Tài liệu Làm quen VB-6-LÝ DO CHỌN VISUAL BASIC pdf

LÝ DO CHỌN VISUAL BASIC
K ỹ thuật tin học phát triển nhanh khủng khiếp trong 10 năm qua. Những từ ngữ
như Object Oriented Programming, Client/Server, TCP/IP, Windows GUI, ActiveX,
Java, http .v.v.. bây giờ rất quen thuộc với mọi người gần gũi với tin học. Vấn đề đặt
ra cho chúng ta là nếu kỹ thuật đã nhiều lại dễ lỗi thời thì chúng ta nên đeo theo thứ
nào để khỏi uổng công và luôn luôn bắt kịp với trào lưu tin học cận đại.
Rất tiếc là chúng ta không có căn bản về chiêm tinh nên không ai dám đoan chắc
rằng trường phái nào sẽ trở thành bá chủ võ lâm tin học. Vì chưa chắc một sản phẩm,
ngôn ngữ hay tiêu chuẩn nào hay mà sẽ trở nên thịnh hành. Thí dụ như Operating
System OS/2 của IBM được nhiều người khen nhưng nó chưa thật sự ra đời đã bị chết
ngủm rồi. Còn Unix Operating Systems đã có gần 30 năm nay nhưng nó bị Microsoft
Windows lấn áp mãi cho đến khi Linux trưởng thành.
Do đó ở đây ta sẽ tạm bàn về tương lai thôi. Khi nào có thêm những dự kiện mới, cái
nhìn của chúng ta cần phải được xét lại. Nếu không có ngày sắp nhỏ sẽ chê chúng ta
là cổ lỗ hủ.
Ảnh hưởng của Microsoft
Sự chọn lựa kỹ thuật tin học để theo đuổi dĩ nhiên sẽ tùy thuộc vào mục tiêu của
chúng ta. Nếu cho một người chỉ phụ trách công việc văn phòng thì có lẽ
MSWindows98 với MSOffice97, hay gia đình 2000 của Microsoft, sẽ đáp ứng đầy đủ
các nhu cầu rồi. Vì MSWindows dễ dùng nhất nên nó sẽ tiếp tục nắm một vị trí
thượng phong trong nhiều năm nữa. Khi những người xử dụng MSOffice muốn tự
động hóa các nhu liệu áp dụng nầy hơn thì sẽ có công ăn việc làm cho những người
biết VBA (Visual Basic for Application).
VBA là ngôn ngữ Macro nằm phía sau tất cả các nhu liệu áp dụng dùng trong văn
phòng của Microsoft. Việc dùng VBA là một quyết định chiến lược của Microsoft. Vì
VBA dễ học và dễ dùng nên nhiều người đã tự học Visual Basic mà không biết. Đến
khi khám phá ra VBA mà họ đã biết viết là một phần lớn của ngôn ngữ MS Visual
Basic họ sẽ thấy ngạc nhiên một cách vui mừng và hoan nghênh VB là ngôn ngữ thảo
chương chính mà họ sẽ dùng cho mọi trường hợp.
Chiếm Thị Trường
Tưởng cần nhắc lại là trước khi có MSWindows đã có Apple MacIntosh rồi. Apple

MacIntosh rất thông dụng từ khi nó được tiếp thị với giá $3.000, thay thế máy Lisa
(chị của MacIntosh với giá $10.000 một cái). Sự thành công của AppleMac cho thấy
người xử dụng rất thích một máy tính dễ dùng. Trong lúc Apple hốt bạc bằng cách giữ
giá cao và không cho ai khác chế một máy nào giống (clone), thì Microsoft lẵng lặng
đổ tiền lời từ MSDos vào việc triển khai MSWindows.
Khi MSWindows 3.0 ra đời để biến một máy IBM compatible nửa giá máy AppleMac
thành một máy giống MacIntosh thì Microsoft như đã bước vào khúc quanh mới và
phần còn lại là lịch sữ mà tất cả chúng ta đều biết.
Từ đó, vì Microsoft là công ty lớn nhất triển khai nhu liệu áp dụng cho AppleMac, nên
mỗi lần cho ra thị trường một nhu liệu, Microsoft cố ý để Version của MSWindows
được bán trước Version của AppleMac sáu tháng. Thế là đủ làm AppleMac khó thở rồi.
Có người nói sở dỉ Operating System OS/2 không thọ là vì IBM dại dột nhờ Microsoft
triển khai OS/2. Với trăm phương, ngàn kế để cho OS/2 ra đời chậm hơn một Version
tương đương của MSWindows, Microsoft luôn luôn ăn trước và chỉ dành cho IBM
những gì sót lại.
Với sức mạnh tài chánh ghê gớm, Microsoft có thể mua chuộc hầu như bất cứ một tay
tổ (guru) thảo chương nào. Nếu không được thì họ mua cả công ty để dùng ngay nhu
liệu của công ty ấy. Điển hình là Lantastic, một công ty bán nhu liệu dùng cho mạng
lưới địa phương (Local Area Network) và Frontpage, một nhu liệu rất dễ xài dùng để
làm Webpage cho Internet.
Hai Bảo Bối
Hai kỹ thuật chính của Microsoft là ActiveX và ADO (Active Data Object).
ActiveX là cái tên tiếp thị rất "kêu" để nói về việc dùng nhu liệu như từng cục nhỏ ta
có thể ráp lại với nhau. Mỗi cục là một Object, như một loại thầu chuyên trị một dịch
vụ nào. Sở dĩ ta gọi là thầu, chớ không gọi là chuyên viên là vì thầu là người chịu
trách nhiệm về mọi vấn đề, dĩ nhiên kể cả mua sắm các vật liệu cần thiết cho công
việc. Ta có thể tưởng tượng Microsoft triển khai 800 ActiveX, rồi lấy ra trong đó 600
ActiveX đễ dùng cho MSWord,570 ActiveX cho MSExcel và 700 cho MSAccess; nhiều
ActiveX được dùng trong cả hai hay ba nhu liệu.
Để giúp cho ActiveX trở thành một chuẩn, Microsoft tình nguyện giúp đở các công ty

nhu liệu triển khai ActiveX để dùng cho MSWindows.
Thường thường, khi nói đến một
tiêu chuẩn
là ta cần nhiều người hay kỹ nghệ công
nhận và dùng. Nhưng khi một công ty lớn quá nó chỉ cần đẩy mạnh và gây ảnh
hưởng để người khác chạy theo là cũng có một chuẩn, nhưng gọi là chuẩn IBM,
chuẩn Netscape hay chuẩn Microsoft, chớ không phải chuẩn kỹ nghệ hay chuẩn quốc
tế. Dầu không phải là một chuẩn quốc tế, được một ủy ban làm việc dựa vào sự tham
khảo sâu rộng trong kỹ nghệ, chuẩn của một công ty lớn vẫn có thể khuynh đảo thị
trường như thường.
Nếu bạn dùng ActiveX trong một nhu liệu mình triển khai bạn sẽ thấy sự lợi ích của nó
rất đáng kể. Nhưng ActiveX cũng có một số trở ngại như sau:
1. ActiveX cần phải được đăng ký (ghi vô registry) với MSWindows trước
khi dùng, và có khi chỉ vì lộn bản phát hành (Version ) mà làm bạn mất
ăn, mất ngủ. Đối với những ai lo yểm trợ (support), thì giữ cho đúng
Version của các ActiveX trong mỗi máy là chuyện nhức đầu.
2. Nếu cần phải đăng ký ActiveX trên máy người khác (thí dụ như bạn
muốn cài (install) vài ActiveX lên máy của Internet Service Provider để
dùng trong Active Server Pages) lại là cả một vấn đề vì lý do an ninh
(security) của máy người ta. Người ta không biết chắc là có ActiveX nào
của bạn vô ý xóa bỏ hồ sơ nào đó trên máy người ta không.
3. Có khi cần download ActiveX xuống để dùng trong WebBrowser nhưng
người xử dụng không đồng ý. Do đó việc đính kèm ActiveX trong
Webpage không được thịnh hành lắm.
4. ActiveX chỉ dùng trong MSWindows mà thôi. Nói ngay, ai dại gì yểm trợ
ActiveX trên Operating System của người ta.
ADO là một bộ tam xên (có 3 cái đi chung) ActiveX. Trước đây ta có ODBC (Open
Database Connectivity) là một chuẩn của Microsoft để giúp ta đọc/viết tất cả những
loại cơ sỡ dữ liệu (Database), bằng cách dùng ngôn ngữ chuẩn SQL (Structured Query
Language) chung với một ODBC Driver (chương trình đọc/viết Database) cho đúng

loại Database. ADO gói ODBC lại để cho phép ta viết chương trình bằng Visual Basic
thay vì SQL.
ADO đi xa hơn ODBC ở chỗ cho phép ta đọc/viết tất cả những loại cơ sỡ dữ liệu, ngay
cả khi dữ liệu chỉ là những điện thư (Email) hay những hàng chữ chứa các dữ liệu
ngăn cách bằng những dấu phẩy (comma separated values).
Cách thảo chương xào nấu Database một cách tổng quát như thế nầy không bị ảnh
hưởng gì cả khi ta cần phải thay đổi loại Database (thí dụ từ Sybase qua Oracle hay
SQL Server chỉ cần đổi ODBC Driver và sửa một câu chương trình duy nhất, chỗ làm
Connection với Database ).
Ngoài ra, ta có thể dùng cùng một cách thảo chương nầy đối với cơ sở dữ liệu cho
việc triển khai nhu liệu trên Internet hay cho WindowCE (Windows Consumer
Electronic) trong các máy tính bỏ túi.
Visual Basic 6.0, tiện dụng và hiệu năng
Phải công nhận là Visual Basic của Microsoft giúp rất nhiều người trở thành thảo
chương viên. Với Visual Basic, việc triển khai nhu liệu cho MSWindows rất tự nhiên và
dễ làm. Những rắc rối của MSWindows đều được che lại hết và thảo chương những
liên hệ với MSWindows đều tương đối đơn giản.
Tưởng cũng cần nhắc lại ở đây, Bill Gates là người giới thiệu ngôn ngữ Basic vào máy
vi tính dưới dạng MSBasic. MSBasic biến một máy vi tính không có Operating System
thành một dụng cụ hữu ích, ngay cả khi chưa có Operating System CP/M hay MSDos.
Lần lần MSBasic trở nên giống Pascal hơn và đổi tên là QuickBasic, nhưng nó chỉ dùng
cho MSDos. Khi MSWindows trở nên thịnh hành, trong thời gian đầu không có ngôn
ngữ nào tiện dụng cho việc triển khai nhu liệu áp dụng cho MSWindow.
Dầu vậy, ít ai than phiền vì đó cũng là kinh nghiệm trên AppleMac. Ngày xưa muốn
viết một chương trình đơn giản trên máy AppleMac người ta phải đọc cả một bộ sách
của Apple Macintosh. Ai nấy đều ngao ngán than phiền:"Tôi đâu có ý định lấy bằng
Tấn Sĩ về lập trình!"
Thế rồi có một Alan Cooper phát minh ra Visual Basic, cho lập trình viên một môi
trường triển khai dễ hiểu, dễ dùng, với những hình ảnh (Controls) dễ sắp đặt trên
MSWindows. Đằng sau những hình ảnh ấy, nếu ta cần xử lý cảnh huống nào thì viết

QuickBasic. Vì Basic nằm gần trái tim của Bill Gates, nên khi Alan Cooper, tổ sư về
GUI, giới thiệu một môi trường triển khai Basic tuyệt vời cho Bill Gates thì Microsoft
ôm chầm lấy Visual Basic ngay và phần còn lại là lịch sữ sự thành công của VB.
Có người cho rằng VB không phải là một ngôn ngữ lập trình đàng hoàng, chẳng hạn
như khi đem nó ra so sánh với C++. Hồi đầu thập niên 1970, giáo sư N.Wirth (Thụy
Sĩ) phát minh ngôn ngữ Pascal để dạy sinh viên những kỹ thuật về lập trình. Sự khác
biệt chính giữa Pascal với Fortran, Cobol hay Basic thời bấy giờ là nó có cấu trúc
(structural). Tức là nó có IF..THEN..ELSE, WHILE.. DO.., REPEAT..UNTIL.., CASE
OF..với từng khúc lập trình nằm giữa BEGIN và END thận trọng. Với Pascal ta có thể
tránh lập trình với mệnh lệnh GOTO thường thấy trong Fortran và Basic, mà nếu
không khéo nhu liệu của mình sẽ giống như bánh tầm (spaghetti code).
Pascal trong dạng đó không đầy đủ các phương tiện để dùng cho các áp dụng thực
tế. Mãi đến khi Borland cho ra Turbo Pascal khoảng giữa thập niên 1980 người ta mới
có một ngôn ngữ Pascal đàng hoàng trên PC. Do đó Turbo Pascal được xem như
Chuẩn Kỹ nghệ (Industry Standard) cho ngôn ngữ Pascal.
So với Turbo Pascal thì VB không khác bao nhiêu. Sau nầy Turbo Pascal biến dạng
qua Object Pascal, rồi thành Delphi (bắt chước VB) thì ta có một đối thủ Pascal xứng
đáng cho VB.
Nhìn từ quan điểm kỹ thuật lập trình (Software Engineering) thì Delphi hay hơn VB,
nhưng môi trường triển khai Delphi của Borland khó dùng, dễ té và đòi hỏi người xử
dụng phải biết nhiều về lý thuyết nằm phía sau ngôn ngữ.
Người ta thích Delphi hay VB tùy theo thị hiếu cá nhân. Một đặc điểm của VB mà ít ai
để ý là người xử dụng không nên tuyên bố loại dữ liệu (data type) của các Variables
(những chỗ chứa dữ liệu tạm thời trong trí máy tính để xử lý). Đây là điều tối kỵ trong
kỹ thuật lập trình và nó có vẻ đi ngược với nguyên tắc nhờ Compiler (nhu liệu biến
chương trình ta viết ra ngôn ngữ máy) kiểm soát cách dùng các loại dữ liệu trong
Variables.
Thế mà đó là lý do khiến VB dễ dùng cho những người mới học. VB thích dùng một
loại dữ liệu tổng quát cho mọi thứ gọi là Variant. Nó là loại dữ liệu duy nhất được yểm
trợ trong VBScript (dùng cho Internet) và WindowsCE (dùng cho máy tính bỏ túi) . VB

không nhắc gì đến Integer, Float, Character hay Boolean.
Cần nhớ là VB được chế ra để dùng cho MSWindows. Trong khi đó C++ là một ngôn
ngữ lập trình thuần túy được đặt ra để giải quyết nhiều khuyết điểm của C và không
đá động gì đến Windows. Do đó, ngay cả MSVisual C++ cũng không tiện dụng bằng
VB. Có người chê C++ khó học quá. Có lẽ vì C++ khó mà ít người chịu học, một
trường hợp cổ điển như một thiếu nữ quá đẹp và tài ba nên không ai dám hỏi cưới vì
sợ điều khiển không nổi. Nói tóm lại, Microsoft đối đải với các thảo chương viên như
"con nhà giàu".
Ngược lại chuyện gì VB không dọn sẵn thì tuy thảo chương viên có thể tìm ra cách
thực hiện được, nhưng nó không đơn giản.
Đối với thảo chương viên VB, MSWindows gần như là một hộp đen (blackbox). Những
gì VB không có sẵn thì phải dùng API (Application Programming Interface) để nhờ
Windows thực hiện.
Muốn phân phối công tác lập trình cho một dự án VB lớn cách mạch lạc ta có thể thiết
kế nhu liệu VB bằng cách triển khai những Class, một loại Object không có hình. Dầu
vậy, bạn có thể dùng VB cho mọi áp dụng từ Database cho đến Communications (viển
thông), Real-time (để điều khiển các nhà máy).
Nghe nói Visual Basic V7.0 sẽ là thật sự Object Oriented. Tức là ta có thể cho một
Object ra đời (instantiate) bằng nhiều cách khác nhau, gọi là Đa diện (Polymorphism)
và có thể gói một Object lại, thêm thắt, sửa đổi chút đỉnh để có một Object mới thích
hợp hơn, gọi là Thừa kế (Inheritance).
Vì ta có thể dùng VB để triển khai mọi thứ, kể cả ActiveX và dùng VBScript, một ngôn
ngữ em của VB, để triển khai nhu liệu cho Web, tương lai của VB chắc sẽ vẫn còn
sáng lạng.
Lập Trình cho Internet Nếu các nhu liệu ta triển khai chỉ dùng lẩn quẩn trong nhà,
trong hảng thì chắc Microsoft sẽ vĩnh viển làm minh chủ võ lâm. Trong những áp
dụng có cơ sỡ dữ liệu lớn bây giờ Microsoft có WindowsNT và SQLServer. SQLServer
là một cơ sở dữ liệu Microsoft mua từ Sybase. SQLServer đã trưởng thành và đang
rượt theo Oracle để dành thị trường vì nó rẻ hơn.
Trong khi đó WindowsNT đã trở nên thịnh hành trong các văn phòng và lấn các hệ

thống máy tính khác, kể cả UNIX. Về mạng (network) WindowsNT đã trưởng thành,
chửng chạc (ít té) và chiếm thị trường của Novell từ từ.
Tự nhiên, trong vòng 5 năm qua, Internet trở nên thịnh hành và làm thay đổi cuộc
diện vi tính hoàn toàn. Bây giờ lập trình không phải chỉ có Windows GUI (Graphical
User Interface) và mạng (Local Area và Wide Area Network), nơi chỉ cần sản phẩm
nhu liệu của một hệ thống duy nhất, thường thường là từ một công ty với những
chuẩn vi tính của riêng họ. Với Internet, mỗi chuẩn phải là của công chúng, Chuẩn Kỹ
nghệ.
Các bộ phận dự phần vào một cuộc trao đổi dữ liệu trên Internet không nhất thiết
phải được sản xuất bởi cùng một công ty, miễn là các nơi đều dùng cách gởi dữ liệu
TCP/IP (Transport Control Protocol/ Internet Protocol) và cách sắp xếp dữ liệu http
(Hypertext Transfer Protocol).
Thí dụ một trang Web do WebServer Apache gởi đi từ một máy tính chạy UNIX sẽ
đưọc vui vẻ đón nhận và trình bày trên một PC/MSWindows với Internet Explorer hay
AppleMac với Netscape.
Kế đó người ta chưa thoả mãn với một số trang tài liệu hay hình ảnh lấy từ
WebServer. Họ muốn mua hàng hóa, dặn vé phi cơ bằng Internet luôn. Tức là nhu
liệu dùng trong máy PC hay trên mạng địa phương (Local Area Network) không còn
thích hợp nữa. Nhu cầu mới là nhu liệu ta triển khai sẽ được cài vào WebServer để
phục vụ khách hàng. Cơ sở dữ liệu của hệ thống cũng phải để nằm trong một mạng
gần Webserver để nhu liệu ta đọc/viết.
Các địch thủ của Microsoft
Ở đời muốn người ta ghét chỉ cần chơi nổi. Microsoft đã thành công, giàu có mà lại
tìm cách để khiến tất cả mọi người tùy thuộc vào nó.
Sau khi coi thường sự thịnh hành của Internet, để Netscape qua mặt trong việc sản
xuất một WebBrowser tiện dụng, Microsoft rượt theo bằng cách biếu không Internet
Explorer Browser. Chiến lược của Microsoft là bắt mọi người phải lệ thuộc vào những
kỹ thuật của họ, còn nếu đối thủ có sản phẩm nào đe dọa thì Microsoft biếu không
sản phẩm tương đương mà Microsoft triển khai.
Hành động nầy thúc đẩy tất cả mọi đối thủ của Microsoft liên kết nhau để chống lại

tay bá chủ võ lâm. Ta thấy trong đó có các cao thủ như IBM, SUN Microsystems,
Oracle, Netscape.vv.. Trong khi IBM bắt cá hai tay, vừa ủng hộ, vừa chống Microsoft,
các công ty khác coi như tuyên chiến với Microsoft.
Oracle, một công ty chuyên bán Cơ sỡ dữ liệu, muốn mọi người dùng một máy tính
với Browser đơn giản để download một nhu liệu từ Webserver xuống để dùng. Như
thế máy tính đó không cần phải là PC/MSWindows với Internet Explorer. Người xử
dụng không cần phải mua MSOffice, họ chỉ trả tiền mướn nhu liệu họ dùng khi
download từ Internet. Họ sẽ không còn phải nhức đầu mỗi lần cài một Version mới
(upgrade). Cái máy tính nho nhỏ đó được gọi là Network Computer, thay vì PC.
Nhưng việc nầy Oracle và các đồng minh thất bại, có lẽ vì Network Computer tuy rất
đơn giản so với PC (thí dụ như không có dĩa cứng) nhưng tốn kém gần bằng một PC.
Ngoài ra người xử dụng cảm thấy an lòng hơn khi chứa các dữ liệu quan trọng trong