Kim Lun Tác gi: Trn Phò
www.vietkiem.com
1
Kim Lun
Trn Phò
Khi thc hin k hoch mu sát vua Tn, Thái t an đã m cuc trng
thu rng rãi nhiu loi "try th" sc bén trong thiên h. Nh th mi đc
ngn dao gm ca T phu nhân, ngi nc Triu. Sau khi nhn v khí li
hi này, Kinh Kha du nó trong bn đ nc Yên s dâng lên Tn vng. Vì
kim lóe sáng, Tn vng phát hin đc. Kinh Kha ra tay, Tn Thy
Hoàng tránh đc. Do đeo kim quá dài, Tn Thy Hoàng không th rút
kim kp thi. Hai ngi qun tho nhau quanh tr cung đin. n khi rút
đc v khí, ch cn mt đng kim, Tn Thy Hoàng đã cht đt chân trái
ca Kinh Kha.
1. Kim ngha:
Trong Thích khách lit truyn, "S ký" ca T Mã Thiên gi v khí ca
Kinh Kha là"T lý kim" (kim trong tay áo) vì nó rt ngn, tin ct giu khi
thích khách. Trong v khí c đi ca Trung Quc, kim có m danh "bách
nhn chi quân" (vua ca các binh khí). Kim xut hin t trc thi Ân
Thng. Vào thi Xuân thu Chin Quc, phong tc đeo kim và đu kim
đã tr nên thnh hành, lý lun kim thut cng phát trin tng ng. i
Hán, nhiu ngi ni ting thiên h nh kim thut. i Tu- ng, hình
thc kim vô cùng phong phú và tinh m, to nh hng sâu sc đn đi
sau, vì th đc tng bit danh "t kim" (Thy t loài kim).
Ngoài tính cách là binh khí đ ch ng k thù, là khí gii đ rèn lun võ
ngh, kim còn đc ngi xa s dng theo nhiu ý ngha khác nhau. Mt
là tng trng cho quyn lc và đa v. Chng hn, hoàng đ trao "Thng
phng kim" cho v đi thn thân tín vi quyn "tin trm hu tu". Hai là
biu tng ca "pháp lc" do các nhà s, đo s thc hin, kim có th n
thân, hàng yêu, sát qu, có kh nng ly th cp t ngoài ngàn dm. Ba là
tiêu chí rõ ràng nht v đng cp trong các hình thc l nghi. Th tch c ghi
chép rt c th v ch đ đeo kim: tui tác, đa v khác nhau s đeo kim
khác nhau. Bn là đeo kim nh mt cách trang sc trang nhã. Vì th, các
vn nhân, hc s thi c đi thng đeo kim đ biu th tính cách cao nhã.
Kim Lun Tác gi: Trn Phò
www.vietkiem.com
2
V mt kim thut, có th phân loi: Thái cc kim (Bát quái kim), Thái
t kim, Võ ng kim, Côn Lôn kim, Côn Ngô kim, Nga Mi kim, Tam
tài kim (Tam hp kim), Tht tinh kim, Tam thp kim, Bát tiên kim, t
Ma kim, Thông bi kim, Thun dng kim, Kim cng kim, Thanh
long kim, Thanh bình kim, Thanh hng kim, Phi hng kim, Long hình
kim, Bàn long kim, Long phng kim. . .
2. Kim ph:
Sau đây chúng ta s nhn din mt s c kim ni ting trong gii giang
h.
- T vi kim: "T vi" đng đu trong các vì sao. Khng T là ngi khi
xng và đnh hình hc thuyt Nho giáo, khin Nho giáo tr thành truyn
thng vn hóa Trung Hoa. Trên phng din đo đc và hc thut, Khng
T đc coi là ngôi sao dn dt s phát trin vn hóa Trung Quc. Do đó
khi chu du lit quc, bc "chí thánh tiên s" đc mnh danh là "T vi
kim". Vì vy , T vi kim đc coi là mt loi kim ca nhân vn.
- Côn Ngô kim: ây là ngn kim xut hin vào thi Chu Mc Vng.
Tài liu Thp Châu ký cho bit: "Lu Châu ti Tây Hi, rng 3000 dm,
cách b bin phía ông 19000 dm. Ni đây có ngn núi tên Côn Ngô. Bin
đá đây thành thép đ làm kim. Kim chiu sáng nh Thy tinh, cht đá,
chém ngc nh pht bùn". Trong Thp di ký, Côn Ngô kim đc miêu t
nh sau: "Núi Côn Ngô có nhiu vàng đ, sc nh la. Xa Hoàng pht
Sy Vu đã bày binh b trn ti đây. ào sâu 100 trng, không thy sui,
ch thy la chiu hào quang nh sao, trong đt có nhiu sc đ nh son.
Luyn đá thành đng, sc đng xanh và bén nhn". Hai b c th có nhiu
chi tit khác nhau, nhng cng gp nhau đa dim Côn Ngô. iu đó
chng t kim Côn Ngô đc rèn đúc t vt liu núi Côn Ngô.
- Thái cc kim: Cng đc gi là Bát quái kim. Thái cc, Bát quái đu
là "chí bo" ca o gia. Thái cc kim kt tinh t ý ngha và hình nh ca
Tam Sn, Ng Nhc và Bát quái, tri qua s vn đng ca lng nghi, T
tng theo s tim tin ca Dch lý. Do đó, Thái cc kim là v khí trng
yu ca o gia trong vic tr tà, h thân, luyn đo. Vì th, ngi sáng lp
Kim Lun Tác gi: Trn Phò
www.vietkiem.com
3
kim pháp Thái cc cng dung nhp ý hình Thái cc vào kim thut, to nên
sc thái đc thù cho Thái cc kim. Khác vi các loi kim dng mãnh khác,
Thái cc kim ch ng đi phng bng chiêu thc ly tnh ch đng, ly
nhu khc cng, ly ít đch nhiu.
- Kinh hng kim: ây là kim pháp xut phát t Thiu Lâm t. Do kim
pháp bin hóa thiên hình vn trng nh chic cu vng, ngi ta đt tên nh
th (ch"hng" đây có ngha là cu vng). Trong kim pháp có 9 dng
thc"mu kim" (kim m). Mi dng thc kim m tng sinh mt s"t
kim" (kim con). T đó, kim pháp bin hóa muôn hình, muôn v, tin
công thóai th nhanh nh chp, không có ch h và không có lúc dng.
Nht là cách thc tip kim trong thao tác cui cùng: tay phi tung kim lên
không, kim chuyn đng tít mù, tay trái đón kim mt cách điu ngh.
Tuyt chiêu này đc gi là "Phi long kinh hng" đ hình nh hóa nét uyn
chuyn, bin hóa nh con rng bay qua by sc cu vng.
- Bàn long kim: Bàn long kim có hai hình thc. Mt là "ng kim"
dành cho bc hoàng đ, vì có khc hình con rng cun mình. Thi xa, ch
có vua mi có quyn dùng phù hiu này. Ngoài ra, đ biu th "thánh ân"
hoàng đ s trao cho v đi thn có công to hoc có nhim v thay mt vua
mt thanh"Thng phng bo kim" có khc hình rng. Hai là kim ca
vn nhân, đc mnh danh là "khóai kim", có trang sc hình rng cun
tròn ni bao kim. Ch tuyt vi ca loi kim này là"ly công làm th", có
th ng phó hu hiu trong mi khong cách vi đi phng.
- Tam tài kim: Cng đc gi là "Tam hp kim", vi trang trí hình đu
cp. Thi xa các dng tng đu mang loi kim này đ biu th sc mnh
vô đch. Hn na, "Tam tài gm 3 yu t c bn: thiên, đa , nhân. Do đó khi
ra trn, các tng lãnh mang kim "Tam tài" vi ý ngha "th thiên hành
đo", thun lòng tri, hp lòng ngi.
- Hàng long kim và Phc yêu tht tinh kim: ây là hai loi kim có liên
quan sâu xa đén o giáo và Pht giáo. Có ngi gi chung hai loi kim
trên là"Thanh long - Bch h kim". Trên thanh "Hàng long kim" có khc
hình Nam đu ng tinh. Trên thanh "Phc yêu tht tinh kim" có khc hình
Bc đu tht tinh.
- Thun dng kim: Tng truyn đây là kim ca o gia Bc phái. Lã
ng Tân- mt trong "bát tiên"- t Lã Thun Dng, yêu thanh kim này
Kim Lun Tác gi: Trn Phò
www.vietkiem.com
4
nh chính bn thân mình. Bt k lên núi hay xung bin, Lã ng Tân đu
không ri kim- Vì th kim đc đt tên"Thun Dng kim" là ly ni
hàm Lng nghi, T tng ca Dch lý đ biu đt chính khí ho nhiên nh
câu chuyn v Lã ng Tân.
- T lý kim: ó là loi dao gm thi c, cng đc gi là "Ng trng
kim" (kim giu trong rut cá) vi đc đim cc nh đ có th du trong
tay áo, nhm tn công bt ng nh trng hp thích khách. Tên gi "Ng
trng kim" bt đu t câu chuên Chuyên Ch trong Thích khách lit
truyn ( git đc Vng Liêu, Chuyên Ch phi hc làm món cá tht
điu ngh và giu v khí trong bng cá).
3. Danh kim và bo kim:
Danh kim thng là vt k nim ca ngi đúc kim hoc là ngi u
thác. đt tên cho kim, các nhà đúc kim có th s dng đa danh, nhân
danh hoc đc tính ca kim. Chng hn "Côn Ngôkim" bt ngun t đa
danh; "Thun Dng kim" bt ngun t nhân danh; "Hàng long kim" bt
ngun t đc tính. .
Bo kim gn lin vi anh hùng, hip khách, ngha s. Nhng thanh kim
ca nhng anh hùng dc gi là bo kim, nh: đao kim ca Quan Công,
Vn Thiên Tng. . Bo kim trong lch s c đi Trung Quc còn là nhng
thanh kim đc nht vô nh, gn lin vi nhng câu chuyn ly kì, đôi khi pha
máu sc thn thoi. ó là trng hp các thanh kim tr danh thiên h: Can
Tng Mc Da, Long Tuyn Thái...
úc đc nhng thanh bo kim là c mt công trình công phu, nhiu
khi phi hy sinh c con ngi. Mt trong nhng điu kin c bn đ đúc bo
kim là. . . thi tit! Trong mt nm, hai mùa thích hp nht cho vic đúc
kim là mùa xuân và mùa thu. Mùa h tri quá nóng, mùa đông âm quá
thnh đu nh hng dn cht liu đúc kim. Tháng 5 và tháng 7 âm lch là
ti k trong vic đúc kim. Vì tháng 5 tri cc nóng, d tích t các loi đc
khí (đc nguyt); tháng 7 là "qu nguyt" - đi din cho tà khí- không thích
hp vi bn cht chính ngha ca kim.