Giá trị của nền văn hóa Óc Eo với việc giáo dục thế hệ trẻ An Giang

GIÁ TRỊ CỦA NỀN VĂN HÓA ÓC EO VỚI VIỆC GIÁO DỤC
THẾ HỆ TRẺ AN GIANG
Ths. Phạm Văn Thành
Phù Nam được biết đến là một trong những quốc gia cổ đại được hình thành rất sớm trên
lãnh thổ Việt Nam. Quá trình tồn tại và phát triển thịnh vượng của vương quốc Phù Nam trong
các thế kỷ từ I - VII, đã để lại những di sản văn hóa vật chất lẫn tinh thần rất độc đáo mang đậm
sắc thái và phong cách riêng của vùng miền. Cũng giống như vậy, văn hóa Ĩc Eo được coi là nền
văn hóa của vương quốc Phù Nam tồn tại từ thế kỷ I đến thế kỷ VII, đây là một hiện tượng lịch
sử độc đáo.Văn hóa Ĩc Eo là một di tích rất lớn, một trung tâm văn hóa cổ của vùng đồng bằng
sơng Cửu Long, một hình mẫu của sự kết hợp những yếu tố nội sinh và ngoại sinh trong sự phát
triển. Do đó, cần phải bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Ĩc Eo - một di sản văn hóa - lịch
sử quan trọng của Việt Nam. Trong tiến trình phát triển đó thì tỉnh An Giang cũng đóng vai trị
trọng yếu của nền văn hóa Ĩc Eo, Ba Thê - Thoại Sơn - An Giang được xem như giữ vị trí trung
tâm là nơi tập trung nhiều kiến trúc nhất, qui mô nhất, đồng thời có sức ảnh hưởng, tác động
mạnh mẽ đến nhiều nền văn hóa ở vùng Đơng Nam Á. Bên cạnh đó, nền văn hóa Ĩc Eo đã tạo
dựng nên được những cơ sở khoa học vững chắc, bổ sung cho nguồn tư liệu lịch sử địa phương,
khẳng định chủ quyền lãnh thổ một cách toàn vẹn của Việt Nam trên vùng đất An Giang với tên
gọi Tầm Phong Long(1). Do đó, việc nghiên cứu di tích văn hóa Ĩc Eo đối với thế hệ trẻ An
Giang là điều rất quan trọng, cần thiết, mang tính giáo dục cấp thiết trong giai đoạn hiện nay, khi
mà một đại bộ phận người dân Campuchia vẫn còn suy nghĩ đây là vùng đất của họ. Vì vậy, việc
nghiên cứu và nâng cao hiểu biết, giáo dục cho thế hệ trẻ Việt Nam nói chung và thế hệ trẻ An
Giang nói riêng về nền văn hóa Ĩc Eo có ý nghĩa chiến lược rất quan trọng cả ở hiện tại và trong
tương lai.

(1)

Năm 1757, Nặc Tôn dâng đất Tầm Phong Long cho chúa Nguyễn để tạ ơn. Đây được là thời điểm mốc

son của lịch sử dân tộc Việt Nam. Tầm Phong Long trước thế kỷ XVIII là vùng đất rộng lớn từ biên giới
Đại Việt- Chân Lạp (Campuchia), chạy dọc theo sông Tiền và sông Hậu xuống tới Trà Vang (Trà Vinh)
và Ba Thắc (Sóc Trăng và Bạc Liêu). Bề ngang từ Hà Tiên sang đến đất Tầm Bôn (Tân An) và từ Ba Thắc

đến Tầm Bào (Vĩnh Long), Trấn Giang (Cần Thơ).
1


Văn hóa Ĩc Eo được hiểu là một nền văn hóa khảo cổ có những đặc điểm chung về di
tích, di vật được khảo cổ học phát hiện trên khắp vùng Nam Bộ, trong đó di tích quan trọng nhất
là di tích Ĩc Eo nơi phát hiện đầu tiên bởi nhà nghiên cứu người Pháp L. Malleret vào năm
1944(2).
Địa điểm khai quật khảo cổ Óc Eo thuộc xã Ba Thê, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Có
diện tích rộng tới 450ha, là một đô thị mang đặc điểm cuả một thành phố ven biển với tiền cảng
Tà Keo (Cạnh Đền) cách Óc Eo khoảng 15km. Xã hội Óc Eo là một xã hội phát triển nhiều ngành
nghề thủ công như nghề gốm, nghề luyện đồng, luyện sắt, luyện thiếc, nghề kim hồn. Đặc biệt
trong lĩnh vực nơng nghiệp và thương nghiệp lúc này rất phát triển với một loạt chứng cứ như
những cơng trình thuỷ lợi cổ, kênh rạch vừa tưới tiêu vừa là đường giao thông, sản phẩm thủ
công thể hiện sự chuyên hoá, những đồng tiền bằng vàng, bạc, thiếc, các loại trang sức, con dấu
bằng đá quý, thuỷ tinh và nhiều sản phẩm có nguồn gốc ngoại nhập. Nền văn hố Ĩc Eo cịn để
lại nhiều kiến trúc khác nhau như vết tích nhà sàn, những kiến trúc đồ sộ bằng gạch đá lẫn lộn thể
hiện trình độ cao trong kỹ thuật xây dựng. Nghệ thuật tạc tượng điêu luyện gồm hai nhóm tượng
Ấn Độ giáo và Phật giáo. Ngồi ra cịn tìm thấy chữ viết trên các con dấu, mặt nhẫn, bia đá(3)…
đó là dạng chữ Phạn (Brami) thế kỷ V thời kỳ Gúpta của Ấn Độ cổ đại. Như vậy, những di tích
của nền văn hố Ĩc Eo ở An Giang bao gồm nhiều loại hình khá tiêu biểu và có quy mơ lớn, biểu
hiện của một nền văn hóa lớn đã từng tồn tại trên lãnh thổ Việt Nam.

(2)

Theo Nguyễn Thị Song Thương (2014), Đời sống văn hóa của cư dân Ĩc Eo ở Tây Nam bộ (Qua tư liệu khảo
cổ học), Luận án tiến sĩ, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, tr.10.
(3)
Hiện nay bia đá bằng chữ Phạn vẫn còn được lưu giữ tại chùa Linh Sơn (Óc Eo - Ba Thê - Thoại Sơn).
2

Bia đá viết bằng chữ Phạn lưu giữ tại chùa Linh Sơn.[Nguồn:Ảnh tác giả chụp tháng 10 năm
2013]
Theo Louis Malleret cho rằng nền văn hóa này là sản phẩm của một nhà nước cổ đại tồn
tại từ thế kỷ II đến thế kỷ VI ở Đông Nam Á, từng được sử Trung Quốc ghi chép nhiều lần, đó là
Vương quốc Phù Nam. Tính chất cảng thị thể hiện qua vị trí địa lý của thành thị Ĩc Eo và các di
vật có nguồn gốc từ Ấn Độ, Địa Trung Hải, Trung Đơng, Trung Hoa làm cho văn hóa Ĩc Eo
mang đậm yếu tố “ngoại sinh”, được những nhà nghiên cứu trước đây coi là nguyên nhân chủ
yếu của sự phát triển văn hóa này. Những phát hiện mới về các di vật đã làm cho diện mạo của
nền văn hoá Óc Eo ngày càng rõ nét, nhất là thời kỳ phát triển thịnh vượng của nó trong khoảng
10 thế kỷ đầu Công nguyên và với phạm vi phát triển rất rộng lớn từ lưu vực sông Hậu, sông Tiền
đến lưu vực Vàm Cỏ - Đồng Nai. Cư dân văn hóa Óc Eo cư trú trên những khu vực sinh thái khác
nhau nên có những đặc điểm khác nhau về lối sống, được thể hiện cụ thể trên các di tích và di vật
khảo cổ học. Đó là các khu vực như: vùng tứ giác Long Xuyên, vùng Đồng Tháp Mười, khu vực
ven biển Tây Nam (vùng Bạc Liêu - Cà Mau), vùng hạ lưu sông Tiền, Đông Nam bộ và khu vực
rừng ngập mặn ven biển Đông Nam bộ. Địa bàn sinh sống của cư dân văn hóa Ĩc Eo rất rộng lớn
nhưng một điều rất quan trọng biểu hiện trong đời sống của họ là khả năng thích nghi được với
3


mọi hoàn cảnh, tạo lập cuộc sống ổn định và phát triển nền văn hóa đặc sắc của mình. Những di
tích của nền văn hố Ĩc Eo ở An Giang bao gồm nhiều loại hình khá tiêu biểu và có quy mơ lớn.
Ngồi những kiến trúc tường gạch đồ sộ của các kiểu đền đài, cịn có các ngơi mộ cổ xây bằng đá
và cát trên các gò đắp nền bằng đất sét, những kiến trúc dựng trên các cọc.
Việc phát hiện ra di chỉ văn hóa Ĩc Eo đã giải quyết phần nào những thất mắt xoay quanh
vấn đề về chủ nhân của vùng đất này là ai, phát triển như thế nào, sức ảnh hưởng của nó đối với
các vùng “lân cận” ra sao?... Như vậy, đây là vùng đất có chủ nhân cai quản đó là vương quốc
Phù Nam tồn tại từ thế kỷ (I - VII) và nền văn hóa Ĩc Eo là một minh chứng khoa học cụ thể.
Các cuộc khai quật của các nhà khảo cổ như De Lajonquiere năm 1912, H. Parmentier 1922,

Suzanne Karpe Lés 1928, đã tìm thấy nhiều di tích, di vật mà phần lớn là tượng thần, linh vật thờ
bằng đá tấm đá có chạm trổ, những di vật này được tìm thấy chủ yếu ở Ba Thê. Điều này đã phần
nào chứng minh cho giả định rằng ở đồng bằng sơng Cửu Long có sự tồn tại của một vương mà
thư tịch cổ Trung Quốc nhắc đến đó là “Vương quốc Phù Nam” [4, tr 19, 20]. Trong những cuộc
khai quật của các nhà khảo cổ thì đặc biệt đáng chú ý là cuộc khai quật của nhà khảo cổ học
người Pháp Louis Malleret vào các năm 1938, 1942, 1944 đã phát hiện nhiều di tích kiến trúc và
hiện vật ở Ĩc Eo có niên đại phù hợp với thời kỳ tồn tại của vương quốc Phù Nam. Căn cứ vào
sử liệu ghi chép về quốc gia cổ Phù Nam, vào tài liệu cổ văn tự trên các tấm bia đá, mảnh vàng,
căn cứ vào đặc điểm của hiện vật, của nghệ thuật điêu khắc và nhất là vào kết quả các mẫu niên
đại C14 của các di tích khảo cổ, các nhà khoa học đã định niên đại cho nền văn hóa Ĩc Eo từ Thế
kỷ thứ I đến Thế kỷ VII. Giai đoạn “hậu Óc Eo” từ thế kỷ VIII đến khoảng thế kỷ X - XII, truyền
thống văn hố Ĩc Eo vẫn được cư dân cổ nơi đây bảo lưu và có sự phát triển nhất định trong
hồn cảnh lịch sử - xã hội có nhiều biến đổi. Điều này, đã vẽ lên một bức tranh khá toàn diện về
trạng thái kinh tế - xã hội rực rỡ của vương quốc Phù Nam cổ, tồn tại trong một nền văn hóa cổ,
một nhà nước cổ trong buổi đầu khoảng từ thế kỷ I đến thế kỷ VII ở vùng đồng bằng sông Cửu
Long.
Tiếp liền mạch của dịng thời gian tìm kiếm, khám phá những điều cịn bí ẩn về nền văn
hóa Ĩc Eo từ năm 1975 trở về sau việc nghiên cứu các nền văn hóa cổ trong cả nước trong đó có
nền văn hóa Ĩc Eo được các cơ quan khoa học, cơ quan quản lý nhà nước và các nhà khoa học,
các cuộc hội thảo đặc biệt quan tâm, chú ý(4). Một số cơ quan quản lý nhà nước, viện nghiên cứu
chuyên ngành cũng đã triển khai nghiên cứu các đề tài, dự án cấp nhà nước, cấp bộ như viện khảo
(4)

Theo Nguyễn Thị Song Thương (2014), Đời sống văn hóa của cư dân Óc Eo ở Tây Nam bộ (Qua tư liệu khảo
cổ học), Luận án tiến sĩ, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, tr. 21.

4


cổ học, viện khoa học xã hội tại Thành phố Hồ Chí Minh… Đến nay đã có hàng trăm cơng trình

nghiên cứu liên quan đến từng mặt của nền văn hóa Ĩc Eo nhưng số lượng cịn ít so với quy mơ
của một nền văn hóa lớn đã từng tồn tại trên lãnh thổ Việt Nam. Tuy số lượng đề tài cịn ít những
những cơng trình nghiên cứu của các cơ quan, viện khảo cổ học viện khoa học xã hội đã làm cho
bức tranh về vương quốc Phù Nam - nền văn hóa Ĩc Eo ngày càng hiện ra một cách rõ ràng
hơn(5).
Sau hàng ngàn năm bị hoang phế, tàn phá bởi thiên nhiên như lũ lụt, sự bồi lấp của phù
sa; bởi chiến tranh, sự phá hoại vô thức của con người, dấu tích văn hóa Ĩc Eo chỉ cịn là những
phế tích và “các mảnh vụn” của nghệ thuật, kỹ thuật chế tạo sản phẩm phục vụ mọi mặt đời sống
xã hội. Việc sưu tầm, lưu giữ, nghiên cứu và bảo tồn di tích, di vật văn hóa Ĩc Eo sẽ góp phần
làm sáng tỏ q trình hình thành, khai phá mở mang và phát triển vùng đất Nam bộ một cách
chính xác hơn. Văn hóa Ĩc Eo chứa đựng những giá trị lớn về vật chất và tinh thần, có ý nghĩa
quan trọng đối với cơng cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội lẫn chính trị ngày nay ở
Nam bộ - một vùng đất giàu tiềm năng và cũng tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp khi mà một đại bộ
người dân Campuchia vẫn nghĩ rằng đây là vùng đất của họ. Quan trọng hơn, sự phát hiện nền
văn hóa Ĩc Eo đã giúp cho thế hệ trẻ An Giang có đầy đủ điều kiện cần thiết trong việc nghiên
cứu, đồng thời góp phần hữu ích trong việc bảo tồn, lưu giữ các hiện vật, hiểu biết sâu sắc hơn về
lịch sử, bản sắc văn hóa khu vực, nơi mình đang sinh sống.
Ngày nay, việc tìm hiểu, nghiên cứu về nền văn hóa Ĩc Eo đối với thế hệ trẻ An Giang
nói riêng và cả nước nói chung là điều rất cần thiết. Điều đó, giúp cho thế hệ trẻ ý thức một cách
sâu sắc bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc, cái tạo nên những cốt cách đặc trưng của từng dân tộc
đang sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam. Bản sắc văn hóa dân tộc là các giá trị đặc trưng, tiêu biểu,
phản ánh diện mạo, cốt cách, phẩm chất và bản lĩnh riêng của mỗi quốc gia, dân tộc. Là dấu hiệu
cơ bản để phân biệt nền văn hóa dân tộc này với nền văn dân tộc khác. Văn hóa Ĩc Eo - Ba Thê
cũng đã góp phần tạo nên những đặc trưng riêng trong sự hình thành và phát triển của nền văn
hóa các dân tộc đang sinh sống ở An Giang. Do đó, việc giữ gìn và phổ biến một cách rộng rãi
nền văn hóa Ĩc Eo trong đời sống cộng đồng của người dân An Giang là điều rất quan trọng
trong giai đoạn hiện nay, góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến
đậm đà bản sắc dân tộc, giữ vững khối đại đoàn kết giữa các dân tộc, bảo vệ và phát huy các tài

(5)

Theo Nguyễn Thị Song Thương (2014), Đời sống văn hóa của cư dân Ĩc Eo ở Tây Nam bộ (Qua tư liệu khảo

cổ học), Luận án tiến sĩ, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, tr. 21, 22.
5


sản văn hóa Ĩc Eo, xây dựng mơi trường văn hóa lành mạnh làm động lực thúc đẩy sự phát triển
của đất nước trong thời kỳ đổi mới. Trong giai đoạn hiện nay, khi tình hình thế giới và khu vực
vẫn đang tìm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, vấn đề tranh chấp lãnh thổ đang là vấn đề rất đáng
lo ngại của mọi quốc gia, dân tộc. Ở Việt Nam, đặc biệt là vấn đề chủ quyền của Việt Nam trên
vùng đất An Giang đang là một trong những vấn đề nhạy cảm, khi mà một đại bộ phận người dân
Campuchia, các thế lực thù địch chống phá Đảng, Nhà nước vẫn cố tình muốn bóp méo sự thật
lịch sử, phủ định chủ quyền của Việt Nam trên vùng đất Tây Nam bộ trong đó An Giang là một
trong những địa bàn trọng yếu cả về chính trị, kinh tế, quân sự.
Cùng chung với nhịp đập của tồn thế giới đó là xu thế tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế,
đồng thời cùng với chủ trương, chính sách của Đảng về đẩy mạnh phát triển dịch vụ du lịch thì
vấn đề giao lưu với văn hóa ngoại lai là không thể tránh khỏi. Sự du nhập một cách ồ ạt của văn
hóa nước ngồi đã tác động một cách mạnh mẽ đến đời sống, sinh hoạt, học tập, nghiên cứu của
thế hệ trẻ An Giang nói riêng và cả nước nói chung. Tác động của các nền văn hóa tiên tiến trên
thế giới và khu vực đã gián tiếp làm cho nền văn hóa bản địa ngày càng trở nên mờ nhạt, thế hệ
trẻ ngày càng trở nên thiếu kiến thức về văn hóa bản địa đây là một vấn đề rất quan trọng mà
những người làm công tác giáo dục không thể thờ ơ, thiếu sự định hướng cho thế hệ trẻ. Điều
này, đặt ra những khó khăn và thách thức cho đội ngũ cán bộ công chức, viên chức, giáo viên các
Trường trung học Cơ sở, Trung học Phổ thông, Sở Giáo dục và Đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo
cần chú trọng hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục và đào tạo, khuyến khích thế hệ trẻ tìm
hiểu, nghiên cứu văn hóa địa phương - văn hóa Ĩc Eo thơng qua các giờ giảng dạy lịch sử địa
phương, đây là điều rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Thực tế xã hội cho thấy, thế hệ trẻ với những đặc điểm về lứa tuổi, sức khoẻ tâm lý và
nhận thức, thường có các hành vi, lối sống, quan niệm, cảm thụ và sáng tạo văn hố riêng mà

khơng phải lúc nào cũng được thừa nhận. Lối sống hay văn hoá thanh niên là một hiện tượng văn
hoá đặc biệt gắn liền với tuổi trẻ trong đó sự sáng tạo và đổi mới ln là những đặc trưng cơ bản.
Nó làm nên bản chất của văn hóa thanh niên. Bên cạnh sự định hướng cho thanh niên tới những
sự cảm thụ văn hóa lành mạnh, cần phải tin tưởng vào bản chất tốt đẹp của thanh niên, tạo ra môi
trường thuận lợi để giao nhiệm vụ và giúp thanh niên vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc
sống. Tuy nhiên, thế hệ trẻ chúng ta chỉ biết được những giá trị văn hóa hiện tại mà thiếu đi sự
hiểu biết các nền văn hóa đã từng tồn tại trong quá khứ như “văn hóa Ĩc Eo”. Chúng ta thấy rằng
việc khơng thích tìm hiểu lịch sử văn hóa Ĩc Eo của giới trẻ nhất là học sinh - sinh viên hiện nay
cũng là một trong những biểu hiện của quá trình đi xuống trong hoạt động giáo dục lịch sử mà
6


nước ta đang gặp phải trong những năm gần đây. Lịch sử trở thành một chủ đề ít có sự cuốn hút
và bị hiểu lầm ở cách tiếp cận đối với một bộ phận không nhỏ những người trẻ tuổi khơng chỉ ở
lĩnh vực lịch sử dân tộc mà cịn ở các lĩnh vực khác của lịch sử địa phương trong đó có lịch sử
văn hóa Ĩc Eo.
Mặc dù, An Giang là địa điểm đầu tiên phát lộ những hiểu biết của chúng ta về nền văn
hóa cổ này từ năm 1944 với những cuộc khai quật của L. Malleret trên địa bàn Óc Eo - Ba Thê
thuộc vùng Thoại Sơn - An Giang, mở đầu cho quá trình tìm hiểu một nền văn hóa rực rỡ đã bị
vùi lấp bởi thời gian và đất đá suốt hàng ngàn năm. Đây là một vinh dự lớn, một niềm tự hào của
vùng đất An Giang trong lịch sử các dân tộc Việt Nam, quốc gia Việt Nam. Tuy nhiên, những
hiểu biết, thành tựu nghiên cứu của các nhà khoa học, nhà sử học đã không được chuyển tải đến
hoặc không được tiếp nhận với đầy đủ tinh thần trên đối với các thế hệ thanh thiếu niên, những
người chủ nhân tương lai của đất nước trong đó có các thế hệ thanh thiếu niên An Giang suốt hơn
70 năm qua (1945 - 2015). Thực trạng này có thể được xem xét dưới nhiều góc độ khác nhau, tuy
nhiên có thể diễn dẫn ra một số nguyên nhân sau:
- Sự thất bại trong cải cách giáo dục lịch sử.
- Sự thiếu hấp dẫn của chủ đề này đối với giới trẻ do tính thực dụng của kinh tế thị trường
và sự ít quan tâm về khoa học xã hội của giới trẻ.
- Điều kiện tiếp cận của học sinh - sinh viên An Giang cịn khó khăn do thiếu nguồn tư

liệu nghiên cứu và đời sống kinh tế xã hội của người dân An Giang chưa phát triển cao.
Thế hệ trẻ là đối tượng rất nhạy cảm với thời cuộc cho nên trong quá trình phát triển nhất
thiết cần phải được định hướng, do đó những hành động, biểu hiện của thế hệ đi trước rất dễ ảnh
hưởng đến thanh niên. Ở đây, nếu các thế hệ đi trước nghiên cứu một cách chi tiết, giải đáp
những vấn đề còn nghi ngờ sẽ là một phương thuốc hữu hiệu tạo đà cho thế hệ trẻ tiếp cận với
nền văn hóa Ĩc Eo. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc nhở: “Lấy gương người tốt, việc tốt để
hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các
tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”. Cần đẩy mạnh thực hiện các hoạt
động nhằm tạo ra môi trường học tập thuận lợi cho thế hệ trẻ nghiên cứu tìm hiểu sâu sắc hơn về
các nền văn hóa đã và đang tồn tại ở nơi thế hệ trẻ sinh sống, đồng thời góp phần củng cố thêm
niềm tin khoa học cho thế hệ trẻ An Giang trong việc nghiên cứu, khám phá, làm sáng tỏ thêm
cũng như có những phát hiện mới giúp cho việc nghiên cứu về văn hóa Ĩc Eo ngày một thuận lợi
và những bí ẩn về nền văn hóa này ngày một rõ nét. Như vậy, những nỗ lực bảo tồn và phát huy
7


giá trị di tích văn hóa Ĩc Eo - Ba Thê, bên cạnh ý nghĩa làm rõ lịch sử hình thành và phát triển
vùng đất Nam Bộ, thể hiện sự tri ân của thế hệ hôm nay đối các bậc tiền nhân, còn giúp khơi dậy
tiềm năng du lịch rất lớn. Song song, với đòi hỏi sự thống nhất trong cơng tác quản lý, khai thác
và bảo vệ di tích, thì cơng tác tun truyền cũng cần được đẩy mạnh nhằm huy động tồn xã hội
trong đó sự tham gia giữ gìn, phát huy giá trị di tích, phục vụ cho sự phát triển trong tương lai
của thế hệ trẻ là rất quan trọng.
Tóm lại, văn hóa Ĩc Eo được xem là một trong 3 nền văn hóa cổ của Việt Nam (cùng với
văn hóa Đơng Sơn và Sa Huỳnh), là di sản thực thể còn lại của Vương quốc Phù Nam - một
vương quốc được hình thành từ rất sớm ở Đơng Nam Á. Do đó, vấn đề bảo tồn và phát huy giá trị
văn hóa Ĩc Eo là quá trình giữ gìn và phát triển các giá trị văn minh nhân loại cũng như bản sắc
văn hóa của vùng đất Nam Bộ. Đây là cơ sở hiện thực trong quá trình giáo dục thế hệ trẻ hiện
nay. Mặt khác, việc nghiên cứu làm rõ lịch sử, văn hóa Óc Eo - Phù Nam là cơ sở khoa học và lý
luận để đấu tranh chống lại các luận điểm xuyên tạc, thiếu căn cứ của các thế lực thù địch về chủ
quyền lãnh thổ của Việt Nam trên vùng đất Nam Bộ.

Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước về phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa Ĩc Eo
là điều kiện thuận lợi để đẩy mạnh công tác nghiên cứu cũng như phục vụ cho sự nghiệp giáo dục
và phát huy các giá trị văn hóa tinh thần trên vùng đất An Giang nói riêng và Nam Bộ nói chung.
Điều này thể hiện rõ với việc Thủ tướng Chính phủ ra quyết định cơng nhận Khu di tích Ĩc Eo Ba Thê là Di tích cấp quốc gia đặc biệt, điều này càng cho thấy rõ sự ảnh hưởng cũng như tầm
quan trọng của văn hóa Ĩc Eo trong sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ trong điều kiện cả nước đang
tiến hành cải cách mạnh mẽ nền giáo dục hiện nay.
Tài liệu tham khảo
1. Lương Ninh (2009), Vương quốc Phù Nam, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
2. Lưu Trần Tiêu (1992), Văn hóa Óc Eo - Nhận thức và vấn đề. NCVHNT.
3. Hội sử học tỉnh An Giang (2014), Kỷ yếu Hội thảo khoa học Bảo tồn và phát huy di sản văn
hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh An Giang, Nxb An Giang.
4. Nguyễn Thị Song Thương (2014), Đời sống văn hóa của cư dân Ĩc Eo ở Tây Nam bộ (Qua tư
liệu khảo cổ học), Luận án Tiến sĩ, Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, file PDF.
5. Ủy ban Nhân dân tỉnh An Giang (2013), Địa chí An Giang, Nxb An Giang, An Giang.

8