông qua môn học trẻ được khám phá một thế giới của riêng mình. Trẻ

được cung cấp vốn kiến thức sơ đẳng về thế giới xung quanh mình, được phát
triển nhận thức, được rèn luyện óc quan sát, tri giác, khả năng ghi nhớ, chú ý, tư
duy và tưởng tượng, nhằm củng cố hệ thống hoá kiến thức, mở rộng vốn hiểu
biết về thế giới xung quanh, qua đó làm giàu vốn từ của trẻ.Trẻ được khám phá
thế giới xung quanh mình, những điều trẻ chưa biết hoặc đã biết nhưng chưa cụ
thể. Trẻ được trải nghiệm thông qua các hoạt động và trực tiếp khám phá chúng:
Biết được tên gọi, đặc điểm, mùi vị, công dụng... các đối tượng mà trẻ khám
1


phá. Qua việc cho trẻ khám phá khoa học chính là hình thành ở trẻ những tình
cảm đạo đức tốt đẹp, những cảm xúc thẩm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như:
lòng yêu thiên nhiên, cỏ cây hoa lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp
đỡ những người thân xung quanh trẻ như: Ơng, bà, bố, mẹ, cơ giáo, anh, chị, em,
yêu lao động, yêu cái đẹp và hướng thiện.
Trên thực tiễn hiện nay các hoạt động học có chủ định “Khám phá khoa
học cho trẻ 4 - 5 tuổi” còn rất tẻ nhạt, giáo viên chưa chịu đầu tư vào hoạt động
học có chủ định, trẻ chưa có hứng thú học tập. Chính vì vậy tơi đã lựa chọn đề
tài: “Một số giải pháp gây hứng thú giúp cho trẻ 4 - 5 tuổi khám phá khoa
học ở trường mầm non Nga Tân - Huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Khi tổ chức các hoạt động khám phá môi trường tự nhiên giáo viên chưa
chú ý đến hình thức tổ chức hoạt động và tạo môi trường như thế nào để tạo sự
hứng thú cho trẻ. Nếu có tổ chức chỉ mang tính hình thức, hời hợt, cịn máy móc
chưa đổi mới hình thức, chưa tạo được môi trường cho trẻ hoạt động, từ đó dẫn
đến tình trạng trẻ có cảm giác nhàm chán, không hứng thú tham gia vào giờ hoạt
động khám phá dẫn đến kết quả của hoạt động không cao. Khi lựa chọn nghiên
cứu đề tài này với mong muốn cải tiến, nâng cao chất lượng hoạt động khám phá
khoa học.Thay vì hướng dẫn như phương pháp cũ vẫn thường áp dụng ở trường
mầm non để gây hứng thú cho trẻ đến với hoạt động và coi đó là hình thức hữu

hiệu khi tổ chức hoạt động khám phá khoa học.
Dựa vào đề tài đã chọn qua đó tiến hành phân tích, đánh giá những mặt đạt
được và hạn chế, tìm ra nguyên nhân và đề xuất những giải pháp tốt nhất để áp
dụng vào thực tế dạy trẻ 4- 5 tuổi khám phá khoa học tại trường mầm non Nga
Tân - Huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng là trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi tại trường mầm non Nga Tân - Nga
Sơn - Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này tôi đã chọn và sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp đàm thoại, trò chuyện
- Phương pháp dùng lời, sử dụng vật thật
- Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan
- Phương pháp tổng hợp số liệu.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Như chúng ta đã biết, trong cơng tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ
khám phá môi trường tự nhiên là điều không thể thiếu vì mơi trường tự nhiên
xung quanh trẻ rất bao la rộng lớn, nó bao gồm tất cả sự vật hiện tượng, cây cỏ,
con vật, các vấn đề về tự nhiên và xã hội. Khám phá môi trường tự nhiên mang
2


lại cho trẻ nguồn biểu tượng vô cùng phong phú, đa dạng, sinh động dầy hấp dẫn
với trẻ, từ môi trường tự nhiên (cỏ cây, hoa lá, chim muông….) trẻ hiểu biết về
chính bản thân mình, vì thế trẻ ln có niềm khao khát, khám phá, tìm hiểu về
chúng. Khi trẻ được khám phá mơi trường tự nhiên, địi hỏi trẻ phải sử dụng tích
cực các giác quan, do đó sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân

tích, so sánh, tổng hợp…Nhờ vậy khả năng cảm nhận của trẻ sẽ nhanh nhạy,
chính xác, những biểu tượng, kết quả trẻ thu nhận được sẽ trở nên cụ thể, sinh
động và hấp dẫn hơn, trẻ sẽ tích lũy được vốn sống, vốn kinh nghiệm, những
kiến thức kỹ năng về tự nhiên, giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt: Ngơn
ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực… Vì vậy khám phá mơi trường tự nhiên
rất quan trọng với trẻ hình thành cho trẻ những biểu tượng về tự nhiên là cơ sở
khoa học sau này của trẻ. Khi giáo viên tiến hành hoạt động khám phá mơi
trường tự nhiên nếu khơng có sự sáng tạo hình thức tổ chức thì tiết học sẽ khơng
hấp dẫn, khơng gây được hứng thú cho trẻ dẫn đến giờ học khô khan và trở nên
nhàm chán, kết quả của giờ học thu được không cao. Nhưng nếu cũng là những
giờ hoạt động đó giáo viên sáng tạo lựa chọn các hình thức khi tổ chức khám
phá kết hợp cùng với việc tạo mơi trường phong phú sẽ góp phần gây hứng thú
cho trẻ và nâng cao chất lượng của giờ học.
Khám phá khoa học đòi hỏi trẻ phải sử dụng tích cực các giác quan (thị
giác, thính giác, xúc giác, khứu giác, vị giác)[3]. Chính vì vậy mà các cơ quan
cảm giác của trẻ phát triển và khả năng cảm nhận của trẻ cũng nhanh nhạy và
chính xác hơn. Từ đó, phát triển hồn thiện ở trẻ năng lực quan sát khả năng
phân tích so sánh tổng hợp. Góp phần tích cực trong việc giúp trẻ phát triển tồn
diện nhân cách trẻ.
Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi mầm non nói chung
của trẻ 4-5 tuổi nói riêng. Trẻ 4 tuổi bắt đầu tách mình ra, biết mình là một con
người riêng biệt nên trẻ rất mong muốn được khám phá bản thân, khám phá tất
cả những sự vật hiện tượng gần gũi với mình trước tiên. Tư duy của trẻ là tư duy
trực quan hình tượng, chủ yếu học bằng chơi, chơi bằng học. Đặc biệt trong
chương trình giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá khoa học để trẻ
làm quen với môi trường xung quanh là không thể thiếu.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1 Thuận lợi:
- Trường mầm non Nga Tân - Huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa. được sự
quan tâm, chỉ đạo sát sao của PGD huyện Nga Sơn, của ban lãnh đạo các cấp,

ban nghành, đoàn thể địa phương.
- Đặc biệt là BGH nhà trường luôn chăm lo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giáo
viên góp phần phát triển sự nghiệp xã nhà. Đó là yếu tố để giúp tơi hoàn thành
tốt nhiệm vụ nghiên cứu.
- Bản thân là một giáo viên trẻ nhưng tôi không ngừng học hỏi, tham khảo
tài liệu, dự giờ đồng nghiệp để rút ra kinh nghiệm cho bản thân.
- Đối với nhóm lớp tơi phân công chủ nhiệm lớp 4 - 5 tuổi cơ bản đầy đủ đồ
dùng đồ chơi, trang thiết bị phục vụ cho tiết dạy.
3


- Các cháu rất mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp.
2.2.2 Khó khăn:
- Trường mầm non Nga Tân - Huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa chúng tơi
là một ngơi trường của xã đồng cói của huyện Nga Sơn. Dân số đóng trên địa
bàn đều làm nghề nơng, nhận thức của một số phụ huynh còn hạn chế, chưa thực
sự quan tâm đến sự nghiệp giáo dục của con em mình.
- 90% phụ huynh làm nghề nơng, đi cơng ty, hoặc đi làm ăn xa, do điều
kiện kinh tế thấp, để con lại cho ông bà dẫn đến sự phát triển về khả năng giao
tiếp cịn chậm, nói ngọng.
- Phương tiện dạy học của cô, đồ dùng dạy học cho trẻ khám phá chưa
phong phú, đa dạng về chủng loại và màu sắc, trẻ ít được tiếp cận với đồ dùng
đồ chơi và vốn hiểu biết về khám phá khoa học cịn gặp khó khăn.
- Vốn hiểu biết mới chỉ là sơ đẳng, thêm vào nữa là các cháu nhút nhát, lạ
lẫm. Các kĩ năng quan sát, ghi nhớ còn hạn chế, khả năng nhận thức chậm. Chưa
tích cực tham gia hoạt động trải nghiệm.
* Kết quả của thực trạng:
Là giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi, tôi nhận thấy hoạt
động cho trẻ khám phá khoa học về mơi trường xung quanh cịn hạn chế, vốn
hiểu biết về mơi trường xã hội cịn ít, trẻ chưa tích cực tham gia các hoạt động

trải nghiệm.
* Bảng 1 kết quả khảo sát trẻ đầu năm học tháng 9/2020 kèm theo phụ
lục minh họa
Qua khảo sát thực tế trên lớp tại các giờ cho trẻ khám phá khoa học nhiều
trẻ nhận biết được sự vật, hiện tượng một cách đơn giản, qua loa và không nhớ
hết những đặc điểm của sự vật. Hình ảnh về sự vật đó khơng lưu lại trong trí nhớ
của trẻ, vì vậy trẻ không hứng thú khi khám phá chúng.
Qua bảng khảo sát ban đầu tôi thấy thực trạng thực hiện trên chúng ta thấy
kết quả thu được qua các hoạt động khám phá ở trẻ trong lớp rất thấp, điều này
gây ảnh hưởng lớn đến phát triển nhận thức ở trẻ nói chung. Đứng trước tình
hình đó tơi rất băn khoăn trăn trở, từ đó tơi chú ý hơn nhiều đến hình thức sử
dụng đồ dùng dạy học như thế nào? Nhằm giúp trẻ khám phá và lĩnh hội kiến
thức tốt mà gây được hứng thú khám phá của trẻ. Tôi thường xuyên sử dụng đồ
dùng, học liệu là vật thật, cho trẻ sờ, ngắm và nếm mùi vị của đối tượng, kích
thích tính tìm tịi, tưởng tượng của trẻ.
2.3. Giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1 Tích cực tự học, tự nâng cao kiến thức, năng lực sư phạm và kỹ
năng thu hút trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động.
Tôi đã không ngừng học tập, nghiên cứu tài liệu, sách báo, tạp chí mầm
non, tập san, thu thập thêm thông tin trên phương tiện thông tin đại chúng về kỹ
năng tổ chức hoạt động khám phá khoa học có hiệu quả ở lứa tuổi mầm non và
học hỏi qua đồng nghiệp của mình, từ đó đúc rút kinh nghiệm cho bản thân.
Với mong muốn nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ khám phá khoa học
về môi trường xung quanh trước tiên bản thân phải xác định cần nâng cao trình
độ chun mơn nghiệp vụ và năng lực công tác của bản thân. Tôi xác định được
rằng: Cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự
4


chun cần, tích cực của trẻ, thì bản thân tơi cần phải biết khai thác phát huy

năng khiếu, tiềm năng sáng tạo ở mỗi trẻ. Mỗi đứa trẻ là một nhân vật đặc biệt,
phải giáo dục trẻ và cho trẻ khám phá thế giới xung quanh mình như thế nào?
Để trẻ cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống. Vì vậy, Tơi
thường xun tổ chức các họat động khám phá khoa học cho trẻ một cách thích
hợp giúp trẻ phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú, chủ động khám
phá các sự vật, hiện tượng xung quanh mình, biết vận dụng vốn kiến thức trẻ đã
được học trong cuộc sống.
Đặc biệt qua việc thực hiện chuyên đề giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, áp
dụng phương pháp dạy học tích cực vào q trình giảng dạy của mình trẻ chơi
mà học, học bằng chơi, tham gia các chuyên đề do phòng giáo dục tổ chức. Từ
đó bản thân rút được kinh nghiệm và vận dụng một cách phù hợp và sáng tạo ở
lứa tuổi mình đang chủ nhiệm. Khi tổ chức hoạt động cho trẻ khám phá khoa
học, tơi thường đưa ra các hình thức làm phong phú cách thể hiện nội dung bài
dạy để thu hút trẻ tham gia hoạt một cách tích cực hơn. Ngồi ra tơi cịn tạo ra
các tình huống bất ngờ để lôi cuốn trẻ vào các hoạt động. Cho trẻ tiếp xúc trải
nghiệm với các sự vật, hiện tượng, của mơi trường xung quanh, thơng qua đó trẻ
hiểu biết về đặc điểm, thuộc tính của sự vật, hiện tượng, các mối quan hệ qua
lại, sự thay đổi phát triển của chúng. Điều quan trọng hơn cả thông qua hoạt
động khám phá khoa học này trẻ học được các kỹ năng quan sát, so sánh, phân
loại, đo lường, phán đoán, giải quyết vấn đề, chuyển tải ý kiến của mình và đưa
ra kết luận. Tơi nhận thấy rằng hoạt động cho trẻ khám phá khoa học về môi
trường xung quanh có tầm quan trọng giúp trẻ phát triển tồn diện về các mặt trí
tuệ, đạo đức, thẫm mỹ, thể lực và lao động.
Ví dụ: Làm thế nào để giúp trẻ hứng thú hoạt động cho trẻ khám phá khoa
học về môi trường xung quanh. Trước tiên bản thân thường xuyên nghiên cứu kỹ
từng đề tài đưa ra mục đích, kiến thức, kỹ năng, thái độ sao cho phù hợp với
từng đối tượng trẻ ở lớp, trên cơ sở đó tơi lựa chọn các hình thức thủ thuật để
thu hút trẻ vào hoạt động khám phá. Hơn nữa để hoạt động khám phá khoa học
về môi trường xung quanh của trẻ đạt kết quả cao, tôi phải đầu tư thời gian, trí
tuệ chuẩn bị đồ dùng đồ chơi bằng vật thật tạo mọi điều kiện, cơ hội tổ chức các

hoạt động để cho trẻ tích cực tìm tịi trải nghiệm về các sự vật, hiện tượng mà tôi
đã chuẩn bị. Đồ dùng của trẻ cũng phải đẹp, hấp dẫn, phong phú sinh động
nhằm kích thích hứng thú, tị mị lịng ham hiểu biết của trẻ, tôi thường sử dụng
đồ thật, vật thật cho tiết học.
Dựa vào yêu cầu thực tế dạy trẻ, tôi đề nghị với BGH nhà trường trang bị
thêm thiết bị, đồ dùng dạy học như: Bảng, tranh ảnh, lơ tơ, và với mỗi tiết cần có
đồ dùng để phục vụ vật thật đầy đủ. Đối với các bậc phụ huynh vận động họ tận
dụng những nguyên liệu sẵn có của địa phương như các loại hoa, quả thật... Sưu
tầm những câu ca dao, tục ngữ, đồng dao để làm phong phú vốn hiểu biết về môi
trường xung quanh của trẻ.
Với chính bản thân mình tơi tận dụng những nguyên vật liệu có sẵn ở địa
phương như: vải vụn làm con rối, cọng rơm khô làm mái nhà, sưu tầm lá khô với
nhiều màu sắc, hoa ép khô, vỏ cây khô để làm tranh ảnh cho tiết dạy. Sưu tầm
các loại hạt, các loại vỏ trai ốc, hến sò... để bổ xung vào tiết học của trẻ.
5


2.3.2 Tạo môi trường học tập hấp dẫn và phù hợp để rèn luyện cho trẻ.
Việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động là rất quan trọng trong quá trình tổ
chức chăm sóc giáo dục trẻ. Đây là hình thức tổ chức giáo dục tích hợp với đặc
điểm tâm sinh lý trẻ nhỏ. Trẻ được hoạt động học tập, vui chơi, tìm tịi khám phá
và phát hiện những điều mới lạ, hấp dẫn nhằm củng cố, bổ sung kiến thức và kỹ
năng cho trẻ. Giáo viên cần giữ vai trò tích cực trong việc chuẩn bị mơi trường
học tập cho trẻ, trang trí tạo mơi trường bên trong và ngồi lớp học bằng các
hình ảnh đẹp, hấp dẫn, phong phú phù hợp, đúng chủ đề, sẽ tạo cơ hội cho trẻ
hiểu rộng hơn về thế giới xung quanh.
Tạo môi trường giáo dục phong phú ở trong và ngoài lớp học thuận lợi cho
trẻ khám phá khoa học để rèn luyện cho trẻ.
* Tạo môi trường giáo dục trong lớp học: Tôi xây dựng nổi bật khu vực
hoạt động khám phá khoa học: để lơi cuốn khích lệ trẻ tham gia vào các hoạt

động trải nghiệm khám phá khoa học một cách tích cực, trước tiên tơi căn cứ
vào chủ đề, cần trang trí góc hoạt động hấp dẫn, thay đổi nội dung theo chủ đề,
sử dụng các mảng tường trong lớp để treo tranh theo định hướng của cô giáo, tạo
cơ hội cho trẻ tìm hiểu, khám phá về MTXQ một cách tự nhiên, ngồi ra tơi cịn
chuẩn bị các dụng cụ phương tiện như Nam châm, đồng hồ bấm giây, cân, thước
đo các loại, ống nhòm, các hộp mầu pha, các nguyên liệu thiên nhiên,… làm đa
dạng, phong phú mơi trường lớp học để kích thích trẻ tích cực tham gia hoạt
động.

Hình ảnh xây dựng góc khám phá khoa học trong lớp
Sau khi tạo môi trường trong lớp hợp lý ở góc khám phá khoa học làm nơi
bật mơi trường và kích thích tính tị mị ham hiểu biết của trẻ, tôi tiến hành cho
trẻ được thực hành trải nghiệm tại góc chơi như:
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới động vật” tôi chuẩn bị một số loại trứng, nước
muối, vỏ ốc, vỏ sò, các sưu tập về động vật… ở chủ đề về các “Hiện tượng tự
nhiên” chuẩn bị các hình ảnh: như mặt trời, giơng bão, lũ, lụt, hạn hán, sóng
thần, động đất, hình ảnh trái đất và các hành tinh,.. ngồi ra có các đồ dùng để
trẻ có thể thực hiện các hoạt động khám phá về các hiện tượng tự nhiên như đồ
dùng để đo sự chuyển động của của ánh nắng mặt trời, đồ dùng tạo ra gió, hoặc
6


tơi có thể hướng dẫn và cùng trẻ làm thí nghiệm hiện tượng sạt lở đất như dùng
tờ giấy màu trắng bỏ ít đất vào tờ giấy dùng 2 tay điều khiển làm cho tờ giấy
nghiêng, rung rung làm cho đất rơi xuống và giải thích đó là hiện tượng sạp lở
đất, khiến trẻ rất tò mò hứng thú khi tham gia hoạt động khám phá .
Ở chủ đề nhánh tìm hiểu về nước, tơi cho trẻ làm thí nghiệm, pha màu nước
với tên gọi “Những sắc màu dễ thương” để cuốn hút trẻ tham gia vào hoạt động,
trò chơi trải nghiệm cùng màu nước, trẻ biết cách pha màu với nước để tạo ra
màu tương ứng, trẻ được khám phá phát huy trí sáng tạo, ngồi các màu cơ đã

pha, trẻ được chọn để pha theo bảng màu mình thích, từ đó sáng tạo những bức
tranh đẹp cho những tiết học sau.

Hình ảnh trẻ thí nghiệm pha màu nước
* Tạo mơi trường bên ngồi lớp học:
Tận dụng các mảng tường trống ở bên ngồi lớp học, tơi treo những bức
tranh hấp dẫn mang nội dung làm quen với KPKH và luôn thay đổi theo chủ đề.
Trẻ được tiếp xúc, quan sát và khám phá về những hình ảnh trong bức tranh sẽ
phát triển tư duy, óc sáng tạo, cung cấp cho trẻ một lượng kiến thức rộng mở
hơn về mơi trường tự nhiên, mơi trường xã hội, góp phần cho trẻ hoạt động tích
cực hơn trong việc tìm hiểu về thế giới xung quanh. Làm thỏa mãn nhu cầu thích
tìm hiểu, khám phá những gì mới lạ xung quanh trẻ. Nhìn thấy mưa, trẻ đưa tay
ra hứng cho mưa rời vào lòng bàn tay. Người lớn cho rằng trẻ nghịch nước và
thường la mắng trẻ, hoặc trẻ thích được tận tay mình sờ vào bơng hoa mới nở,
thì người lớn cho rằng trẻ đang ngắt hoa...vv. Nhưng thực chất trẻ đang tìm hiểu
xem mưa rơi như thế nào, và sờ xem cánh hoa như thế nào mịn hay xù xì. Tơi
ln suy nghĩ: Hằng ngày trẻ đến trường được học tập, vui chơi cùng bạn bè, cô
giáo từ sáng đến chiều. Đặc biệt, nhằm giúp trẻ tích cực hoạt động khám phá trải
nghiệm. Tôi luôn tạo môi trường bên ngồi lớp học phong phú, đẹp mắt, để mơi
trường thiên nhiên ln có xung quanh trẻ, tơi tận dụng lan can, hành lang ngoài
sảnh trước cửa và hiên sau của lớp học treo các giỏ, chậu cây, hoa… “Làm xanh
hóa mơi trường lớp học”[4], để trẻ được tìm hiểu khám phá, trải nghiệm hàng
ngày như được tưới nước, lau lá cây, quan sát qua trình phát triển của cây, tìm
hiểu cây cần gì để lớn lên,…
7


(Hình ảnh cây xanh tạo mơi trường bên ngồi lớp học)
Phía sau lớp tơi có một khoảng sân trống nhỏ, tơi trang trí vào đó một giá
gỗ. Trên giá này tôi dùng để trưng bày một số đồ dùng, đồ chơi thiên nhiên như:

gỗ chìm nổi, sỏi, bình tưới, thuyền xe, que xếp hàng rào… Một góc nhỏ tơi để
chậu cá và một số chậu cây cảnh để trang trí góc cho sinh động. Khoảng khơng
gian nhỏ này tuy cịn nhỏ hẹp nhưng thật sự thu hút trẻ. Hằng ngày nhất là vào
hoạt động ở các góc, đây chính là khơng gian thiên nhiên cho trẻ tìm hiểu khám
phá. Trẻ tự mình chơi với nước, chơi với cá, cho cá ăn…
Ngồi ra tơi cịn sưu tầm mấy chậu nhựa nhỏ lấy đất để gieo vào đó các
loại rau, để giúp trẻ biết quá trình phát triển của cây từ hạt, để cho trẻ được hàng
ngày quan sát xem sự nảy mầm và lớn lên của cây, hoặc có thể cùng trẻ thực
hành. Qua quan sát tôi thấy trẻ rất hứng thú tị mị và rất thích tham gia vào các
8


hoạt động này, có những cháu đi học rất sớm để xem cây ngày hơm sau có gì
lạ…
Trẻ trao đổi với nhau với những cảm xúc “ngạc nhiên”, “thú vị”, “reo hị”,
“vui sướng”, reo lên ồ cậu ơi nhìn kìa! Hạt đã nãy mầm rồi.

(Hình ảnh rau xu hào, bắp cải )
Ngoài sân trường và ở vườn thiên nhiên chung của trường tôi thường
xuyên cho trẻ thực hành trải nghệm và khám phá để thay đỏi khơng khí, giúp trẻ
tích cực hứng thú howntrong hoaat động khám phá khoa học

Hình ảnh trẻ sờ cánh hoa và ngửi hoa.
2.3.3. Thay đổi hình thức tổ chức trên hoạt động học có chủ định, lơi
cuốn trẻ tham gia một cách chủ động, tích cực.
Đây là hình thức bắt buộc trong chương trình phải thực hiện theo chương
trình mầm non mới lấy trẻ làm trung tâm, để trẻ đến với các hoạt động khám phá
khoa học một cách nhẹ nhàng, thoải mái mà vẫn phát huy được tính tích cực
trong hoạt động trải nghiệm.
9

Điều đầu tiên đối với bản thân tôi phải thực hiện tốt các nội dung đề tài
được gợi ý trong kế hoạch thực hiện của chương trình chăm xóc giáo dục trẻ
theo chương trình mầm non của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo ban hành.
Để thu hút, lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động một cách tích cực, chủ động
tơi lựa chọn thay đổi các hình thức tổ chức học phù hợp, hấp dẫn như tổ chức
hội thi:
Ví dụ: Chủ đề Thế giới thực vật “Tìm hiểu một số loại quả” tôi đặt tên là
“Ngày hội của các loại quả” với các phần như sau:
+ Phần 1: Màn trình diễn thời trang của các loại quả.
+ Phần 2: Khám phá.
+ Phần 3: Cùng trổ tài.
Phần 1: Trình diễn thời trang của các loại quả đi xung quanh lớp để tất cả
mọi trẻ cùng chiêm ngưỡng, để chuẩn bị tốt cho phần thi này tôi chuẩn bị đồ
dùng cho các loại quả thật kĩ lưỡng với bộ trang phục làm từ nguyên liệu xốp,
các loại giấy màu, ni lông vv… điểm tô các hoa văn tạo nên các bộ trang phục
cho mỗi loại phù hợp với từng loại quả. Vì thế khi màn trình diễn bắt đầu đã tạo
cho trẻ sự hứng thú tham gia vào giờ học một cách tích cực và thích thú.
Phần 2: Phần khám phá: Ở phần này đòi hỏi sự tập trung chú ý vào hoạt
động tích cực của trẻ với hình thức sử dụng phương pháp dạy học tích cực lấy
trẻ làm trung tâm, khi khám phá đến loại quả nào thì tơi cho trẻ đóng vai quả đó
tự đi ra giới thiệu về mình và yêu cầu trẻ nhận xét về các loại quả theo khả năng
và hiểu biết của trẻ cứ như vậy để trẻ tự giao lưu trao đổi với nhau cô là người
hướng dẫn gợi mở cho trẻ.
Với từng đề tài cụ thể tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính lơgic,
để đàm thoại với trẻ, hoặc những câu hỏi để trẻ đối thoại với nhau vv... để phát
huy tính tích cực và chủ động của trẻ.
+ Tơi là quả xồi xin chào các bạn (chúng tơi chào bạn quả xồi), tơi là quả
dưa hấu các bạn biết gì về tơi? Các bạn hãy kể về tơi nào?

Giúp trẻ tích cực hơn trong hoạt động khám phá với vật thật thì nội dung
câu hỏi cịn phụ thuộc vào mục đích, nhiệm vụ cụ thể của mỗi hoạt động.
Để kích thích trẻ hứng thú, tính tị mị của trẻ cần sử dụng câu hỏi nêu vấn
đề. Đó là những câu hỏi về đặc điểm, dấu hiệu của sự vật, hiện tượng mà trẻ
chưa biết rõ.
+ Các con biết gì về quả mít? Quả mít có những đặc điểm gì?
+ Quả mít dùng làm gì? Ăn vào thì giúp cho chúng mình như thế nào?
Để trả lời được câu hỏi nêu trên trẻ phải chú ý quan sát, nhìn ngắm, sờ,
ngửi, nếm mùi vị của các loại quả…Để khuyến khích trẻ tìm hiểu về đặc điểm,
dấu hiệu các đặc trưng của sự vật hiện tượng xung quanh, đồng thời kích thích
hoạt động các giác quan.
+ Con thấy vỏ quả cam như thế nào? (Cô cho trẻ sờ vỏ quả cam để trả lời)
+ Khi cam chín ăn vào có vị như thế nào? (Cơ cho trẻ nếm cam)
10


Trong quá trình khám phá khoa học trẻ rất cần sự tham gia tích cực của tư
duy và hình thành biểu tượng cho trẻ sâu sắc hơn, có thể sử dụng câu hỏi để kích
thích hoạt động tư duy.
+ Con thấy quả xồi và quả cam có đặc điểm gì khác nhau? Giống nhau ở
điểm nào?... (Cho trẻ sờ vỏ 2 loại quả, ngửi, nếm mùi vị...)
Cứ thế lần lượt cho trẻ tìm hiểu khám phá từng loại quả, để thay đổi trạng
thái cho trẻ trong hoạt động tránh ngồi lâu tôi mời cả lớp đứng lên biểu diễn
cùng các loại quả.
Để giúp trẻ mở rộng và nâng cao kiến thức của trẻ về thế giới xung quanh,
hình thành ở trẻ sự hiểu biết về đặc điểm các sự vật hiện tượng xung quanh,
ngoài các loại quả các con vừa tìm hiểu con hãy kể tên một số loại quả mà con
hay được ăn và con biết nào?
Phần 3: Có tên gọi “trổ tài” ở phần này trẻ tham gia vào 2 trò chơi rất hứng
thú. Trẻ đứng dậy đi vòng tròn vỗ tay hát và lấy rổ đồ chơi để chơi trị chơi.

Trị chơi 1: “Tìm nhanh theo u cầu” ở trị chơi này cơ chuẩn bị các quả
nhựa, nhiệm vụ của trẻ giơ và đọc tên thật to khi nghe cơ đọc câu đó về quả đó.
(Quả na, quả táo): Tơi đọc câu đố:
“Quả gì vỏ sần
Khi chín vỏ xanh
Cùi mình màu trắng
Hạt mình màu đen
Ăn vào bổ dưỡng, đẹp da”.[2]
Khi trẻ thực hiện xong cô nâng dần trị chơi để kích thích trẻ hứng thú tham
gia hoạt động. Xen kẽ các trò chơi động tĩnh để trẻ hứng thú.
Trị chơi 2: Thi xem ai nhanh
Cách chơi: Cơ chia 2 đội thi nhau, khi nghe tiếng nhạc bật lên 2 bạn của 2
đầu hàng đứng trước vạch xuất phát lên chọn cho mình một loại quả trong rổ cơ
chuẩn bị sẵn, theo u cầu bật qua các vịng, tay cầm quả và chống hơng, bật hết
vịng đi thẳng lên bỏ vào rổ rồi chạy về cuối hàng, đầu hàng đến lượt bạn tiếp
theo cứ như vậy khi hết bản nhạc thì trị chơi kết thúc.
Luật chơi: khi bật khơng chạm vào vịng và mỗi lần bật chỉ được mang 1 quả.
Các sự vật hiện tượng trong môi trường thiên nhiên và xã hội xung quanh
chúng ta rất đa dạng và phong phú vì vậy để giúp trẻ lĩnh hội được lượng kiến
thức từ thế giới xung quanh, cần cho trẻ được tiếp xúc với biểu tượng đó, cần
lựa chọn các sự vật hiện tượng gần gũi với trẻ để trẻ khám phá. Ở lứa tuổi này
trẻ thích tị mị, nâng niu các đối tượng cần quan sát thì những thông tin mà cô
giáo cần truyền đạt đến với trẻ được tiếp thu một cách đồng bộ hóa dễ dàng.
Như vậy, với từng hoạt động cụ thể nếu không thay đổi hình thức cho trẻ
khám phá trải nghiệm thì hoạt động khám phá trên tiết học sẽ nhàm chán. Vì thế
mà thay đổi hình thức trên các hoạt động học có chủ định là điều rất cần thiết
11


giúp trẻ tham gia hoạt động khám phá một cách tích cực và học tập có hiệu quả.

Trên 95% trẻ tích cực tham gia hoạt động.
2.3.4. Tăng cường cho trẻ quan sát vật thật để phát triển các giác quan,
khắc sâu nhận thức về đối tượng tìm hiểu.
Các sự vật, hiện tượng trong môi trường thiên nhiên và xã hội xung quanh
chúng ta rất đa dạng và phong phú vì vậy tôi cần lựa chọn các sự vật hiện tượng
gần gũi với trẻ để trẻ khám phá. Ở lứa tuổi này trẻ thích tị mị, ham muốn hiểu
biết các sự vật hiện tượng, đứng trước các sự vật cụ thể trẻ rất hiếu động, trẻ
muốn tự tay mình sờ mó, nâng niu các đối tượng cần quan sát thì những thông
tin mà cô giáo cần truyền đạt đến trẻ được tiếp thu một cách đồng bộ dễ dàng.
Trẻ khám phá khoa học thông qua các giác quan. Nếu sử dụng tranh ảnh
chỉ giúp trẻ quan sát, tìm hiểu bề ngồi (các bộ phận, màu sắc, hình dáng, cơng
cụ…) của các sự vật, hiện tượng chủ yếu bằng mắt nhìn. Để hoạt động khám phá
thêm sinh động ngoài quan sát bằng tranh ảnh, tôi luôn tranh thủ lựa chọn những
đề tài có thể sử dụng được vật thật nhằm giúp trẻ có thể tận dụng tất cả các giác
quan trong quá trình quan sát. Khi thực hiện cho trẻ quan sát bằng vật thật bao
giờ trẻ cũng rất thích thú và trẻ khơng những được nhìn, được nghe tiếng kêu
của con vật mà trẻ cịn được sờ mó vào đồ vật, con vật nhằm giúp trẻ tiếp nhận,
mở rộng hiểu biết của mình một cách đầy đủ về đối tượng.
Ví dụ: Chủ thề Thế giới Thực vật “Tìm hiểu một số loại quả”, để giúp trẻ
có thể tri giác và sử dụng các giác quan như vị giác, khứu giác một cách đầy đủ.
Tôi chuẩn bị các loại quả như quả dưa hấu, quả cam, quả khế, quả đu đủ..vv khi
quan sát xong để biết được các vị quả có vị ngọt hay chua , tơi có thể cắt gọt các
quả đó cho trẻ nếm xem quả có vị gì? Và cho trẻ ngửi và cảm nhận xem mùi vị
của các loại quả đó. Khi cho trẻ quan sát quả cam tơi cho trẻ được nhìn, sờ,
ngửi, nếm tạo cơ hội để trẻ được khám phá, trải nghiệm. Tơi trị chuyện về các
loại quả, tôi cho trẻ quan sát các loại quả quen thuộc mà trẻ thường được ăn ở
lớp hoặc ở nhà như quả cam, quả táo, quả ổi, quả xồi... Tơi mở rộng thêm kiến
thức cho trẻ bằng cách cung cấp cho trẻ biết các loại quả làm sinh tố, làm nước
ép hoa quả, giáo dục trẻ ăn nhiều các loại quả rất tốt cho sức khỏe có nhiều vi ta
min, trắng da, đẹp da, tiêu hóa tốt…

Để khắc sâu kiến thức cho trẻ, tơi sử dụng trị chơi chơi chiếc hộp kì diệu
trong hoạt động làm quen 1 số loại quả. Giúp trẻ được tri giác về loại quả đó,
được sờ, được nếm vị của quả, thì trong trị chơi để nhận ra được quả mà mình
tìm thấy trong hộp cần ở trẻ 1 trí nhớ thật tốt, điều đó kích thích trí nhớ, sự
tưởng tượng và kĩ năng nhận biết của trẻ, lúc này trẻ cần phát huy hết khả năng
của mình sờ và phán đốn để nhận ra loại quả đó.
Vì thế mà giờ hoạt động khám phá khoa học của tôi rất thành công, qua
hoạt động khám phá trẻ rất hứng thú và tham gia hoạt động rất tích cực.v.v.

12


Hình ảnh trẻ quan sát, khám phá, trải nghiệm về một số loại quả
VD: Trước khi cho trẻ làm quen 1 số loại hoa như Hoa Cúc, Hoa Hồng,
Hoa Đồng Tiền, tơi tận dụng các loại hoa vườn trường có sẵn và cho trẻ thăm
quan và trải nghiệm. Tôi cho từng trẻ quan sát, sờ cánh hoa, ngửi mùi của hoa,
và phân biệt màu sắc đa dạng của từng loại hoa...

Hình ảnh trẻ quan sát, khám phá, trải nghiệm về một số loại hoa
Sau đó, vào giờ học tơi chuẩn bị 1 lọ Hoa Cúc, Hoa Hồng, Hoa Đồng Tiền
trong lớp có cả bơng to và cả nụ, chia trẻ thành 3 nhóm để quan sát, khám phá
và trải nghiệm.
Hay khi cho trẻ trò chuyện về 1 số loại phương tiện giao thông tôi sưu tầm
những chiếc ô tô, tàu hoả, máy bay đồ chơi cho trẻ quan sát. Những đồ dùng đó
kích thích hứng thú của trẻ và trẻ hình thành biểu tượng cho trẻ sâu sắc hơn.
Hơn nữa, trong quá trình tổ chức cho trẻ khám phá khoa học, tơi tích cực sử
dụng các trị chơi để kích thích sự tị mị của trẻ, nhằm củng cố, hệ thống hoá
13

kiến thức, những trò chơi làm tăng thêm sự hứng thú trong tiết học của trẻ. Tôi
sử dụng bằng những vật thật để trẻ trải nghiệm một cách chính xác hơn về sự
vật, đồ vật.
Sau khi sử dụng giải pháp này tôi nhận thấy. Những hoạt động mà trước khi
cung cấp kiến thức cho trẻ đơn thuần tôi thường dùng tranh, ảnh, mơ hình thì sự
tập trung chú ý của trẻ không cao, trẻ dễ nhàm chán. Đến khi tôi sử dụng đồ
dùng là vật thật có sẵn đã chuẩn bị từ trước để cung cấp kiến thức cho trẻ, trẻ
khám phá nhanh hơn, hứng thú hơn, đạt = 95%
2.3.5. Tổ chức hoạt động khám phá khoa học ngoài trời một cách thích
hợp nhằm gây hứng thú và truyền đạt kiến thức cho trẻ đạt kết quả cao.
Ngoài cung cấp kiến thức ở hoạt động học có chủ định. Để kiến thức truyền
đạt đến trẻ có hiệu quả, tơi nhận thấy qua nghiên cứu kế hoạch thực hiện theo
từng chủ đề đối với hoạt động theo từng nội dung, thì tổ chức cho trẻ khám phá
khoa học ở hoạt động ngồi trời rất bổ ích và thiết thực đối với trẻ.
Vì khi dạo chơi ngồi trời, trẻ có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với môi
trường thiên nhiên và môi trường xã hội. Các sự vật hiện tượng mà trẻ được tiếp
xúc vừa phong phú, đa dạng vừa phản ánh sinh động các mối quan hệ và quan
hệ trong thực tiễn nên chúng rất có giá trị đối việc cho trẻ khám phá mơi trường
xung quanh. Vì vậy, việc tổ chức hoạt động ngoài trời sẽ giúp trẻ tiếp cận các sự
vật, hiện tượng xung quanh một cách có hiệu quả. Thông qua việc tiếp xúc với
thiên nhiên và xã hội trong hoạt động ngồi trời góp phần hình thành cho trẻ
những biểu tượng ban đầu chân thực về thế giới khách quan, giúp trẻ tích lũy
kiến thức và ứng dụng chúng vào thực tiễn, phát triển và rèn luyện cho trẻ các
kỹ năng nhận thức như quan sát, so sánh, phán đốn, đo lường,.. ngồi ra cho trẻ
hoạt động ngồi trời cịn giúp trẻ tăng cường sức khỏe và thể lực cho trẻ thông
qua việc tiếp xúc với phong cảnh đẹp thiên nhiên, hít thở bầu khơng khí trong
lành và những vận động tích cực của trẻ trong một khơng gian rộng và thống
đãng. Thơng qua hoạt động ngồi trời, ở trẻ hình thành những ấn tượng cảm xúc
tích cực, tạo điều kiện cho việc giáo dục tình cảm gần gũi, gắn bó với thiên
nhiên và cuộc sống xung quanh. Vì vậy tơi thường xun tổ chức cho trẻ khám

phá mơi trường xung quanh thơng qua hoạt động ngồi trời.
Ví dụ: Những nội dung cần tổ chức ngồi trời như:
- Khám phá thực tế thời tiết hôm nay thế nào.
- Thực hành về thực hiện luật giao thông.
- Tham quan danh lam thắng cảnh ở địa phương.
- Tham quan cánh đồng cói.
- Tham quan xưởng dệt chiếu.
- Tham quan vườn rau của bé.
- Thực hành các hoạt động chăm sóc cây, bảo vệ mơi trường.vv..
14


Ví dụ: Ở chủ đề Nghề nghiệp với chủ đề nhánh nghề truyền thống quê em.
Tôi lựa chọn đề tài quan sát “Tìm hiểu nghề làm cói” và cho trẻ được khám phá
trực tiếp cánh đồng cói. Tơi ln tạo cơ hội giúp trẻ được trải nghiệm về nghề
truyền thống của địa phương, được tham quan những sản phẩm độc đáo từ cây
cói, biết được sự vất vả của các bác nơng dân trồng cây cói, làm các sản phẩm…
Từ đó, giáo dục trẻ yêu nghề truyền thống của quê hương, biết gìn giữ, bảo tồn
và phát huy, yêu quý lao động, kính trọng nghề nơng.

Hình ảnh trẻ thực hành trải nghiệm quy trình sản xuất từ cây cói
Khi trực tiếp tiếp xúc với không gian thiên nhiên, những đề tài này luôn
giúp trẻ hứng thú hoạt động và hiệu quả đạt tỉ lệ cao. Mặt khác giúp trẻ thoả mãn
về nhu cầu vận động, nhu cầu tiếp cận thông tin qua khám phá, tự khám phá
thiên nhiên.
VD: Quan sát bầu trời, trẻ được nhận biết về thời tiết hôm nay như thế nào,
bầu trời trong xanh hay âm u, qua đó khơng chỉ góp phần mở rộng củng cố thêm
kiến thức mà hơn thế trẻ được khám phá lâu hơn, ghi nhớ sâu sắc hơn.
Hay khi tôi tổ chức cho trẻ tham quan nhà bếp và quan sát cô cấp dưỡng
nấu ăn trẻ được trực tiếp nhìn thấy các loại rau, các loại thức ăn, thấy các đồ

dùng nấu ăn của cơ cấp dưỡng, trẻ cịn được giáo dục vệ sinh trong ăn uống.
15


Khi kết thúc hoạt động ngoài trời là lúc chuyển sang hoạt động góc đối với
mùa hè và giờ ăn đối với thời điểm mùa đông. Tôi thường tạo cơ hội cho trẻ
thực hành thao tác rửa tay. Để giáo dục trẻ giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, cần phải rửa
tay sau khi lao động, khi tay bẩn, sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn. Vì vậy, tơi
cho trẻ rửa tay với xà phịng, trong q trình rửa tay tơi hướng dẫn trẻ thực hiện
đúng quy trình và giáo dục trẻ có thói quen thường xuyên rửa tay để giữ gìn vệ
sinh và bảo vệ sức khỏe khơng mắc các bệnh truyền nhiễm.
2.3.6. Sử dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động khám phá khoa
học
Đây là phương pháp hỗ trợ trong tiết học sử dụng đồ dùng là vật thật. Khi
cho trẻ quan sát đồ dùng, trẻ tri giác đồ vật thì ngồi biện pháp quan sát trực tiếp
thì hình thức cho trẻ quan sát qua máy tính sẽ giúp trẻ hiểu thêm về đồ vật đó.
Trước đây tôi thường sử dụng tranh ảnh để minh họa làm đồ dùng chính trong
hoạt động cho trẻ khám phá khoa học. Song với hình thức đổi mới hiện nay thời
đại công nghệ thông tin nên viêc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy
mang lại kết quả rất cao. Biện pháp này ln gây sự chú ý, tị mị cho trẻ. Vì vậy,
tơi đã ứng dụng cơng nghệ thông tin vào giảng dạy để mang lại kết quả cao. Đơn
giản và các hình ảnh đưa lên máy sử dụng các hiệu ứng, màu sắc phù hợp cũng
đã gây ra sự chú ý của trẻ.
VD: Trong hoạt động khám phá về những con vật sống trong rừng, tôi cho
trẻ xem các video về con hổ, khỉ, voi... Nếu chỉ cho trẻ quan sát tranh thì hoạt
động trở nên nhàm chán, đơn điệu, hiệu quả giờ học sẽ có phần hạn chế. Nhưng
nếu cô ứng dụng power point cho trẻ quan sát các con vật đang chuyển động với
những hình ảnh “thật” đặc biệt trẻ tập trung chú ý khi được xem con voi đi kiếm
ăn, con sử tử chạy đuổi bắt con nai, sư tử gầm…thì trẻ sẽ thích thú, tập trung
chú ý, giờ học sẽ đạt kết quả như mong muốn.

Hình ảnh trẻ khám phá về những con vật sống trong rừng
Nhờ việc thường xuyên sử dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động
khám phá trong tiết học trẻ vô cùng hứng thú 27 trẻ đạt = 96%
16


2.3.7. Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh để nâng cao chất
lượng cho trẻ khám phá khoa học.
Để nâng cao chất lượng trong quá trình truyền đạt kiến thức cho trẻ cần có
sự kết hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường. Sự kết hợp này là vô cùng cần
thiết bởi tôi nhận thấy cần phải cho phụ huynh biết được những khó khăn, vất vả
của cơ giáo và cần có sự giúp đỡ của phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm học tơi
đã chủ động khích lệ sự tham gia trong mọi hoạt động của phụ huynh nhằm giúp
đỡ cho quá trình nhận thức của các cháu được chu đáo hơn. Tôi thường xuyên
trao đổi với phụ huynh về phương pháp cung cấp kiến thức cho trẻ ở nhà của các
bậc phụ huynh, những đồ dùng trong gia đình, những sự vật, đồ vật, hiện tượng
được phụ huynh sử dụng đa số bằng những vật thật có trong gia đình như cho trẻ
tìm hiểu các loại cây ăn quả, các loại hoa, cây cảnh…. Tơi cũng khuyến khích
phụ huynh ở nhà trao đổi với trẻ nhiều về đồ vật, sự vật đó khơng những cung
cấp kiến thức mà còn làm tăng vốn từ của trẻ, giúp phát triển ngôn ngữ mạch
lạc, phát triển tư duy, trí nhớ một cách sâu sắc nhất.

Hình ảnh phụ huynh cùng trẻ quan sát, khám phá cây ăn,
cây hoa ở gia đình
Ngồi ra tơi huy động phụ huynh sưu tầm tranh ảnh, nguyên vật liệu phế
thải hoặc đồ vật thật như: cây rau bắp cải, củ su hào để tôi cho trẻ khám phá về
các loại rau. Hoặc huy động phụ huynh ủng hộ cây cảnh, cây hoa để xây dựng
góc khám phá khoa học tại lớp, tạo thành vườn thiên nhiên thu nhỏ để trẻ thực
hành trải nghiệm hàng ngày nhằng củng cố và khắc sâu kiến thức cho trẻ về các

sự vật hiện tượng trẻ được làm quen.
Tóm lại, làm tốt cơng tác phối kết hợp với phụ huynh nên tôi đã thu được
nhiều kết quả đáng khích lệ. Tơi đã xây dựng được vườn thiên nhiên thu nhỏ tại
lớp với tổng số tiền 2.500.000, cùng 25 chậu cây các loại.
17


2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Qua quá trình triển khai vận dụng các biện pháp nâng co chát lượng tổ
chức hoạt động khám phá khoa tại lớp mẫu giáo 4-5 tuổi trường mầm non Nga
Tân - Huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa. tơi đạt được kết quả như sau:
* Đối với hoạt động giáo dục:
- Trẻ nhận thức về sự vật, hiện tượng nhanh hơn.
- Thích tìm tịi, khám phá sự vật, hiện tượng nhiều hơn.
- Khả năng ghi nhớ, tập trung, chú ý, phân tích, tổng hợp, so sánh nâng cao
hơn.
- Trẻ có kĩ năng sử dụng đồ dùng, đồ chơi thuần thục hơn.
- Hứng thú trong các hoạt động.
* Đối với cô:
- Có kỹ năng, kinh nghiệm tổ chức hoạt động cho trẻ khám phá khoa học
một cách mạnh dạn, tự tin, chủ động.
- Tích lũy được phần nào kinh nghiệm quý báu cho bản thân .
- Có nhiều kinh nghiệm trong việc trao đổi với phụ huynh sử dụng và sưu
tầm các loại nguyên vật liệu
* Đối đồng nghiệp:
- Cùng trao đổi học hỏi kinh nghiệm, giáo viên ln tìm tịi học hỏi để áp
dụng vào tiết dạy được hiệu quả hơn.
- Qua nghiên cứu đề tài bản thân giáo viên học hỏi được nhiều biện pháp
hay và có ý nghĩa

* Đối với nhà trường:
Qua mỗi lần khảo sát trên cô và trẻ ban giám hiệu đánh giá tốt và sáng kiến
kinh nghiệm được đưa ra để làm mẫu cho đồng nghiệp tham khảo.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Khám phá khoa học là một trong những chiến lược quan trọng giúp phát
triển tư duy và năng lực của trẻ. Trẻ khơng chỉ học hỏi những kiến thức khoa
học qua hình ảnh, lời kể mà cịn trực tiếp trải nghiệm, tìm tịi, khám phá qua vật
thật, những gì trẻ quan tâm, muốn tìm hiểu.
Ở lứa tuổi mầm non, trẻ có nhu cầu rất lớn trong việc tiếp xúc và nhận thức
thế giới xung quanh. Vì vậy, nếu tạo cho trẻ mơi trường tốt, giúp trẻ tiếp cận tối
đa với những kiến thức phù hợp với lứa tuổi thì sẽ thúc đẩy quá trình phát triển
của trẻ một cách hiệu quả nhất. Khám phá khoa học có lẽ là một trong số ít
những hoạt động đáp ứng nhu cầu trẻ học về những điều xung quanh. Trẻ em
ln phấn khích với khoa học, khi trẻ thực hiện những khám phá, trải nghiệm
khoa học, trẻ ln bận rộn với việc tìm hiểu những điều thú vị. Trẻ sẽ nói cho cơ
về những dự đoán, cái mà chúng quan sát được và liên tục đưa ra những câu hỏi.
Đó là lúc tư duy của trẻ được mở rộng, kích thích được não bộ tự suy nghĩ.
18


Hiểu được tầm quan trọng của việc tổ chức các hoạt động khám phá khoa
học đối với sự phát triển của trẻ 4 - 5 tuổi, tôi đã tiến hành cải tiến nhằm nâng
cao chất lượng khám phá khoa học, kích thích trẻ hứng thú tích cực tham gia
hoạt động và luôn tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với các trải thực tế cho trẻ tìm
tịi, khám phá và phát hiện những điều mới lạ trong cuộc sống xung quanh trẻ.
Khi trẻ được tự do thực hiện những hoạt động khám phá khoa học, cơ có thể
quan sát trẻ khám phá, nhìn được cái mà trẻ đã học và định hướng cho trẻ củng
cố thêm kiến thức, giải đáp kịp thời những câu hỏi tại sao? Như thế nào? Mà trẻ
đặt ra hàng ngày.

Từ các kết quả đạt được ở trên tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm cho
bản thân như sau:
Một là: Tích cực tự học, tự nâng cao kiến thức, năng lực sư phạm và kỹ
năng thu hút trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động.
Hai là: Tạo môi trường học tập hấp dẫn và phù hợp để rèn luyện cho trẻ.
Ba là: Thay đổi hình thức tổ chức trên hoạt động học có chủ định, lơi cuốn
trẻ tham gia một cách chủ động, tích cực.
Bốn là: Tăng cường cho trẻ quan sát vật thật để phát triển các giác quan,
khắc sâu nhận thức về đối tượng tìm hiểu.
Năm là: Tổ chức hoạt động khám phá khoa học ngồi trời một cách thích
hợp nhằm gây hứng thú và truyền đạt kiến thức cho trẻ đạt kết quả cao.
Sáu là: Sử dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động khám phá khoa
học
Bảy là: Sử dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động khám phá khoa
học
Tám là: Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh để nâng cao chất
lượng cho trẻ khám phá khoa học.
Muốn cho học trị của mình ngoan và tiếp nhận được hết những kiến thức
mình truyền đạt thì bản thân cơ giáo phải có trình độ chun mơn vững vàng, có
khả năng vận dụng linh hoạt các phương pháp giáo dục có tính sáng tạo và tìm
ra được các hình thức tổ chức hoạt động phong phú, đa dạng, thu hút trẻ và phù
hợp với lứa tuổi của trẻ, tạo cho giờ học của trẻ thực sự là thoải mái, nhẹ nhàng
giống như câu nói:“ Trẻ chơi mà học, trẻ học mà chơi”.
Cô giáo mầm non thay mẹ dạy trẻ vì vậy điểm cần thiết lớn nhất của cơ là
phải yêu nghề, mến trẻ, nắm vững đặc điểm tâm lý của từng cá nhân trẻ để xây
dựng kế hoạch và đề ra biện pháp cụ thể giúp trẻ tiếp cận hết kiến thức mà mình
muốn truyền đạt, khơng những thế mà bản thân phải luôn trau dồi học hỏi đúc
rút kinh nghiệm để nâng cao kiến thức sư phạm, phải ln gương mẫu cho trẻ
noi theo từ lời nói, cách nói để trẻ học tập. Ngồi ra cần làm tốt công tác tuyên
truyền phối kết hợp với nhà trường và phụ huynh để cùng thực hiện chăm sóc

giáo dục trẻ, bồi dưỡng cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, để khắc sâu trí nhớ cho trẻ,
giúp trẻ hồn thiện hơn nữa về mọi mặt, khơng những về trí tuệ mà cịn hồn
thiện về đức, trí, thể, mỹ, nhân cách cho trẻ.
19


Việc thực hiện quá trình nghiên cứu đề tài sáng kiến kinh nghiệm trên đã
cho thấy trong tiết học cho trẻ khám phá khoa học nói riêng và những mơn học
khác nói chung đã đem lại những kết quả đáng khích lệ. Những đồ dùng, đồ vật
đó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên, những kiến thức sơ đẳng về sự vật,
hiện tượng và hơn thế còn giúp trẻ phát triển tư duy, ghi nhớ có chủ đích, phát
triển thẩm mỹ và cả nhân cách cho trẻ. Việc sử dụng phương pháp dùng vật thật
trong tiết học cho thấy tầm quan trọng của việc lựa chọn học liệu ln được
quan tâm hàng đầu trong q trình giáo dục trẻ mẫu giáo.
3.2 Kiến nghị
- Mở các lớp chuyên đề về nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ khám phá
khoa học và các tiết dạy mẫu để bản thân được trực tiếp học hỏi thêm kiến thức.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ bé của bản thân được rút ra trong q
trình cơng tác của bản thân tơi và đang thực hiện tại lớp mẫu giáo nhỡ trường
Mầm non Nga Tân - Huyện Nga Sơn - Tỉnh Thanh Hóa. Tơi xin mạnh dạn trình
bày với các bạn đồng nghiệp tơi mong được sự đóng góp ý kiến của Ban giám
hiệu, tổ chun mơn, phịng giáo dục và các bạn đồng nghiệp để từ đó bản thân
tơi rút ra được nhiều kinh nghiệm sâu sắc hơn khi cho trẻ hoạt động khám phá
khoa học.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nga Sơn, ngày 15 tháng 5 năm 2021
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, khơng sao chép
nội dung của người khác.
Người thực hiện

Mai Thị Phú

Mai Thị Tuyết

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Bài nói của Bác Hồ đăng báo Nhân Dân, số 1645, ra ngày 14/9/1958;
về sau đưa vào sách “Hồ Chí Minh - Tuyển tập”, tập II, NXB Sự Thật, Hà Nội1980, trang 93.
[2]. Tuyển tập các bài thơ, câu chuyện, câu đố cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi.
Nhà xuất bản giáo dục.
[3]. Tài liệu chuyên đề phát triển nhận thức cho trẻ mầm non; Thông tư
28/2016/TT-BGD&ĐT của bộ trưởng Bộ Giáo Dục và Đào tạo.
[4]. Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 12/2017, tr 24-27

21


CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘ ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD & ĐT, CẤP SỞ GD & ĐT VÀ CÁC CẤP
CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Mai Thị Tuyết
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Nga Tân
TT

1

2

Tên đề tài SKKN

Một số biện pháp nhằm
nâng cao chất lượng cho
trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi
làm quen với Toán ở
trường mầm non Nga
Tân.
Một số giải pháp gây
hứng thú giúp cho trẻ 4 5 tuổi khám phá khoa
học ở trường mầm non
Nga Tân

Cấp đánh giá xếp
loại ( phòng, Sở,
Tỉnh…)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B, C)

Năm học đánh
giá xếp loại

Phòng giáo dục
và đào tạo

A

2017 - 2018

Phòng giáo dục
và đào tạo

A

2020 - 2021

22


PHỤ LỤC
Bảng 1: Kết quả khảo sát đầu năm trên trẻ.
Kết quả khảo sát trên trẻ
Tổng
số trẻ

28

Nội dung khảo sát

Trẻ hứng thú, tích cực
tham gia hoạt động
khám phá
Trẻ nhận thức rõ đặc
điểm, tên gọi, màu
sắc của các sự vật
Năng lực quan sát

Khả năng so sánh
phân tích tổng hợp.

Số
trẻ

Đạt

%

Chưa
đạt

%

28

19

67,9%

9

32,1%

28

17

60,7%

11

39,3%

28

20

71,4%

8

28,6%

28

16

57%

12

43%

Bảng 2: Kết quả khảo sát cuối năm trên trẻ
Kết quả khảo sát trên trẻ
Tổng
số trẻ

28

Nội dung khảo sát

Trẻ hứng thú, tích
cực tham gia hoạt
động khám phá
Trẻ nhận thức rõ đặc
điểm, tên gọi, màu
sắc của các sự vật
Năng lực quan sát
Khả năng so sánh
phân tích tổng hợp.

Số
trẻ

Đạt

%

Chưa
đạt

%

28

27

96,4%

1

3,6%

28

27

96,4%

1

3,6%

28

28

100%

0

0%

28

27

96,4%

1

3,6%

23