Một số vấn đề xã hội nan giải trong quá trình đổi mới tam nông Việt Nam

Xã h i h c, s 4 – 2007

3

M t s tác đ ng xã h i c a
h i nh p kinh t qu c t vi t nam
Tr nh Duy Luân
Nguy n Xuân Mai
i m i và m c a đã đ a n c ta h i nh p ngày càng sâu và hi u qu h n vào các n n
kinh t c a khu v c và th gi i. n nay, Vi t Nam đã thi t l p quan h th ng m i v i g n 160
n c và vùng lãnh th ; thu hút FDI t các đ i tác c a g n 70 n c và vùng lãnh th ; nh n ODA
c a 45 n c và các đ nh ch tài chính qu c t ; ký 90 hi p đ nh th ng m i song ph ng, 46 hi p
đ nh khuy n khích đ u t , hi p đ nh ch ng đánh thu hai l n.
Vi c gia nh p WTO ngày 7/11/2006 là c t m c quan tr ng đánh d u m t giai đo n m i
c a quá trình này và s th a nh n c a c ng đ ng qu c t đ i v i nh ng thành công c a Vi t
Nam. Tồn b q trình đó đã đem l i nh ng thành qu và nh ng tác đ ng kinh t - xã h i tích
c c cho s phát tri n c a Vi t Nam trong h n 2 th p k qua.
Bên c nh vi c thúc đ y kinh t t ng tr ng nhanh, h i nh p kinh t qu c t đ ng th i đã
và đang có nh ng tác đ ng tr c ti p và gián ti p, tích c c l n tiêu c c v m t xã h i. Nh ng tác
đ ng này có th t ng tác v i các tác đ ng kinh t , chính tr thành nh ng h qu tích h p. Gia
t ng m c s ng, gi m nghèo s đi cùng s gia t ng s phân t ng xã h i gi a các giai t ng, nhóm
xã h i, gi a các vùng mi n. H i nh p t o ra nhi u c h i và thách th c cho các nhóm ngh
nghi p xã h i, các khu v c kinh t ; v a t ng vi c làm trong m t s l nh v c và đ a ph ng, v a
mang l i r i ro th t nghi p cho nhi u ng i. S t p trung dòng v n FDI vào các vùng kinh t
tr ng đi m, các thành ph l n làm gia t ng r ng kho ng cách phát tri n gi a các vùng ; các dịng
di c t nơng thơn vào thành th , v a góp ph n t ng c ng l c l ng s n xu t, nh ng c ng làm
c ng th ng thêm tình tr ng quá t i và nhi u v n đ xã h i t i các đô th . Nh ng m i quan h lao
đ ng gi a ng i s d ng lao đ ng n oc ngoài và ng i lao đ ng Vi t Nam trong khu v c có v n
FDI c ng s ph c t p, bi u hi n qua s l ng các cu c đình cơng ngày càng t ng, v.v…
Nh ng đi u v a phác h a trên đây cho th y tác đ ng xã h i c a quá trình h i nh p kinh
t qu c t , đ c bi t sau khi Vi t Nam gia nh p WTO, đang tr thành m t ch đ nghiên c u th i

s và c p thi t. Ti n hành các nghiên c u v ch đ này có th góp ph n cung c p các lu n ch ng
khoa h c và th c ti n cho vi c ho ch đ nh các chính sách xã h i, b o đ m s phát tri n b n v ng
đ t n c trong giai đo n hi n nay. Bài vi t này s đ c p t i m t s tác đ ng xã h i c a h i nh p
kinh t qu c t trong 5 l nh v c chính sau đây.
1. Xố đói gi m nghèo
Trong vịng 11 n m (1993 - 2004), kho ng 24 tri u ng i Vi t Nam đã thốt kh i nghèo
đói, m t n a trong giai đo n 1993 - 1998 và n a còn l i trong giai đo n 1998 - 2004. T l nghèo
n m 2004 (19,5%) ch b ng m t ph n ba so v i n m 1993 (58,1%) (3, tr. 17, 2006). Nh đó, Vi t
Nam đã v t tr c M c tiêu Phát tri n Thiên niên k (MDG) c a Liên H p qu c - gi m h n m t
n a t l ng i c c nghèo trong giai đo n dài h n 1990-2015.

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


4

Một số tác động xà hội của hội nhập kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam

Trong thành t u này, h i nh p qu c t là m t trong nh ng y u t quan tr ng thúc đ y
t ng tr ng kinh t nhanh và tr thành “đ ng l c chính đ gi m nghèo và phát tri n xã h i nói
chung Vi t Nam trong su t 2 th p k qua Vi t Nam” (6, tr. 41-47, 2006).
“M t ph n tr m t ng tr ng c a GDP tính trên đ u ng i đã giúp gi m t l nghèo
xu ng 0,55 và 0,49 đi m ph n tr m t ng ng trong hai giai đo n 1993 - 1998 và 1999 - 2004”
(3, tr. 45-46, 2006).
Ch ng h n, các doanh nghi p FDI đã đóng góp đáng k vào ngu n ngân sách đ Nhà
n c có th t ng chi tiêu ngân sách cho các l nh v c xã h i (chi m 30% ngân sách), trong đó có
các d ch v xã h i c b n nh y t , giáo d c, hay xố đói gi m nghèo, h tr các xã đ c bi t khó
kh n (12, tr. 37, 2006).
Ngu n v n ODA trong quá trình h i nh p qu c t c ng góp ph n quan tr ng vào gi m
nghèo. V i 24,7 t USD đã ký hi p đ nh, gi i ngân đ c 15,8 t USD, ho t đ ng ODA t p trung

vào phát tri n c s h t ng k thu t và xã h i, hoàn thi n th ch , xóa đói gi m nghèo. Vì v y
m t b ph n ng i nghèo, nh ng nhóm xã h i y u th đã đ c h ng l i, nâng cao đ c ý th c
và n ng l c qu n lý, c i thi n và b o v môi tr ng (2, tr. 13, 2007).
Tuy nhiên nh ng thách th c v gi m nghèo v n còn r t đáng k . K t qu gi m nghèo cha th c s b n v ng. Nhi u nhóm dân c v n bên b c a ng ng nghèo, nguy c tái nghèo khá
cao, nh t là các vùng th ng xuyên có thiên tai bão l , h n hán. Trên th c t , ch s HPI đã
gi m trong giai đo n 1999 - 2001, t 29,1 xu ng 19,9 và x p h ng HPI theo đó đ c c i thi n, t
v trí 45 lên v trí 39. Nh ng sau đó, ch s này l i t ng lên 20,0 n m 2002 và 21,2 n m 2003, v i
x p h ng t ng ng xu ng v trí 41 và 47 (6, tr. 30, 2006)
Giai đo n 1999-2003, Vi t Nam có t c đ gi m ch s HPI nhanh nh t trong khu v c.
Nh ng x p h ng HPI, Vi t Nam ch đ ng trên Mianma, Campuchia, Lào và n
. i u này
càng cho th y, m c dù có nh ng thành t u đáng k v kinh t - xã h i, Vi t Nam v n là m t n c
nghèo và c n ph i có nhi u n l c đ có th ti n k p các n c trong khu v c.
2. B t bình đ ng và phân t ng xã h i
Trong quá trình h i nh p qu c t , t ng tr ng cao, liên t c có th d n đ n gia t ng b t
bình đ ng và phân t ng xã h i. Trong khi Vi t Nam đang ph n đ u xây d ng m t xã h i v i n n
kinh t th tr ng đ nh h ng xã h i ch ngh a và công b ng xã h i đ c coi tr ng.
Nhìn t ng quát, h s Gini c a Vi t Nam t ng t 0,34 n m 1993, t ng lên 0,35 n m 1998
và 0,37 n m 2004, t c là t ng t ng đ i ít trong m t th i gian dài cho th y b t bình đ ng t ng
đ i Vi t Nam và s t ng đ ng v i các n c có cùng m c thu nh p bình quân đ u ng i d a
trên s c mua t ng đ ng. Có ngh a là s phát tri n xã h i v n còn m c t ng đ i công b ng
(3, tr. 23-24, 2006).
T ng tr ng kinh t đã chia s l i ích cho đơng đ o các t ng l p xã h i, cho đa s ng i
dân m i vùng đ t n c, trong đó có c ng i nghèo, các nhóm xã h i y u th . Tuy nhiên, v n
còn nh ng khác bi t, khơng cơng b ng, do có nh ng nhóm xã h i đ c h ng l i nhi u h n và
nh ng nhóm h ng l i ít h n, th m chí b r i ro, m t mát. B t bình đ ng tuy t đ i l i đang t ng:

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn

Trịnh Duy Luân & Nguyễn Xuân Mai

5

kho ng cỏch m c chi tiêu dùng gi a nhóm 20% giàu nh t và 20% nghèo nh t là 7 l n nh ng n m
tr c đây nay đã t ng lên 10 l n, m c dù t l b t bình đ ng trong thu nh p qua h s Gini v n
cịn m c 0,37. B t bình đ ng còn th hi n kh n ng ti p c n không đ ng đ u các d ch v xã
h i c b n nh giáo d c, y t , v.v..., đ c bi t đ i v i các nhóm nghèo, y u th và d b t n
th ng.
Nh ng nghiên c u v phân t ng xã h i trong g n 2 th p k qua cho th y: phân t ng xã
h i trong quá trình
i m i và h i nh p qu c t ngày càng gia t ng, dù r ng xã h i Vi t Nam
đang phát tri n t ng đ i công b ng so v i các n c khác có cùng trình đ phát tri n kinh t .
Hi n t ng b t bình đ ng nêu trên ch u tác đ ng tr c ti p c a h i nh p qu c t và đ u t
tr c ti p n c ngoài nh : S t p trung ngu n l c kinh t , bao g m c FDI, ODA và Nhà n c
(ngân sách, các doanh nghi p nhà n c) và khu v c t nhân, vào các vùng kinh t tr ng đi m, đ
thúc đ y t ng tr ng nhanh.
FDI t p trung vào các vùng kinh t tr ng đi m phía Nam v i 57,2% t ng v n đ ng ký và
49,6% v n th c hi n c a c n c. Vùng kinh t tr ng đi m phía B c chi m kho ng 26% t ng v n
FDI đ ng ký và 28,7% v n th c hi n. FDI trong giai đo n v a qua c ng ch y u t p trung vào
l nh v c công nghi p và xây d ng (62,4% t ng v n đ ng ký), d ch v (31,4% t ng v n đ ng ký),
mà ph n l n các đô th . i u này góp ph n làm dãn r ng b t bình đ ng gi a các vùng kinh t
tr ng đi m v i các vùng khác, gi a nông thơn và thành th , gi a các nhóm lao đ ng, gi a các
ngành ngh , các khu v c kinh t .
FDI còn tác đ ng t i b t bình đ ng xã h i qua vi c s d ng đ t (ph n l n là đ t nông
nghi p). Do b các d án đ u t n c ngoài l y đ t, m t b ph n nông dân b m t đ t canh tác,
ho c dân đô th m t sinh k quen thu c, ph i chuy n đ i ngh nghi p ho c tái đ nh c . Trong 5
n m v a qua đã có kho ng trên 700.000 ng i và g n 300.000 lao đ ng b nh h ng b i vi c
chuy n đ i đ t nơng nghi p. Trong đó, kho ng 320.000 ng i và 125.000 lao đ ng b nh h ng
tr c ti p t vi c chuy n đ i đ t cho các d án đ u t n c ngoài.

3. V n đ vi c làm và di c
Chi n l c phát tri n kinh t - xã h i 2001 - 2010 c a Vi t Nam kh ng đ nh “Gi i quy t
vi c làm là y u t quy t đ nh đ phát huy nhân t con ng i, n đ nh và phát tri n kinh t , lành
m nh xã h i, đáp ng nguy n v ng chính đáng và yêu c u b c xúc c a nhân dân” (8, tr. 210,
2004).
Theo s li u th ng kê n m 2005, Vi t Nam có 44,38 tri u lao đ ng, bao g m 11,05 tri u
lao đ ng thành th và 33,33 tri u lao đ ng nông thôn. T l th t nghi p thành th là 5,32% và t
l th i gian đ c lao đ ng nông thôn s d ng là 80,37%. Có ngh a là khu v c thành th th ng
xuyên có kho ng 588.000 ng i th t nghi p và trên 33 tri u lao đ ng nơng thơn ch có vi c làm
trong kho ng b n ph n n m th i gian lao đ ng (7, tr. 6, 2006).
Theo s li u c a MOLISA, trong giai đo n 2001 - 2005 kho ng 7,54 tri u ng i đã đ c
t o vi c làm (t ng 23,6% so v i giai đo n 1996 - 000). T l th t nghi p thành th gi m 1,1%.
T l s d ng th i gian lao đ ng khu v c nông thôn t ng 6%. T tr ng lao đ ng trong nông
nghi p gi m 2,3% so v i cu i n m 2000. Th tr ng lao đ ng có b c phát tri n, t tr ng lao
đ ng làm vi c có quan h lao đ ng đ t 28% (n m 2000: 20,56%) (13, 2006).

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


6

Một số tác động xà hội của hội nhập kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam

H i nh p kinh t v i ch báo quan tr ng là ngu n v n FDI, đã có tác đ ng quan tr ng
trong t o vi c làm và c i thi n ch t l ng ngu n nhân l c Vi t Nam.
n nay, FDI đã t o vi c làm tr c ti p cho trên 1 tri u lao đ ng và kho ng 3 đ n 4 tri u
lao đ ng gián ti p, thu hút kho ng 5% s lao đ ng m i hàng n m (trong kho ng trên 1,2 tri u lao
đ ng m i đ c gi i quy t vi c làm hàng n m) (14, tr. 36, 2006). Thu nh p c a lao đ ng trong các
doanh nghi p FDI c ng cao g p 1,7 - 2 l n so v i doanh nghi p trong n c và qua h p tác đ u t
ng i lao đ ng đ c nâng cao trình đ chuyên môn k thu t, rèn luy n tác phong công nghi p,

nâng cao n ng l c qu n lý (14, tr. 40, 2006).
Tuy nhiên c h i vi c làm đ c phân b không đ ng đ u, do FDI t p trung vào nh ng
ngành Vi t Nam có u th v lao đ ng và th tr ng nh d t may, da gi y, du l ch, xe máy, trong
khi nhi u ngành khác b b qua nh nông nghi p (ch chi m 3% t ng v n FDI) (14, tr. 5-9,
2006). i u đó góp ph n làm t ng thêm chênh l ch m c s ng, thu nh p gi a các vùng mi n, gi a
lao đ ng trong các ngành, các doanh nghi p t p trung FDI so v i các ngành, các doanh nghi p
khác.
D báo v i vi c gia nh p WTO, l ng v n FDI s ti p t c gia t ng m nh (n m 2006 là
10,2 t USD và n m 2007 đ t 20,3 t USD v n đ ng ký). Trong nh ng n m tr c m t l c l ng
lao đ ng trong khu v c này s gia t ng. Nhu c u lao đ ng ch t l ng cao c a h i nh p qu c t s
là m t thách th c l n đ i v i h th ng đào t o và phát tri n ngu n nhân l c c a Vi t Nam trong
th i gian t i. Tuy nhiên, v n ch a có đ c m t Chi n l c b o đ m s phát tri n b n v ng ngu n
nhân l c lâu dài c a đ t n c. T c là ch a có s đ u t đ y đ các ngu n l c đ có m t ngu n
nhân l c có ch t l ng cao t ng x ng, đáp ng nh ng địi h i c a q trình cơng nghi p hóa,
hi n đ i hóa đ t n c và h i nh p qu c t .
Quá trình h i nh p qu c t (v i s gia t ng và t p trung ngu n l c FDI, ODA, ki u h i,
xu t kh u lao đ ng) thúc đ y t ng tr ng kinh t và t o ra l c hút m nh m t các khu v c đô
th , các vùng kinh t tr ng đi m đã và đang kéo theo dịng ng i di c đơng đ o vào các khu v c
này. Di c đang đ c xem nh m t “chi n l c s ng” c a đông đ o lao đ ng nông thơn.
Trong vịng 5 n m 1993 - 1998, h n 1,2 tri u ng i đã di c t nông thôn vào đô th ,
các khu công nghi p và vùng kinh t tr ng đi m (T ng đi u tra dân s và nhà 1999). M t ph n
n m dân s Thành ph H Chí Minh là ng i nh p c . Trong b n n m 1997 - 2001, Hà n i có
thêm 161.000 ng i nh p c ngo i t nh, b ng dân s m t qu n (Báo Lao đ ng, 21/8/2002).
i u tra di c Vi t Nam n m 2004 cho th y lý do di c là tìm vi c làm và c i thi n đi u
ki n s ng và 89,1% các lo i di c đ u đ t đ c m c đích này. G n m t n a l c l ng di c ho t
đ ng lao đ ng gi n đ n. Nam gi i di c làm vi c trong khu v c t b n t nhân, t p th và nhà
n c, kinh t có v n n c ngồi. Cịn g n m t n a n lao đ ng di c làm vi c cho khu v c kinh
t cá th / ti u ch và m t ph n t cho khu v c FDI.
i v i khu v c FDI, 25,2% n gi i và
10,8% nam gi i di c làm vi c ngay sau khi chuy n đ n, trong khu v c kinh t này (11, tr. 33-35,

2006).
a s ng i di c đ u có thu nh p cao h n so v i tr c khi di c . Riêng nhóm di c làm
trong khu v c FDI, 88,1% có thu nh p cao h n và cao h n nhi u so v i tr c di c (11, tr. 36-44,
2006).

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


Trịnh Duy Luân & Nguyễn Xuân Mai

7

Tuy nhiờn, 45% ng i di c v n g p nhi u khó kh n khi chuy n đ n và vi c thi u ch
thích h p, sau đó là thi u đi n, n c và vi c làm. Kho ng 42% ng i di c khơng có h kh u
và nhi u ng i trong s này g p ph i các khó kh n v vay v n, tìm ki m vi c làm, đ ng ký xe
máy, thuê nhà và h c hành c a con cái (11, tr. 23-28, 2006).
4. Quan h lao đ ng trong doanh nghi p
Trong khu v c có v n đ u t n c ngoài, nh ng m i quan h xã h i m i gi a ng i s
d ng lao đ ng / gi i ch n c ngoài và ng i lao đ ng Vi t Nam đã và đang xu t hi n. i u ki n
làm vi c và đi u ki n s ng c a công nhân trong các doanh nghi p liên doanh và FDI đã tr thành
v n đ nóng nh ng n m qua.
“Hi n có kho ng 6,5% lao đ ng trong doanh nghi p FDI ph i làm vi c bình quân trên
10 ti ng/ngày, 18% làm t 8-10 ti ng, trong khi đó ch có 52% lao d ng làm vi c 8 ti ng/ngày.
Nh ng l i có kho ng 65% lao đ ng làm vi c 6 ngày/tu n, 25% làm 7 ngày/tu n” (Báo Lao đ ng,
22/8/2007).
Thêm vào đó, ng i lao đ ng Vi t Nam còn thi u hi u bi t v pháp lu t, nh t là pháp lu t
v lao đ ng. ang có nh ng khác bi t v n hóa gi a nhóm qu n lý và ng i lao đ ng trong
phong cách, t p quán làm vi c và ng x ; ho c xung đ t l i ích gi a gi i ch và ng i lao đ ng.
i m i và h i nh p qu c
K t qu là đã xu t hi n m t hi n t ng xã h i m i trong nh ng n m

t : ó là các cu c đình cơng t i các doanh nghi p, mà nguyên nhân ch y u là vi c gi i s d ng
lao đ ng vi ph m quy n l i c a công nhân đ c qui đ nh trong B Lu t lao đ ng. Trong th p
niên v a qua, theo s li u th ng kê chính th c c a T ng Liên đoàn Lao đ ng Vi t Nam, đã có
trên 1.500 cu c đình cơng c a cơng nhân di n ra t i nhi u nhà máy, doanh nghi p. Trên 90%
nh ng cu c đình cơng này x y ra t i các doanh nghi p ngồi qu c doanh, trong đó cao nh t
67,5% nh ng doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài.
S gia t ng s l ng các cu c đình cơng ph n ánh m t hi n t ng và m t quan h xã h i
m i, c ng nh v n đ t ý th c c a nh ng ng i công nhân v quy n lao đ ng, v các quy n
chính đáng và h p pháp c a h t i n i làm vi c.
Tuy nhiên, d ng nh Lu t Lao đ ng còn ch a đi u ch nh tho đáng quan h gi a ch
tr ng thu hút đ u t , đ c bi t là FDI, d a trên u th giá nhân công r và vi c b o v quy n
l i ng i lao đ ng. D ng nh chúng ta đang chú ý nhi u h n đ n thu hút đ u t đ phát tri n
trong khi các đi u kho n quy đ nh v đình cơng l i thi u tính kh thi, ch a b o v đ c c
quy n l i c a ng i s d ng lao đ ng và ng i lao đ ng. V i “đ nghiêng” nh v y, s khó có
các gi i pháp giúp hố gi i nh ng nguyên nhân c n b n d n đ n các xung đ t trong quan h lao
đ ng, bi u hi n t p trung các cu c đình cơng t i các doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài
hi n nay.
5. Phát tri n con ng

i

Trong ti n trình phát tri n và h i nh p, phát tri n con ng i Vi t Nam đã đ t đ c
nh ng thành t u nh t đ nh. Trên bình di n qu c gia, các ch s phát tri n con ng i trong giai
đo n 199 - 2004, giai đo n m r ng h i nh p qu c t , bao g m HDI, HPI, GDI đ u đã đ c c i
thi n đáng k . Các ch s c u thành c a HDI, HPI đ u đ c c i thi n. Ch s HDI c a Vi t Nam

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


8

Một số tác động xà hội của hội nhập kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam

đã t ng liên t c t 0,611 n m 1992, lên 0,689 n m 1999 và 0,731 n m 2004. Ch s GDP bình
quân đ u ng i c a Vi t Nam t ng nhanh nh t 19%, đóng góp 4,3 đi m % và đóng góp hai ph n
ba vào t c đ t ng c a HDI. (6, tr. 3-4, 2006)
Vi t Nam đã đ t đ c nhi u thành t u trong t t c các khía c nh c a đ i s ng con ng i.
V i di n bao ph ngày càng t ng, giáo d c và y t c ng có vai trị quan tr ng, đóng góp vào t ng
tr ng HDI và gi m HPI (thông qua gi m t l ng i l n không bi t ch ).
Tuy nhiên, vi c b o đ m và duy trì lâu b n ch t l ng d ch v giáo d c và y t v n là m t
v n đ đáng lo ng i. Cùng v i quá trình h i nh p, ph i ch ng nh ng l i th duy trì và làm t ng
HDI c a Vi t Nam là 2 l nh v c giáo d c và y t đang b sút gi m? H n n a, nh ng c i thi n v
các ch s HPI, HDI và GDI là ch a đ đ Vi t Nam có b c ti n th t s v phát tri n con ng i
trong so sánh x p h ng v i các n c trong khu v c. ây chính là thách th c đ i v i Vi t Nam đ
có th d n ti n k p nhi u n c trong khu v c.
*
* *
Nh ng tác đ ng xã h i c a h i nh p kinh t qu c t , gia nh p WTO, toàn c u hoá t i t ng
tr ng kinh t và phát tri n xã h i b n v ng Vi t Nam là m t quá trình ph c t p và nhi u chi u.
Bên c nh các chính sách duy trì t ng tr ng kinh t nhanh, c n có các gi i pháp chính sách tr c
m t và lâu dài đ b o đ m không làm t n h i nh ng m c tiêu phát tri n xã h i lâu dài và b n
v ng c a đ t n c.
C ng có nh ng lu n đi m lý thuy t và kinh nghi m cho r ng: m c a h i nh p, ngoài tác
đ ng t i t ng tr ng kinh t , c ng s t o s c ép thông qua c ch riêng c a nó (m t d ng nh
“bàn tay vơ hình” c a th tr ng), bu c các chính ph ph i chú ý nhi u h n đ n các v n đ xã
h i.
“Nhi u ng i cho r ng vi c ti p c n nhi u h n v i th ng m i và đ u t qu c t - hay
’toàn c u hóa’ - s d n t i cu c đua t i đáy trong chi tiêu xã h i… Nh ng th c t tr c và sau
các cu c chi n tranh th gi i cho th y đi u ng c l i. C i m h n v i th ng m i (và đ u t )
qu c t khi n các qu c gia ph i s d ng nhi u h n, ch khơng ph i ít h n, thu thu đ c cho h

tr xã h i… Th t đáng ng c nhiên là các n c m c a nhi u h n cho c nh tranh th ng m i
qu c t l i dành nhi u ti n thu h n cho chuy n kho n xã h i h n” - Peter Lindert (2004) (D n
l i t : 15, 2007).
Tuy nhiên, cho dù lu n đi m trên có ý ngh a làm d u ch ng nào v n đ đang đ t ra, thì
chính ph v n c n quan tâm nhi u h n đ n ch t l ng và tính b n v ng c a t ng tr ng, đ n vi c
chia s l i ích c a t ng tr ng cho ng i nghèo, cho nh ng nhóm xã h i y u th , d b t n
th ng trong quá trình phát tri n và h i nh p qu c t . B ng cách đó m i có th kh c ph c đ c
nh ng tác đ ng xã h i tiêu c c, ti m n c a quá trình h i nh p kinh t qu c t .
Kinh nghi m cho th y nh ng n n kinh t t ng tr ng quá “nóng” có th gây ra nh ng tác
đ ng xã h i và môi tr ng ph c t p, không d kh c ph c. Trong khi đó, Vi t Nam đang h ng
t i m c tiêu cao nh t là m t xã h i phát tri n cơng b ng, vì con ng i và b n v ng - c v kinh t ,

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn


Trịnh Duy Luân & Nguyễn Xuân Mai
xó h i v mơi tr

9

ng.

Vì v y, ph i ch ng Vi t Nam c n ph i s m đ a vào Ch ng trình ngh s qu c gia câu
h i: ã đ n lúc c n ph i h n ch và h n ch m c đ nào t c đ t ng tr ng “nóng” hi n nay, đ
c ng c các m c tiêu xã h i, m c tiêu con ng i, b o đ m ch t l ng t ng tr ng và phát tri n
b n v ng đúng nh tôn ch m c đích c a đ t n c đã đ t ra t nhi u th p k tr c đây hay ch a?

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn

10

Một số tác động xà hội của hội nhập kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam
Tài li u tham kh o

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

Vi n Nghiên c u Qu n lý Kinh t Trung ng. Vi t Nam ch đ ng và tích c c h i nh p kinh t qu c t
sau khi vào WTO. Hà N i - 2006.
Vi n Nghiên c u Qu n lý Kinh t Trung ng.
u t n c ngoài t i Vi t nam h u WTO. 2007.
MPI.Gov.Vn
Vi n Khoa h c xã h i Vi t Nam. Báo cáo c p nh p nghèo 2006. Nghèo và gi m nghèo Vi t nam giai
đo n 1993-2004. Nxb Chính tr Qu c gia. Hà N i - 2007.
V Tu n Anh. Báo cáo t ng h p d án đi u tra c b n v th c tr ng kinh t -xã h i c a các vùng và
các nhóm xã h i. Hà N i - 2006

Báo cáo chính ph t i h i ngh Nhóm t v n các nhà tài tr cho Vi t Nam Hà N i tháng 12/2006:
Phát tri n kinh t xã h i 5 n m 2006-2010 t k ho ch đ n hành đ ng. Hà N i - 2006.
Vi n Khoa h c xã h i Vi t Nam. Phát tri n con ng i Vi t nam 1999-2004. Nh ng thay đ i và xu
h ng ch y u. Nxb Chính tr Qu c gia. Hà N i - 2006.
Vi n Nghiên c u Qu n lý Kinh t Trung ng. Gi i quy t vi c làm Vi t Nam trong 5 n m 20062010. MPI.Gov.Vn
B Lao đ ng, Th− ng binh v Xã h i. Lao đ ng- vi c l m Vi t Nam 1996-2003. Hà N i - 2004.
Ban C TW T TNTNN&TS, Báo cáo s b k t qu T TNTNN&TS 2006. Nxb Th ng kê. Hà N i 12/2006.
Trung tâm thông tin và d báo kinh t xã h i qu c gia, B K ho ch và u t . T ng tr ng và xố
đói gi m nghèo Vi t Nam, thành t u, thách th c và gi i pháp. Hà N i - 5/2007
T ng c c Th ng kê, UNFPA. i u tra di c Vi t Nam n m 2004: Ch t l ng cu c s ng c a ng i di
c .
Vi n Nghiên c u Qu n lý Kinh t Trung ng. Tác đ ng c a FDI t i t ng tr ng kinh t
Vi t Nam.
Hà N i - 2006.
B Lao đ ng, Th ng binh và Xã h i. Báo cáo tình hình th c hi n n m 2005 và tri n khai nhi m v ,
k ho ch n m 2006 v lao đ ng, ng i có cơng và xã h i. 2006.
Vi n Nghiên c u Qu n lý Kinh t Trung ng. Báo cáo đánh giá chính sách khuy n khích đ u t tr c
ti p n c ngoài t góc đ phát tri n b n v ng. Hà N i - 2006.
Jonathan Pincus. Some Social Policy Issues over the Long Period. Paper presented at the workshop
“Reforming Social Security System in Vietnam”. Hanoi, August 2007.

B n quy n thu c Vi n Xã h i h c www.ios.org.vn