Bài điều kiện môn Mỹ học: Có người nhận xét: “Cái đẹp là món ăn tinh thần không thể thiếu được của con người trong đời sống hang ngày”. Bằng lí luận và thực tiễn hãy chứng minh nhận xét trên.

Đề bài: Có người nhận xét: “Cái đẹp là món ăn tinh thần không thể thiếu
được của con người trong đời sống hang ngày”. Bằng lí luận và thực tiễn hãy
chứng minh nhận xét trên.
Bài làm
Từ xa xưa, con người ta ln băn khoăn đi tìm định nghĩa về cái Đẹp. Cái
Đẹp có mặt khắp nơi trong cuộc sống quanh ta, được biểu hiện qua vô vàn
những sự vật hiện tượng với những kích thước, màu sắc, hình dáng, phẩm chất
khác nhau. Có người nhận xét: “Cái Đẹp là món ăn tinh thần không thể thiếu
được của con người trong cuộc sống hang ngày”. Thật vậy, cái Đẹp có một vị trí
quan trọng trong cuộc sống của chúng ta, kéo con người xích lại gần nhau trong
thế giới rộng lớn này.
Vẫn biết, định nghĩa về cái Đẹp cũng giống như lấy rổ rá múc nước, vì phải
quy chiếu từ nhiều yếutố: góc nhìn, văn hóa, thị hiếu, vùng miền, phong tục…
Người nghệ sĩ thường phải đau khổ hơn người bởi sự vằng vặc của thiên tư,
thiên tư ấy vừa là năng lực vừa là ân hình quá khổ ghép vào than thể yếu đuối
của một sinh linh. Mà sinh thể nào cũng cấu tạo như nhau, nên ân hình ấy đôi
khi không vừa cho một số phận. Lịch sử từng ghi lại, có những cuộc đời nghệ sĩ
vì một lý do nào đó khơng giải phóng được nguồn năng lượng thiên tưđó, họ đã
xem cái chết khơng cịn mang nghĩa đọa đày. Muốn chứng minh nhận xét trên
thì đầu tiên cần phải hiểu Cái Đẹp là gì? Thế nhưng, hình như Cái Đẹp là một bí
mật thực sự của nhân loại đến nỗi L.Tonxtoi phải thốt lên rằng: “ Sách viết về
cái đẹp đã chất lên thành núi, cái đẹp vẫn còn là một câu đố giữa cuộc đời”.
Theo thuyết văn giải tự của Hứa Thận thì chữ Mỹ được kết hợp từ chữ
“dương” vàchữ “đại”. Như vậy, cáiĐẹp ở đây có quan hệ trực tiếp với thực tạic
ảm tính nhằm thỏa mãn nhu cầu của con người.Mặt khác, chữ “mỹ” là “
dươngnhân”, theo nguyên thủy là người đội đầu dê nhảy múa trong các lễ hội
tôn giáo. Vậy cái Đẹp ở đây lại bao hàm một ý nghĩa xã hội nào đó. Ta có thể
hiểu cái Đẹp là sự tồn tại của cảm tính vật chất, có liên quan trực tiếp tới nhu
1

cầu hưởng thụ, đồng thời hưởng thụ cảm tính đó lại mang vác thêm ý nghĩa xã
hội và nội dung rộng lớn.
Socrate đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn căn bản của mỹ học trong
“Những người đáng nhớ và bữa tiệc” của ơng, qua đó khắc họa vẻ đẹp tinh thần
dưới lớp vỏ than thể. Không những thế, người ta cịn nói Mỹ học sinh ra từ cái
ngày Socrate trả lời cho Hippias rằng cái Đẹp không phải là thuộc tính riêng của
một nghìn lẻ đối tượng…và trên tất cả thứ đó là vẻ đẹp tự nó. Cái đẹp này là
nguyên lí về một tâm hồn tỏa chiếu phá tra hết sức mạnh mẽ vẻ đẹp siêu nhiên.
Tất cả những luận điểm này đã được học trò của ông, Platon suy nghĩ và vượt
qua nhiều.
Sang đến Platon, ông đòi hỏi phải bỏ qua tất cả những sai lầm có trước và
cố tìm lại sự ngây thơ đầu tiên. Trong “Bữa tiệc”, người ta tán dương tình
yêu.Tình yêu là một khát vọng vơ tận hướng tới một cái gì đó ở bên kia khiến
cho nó ln ln khát khao vượt lên chính mình. Tình u là phương tiện để
nắm bắt được vẻ đẹp lí tưởng.Như vậy, cái Đẹp, với Platon, là một cái gì thuần
khiết và tuyệt đối và siêu nhiên. Và trong sự tìm kiếm này có thể hướng dẫn
những bước đi bấp bênh của con người. Mặt khác, “vì khơng có một cái đẹp nào
nằm ngồi cái đẹp tự nó, nên nó đẹp khơng phải vì một lí do nào khác ngồi sự
tham gia của nó vào cái đẹp tự nó”, nên cái Đẹp cao nhất trùng với cái Thiện cao
nhất, khơng thể nhìn thấy cái Đẹp mà người ta khơng hiểu gì về cái Thiện. Do
đó, nhờ cái vẻ đẹp tự nó nên con người có thể đạt tới cái tuyệt đối, hay nói cách
khác, cùng với Thiện và Chân, cái Đẹp như là yêu cầu cuối cùng để đạt tới một
cuộc sống hoàn thiện. Đối với Aristote, cái Đẹp được coi như sự than học hóa
tâm hồn vì cái Đẹp là sự sắp xếp cấu trúc của một thế giới đượ chình dung dưới
mặt tốt nhất của nó. Do vậy, cái Đẹp được xác định như một sự xuất phát từ nội
tại tinh thần nhằm hướng đến cái lí tưởng nhất của đời sống con người.
Quan niệm của cácnhà duy vật nhân bản thế kỉ 19 coi bản chất cái Đẹp phải
tạo cho con người cảm giác hoan hỷ, trong sang giống như cảm giác ta gặp mặt
người yêu.
2

Vì Cái Đẹp thể hiện trong những đối tượng có thể rất khác nhau nên Cái
Đẹp phải là cái chung nhất. Mà cái chung nhất trong số những cái thân thiết
vớicon ngườichính là cuộc sống. “Cái đẹp là cuộc sống, một thực thể đẹp là một
thực thể trong đó ta nhìn thấy cuộc sống đúng như quan niệm của chúng ta. Một
đối tượng đẹp là một đối tượng trong đó cuộc sống được thể hiện hay là nó nhắc
ta nghĩ đến cuộc sống”. Vậy mọi cuộc sống đều đẹp, đều tạo cho ta một cảm
giác hoan hỷ, trong sáng.
Tình cảm hướng đến cái đẹp là tình cảm hân hoan vui sướng. Cái
đẹp xuất hiện cùng với cuộc đấu tranh chống lại cái xấu và bảo vệ nhân phẩm
củacon người. Cái Đẹp là một giá trịxã hộimàcon người, bằng cả một q trình
lao động đã khai thác nó kên chứ khơng có sẵn. Thơng qua q trình lao động
đó,con ngườiđã tạo ra một thiên nhiên đầy nhân tính, khơng chỉ để thỏa mãn
nhu cầu vật chất mà còn để thỏa mãn nhu cầu tinh thần, đồng thời cũng để
khẳng định bản chất năng lực Người của mình.
Cái Đẹp trong thiên nhiên khơng phải là cái vốn có.Trước khicon
ngườixuất hiện, vẫn núi đấy, sông đấy, vạn vật đấy với đầy đủ những tính chất
vật lý, sinh học vốn có nhưng Cái Đẹp chưa xuát hiện.Cái Đẹp chỉ ra đời khicon
ngườitác động vào thế giới thiên nhiên, làm bộc lộ trong nó tính “nhân loại” của
mình.Như vậy Cái Đẹp trong tự nhiên khơng tồn tại độc lập, nó chỉ tồn tại trong
quan hệ thực tiễn của con người và thông qua hoạt động thực tiễn này màcon
ngườitạo ra kích thước của Cái Đẹp.
Cái Đẹp trong tự nhiên còn được coi như là cái đẹp tiềm năng, và nếucon
ngườibắt gặp ở nó những lợi ích khả dĩ có thể gợi lên nhữngcảm xúc, những
rung động thẫm mĩ thì Cái Đẹp “tiềm năng” đó được khai phóng. Như vậy, thực
chất Cái Đẹp trong tự nhiên là thơng qua nó,con ngườiđã “nhân hóa tự nhiên”
nhằm bộc lộ tình cảm và tạo ra dấu ấn cái tơi của mình. Nguyễn Du từng
viết:vầng trăng ai sẻ làm đơi- nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường. Vầng trăng
của Nguyễn Du khơng cịn là vầng trăng hàng ngày xoay quanh trái đất nữa mà

3


giờ đây, vầng trăng đó đang ngậm ngùi trước nỗi đau ly biệt. Cũng vầng trăng
đó, nhưng với Lý Bạch thì “cử bơi u minh nguyệt, đối ảnh thành tam nhân”,
trăng đã trở thành người bạn tương giao cùng mình đối ẩm.
Cịn Cái Đẹp trong xã hội thì sao? Nó được coi như là sự thống nhất, giao
thoa giữa Cái Chân và Cái Thiện. Xa rời Cái Chân, cái Thiện khơng thể có Cái
Đẹp. Cái thật, cái tốt phải gắn bó hài hịa mới được coi là Cái Đẹp. Cái Đẹp là
cái gây được khối cảm thẩm mĩ mang tính tích cực chocon người. Nhờ có Cái
Đẹp màcon ngườikhao khát sống. Nhờ có cái đẹp màcon ngườicó ý chí vững
bền trước những trăn trở, bất trắc của cuộc sống và cũng nhờ có Cái Đẹp
màcon ngườigắn bó với nhau.
Con ngườilà một thực thểxã hội.Khơng cócon ngườinào tồn tại mà khơng
hề có bất cứ liên hệ gì vớixã hội. Tính cách, nhân phẩm, tình cảm, đạo đức
củacon ngườicá nhân có được là nhờxã hội. Mà kích thước của Cái Đẹp được
hình thành trên cơ sở chuẩn mực và lý tưởngxã hội. Do vậy,khơng vì sự khen
chê của một cá nhân nào đó mà Cái Đẹp tồn tại hoặc mất đi.
Mọi sự biến động của loài người đều bắt nguồn từ hiện thực khách quan
nhưng hiện thực khách quan này đã được nhân tính hố. Hay nói như Mác,con
ngườisản xuất “ngay cả khi không bị nhu cầu thể xác ràng buộc và đối diện một
cách tự do với sản phẩm của mình, sản xuất theo kích thước của những lồi nào
và ở đâu cũng biết vận dụng bản chất cố hữu của mình vào đối tượng”. Do
vậy,Cái Đẹp, thơng qua lao động, đã làm cho những sự vật hiện tượng trong giới
tự nhiên bộc lộ những thuộc tính khách quan màcon ngườicảm nhận được ý
nghĩa của chúng. Và cũng thơng qua đó,con ngườitự nhân đơi mình lên qua sự
hình thành một năng lực cảm thụ, đánh giá, sáng tạo, thể hiện nhu cầu, khát
vọng chân chính củacon người.
Người ta đến với cái Cái Đẹp khơng phải với mục đích “ăn, uống…” mà
người ta đến với cái đẹp nhằm thoả mãn nhu cầu tinh thần nào đó. Nhìn từ góc

độ thẩm mỹ, nhu cầu tinh thần này được coi như là hệ quả của sự phản ánh cùng
với ước mơ, khát vọng củacon người, đem lại chocon ngườikhả năng sáng tạo
4


mới. Chẳng hạncái đẹp trong huyền thoạikhông phải ở chỗ văn phong bay bổng
hay trí tưởng tượng phong phú mà nó đẹp ở chỗ nó phản ánh những ước mơ,
khát vọng củacon người. Qua đó, người ta cảm nhận được sức sống tiềm ẩn, khả
năng sáng tạo trongcon ngườikhi đối diện với thực tiễn cuộc sống.
Do vậy,giá trị thật sự của Cái Đẹp chỉ xuất hiện khicon ngườicảm nhận
được ý nghĩa mà đối tượng đem lại. Cụ thể làcon ngườicảm nhận được hình
ảnhcon ngườitrong đối tượng đó... Khi bắt đầu chế tác cơng cụ lao động thìcon
ngườiđã sử dụng tính khuôn mẫu trong tự nhiên vào công cụ lao động, coi tự
nhiên như là người thầy dạy chocon người. Nhưng trong q trình lao động,con
ngườikhơng chỉ sản xuất theo kích thước của tính lồi mà cịn biết vận dụng bản
chất cố hữu của mình vào đối tượng, nghĩa làcon ngườiđã biết sáng tạo theo quy
luật của Cái Đẹp, nghĩa làcon ngườiđã biết tự nhân đơi mình lên một cách tích
cực và ngắm nhìn bản thân mình trong thế giới mà mình tạo ra.Anh họạ sĩ vẽ
một bức tranh, người kĩ sư làm một tồ nhà,… họ hân hoan nhìn nó với vẻ tự
hào, sung sướng vì qua nó, anh ta thấy được tài năng của anh ta, hình ảnh của
anh ta trong nó. Từ đó, hình thành trong mình một năng lực cảm thụ, đánh giá,
sáng tạo về Cái Đẹp.
Mặt khác,khi Cái Đẹp giúp khẳng định bản chất năng lực người của mình
thì đồng thời Cái Đẹp cũng khơi dậy một tiềm năng sáng tạo mới.Cái Đẹp nếu
dừng lại nghĩa là Cái Đẹp đã chết, Cái Đẹp cần phải và ln phải vận động như
chính sự vận động của cuộc sống. Cái Đẹp gợi mở sự hoàn thiện nhân cách vì
bản thân Cái Đẹp là cuộc sống, mà cuộc sống thì ln ln hướng tới sự hồn
thiện.Giá trị của Cái Đẹp chính là giá trị của cuộc sống.Nhân cách củacon
ngườiđược hình thành từ cuộc sống nên cái đẹp giúp hồn thiện cuộc sống cũng
có nghĩa là cái đẹp giúp hồn thiện nhân cách củacon người.

Mặc dù Cái Đẹp tồn tại khách quan, độc lập vối tư tưởng tình cảm chủ
quan của từngcon ngườinhưng lại tồn tại chủ quan trong toàn thểxã hộilồi
người trong từng giai đoạn lịch sử. Do đó,muốn đạt được Cái Đẹp chân thực thì
trước hết phải giải quyết cơ sởxã hộicủa nó. Muốn cho Cái Đẹp được thăng hoa
5


thì cẩn thiết phải giải phóng xã hộicon người.Mộtxã hộibị áp bức,con ngườibị
bóc lột thì cái đẹp thật sự khơng xuất hiện. Vì thếcó thể coi Cái Đẹp như là một
nội lực sống thôi thúccon ngườihướng đến thế giới chân- thiện- mỹ.
Nói tóm lại, dù là cái đẹp tự nhiên hay trong trongxã hộithì cái đẹp
vẫn là một nhu cầu sống không thể thiếu.Cái Đẹp ra đời và phát triển cùng vớixã
hộiloài người nên người ta yêu Cái Đẹp cũng chính là u cuộc sống mà ta đang
sống.Khơng những thế,nhờ có Cái Đẹp mà con người có sức mạnh vượt ra khỏi
những bất trắc trong cuộc sống, nhờ có Cái Đẹpcon ngườimới phát huy những
tình cảm cao thượng, giúpcon ngườigắn bó với nhau.Từ giã Cái Đẹp, xa rời Cái
Đẹp là xa rời cuộc sống mà xa rời cuộc sống nghĩa là tự huỷ diệt bản thân
mình./.

6


7


8


9

10