Mỹ Latinh trong hội nhập kinh tế toàn cầu.

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (318.88 KB, 6 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

MY LATINH TRONG HOI NHAP KINH TE

TOAN CAU

1. My Latinh t r o n g qua trinh 
hoi nhap

Theo Uy ban Kinh te My Latinh
(CEPAL), dac diem ndi trdi cua khu
vUc My Latinh (MLT) d nhflng nam
cudi the ky XX dau the ky XXI la: cac
nen kinh te khu vUe nay ngay eang
hdi nhap sau vao cae nen kinh te the
gidi, the hien d cho cac nUdc khu viic
MLT c h i n g nhflng ngay eang tiep
nhan nhieu vd'n d i u tU triic tiep nUde
ngoai (FDI), ma cung xua't khau ngay
cang nhieu vd'n dau tU ra nUde ngoai.
Tieu bieu cho cac nUdc nay la Brazil,
Mexico va Chile.

Do vay, cac chuyen gia kinh te cho
ring, ban cha't cua toan c i u hoa gid
day da cd nhieu ddi mdi ve cha't, dd la
dieu kien thuan ldi de cac nUdc MLT
nang dUdc vi the cua minh trong hdi
nhap kinh te toan eau. Mdi ve cha't
dUdc the hien d chd:

- Neu trUdc day khu vfle MLT chi
quen tiep nhan FDI trong qua trinh
hdi nhap kinh te toan cau, thi gid day

khu viic nay da xua't khau vd'n dau tU
triic tiep ra nUdc ngoai;

- Neu trUdc 1995 eac nUdc MLT bi coi
la san sau cua My, xa la vdi nen kinh te
the gidi, thi gid day, theo da hoi nhap
kinh te toan cau thong qua cac cdng ty
xuyen qud'e gia ciia minh, khu vfle MLT
ngay cang tham gia tich ciic vao qua
trinh phan cdng lai lao dong xa hoi tren
quy md toan the gidi, khdng con hi coi

Nguyen Tuan Minh
Vien Nghien ciiu Chau My 
la khu viic ngoai vi, xa la vdi cac nen
kinh te chau Au va chau A.

Gid day, khdng chi nhflng cdng ty
Idn, ma ca cac doanh nghiep nhd va
vfla cua MLT cflng ngay cang tham
gia tich ciic vao thi trfldng hang tieu
dflng, hang cdng nghe ky thuat cae va
thi trUdng vd'n tren quy md toan eau.
Dat dUde nhU vay chu yeu la do cac
cdng ty, doanh nghiep nay gid day da
tich luy dUde nhieu kinh nghiem td
chflc, quan ly boat ddng san xua't kinh
doanh eua eac nen kinh te phat trien
va dang phat trien ciia the gidi, da
gom gdp dUde sd' vd'n Idn, du manh de

phat trien, md rdng hdat ddng san
xua't kinh doanh d trong nUde va d
nUdc ngoai. Do dd, da sd eac nUde
trong khu vUc lam ra cae mat hang
kieu dang, m i u ma dep, gia ca re hdn
cac mat hang cung loai eua cac nUde
khac tren thi trUdng qud'e te, trong bdi
canh mdi trUdng canh tranh gifla eac
nen kinh te ngay c^ng gay gat de
cung tdn tai va phat trien.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

s o 02-2009 CHAU MY NGAY NAY

gidi. Theo da md cifa cho canh tranh
qud'e te, cac cdng ty khu viic MLT
cflng phai canh t r a n h vdi cae cdng ty
xuyen qudc gia cua cae nUdc khac
chang nhUng d ngay thi trUdng nUdc
minh, ma edn tren cac thi trUdng nUde
ngoai. Ve phan minh, cude canh tranh
nay budc cac cdng ty khu viic MLT
phai nang cao cha't lUdng san pham
de gianh lay cac Uu the canh tranh so
vdi eac san pham cung loai cua cae
nUde khac tren thi trUdng the gidi.

Kha nang canh t r a n h gia tang eua
cae nen kinh te MLT gdp phan lam
tang vai trd cua khu vUc nay trong
viec cung ca'p FDI cho thi trUdng vd'n

the gidi, vi r i n g neu trUde day khu
viic MLT bi coi la hau phUdng, la san
sau cat gifl, tieu dung hang hoa thfla
e va tiep nhan vd'n dau tU ciia My, thi
gid day trd thanh ngUdi tham gia tich
cUc vao qua trinh khu vUe boa, toan
cau hoa cae nen kinh te thdng qua
boat ddng dau tU triic tiep vd'n ra
nUde ngoai eua cac tap doan xuyen
qud'e gia d khu viic, nhU tap doan
Goldman Sachs, ICA, Cemex eua
Mexico va Petrobras, Vale do Rio
Doce, Embraer eiia Brazil.

O hai nUde nay hien cd hai tap

doan kinh te Idn hang thfl ba the gidi.
Dd la tap doan che tao may bay phan
lUc dan dung Embraer eiia Brazil - Idn
thfl ba the gidi, sau tap doan "Airbus"
cua EU va tap doan "Boeing" eua My,
va tap doan san xua't xi mang Cemex
eua Mexico, cung Idn thfl ba the gidi
vdi san lUdng xi mang cho ra Id hang
nam la tren 73 trieu ta'n/nam (so vdi
dudi 60 trieu tan/nam cua Nga).
Doanh thu nam 2006 cua tap doan
nay la tren 20 ty USD, hien cd cae Id
san xuat xi mang d nhieu nUde tren
the gidi. tao cdng an viec lam cho tren

50 ngan ngUdi. Trong so' 50- cdng ty

xuyen qudc gia hang dau the gidi ve
tich san d nUdc ngoai nam 1999, thi
khu viic MLT chiem 11 cdng ty (trong
dd, Venezuela va Argentina - mdi
nUde ed 1; Chile - 2; Mexico - 3; Brazil
- 4), chiem khoang 30% tdng tich san
eua cac cdng ty xuyen qudc gia d nUde
ngoai, gdp phan mang ngay cang
nhieu ngoai te ve cho da't nUdc, de
phat trien kinh te, xoa ddi giam ngheo
eua khu viie MLT.

2. Kinh te My Latinh trong n e n 
kinh te the gidi

cac nha quan sat va binh luan
kinh te the gidi cho r i n g , nhflng cuoc
cai each kinh te mang mau sac tfl do
mdi eiia khu viic MLT d cudi the ky
XX dau the ky XXI da dem lai cho
khu vUe nay ea cac mat tieu ciic, lan
tich eiic.

Tieu ciic d chd nhflng cude cai each
nay lam cho chenh lech thu nhap giau
ngheo ngay eang rdng ra, trong 24
nam qua (1980-2004), so' ngUdi ngheo
eua MLT tfl 197,2 trieu tang len 224

trieu ngUdi. Trong 35 nam qua - tang
them 100 trieu ngUdi ngheo va them
20 trieu ngUdi sd'ng dudi mflc ngheo
ddi. Trong tdng so' dan My Latinh va
vung Caribbean nam 2006 la 551
trieu ngUdi, thi so' ngUdi ngheo chiem
38,5%; dudi mflc ddi ngheo chiem
147% (Xem thd'ng ke hang nam ciia
MLT Caribbean Santiago de Chile
-2004, trang 8)

Mat tich cue the hien d chd tfl gifla
thap nien 90 tdi nam 2006 GDP va
GDP/ngUdi binh quan eua khu vUc
MLT deu tang, nam sau cao hdn nam
trUdc. Con lam phat, tha't nghiep va
nd nUdc ngoai ciia khu viic MLT deu
giam. Sau day la nhflng chi tieu ndi
tren cua khu vUc nay trong thdi gian

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

N a m 
Chi tieu ' ~——-____

Miic tang GDP binh quan nam
Miic tang GDP/ngiidi

Lam phat binh quan nam

That nghiep binh quan nam ci cac
thanh pho 16n

Thap nien 80

1,0
-0,8
274,1 (1985)
5,8
Thap nien 
90 
3,0
1,5
1.186,3 (1990)
7,5
2000 
3,9
2,3
9,0
10,0
2005 
4,3
2,8
6,1
9,1
2006 
5,3
3,8
4,8
8,7

Con sau day la nd nUdc ngoai cua

~~———-____^^ N a m 
Chi t i e u ——___

No/GDP (%)
Nd/xuat khau (%)
Lai/xuat kh^u (%)

1970 
17,2
120,7
4,1
1980 
34,1
202,3
19,9
MLT^
1985 
58,8
365
18,4

va Caribbean tfl nam 1970-2006:

1990 
34,6
292
9,4
1995 
36,8

225
17,5
1999 
42,2
211
16,4
2000 
38,9
172
14,2
2005 
27,1
101
9,8
2006 
24,0
83
•

Nguon: CEPAL, "Bao cao sd bo ve tinh hinh kinh te MLT va Caribbean" - Santiago de Chile,
2006.

Cae sd'lieu ndi tren cho tha'y r i n g , Sau day la p h i n GDP tang binh
bflde vao thap nien 90 kinh te khu vUc quan nam 1995 va 2005 cua khu viic
MLT da thoat khdi tri tre, b i t dau MLT cua cac nhdm nUdc MLT trong
phuc hung dan dan, gdp p h i n dn dinh GDP eua the gidi va eua cae nUde
tinh hinh tai chinh, lanh manh boa

ngan sach, giam lam phat, tang thu
ngoai thUdng d nhflng nam sau.

dang phat trien (ke ea MLT).

Cac k h u v\ic

The gi6i

Cac nU6c dang
phat trien

G D P n a m 
1995 ( t r i e u

(USD)

29.556.582
5.653.973
My L a t i n h

Trung My
Nam My

^ 4 >

cs 
u 
Q ^

or

fi 'bfi 
o

X 
PM 
100
19,1
o ^ 
« 'u

CM -^

a w 
S " 
100,0
1.720.950
338.845
1.310.943
5,8
1,1
4,4
Q 
O
S 
X 
c
H 
2,9
4,5

G D P 2005 
(trieu USD) 
44.475.204

9.962.981
U 
Q #

o r

fl be 
o
u 
+ j
C 
'<«
JS 
P H 
100
30,5
6,0
23,2

Nguon - UNCTAD - Hand book of statistics
• Cac so heu bang tren cho tha'y

ring, trong vdng 10 nam (1995-2005)
GDP eua the gidi tang 2,8%, cua cae
nUdc dang phat trien (gdm ea MLT)
tang 4,5%; cua khu vfle MLT - tang
2 3%. Neu nam 1995 phan GDP MLT
chiem trong GDP cua the gidi la 5,8%;

2.3
3,4
1,8

2.486.992
866.788
1.949.475
22,4
5,6
1.9
3,4
o 
—-« -u 
CU -^ 
Q >ts

°

s

S "

'<03 .'0

Xi -s

100,0
Cu 
Q 
O 
fi 
<««
3 
X 
c 
X

W) 
a 
50,5
25,0
8,7
15,0
76,2
44,5
155,8
14,0
2006, P. 128.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

10 s o 02-2009 CHAU MY NGAY NAY

phat trien tang 73,2%, thi eua khu vUc
MLT tang 44,5%, tha'p hdn gan 1,5 lan
so vdi GDP eua cae nUde dang phat
trien, trong dd, GDP tang cao nha't cua
khu viie nay (MLT) la d vimg Trung
My - tang 155,8%), rdi den vung
Caribbean - tang 76,7%, tha'p nha't la d
vung Nam My - tang 14%. Nam My lai
la vung tap trung eac nen kinh te Idn
eua MLT - nhU Argentina, Brazil,
Chile va Venezuela. De dudi vUdt cac
nUdc dang phat trien khac cua the gidi,
khu viic MLT c i n ap dung eac hien
phap khan ca'p, thu hut vd'n FDI eua
nude ngoai nham gdp p h i n khac phue
tinh trang lac hau nay.

3. My Latinh t r e n thi trifdfng 
FDI cua the gidi

"World Investment Report 2006"
cho biet, tdng FDI cua the gidi nam
2006 la tren 1,2 ngan ty USD so vdi
gin 400 ty USD nam 1996, nghia la
sau 10 nam FDI eiia the gidi tang len
3 lin. Tang dUde nhU vay trUde he't la
do kinh te toan c i u phat trien, sau
nfla la do cac dieu kien d i u tfl ra nUde
ngoai va thu hut vd'n FDI eua nUde
ngoai da ed nhieu thay ddi cd ldi cho
boat dong dau tU eua nen kinh te.

Theo "World Investment Report
1999" va "Foreign Direct Investment
and the Challenge of Development
-New York 2000", trong so' 145 lan
dieu chinh luat dau tU triic tiep ra
nUde ngoai cua 60 qud'e gia (gdm ea
phat trien va dang phat trien) trong
nam 1998, thi 94%) lan dieu chinh nay
la n h i m tao cac dieu kien thuan ldi
cho boat ddng cua eac cdng ty xuyen
qud'e gia; ehi 6% la ap dung eac bien
phap bd sung de giam sat hoat dong
d i u tu cua cac cdng ty nay. Qua eac
lan dieu chinh nay, bien gidi cac nUdc

ngay cang thdng thoang hdn; vd'n FDI
xam nhap vao cac thi trUdng ngay

mdt tu do, de dang hdn, lam cho thi
trUdng tai chinh khu viic MLT va the
gidi ngay cang sdi dong hdn.

Trong thdi gian 1996-2006, tdng
FDI cua the gidi tang 210%, trong dd,
p h i n FDI cua cac nUdc dang phat
trien tang g i n b i n g chi tieu nay
(210%); con phan FDI cua eac nUde
phat trien tang 180%, nghia la trong
tdng FDI cua the gidi 10 nam qua,
p h i n FDI cua cae nUde phat trien bi
giam - tfl 15,6% xud'ng edn 14,3%.

Nam 2006 tdng FDI cua MLT dat
50 ty USD so vdi 7 ty USD nam 1996,
cho phep phan FDI cua MLT trong
FDI cua the gidi tfl 1,8% tang len
4,0%, va trong FDI eua eac nUdc dang
phat trien (ke ca MLT) tfl 11,5% tang
len 28% trong thdi gian 1996-2006
(xem bang sau).

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Nam 1996 tdng vd'n dau tU triic
tiep ra nUdc ngoai eua ba nUde Chile,
Argentina va qud'e dao Virgin (thuoc
Anh) la tren 1 ty USD, chiem

khoang 0,3-0,4% tdng FDI cua the
gidi va khoang 2% FDI cua cae nUde
dang phat trien, tdi nam 2006 tinh
hinh da thay ddi ve nguyen t i c . Vd'n
dau tu triie tiep ra nUde ngoai eua
Brazil la cao nha't - dat tren 28 ty
USD, chiem khoang 60% vd'n dau tU
triic tiep ra nflde ngoai eua khu vfle
MLT, dflng thfl 12 the gidi ve chi
tieu nay, vfldt Trung Qud'e, Nga va
Ha Lan, khie'n Brazil trd t h a n h la cd
d i u ve vd'n d i u tU tiic tiep ra nUdc
ngoai eua khu viic MLT.

6 khu vUe nay, ben canh Brazil edn
ed Mexico va Chile cung d i u tU nhieu
ra nUde ngoai, nhUng vd'n' cua Mexico
dau tu chu yeu vao cac nganh mang
lai ldi nhuan cao nhU linh vfle viln
thdng, cdng nghiep thiic p h i m va san
xua't xi mang, edn vd'n eua Chile - d i u
tfl manh vao cdng nghiep khai md va
mang lUdi thUdng nghiep.

Ndi chung, trong 10 nam qua vd'n
FDI cua khu viic MLT ra nUde ngoai,
nhieu hdn FDI eua nUde ngoai vao
MLT. Trong 3 nam cudi cua thdi ky
nay, chenh lech gifla FDI ra va FDI
vao MLT giani dan. Vi du, neu nam

2004 vd'n khu viic MLT d i u tU ra
nude ngoai nhieu hdn vd'n FDI nUdc
ngoai vao MLT la 66 ty USD, thi nam
2006, chenh lech nay la 34 ty USD.
Giam manh chenh lech nay la d cac
nude Nam My. Tuy nhien, nam 20()6
ba nude dau tU ra nUde ngoai nhieu
hdn nude ngoai d i u tU vao nUde minh
la Peru, Brazil va Venezuela. Trong

thdi gian nay hai nUdc cd ket qua d i u
tu ra vao tUdng tii la Panama
(2004-2005) va Bolivia ((2004-2005). Vd'n xuat
khau nhieu hdn vd'n nhap khau d day
edn phai ndi den Barbados va qud'e
dao Virgin. NhUng, bien ddng d i u tu
nude ngoai d cae trung tam tai chinb
ngoai bien nay it lien quan den
nhflng thay ddi trong nen kinh te eiia
cac nflde d day.

Neu vd'n d i u tU ra nUde ngoai
nhieu hdn vd'n dau tU nUde ngoai vao
Brazil la do vd'n dau tU ra nUde ngoai
ciia Brazil tang dot xua't, thi sii
chenh lech nay didn ra d Venezuela
lai khac ve nguyen t i c . Sd di nhu
vay la do sau khi len n i m chinh
quyen, cimg ed' dUde vi the cua minh,
Tdng thd'ng Hugo Chavez da qud'e

hUu boa mdt so doanh nghiep then
chd't eua nen kinh te, trong dd cd
doanh nghiep md, lam cho vd'n d i u
tu triic tiep ciia nUde ngoai rut khdi
Venezuela ngay mdt nhieu, nhUng
tap doan d i u md qud'e gia Venezuela
(PDUSA) v i n boat ddng manh d
nUde ngoai, do vay vd'n d i u tU ra
nUde ngoai v i n nhieu hdn vd'n nUde
ngoai d i u tU vao Venezuela.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

12 SO 02-2009 CHAU MY NGAY NAY

Cac k h u vvfc va t h e 
gidi

The gi6i

Cac niicic phat trien
Cac nu6c dang phat
trien
My Latinh
Nam My
Argentina
Bohvia
Brazil
Chile
Columbia
Ecuador
Paraguay

Peru
Uruguay
Venezuela
Trung My
Belize
Costa Rica
El Salvador
Guatemala
Honduras
Mexico
Panama
Vung Caribbean
Antigua & Barbuda
Barbados

Virgin Islands
Cayman Islands
CH. Dominica
Trinidad & Tobago

Von FDI ra niidc 
ngoai cua the gidi v a

cac k h u vvfc (Trieu 
USD)

N a m 
1996 
391.554
331.037

61.235
7.038
3.986
1.600
2
520
1.188
68
1
5
85
11
507
903
6
6
2
2
-2
38
860
2.149
-1
4
1.639
400
14
1
2006 
1.215.789

1.022.711
174.389
49.132
36.720
2.008
3
28.202
2.876
1.098
2
16
428
-2
2089
6.960
1
98
-50
13
22
5.758
1.115
5.452
5
2.964
1.950
370
2006 
t a n g so

vdi 
1996 
(%)
210,5
208,9
184,8
598,1
821,2
25,5
50,0
5.323,5
142,1
1.514,7
100,0
220,0
403,5
-118,2
312,0
670,8
-83,3
1.533,3
-2.600,0
550,0
-1.200,0
15052,6
29,7
153,7
-100,0
25,0
80,8

387,5
-100,0
36900,0

P h a n FDI ra 
cac k h u viic 
t r o n g FDI c u a

t h e gidi (%) 
N a m 
1996 
100,0
84,54
15,64
1,80
1,02
0,41
0,00
0,13
0,30
0,02
0,00
0,00
0,02
0,00
0,13
0,23
0,00
0,00
0,00

0,00
0,00
0,01
0,22
0,55
0,00
0,00
0,42
0,10
0,00
0,00
2006 
100,0
84,12
14,34
4,04
3,02
0,17
0,00
2,32
0,24
0,09
0,00
0,00
0,04
0,00
0,17
0,57
0,00
0,01

0,00
0,00
0,00
0,47
0,09
0,45
0,00
0,00
0,24
0,16
0,00
0,03

P h a n FDI cua 
MLT trong 
FDI cua cac

niidc dang 
phat trien (%)

N a m 
1996 
100,00
11,49
6,51
2,61
0,00
0,85
1,94
0,11

0,00
0,01
0,14
0,02
0,83
1,47
0,01
0,01
0,00
0,00
0,00
0,06
1,40
3,51
0,00
0,01
2,68
0,65
0,02
0,00
2006 
100,00
28,17
21,06
1,15
0,00
16,17
1,65
0,63
0,00