Tài liệu NGUYÊN LÝ VÀ THỰC HÀNH BẢO HIỂM -ĐẾ CHẾ BẮT ĐẦU TỪ QUÁN CÀ PHÊ ppt

TƯ LIỆU HỌC TẬP NGHIÊN CỨU CHUYÊN NGÀNH


Nguyễn Tiến Hùng
Bộ Môn Bảo Hiểm ðại Học Kinh Tế TP.HCM
1
ðế chế bắt ñầu từ quán cà phê
(Nguồn lưu trữ:
Nếu có dịp ghé ñến tòa nhà trụ sở của Lloyd’s hôm nay, tại London (Anh), khách tham quan sẽ có
dịp chiêm ngưỡng quyển nhật ký từ năm 1912, trưng bày trong tủ kính, ñược mở tại trang ghi lại
sự kiện con tàu huyền thoại Titanic bị ñắm.
ðó thực sự là một mốc lịch sử bi hùng của Lloyd’s, khi phải chi trả ñến ñồng bảng cuối cùng cho thảm
họa, và lại bắt ñầu vươn lên từ hoang tàn thành một thị trường bảo hiểm lớn nhất thế giới như ngày nay.
Edward Lloyd (1648-1713), là một thuyền trưởng về hưu, cùng gia ñình chuyển về London và mở quán
cà phê Lloyd vào năm 1680 tại phố Tower. Cuối năm 1691, Edward Lloyd chuyển về nhà số 16 phố
Lombard, ngay tại trung tâm của giới kinh doanh.
Tất cả bắt ñầu từ quán cà phê
Vào thế kỷ 16-17, London như một trung tâm thương mại. Tại thời ñiểm ñó rất ít doanh nhân tại London
có văn phòng riêng. Họ thường tiến hành kinh doanh tại Sở giao dịch. Tuy nhiên các tin tức và thông tin
lại ñược thu thập tại các quán cà phê. Quán cà phê Lloyd chuyên về các thông tin liên quan ñến vận tải
biển. Nhờ có uy tín bởi các thông tin rất tin cậy về hoạt ñộng hàng hải có ñược từ các khách hàng và bạn
bè, là các thuyền trưởng, thương nhân và chủ tàu, quán cà phê Lloyd’s ñã trở thành ñịa ñiểm nổi tiếng về
dịch vụ bảo hiểm hàng hải.
Các thương nhân, chủ tàu, nhà bảo hiểm, ñã chọn quán cà phê Lloyd’s ñể gặp gỡ, tìm hiểu thông tin và
làm thủ tục bảo hiểm cho các con tàu và hàng hóa của mình. Trước ñó, các hoạt ñộng dịch vụ bảo hiểm
hàng hải tại London diễn ra khá lộn xộn cho ñến khi quán cà phê của Edward Lloyd phát triển nó thành
một sàn giao dịch chính thức cho các thương nhân và nhà bảo hiểm kinh doanh sự rủi ro.
Năm 1696, Lloyd quyết ñịnh ñáp ứng nhu cầu về thông tin của khách hàng bằng việc xuất bản tờ báo ra 3
số một tuần có tên là “Lloyd’s News”, cung cấp các thông tin ngắn gọn về sự kiện ở các nước, chiến
tranh, các vụ xử án, hành quyết, và hoạt ñộng của nghị viện. Tuy nhiên báo không có sự nhấn mạnh ñặc
biệt về các thông tin hàng hải. “Lloyd’s News” ñột ngột ñình bản tại số 76, ra ngày 23/2/1697, khi ñăng

một thông tin không chính xác do nhà in tự ý ñưa vào. Người ta yêu cầu Lloyd ñăng tin cải chính ở số báo
sau. Nhưng Lloyd tuyên bố sẽ không ra báo nữa.
Trước khi mất, Edward Lloyd ñã kịp bàn giao việc kinh doanh quán cà phê cho William Newton, trưởng
nhóm bồi bàn, và tổ chức lễ cưới cho con gái Handy với Newton. Chỉ 18 tháng sau, ở tuổi 21, Handy ñã
trở thành quả phụ và cô cũng không mất nhiều thời gian ñể tìm ñược người chồng mới là Samuel
TƯ LIỆU HỌC TẬP NGHIÊN CỨU CHUYÊN NGÀNH


Nguyễn Tiến Hùng
Bộ Môn Bảo Hiểm ðại Học Kinh Tế TP.HCM
2
Sheppard, là chủ của một cửa hàng, nằm dưới quán cà phê Lloyd’s. Hạnh phúc không kéo dài, Handy mất
vào năm 1720.
Sự kiện này ñồng thời cũng chấm dứt việc kinh doanh của gia ñình Lloyd tại quán cà phê. Sau khi Samuel
Sheppard mất vào năm 1727, quán cà phê ñược chuyển về tay người chị của ông là Elizabeth và người
chồng là Thomas Jemson. Chính Jemson ñã xuất bản tờ báo “Lloyd’s List” vào năm 1734. Tờ báo này,
khác với tờ “Lloyd’s News”, chuyên cung cấp các thông tin liên quan ñến vận tải hàng hải, một dấu hiệu
khởi ñầu cho sự ra ñời của Lloyd’s sau này.
Sau khi Jemson mất ñược 8 năm, hoạt ñộng kinh doanh của quán cà phê bắt ñầu ñi xuống. ðiều này ñã
dẫn ñến việc một người bồi bàn, Thomas Fielding, ra ñi và mở một quán mới tại số 5 ngõ Pope’s Head,
vào ngày 21/3/1769, gọi là quán cà phê Tân Lloyd, một tuần sau tờ báo Tân “Lloyd’s List” ñược phát
hành.
Trong nhiều năm cả hai quán cà phê Lloyd và hai tờ báo Lloyd’s List cùng tồn tại. Tuy nhiên quán cà phê
Tân Lloyd nổi tiếng hơn vì Hiệp hội Lloyd’s, do những người bảo hiểm thường tụ tập tại quán cà phê
Lloyd lập ra, ñóng trụ sở tại ñây. Năm 1771, 79 nhà thanh toán bảo hiểm và môi giới quyết ñịnh ñóng góp
mỗi người 100 bảng ñể xây trụ sở mới. Lloyd’s không còn là quán cà phê nữa mà trở thành trụ sở ñăng ký
của những người thanh toán bảo hiểm.
Ngày 7/3/1774, các thành viên của Lloyd’s chuyển về Sở giao dịch Hoàng gia. Từ 1928- 1958, Lloyd’s
chuyển trụ sở về phố Leadenhall và ngay từ 8/4/1958 ñến nay Lloyd’s ñóng trụ sở tại phố Lime, London.
Lloyd’s là ai?

Lloyd’s không phải là một công ty bảo hiểm mà là một thị trường bảo hiểm với các thành viên của mình,
bao gồm cả pháp nhân và thể nhân. Các thành viên của Lloyd’s (hay còn gọi là người cung cấp vốn) thực
hiện giao dịch bảo hiểm thông qua 66 nghiệp ñoàn. Các hoạt ñộng kinh doanh bảo hiểm của nghiệp ñoàn
do các ñại lý ñảm nhiệm. Ngoài ra, còn có 168 công ty môi giới bảo hiểm ñược Lloyd’s chứng nhận.
Trong số ñó có nhiều công ty chuyên sâu về từng lĩnh vực.
Ngoài lĩnh vực hàng hải truyền thống, các hoạt ñộng của Lloyd’s hiện ñã vươn sang hầu hết các lĩnh vực
khác như hàng không, thiên tai, tai nạn nghề nghiệp, ñộng lực. Các công ty hàng ñầu thế giới trong các
lĩnh vực sản xuất ôtô, dược phẩm, hàng không, ngân hàng, ñiện tử, chế tạo hiện ñều là khách hàng của
Lloyd’s. Với tổng giá trị tài sản hơn 35 tỷ USD, hàng năm Lloyd’s nhận bảo hiểm với tổng số giá trị của
hợp ñồng lên ñến hơn 25 tỷ USD.
TƯ LIỆU HỌC TẬP NGHIÊN CỨU CHUYÊN NGÀNH


Nguyễn Tiến Hùng
Bộ Môn Bảo Hiểm ðại Học Kinh Tế TP.HCM
3
Lloyd’s còn sở hữu một hệ thống máy tính hiện ñại xử lý hàng triệu hợp ñồng bảo hiểm mỗi năm. Thông
qua trang web của Lloyd, các nhà môi giới bảo hiểm và chuyên môn trên toàn thế giới có thể thu thập
ñược các thông tin về giá trị của hợp ñồng bảo hiểm mà Lloyd có thể thanh toán.
Khi nói ñến Lloyd’s, không thể không nhắc ñến chiếc chuông Lutine, nặng 106 pao (khoảng 48kg) và có
ñường kính 18 inch (45,72cm), gắn liền với lịch sử của Lloyd’s. Chiếc chuông này lần ñầu tiên ñược treo
trên tàu khu trục La Lutine (Tiên nữ) của Pháp, ñã bị ñắm ngoài bờ biển Hà Lan khi ñang vận chuyển các
thỏi vàng bạc với tổng giá trị khoảng 1 triệu bảng Anh thời ñó, ñược tìm thấy vào năm 1859.
Chiếc chuông này, sau ñó ñã ñược treo tại phòng thanh toán bảo hiểm của Lloyd’s ở Sở giao dịch Hoàng
gia, sẽ vang lên mỗi khi nhận ñược thông tin về các con tàu không cập cảng theo ñúng lịch trình. Các nhà
bảo hiểm, trong trường hợp này sẽ yêu cầu các nhà môi giới tái bảo hiểm một phần rủi ro dựa trên khả
năng con tàu có thể bị ñắm.
Khi ñã có các thông tin ñáng tin cậy về việc con tàu bị ñắm, tiếng chuông sẽ thông báo cho mọi người có
liên quan biết về sự kiện này. Chuông Lutine ñã liên tục ñược treo tại Sở giao dịch Hoàng gia từ 1890 -
1928, phố Leadenhall từ 1928-1958, phố Lime 1958 -1986 và tại tòa nhà hiện nay của Lloyd’s từ 1986.

Ngày nay, chuông Lutine không còn vang lên mỗi khi tàu cập cảng chậm mà chỉ vào những dịp nghi lễ
long trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp ñặc biệt ngoại lệ, tiếng chuông vẫn vang lên, chẳng hạn
như trường hợp vụ khủng bố 11 tháng 09 năm 2001 tại Mỹ hay vụ nổ tàu con thoi Challenger.
Lloyd’s ngày nay
Ngày nay, Lloyd’s ñã trở thành thị trường bảo hiểm lớn nhất thế giới, nhưng vẫn duy trì mối liên hệ với
quá khứ khiêm tốn của mình, tọa lạc trong một tòa cao ốc bằng kính và kim loại có hình dáng giống bình
pha cà phê. Lloyd’s có thể bảo hiểm hầu như mọi thứ.
Chẳng hạn, người mẫu Petra Morgan trả mỗi năm 86.000 USD ñể bảo hiểm bộ ngực của mình. Trong
trường hợp nếu bộ ngực bị tổn thương hoặc biến dạng, dẫn ñến việc phải chấm dứt sự nghiệp, cô sẽ ñược
bồi thường 16 triệu USD. Khoảng 40.000 người ñã bảo hiểm ngôi nhà của mình khỏi bị ma ám; 250.000
người khác bảo hiểm trường hợp bị người tuyết hoặc người khổng lồ tấn công và 60.000 người bảo hiểm
trong trường hợp bị biến thành ma cà rồng hoặc ma sói.
Lloyd’s còn bảo hiểm các căn cứ quân sự của Mỹ ở nước ngoài trước nguy cơ bị khủng bố tấn công. Tuy
nhiên, Lloyd’s chỉ bảo hiểm các tòa nhà, không bảo hiểm trang thiết bị quân sự và nhân mạng, ñồng thời
cũng không bảo hiểm các cuộc tấn công bằng chất ñộc hóa học hoặc bom nguyên tử.
TƯ LIỆU HỌC TẬP NGHIÊN CỨU CHUYÊN NGÀNH


Nguyễn Tiến Hùng
Bộ Môn Bảo Hiểm ðại Học Kinh Tế TP.HCM
4
Với sự kiện 11 tháng 9 tại Mỹ, Lloyd’s ñã phải thanh toán tổng cộng gần 3 tỷ USD bảo hiểm cho thảm
họa này. Trong thập kỷ 80 Lloyd’s ñã phải thanh toán khoảng 12 tỷ USD cho các thiệt hại gây ra bởi các
trận bão, ñộng ñất và những cái chết liên quan ñến chất amiăng. Một số khoản thanh toán ñã suýt nhấn
chìm Lloyd’s như vụ nổ giàn khoan tại Biển Bắc và vụ dầu tràn Exxon Valdez.
Lịch sử của bảo hiểm hàng hải
(Nguồn lưu trữ:

Trước lợi nhuận mà ngành thương mại hàng hải mang lại cũng như mức ñộ và số lượng rủi ro phải ứng
phó, các chủ tàu, các nhà buôn bán, những người vận tải luôn luôn tìm kiếm những hình thức bảo ñảm an

toàn cho quyền lợi của mình.
ðầu tiên là vào khoảng thế kỷ thứ 5 trước Công nguyên người ta ñã tìm cách giảm nhẹ tổn thất toàn bộ
một lô hàng bằng cách san nhỏ lô hàng của mình ra làm nhiều chuyến hàng. ðây là cách phân tán rủi ro,
tổn thất và có thể coi ñó là hình thức nguyên khai của bảo hiểm. Sau ñó ñể ñối phó với những tổn thất
nặng nề thì hình thức “cho vay mạo hiểm” ñã xuất hiện theo ñó trong trường hợp xảy ra tổn thất ñối với
hàng hoá trong quá trình vận chuyển, người vay sẽ ñược miễn không phải trả khoản tiền vay cả vốn lẫn
lãi. Ngược lại họ sẽ phải trả một lãi suất rất cao khi hàng hoá ñến bến an toàn, như vậy có thể hiểu lãi suất
cao này là hình thức sơ khai của phí bảo hiểm. Song số vụ tổn thất xảy ra ngày càng nhiều làm cho các
nhà kinh doanh cho vay vốn cũng lâm vào thế nguy hiểm và thay thế nó là hình thức bảo hiểm ra ñời.
Vào thế kỷ XIV, ở Floren, Genoa nước Ý, ñã xuất hiện các hợp ñồng bảo hiểm hàng hải ñầu tiên mà theo
ñó một người bảo hiểm cam kết với người ñược bảo hiểm sẽ bồi thường những thiệt hại về tài sản mà
người ñược bảo hiểm phải gánh chịu khi có thiệt hại xảy ra trên biển, ñồng thời với việc nhận một khoản
phí. Hợp ñồng bảo hiểm cổ xưa nhất mà người ta tìm thấy có ghi ngày 22/04/1329 hiện còn ñược lưu giữ
tại Floren. Sau ñó cùng với việc phát hiện ra Ấn ðộ dương và tìm ra Châu Mỹ, ngành hàng hải nói chung
và bảo hiểm hàng hải nói riêng ñã phát triển rất nhanh.
Về cơ sở pháp lý thì có thể coi chiếu dụ Barcelona năm 1435 là văn bản pháp luật ñầu tiên trong ngành
bảo hiểm. Sau ñó là sắc lệnh của Philippe de Bourgogne năm 1458, những sắc lệnh của Brugos năm
1537, Fiville năm 1552 và ở Amsterdam năm 1558. Ngoài ra còn có sắc lệnh của Phần Lan năm 1563 liên
quan ñến hợp ñồng bảo hiểm hàng hoá.
Tuy nhiên, phải ñến thế kỷ XVI - XVII cùng với sự ra ñời của phương thức sản xuất TBCN thì hoạt ñộng
bảo hiểm mới phát triển rộng rãi và ngày càng ñi sâu vào nhiều lĩnh vực của ñời sống kinh tế – xã hội .
TƯ LIỆU HỌC TẬP NGHIÊN CỨU CHUYÊN NGÀNH


Nguyễn Tiến Hùng
Bộ Môn Bảo Hiểm ðại Học Kinh Tế TP.HCM
5
Mở ñường cho sự phát triển này là luật 1601 của Anh thời Nữ hoàng Elisabeth, sau ñó là Chỉ dụ 1681 của
Pháp do Colbert biên soạn và Vua Louis XIV ban hành , ñó là những ñạo luật mở ñường cho lĩnh vực bảo
hiểm hàng hải.

ðến thế kỷ XVII, nước Anh ñã chiếm vị trí hàng ñầu trong buôn bán và hàng hải quốc tế với Luân ðôn là
trung tâm phồn thịnh nhất. Tàu của các nước ñi từ Châu Á, Châu Âu, Châu Mỹ, Châu Phi ñều về cập bến
hai bờ sông Thame của thành phố Luân ðôn. Các tiệm cà phê là nơi gặp gỡ của các nhà buôn, chủ ngân
hàng, người chuyên chở, người bảo hiểm … ñể giao dịch, trao ñổi tin tức, bàn luận trực tiếp với nhau.
Edward Lloyd’s là một thuyền trưởng về hưu bắt ñầu mở quán cà phê ở phố Great Tower ở Luân ðôn
vào khoảng năm 1692. Các các nhà buôn, chủ ngân hàng, người chuyên chở, người bảo hiểm…thường
ñến ñó ñể trao ñổi các thông tin về các con tầu viễn dương, về hàng hóa chuyên chở trên tàu, về sự an
toàn và tinh hình tai nạn của các chuyến tàu…. Ngoài việc quản lý quán cà phê, năm 1696 Edward
Lloyd’s còn cho ra một tờ báo tổng hợp các tình hình tàu bè và các vấn ñề khác nhằm cung cấp thông tin
cho các khách hàng của ông. Tuy nhiên việc làm chính của ông vẫn là cung cấp ñịa ñiểm ñể khách hàng
ñến giao dịch bảo hiểm, hội họp. Sau khi Edward Lloyd’s qua ñời người ta thấy rằng cần phải có một nơi
tương tự như vậy ñể các nhà khai thác bảo hiểm hàng hải tập trung ñến giao dịch bảo hiểm và năm 1770,
“Society of Lloyd’s” với tư cách là một tổ chức tự nguyện ñã thành lập và thu xếp một ñịa ñiểm ở Pope’s
Head Alley cho các thành viên của họ. Sau ñó tổ chức này rời ñịa ñiểm ñến trung tâm hối ñoái của Hoàng
gia và ở ñó ñến năm 1828 thì rời ñến toà nhà riêng của họ tại phố Leaden Hall. Tổ chức này hoạt ñộng
với tư cách là tổ chức tư nhân ñến năm 1871 thì hợp nhất lại theo luật Quốc hội và trở thành Hội ñồng
Lloyd’s và sau này ñã trở thành nơi giao dịch kinh doanh bảo hiểm và hãng bảo hiểm lớn nhất thế giới.
Sau bảo hiểm hàng hải là sự xuất hiện của bảo hiểm hoả hoạn, ñánh dấu bằng vụ cháy thảm khốc ở Luân
ðôn nước Anh ngày 2/9/1666 hủy diệt 13.000 căn nhà trong ñó có hơn 100 nhà thờ trong 4 ngày ñể lại
một sự thiệt hại quá lớn không thể cứu trợ ñược. Sau ñó những nhà kinh doanh ở nước Anh ñã nghĩ ra
việc cộng ñồng chia sẻ rủi ro hoả hoạn bằng cách ñứng ra thành lập những Công ty bảo hiểm hoả hoạn
như : " Fire Office" (năm 1667), "Friendly Society" (năm 1684), "Hand and Hand" (năm 1696), "Lom
Bard House" (năm 1704) ... Lúc ñó Công ty bảo hiểm Lloyds ñã ra ñời nhưng chỉ hoạt ñộng trong lĩnh
vực hàng hải. Mãi tới thế kỷ XX mới chuyển sang hoạt ñộng cả lĩnh vực nội ñịa và tái bảo hiểm.
Nước Pháp do ảnh hưởng của vụ hỏa hoạn ở Luân ðôn, nên năm 1786 công ty bảo hiểm hỏa hoạn ñầu
tiên mới ñược thành lập ñó là “Company L'assurance Centree L'incendie” và “Company Royade” (năm
1788). Sự kiện ñáng ñược lưu truyền thời gian này và trong lịch sử bảo hiểm là công trình toán học của
Pascal về "Hình học của rủi ro " (Lageometric Du Hasard) năm 1654 ñã ñưa ñến toán học xác suất. ðó là
TƯ LIỆU HỌC TẬP NGHIÊN CỨU CHUYÊN NGÀNH

Nguyễn Tiến Hùng
Bộ Môn Bảo Hiểm ðại Học Kinh Tế TP.HCM
6
cơ sở thống kê xác suất phục vụ cho hoạt ñộng bảo hiểm và ngày nay vẫn ñược coi là kỹ thuật cơ bản của
ngành bảo hiểm.
Còn ở Việt Nam, bảo hiểm xuất hiện từ bao giờ? Không có tài liệu nào chứng minh một cách chính xác
mà chỉ phỏng ñoán vào năm 1880 có các Hội bảo hiểm ngoại quốc như Hội bảo hiểm Anh, Pháp, Thụy sĩ,
Hoa kỳ... ñã ñể ý ñến ðông Dương. Các Hội bảo hiểm ngoại quốc ñại diện tại Việt Nam bởi các Công ty
thương mại lớn, ngoài việc buôn bán, các Công ty này mở thêm một Trụ sở ñể làm ñại diện bảo hiểm.
Vào năm 1926, Chi nhánh ñầu tiên là của Công ty Franco- Asietique. ðến năm 1929 mới có Công ty Việt
Nam ñặt trụ sở tại Sài Gòn, ñó là Việt Nam Bảo hiểm Công ty, nhưng chỉ hoạt ñộng về bảo hiểm xe ô tô.
Từ năm 1952 về sau, hoạt ñộng bảo hiểm mới ñược mở rộng dưới những hình thức phong phú với sự hoạt
ñộng của nhiều Công ty bảo hiểm trong nước và ngoại quốc.
Ở Miền Bắc, ngày 15/01/1965 Công ty Bảo hiểm Việt Nam (gọi tắt là Bảo Việt) mới chính thức ñi vào
hoạt ñộng. Trong những năm ñầu, Bảo Việt chỉ tiến hành các nghiệp vụ về hàng hải như bảo hiểm hàng
hóa xuất nhập khẩu, bảo hiểm tàu viễn dương….
Phan Tiến Nguyên (sưu tầm)
Lịch sử phát triển của dịch vụ bảo hiểm nhân thọ
(Nguồn lưu trữ:

Con người cùng các thể chế chính trị từng tồn tại trong lịch sử luôn ñặt nhiệm vụ hạn chế rủi ro lên hàng
ñầu. Dịch vụ bảo hiểm ra ñời chẳng qua chỉ ñể làm nhiệm vụ hạn chế rủi ro ấy.
Ở Trung Hoa cách ñây hơn 5.000 năm, bảo hiểm ñược xem là biện pháp ngăn ngừa nạn cướp biển. Lúc
bấy giờ bọn cướp biển hoành hành khắp nơi; do vậy ñể hạn chế rủi ro, khi ra khơi người ta thường bố trí
cho nhiều tàu chia nhau chở kèm một phần hàng hóa của một chiếc tàu khác, phòng khi có một chiếc tàu
bị bọn cướp biển tấn công thì phần hàng còn lại chở trên những chiếc tàu kia không bị cướp.
Cách nay gần 4,500 năm, ở một nơi khác là ñế quốc Babylon cổ, các thương nhân thường phải du thương
(buôn bán ở những nơi xa) khá nhiều, và họ ñã ñối phó với các rủi ro bằng cách ñem tiền cho người khác
vay. Khi việc vận chuyển hàng hóa ñã hoàn tất một cách an toàn, các thương nhân này sẽ bắt người vay

tiền hoàn trả khoản vay, kèm theo ñó là tiền lời. Vào năm 2100 trước Công Nguyên, ñạo luật Hammurabi
ra ñời ñã ñặt hoạt ñộng cho vay của các doanh nhân vào khuôn khổ pháp luật. ðạo luật này ñã chính thể
hóa các khái niệm “bottomry” (chỉ việc mượn tiền trên cơ sở lấy tàu làm bảo ñảm) và “respondentia” (chỉ
hàng hóa vận chuyển bằng ñường thủy). Các khái niệm này ñã ñặt nền móng cho thực hiện các hợp ñồng