Chuyen lang nho 1

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

VØN HỔC TRUNG QËC
<b>NGƯ KĐNH TÛÃ</b>

<b>CHUÅN LÂNG NHO</b>

(NHO LÊM NGOẨI SÛÃ)

(Hai têåp)
TÊÅP I

<i>PHAN VỘ - NHÛÄ THÂNH dõch</i>
In lêìn thûá ba

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>LÚÂI GIÚÁI THIÏÅU</b>

<i>Cuđng vúâi “Thuêy Hûê truýơn” cuêa Thi Naơi Am, “Hưìng líu</i>
<i>mương” ca Tađo Tịt Cíìn “Nho Lím Ngoaơi Sûê” (Chơn</i>
<i>lađng nho) ca Ngư Kđnh Tûê lađ mươt tâc phíím giâ trõ nhíịt</i>
<i>ca tiïíu thịt Trung Qịc. Trong bađi tûơa viïịt thúđi Ăưìng</i>
<i>Trõ, mươt nhađ phï bịnh ă nôi: “Tưi khn câc baơn khưng</i>
<i>nïn ăoơc qín tiïíu thịt nađy, vị ăoơc nô mươt líìn câc baơn</i>
<i>s căm thíịy rùìng mịnh ă gùơp nhûơng nhín víơt ca nô</i>
<i>sịt ngađy trong ăúđi”. Riïng nhíơn xêt nađy cng ă chûâng</i>
<i>minh giâ trõ hiïơn thûơc ca nô nhû thïị nađo. Lưỵ Tíịn trong</i>
<i>“Trung Qịc tiïíu thịt sûê lûúơc” khùỉng ắnh rùìng “Nho</i>
<i>Lím Ngoaơi Sûê” lađ tiïíu thịt chím biïịm x hươi ăíìu tiïn,</i>
<i>vađ vïì mùơt nađy, tûđ xûa ăïịn nay nô víỵn vư ắch.</i>

<b>I. Tấc giẫ</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>sơ, sang ăúđi ưng nươi, cô ngûúđi ăưỵ băng nhúơn, tiïịn sơ. Ngûúđi</i>
<i>cha lađm giâo duơ úê hơn ặúơc vađi nùm rưìi bõ câch chûâc vị</i>

<i>trâi quan trïn, vïì nhađ ặúơc mươt nùm rưìi míịt.</i>

<i>Gia ằnh íịy ăïí laơi cho ưng mươt gia tađi giađu cô, vư sưị bađ</i>
<i>con, baơn beđ lađ quan laơi, tiïịn sơ, cûê nhín, cuđng vúâi câi</i>
<i>mương thi ăưỵ lađm quan ăïí nưịi nghiïơp nhađ. Nhûng tíịt că</i>
<i>ăïìu tan r mau chông. Nùm hai mûúi tíi, Kđnh Tûê thi</i>
<i>ăưỵ t tađi úê phuê, nhûng lïn tónh thi laơi hoêng. Kinh nghiïơm</i>
<i>thi cûê ca băn thín cuđng vúâi kinh nghiïơm lađm quan ca</i>
<i>cha ă lađm cho chađng thanh niïn chân ngân vïì con ặúđng</i>
<i>khoa hoaơn. Ưng laơi sùĩn thôi phong lûu, tiïu tiïìn nhû râc,</i>
<i>nïn chùỉng bao líu, gia săn cha ưng ăïí laơi ăïìu khưng cânh</i>
<i>mađ bay. Bíịy giúđ baơn beđ trúê mùơt, tưi túâ b ăi, hoơ hađng lăng</i>
<i>hïịt, öng phaêi boê nhađ lïn Nam Kinh.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>Kinh dûơ vađo khoa thi “Bâc hoơc hưìng tûđ”, vinh dûơ lúân nhíịt</i>
<i>ca nho sơ Mn Thanh, thị ưng kiïn qịt chưịi tûđ, duđ rùìng</i>
<i>ưng biïịt r con ặúđng danh lúơi ă múê ra trûúâc mù’t. Vađo</i>
<i>khoăng bưịn mûúi lùm tíi, öng viïịt “Nho Lím Ngoaơi Sûê”;</i>
<i>ngoađi ra, öng cođn viïịt “Thi thịt”, “Mươc Sún phođng tíơp”.</i>
<i>Ưng míịt úê Dûúng Chíu nùm 1754</i>

<i>Cơc ăúđi ca Ngư Kđnh Tûê lađ cơc ăúđi ca mươt thûâ “íín</i>
<i>sơ”, nhûng tâc phíím mađ ưng ăïí laơi cho ăúđi sau laơi lađ mươt</i>
<i>tâc phíím chiïịn ăíịu. Tâc giă ă duđng hịnh tûúơng nghïơ</i>
<i>thơt ăïí ăă phâ chïị ăöơ thi cûê vađ chïị ăöơ quan trûúđng, vađ</i>
<i>qua ăïì tađi trung tím íịy, tâc giă ă phï phân tíìng lúâp trđ</i>
<i>thûâc phong kiïịn vïì tíịt că moơi mùơt: hoơc víịn, ăaơo ặâc, tû</i>
<i>câch ăïí lađm nưíi bíơt nhûơng tû tûúêng dín ch. Ăưịi vúâi vùn</i>
<i>hoơc “Nho Lím Ngoaơi Sûê” cô ba ûu ăiïím nưíi bíơt: nươi dung</i>
<i>hiïơn thûơc, tû tûúêng dín chuê vađ nghïơ thuíơt chím biïịm síu</i>

<i>sù’c. Chđnh ba ăiïìu ăô lađm cho ngađy nay ăoơc laơi chng ta</i>
<i>khưng khi ngaơc nhiïn vị nô múâi m laơ thûúđng.</i>

<b>II. Hiïån thûåc tđnh ca tấc phêím</b>

<i>Nhû Lưỵ Tíịn nhíơn ắnh, “sûơ thûơc lađ l sưịng ca vùn</i>
<i>chím biïịm ”Nho Lím Ngoaơi Sûê" súê dơ thađnh tâc phíím</i>
<i>chím biïịm vơ ăaơi trong vùn hoơc, chđnh vị nô bâm chù’c líịy</i>
<i>sûơ thûơc ca x hươi ặúng thúđi.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Thanh ra sûâc thưịng trõ vïì mùơt tinh thíìn. Mươt mùơt, chng
gíy ra nhûơng vuơ “vùn tûơ nguơc” ăïí giïịt nhûơng ngûúđi viïịt
nhûơng ăiïìu chưịng laơi nhađ cíìm qìn. Mươt mùơt, chng
duđng hịnh thûâc thi bât cưí ăïí lung laơc trđ thûâc. Bât cưí hay
kinh nghơa lađ mươt lưịi vùn cô tâm vïị. Ngûúđi viïịt chó cô thïí
<i>trđch díỵn úê “Ng Kinh”, “Tûâ Thû”, khưng ặúơc nôi gị ăïịn</i>
<i>hiïơn taơi. Mûu mư ca nhađ Thanh ă thađnh cưng to lúân.</i>
<i>Tíịt că boơn nho sơ ăïìu rúi vađo baơm bíỵy: ai khưng lađm vùn</i>
<i>bât cưí thị khưng phăi nhađ nho.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

<i>túãm... Bêy giúâ tấc giẫ nối àïën thị mổi ngûúâi thêëy ngay </i>
<i>nghơa quan trổng ca nố”.</i>

<i>Nhû moơi ngûúđi ăïìu thíịy, tâc giă ă nïu bíơt mươt câch</i>
<i>ríịt sinh ăương vađ hiïơn thûơc, thûơc chíịt ca chïị ăươ thi cûê vađ</i>
<i>chïị ăươ quan trûúđng. Ngay tûđ hưìi thûâ nhíịt, Vûúng Miïơn,</i>
<i>nhín víơt l tûúêng ca tâc giă, ă nôi lïn cíu nôi quân</i>
<i>triïơt tíịt că tâc phíím “Vùn nhín thúđi ăaơi nađy nguy rưìi!”.</i>
<i>Vađ tâc giă cng khưng hïì giíịu giïịm ch ca mịnh lađ</i>
<i>duđng tâc phíím nghïơ thơt ăïí chûâng minh câi tai hoơa mađ</i>

<i>chïị ăươ khoa cûê ă ặa ăïịn cho tíìng lúâp nho sơ ca thúđi</i>
<i>ăaơi.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i>giúâ bổn àổc sấch chùèng qua chó biïët thi cûã... Côn nhû viïåc</i>
<i>lïỵ nghi êm nhẩc, binh phấp, nưng nghiïåp thị tuåt nhiïn</i>
<i>khưng súâ àïën”. Phẩm Tiïën lâm quan chêëm thi nhûng vêỵn</i>
<i>khưng biïët Tư Àưng Pha nhâ vùn hâo lúán bêåc nhêët àúâi</i>
<i>Tưëng lâ ai; Thang tri huån cng ài chêëm thi nhûng vêỵn</i>
<i>khưng biïët Lûu Cú, ngûúâi àậ gip Chu Ngun Chûúng</i>
<i>àấnh àíi qn Ngun lâ ai. Trong con mù’t ca tấc giẫ,</i>
<i>hổc vêën vâ khoa cûã lâ hai àiïìu hoân toân àưëi lêåp.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<i>Tiïën ngoâi nùm mûúi tíi bõ lậo hâng thõt mù’ng nhû tất</i>
<i>nûúác vâo mùåt, àối quấ phẫi àem con gâ àưåc nhêët ra chúå</i>
<i>bấn. Tấc giẫ trịnh bây sêu sù’c cấi cẫnh Chu Tiïën vị thi</i>
<i>hỗng mâ chïët ngêët úã trûúâng thi, cng nhû cấi cẫnh Phẩm</i>
<i>Tiïën thi àưỵ mûâng quấ hốa àiïn, nïn lẩi câng lâm nưíi bêåt</i>
<i>sûå tru lẩc vïì tinh thêìn ca têìng lúáp nho sơ.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i>bíịt cưng. Cơc ăúđi hađn vi ca Khng thûơc lađ căm ăương,</i>
<i>Khng lao ăương víịt vă, ýu qu cha meơ, ham hoơc. Nhûng</i>
<i>tûđ khi thi ăưỵ, băn chíịt ca Khng díìn díìn thay ăưíi;</i>
<i>Khng chaơy theo Phan Tam, nhng tay vađo nhûơng viïơc</i>
<i>bíịt chđnh ăïí kiïịm tiïìn, b vúơ c líịy vúơ múâi con quan, nghe</i>
<i>tin vúơ chïịt khưng chõu vïì, ngưìi ăíu cng khoe khoang chûâc</i>
<i>tûúâc, tađi nùng ca mịnh mươt câch trú trn. Khng biïịn</i>
<i>thađnh haơng ngûúđi vư liïm só, nhûng víỵn ln ln tûơ lûđa</i>
<i>dưịi mịnh bùìng nhûơng danh tûđ ăaơo ặâc.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

<i>Chđnh vị víơy, sûơ phï phân thûơc chíịt thưịi nât ca chïị</i>

<i>ăươ khoa cûê ặa thùỉng ăïịn sûơ phúi bađy böơ mùơt thûơc ca</i>
<i>chïị ăươ quan laơi phong kiïịn. ÚÊ ăíy sûơ cưng kđch thûơc lađ</i>
<i>triïơt ăïí. Viïơc chím biïịm, tưị câo mươt vađi cănh thưịi nât</i>
<i>trong quan trûúđng lađ mươt viïơc thûúđng thíịy trong vùn hoơc,</i>
<i>nhûng viïơc ăađo síu ăïịn tíơn gưịc rïỵ, ph nhíơn nô mươt câch</i>
<i>toađn bươ lađ viïơc ríịt đt cô. Ngay tûđ hưìi ăíìu, trûúâc khi nhù’m</i>
<i>mù’t, bađ meơ ca Vûúng Miïơn ă nôi: “Lađm quan khưng</i>
<i>phăi lađ viïơc lađm cho cha ưng vinh hiïín. Ta thíịy nhûơng k</i>
<i>lađm quan ăïìu khưng ặúơc câi gị hay..., Con úi, nïn nghe</i>
<i>lúđi meơ, sau nađy lo cûúâi vúơ, ăeê con, giûơ mưì mă cho meơ chûâ</i>
<i>ặđng ra lađm quan! Cô thïị meơ chïịt múâi nhù’m mù’t”.</i>
<i>Vûúng Miïơn lađ mươt nhín víơt cô thûơc, nhûng trong câc</i>
<i>sâch khưng hïì nôi ăïịn viïơc Vûúng Miïơn vađ meơ Vûúng Miïơn</i>
<i>phï bònh thi cûê vađ quan trûúđng. ÚÊ ăíy, tâc giă ă biïịn hoơ</i>
<i>thađnh nhûơng hịnh tûúơng nghïơ thơt ăïí nôi lïn sûơ khinh</i>
<i>bó ca mịnh ăưịi vúâi mûu mư nư dõch trđ thûâc cuêa boơn vua</i>
<i>chuâa Maôn Thanh.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<i>cho vûđa lođng dín, că ngađy cûâ ngưìi mađ lo ”hiïịu ăïỵ" vúâi</i>
<i>“nưng tang”. Nhûơng câi ăô ăïìu lađ ăíìu ăïì ăïí lađm vùn lađm</i>
<i>bađi. Ưng ta tûúêng ăíu lađ sûơ thûơc". Sûơ thûơc, lađm quan chó</i>
<i>lađ mươt câi nghïì cưịt lađm sao kiïịm ặúơc nhiïìu tiïìn.</i>

<i>Nghiïm Trđ Trung nôi: “Nhû Thang phuơ míỵu lađm thị</i>
<i>chó cô tâm ngađn. Ngađy trûúâc, Phaơm phuơ míỵu lađm thị cô</i>
<i>ăïịn vaơn. Nô cô nhûơng câi lù’t lêo phăi cíìn nhûơng ngûúđi</i>
<i>thađnh thaơo nhû chng tưi”. Vûúng Húơ cô thïí xem lađ mươt</i>
<i>thûâ quan “thađnh thaơo” vị nhûơng câi “lù’t lêo” ca nghïì</i>
<i>nađy. Vûđa ặúơc bưí lađm Thâi th Nam Xûúng, Vûúng Húơ</i>
<i>ă hi xem úê ăíy cô nhûơng săn víơt gị, hay kiïơn nhau vị</i>

<i>nhûơng viïơc gị vađ ăem âp duơng ngay phûúng chím: </i>

<i>“Ba nùm tri ph thanh liïm,</i>

<i>Mûúâi vẩn lẩng bẩc sưë tiïìn cng to”.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13></div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

<i>ài lâ ưng cố thïí kiïëm ba trùm lẩng. Ưng Bậo: ưng lâm ún</i>
<i>nối hưå tưi mưåt lúâi vúái c lúán".</i>

<i>Ăưịi líơp laơi hịnh ănh ca boơn nho sơ míịt nhín câch, tâc</i>
<i>giă ă nïu lïn hịnh ănh căm ăương ca nhûơng con ngûúđi</i>
<i>bịnh thûúđng. Tâc giă khưng giíịu giïịm thiïơn căm ca mịnh</i>
<i>ăưịi vúâi hoơ. Cíu chơn múê ăíìu bùìng anh chùn tríu Vûúng</i>
<i>Miïơn vađ kïịt thuâc bùìng Quyâ Hađ Niïn viïịt thú, Vûúng Thâi</i>
<i>bân giíịy vuơn, Câi Khoan bân nûúâc cheđ, Kinh Nguýn thúơ</i>
<i>may. Bađ meơ Vûúng Miïơn, ngûúđi cha Khuöng Siïu Nhín lađ</i>
<i>nhûơng nưng dín ngheđo nhûng biïịt dùơn con ặđng ra lađm</i>
<i>quan. Tâc giă thíịy úê ngûúđi hât tìng Bo Vùn Khanh mươt</i>
<i>ngûúđi “chđnh nhín qn tûê”, tâc giă tịm thíịy câi chín thíơt</i>
<i>úê trong tịnh căm, trong câch cû xûê cuêa hai thûúng nhín</i>
<i>ngheđo lađ cuơ Ngûu vađ cuơ Bưịc. Tâc giă ặa hoơ vađo lõch sûê</i>
<i>lađng nho vađ xem hoơ lađ nhûơng nhađ nho chín chđnh. Câi</i>
<i>nhịn íịy lađ mươt câi nhịn hiïơn thûơc đt thíịy trong vùn hoơc.</i>

<b>III. Tû tûúãng dên chuã</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<i>Töịng nho tûđ cùn băn. Qua thûơc tiïỵn ca băn thín, hoơ thíịy</i>
<i>r rùìng sûơ thưịng trõ ca chïị ăươ phong kiïịn lađ tađn âc vađ</i>
<i>hoơ cô nhûơng tû tûúêng dín ch r rïơt, Vûúng Thìn Sún</i>
<i>cođn nïu ra kïịt lơn chia ăïìu rơng ăíịt. Câc hoơc giă tiïịn</i>

<i>bươ nađy ch trûúng soaơn sâch ăïí băo tưìn thûâc dín tươc vađ</i>
<i>cănh tónh nhín dín. Hoơ ă thoât ly khi líơp trûúđng ca</i>
<i>giai cíịp hoơ mađ ặâng sang líơp trûúđng ca qìn chng vađ</i>
<i>ặúơc nhín dín ýu qu. Ngư Kđnh Tûê ă tiïịp thu ặúơc</i>
<i>nhûơng tû tûúêng tiïịn bươ cho nïn tâc phíím ca ưng cô mươt</i>
<i>giâ trõ tû tûúêng r rïơt, ta cô thïí thíịy úê ăô míìm mưịng ca</i>
<i>tû tûúêng dín ch. Nhûng mươt mùơt khâc, vị x hươi Trung</i>
<i>Qịc víỵn úê trong tịnh traơng phong kiïịn khưng chín</i>
<i>nhanh thađnh x hươi tû băn, cho nïn tû tûúêng phong kiïịn</i>
<i>víỵn ănh hûúêng síu sù’c ăïịn nhûơng ngûúđi tiïịn bươ nhíịt. Hoơ</i>
<i>khưng thïí ăïì xûúâng ra ặúơc hoơc thịt duy víơt nhû câc</i>
<i>hoơc giă tû săn Íu chíu mađ phăi quay trúê laơi duđng biïơn</i>
<i>phâp ca nhûơng nhađ tû tûúêng Trung Qịc tûđ xûa. Hoơ ch</i>
<i>trûúng xíy dûơng laơi ăaơo ặâc c, lïỵ nhaơc c vađ hi voơng</i>
<i>duđng nô ăïí căi taơo x hươi. Cưị nhiïn câi goơi lađ ăaơo ặâc c,</i>
<i>lïỵ giâo c chđnh lađ nhûơng tû tûúêng múâi, dín ch, nhûng</i>
<i>hoơ phăi khoâc cho nô mươt bươ âo ca ngûúđi xûa. Ăiïìu ăô</i>
<i>ă haơn chïị ríịt nhiïìu tâc duơng ca hoơ. Ăô lađ tíịn bi kõch</i>
<i>chung ca Cưị Viïn V, Hoađng Tưn Hy, Vûúng Thìn Sún</i>
<i>vađ cng lađ tíịn bi kõch ca Ngư Kđnh Tûê.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16></div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<i>vúơ mươt chưìng, phong kiïịn suđng bâi thơt phong thy thị</i>
<i>Thiïịu Khanh mịn chêm cưí boơn thíìy ắa l v.v... Con</i>
<i>ngûúđi mađ boơn phong kiïịn maơt sât khưng tiïịc lúđi goơi lađ</i>
<i>“phâ gia”, “ngưng nghïnh”, “ùn mađy” laơi ặúơc tâc giă xem</i>
<i>lađ “hađo kiïơt”.</i>

<i>Thûåc ra, con ngûúâi nây chùèng phẫi ai xa lẩ mâ chđnh</i>
<i>lâ bẫn thên tấc giẫ. Cng nhû Thiïëu Khanh, Ngư Kđnh Tûã</i>
<i>lâ con mưåt nhâ “àẩi gia”, àậ tiïu hïët cú nghiïåp trong viïåc</i>

<i>múã rưång sûå giao du vúái bẩn hûäu, rưìi lïn Nam Kinh sưëng</i>
<i>cåc àúâi nghêo khưí. Cng nhû Thiïëu Khanh, Kđnh Tûã àậ</i>
<i>viïët “Thi Thuët”, àậ cấo ưëm khưng chõu lâm quan, cố mưåt</i>
<i>ngûúâi cha bõ cấch chûác vâ mưåt ngûúâi con lưỵi lẩc (con Kđnh</i>
<i>Tûã lâ Ngư Lûúng, mưåt nhâ toấn hổc lúán ca Trung Qëc).</i>
<i>Qua nhên vêåt Thiïëu Khanh, tấc giẫ àậ nối lïn nhûäng tû</i>
<i>tûúãng vâ nhûäng tịnh cẫm ca mịnh vâ hịnh tûúång nây àùåc</i>
<i>biïåt thânh cưng àïën nưỵi nố sưëng mậi trong ốc ngûúâi àổc.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<i>àấng vúái lúâi khen ca Thiïëu Khanh: “Bổn bn mëi kia</i>
<i>giâu cố vâ lù’m uy thïë, sưëng xa hoa àïën nưỵi bổn sơ àẩi phu</i>
<i>gùåp chng thị mêët hưìn búã vđa. Nâng lâ mưåt ngûúâi con gấi</i>
<i>nhỗ mâ xem chng nhû cỗ rấc, thûåc lâ àấng phc”.</i>

<i>Thâi ăươ ca tâc giă ăưịi vúâi thûơc chíịt giă dưịi ca ln</i>
<i>l Tưịng Nho biïíu lươ r rïơt tinh thíìn dín ch. Tâc giă ăưịi</i>
<i>líơp câi hiïịu giă dưịi ca boơn quan laơi vúâi lođng hiïịu chín</i>
<i>thađnh cuêa nhín dín: Tuín Mai nghe tin meơ chïịt vươi vađng</i>
<i>băo ngûúđi nhađ giíịu bùơt ăiïìu íịy ăi vị súơ lúơ dõp lađm quan.</i>
<i>Nhûng ăïịn khi thíịy ăađnh phăi vïì nhađ chõu tang thị laơi tưí</i>
<i>chûâc tâng lïỵ linh ằnh ăïí ặúơc tiïịng lađ hiïịu. Trâi laơi,</i>
<i>Quâch hiïịu tûê tređo non lùơn sịi ăïí tịm cha lađ xịt phât</i>
<i>tûđ tịnh căm tûơ nhiïn chûâ chùỉng phăi ăïí mong ặúơc ngûúđi</i>
<i>ta khen lađ hiïịu. Tâc giă vaơch r thûơc chíịt tađn baơo ca chûơ</i>
<i>“trinh” phong kiïịn. Con rïí ca Vûúng Ngoơc Huy chïịt, con</i>
<i>gâi Vûúng Ngoơc Huy mịn tỵn tiïịt theo chưìng. Că nhađ</i>
<i>can ngùn, riïng Ngoơc Huy laơi khịn khđch con: “Con úi,</i>
<i>con ă mịn thïị thị sûê sâch s ghi tïn con”. Ngûúđi con gâi</i>
<i>nhõn ăôi chïịt, Ngoơc Huy “ngííng ăíìu lïn trúđi cûúđi mađ rùìng:</i>
<i>Chïịt thïị lađ gioêi! Chïịt thïị lađ gioêi! Vađ cûúđi vang, bûúâc tûđng</i>

<i>bûúâc dađi ra khi phođng”. Chó trong míịy chûơ, tíịt că câi d</i>
<i>man ca mươt thûâ ln l trâi vúâi tûơ nhiïn ặúơc phúi bađy</i>
<i>r rïơt, nô lađm ngûúđi cha biïịn thađnh mươt k giïịt con, tâng</i>
<i>tíơn lûúng tím.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

<i>vua. Vua hi câch trõ dín, Trang quyđ xịng ắnh tră lúđi</i>
<i>thị thíịy “trïn ăíìu nhûâc nhưịi” beđn thoâi thâc ăi vïì. Vïì nhađ</i>
<i>b m ra, thíịy “trong m cô mươt con rïịt!”. Vûúng Húơ theo</i>
<i>Ninh Vûúng chưịng laơi triïìu ằnh; Ninh Vûúng bõ thua,</i>
<i>Vûúng Húơ b trưịn. Cûđ thâi th nghe châu nươi nôi cô gùơp</i>
<i>Vûúng Húơ liïìn trâch châu: “Tuy ưng ta phaơm tươi ăưịi vúâi</i>
<i>triïìu ằnh, nhûng lađ chưỵ baơn c ca ta. Sao laơi khưng líịy</i>
<i>sưị tiïìn ă thu ặúơc mađ ặa cho ưng ta?” Ăïịn khi ngûúđi</i>
<i>châu tră lúđi ă cho Vûúng Húơ tíịt că sưị tiïìn thị Cûđ thâi</i>
<i>th mûđng rúơ: “Mađy thûơc lađ con ca thíìy mađy!”.</i>

<i>Xêt vïì mùơt ăă phâ tríơt tûơ vađ ăaơo ặâc phong kiïịn, “Nho</i>
<i>Lím Ngoaơi Sûê”, chûâa ặơng nhûơng ýịu tưị tiïịn bươ ríịt r rïơt.</i>
<i>Nhûng vị hoađn cănh lõch sûê haơn chïị, nïn tâc giă laơi ặa</i>
<i>ra mươt giăi phâp băo th. Tâc giă khưng thïí nghơ ăïịn viïơc</i>
<i>thay thïị x hươi c bùìng mươt x hươi múâi, mađ chó nghơ ăïịn</i>
<i>viïơc quay lûng vúâi nô, ăi úê íín, ăi tu. Tâc giă tûúêng ăíu</i>
<i>rùìng phuơc hưìi ặúơc lïỵ nhaơc c lađ phuơc hưìi ặúơc nhín</i>
<i>nghơa, lađm cho x hươi ặúơc thâi bịnh. Vị víơy, tâc giă cưị </i>
<i>tíơp húơp câc nhađ nho úê hưìi 37 lađm lïỵ tïị úê ăïìn Thâi Bâ.</i>
<i>Nhûng l lơn viïín vưng nađy ă bõ thûơc tïị ăíơp tan. Lïỵ</i>
<i>nhaơc cưí vûđa múâi phuơc hưìi thị ăâm nho sơ ă tan tâc mưỵi</i>
<i>ngûúđi mươt phûúng vađ ăïìn Thâi Bâ rïu phong coê moơc. </i>

<b>IV. Nghïå thuêåt</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20></div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

<i>hươi. Că mươt x hươi bõ nô ăíìu ăươc, bù’t ăíìu tûđ ặâa con ca</i>
<i>Lưỵ tiïíu thû, múâi lïn bưịn tíi ă phăi hoơc vùn bât cưí cho</i>
<i>ăïịn nûêa ăïm. Nô bù’t Chu Tiïịn ăíơp ăíìu mađ khôc, bù’t</i>
<i>Phaơm Tiïịn hôa ăiïn, bù’t Mai Cûêu phăi nhíơn mịnh lađm</i>
<i>hoơc trođ Chu Tiïịn. nhiïìu khi sûơ chím biïịm thûơc lađ kđn ăâo.</i>
<i>M Thìn Thûúơng lađ mươt ngûúđi tin vađo giâ trõ ca khoa</i>
<i>cûê mươt câch tơt ăưịi vađ chín thađnh. M chó nghơ ăïịn mươt</i>
<i>viïơc: lađm ngûúđi tn trìn khưng cưng cho chïị ăươ khoa</i>
<i>cûê. M ă thịt phuơc ặúơc Cûđ Díơt Phu, Khng Siïu</i>
<i>Nhín. Nhûng tâc giă laơi cođn tinh vi úê chưỵ nïu bíơt tđnh</i>
<i>ngíy thú, dïỵ tin ca M Thìn Thûúơng. Tïn sai nhín chó</i>
<i>cíìn doơa M míịy cíu lađ cûúâp ặúơc chđn mûúi laơng baơc ca</i>
<i>M, vađ Hưìng Hâm Tiïn chó cíìn ặa cho M vađi cuơc than</i>
<i>lađ sut biïịn M thađnh tay sai ca mươt tïn lûu manh. May</i>
<i>sao, M thíịy ặúơc rùìng mịnh bõ Hưìng Hâm Tiïn lúơi duơng.</i>
<i>Nhûng ăïịn chïịt, M cng khưng thïí ngúđ rùìng mịnh ă bõ</i>
<i>chïị ăươ khoa cûê lúơi duơng biïịn thađnh mươt thûâ Hưìng Hâm</i>
<i>Tiïn ăïí lûđa dưịi moơi ngûúđi.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

<i>ăïì x hươi. Ăiïìu nađy víỵn khưng lađm giăm giâ trõ ca tâc</i>
<i>phíím; trâi laơi vị ăïì tađi rương ri, nhín víơt nhiïìu, khưng</i>
<i>thïí lađm khâc ặúơc. Khưng nhûơng thïị, nô ă gip tâc giă</i>
<i>xíy dûơng ặúơc nhûơng nhín víơt ăiïín hịnh bíịt h nhû Ăưỵ</i>
<i>Thiïịu Khanh, M Thìn Thûúơng, Nghiïm Trđ Trung,</i>
<i>Khng Siïu Nhín v.v... víỵn thûúđng ặúơc nhù’c ăïịn trong</i>
<i>vùn hoơc.</i>

Câch sûê duơng ngưn ngûơ ca tâc giă cng ríịt ăùơc sù’c.
Ăô lađ nhûơng ngưn ngûơ ca sûê gia, chûơ nađo cng bao hađm

tđnh chíịt phï phân, cín nhù’c. Cíu vùn xem bïn ngoađi
khâ ăún giăn, khưng cô trang sûâc rûúđm rađ nhûng ăoơc kơ
thị ríịt lađ tinh tïị. Trûúâc ăíy, ăô lađ cíu vùn ca Tû M
Thiïn vađ sau nađy, ăô lađ cíu vùn ca Lưỵ Tíịn. Lưịi vùn ăún
giăn, mưỵi chûơ, mưỵi , lúđi đt nhiïìu xûa nay víỵn lađ lưịi vùn
khô dõch nhíịt vị nô quâ kđn ăâo vađ tïị nhõ. Vị víơy, chng
tưi cô ch thđch vïì mươt sưị danh tûđ úê Viïơt Nam khöng quen
duđng vađ thïm möơt đt nhíơn xêt khi gùơp nhûơng ăoaơn vùn
quâ tïị nhõ súơ khưng lươt ặúơc câi duơng síu xa ca tâc
giă. Trong lc dõch, chng tưi cưị hïịt sûâc theo sât ngn
vùn vúâi tham voơng diïỵn ăaơt trung thađnh nhûơng nghơ ca
tâc giă. Song khă nùng cô haơn, chng tưi chûa dâm tin lađ
ă lươt ặúơc hïịt câi hay ca ngn tâc vađ khưng khi
phaơm nhiïìu khịt ăiïím.

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<i>giúâi thiïơu, chng tưi ă ặúơc sûơ chó giâo ca cuơ Buđi K vađ</i>
<i>sûơ gip ăúơ ca câc baơn trong Nhađ xịt băn. Chng tưi xin</i>
<i>thađnh thûơc căm ún.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>HƯÌI THÛÁ NHÊËT</b>

<i>Lêëy cêu chuån trịnh bây àẩi nghơa</i>
<i>Mûúån ngûúâi tâi trau chët lúâi vùn</i>

*
* *

<i>Ngûúđi ăúđi nam bù’c ặúđng mn ngă</i>
<i>Quan, tûúâng, thíìn tiïn vưịn cng ngûúđi.</i>
<i>Triïìu ăaơi hûng vong; súâm laơi tưịi,</i>

<i>Giố sưng thưíi àưí cêy lêu àúâi. </i>
<i>Cưng danh, ph qu àïìu hû ẫo!</i>
<i>Chó nhổc lông ta, ngây thấng trưi. </i>
<i>Rûúåu nêng dùm chến say cho khûúát,</i>
<i>Nûúác chẫy, hoa trưi ai biïët núi?</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

Tuy nhiïn, vâo cëi triïìu Ngun(1) cng xët hiïån mưåt
con ngûúâi lưỵi lẩc. Ngûúâi êëy hổ Vûúng, tïn Miïån, sưëng trong
mưåt lâng úã huån Chû K. Khi Vûúng lïn bẫy tíi, cha
mêët súám, mể lo may vấ àïí kiïëm tiïìn cho con àïën trûúâng
lâng hổc. Thêëm thoất ba nùm qua, Vûúng Miïån àậ mûúâi
tíi. Ngûúâi mể gổi con àïën bẫo:

- Con úi, khưng phăi meơ cưị ngùn căn con ăíu. Chó vị
tûđ khi cha con míịt ăi, meơ lađ ăađn bađ gôa, tiïìn chó cô ăưìng
ra mađ khưng cô ăưìng vađo. Muđa mađng thị khưng ra gị; gaơo,
ci laơi ăù’t. Âo qìn ăưì ăaơc, câi nađo cíìm ặúơc thị ă cíìm
rưìi, câi nađo bân ặúơc thị ă bân rưìi. Nay nïịu chó dûơa vađo
môn tiïìn may thú vâ mûúân ca mươt mịnh meơ thị ă lađm
sao cho con ùn hoơc ặúơc. Bíy giúđ chó cođn câch cho con ăi
chùn tríu thú cho nhađ hađng xôm. Mưỵi thâng cô thïí kiïịm
ặúơc đt tiïìn, laơi cô cúm ùn. Ăïịn ngađy mai thị con phăi ăi.

Vûúng Miïån nối:

- Meơ nôi phăi ăíịy! Con ngưìi hoơc, trong lođng cng ây nây
khưng ýn. Ăi chùn tríu cho nhađ ngûúđi ta cođn hún. Nïịu
mịn hoơc, con víỵn cô thïí mang theo vađi qín sâch, hoơc
líịy cng ặúơc.

Ngay àïm hưm àố, cưng viïåc bân xong.

Hưm sau, hai mể con cng àïën nhâ ưng hâng xốm lâ
Giâ Têìn. Giâ Têìn giûä mể con Vûúng Miïån lẩi ùn cúm

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

sấng, rưìi dù’t trêu ra giao cho Vûúng Miïån. Giâ chó ra
ngoâi cûãa nối:

- Tûâ cûãa nhâ chẩy thùèng ra chûâng vâi trùm bûúác lâ hưì
Thêët Mậo. Ven hưì cố cỗ xanh. Nhâ nâo cng cho trêu ra
nghó úã àố. Lẩi cố mêëy mûúi cêy thuyâ dûúng lúán rêët maát.
Khi trêu khaát thị nố lẩi bïn hưì ëng nûúác. Chấu cûá ngưìi
chúi úã àêy, khưng phẫi ài àêu xa. Ngây nâo giâ nây cng
lo à cho chấu hai bûäa cúm rau, mưỵi bíi sấng lẩi dânh
riïng cho chấu hai àưìng tiïìn àïí chấu ùn quâ. Chấu phẫi
chùm chó chúá cố biïëng nhấc àêëy nhế!

Mể Vûúng cẫm ún quay vïì nhâ. Vûúng Miïån tiïỵn mể ra
cûãa. Bâ mể vët ấo con vâ nối:

- ÚÃ àêëy con phẫi chùm chó chúá cố lúâi biïëng àïí ngûúâi ta
nối. Sấng ài, chiïìu vïì, chúá àïí mể phẫi lo lù’ng.

Vûúng Miïån vêng dẩ. Bâ mể ra vïì, nûúác mù’t giaân giuåa.
Tûâ àêëy Vûúng Miïån chùn trêu cho Giâ Têìn. Mưỵi khi
hoâng hưn xëng, Vûúng lẩi vïì nhâ mể nghó. Khi nâo Giâ
Têìn cho Vûúng cấ, thõt, mëi thị Vûúng gối trong lấ sen,
àem vïì cho mể. Vûúng khưng ùn quâ hâng ngây mâ dânh
dm sưë tiïìn àố lẩi. Chûâng mưåt hai thấng, nhên lc rẫnh,

Vûúng lẩi chẩy àïën trûúâng lâng, mua vâi quín sấch c úã
hâng sấch rong. Ngây ngây båc trêu xong, Vûúng lẩi ngưìi
dûúái bống cêy liïỵu mâ xem sấch.

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

chđnh ma hoâng mai(1), khđ trúâi nống nûåc, Vûúng Miïån
chùn trêu mïåt, ngưìi trïn bậi cỗ xanh. Mưåt lất, mêy àen n
n kếo àïën. Mûa rúi râo râo. Nhûäng àấm mêy àen viïìn
mêy trù’ng dêìn dêìn tan ài, mùåt trúâi sấng rûåc hiïån ra lâm
cho cẫ mùåt hưì àỗ chối. Bïn hưì, ni chưỵ xanh, chưỵ tđm, chưỵ
lc. Cêy cưëi trïn hưì sau cún mûa lẩi câng tûúi xanh, câng
thïm àểp mù’t. Giûäa hưì cố mûúi cấi hoa sen nûúác rúi lấch
tấch. Trïn lấ sen nhûäng giổt nûúác nhû hẩt ngổc lống lấnh
chẩy qua chẩy lẩi. Vûúng Miïån nhịn xem nghơ bng:

- Cưí nhên cố cêu “xem nhû mịnh úã trong tranh”, thêåt lâ
chùèng sai cht nâo! Tiïëc thay úã àêy khưng cố ai lâ tay hổa
sơ àïí vệ mêëy hoa sen nây! Cố thïë múái thêåt lâ th!

Vûúng lẩi nghơ:

- Trong thiïn haơ khưng cô câi gị khưng hoơc ặúơc. Ta cô
thïí hoơc veô hoa sen cuông ặúơc chûâ sao?

Àang suy nghô nhû vêåy, xa xa thêëy mưåt ngûúâi vẩm vúä
gấnh hai hưåp àưì ùn, tay xấch mưåt bịnh rûúåu: úã trïn hưåp
lng lùèng mưåt cấi chùn. Hù’n ài àïën dûúái gưëc cêy liïỵu, lêëy
chùn trẫi vâ múã nù’p hưåp ra. Theo sau lâ ba ngûúâi àưåi m
vng: Mưåt ngûúâi mùåc ấo sa mâu lam, hai ngûúâi mùåc ấo
mâu huìn, têët cẫ àïìu tûâ bưën mûúi àïën nùm mûúi tíi,
tay phe phêíy cấi quẩt giêëy trù’ng. Hổ ài thong thẫ àïën gưëc

cêy. Ngûúâi mùåc ấo lam bếo àêỵy. Khi àïën gưëc cêy thị y
nhûúâng cho ngûúâi cố rêu mùåc ấo mâu huìn ngưìi úã trïn,

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

côn ngûúâi gêìy gô thị ngưìi trûúác mùåt. Chù’c y lâ ch vị y
ngưìi úã chưỵ thêëp hún vâ rốt rûúåu.

Øn ặúơc mươt lât, ngûúđi bêo nôi:

- Cuơ Nguy ă vïì rưìi. Câi nhađ múâi tíơu ca cuơ ăâng giâ
hai ngađn laơng baơc lúân hún că câi nhađ úê ặúđng Chung Líu
úê Bù’c Kinh. Thíịy cuơ mịn mua, nhađ ch búât cho cuơ míịy
mûúi laơng ăïí mong líịy thïí diïơn. Mưìng mûúđi thâng trûúâc,
cuơ doơn sang nhađ múâi. Quan huýơn, quan phuê ăïìu ăïịn
mûđng vađ úê laơi uöịng rûúơu ăïịn khuya. Khù’p phöị khöng ai
lađ khưng kđnh phuơc cuơ.

Ngûúâi gêìy nối:

- Quan huån àưỵ cûã nhên khoa nhêm ngổ, lâ hổc trô c
Nguy, cho nïn phẫi àïën mûâng.

Ngûúâi bếo nối:

- Ưng thưng gia tưi cng lâ hổc trô c Nguy. Hiïån nay
ưng lâm tri huån Haõ Nam. Hửm trỷỳỏc thựỗng rùớ tửi vùỡ
biùởu hai cờn thõt nai khư. Thõt úã trïn mêm lâ thõt ca nố
biïëu àêëy! Lêìn nây ài, nố sệ nhúâ ưng thưng gia viïët mưåt
bûác thû tiïën cûã tưi, àïí tưi cố thïí ët kiïën c. Nïëu c hẩ
cưë àïën lâng tưi àấp lïỵ thị cấi bổn trong lâng sệ khưng côn
dấm thẫ lûâa, thẫ lúån vâo ùn la, ùn mấ ca chng ta nûäa.

Ngûúâi gêìy nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

- Nghe nối, gêìn àêy, khi rúâi kinh, Hoâng thûúång cố thên
hânh tiïỵn c ra khỗi thânh, cêìm tay c ài àïën mûúâi mêëy
bûúác. C Nguy phẫi hai ba lêìn tûâ tẩ, Hoâng thûúång múái
lïn kiïåu vïì. Xem thïë à biïët thïë nâo c cng sệ lâm quan
to.

Ba ngûúâi kia cûá ngûúâi nây mưåt cêu, ngûúâi kia mưåt cêu,
nối mậi khưng hïët.

Thêëy trúâi àậ chiïìu Vûúng Miïån dù’t trêu vïì nhâ.

Tûđ ăô, Vûúng khưng líịy sưị tiïìn ăïí dađnh ăïí mua sâch
nûơa. Vûúng nhúđ ngûúđi ta ra phưị mua câc thûâ mađu, ăïí hoơc
v hoa sen. Lc ăíìu Vûúng v khưng ăeơp, nhûng chó ba
thâng sau, hoa sen v ra ă lươt ặúơc tíịt că tinh thíìn, mađu
sù’c. Nhịn vađo trang giíịy cô căm tûúêng nhû thíịy hoa sen
ăang moơc dûúâi hưì hay ngûúđi ta hâi hoa sen úê dûúâi hưì lïn
rưìi ăùơt lïn giíịy.

Ngûúđi lađng thíịy Vûúng v ăeơp, b tiïìn ra mua. Vûúng
Miïơn ặúơc tiïìn, mua nhûơng ăưì víơt tưịt ăïí kđnh biïịu meơ.
Mươt trìn hai, hai trìn ba, că hơn Chû K ăïìu biïịt
tiïịng Vûúng lađ mươt danh bt vïì v hoa vađ tranh nhau
mua. Lïn mûúđi băy, Vûúng khưng úê nhađ Giađ Tíìn nûơa, mưỵi
ngađy Vûúng v vađi bûâc tranh vađ ăoơc thú cưí. Díìn díìn,
Vûúng khưng phăi lo ăïịn viïơc ùn mùơc. Bađ meơ ríịt vui
mûđng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

Nhûng tđnh Vûúng khưng giưëng nhû ngûúâi ta. Vûúng
khưng thđch lâm quan, lẩi khưng kïët bẩn, sët ngây chó
<i>àống cûãa àổc sấch. Thêëy trong “Súã tûâ” cố bûác tranh vệ ấo</i>
m ca Khët Ngun, Vûúng cng tûå lâm lêëy mưåt cấi m
hïët sûác cao, mưåt bưå ấo qìn hïët sûác rưång.

Gùåp tiïët xn, hoa tûúi, liïỵu tưët, Vûúng àưåi m cao mùåc
ấo rưång, miïång hất nghïu ngao tay cêìm roi, àấnh chiïëc xe
trêu chúã mể ài dẩo chúi quanh xốm vâ bïn hưì. Trễ em
trong xốm tm nùm tm ba chẩy theo Vûúng mâ cûúâi.
Vûúng cng khưng bìn àïí . Chó cố ưng hâng xốm lâ Giâ
Têìn, tuy lâm nghïì cây rång nhûng chđnh lâ ngûúâi biïët
nhịn. Thêëy Vûúng tûâ bế àïën lúán khấc ngûúâi nhû vêåy, Giâ
Têìn rêët u vâ rêët kđnh, thûúâng múâi Vûúng vïì nhâ cng
nối chuån chúi.

Mươt hưm, Giađ Tíìn ăang ngưìi thị thíịy úê ngoađi cô mươt
ngûúđi ăi vađo, ăíìu ăươi m hịnh miïịng ngôi, mùơc âo luơc. Giađ
Tíìn ra tiïịp múđi ngưìi. G nađy hoơ Ăõch, lađ sai nhín úê hơn
Chû K ăưìng thúđi lađ tay sai vùơt ca quan hơn. Vị Tíìn
Ăaơi hân, con ca Giađ Tíìn, lađm con ăúơ ăíìu ca hù’n, goơi
hù’n lađ cha ni, nïn hù’n thûúđng vïì chúi. Giađ Tíìn vươi
vađng băo con pha trađ, giïịt gađ, níịu ăïí thïịt, vađ múđi Vûúng
Miïơn ngưìi tiïịp. Sau khi moơi ngûúđi nôi qua hoơ tïn, g hoơ
Ăõch nôi:

- Xin hỗi ưng Vûúng àêy cố phẫi lâ ngûúâi vệ hoa khưng?
Giâ Têìn àấp:

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

- Trong hơn ai laơi khưng biïịt? Hưm trûúâc cuơ hơn
nhađ tưi dùơn tưi tịm cho cuơ hai mûúi bưịn bûâc tranh v hoa
ăïí tùơng quan trïn. Tưi nghe danh ưng Vûúng ă líu, cho
nïn ăi ngay ăïịn ăíy. Ngađy nay may mù’n ặúơc gùơp ưng,
mong ưng chõu khô ma bt cho, nûêa thâng sau tưi s ăïịn
líịy. Tiïìn nhơn bt bao nhiïu tưi s ặa laơi.

Giađ Tíìn úê bïn caơnh êp Vûúng Miïơn nhíơn lúđi. Vûúng
Miïơn nïí Giađ Tíìn, tûđ chưịi khưng ặúơc, nïn cng bùìng lođng.
Vïì nhađ Vûúng ăem hïịt tím trđ ra v hai mûúi bưịn bûâc
tranh hoa, mưỵi bûâc ăïì mươt bađi thú. Ăõch ăem lïn cho quan
huýơn. Quan huýơn lađ Thúđi Nhín ặa cho Ăõch hai mûúi
bưịn laơng baơc. Ăõch xên míịt mươt nûêa, chó ặa Vûúng Miïơn
mûúđi hai laơng. Tri hơn ăem tíơp tranh vađ nhûơng lïỵ víơt
khâc lïn biïịu Nguy Tưị ăïí lađm lïỵ ra mù’t.

Nguy Tưë nhêån lïỵ vêåt, cûá lo nhịn têåp trung, ngêín ngú
khưng mën rúâi mù’t. Hưm sau Nguy sai dổn tiïåc múâi tri
huån Thúâi àïën cấm ún. Sau lc hân hun, ëng vâi chến
rûúåu, Nguy Tưë nối:

- Hưm trûúâc tưi nhíơn ặúơc ca ngađi mươt tíơp tranh. Ăô
lađ tranh ca ngûúđi xûa hay tranh ca ngûúđi bíy giúđ?

Thúâi tri huån khưng dấm giêëu giïëm nối:

- Ăô lađ tranh ca anh nưng dín hơn tưi, tïn lađ Vûúng
Miïơn. Anh ta hy cođn đt tíi. Tưi cho rùìng anh ta múâi hoơc
v qua loa, lađm sao mađ loơt mù’t xanh cuêa ngađi ặúơc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

- Ta b nhađ ra ăi ă líu. ÚÊ qú cô ngûúđi hiïìn sơ nhû
thïị nađy mađ ta khưng biïịt, thûơc lađ xíịu hưí. Con ngûúđi nađy
khưng nhûơng tađi cao, mađ kiïịn thûâc cng khâc thûúđng.
Danh tiïịng vađ ắa võ ca ưng ta sau nađy khưng kêm tưi vađ
ưng ăíu. Khưng biïịt ưng cô thïí múđi ưng ta lïn ăíy khưng?

Thúâi tri huån nối:

- Khô gị viïơc íịy. Khi trúê vïì tưi s cho múđi anh ta ăïịn.
Nghe nôi ặúơc ngađi thûúng, chù’c chù’n anh ta s vui
mûđng khưn xiïịt.

Nôi xong Thúđi tûđ gi Nguy Tưị trúê vïì nha mưn, sai Ăõch
mang danh thiïịp ăïịn múđi Vûúng Miïơn. Ăõch chaơy vïì lađng,
ăïịn nhađ Giađ Tíìn, múđi Vûúng Miïơn sang. Ăõch nôi viïơc ăoâ
vúâi Vûúng, Vûúng Miïơn cûúđi:

- Nhû thïị nađy thûơc lađ phiïìn ưng; nhúđ ưng bíím vúâi quan
hơn rùìng Vûúng Miïơn lađ mươt ặâa dín cađy, khưng dâm
mong gùơp ngađi. Nô khưng dâm nhíơn túđ thiïịp múđi nađy.

Ăõch trúê mùơt nôi:

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

- Thûa ưng, khưng phẫi nhû vêåy! Nïëu nhû tưi cố lâm
viïåc gị, quan lúán viïët giêëy gổi, tưi dấm àêu khưng àïën!
Nhûng nay quan lúán viïët thiïëp múâi tûác lâ khưng cố bù’t
båc. Tưi khưng ài chù’c ngâi cng lûúång thûá.

- Anh nối cấi gị chùèng ai hiïíu ra sao cẫ? Cố giêëy àôi thị
ài, cố thiïëp múâi lẩi khưng ài, thêåt chùèng hiïíu ngûúâi ta cêët

nhù’c lâ cấi gị hïët.

Giâ Têìn nối:

- Thưi ưng Vûúng, quan lúán àậ cố thiïëp múâi ưng, chù’c
lâ cố tưët, ưng cng nïn lïn mưåt chuën. Cưí nhên cố cêu:
“Ưng quan lâm cûãa tan nhâ nất”, ưng khưng nïn gêy
chuån lâm gị.

Vûúng Miïån nối:

- C Têìn úi! C khưng biïët, xin c cho tưi nối mưåt àiïìu.
C khưng biïët chuån Àoẩn Can Mưåc vâ chuån Tiïët
Liïỵu(1) sao? Vị vêåy tưi khưng mën ài.

Ăõch nôi:

- Anh lâm thïë lâ rêët phiïìn cho tưi, bêy giúâ tưi vïì bêím
gị vúái quan lúán àêy!

Giâ Têìn nối:

- Kïí thûơc cng khô cho că hai ưng! Ăi thị ưng Vûúng
khưng mịn, mađ khưng ăi thị ưng Ăõch khưng biïịt nôi gị

(1) <i>Àoẩn Can Mưåc ngûúâi àúâi Chiïën qëc, Ngy Vùn Hêìu múâi ra lâm</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

lc trúê vïì. Nay tưi cô mươt câch: Trúê vïì, ưng khưng nïn nôi
lađ ưng Vûúng khưng chõu ăi, cûâ nôi lađ ưng Vûúng mù’c
bïơnh úê nhađ khưng ăïịn ặúơc, mươt hai ngađy sau khe s xin

lïn.

Ăõch nôi:

- Nïịu mù’c bïơnh thị phăi cô hađng xôm chûâng nhíơn múâi
ặúơc.

Bađn baơc vúâi nhau mươt lât, Giađ Tíìn níịu cúm chiïìu múđi
hù’n ùn. Laơi băo ngíìm vúâi Vûúng Miïơn ra xin meơ đt tiïìn
ặa cho Ăõch lađm tiïìn phđ tưín. Bíịy giúđ hù’n múâi chõu vïì
bíím vúâi tri hơn.

Tri huån nghơ bng:

- Thùìng nađy ưịm gị mađ ưịm? Chùỉng qua taơi câi thùìng
Ăõch xịng lađng câo mûúơn oai huđm, lađm nô súơ míịt vđa chûâ
gị? Xûa nay nô chûa bao giúđ thíịy quan, nïn nô súơ mađ
khưng dâm lïn chûâ gị? Nhûng quan thíìy ta thị laơi giao
cho ta múđi nô. Ta khưng múđi ặúơc nô thị quan thíìy laơi băo
ta khưng lađm ặúơc viïơc. Chi bùìng ta cûâ thín hađnh ăïịn
lađng thùm nô. Nô thíịy ta chiïịu cưị, thị hiïíu khưng ai khô
dïỵ vúâi nô lađm gị vađ s cô can ăăm gùơp ta. Ta ặa nô vïì
ra mù’t quan thíìy, nhû thïị chùỉng lađ lađm viïơc chu ăâo sao!

Y nghơ:

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

Nhûng lẩi nghơ:

- Quan thíìy ta hưm trûúâc nôi ăïịn nô thíơt lađ kđnh troơng!
Thíìy ta kđnh nô mûúđi phíìn, ta laơi phăi kđnh troơng nô

trùm phíìn. Vă laơi chõu “haơ mịnh vúâi k tưn qu” biïịt
“kđnh troơng ngûúđi hiïìn”, thị sûê sâch sau nađy s dađnh riïng
mươt chûúng mađ tân tuơng ta. Ăô lađ mươt viïơc “ngađn nùm bíịt
h”. Sao laơi khưng ặúơc!(1)

Beđn qịt ắnh ăi.

Sâng hưm sau tri hơn cho goơi nhûơng ngûúđi khiïng
kiïơu ăïịn. Y khưng ăem theo tíịt că nhûơng thơc haơ, chó cô
tâm ngûúđi ăươi m mađu ă viïìn ăen, ăi thùỉng xuöịng lađng.
Ăõch ta chaơy theo sau kiïơu.

Nghe tiïịng thanh la, dín lađng giađ treê dù’t nhau ra xem
kiïơu ăi ăïịn cûêa nhađ Vûúng Miïơn thị chó thíịy băy tâm gian
nhađ tranh, mươt tíịm cûêa mươc ăông kđn. Ăõch chaơy ăïịn g
cûêa. G mươt lât, mươt bađ cuơ giađ úê trong nhađ chưịng gíơy ra
nôi:

- Nố khưng úã nhâ, tûâ sấng súám àậ dù’t trêu ài ëng
nûúác, nay vêỵn chûa vïì.

- Quan huån thên hânh àïën àêy nối chuån vúái con c.
Tẩi sao c lẩi lêín thêín nhû thïë! Nối nhanh ài, ưng ta úã
àêu àïí tưi tịm!

- Nố thûåc khưng úã nhâ, khưng biïët ài àêu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

Bâ c nối xong àống cûãa ài vâo.

Trong khi nôi chuýơn thò kiïơu cuêa tri huýơn ăïịn. Ăõch

quyđ trûúâc kiïơu bíím:

- Con àïën tịm Vûúng Miïån, anh ta khưng úã nhâ, xin
quan lúán cho kiïåu àïën nhâ cưng quấn ngưìi mưåt lất, con xin
ài tịm.

Rưìi hù’n dêỵn kiïåu ài vông ra sau nhâ Vûúng Miïån, úã
àêëy cố mêëy àấm rång, xa xa cố mưåt cấi hưì, bïn hưì trưìng
mêëy cêy bûúãi, cêy dêu. Lẩi cố mêëy àấm rång mïnh mưng
úã bïn hưì. Cố mưåt trấi ni tuy khưng lúán lù’m, nhûng cêy
cưëi xanh tưët mổc àêìy. Cấch mưåt dùåm gổi nhau côn nghe
tiïëng.

Tri huån àïën àố, nhịn xa xa thêëy mưåt ch bế cûúäi trêu
ài quanh tûâ chên àưìi àïën.

Ăõch chaơy ăïịn hi:

- Chấu Têìn Tiïíu Nhõ, chấu cố thêëy öng Vûúng dù’t trêu
ài uöëng nûúác àêy khöng?

- Hoãi chuá Vûúng â? Ch àậ àïën ëng rûúåu úã nhâ bâ con
xốm Vûúng cấch àêy hai mûúi dùåm. Trêu nây lâ con trêu
ca ch àêëy. Ch nhúâ tưi dêỵn nố vïì nhâ.

Ăõch ta chaơy laơi bíím vúâi tri hơn. Tri hơn ăưíi sù’c
mùơt nôi:

</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>

Tri hơn Thúđi ríịt tûâc giíơn, mịn sai ngûúđi bù’t Vûúng
Miïơn ăem vïì trõ mươt m. Nhûng laơi súơ quan thíìy cho

mịnh lađ nông nííy, nïn nên giíơn mađ vïì. Y ắnh vïì nôi vúâi
quan thíìy rùìng con ngûúđi nađy khưng ăâng troơng. Sau nađy
ta trõ cho nô mươt m cng chûa mơn.

Vûúng Miïån khưng ài àêu xa, ngay sau àố trúã vïì nhâ.
Giâ Têìn giêån lù’m, nối:

- Ưng cưë chêëp quấ! Ngûúâi ta lâm ch mưåt huån, tẩi sao
lẩi khinh thûúâng nhû thïë?

- Cuơ ngưìi ăíy, châu nôi. Tri hơn Thúđi dûơa vađo thïị lûơc
Nguy Tưị, hađ hiïịp nhín dín, khưng câi gị khưng lađm. Con
ngûúđi nhû thïị, thị gùơp lađm gị? Líìn nađy vïì, nhíịt ắnh ưng
ta s nôi laơi vúâi Nguy Tưị. Nguy Tưị nưíi giíơn, s kiïịm cúâ
sinh sûơ vúâi châu cng nïn. Nay châu xin tûđ biïơt cuơ, ăem
đt hađnh l trưịn ăi núi khâc thị hún. Nhûng chó ngaơi mươt
cht, lođng ây nây khưng ýn lađ cođn meơ châu úê nhađ.

Bâ mể nối:

- Con úi, míịy nùm nay con bân thú, bân tranh, nïn meơ
cng dađnh duơm ặúơc dùm ba chuơc baơc, khưng phăi lo gị
ăïịn tiïìn ni níịng nûơa. Meơ tuy giađ, nhûng cng khưng cô
bïơnh tíơt. Con cûâ ýn tím lânh mịnh mươt thúđi gian khưng
ngaơi gị viïơc ăô. Con chûa phaơm tươi bao giúđ câc quan cng
khưng cô lđ gị mađ bù’t búâ meơ că.

</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>

- Nối thïë cng cố lđ. Vẫ chùng, ưng mai mưåt úã cấi núi
thưn dậ nây, cố tâi, cố hổc cng chùèng ai biïët àïën. Lêìn
nây àïën núi thõ thânh biïët àêu gùåp may mù’n cng nïn.

Côn vïì viïåc trong nhâ, ưng cûá mùåc tưi. Tưi sệ chùm sốc bâ
c thay ưng.

Vûúng Miïån bấi tẩ Giâ Têìn. Giâ Têìn lẩi trúã vïì nhâ tịm
rûúåu, àưì nhù’m àïí thïët. ëng rûúåu àïën nûãa àïm múái vïì.

Hưm êëy, canh nùm, Vûúng Miïån dêåy, sûãa soẩn hânh l.
Øn sấng vûâa xong thị gùåp Giâ Têìn àïën. Vûúng Miïån lẩy
tûâ biïåt mể, lẩy Giâ Têìn hai lẩy. Mể con chia tay nûúác mù’t
rông rông.

Vûúng Miïơn chín ăi dêp gai, lûng mang hađnh l, Giađ
Tíìn tay cíìm chiïịc ăeđn lưìng trù’ng nh, tiïỵn chađng ra khi
lađng, rưìi tûđ gi, nûúâc mù’t tn trađo. Giađ Tíìn tay cíìm ăeđn,
ặâng nhịn cho ăïịn khi Vûúng ăi khịt múâi trúê vïì.

Vûúng Miïån ra ài, dêìm sûúng dậi nù’ng, ngây nây qua
ngây khấc. Vûúng ài thùèng àïën ph Tïë Nam tónh Sún
Àưng. Sún Àưng lâ mưåt tónh gêìn phđa Bù’c, nhûng dên cû
àưng àc, sẫn vêåt dưìi dâo, nhâ cûãa san sất. Vûúng Miïån
ài àïën àêy thị tiïìn àậ cẩn, liïìn thụ mưåt gian phông úã
trûúác mưåt cấi am nhỗ. Vûúng lâm nghïì xem bối, àoấn chûä,
lẩi vệ hai bûác tranh hoa úã àêëy àïí bấn cho nhûäng khấch ài
qua. Mưỵi ngây bối vâ bấn tranh, khấch àïën chen chên
khưng lổt.

</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>

nhûng khưng thín hađnh ăïịn. Chng sai boơn ăađy túâ thư
baơo ăương mươt tđ lađ hođ hêt, lađm cho Vûúng Miïơn ngưìi khưng
ýn. Vûúng Miïơn chõu khưng nưíi, liïìn v mươt con bođ to
tûúâng treo úê ăíịy, ăïì míịy cíu thú, cô chím biïịm. Laơi súơ

ngûúđi ta sinh chơn gị lưi thưi, nïn ắnh ăi núi khâc.

Sâng hưm íịy Vûúng ăang ngưìi thị nghe tiïịng rïn, tiïịng
khoâc úê ngoađi ặúđng: Coâ ngûúđi mang theo nưìi, cng cô
ngûúđi qíy hai câi thng trong ăô lađ con mịnh. Ngûúđi nađo
cng mùơt vađng, mịnh v, âo qìn lam l, hïịt ăoađn nađy
qua ăïịn ăoađn khâc laơi, tíịt că ặúđng sâ ăïìu chíơt nđch. Laơi
cô ngûúđi ngưìi xin tiïìn úê ngoađi ặúđng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40>

tranh vâ phng dûúäng mể giâ nhû c. Sấu nùm qua, bâ
mể mù’c bïånh, Vûúng Miïån tịm mổi cấch chẩy chûäa,
nhûng àïìu vư hiïåu. Mưåt hưm bâ c dùån Vûúng Miïån:

- Meơ khưng qua khi. Míịy nùm nay, ngûúđi ta nôi vúâi
meơ rùìng con lađ ngûúđi cô hoơc víịn, hoơ khn con nïn ra
lađm quan. Nhûng lađm quan e cng khưng phăi lađ viïơc lađm
cho cha ưng vinh hiïín. Ta thíịy nhûơng k lađm quan rt cuơc
khưng ặúơc câi gị hay, hún nûơa con tđnh tịnh ngaơo ăúđi, nïịu
xăy ra tai vaơ laơi cađng khöng hay. Con úi nïn nghe lúđi meơ,
sau nađy lo cûúâi vúơ, ă con, giûơ mưì mă ca meơ, chúâ coâ lađm
quan. Coâ thïị meơ chïịt múâi nhù’m mù’t(1).

Vûúng Miïån vûâa khốc vûâa dẩ. Bâ mể dêìn dêìn thúã húi
cëi cng. Vûúng Miïån giêåm chên kïu khốc, hâng xốm,
khưng ai khưng chẫy nûúác mù’t. Giâ Têìn ra sûác gip àúä
viïåc chön cêët, Vûúng Miïån khiïng àêët àù’p möå, viïåc ba
nựm tang toỏc gửởi ờởt nựỗm sỷỳng khửng cờỡn kùớ lẩi àêy lâm
gị.

Mươt nùm sau khi hïịt tang, thiïn haơ loaơn laơc. Phûúng

Qịc Trín chiïịm cûâ Chiïịt Giang, Trûúng Sơ Thađnh chiïịm
cûâ Giang Tư, Tríìn Hûơu Lûúơng chiïịm cûâ Hưì Quăng, ăïìu
chó lađ k anh huđng núi thăo d. Duy cô Thâi Tưí hoađng ăïị
khúêi binh úê Tûđ Dûúng, chiïịm ặúơc Kim Lùng, tûơ xûng Ngư
Vûúng, quă thûơc lađ bíơc vûúng giă. Thâi Tưí laơi ăem qn
ăânh phâ Phûúng Qịc Trín, bịnh ắnh toađn Chiïịt Giang,

(1) <i>Tấc giẫ àïí cho mưåt bâ nưng dên giâ nối lïn nghơ chđnh ca</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41>

trong lâng xốm cng nhû úã thõ thânh, àïìu khưng bõ qëy
nhiïỵu gị.

Mưåt hưm vâo giûäa trûa Vûúng Miïån ài tẫo mưå vïì, thêëy
àưå mûúâi ngûúâi cûúäi ngûåa ài àïën lâng mịnh. Ngûúâi ài àêìu
chđt khùn vộ tûúáng, mang chiïën bâo hoa àâo, mù’t sấng,
da trù’ng, rêu ba chôm, rộ râng lâ tûúáng mẩo àïë vûúng.
Ngûúâi nây àïën cûãa xëng ngûåa, vấi châo Vûúng Miïån vâ
hỗi:

- Xin hỗi nhâ Vûúng Miïån tiïn sinh úã àêu?
Vûúng Miïån àấp:

- Tưi chđnh lâ Vûúng Miïån, àêy lâ nhâ ca tưi.
Ngûúâi êëy cûúâi mâ nối:

- Thïë thị may quấ. Tưi àïën àêy àïí ët kiïën ngâi.

Y băo ngûúđi tuđy tuđng xịng ngûơa, ặâng că úê ngoađi, bơc
ngûơa úê cíy liïỵu bïn hưì. Mươt mịnh y vađ Vûúng Miïơn dù’t
tay nhau vađo nhađ,

Khấch vâ ch ngưìi xong, Vûúng Miïån nối:

- Khưng dấm, xin hỗi ngâi àẩi danh lâ gị, cố viïåc gị
khiïën ngâi hẩ cưë àïën xốm lâng hễo lấnh nây.

- Tưi hổ Chu, trûúác àêy khúãi binh úã Giang Nam, gổi lâ
Tûâ Dûúng Vûúng, nay àống qn úã Kim Lùng gổi lâ Ngư
Vûúng. Nhên dõp dểp Phûúng Qëc Trên tưi àïën àêy tịm
ngâi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42>

- Kễ hên mổn nây mù’t thõt khưng biïët gị, khưng biïët
bêåc Vûúng cưng. Tưi vưën lâ mưåt tïn dên ngu úã thưn xốm,
dấm àêu phiïìn àïën ngâi phẫi quấ bûúác àïën àêy.

Ngư Vûúng nối:

- Tưi lađ mươt ngûúđi thư lưỵ, nay ặúơc thíịy ngađi khđ tûúơng
nhađ nho thị lođng ham mịn cưng danh lúơi lươc tiïu tân ăíu
că. Tưi úê Giang Nam mươ ăaơi danh ca ngađi, ăïịn ăíy thùm
hi, mong ngađi chó giâo: ngûúđi Chiïịt Giang lađm phăn ă
líu lađm thïị nađo cho hoơ theo mịnh.

- Àẩi vûúng lâ bêåc nhịn xa, thêëy rưång, kễ hên mổn nây
khưng dấm nối nhiïìu. Nïëu lêëy nhên nghơa mâ lâm cho
ngûúâi ta phc, thị ai mâ khưng phc. Nâo cố phẫi riïng gị
Chiïët Giang? Nïëu lêëy binh lûåc mâ bù’t ngûúâi ta phc, thị
ngûúâi àêët Chiïët Giang tuy ëu cng thâ chïët chûá khưng
chõu nhc. Ngâi khưng thêëy gûúng Phûúng Qëc Trên sao?

Ngư Vûúng thúã dâi gêåt àêìu cho lâ phẫi.

Hai ngûúđi ngưìi kïì gưịi nôi chơn ăïịn khi xïị chiïìu.
Nhûơng ngûúđi ăi theo ăïìu mang lûúng khư, Vûúng Miïơn
xịng nhađ bïịp nûúâng mươt cín bânh, xađo mươt ẵa rau heơ
bûng lïn vađ ngưìi tiïịp. Ngư Vûúng ùn xong, caêm ún lúđi daơy
baêo, lïn ngûơa ra ăi. Hưm ăô Giađ Tíìn úê thõ tríịn vïì hi cô
viïơc gị. Vûúng Miïơn cng khưng nôi ăô lađ Ngư Vûúng chó
nôi lađ mươt viïn quan v trûúâc ăíy úê Sún Ăưng cô quen biïịt
nhau, nay ăïịn thùm thưi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>

Vâi nùm sau, Ngư Vûúng dểp n loẩn lẩc àống àư úã
ÛÁng Thiïn, thiïn hẩ nhêët thưëng àùåt qëc hiïåu lâ Àẩi
Minh, niïn hiïåu lâ Hưìng V. Mổi ngûúâi an cû lẩc nghiïåp.
Hưìng V nùm thûá tû, Giâ Têìn lïn thõ trêën vïì, lẩi nối vúái
Vûúng Miïån:

- C Nguy cố tưåi bõ àây ài Hôa Chêu. Tưi cêìm túâ thưng
tû nây vïì cho ưng xem.

Vûúng Miïån cêìm xem, múái biïët sau khi àêìu hâng, Nguy
Tưë tûå cho mịnh to lúán, xûng lậo thêìn trûúác mùåt Minh Thấi
Tưí. Thấi tưí nưíi giêån, àây ài Hôa Chêu àïí giûä mưå ca Dû
Khuët(1)

Sau viïơc nađy, laơi nghe bươ lïỵ ắnh ra phêp thi cûê, ba nùm
mươt khoa, líịy Ng kinh, Tûâ thû, vùn bât cưí(2) ăïí thi.
Vûúng Miïơn chó ăiïìu ăô cho Giađ Tíìn thíịy vađ nôi: “Câch
nađy nhíịt ắnh lađ khưng hay! Tûđ nay trúê ăi baơn ăoơc saâch

(1) <i>Dû Khuyïët: Tûúáng nhâ Ngun àậ bẫo vïå Hôa Chêu vâ bõ qn</i>

<i>àưåi Chu Ngun Chûúng giïët. Vị Nguy Tưë lâm thûúång thû Triïìu</i>
<i>- Ngun lẩi àêìu hâng, cho nïn vua sai àây ài Hôa Chêu, giûä</i>
<i>mưå Dû Khuët àïí chûáng tỗ rựỗng y aọ phaón chuó.</i>

(2) <i>- Vựn baỏt cửớ: Coõn gổi lâ kinh nghơa, khoa cûã thúâi Nguỵn úã Viïåt</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44>

thíịy chó cô con ặúđng vinh thín íịy, thị s coi thûúđng hoơc
víịn vađ ăaơo ặâc.”

Trong khi nối chuån, trúâi àậ vïì chiïìu. Bêëy giúâ múái àêìu
ma hẩ, khđ trúâi àang bûác. Giâ Têìn àùåt mưåt cấi bân úã
ngoâi sên àêåp la. Lất sau, mùåt trùng hiïån lïn úã phûúng
àưng, chiïëu sấng mổi núi, trưng nhû mưåt têëm pha lï mïnh
mưng. Chim chốc àïìu ng n khưng mưåt tiïëng àưång.
Vûúng Miïån tay trấi cêìm chến, tay phẫi chó lïn cấc ngưi
sao trïn trúâi, quay vïì phđa Giâ Têìn mâ nối:

- Ưng thêëy khưng? Sao Quấn Sấch phẩm vâo sao Vùn
Xûúng(1). Vùn nhên thúâi àẩi nây nguy rưìi!

Nối chûa dûát, bưỵng nhiïn trêån giố lẩ thưíi, cêy bõ xấo
àưång kïu rùng rù’c, chim bay loaån xaå trïn mùåt nûúác.
Vûúng Miïån vâ Giâ Têìn àïìu lêëy ấo che mùåt. Lất sau giố
tẩm dûâng, hổ nhịn lïn trïn trúâi thêëy ngốt mưåt trùm ngưi
sao tûâ trïn trúâi rúi vïì phđa àưng nam.

Vûúng Miïån nối:

- Trúâi thûúng chng ta! Nhûäng ngưi sao kia rúi xëng
àïí duy trị truìn thưëng vùn chûúng. Nhûng chng ta sệ
khưng côn sưëng àïí mâ thêëy nûäa!

Àang àïm thu dổn àưì àẩc, ai nêëy vïì nhâ nghó.

(1) <i>- Cêu nây chđnh tấc giẫ mûúån lúâi Vûúng Miïån àïí nối vúái têìng lúáp</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45>

Tûđ ăô vïì sau, ngûúđi ta thûúđng nôi triïìu ằnh ă ra lïơnh
cho quan Bưị Chânh(1) Chiïịt Giang sai múđi Vûúng Miïơn ra
lađm quan. Ăíìu tiïn Vûúng Miïơn khưng ăïí , sau ngûúđi nôi
ăiïìu nađy cađng ăưng. Vûúng Miïơn khưng băo gị cho Giađ
Tíìn, mươt mịnh mang hađnh l ăi vađo íín úê ni Cưịi Kï.

Nûêa nùm sau, quă nhiïn triïìu ằnh sai mươt viïn quan
mang chiïịu thû, vúâi nhiïìu ngûúđi ăi theo mang nhiïỵu vađ
ăoaơn ăïịn nhađ Giađ Tíìn, thíịy Giađ Tíìn ă ngoaơi tâm mûúi,
ăíìu ríu trù’ng xôa, chưịng gíơy ăi ra.

Võ quan nây vấi châo. Giâ Têìn múâi vâo nhâ cỗ ngưìi. Võ
quan nối:

- Vûúng Miïån tiïn sinh cố úã trong lâng nây khưng? Nay
Hoâng Thûúång ra ên múâi tiïn sinh ra lâm Tû nghõ tham
qn(2), tưi phng mïånh mang chiïëu chó àïën.

Giâ Têìn nối:

- Ưng Vûúng tuy úã àêy, nhûng àậ lêu nay khưng biïët ài
àêu!

Giâ Têìn múâi ëng trâ, dêỵn viïn quan kia àïën nhâ
Vûúng Miïån, múã cûãa vâo, thêëy nhïån chùng àêìy nhâ, cỗ
mổc khù’p núi, tỗ rộ lâ ngûúâi ài àậ lêu. Viïn quan than
thúã mưåt hưìi rưìi mang chiïëu chó trúã vïì.

(1) <i>Bưë Chấnh: Àúâi Minh, nûúác chia ra mûúâi ba tónh, cêìm àêìu mưỵi</i>

<i>tónh cố quan Bưë Chấnh.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46>

Vûúng Miïån êín trong ni Cưëi Kï, khưng hïì xûng tïn hổ.
Sau mù’c bïånh qua àúâi. Hâng xốm xung quanh thu gốp
tiïìn nong chưn úã dûúái chên ni Cưëi Kï.

Nùm êëy Giâ Têìn cng chïët úã nhâ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(47)</span><div class='page_container' data-page=47>

<b>HƯÌI THÛÁ HAI</b>

<i>C Vûúng nhêån bẩn àưìng khoa, úã trûúâng thưn hổc</i>
<i>Thêìy Chu àưỵ lïn thûúång àïë</i>(1)<i> vûâa lc tíi giâ</i>

ÚÊ tónh Sún Ăưng, ph Dn Chíu, hơn Víịn Thûúơng
cô mươt lađng goơi lađ lađng Tiïịt. Lađng nađy cô ăươ mươt trùm gia
ằnh ăïìu sưịng vïì nghïì nưng. ÚÊ cưíng lađng cô am Quan Ím.
Ngoađi ba gian ăiïơn thúđ, am cođn hún mûúđi gian phođng
tröịng, cûêa sau nhịn ra sưng. Hûúng lûêa mûúđi phûúng ăïìu
dưìn că vïì ăíy. Am chó cô mươt võ hođa thûúơng. Cô cưng viïơc, ngûúđi
trong lađng ăïìu ăïịn ăíy bađn baơc.

Bêëy giúâ vâo cëi thúâi Thânh Hoấ(2) chđnh lâ lc nûúác

nhâ giâu cố sung tc. Ngây mưìng tấm thấng giïng, dên
lâng tïì têåp àïën am àïí bân vïì viïåc ma àên rưìng. Vâo bíi
ùn sấng, Thên Tûúâng Ph ài àêìu, cố bẫy, tấm ngûúâi ài
theo àïën cha lïỵ phêåt. Hôa thûúång chẩy ra châo. Têët cẫ
àïìu àấp lïỵ.

Thên Tûúâng Ph trấch hôa thûúång:

</div>
<span class='text_page_counter'>(48)</span><div class='page_container' data-page=48>

- Ăíìu nùm múâi, hođa thûúơng cng phăi chùm hûúng ăeđn,
lïỵ Ăûâc Phíơt hún nûơa múâi ặúơc. A di ăađ phíơt: Biïịt líịy tiïìn
ca thíơp phûúng thị cng phăi biïịt mua hûúng ăeđn chûâ!

Lẩi nối:

- Cấc võ xem kịa, cấi àên lûu ly nây chó cố mưåt nûãa dêìu
thưi!

Vâ chó tay vâo mưåt c giâ, qìn ấo tïì chónh, Thên nối:
- Chùèng nối ai xa lẩ, chó xem c Tn nây thưi. Chiïìu
ba mûúi vûâa rưìi c Tn múái àem lẩi cho c nùm mûúi
cên dêìu: Rộ râng lâ c àem dêìu ài xâo rau chûá khưng lo
gị àïën viïåc kđnh phêåt hïët!

Hôa thûúång vêỵn kđnh cêín tiïëp àậi. Àúåi ưng ta trấch
xong, hôa thûúång múái lêëy mưåt bịnh thiïëc, bỗ mưåt nù’m chê
vâo trong, àưí àêìy nûúác, nêëu sưi rưìi àem lïn múâi cấc võ.

C Tn hỗi trûúác:

- Vïì lïỵ ma àên rưìng nùm nay úã trong am, chng ta

phẫi bỗ ra bao nhiïu tiïìn?

Thên Tûúâng Ph nối:

- Àúåi cht nûäa àậ! Chúâ ưng thưng gia tưi àïën ta hùéng
bân!

</div>
<span class='text_page_counter'>(49)</span><div class='page_container' data-page=49>

cao nhêët. Y hổ Hẩ, chđnh lâ thưn trûúãng lâng Tiïët. Thưn
trûúãng Hẩ ngưìi úã chiïëu cao, bẫo ngay hôa thûúång:

- Hôa thûúång, àem con lûâa ca tưi båc vâo chìng sau
vûúân! Thấo n cho nố, lêëy cỗ cho nố ùn no. Tưi bân xong
cưng viïåc, rưìi côn phẫi lïn ëng rûúåu mûâng nùm múái vúái
c Hoâng úã trûúác cûãa hiïåu àêëy!

Dùån hôa thûúång xong, y vù’t möåt chên lïn, lêëy nù’m tay
àêëm vâo sưëng lûng, vûâa àêëm vûâa nối:

- Câc ưng lađm rơng cođn sûúâng hún tưi nhiïìu! Tïịt nùm
nay, nhíơn ặúơc thiïịp múđi ca tíịt că moơi ngûúđi trong nha
mưn, tưi khưng ăïịn mûđng sao ặúơc? Hađng ngađy cûúơi con
lûđa nađy hïịt lïn hơn laơi vïì lađng, thíơt lađ ăíìu quâng mù’t
hoa. Ri sao laơi bõ mươt thùìng ăui nađo va phăi lađm tưi ng
xịng ặúđng, sưịng lûng ăau ï íím hïịt!

Thên Tûúâng Ph nối:

- Mưìng ba tïịt, tưi ă soaơn mươt bûơa cúm ăíơu phuơ múđi
ưng, chù’c lađ ưng bíơn nïn khưng ăïịn ặúơc.

- Laơi cođn phăi nôi! Băy tâm hưm nay tưi cô lc nađo rănh
ăíu? Nïịu cô hai miïơng thị cng khưng ùn xúí! Ăíịy, cuơ
Hoađng hưm nay múđi tưi ăíịy. Cuơ lađ ngûúđi ặâng ăíìu că ban,
trûúâc mùơt quan trïn. Cuơ lađ ngûúđi cíịt nhù’c mịnh nïịu mịnh
khưng ăïịn súơ cuơ giíơn!

</div>
<span class='text_page_counter'>(50)</span><div class='page_container' data-page=50>

- Tưi nghe nối c Hoâng lâ ngûúâi quan trïn phấi ài àêu
tûâ àêìu nùm. C lẩi khưng cố anh em, con cấi gị. Vêåy ai
lâm ch mâ múâi?

Thưn trûúãng Hẩ nối:

- Ưng khưng hiïíu gị cẫ! Bûäa tiïåc hưm nay lâ do c L
múâi. Vị c L nhâ cûãa chêåt hểp, cho nïn c lêëy nhâ c
Hoâng àïí thïët khấch.

Nối chuån hưìi lêu, múái bân àïën viïåc ma àên rưìng.
Thưn trûúãng Hẩ nối:

- Nùm nay tưi cng chân câi viïơc nađy rưìi. Moơi nùm, nùm
nađo tưi cng ặâng ra lo liïơu, moơi ngûúđi ăïìu ghi sưị tiïìn
cng mađ chùỉng chõu nươp, lađm tưi phăi bưìi thûúđng khưng
biïịt bao nhiïu. Hún nûơa, nùm nay câc ban trïn hơn ban
nađo cng chúi ăeđn rưìng, tưi xem khưng xúí cođn thị giúđ ăíu
mađ vïì xem ăeđn rưìng úê lađng? Nhûng vị câc ưng ă nôi, nïn
tưi cng phăi gôp phíìn ca tưi. Câc ưng phăi tịm mươt
ngûúđi khâc ặâng ra lo liïơu. Nhû cuơ Tn ăíy, rơng ăíịt
nhiïìu, thôc tiïìn thûđa thi, băo cuơ gôp nhiïìu hún. Moơi
ngûúđi ăïìu gôp phíìn mịnh thị lađm gị chă xong.

Moơi ngûúđi khưng dâm trâi , beđn ắnh cuơ Tn xịt
nûêa tiïìn, cođn câc nhađ khâc gôp mươt nûêa, tíịt că ặúơc hai,
ba laơng baơc vađ ghi vađo sưí. Hođa thûúơng mang trađ ra. Hođa
thûúơng bíìy tâo, dûa, ăíơu phuơ khư, keơo, haơt d trïn hai câi
bađn, múđi Haơ ngưìi úê ghïị ăíìu vađ rôt nûúâc trađ múđi moơi ngûúđi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(51)</span><div class='page_container' data-page=51>

- Boơn tr con lúân că rưìi, nùm nay phăi múđi mươt ưng
thíìy. Am Quan Ím nađy cô thïí lađm trûúđng hoơc ặúơc ăíy.

Mổi ngûúâi àïìu nối:

- Nhiïìu nhađ chng ta cô con phăi ăi hoơc. Ngay con trai
cuơ Thín ăíy lađ rïí cuơ Haơ. Cuơ Haơ thûúđng nhíơn ặúơc giíịy
túđ trïn hơn nïn cng cíìn ngûúđi biïịt chûơ. Tưịt nhíịt lađ
tịm mươt ưng thíìy úê hơn vïì ăíy.

Thưn trûúãng Hẩ nối:

- Thíìy thị cô rưìi! Câc ưng thûê ăoân xem! Ưng nađy daơy
úê nhađ cuơ Cưị lađm Ăïì khưịng(1) úê nha mưn. Ưng ta tïn lađ
Chu Tiïịn, ă ngoađi sâu mûúi. Quan hơn trûúâc líịy ưng
ta ăíìu hơn, nhûng lïn thi úê ph khưng ăưỵ. Cuơ Cưị múđi
ưng ta daơy hoơc úê nhađ ă ba nùm nay. Con cuơ nùm ngoâi
thi ăưỵ t tađi, cuđng ăưỵ mươt líìn vúâi ưng Mai trong lađng ta.
Hưm íịy, ưng ta thi ăưỵ vïì, moơi ngûúđi ra ăôn tiïịp. Ưng ta
ăươi trïn ăíìu mươt câi m vng, mang mươt câi âo rương
bùìng trûđu ă, cûúơi con ngûơa líịy úê trong chìng quan lúân
ra. Thanh la ăânh vang. Khi ưng ăïịn cûêa nhađ, tưi vađ
nhûơng ngûúđi trong nha mưn ăïìu ra rôt rûúơu múđi úê ngoađi
ặúđng. Sau ăô múđi ưng Chu ăïịn. Cuơ Cưị thín hađnh rôt ba

chên rûúơu múđi ngưìi lïn chiïịu nhíịt. Kïị ăïịn diïỵn vúê tìng
líịy tđch Lûúng Haơo tâm mûúi tíi ăưỵ traơng ngn. Cuơ Cưị
xem trong lođng khưng vui. Ăïịn khi thíịy hoơc trođ ca Lûúng
Haơo mûúđi băy, mûúđi tâm tíi ăưỵ traơng, cuơ Cưị múâi hiùớu

</div>
<span class='text_page_counter'>(52)</span><div class='page_container' data-page=52>

rựỗng vỳó tuửỡng naõy laõ ùớ laõm àiïìm tưët cho con mịnh, cho
nïn vui lông. Cấc ưng mën múâi ưng thêìy êëy thị tưi sệ múâi
gip.

Mổi ngûúâi àïìu nối: - vêng

ịng trađ xong, hođa thûúơng bûng canh miïịn thõt bođ lïn.
Øn xong moơi ngûúđi ra vïì. Hưm sau, thưn trûúêng Haơ nôi
vúâi Chu Tiïịn. Tiïìn lûúng mưỵi nùm lađ mûúđi hai laơng baơc.
Øn cúm taơi nhađ hođa thûúơng tră mưỵi ngađy hai phín. Ăõnh
sau lïỵ ma ăeđn rưìng lađ s ăïịn lađng. Khai giăng hưm hai
mûúi thâng giïng.

Hưm mûúđi sâu, moơi ngûúđi gôp tiïìn cho Thín Tûúđng Ph
ăïí doơn mươt bûơa rûúơu, múđi Mai Cûêu lađ t tađi trong lađng ăïí
tiïịp khâch. Mai Cûêu ăươi m vng ăïịn tûđ sâng súâm. Mi
gíìn trûa, Chu múâi túâi. Nghe chô sa bïn ngoađi, Thín
Tûúđng Ph chaơy ra múđi vađo. Moơi ngûúđi thíịy Chu Tiïịn ăíìu
ăươi m lưng chiïn c, mịnh mùơc âo rương mađu xâm ă
râch, ưịng tay phăi vađ phđa sau ăïìu tă túi, chín ăi mươt ăưi
giíìy ă c, da mùơt ăen vađ gíìy, ríu lưịm ăưịm baơc. Thín
Tûúđng Phuê múđi lïn nhađ. Bíy giúđ Mai Cûêu múâi díìn díìn
ặâng lïn vađ ra gùơp Chu. Chu Tiïịn hi:

- Võ nây lâ ai?

Mổi ngûúâi nối:

- Àố lâ ưng Mai, t tâi lâng chng tưi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(53)</span><div class='page_container' data-page=53>

- Hưm nay lâ khấc...

Chu Tiïën hai ba lêìn khưng nhêån. Mổi ngûúâi nối:

- Vïì tíi tấc thị Chu tiïn sinh cao hún, vêåy múâi tiïn
sinh cûá tûå nhiïn.

Mai Cûãu quay laåi nối vúái mổi ngûúâi:

- Cấc ưng khưng biïët quy c nhâ trûúâng thïë nâo cẫ!
Nhûäng ngûúâi “bẩn lúán” xûa nay bao giúâ cng hún ngûúâi
“bẩn nhỗ”, khưng kïí gị tíi tấc cẫ. Nhûng hưm nay lâ àùåc
biïåt, xin múâi ưng Chu ngưìi trïn cho.

Sưë lâ thúâi Minh gổi hổc sinh thi àưỵ t tâi lâ “bẩn”, àưìng
sinh gổi lâ “bẩn nhỗ”. Àưìng sinh thi àưỵ thị bêët kị bao
nhiïu tíi cng gổi lâ “bẩn lúán”, nïëu khưng àưỵ thị cố tấm
mûúi tíi cng gổi lâ “bẩn nhỗ”. Cng nhû con gấi ài lêëy
chưìng, lc múái lêëy thị gổi lâ “cư” (tên nûúng), sau gổi lâ
“múå” hóåc “bâ” chûá khưng gổi lâ “cư” nûäa. Nhûng nïëu lâm
vúå lệ cho ngûúâi ta àïën khi bẩc àêìu cng côn gổi lâ “cư”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(54)</span><div class='page_container' data-page=54>

Nhû míy bay giô cịn, pht chưịc ă hïịt ngay mươt nûêa.
Bíịy giúđ Chu víỵn chûa gù’p gị că. Thín Tûúđng Ph hi: Taơi
sao hưm nay tiïn sinh khưng duđng ăưì nhù’m? Hay lađ
chng tưi cô gị lađm phíơt yâ chùng? Vađ choơn míịy miïịng

ngon ăùơt vađo ẵa cuêa Chu. Chu Tiïịn giûơ tay laơi, nôi:

- Khưng phẫi tưi cố gị àêu! Chó vị tưi ùn chay.
Mổi ngûúâi nối:

- Quẫ thûåc chng tưi sú , khưng ngúâ tiïn sinh lẩi ùn
chay.

- Chó vị ngây mể tưi bõ bïånh, tưi cố hûáa trûúác phêåt Quan
Êm. Àïën nay tưi ùn chay àậ mûúâi mêëy nùm.

Mai Cûãu nối:

- Nhên viïåc tiïn sinh ùn chay, tưi nhúá àïën mưåt chuån
àa. Chuån nây hưm trûúác tưi nghe úã nhâ c Cưë. Cố
ngûúâi cố mưåt bâi thú tûâ nhêët ngưn àïën thêët ngưn. Mổi
ngûúâi dûâng àa nghe thú.

Mai Cûãu liïìn àổc:
<i>Ngêy!</i>

<i>T tâi,</i>

<i>Ăn trûúâng trai</i>(1)

<i>Rêu ria mấ àêìy, </i>
<i>Sấch vúã khưng hïì coi.</i>
<i>Giêëy bt xïëp bỗ mưåt xố,</i>

<i>Sang nùm sệ àïën khưng cêìn múâi!</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(55)</span><div class='page_container' data-page=55>

Ngêm xong lẩi nối:

- Chu tiïn sinh lađ ngûúđi tađi gii khưng “ngíy” nhû thïị
ặúơc.

Lẩi che miïång nối:

- T tâi thị thïë nâo ưng cng àưỵ, côn “ùn trûúâng trai”
vâ “rêu ria àêìy mấ” thị quẫ àng hïåt.

Nối xong cûúâi khanh khấch. Mổi ngûúâi cûúâi theo. Chu
Tiïën bûåc mịnh lù’m. Thên Tûúâng Ph vưåi rốt mưåt chến
rûúåu, nối:

- Xin öng Mai uöëng möåt cheán rûúåu. Chu tiïn sinh trûúác
kia ngưìi úã nhâ c Cưë àêëy.

Mai Cûãu nối:

- Thïị mađ tưi khưng biïịt! Xin lưỵi, xin lưỵi! Nhûng lúđi nôi
kia khưng phăi lađ nhùìm Chu huynh. Nô lađ nôi câc ưng nhađ
nho. Díìu sao ùn chay cng tưịt. Trûúâc ăíy tưi cô mươt ưng
cíơu chó ùn chay. Sau khi thi ăưỵ, nhađ ch ặa thõt tïị thânh
ăïịn. Bađ ngoaơi tưi nôi: “Nïịu khưng ùn thõt tïị thị thânh
nhín giíơn ăíịy! To thị sinh tai vaơ, nh thị mù’c bïơnh”. Tûđ
ăô, ưng cíơu tưi thưi khưng ùn chay nûơa. Chu huynh vađo
dõp tïị thânh muđa thu nùm nay, thïị nađo cng cô thõt tïị
ặa ăïịn, chù’c Chu huynh s hïịt kiïng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(56)</span><div class='page_container' data-page=56>

bïịp bûng canh lïn. Trong mím cô mươt ẵa bânh bao vađ
mươt ẵa bânh nûúâng, moơi ngûúđi nôi:

- Mốn nây àiïím têm tưët. Ưng xúi vâi cấi!

Nhûng Chu Tiïịn súơ bânh khưng ặúơc tinh khiïịt, nïn
chó xin ịng trađ.

Lc êëy cố ngûúâi hỗi Thên Tûúâng Ph:

- Ưng thưn trûúãng hưm nay úã àêu? Tẩi sao khưng àïën
tiïëp ưng Chu?

Thên Tûúâng Ph nối:

- Ưng ta lẩi nhâ ưng L ëng rûúåu rưìi!
Cố ngûúâi nối:

- Ưng L míịy nùm nay gùơp quan múâi lađm viïơc ríịt chaơy.
Mươt nùm kiïịm ặúơc ăïịn trïn ngađn laơng baơc. Nhûng phăi
câi ưng ta hay ăânh baơc, khưng nhû ưng Hoađng. Ưng
Hoađng lc ăíìu cng ham ăânh baơc, nhûng míịy nùm nay
ă tu rưìi, nïn nhađ cûêa ăeơp chùỉng kêm gị cung vua.

C Tn nối vúái Thên Tûúâng Ph:

- Ưng Haơ tûđ khi lađm thưn trûúêng lađ thúđi víơn phât.
Chûđng hai nùm nûơa cng ặúơc nhû ưng Hoađng.

Thên Tûúâng Ph nối:

- Ưng ta cng lađ ngûúđi biïịt tđnh toân ăíịy. Nhûng mú
ûúâc ặúơc nhû ưng Hoađng, thị cođn líu.

</div>
<span class='text_page_counter'>(57)</span><div class='page_container' data-page=57>

Vâ quay vïì phđa Chu Tiïën, Mai Cûãu noái:

- Mêëy nùm nay, khi thi cỷó, ửng coỏ nựỗm mửồng bao giỳõ
khửng?

- Tửi khửng nựỗm mưång bao giúâ.

- Ăíịy, nùm ngoâi tưi gùơp may, chđnh hưm mưìng mươt
thâng giïng, tưi mương thíịy tưi ặâng úê trïn mươt câi ni ríịt
cao, mùơt trúđi chđnh úê trïn ẳnh vađ rúi thùỉng vađo giûơa ăíìu
tưi khưng chïơch mươt ly. Tưi súơ toât mưì hưi. Tónh díơy, súđ
lïn ăíìu thíịy cođn nông. Lc íịy tưi khưng hiïíu cúâ gị. Nay
nghơ laơi quă lađ ăng.

Bêëy giúâ bấnh àậ hïët. Lẩi rốt thïm mưåt tìn rûúåu. Cêu
chuån kếo dâi cho àïën khi thù’p àên lïn, Mai Cûãu vâ mổi
ngûúâi múái ra vùỡ. Thờn Tỷỳõng Phuó lờởy ra mửồt caỏi nùồm bựỗng
vaói lam, dờợn Chu Tiùởn ùởn am Quan ấm nựỗm nghú. Ưng
ta bân vúái hôa thûúång dânh hai gian phông phđa sau am
lâm núi dẩy hổc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(58)</span><div class='page_container' data-page=58>

Bổn hổc trô àïìu lâ bổn tinh quấi, hïỵ Chu Tiïën khưng
nhịn àïën lâ chng chẩy ra ngoâi àấ cêìu vâ trïu chổc
nhau. Chu Tiïën chó cố mưåt cấch lâ kiïn têm ngưìi dẩy.

*

* *

Hún hai thấng qua. Trúâi bù’t àêìu êëm. Chu Tiïën ùn cúm
trûa xong, múã cûãa sau ài ra ven sưng. Tuy àêy lâ núi
hûúng thưn, nhûng bïn sưng cng cố mêëy cêy àâo, cêy
liïỵu, mâu hưìng xen mâu lc xem rêët àểp. Mûa phn rúi
xëng. Chu Tiïën quay vâo nhâ, nhịn ra, mûa rúi ngoâi
sưng, bao trm nhûäng àấm cêy xa tđt, trưng câng àểp mù’t.
Mûa câng nùång hẩt. Chúåt thêëy úã mẩn ngûúåc dông sưng
mưåt con thuìn lûúát qua mûa giố tiïën àïën. Thuyùỡn khửng
to, laồi chú coỏ caỏi bửỡng bựỗng lau nùn khưng chưëng nưíi mûa.
Thuìn àïën gêìn búâ, khoang giûäa cố mửồt ngỷỳõi ngửỡi, ựỗng
uửi coỏ hai ngỷỳõi, ựỗng ờỡu coỏ mưåt gấnh àưì ùn. Thuìn
ghế bïën. Ngûúâi kia liïìn bẫo lấi àô cù’m thuìn lẩi, rưìi lïn
búâ, hai ngûúâi àêìy túá ài theo. Chu Tiïën thêëy y àêìu àưåi m
vng, mùåc ấo mâu lam qu, chên ài giây àen àïë trù’ng,
rêu ba chôm, tíi trẩc ba mûúi. Àïën cûãa, y châo Chu Tiïën
vâ bûúác thùèng vâo, nối mưåt mịnh:

- Àêy hịnh nhû lâ trûúâng hổc.

Chu Tiïën ài theo vấi châo. Y chó àấp lïỵ qua loa vâ hỗi:
- Ưng lâ thêìy àưì úã àêy?

- Vêng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(59)</span><div class='page_container' data-page=59>

- Tẩi sao khưng thêëy hôa thûúång?
Hôa thûúång vưåi vâng chẩy ra nối:

- Ngúä lâ ai, tế ra ưng Vûúng, xin múâi ưng ngưìi chúi, àïí

tưi ài pha trâ.

Vâ quay vïì phđa Chu Tiïën, hôa thûúång nối:

- Àêy lâ ưng cûã Vûúng vûâa thi àưỵ, múâi ưng ngưìi tiïëp àïí
tưi ài pha trâ.

Cûã Vûúng khưng khiïm nhûúång gị. Thêëy àêìy túá kếo ra
mưåt cấi ghïë dâi, y liïìn ngưìi ngay vâo ghïë àêìu. Chu Tiïën
ngưìi tiïëp. Vûúng cûã nhên nối:

- Xin hỗi qu tđnh?

Chu Tiïën biïët y àậ àưỵ cûã nhên, bên nối:
- Vận sinh hổ Chu.

- Trûúác àêy ưng dẩy úã àêu?

- Tưi dẩy úã nhâ c Cưë trûúác cûãa huån.

- Thïë cố phẫi ưng àậ àưỵ àêìu trong kị thi do c Bẩch lâ
thêìy tưi chêëm khưng? C Bẩch nối mêëy nùm nay ưng dẩy
úã nhâ c Cưë.

- Thïë ngâi cố biïët c ch nhâ tưi sao?

- C Cưë lâm viïåc úã nhâ tưi, lẩi lâ ngûúâi anh em thên
thiïët vúái tưi.

Lất sau hôa thûúång bûng trâ lïn, Chu Tiïën nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(60)</span><div class='page_container' data-page=60>

- Hai vïë êëy khưng phẫi lâ ca tưi.

- Ngâi quấ nhn mịnh, khưng ngâi thị côn ai viïët vâo
àêëy nûäa!

- Tuy khưng phăi lađ ca tưi, nhûng cng khưng phăi ca
ngûúđi lađm ra. Hưm thi ăíìu tiïn lađ ngađy mưìng chđn. Trúđi
sù’p tưịi tưi víỵn chûa lađm xong bađi vùn thûâ nhíịt. Trong
lođng ăang phín vín, nghơ mịnh ngađy thûúđng ăùơt bt lađ
viïịt ặúơc, taơi sao hưm nay laơi nhû thïị nađy? Chđnh trong
lc suy nghơ nhû víơy, khưng ngúđ bìn ng, tưi nùìm guơc
trïn ân viïịt mađ ng. Tưi thíịy nùm ngûúđi mâ xanh nhăy
vađo lïìu, trong ăô cô mươt ngûúđi tay cíìm mươt câi bt lúân,
chíịm mươt chíịm trïn ăíìu tưi rưìi b ăi. Sau ăô mươt ngûúđi
mang m sa, âo ă, thù’t mươt câi ăai vađng vađ nù’m líịy tưi
lay vađ nôi: “Ưng Vûúng tónh díơy”. Tưi giíơt mịnh tónh díơy,
că ngûúđi toât mưì hưi. Lc tónh, tay cíìm bt viïịt mađ khưng
biïịt viïịt gị. Cho hay ngûúđi ta nôi cô ma qu úê trûúđng thi,
lađ cô sûơ thûơc. Tưi ă ăem viïơc nađy thûa vúâi quan chânh
ph ch khăo. Ngađi nôi tưi cô sưị ăưỵ ăíìu khi thi ăiïơn thđ.

Hai ngûúâi àang nối chuån, thị mưåt hổc sinh àem vúã
viïët têåp vâo àïí chêëm. Chu Tiïën bẫo y àïí vúã àêëy. Cûã Vûúng
nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(61)</span><div class='page_container' data-page=61>

- Trúâi àậ tưëi rưìi, mûa mậi khưng dûát, cấc anh lêëy quẫ
àưì ùn úã dûúái thuìn lïn, rưìi bẫo hôa thûúång nêëu cúm gip.
Bẫo ưng lấi hậy àúåi àêëy, ngây mai ta ài súám.

Vâ quay vïì phđa Chu Tiïën, y nối:

- Tưi ài thùm mưå vïì, khưng ngúâ gùåp mûa, nïn ng lẩi
àêy mưåt àïm.

Vûúng àang nối bưỵng quay mùåt lẩi. Thêëy mưåt quín vúã
têåp cố viïët tïn “Tn Mai”. Vûúng giêåt mịnh, mđm mưi, vễ
mùåt suy nghơ, nhû cố àiïìu gị lẩ lng. Thêëy vêåy, Chu Tiïën
khưng hỗi, cûá ci xëng chêëm bâi xong rưìi quay lẩi tiïëp
khấch. Vûúng hỗi:

- Ăûâa hoơc sinh vûđa rưìi míịy tíi?
- Nô múâi băy tíi.

- Nùm nay nố múái vâo hổc sao? Cố phẫi ưng àùåt cho nố
cấi tïn êëy khưng?

- Tïn íịy khưng phăi do tưi ăùơt ra. Lc múâi vađo hoơc, ưng
cuơ ca nô nhúđ ưng baơn Mai Cûêu t tađi trong lađng ăùơt tïn
cho. Ưng Mai nôi: “tïn tưi lađ ”Cûêu", thưi cho chûơ vûúng
ặâng bïn caơnh tïn ăïí líịy ăiïìm tưịt, mong sau nađy nô cng
thađnh ăaơt nhû tưi"(1).

Cûã Vûúng cûúâi vâ nối:

(1) <i>Chu Cûãu tïn ca Mai Cûãu cố bưå vûúng bïn cẩnh chûä cûãu, chûä</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(62)</span><div class='page_container' data-page=62>

- Chơn nađy thûơc lađ bìn cûúđi. Mưìng mươt nùm nay, tưi
mương thíịy băng thi hươi. Tưi thi ăưỵ, câi ăô khưng bađn nûơa.
Nhûng câi tïn thûâ ba laơi lađ Tn Mai úê hơn Víịn

Thûúơng. Tưi nghi ngúđ khưng biïịt úê hơn ta cô ai hoơ Tn
mađ thi ăưỵ cûê nhín khưng. Khưng ngúđ Tn Mai laơi lađ tïn
cuêa ặâa hoơc sinh nhoê nađy. Thïị nađo! Noâ s úê cuđng băng vúâi
tưi sao!

Vûúng nối xong, cûúâi khanh khaỏch maõ rựỗng:

- Cho hay mửồng cuọng khửng uỏng! Vaó chùng cấi viïåc
cưng danh lâ cưët ùn nhúâ vâo vùn chûúng chûá nâo cố ma
qu gị úã àêëy àêu?

- Mưång cng cố cấi àng chûá! Hưm múái àïën àêy tưi gùåp
ưng bẩn hổ Mai úã trong lâng. Ưng nối hưm mửỡng mửồt
thaỏng giùng ửng nựỗm mỳ thờởy mựồt trỳõi rỳi àng trïn àêìu.
Quẫ nhiïn nùm êëy ưng thi àưỵ.

Cûã Vûúng nối:

- Nôi nhû thïị cađng khưng ặúơc. Chùỉng haơn ưng ta ăưỵ t
tađi thị cô mùơt trúđi rúi trïn ăíìu, nhû tưi thi ă ăưỵ cûê nhín,
khưng cô l ăïịn că trúđi cng rúi trïn ăíìu tưi û?

</div>
<span class='text_page_counter'>(63)</span><div class='page_container' data-page=63>

Hưm sau, trúâi múái sấng, cûã Vûúng dêåy rûãa mùåt xong,
mùåc ấo qìn, châo rưìi xëng thuìn, àïí lẩi phông hổc àêìy
cẫ xûúng àêìu gâ, àêìu cấnh võt, xûúng cấ, vỗ hẩt dûa. Chu
Tiïën quết sët mưåt bíi, àêìu quấng mù’t hoa(1).

*
* *

Sau hưm íịy ngûúđi lađng Tiïịt nghe nôi con trai cuơ Tn
s ăưỵ tiïịn sơ ăưìng khoa vúâi Vûúng cûê nhín, ăïìu cho lađ
chơn bưng ăuđa. Cô nhûơng ặâa baơn hoơc khưng goơi tïn
Tn Mai nûơa mađ goơi lađ “Tiïịn sơ Tn”. Phuơ huynh câc
nhađ nghe thïị ăïìu khưng bùìng lođng. Hoơ ăïịn mûđng cuơ Tn
lađ “cuơ phong”(2), lađm cho ưng ta khưng biïịt nôi gị vađ bûơc
mịnh.

Thên Tûúâng Ph nối riïng vúái dên lâng:

- Chù’c gị ưng cûê Vûúng ă nôi thïị. Ưng Chu thíịy trong
lađng ta chó cô cuơ Tn lađ cô tiïìn, nïn bõa ra viïơc ăô nõnh
noơt ăïí khi nađo cô lïỵ tïịt thị cuơ ta cho thïm. Hưm trûúâc tưi
nghe nôi nhađ cuơ Tn ăem miïịn khư, ăíơu phuơ ăïịn chuđa,
laơi cođn ặa bânh bao, bânh nûúâng, chđnh la vũ thù.

Moồi ngỷỳõi ùỡu khửng bựỗng loõng. Tỷõ oỏ Chu Tiïën sưëng
khưng n. Nhûng vị nïí mùåt thưn trûúãng múâi àïën, nïn hổ
khưng núä àíi ài. Y nûúng nấu qua mưåt nùm. Sau àố thưn

(1) <i>Nhêån xết ca tấc giẫ bao giúâ cng kđn àấo nhûng nghơa sêu</i>

<i>sù’c.</i>

(2) <i>Ngađy xûa khi nađo con lađm quan thò cha ặúơc phong cho nïn khi</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(64)</span><div class='page_container' data-page=64>

trûúãng Haå cho y lâ ngûúâi ngưëc khưng biïët àïën nhâ thưn
trûúãng mâ cẫm ún. Vị vêåy ngûúâi ta khưng ni Chu Tiïën
nûäa.

Mêët chưỵ dẩy hổc, Chu Tiïën trúã vïì nhâ. ÚÃ nhâ àúâi sưëng
thûåc lâ chêåt vêåt. Mưåt hưm ngûúâi anh rïí lâ Kim Hûäu Dû
àïën khun:

- Nây, cêåu, tưi nối cêåu chúá giêån. Viïåc àổc sấch àïí tịm
cưng danh xem ra rêët khố. Ngûúâi ta sinh ra úã àúâi, khố lông
mâ kiïëm à cúm ùn. Nay tưi vâ mêëy ngûúâi bẩn cố lù’m
tiïìn sù’p lïn tónh mua hâng thiïëu mưåt ngûúâi giûä sửớ saỏch.
Chi bựỗng cờồu cỷỏ i vỳỏi chuỏng tửi. Cờồu cố mưåt thên mưåt
mịnh, chùèng lo gị thiïëu ùn thiïëu mựồc.

Chu Tiùởn nghe vờồy, tỷồ nghụ: Thựỗng queõ rỳi xuửởng
giùởng, cố kếo lïn thị cng chó quê lâ cng, ta i cuọng
chựống thiùồt thoõi gũ. Beõn bựỗng loõng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(65)</span><div class='page_container' data-page=65>

- Ưng Chu! Ăíy lađ câi cûêa nhûơng ưng tiïịn sô ăi vađo!
Boơn hoơ ăi vađo con ặúđng hai bïn lađ phođng thi, ngûúđi
ch ngưi hađng nôi:

- Àêy lâ bân àêìu àêy, ưng vâo mâ xem.

Chu Tiïịn bûúâc vađo, nhịn thíịy bađn ăùơt chónh tïì. Nûúâc
mù’t bưỵng nhiïn chăy giađn giuơa. Y thúê dađi mươt câi, ăíìu
ăíơp vađo bađn, nùìm dỵi thùỉng cùỉng, bíịt tónh nhín sûơ. Chó
<i>nhín câi chïịt íịy, khêo hay cho: míịy nùm líơn ăíơn, bưỵng</i>
<i>dûng thùỉng bûúâc cưng danh; nhiïìu lc híím hiu, laơi ặúơc</i>
<i>treo cao phíím giâ.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(66)</span><div class='page_container' data-page=66>

<b>HƯÌI THÛÁ BA</b>

<i>C hổc àẩo cêìm cên thi cûã, lûåa kễ nhên tâi</i>

<i>Lậo bấn thõt giúã ngốn hung hùng, ưín khi bấo tiïåp</i>

Nối vïì Chu Tiïën úã tónh mën ài xem trûúâng thi, Kim
Hûäu Dû thêëy Chu hấo hûác, nïn bỗ ra đt tiïìn àïí cng Chu
ài xem. Khưng ngúâ múã cûãa nhịn thêëy bân sưë mưåt, Chu àậ
ngậ lùn ra chïët ngêët, mổi ngûúâi hoẫng hưët, cho lâ Chu
mù’c bïånh gị. Ngûúâi ch ngưi hâng nối:

- Chù’c núi nây àậ lêu khưng cố ai àïën, êm khđ nùång nïì,
cho nïn ưng Chu ngưå cẫm.

Kim Hûäu Dû nối:

- Tưi dûång ưng ta dêåy, côn ưng thị lẩi nối vúái mêëy ngûúâi
thúå xin đt nûúác nống mâ àưí cho ưng ta.

Ngûúâi nây ài lêëy nûúác lẩi. Ba bưën ngûúâi cng dûång Chu
dêåy, àưí nûúác vâo miïång, nûúác chẫy vâo cưí ưìng ưåc. Chu oể
ra nûúác miïëng. Mổi ngûúâi nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(67)</span><div class='page_container' data-page=67>

Nhûng khi dûơng Chu díơy, Chu Tiïịn thíịy câi bađn thị laơi
ăíơp ăíìu vađo bađn. Líìn nađy thị khưng chïịt, chó khôc rưịng
lïn thưi. Khưng ai khn giăi ặúơc.

Kim Hûäu Dû nối:

- Cêåu àiïn sao? Chng ta ài àïën àêy mâ xem cho tiïu
khiïín, úã nhâ cêåu khưng ai chïët cẫ, lâm gị mâ khốc lốc

thẫm thiïët thïë?

Chu Tiïën vêỵn khưng chõu nghe, cûá àêåp àêìu vâo bân mâ
khốc mậi. Hïët khốc úã phông thûá nhêët, laồi khoỏc ỳó phoõng
thỷỏ hai, thỷỏ ba, nựỗm lựn ra àêët, khốc lùn khốc lốc, lâm
cho têët cẫ mổi ngûúâi cng phẫi ngêåm ngi.

Kim Hûäu Dû thêëy sûå viïåc khưng hay, cng ngûúâi ch
ngưi hâng, mưỵi ngûúâi mưỵi bïn, kếo Chu dêåy. Nhûng Chu
khưng chõu dêåy, cûá khốc àây khốc àổa, lêìn nây lûúåt khấc,
àïën nưỵi khẩc ra mấu. Mổi ngûúâi vưåi vâng mang Chu ra
mưåt tiïåm trâ úã trûúác trûúâng thi vâ rốt trâ cho Chu ëng.
Chu vêỵn côn àêìy nûúác mù’t, nûúác mi, xem rêët thûúng
têm.

Trong bổn cố mưåt ngûúâi hỗi:

- Khưng hiïíu ưng Chu trong lâng ët ûác viïåc gị mâ àïën
nưỵi khốc lốc thẫm thûúng nhû vêåy?

Kim Hûäu Dû nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(68)</span><div class='page_container' data-page=68>

t tâi cng khưng àưỵ. Hưm nay nhịn cẫnh trûúâng thi, múái
àêm ra thûúng cẫm nhû thïë.

Nghe lúâi nối àng nưỵi lông mịnh, Chu Tiïën khốc oâ.
Mưåt ngûúâi khấch nối:

- Xêt ra lưỵi úê ưng Kim că! Ưng chu ă lađ vùn nhín, thị
ặa ưng ta vađo ăíy lađm gị, ăïí ăïịn nưng nưỵi nađy.

Kim Hûäu Dû nối:

- Chó vị ưng ta nghêo xấc nghêo xú, khưng núi dẩy hổc.
Thêåt khưng côn cấch gị sưëng nûäa.

Mưåt ngûúâi khấch khấc nối:

- Xem vêåy thị ưng Chu lâ ngûúâi hổc rưång tâi cao. Chó vị
khưng cố ai biïët àïën, cho nïn múái àïën nưng nưỵi nây.

Kim Hûäu Dû nối:

- Ưng ta cố tâi nhûng ưng ta khưng gùåp vêån.
Ngûúâi khấch kia nối:

- Hïỵ lâ sinh viïn qëc tûã giấm, thị cố thïí vâo trûúâng.
Ưng Chu àậ lâ ngûúâi tâi nhû thïë, tẩi sao khưng mua cho
ưng chûác sinh viïn qëc tûã giấm? Nïëu thi àưỵ thị thêåt lâ
thỗa mận cấi têm sûå hưm nay.

Kim Hûäu Dû nối:

- Tưi cng nghơ thïë, nhûng tiïìn àâo àêu ra?

Bêy giúâ Chu Tiïën thưi khốc. Ngûúâi khấch kia nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(69)</span><div class='page_container' data-page=69>

ưng ta thi ăưỵ lađm quan thị míịy laơng baơc ca chng mịnh
cô nghơa lđ gị. Cođn nïịu ưng Chu khưng tră ặúơc thị boơn
mịnh cng xem nhû lađ môn tiïìn tiïu hoang chûâ gị? Hún

nûơa, ăíy laơi lađ viïơc tưịt. Khưng biïịt câc ưng nghơ thïị nađo?

Mổi ngûúâi àïìu nối:

<i>- “Qn tûã thânh nhên chi m”</i>(1) thêëy nghơa mâ khưng
lâm lâ khưng cố gan. Chng ta cố ngẩi gị! Chó súå ưng Chu
khưng chõu nhêån thưi.

Chu Tiïën nối:

- Nïëu quẫ thêåt vêåy thị thêåt lâ ún trng sinh nhû cha
mể, Chu Tiïën nây xin àïìn ún trêu ngûåa.

Nối rưìi qu xëng, ci gc àêìu lẩy. Mổi ngûúâi àấp lïỵ.
Kim Hûäu Dû cng cẫm ún mổi ngûúâi, ëng xong mêëy chến
trâ, Chu Tiïën bêy giúâ khưng khốc nûäa. Mổi ngûúâi vûâa nối
vûâa cûúâi cng nhau trúã vïì.

Hưm sau quă nhiïn bưịn ngûúđi khâch mang ăïịn hai
trùm laơng baơc giao cho Kim Hûơu Dû. Cođn tiïìn phđ tưín
ngoađi thị do Kim Hûơu Dû lo liïơu tíịt că. Chu Tiïịn căm taơ
moơi ngûúđi vađ Kim Hûơu Dû. Ngûúđi ch ngưi hađng thay mùơt
Chu Tiïịn doơn mươt bûơa rûúơu, múđi moơi ngûúđi. Kim Hûơu Dû
ăem tiïìn ăïịn nươp kho úê tónh. May mù’n thay laơi lađ lc thi
bưí sung úê tónh. Chu Tiïịn thi, vađ qín ca Chu ặâng ăíìu.
Ngađy mưìng tâm thâng tâm, Chu lïn trûúđng thi thíịy ăng
núi mịnh khôc trûúâc ăíy, trong ngûúđi vui sûúâng vư cuđng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(70)</span><div class='page_container' data-page=70>

Ngûúđi xûa cô cíu: “Gùơp viïơc vui thị trong lođng ăím sâng
sịt”. Chu viïịt că băy bađi nhû hoa nhû gíịm. Ra khi

trûúđng, Chu laơi thùm câc baơn hađng. Kim Hûơu Dû vađ míịy
ngûúđi khâc cođn mua bân chûa xong. Khi treo băng, Chu
ăưỵ cao. Moơi ngûúđi ăïìu vui mûđng cuđng nhau ăïịn hơn
Víịn Thûúng vâi chađo quan hơn vađ quan hịn. Câc nha
laơi ăïìu cíìm túđ thiïịp ăïịn mûđng. Ngûúđi hơn Víịn Thûúng
duđ khưng bađ con gị cng ăïịn nhíơn lađ bađ con, khưng quen
biïịt cng nhíơn lađ quen biïịt, bíơn rươn hïịt mươt thâng. Thín
Tûúđng Ph nghe tin íịy cuđng ngûúđi lađng Tiïịt mua böịn con
gađ, nùm mûúi quă trûâng gađ vađ đt gaơo bânh tûơ mịnh ăem
lïn hơn ăïí mûđng. Chu Tiïịn giûơ laơi ùn cúm ịng rûúơu.
Cưị nhiïn, cuơ Tn cng ăïịn mûđng. Cođn viïơc thi hươi, tiïìn
ăi ặúđng, tiïìn ùn mùơc, tíịt că ăïìu cô Kim Hûơu Dû lo liïơu.
Lïn kinh thi hươi, laơi ăưỵ tiïịn sơ, ăïơ tam giâp lađm thơc
quan úê bươ. Ăûúơc ba nùm thị thùng lïn chûâc Ngûơ sûê, vađ
khím maơng ra lađm hoơc ăaơo(1) úê tónh Quăng Ăưng.

Chu ra lađm hoơc ăaơo, mùơc díìu cng cô múđi nhûơng ngûúđi
chíịm bađi hươ, Chu víỵn nghơ buơng: “Ta ă khưí cûơc nhiïìu vïì
câi viïơc nađy rưìi. Nay ta cô qìn, ta phăi xem câc qín
thi thíơt kơ ăïí khưng cho boơn nô b míịt nhûơng chín tađi”.
Ă cô ch nhû víơy, y ăïịn Quăng Chíu nhíơm chûâc. Hưm
sau, thi hai trûúđng. Trûúđng ăïơ tam lađ ăïí cho hoơc sinh
Nam Hăi, Phiïn Ngung. Chu hoơc ăaơo ngưìi trïn cưng ặúđng
nhịn thđ sinh tíịp níơp ăi vađo. Cô ngûúđi nh, cô ngûúđi giađ,

</div>
<span class='text_page_counter'>(71)</span><div class='page_container' data-page=71>

cố ngûúâi bưå dẩng àoan chđnh, cố ngûúâi xêëu xđ, cố ngûúâi ấo
m àểp, cố ngûúâi rấch rûúái. Ngûúâi ài sau cng, mùåt vâng,
mịnh vộ, rêu lưëm àưëm bẩc, àêìu àưåi mưåt cấi m lưng chiïn
àậ rấch. Tuy Quẫng Àưng lâ núi khđ trúâi êëm ấp, nhûng
bêëy giúâ lâ thûúång tìn thấng chẩp mâ ngûúâi thđ sinh nây

côn mang ấo vẫi to, cho nïn rết run cêìm cêåp. Sau khi
nhêån quín thi, y trúã vïì lïìu.

Chu hổc àẩo ghi nhúá viïåc àố, rưìi niïm phong cûãa cấc
phông thi lẩi. Khi thđ sinh ra nưåp bâi, Chu thêëy ngûúâi thđ
sinh mùåc ấo gai kia àïën nưåp quín, vị ấo qìn c quấ,
nïn thêëy ấo rấch mêëy chưỵ. Chu nhịn lẩi thêëy mịnh ấo gêëm
àai vâng thêåt lâ rûåc rúä. Chu bên lêåt sưí danh sấch hỗi thđ
sinh:

- Anh lâ Phẩm Tiïën phẫi khưng?
- Thûa àng con ẩ.

- Nùm nay anh bao nhiïu tíi?

- Tíi trong sưí thi ba mûúi, nhûng thûåc thị nùm mûúi
tû tíi.

- Anh thi mêëy lêìn?

- Con thi tûâ nùm hai mûúi, àïën nay lâ hai mûúi lêìn.
- Tẩi sao mậi khưng àưỵ?

- Vị con vùn chûúng kếm cỗi, cho nïn khưng võ giấm
khẫo nâo àïí .

</div>
<span class='text_page_counter'>(72)</span><div class='page_container' data-page=72>

Lc bêëy giúâ côn súám, chûa cố thđ sinh nâo nưåp quín.
Chu hổc àẩo àïí xem quín ca Phẩm Tiïën mưåt lûúåt.
Lông khưng vui, nối:

- Vùn chûúng thïë nây thẫo nâo thi khưng àưỵ!

Rưìi àïí ra mưåt bïn khưng xem nûäa. Lẩi ngưìi mưåt lc
khưng cố ai àïën nưåp quín. Trong lông lẩi nghơ: “Tẩi sao
ta khưng xem lẩi quín ca Phẩm Tiïën xem sao? Nïëu cố
cấi gị khấ thị ta cng cho àưỵ àïí thûúãng cấi chđ ca anh
ta”. Lẩi xem mưåt lûúåt nûäa tûâ àêìu chđ cëi. Lêìn nây thêëy
cố vâi hay. Toan xem lẩi thị cố mưåt thđ sinh àïën nưåp
quín.

Thđ sinh nây qu mâ nối:
- Xin c cho con thi khêíu vêën.
Chu hổc àẩo nối:

- Vùn chûúng ca anh àêy cẫ rưìi, thi khêíu vêën lâm gị?
- Con thi, tûâ, ca, phuã àïìu biïët, xin cuå ra àïì thi.

Chu hổc àẩo biïën sù’c mùåt nối:

- Ngađy nay thiïn tûê troơng vùn chûúng, ngûúđi hoơc Hân,
Ăûúđng lađm gị? Lađ thđ sinh nhû anh chó nïn ra sûâc hoơc vùn
chûúng. Cođn câc viïơc nhăm thị hoơc lađm gị! Ta ăïịn ăíy ăïí
chíịm vùn, khưng ăïí nôi chơn “taơp hoơc”(1) vúâi câc anh.
Xem anh chó hâm danh mađ khưng vuơ thûơc, nhû thïị thị

(1) <i>Tẩåp hổc: hổc nhẫm nhđ, Chu Tiïën nối ngoâi vùn bất cưí têët cẫ</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(73)</span><div class='page_container' data-page=73>

viïơc chđnh ca anh nhíịt ắnh b. Bađi anh toađn lađ nôi
nhăm khưng thïí xem ặúơc. Tă hûơu ăíu? Ăûa anh ta ra!

Y vûâa naåt xong, hai bïn hai ngûúâi thêìy túá chẩy ra nhû
lang nhû sối nù’m lêëy thđ sinh kia lưi thùèng ra ngoâi cưíng
trûúâng.

Tuy ă ăíi y ra rưìi, Chu Tiïịn cng xem qua qín thi
thị thíịy y tïn lađ Nguơy Hiïịu Cưí, vùn chûúng cng thưng
thưng. Chu nghơ: “Cho nô ăưỵ thíịp nhíịt cng ặúơc ăíy”.
Beđn cíìm bt chíịm mươt câi úê qín thi ăïí nhúâ. Laơi cíìm
qín ca Phaơm Tiïịn ra xem, xem xong ngíơm nguđi mađ
rùìng:

- Vùn chûúng nađy xem mươt líìn thị khưng hiïíu nưíi, xem
ăïịn hai ba líìn thị múâi hiïíu. Quă thíơt lađ vùn chûúng ăaơi
tađi trong thiïn haơ. Quă lađ mưỵi chûơ lađ mươt hođn ngoơc! Múâi
hay câc quan chíịm thi hưì ăưì ă b míịt nhiïìu bíơc anh tađi!
Beđn cíìm líịy bt khn líịy khn ăïí, úê ăíìu qín laơi
khn thïm ba khn nûơa vađ cho ăưỵ ăíìu. Rưìi cíìm
qín ca Nguơy Hiïịu Cưí ra cho ặâng thûâ hai mûúi. Xong
ăô xïịp câc qín laơi ăïí mang ăi. Ăïịn khi treo băng, Phaơm
Tiïịn ăưỵ ăíìu. Phaơm ýịt kiïịn quan giâm khăo, laơi ặúơc tân
dûúng mươt tríơn. Goơi ăïịn tïn thûâ hai mûúi thị Nguơy Hiïịu
Cưí vađo. Chu laơi khịn khđch míịy cíu: “Ă ăïí tím vađo
cûê nghiïơp thị phăi thưi khưng ăoơc sâch nhăm”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(74)</span><div class='page_container' data-page=74>

anh vûơng vađng, nhíịt ắnh lađ ăưỵ khoa nađy, khi phuơc mïơnh
xong ta ăúơi anh úê kinh.

Phaơm Tiïịn laơi ci ăíìu bâi taơ. Lc ặâng díơy thị thíịy
kiïơu ca Chu hoơc ăaơo ă ăi rưìi. Phaơm Tiïịn nhịn cho ăïịn
khi cúđ xđ ăi qua ni khịt mù’t khưng trưng thíịy nûơa, múâi

trúê vïì tđnh toân vúâi ch troơ. Nhađ Phaơm câch ăíy bưịn mûúi
lùm dùơm. Ngay ăïm íịy Phaơm trúê vïì vâi chađo meơ. Nhađ
Phaơm lađ mươt câi nhađ tranh cô câi daơi chưịng lïn, ngoađi cûêa
lađ mươt câi lïìu. Meơ Phaơm úê nhađ giûơa, vúơ con úê ngoađi mâi
hiïn. Vúơ Phaơm lađ con gâi ưng lo hađng thõt hoơ Hưì úê trong
lađng.

Phẩm Tiïën thi àưỵ vïì nhâ, mể vâ vúå àïìu mûâng rúä. Àang
nêëu cúm thị ưng giâ hổ Hưì hâng thõt àïën, tay cêìm mưåt múá
lông vâ mưåt bịnh rûúåu.

Phaơm Tiïịn vâi chađo. Ngưìi xong, lo hađng thõt nôi:
- Ta khưng may gă con gâi ca ta cho câi thûâ ăôi raơc
nhû anh míịy nùm nay khưng biïịt tưịn bao nhiïu tiïìn baơc
ca ta. Líìn nađy nhúđ phc ặâc ta anh múâi thi ăưỵ. Vị thïị
ta mang rûúơu ăïịn mûđng ăíy.

Phẩm Tiïën vêng vêng, dẩ dẩ, gổi vúå àem lông ài låc
vâ hêm rûúåu. Hai ngûúâi ngưìi trong lïìu cỗ. Bâ mể vâ con
dêu xëng bïëp lâm cúm. Lậo hâng thõt lẩi dùån rïí:

</div>
<span class='text_page_counter'>(75)</span><div class='page_container' data-page=75>

thûá cây rång gấnh phên, cấi thûá bấch tđnh ngu dưët kia
mâ anh cûá khuỏm khuỏm nuỏm nuỏm nhỷ thùở, cỷỏ xem bựỗng
vai bựỗng vïë vúái mịnh thị hỗng mêët hïët cẫ quy c nhâ
trûúâng, lâm cho ta cng mêët ln thïí diïån. Tđnh anh dïỵ
dậi, thïë nâo cng xong, nïn ta phẫi dùån dô anh àïí ngûúâi
ta khỗi chï cûúâi:

- Thêìy nối thïë lâ phẫi lù’m.
Lậo hâng thõt lẩi nối:

- Ăïí bađ cuơ cuđng ùn cho vui. Tươi nghiïơp! Bađ cuơ ngađy nađo
cng ùn cô ăươc rau, kïí cng ăâng bìn. Ăïí con gâi ta cuđng
ùn nûơa! Tûđ khi nô vïì nhađ anh, mûúđi míịy nùm nay, khưng
biïịt nô ă ặúơc ùn múơ lúơn vađi ba líìn chûa? Thíơt tươi
nghiïơp! Thíơt tươi nghiïơp!

Nối xong hai mể con àïìu lïn ngưìi ùn. Øn àïën khi trúâi
xïë bống, lậo hâng thõt ta ngâ ngâ say. Bêy giúâ hai mể con
cẫm tẩ rưëi rđt. Lậo hâng thõt phuãi aáo, bï caái buång phïå ài
ra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(76)</span><div class='page_container' data-page=76>

- Thưi! Khưng nïn míịt thị giúđ nûơa. Vûđa múâi thi ăưỵ t
tađi anh ă nhû “con côc mịn ùn thõt ngưỵng trúđi”. Tưi
nghe ngûúđi ta nôi anh ăưỵ khưng phăi nhúđ vùn hay. Ưng
giâm khăo thíịy anh giađ thûúng tịnh cho anh ăưỵ thưi. Thïị
mađ anh cođn mịn thi ăưỵ cûê nhín nûơa kia! Anh cô biïịt
nhûơng ngûúđi ăưỵ cûê nhín ăïìu lađ “Sao vùn khc” trïn trúđi
că khưng? Khưng thíịy gia ằnh hoơ Trûúng trïn tónh sao?
Hoơ ăïìu nhađ giađu ûâc vaơn, mùơt vng tai lúân. Chûâ câi thûâ
mưi trïì vađ cùìm khó nhû anh sao khưng ăâi vađo buđn mađ soi
thûê xem sao? Nhû thïị mađ laơi cođn ăođi “ùn cûât ngưỵng trúđi”
ađ? Thưi ăi! Sang nùm tưi tịm cho anh mươt chưỵ daơy tr, mưỵi
nùm vađi laơng baơc ăuê nuöi muơ vúơ vúâi bađ meơ ăang chïịt dúê
lađ ặúơc rưìi! Anh cođn mịn tiïìn tưi ađ! Tưi mưỵi ngađy giïịt
mươt con lúơn chùỉng ặúơc míịy ăưìng tiïìn, bíy giúđ vûât tiïìn
cho anh nêm xịng nûúâc thị că nhađ tưi tr giađ líịy gị mađ
sưịng!

Y cûá chûãi ln miïång, lâm Phẩm Tiïën hoẫng súå. Phẩm

Tiïën ra vïì nghơ bng:

- Thíìy ta nôi vùn chûúng ă chđn. Xûa nay cô ai khưng
thi laơi ăưỵ bao giúđ. Ta khưng thi thị chõu sao ặúơc!

Phẩm bân bẩc vúái mêëy ngûúâi bẩn nhúâ gip mịnh tiïìn
vâ ài thùèng lïn tónh thi, khưng cho ưng gia biïët. Thi xong,
Phẩm trúã vïì thị cẫ nhâ hai ba ngây àối lùn àối lốc. Lậo
hâng thõt lẩi mù’ng cho mưåt trêån.

</div>
<span class='text_page_counter'>(77)</span><div class='page_container' data-page=77>

- Côn cố mưåt con gâ mấi mể àêëy! Mây ra chúå bấn ài
mua đt gẩo nêëu chấo mâ ùn. Tao àối múâ mù’t rưìi.

Phaơm Tiïịn vươi ưm gađ ra cưíng. Vûđa múâi ăi ặúơc vađi giúđ
ă nghe thanh la vang ríìm, ba con ngûơa chaơy ăïịn, ba
ngûúđi nhăy xịng ngûơa, bơc ngûơa úê câi lïìu c, kïu to lïn:
- Múđi ưng Phaơm ra, ưng ăưỵ cao, chng tưi ăïịn mûđng
ăíy.

Bâ mể khưng biïët chuån gị, nếp mịnh trong nhâ. Khi
nghe rộ rựỗng con mũnh aọ ửợ rửỡi, mỳỏi thoõ ờỡu ra nối:

- Múâi cấc võ ngưìi, con tưi vûâa múái ài ra ngoâi vù’ng.
Mêëy ngûúâi bấo tin nối:

- Â thïë ra bâ c cưë.

Mổi ngûúâi chẩy àïën xin tiïìn mûâng. Vûâa lc àang nối
chuån ưìn âo, lẩi thêëy mêëy con ngûåa nûäa àïën. Ngûúâi bấo
tin lêìn thûá hai, lêìn thûá ba àïën, cng nhau vâo nhâ. Trong

nhâ àêìy cẫ ngûúâi. Xốm giïìng àïën chen nhau xem. Bâ mể
khưng biïët lâm sao liïìn nhúâ mưåt ngûúâi chẩy ài tịm con.

Ngûúâi hâng xốm kia chẩy nhû bay ra chúå nhûng khưng
thêëy Phẩm àêu cẫ. Chẩy thùèng àïën phđa àưng chúå, thêëy
Phẩm Tiïën àang ưm gâ, nhịn ngang nhịn ngûãa xem cố ai
mua khưng:

</div>
<span class='text_page_counter'>(78)</span><div class='page_container' data-page=78>

Phẩm Tiïën nghe gổi àïën mịnh cho lâ àa, giẫ vúâ khưng
biïët, ci àêìu ài thùèng. Ngûúâi hâng xốm thêëy y khưng àïí
gị, chẩy lẩi toan giêåt con gâ úã trong tay.

Phẩm Tiïën nối:

- Ưng khưng mua lẩi giêåt gâ tưi lâm gị?
Ngûúâi hâng xốm nối:

- Ưng àưỵ rưìi. Tưi gổi ưng vïì nhâ àïí tiïëp ngûúâi bấo hó.
Phẩm Tiïën nối:

- Ưng úi, ưng biïịt cho rùìng hưm nay tưi khưng cô gaơo,
bíy giúđ phăi bân con gađ nađy ăïí mađ sưịng! Ưng ặđng qịy
ríìy nûơa! Tưi khưng ăuđa vúâi ưng ăíu! Ưng vïì thưi! Ăûđng
lađm tưi khưng bân ặúơc gađ!

Ngûúâi hâng xốm thêëy y khưng tin bên giânh lêëy gâ nếm
xëng àêët, lưi y vïì nhâ.

Ngûúâi bấo tin thêëy Phẩm Tiïën bên nối:
- May quấ! Ưng tên khoa àêy rưìi.

Hổ chen àïën bấo vúái Phẩm. Phẩm ài thùèng vâo nhâ,
thêëy túâ bấo thiïëp àậ treo lïn trïn viïët: “Mûâng ưng Phẩm
hu lâ Tiïën àậ thi àưỵ thûá bẫy trûúâng thi tónh Quẫng
Àưng. Chc ưng lïn kinh thi àưỵ hoâng giấp”.

Phẩm Tiïën khưng thêëy thị thưi, chûá àậ nhịn thị àổc ài
àổc lẩi rưìi vưỵ tay reo:

</div>
<span class='text_page_counter'>(79)</span><div class='page_container' data-page=79>

Noỏi xong y ngaọ lựn ra ựỗng sau bêët tónh, hai rùng
nghiïën chùåt. Bâ c hoẫng hưët vưåi àem nûúác àïën àưí. Y bô
dêåy vưỵ tay reo:

- Hay! Hay thêåt! Ta àưỵ rưìi!

Rưìi chaơy ra ngoađi lađm cho moơi ngûúđi ăïịn bâo hó hoăng
hưìn. Y chaơy ra khi nhađ mươt qung thị trûúơt chín, lùn
tođm xịng mươt câi ao. Y laơi bođ lïn ăíìu tôc rưịi buđ, hai tay
buđn be bêt, că mịnh ûúât ât. Khưng ai giûơ y ặúơc nûơa, y
vûđa vưỵ tay vûđa cûúđi, chaơy thùỉng ra ăíìu xôm. Moơi ngûúđi
nhịn ngú ngâc ăïìu nôi:

- Ưng tên khoa mûâng quấ hốa àiïn!
Bâ c nối:

- Lađm sao laơi ra thïị nađy, húơi trúđi! Ăưỵ ặúơc cûê nhín laơi
mù’c phăi bïơnh ăiïn thïị nađy, thị bao giúđ múâi khi!

Vúå lâ Hưì thõ nối:

- Sấng vûâa múái ài, sao giúâ lẩi mù’c bïånh nhû thïë nây!
Mổi ngûúâi khun giẫi:

- Bâ c khưng nïn hoẫng súå, nay chng tưi sệ cho hai
ngûúâi ài theo ưng Phẩm. Côn gâ, trûáng, rûúåu, gẩo, ngûúâi
ta mang àïën àêy, thị àem ra àậi nhûäng ngûúâi bấo tin ài,
rưìi ta bân tđnh sau.

Lc bêëy giúâ, hâng xốm ngûúâi àem trûáng gâ, ngûúâi àem
rûúåu, ngûúâi thị mang vâi àêëu gẩo àïën. Cố ngûúâi mang hai
con gâ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(80)</span><div class='page_container' data-page=80>

Lấng giïìng kếo bân ghïë àïën, múâi nhûäng ngûúâi bấo tin
ëng rûúåu. Hổ bân bẩc:

- Ưng ta àiïn rưìi! Bêy giúâ lâm thïë nâo?
Mưåt ngûúâi nối;

- Tưi cô câch nađy khưng biïịt cô lađm ặúơc khưng?
Moơi ngûúđi hi:

- Cấch gị?

Ngûúâi bấo tin nối:

- Phăi cô mươt ngûúđi mađ ưng Phaơm thûúđng súơ nhíịt múâi
lađm ặúơc. Chó vị ưng ta vui mûđng quâ, ăúđm nô rûúâc lïn,
lađm cho ngíịt ăi. Cíìn cô ngûúđi mađ ưng ta súơ ăïịn tât mươt
câi mađ nôi vúâi ưng ta: “Lúđi bâo tin íịy lađ lûđa mađy ăô, mađy
khưng ăưỵ ăíu”. Ưng ta nghe thïị thị súơ hi, s nưn oeơ ăúđm

ra, vađ nhû thïị lađ s tónh.

Mổi ngûúâi àïìu vưỵ tay nối:

- Cấch àố hay! Rêët hay! Ngûúâi ưng Phẩm súå nhêët thị
khưng ai bựỗng ửng Hửỡ haõng thừt. Tửởt lựm! Goồi ngay ưng
ta! Cố lệ ưng ta chûa biïët àêu, vị àang bêån bấn thõt úã chúå.

Lẩi cố ngûúâi nối:

- Nïëu ưng ta bấn thõt ngoâi chúå thị ưng ta àậ biïët rưìi.
Tûâ canh nùm ưng ta ài xốm àưng mua lúån, àïën giúâ chûa
vïì. Mau mau chẩy ài tịm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(81)</span><div class='page_container' data-page=81>

gùåp bâ c. Bâ c vûâa khốc vûâa kïí lẩi cêu chuån. Lậo
hâng thõt nối:

- Khưng cố lệ vư phc thïë.

Bïn ngoâi cố ngûúâi múâi y ra. Y giao tiïìn vâ thõt cho con
gấi vâ chẩy ra. Mổi ngûúâi àem viïåc êëy ra bân. Y cho lâ
khố vâ nối:

- Mùơc díìu ưng ta lađ rïí ca tưi. Nhûng giúđ ưng ta ăưỵ cûê
nhín, thị ă lađ “sao trïn trúđi” rưìi. Tât ngưi “sao trïn trúđi”
lađm sao ặúơc? Tưi nghe nôi tât ngưi sao trïn trúđi thị bõ
Diïm Vûúng ăânh mươt trùm gíơy sù’t rưìi giam úê dûúâi ắa
nguơc tíìng thûâ mûúđi tâm, khưng bao giúđ ặúơc hôa kiïịp
thađnh ngûúđi nûơa. Tưi khưng dâm lađm viïơc íịy ăíu!

Mưåt ngûúâi hâng xốm móa mai nối khoế:

- Thưi ăi ưng! Ngađy nađo ưng cng vâc dao giïịt lúơn. Dao
ăím vađo thị trù’ng, rt ra thị ă. Diïm Vûúng ă băo phân
quan ghi khưng biïịt míịy nghịn gíơy sù’t rưìi. Bíy giúđ cô
thïm mươt trùm gíơy nûơa cng chùỉng vađo ăíu? Chó súơ ăânh
gíỵy hïịt gíơy ca Diïm Vûúng cng chûa hïịt tươi. Nhûng
bíy giúđ ưng cûâu ặúơc ưng rïí qu thị cô l Diïm Vûúng s
tđnh cưng cho ưng vađ kêo lïn ắa nguơc tíìng thûâ mûúđi băy
cng chûa biïịt chûđng?

Nhûäng ngûúâi bấo hó nối:

- Thưi ặđng ăuđa dai nûơa. Nađy ưng! Viïơc phăi lađm nhû
víơy ăíịy! Gùơp lc biïịn thị phăi tođng qìn chûâ!

</div>
<span class='text_page_counter'>(82)</span><div class='page_container' data-page=82>

Y ëng liïìn hai chến tưëng rûúåu àïí cho cố gan. Bao
nhiïu lo lù’ng mêët hïët, cấi bưå mùåt hung ấc hâng ngây lưå
ra, y xù’n ưëng tay ấo àêìy cẫ múä vâ chẩy ra àêìu xốm. Nùm
sấu ngûúâi chẩy theo. Bâ c chẩy ra cûãa nối:

- Ưng úi! Dổa thưi nhế! Chúá àấnh nố àau àêëy.
Hâng xốm nối:

- Àậ àấnh! Dùån lâm quấi gị!
Nối xong cng chẩy theo.

Lậo hâng thõt ta ra àêìu xốm thêëy Phẩm Tiïën àang ngưìi
trûúác cûãa miïëu, àêìu b tốc rưëi, mùåt be bết nhûäng bn,
giây mêët àêu mưåt chiïëc, àang vưỵ tay reo:

- Àưỵ rưìi! Àưỵ rưìi!

Lậo hâng thõt ta chaồy xửớ ùởn nhỷ vừ hung thờỡn noỏi:
- Thựỗng suỏc sinh nây! Mây àưỵ cấi gị?

Vađ tât vađo mùơt mươt câi. Hađng xôm nhịn nhõn cûúđi
khưng ặúơc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(83)</span><div class='page_container' data-page=83>

nù’m laơi ặúơc. Y súơ hi nghơ thíìm: “Quă khưng thïí tât sao
”vùn khc" trïn trúđi thûơc. Nay ặâc phíơt trõ mịnh ăíy."

Nghơ thïë lẩi câng àau thïm, bên chẩy vâo nhâ thêìy
lang lêëy cao àïí dấn(1).

Phẩm Tiïën thêëy mổi ngûúâi, hỗi:

- Tẩi sao tưi lẩi úã àêy? Sët nûãa ngây nay tưi mï mï
mêín mêín nhû ngûúâi trong mưång.

Hâng xốm nối:

- Ưng nghe tin àưỵ cao, mûâng quấ, àúâm nố múái bưëc lïn.
Hưìi nậy vûâa oể àúâm ra múái khỗi àêëy. Thưi múâi ưng vïì nhâ
àïí cho nhûäng ngûúâi bấo hú hoồ i.

Phaồm Tiùởn noỏi:

- Phaói. Tửi cuọng nhỳỏ rựỗng tưi àưỵ thûá bẫy.

Phẩm Tiïën mưåt mùåt vêën lẩi tốc, mưåt mùåt mûúån ưng
lang mưåt thau nûúác àïí rûãa mùåt. Mưåt ngûúâi hâng xốm àậ
tịm ra chiïëc giây vâ xỗ vâo chên y. Phẩm Tiïën thêëy ưng
gia àïën, súå lẩi àïën àïí mù’ng mịnh. Nhûng lậo hâng thõt
nối:

- Hiïìn tïë úi, khưng phẫi tưi cẫ gan lâm thïë àêu. Àố lâ
bâ c bẫo tưi lâm àïí gip àêëy thưi.

Mưåt ngûúâi hâng xốm nối:

(1) <i>Nhêån xết ca tấc giẫ thûúâng hốm hónh nhûng nố bù’t ngûúâi ta</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(84)</span><div class='page_container' data-page=84>

- Ưng ta múái “tất u” mưåt cấi thưi. Chưëc nûäa ưng Phẩm
rûãa mùåt chù’c phẫi rûãa ra àïën nûãa chêåu múä àêëy!

Mưåt ngûúâi nối:

- Nađy ưng! Câi tay kia thị mai khưng giïịt lúơn ặúơc nûơa
ăíu!

- Tao cođn giïịt lúơn lađm quâi gị nûơa. Rïí tao khưng ni
ặúơc nûêa ăúđi tao sûúâng sao? Tao thûúđng nôi, ưng rïí ca
tao tađi cao hoơc rương, laơi ăeơp trai hún că ưng Trûúng, ưng
Chu. Trïn thõ tríịn chùỉng cô anh nađo mùơt mađy sânh kõp!
Câc anh khưng biïịt ăíịy, nôi vư phêp vúâi câc anh, chûâ ta
coâ cùơp mù’t tinh ăúđi, biïịt ngûúđi hay k dúê. Nhúâ nùm trûúâc
ăíy, con gâi ta ă hún ba mûúi tíi, cô nhiïìu ngûúđi nhađ
giađu mịn kïịt baơn. Nhûng ta thíịy con gâi ta mùơt mađy cô
phc khđ, thïị nađo cng lađm bađ quan, hưm nay hôa ra ăng!

Nôi xong cûúđi khanh khâch. Moơi ngûúđi cng cûúđi theo.
Phaơm Tiïịn rûêa mùơt xong, öng lang laơi bûng trađ ra ịng,
rưìi moơi ngûúđi vïì nhađ. Phaơm Tiïịn ăi trûúâc, lo hađng thõt
vađ hađng xôm ăi sau. Ưng ta thíịy âo qìn rïí ăùìng sau líịm
be bêt, nhùn nhm, beđn ci xịng vịt ăi vịt laơi cho rïí
hađng míịy chuơc lûúơt.

Vïì àïën nhâ, lậo hâng thõt nối to:
- Quan àậ vïì rưìi!

</div>
<span class='text_page_counter'>(85)</span><div class='page_container' data-page=85>

hổ àậ ài rưìi. Phẩm Tiïën vấi châo mể, lẩi vấi châo ưng gia.
Lậo hâng thõt hai ba lêìn tûâ chưëi nối:

- Sưë tiïìn cố lâ bao! Khưng à cho ưng thûúãng ngûúâi ta!
Phẩm Tiïën lẩi cẫm ún hâng xốm. Àang ngưìi nối chuån
thị thêëy mưåt ngûúâi quẫn gia sang trổng tay cêìm mưåt cấi
thiïëp àỗ lúán chẩy vâo bấo:

- Ưng Trûúng àïën châo ưng tên khoa hổ Phẩm.

Nối xong, kiïåu àậ àïën cưíng. Lậo hâng thõt vưåi vâng
chẩy xëng phông con gấi khưng dấm ra. Hâng xốm cng
àïìu vïì hïët.

Phaơm Tiïịn ra cûêa ăôn khâch. Trûúng xịng kiïơu, ăíìu
ăươi m sa, mùơc âo cưí trođn mađu hoa quyđ, mang ăai vađng,
giađy ăen. Hù’n xuíịt thín lađ cûê nhín, ă lađm tri hơn,
biïơt hiïơu lađ Tơnh Trai. Phaơm Tiïịn múđi vađo trong nhađ, hai
ngûúđi ci ăíìu chađo nhau rưìi cuđng ngưìi ngang hađng theo
ắa võ ch khâch. Trûúng nôi:

- Tiïn sinh lâ ngûúâi cng huån, nhûng xûa nay chûa
cố dõp quen.

Phẩm Tiïën nối:

- Vận sinh mêëy lêu hêm mưå tiïn sinh, chó vị khưng cố
dõp gùåp gúä.

</div>
<span class='text_page_counter'>(86)</span><div class='page_container' data-page=86>

- Vn sinh may mù’n mađ ăưỵ ặúơc, thûơc líịy lađm hưí theơn.
Nhûng ríịt hín haơnh ặúơc lađm mưn sinh lo tiïn sinh.

Trûúng nhịn bưën phđa nối:

- Tiïn sinh quẫ thûåc “gia thïë thanh bêìn”.

Bên lêëy úã ngûúâi ty tông ra mưåt gối bẩc mâ nối:

- Ăïơ khưng cô gị ăïí t lođng kđnh troơng, nay cô nùm mûúi
laơng baơc, xin tiïn sinh taơm nhíơn. Câi nhađ nađy thûơc ra
khưng ă úê, sau nađy cođn khâch khûâa, coi ríịt khưng tiïơn.
Ăïơ cô mươt câi nhađ úê ặúđng lúân cûêa Ăưng, nhađ lađm kiïíu
chûơ “tam”, tuy khưng ặúơc cao rương nhûng cng saơch s,
múđi tiïn sinh ăïịn ăíịy ăïí tiïơn súâm hưm thónh giâo.

Phẩm Tiïën hai ba lêìn tûâ chưëi. Trûúng lẩi cûá nâi ếp, nối:
- Chng ta thên vúái nhau nhû anh em råt thõt. Tiïn
sinh lâm thïë cho nhû tưi lâ ngûúâi xa lẩ.

Phẩm Tiïën múái nhêån bẩc bấi tẩ. Nối chuån mưåt lất,

khấch ra vïì. Lậo hâng thõt àúåi Trûúng àậ lïn kiïåu xong
múái ra nhâ khaách.

Phaơm Tiïịn giao baơc cho vúơ múê xem, toađn lađ baơc trù’ng
xôa cô díịu íịn r rađng, beđn gôi hai ẵnh vađ múđi ưng hađng
thõt hoơ Hưì ra:

- Khi nậy thêìy cố lông àem nùm ngân àưìng tiïìn àïën.
Àêy cố sấu lẩng bẩc, xin thêìy cêìm cho con.

</div>
<span class='text_page_counter'>(87)</span><div class='page_container' data-page=87>

Lo hađng thõt cíìm baơc nù’m chùơt trong tay, nhûng laơi
ặa ra nôi:

- Cấi nây thị anh cêìm lêëy. Tưi àem tiïìn àïën mûâng, lẩi
lêëy tiïìn anh vïì thị sao nïn?

- Con hiïån nay côn mêëy lẩng bẩc nûäa. Khi tiïu hïët lẩi
sệ àïën xin thêìy.

Lậo hâng thõt liïìn co tay vïì giù’t bẩc vâo lûng, miïång
nối:

- Thưi ặúơc. Anh baơn beđ vúâi cuơ Trûúng, thiïịu gị tiïìn?
Nhađ ưng ta tiïìn baơc cođn nhiïìu hún nhađ vua kia! Nhađ ưng
ta lađ nhađ ch mua thõt ca tưi ăíịy. Mươt nùm vư sûơ ra
cng duđng hïịt bưịn nùm nghịn cín. Baơc ăưịi vúâi hoơ thị
nghơa l gị!

Lẩi quay lẩi nối vúái con gấi:

- Sấng nay tao àem tiïìn àïën, thị cấi thựỗng anh chùởt tiùồt
cuóa maõy khửng cho. Tao noỏi: Nhaõ ưng ta giúâ khấc xûa.
Chùèng thiïëu gị ngûúâi mang tiïìn àïën cho ưng ta dng. Chó
súå ưng ta khưng nhêån tiïìn ca ta mâ thưi”. Nay quẫ thïë
thêåt! Ta àem sửở tiùỡn naõy vùỡ mựng cho caỏi thựỗng chùởt tiùồt
kia mưåt trêån.

Nối xong, tûâ tẩ rưëi rđt, ci cưí, cûúâi, vïì nhâ.
*

* *

</div>
<span class='text_page_counter'>(88)</span><div class='page_container' data-page=88>

nhâ cûãa. Lẩi cố ngûúâi nghêo àïën xin lâm tưi túá mong nhúâ
che chúã. Hai ba thấng sau, trong nhâ Phẩm Tiïën àêìy túá
trai, àêìy túá gấi, tiïìn bẩc, gẩo thốc àïìu khưng thiïëu thûá gị.
Trûúng lẩi àïën gic dổn nhâ. Sau khi túái úã nhâ múái,
sët ba ngây liïìn tiïåc tng hất xûúáng, múâi khấch. Àïën
ngây thûá tû bâ mể Phẩm Tiïën àiïím têm xong, ài vâo
phông thûá ba thêëy Hưì thõ vúå Phẩm Tiïën trïn àêìu câi cấi
trêm bựỗng baồc. Mựồc dờỡu vaõo giỷọa thaỏng mỷỳõi trỳõi coõn êëm,
nhûng àậ mang ấo àoẩn xanh, qìn àoẩn lc, àưëc thc gia
nhên, tưi túá, a hoân lau chi bất àa. Bâ c nối:

- Nây phẫi cêín thêån àêëy. Àố lâ àưì àẩc ca ngûúâi ta, chúá
cố lâm hỗng!

Gia nhên trẫ lúâi:

- Thûa c, àêy khưng phẫi ca ai àêu, chđnh lâ ca c
àêëy!

Bâ c cûúâi:

- Nhađ ta lađm sao cô ặúơc tíịt că nhûơng câi nađy?

- Sao lẩi khưng? Khưng phẫi chó nhûäng cấi nây thưi
àêu. Cẫ nhûäng ngûúâi nây vâ cẫ cấi nhâ nây cng àïìu lâ
ca c cẫ.

Bâ c nghe xong, cêìm nhûäng bất sûá, nhûäng mêm, chến
khẫm bẩc xem kơ câng mưåt lûúåt, rưìi cûúâi vang:

</div>
<span class='text_page_counter'>(89)</span><div class='page_container' data-page=89>

Cûúâi xong, ngậ lùn ra, àúâm lïn cưí, bêët tónh(1). Lc bêëy
<i>giúâ lâm cho: Cûã nhên thi hưåi, biïën thânh ngûúâi khấch xoay</i>
<i>tiïìn. Cưëng sinh nhiïìu tiïìn, lẩi khiïën lù’m ngûúâi gêy kiïån.</i>

Mën biïët bâ c tđnh mẩng thïë nâo hậy xem hưìi sau
phên giẫi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(90)</span><div class='page_container' data-page=90>

<b>HƯÌI THÛÁ BƯËN</b>

<i>Chay cêìu hưìn, hôa thûúång bõ lïn quan;</i>
<i>Ài xoay tiïìn, hûúng thên mù’c lêëy vẩ.</i>

Khi bâ c biïët têët cẫ nhûäng àưì àẩc nây àïìu lâ ca
mịnh, thị vui mûâng quấ, àúâm lïn chển tim, ngậ lùn bêët
tónh. Ngûúâi nhâ, con dêu vâ àêìy túá gấi, hoẫng hưët gổi bâ
mau tónh lẩi. Phẩm Tiïën ba chên bưën cùèng chẩy àïën xem,
gổi mậi khưng thûa. Phẩm vûåc bâ c lïn giûúâng, múâi thêìy
lang àïën. Thêìy lang nối:

- Bïơnh ă vađo taơng ph, khưng chûơa ặúơc nûơa!

Múâi ln mêëy thêìy lang cng àïìu nối nhû vêåy. Phẩm
Tiïën lẩi câng bưëi rưëi. Vúå chưìng khốc lốc, mưåt mùåt lo viïåc
chưn cêët. Àúåi àïën chiïìu tưëi, bâ c múái dêìn dêìn tù’t thúã,
quy tiïn.

</div>
<span class='text_page_counter'>(91)</span><div class='page_container' data-page=91>

àưëi múái dấn àïìu dng giêëy trù’ng. Cấc chûác sù’c thên hâo
àïìu àïën viïëng.

Phaơm Tiïịn múđi Nguyơ Hiïịu Cưí lađ baơn ăưìng khoa mùơc âo
m tiïịp khâch úê nhađ ngoađi. Lo hađng thõt khưng ặúơc lïn
nhađ trïn chó úê dûúâi bïịp, hay úê trong phođng con gaâi, lo viïơc
ăo văi trù’ng, cín thõt, níịu ùn.

Ăïịn ngađy thûâ mûúđi bưịn, Phaơm Tiïịn nhúâ ăïịn viïơc c,
líịy ra míịy laơng baơc giao cho laôo hađng thõt ăïịn chuđa trong
lađng múđi hođa thûúơng ngađy thûúđng quen biïịt ăïịn lađm lïỵ,
múđi câc võ tùng khâc ăïịn ăoơc kinh xâm hưịi ăïí ặa bađ cuơ
lïn giúđi.

Lậo hâng thõt cêìm bẩc àïën ngưi cha trong laõng mỳõi
ựỗng hoõa thỷỳồng. Vỷõa gựồp luỏc thờỡy tựng Tụå Mêỵn cng úã
àêëy. Ưng nây vị cố rång úã gờỡn ờởy nùn cuọng thỷỳõng ùởn
chuõa. ựỗng hoõa thỷỳồng mỳõi lậo hâng thõt ngưìi, nối:

- Hưm trûúâc ưng tín khoa hoơ Phaơm mù’c bïơnh úê trûúâc
chuđa tưi. Hưm íịy tưi khưng úê nhađ, nïn khưng ặúơc híìu.
May cô ưng Tríìn bân thịc úê ăíịy cô níịu mươt đt trađ thay

tưi tiïịp ngađi.

- Phẫi àêëy! Tưi cng nhúâ cao ca ưng ta. Hưm nay ưng
ta cố úã àêy khưng?

</div>
<span class='text_page_counter'>(92)</span><div class='page_container' data-page=92>

- ƯÌ! Tûđ khi bađ cuơ khưng may míịt ăi, thín hađo trong
haơt ai laơi khưng ăïịn thùm? Hai ưng ch tưi lađ ưng Trûúng,
ưng Chu lo viïơc tiïịp khâch. Hoơ úê ăíịy, sịt ngađy bìn chó
nôi chơn vúâi tưi. Cuđng ùn cuđng ịng rûúơu. Thíịy cô
khâch ăïịn laơi phăi ăôn chađo, mïơt chïịt ngûúđi ăi ặúơc! Tưi
vưịn lađ anh lûúđi nhâc quen thín, khưng lađm ặúơc câi viïơc
phiïìn phûâc íịy! Tưi mịn trânh phù’t ăi, nhûng súơ ưng rïí
trâch. Khâch khûâa ăïịn thùm hoơ s nôi: thín thđch lađm
viïơc gị mađ úê ăíu că?

Nối xong lẩi giúã àïën chuån múâi cấc thêìy tùng lâm
chay. Hôa thûúång nghe vêåy, vưåi vâng ài pha trâ, lâm mị.
Trûúác mùåt lậo hâng thõt, y bẫo cấc thêìy tùng lo chín bõ
hûúng, sấp, ngûåa giêëy, têët cẫ sùén sâng. Lậo hâng thõt ùn
mị xong ra ài.

Thíìy Tùng ặúơc tiïìn ắnh lïn thõ tríịn. Nhûng múâi ăi
ăươ mươt dùơm thị thíịy ngûúđi cađy thú ca mịnh lađ Hađ M
Chi. Hađ M Chi nôi:

- Thêìy Tụå! Lâm sao mâ mêëy lêu nay khưng thêëy thêìy
àïën lâng chúi?

Hôa thûúång ngoấi cưí lẩi, Hâ M Chi nối:

- Dẩo nây thêìy bêån lù’m thị phẫi? Tẩi sao khưng àïën
chúi?

Thêìy Tùng nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(93)</span><div class='page_container' data-page=93>

mịn ặa tiïìn. Tưi ă phăi tûđ chưịi míịy líìn. Tưi mađ ăïịn
nhađ anh thị boơn tưi túâ ưng ta nôi ra nôi vađo khưng sao
chõu ặúơc. Tưi úê chuđa, ưng ta sai ngûúđi ăïịn tịm, tưi ă
phăi nhúđ ngûúđi băo lađ ăi vù’ng.

Hâ M Chi nối:

- Can gị! Mën hay khưng lâ úã ưng ta, côn chõu hay
khưng lâ úã thêìy chûá! Hưm nay rẫnh, vïì lâng chúi mưåt cht
ài!. Nûãa chên giô thui hưm trûúác, vêỵn úã bïëp, àậ chẫy múä
rưìi àêëy. Rûúåu àậ nêëu rưìi, phẫi ëng ài thưi. Thêìy cûá àïën
nghó úã lâng tưi hưm nay! Ai lâm gị thêìy àêu mâ súå!

Thíìy Tùng nghe nôi miïơng chăy nûúâc di, hai chín
khưng ặâng vûơng ặúơc nûơa, beđn theo Hađ M Chi vïì lađng.
Hađ M Chi băo vúơ lađm thõt gađ, thâi giođ thui hím rûúơu.
Thíìy Tùng ăi vïì bûâc, ngưìi úê ngoađi sín cúêi xoađy âo ra ăïí
phanh că ngûơc că rưịn. Mưì hưi nh gioơt tûđ ăíìu ăïịn mâ.

Lất sau, sûãa soẩn xong. Hâ M Chi bûng mêm ra.
Ngûúâi vúå àùåt rûúåu lïn bân. Hôa thûúång ngưìi trïn, vúå M
Chi ngưìi dûúái, M Chi ngưìi bïn cẩnh tiïëp, rốt rûúåu. Thêìy
Tùng vûâa ùn vûâa nối:

- Àưå dùm ba ngây nûäa àïën lâm chay úã nhâ ưng cûã

Phẩm.

Vúå M Chi nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(94)</span><div class='page_container' data-page=94>

kia úã àêy, giây khưng cố mưåt àưi, ma hẩ cng ài dếp rúm.
Thïë mâ nay lẩi mùåc ấo nhung, nghe nối lâm bâ lúán, ra vễ
lù’m. Thêåt xem con ngûúâi ta thay àưíi àậ lẩ!

Àang lc nối chuån cao hûáng thị bïn ngoâi cố tiïëng gộ
cûãa rêët mẩnh. Hâ M Chi hỗi:

- Ai àêëy?

Thêìy Tùng nối:

- Anh M Chi, anh haäy ra xem sao?

Myä Chi múã cûãa bûúác ra, thị bẫy tấm ngûúâi xư vâo. Thêëy
àân bâ vâ hôa thûúång cng ngưìi mưåt bân, chng nối ngay:
- Hay nhó! Hôa thûúång, àân bâ giûäa thanh thiïn bẩch
nhêåt thïë nây mâ ngưìi vúái nhau tûå tịnh. Sû mư thïë nây â!
Biïët phấp mâ vêỵn cûá phẩm phấp!

M Chi vưåi ngùn:

- Nối bêåy nâo! Àố lâ ch rång tưi àêëy!
Mổi ngûúâi ha nhau mù’ng:

- Ch rång â? Ch cẫ vúå anh nûäa â!

</div>
<span class='text_page_counter'>(95)</span><div class='page_container' data-page=95>

Phaơm Tiïịn mịn lađm chay cho meơ mađ hođa thûúơng thị
laơi bõ trôi, chúđ khưng ặúơc, nïn viïịt thiïịp cho tri hơn.
Tri hơn sai thíìy túâ cúêi trôi ăïí cho hođa thûúơng ăi. Vúơ M
Chi thị giao cho chưìng ăem vïì. Cođn boơn mang ăïịn thị
sâng súâm mai s xêt. Boơn chng hoăng súơ, cíìu Trûúng viïịt
thiïịp cho tri huýơn. Quan huýơn bùìng lođng. Khi ra cưng
ặúđng thị quan hơn chó mù’ng mươt vađi cíu, nhưí mươt bi
nûúâc boơt rưìi ăíi ra(1). Hođa thûúơng vađ boơn kia ăïìu trúê laơi
nha mưn biïịu míịy mûúi laơng baơc.

Hôa thûúång àïën nhâ Phẩm Tiïën àïí cẫm ún. Ngây hưm
sau àem bổn tùng lûä àïën thiïët àân, treo tûúång Phêåt, hai
bïn lâ thêåp àiïån Diïm Vûúng. Øn xong mị, hổ àấnh nậo
bẩt inh ỗi, tng hïët mưåt quín kinh rưìi ùn cúm chay súám.
Tấm ngûúâi thêìy tu cng vúái ưng tiïëp khấch Ngy Hiïëu Cưí
lâ chđn ngûúâi ngưìi úã hai chiïëu. Àang ùn, cố thêìy túá vâo
bấo: “Cố khấch àïën”.

Ngu Hiïëu Cưí bỗ chến chẩy ra tiïëp, thị ra hai võ
Trûúng, Chu àïën, àưåi m sa àen, ài giây àen àïë trù’ng,
mùåc ấo xấm nhẩt. Ngu chẩy ra múâi àïën trûúác bân thúâ.
Mưåt hôa thûúång nối vúái Tụå Mêỵn:

- Ngûúâi múái vâo àêy lâ ưng Trûúng Tơnh Trai. Rång
ưng ta vâ rång ưng gêìn nhau, ưng nïn ra châo hỗi ưng ta
mưåt tiïëng.

Tụå Mêỵn nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(96)</span><div class='page_container' data-page=96>

- Thưi ài! Lậo Trûúng êëy ghï lù’m! Hưm trûúác àêy chùèng

phẫi lâ ai, chđnh lâ tưi túá ưng ta àậ bân vúái nhau lâm nhû
ma nhû qu, chúi ta mưåt vưë. Chùèng qua lâ mën lâm cho
ta tưën đt lẩng bẩc àïí ta phẫi bấn rång cho ưng êëy. Nhûng
hẩi nhên thị nhên hẩi! Khi quan huån mën àấnh bổn
tưi túá, thị cẫ bổn àïìu hoẫng, hù’n phẫi viïët thiïëp àïën xin
tha cho hoồ. Quan huyùồn ngaõi khửng bựỗng loõng.

Laồi noỏi:

- Ưng ta côn lâm lù’m viïåc vư l! Nhû viïåc con gấi lúán
ca ưng Chu. Lâm tri huån úã Sâo Huyùn trỷỳỏc ờy laõ
chaỏu goồi ửng ta bựỗng cờồu ờởy. Ưng Chu nhúâ tưi lâm mưëi,
tưi àậ lâm mưëi cho nhâ hổ Phong lâ mưåt nhâ giâu cố.
Nhûng ưng Trûúng cẫn trúã, bù’t gẫ cho anh Ngu nghêo
xấc kia vị bẫo lâ anh ta àậ thi àưỵ t tâi lẩi giỗi lâm thi,
lâm tûâ. Thị hưm trûúác àêy anh ta viïët cấi bâi súá cho bâ
c, tưi àem ra cho ngûúâi ta xem. Ngûúâi ta noái viïët sai ba
chûä. Nhû thïë àêëy! Cư hai cng àïën lc gẫ chưìng rưìi àêëy.
Khưng biïët nhû thïë rưìi gẫ cho anh nâo?

Nối àïën àố chúåt nghe tiïëng giây ài lẩi, têët cẫ àïìu im bùåt
khưng nối nûäa.

Hai ngûúâi quan khấch ài ra chù’p tay châo hôa thûúång.
Ngu Hiïëu Cưí tiïỵn hổ ra cûãa. Bổn hôa thûúång ùn chay
xong rûãa tay, thưíi kên, hânh hûúng, thù’p àên, vậi gẩo, vậi
hoa sët ba ngây liïìn múái thưi(1).

</div>
<span class='text_page_counter'>(97)</span><div class='page_container' data-page=97>

Thúâi gian thêëm thoất, bưën mûúi chđn ngây àậ qua,
Phẩm Tiïën ài cẫm ún cấc võ àậ dûå tang lïỵ. Mưåt hưm

Trûúng Tơnh Trai àïën, Phẩm Tiïën múâi vâo ngưìi trong mưåt
cấi phông sấch nhỗ trûúác bân thúâ. Mịnh Phẩm côn mùåc ấo
tang ra cẫm ún Trûúng àậ gip àúä mịnh trong cưng viïåc
tang lïỵ.

Trûúng Tơnh Trai noái:

- Viïơc cuêa cuơ nhađ lađ viïơc ăaơi sûơ, chng tưi lađ con châu
thị cng phăi gôp sûâc lađm. Cuơ nhađ thoơ nhû víơy mađ quy
tiïn lađ viïơc ă ăađnh. Nhûng s lađm chíơm trïỵ viïơc thi hươi
ca ưng. Chù’c ưng ă ắnh an tâng rưìi chûâ? Cô thïí cho
biïịt ngađy nađo khưng?

Phẩm Tiïën nối:

- Nùm nay hûúáng mưå khưng lúåi, àïën ma thu nùm sau
múái tưët. Nhûng cấc khoẫn chi phđ vïì an tấng, tưi chûa cố
à tiïìn!

Trûúng Tơnh Trai tđnh àưët ngốn tay nối:

- Minh tinh thị nhúđ ưng Chu hoơc ăađi, mươ chđ thị ưng
Nguyơ lađm hươ, nhûng phăi mûúơn tïn ai chûâ. Ngoađi ra viïơc
cíịt ma, bađn, chiïịu, ím nhaơc vađ taơp duơng, ùn ịng, ăađo
ăíịt, tiïỵn thíìy ắa tíịt că cíìn trïn ba trùm laơng baơc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(98)</span><div class='page_container' data-page=98>

- Lađm lïìu úê bïn mươ ba nùm vưịn lađ viïơc phăi. Nhûng
mịn lo viïơc an tâng thị cng khưng nïn cíu nïơ quâ mađ
ta phăi lo tđnh câch vay tiïìn. Tûđ khi ưng ăưỵ cao ăïịn nay,
chûa ăïịn híìu quan. Hơn Cao ịu ăíịt tưịt, may ra kiïịm

ặúơc đt tiïìn. Cođn tưi, tưi cng phăi ăi thùm ch tưi. Chng
ta s r nhau cuđng ăi? Tiïìn xe, tiïìn ăođ thị tưi xin chõu,
khưng dâm ăïí ưng bíơn tím.

Phẩm Tiïën nối:

- Ưng nối vêåy thêåt lâ quấ thûúng, nhûng khưng biïët lâm
nhû vêåy cố húåp lïỵ khưng?

Trûúng Tơnh Trai nối:

- Lïỵ thị cng cô lc kinh cô lc qìn, tưi thíịy khưng
cô câi gị lađ khưng lađm ặúơc că.

Phẩm Tiïën cẫm ún.

Trûúng Tơnh Trai ắnh ngađy, thú ngûơa mang tuđy tođng
ăi vïì phđa hơn Cao ịu. Trïn ặúđng hai ngûúđi bađn
nhau:

- Lêìn nây, thùm thêìy, ta lẩi xin mûúån quan hâm ca
thêìy àïí viïët vâo mưå chđ bâ c cưë nhâ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(99)</span><div class='page_container' data-page=99>

múđi vađo phođng khâch, mang lïn chđn câi ẵa trâng miïơng.
Ăưịc cưng ngưìi úê chiïịu dûúâi rôt trađ.

Øn ặúơc mươt lât, úê ngoađi cô ngûúđi ăi vađo: m vng, âo
rương, giíìy ăen ăïị trù’ng, mù’t ưịc nhưìi, mi cao, ríu ăíìy
cùìm.

Y vâo cûãa thị bẫo dổn àưì trấng miïång ài, rưìi múái cng
hai ngûúâi ngưìi. Khi nối mưåt ngûúâi lâ Trûúng, mưåt ngûúâi lâ
Phẩm thị ngûúâi kia cng nối:

- Tưi hoơ Nghiïm, nhađ úê gíìn ăíy. Nùm ngoâi, tưn sû
chíịm thi, tưi cng may ặúơc ăưỵ, Thang phuơ míỵu vúâi tưi lađ
chưỵ ríịt thín. Hai võ chù’c ăïìu lađ chưỵ quen biïịt că chûâ?

Hai ngûúâi àïìu nối lâ hổc trô quan huån. Nghiïm cưëng
sinh hïët sûác tưn kđnh.

Ngûúâi àưëc cưng cấo lưỵi ài ra.

Gia nhín nhađ Nghiïm mang ăïịn mươt quă ặơng thûâc ùn
vađ mươt bịnh rûúơu. Múê quă ra lađ chđn ẵa ùn. Ăïìu lađ gađ,
võt, giođ thui, câ mịi... Nghiïm cưịng sinh múđi hai ngûúđi
ngưìi ghïị trïn, rôt rûúơu múđi vađ nôi:

- Tưi mën múâi cấc võ vïì nhâ, nhûng nhâ cûãa chêåt chưåi,
khưng dấm múâi, súå thêët lïỵ. Vẫ lẩi cấc võ sù’p vâo nha mưn,
tưi ngẩi cố gị cẫn trúã nïn cố sai dổn bûäa cúm nhẩt, àïí cố
thïí cng nhau nối chuån úã àêy. Xin cấc võ bỗ quấ cho.

Hai ngûúâi àốn lêëy rûúåu nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(100)</span><div class='page_container' data-page=100>

Nghiïm cưëng sinh nối:
- Khưng dấm! Khưng dấm!

Nghiïm ặâng ăúơi hoơ ịng caơn chên rûúơu. Hai ngûúđi súơ
mùơt ă khưng dâm ịng nhiïìu, chó ịng nûêa chên lađ ăùơt

chên xịng.

Nghiïm cưëng sinh nối:

- Thang ph mêỵu lâ ngûúâi thanh liïm, nhên tûâ, thêåt lâ
phc cho huån nây.

Trûúng Tơnh Trai nối:

- Phăi! Chù’c lađ ch tưi lađm ặúơc nhiïìu viïơc tửt ỳờ ớy.
Nghiùm cửng sinh noõi:

</div>
<span class='text_page_counter'>(101)</span><div class='page_container' data-page=101>

rựỗng quan ph mêỵu nhịn ưng ta, nïn bûúác ra mêëy bûúác,
hi vổng ngâi sệ hỗi mịnh. Bêët àưì quan ph mêỵu xëng
kiïåu, châo mổi ngûúâi rưìi nhịn vïì phđa khấc. Múái hay tûâ
nậy àïën giúâ, quan khưng hïì nhịn ưng ta. Ưng ta thển vư
kïí. Hưm sau, tưi vâo nha mưn ët kiïën, thị ngâi múái giẫng
hổc(1) vïì, cưng viïåc côn bïì bưån, nhûng ngâi vưåi gổi tưi àïën
bẫo pha trâ, rưìi nối chuån nhû ngûúâi quen biïët nhau tûâ
mêëy mûúi nùm trûúác.

Trûúng nối:

- Ưng lâ ngûúâi cố phêím vổng cho nïn ch tưi kđnh
trổng. Gêìn àêy chù’c ngâi thûúâng hỗi ưng?

- Gêìn àêy tưi cng đt lïn. Nối thûåc, tưi vưën thûåc thâ, úã
àêy chûa hïì lêëy ca ngûúâi ta mưåt tú hâo nâo. Cấc quan
ph mêỵu àïën àêy àïìu cố lông thûúng. Thang ph mêỵu lâ
ngûúâi thđch khấch khûáa, nhûng ngâi àưëi vúái tưi cố biïåt

nhận. Thấng trûúác, úã huyùồn ngaõi lờởy thựỗng con thỷỏ hai
cuóa tửi ửợ thỷỏ mûúâi. Lẩi hỗi cùån kệ xem nố hổc vúái ai, àậ
vúå con chûa. Thêåt lâ ngâi quan têm àïën chấu.

Phẩm Tiïën nối:

- Thêìy tưi lâ ngûúâi sânh vùn chûúng. Àậ ch àïën lïånh
lang nhû thïë, thị thïë nâo lïånh lang cng lâ tay anh tâi.

- Khưng dấm! Khưng dấm!
Lẩi nối:

(1) <i>Sau khi quan huån nhêån chûác mưåt ngây thị àïën lïỵ miïëu Khưíng</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(102)</span><div class='page_container' data-page=102>

- Huån Cao ëu nây lâ mưåt huån cố tiïëng úã Quẫng
Àưng. Trong mưåt nùm thị tiïìn thụë gẩo thốc, vẫi hoa,
trêu, lûâa, cấ, rång, cng àïën vẩn lẩng.

Lẩi lêëy tay vệ lïn bân nối khệ:

- Nhû Thang phuơ míỵu lađm thị chó cô tâm nghịn. Ngađy
trûúâc Phaơm phuơ míỵu lađm tri hơn, thûơc ặúơc ăïịn vaơn.
Nô cođn nhûơng câi lù’t lêo phăi cíìn ăïịn nhûơng ngûúđi thađnh
thaơo nhû chng tưi.(1)

Y vûâa nối vûâa súå cố ngûúâi nghe, nïn quay àêìu nhịn ra
ngoâi. Mưåt ngûúâi àêìy túá ài chên àêët, àêìu b, chẩy vâo nối
vúái y:

- Ưng úi! Ngûúâi nhâ múâi ưng vïì.

- Vïì lâm cấi gị?

- Ngûúâi ta àïën àôi con lúån ta nhưët bíi sấng. Hổ àang
kïu tru trếo lïn úã nhâ.

- Mën cố lúån thị àem tiïìn àïën!
- Hù’n nối lâ lúån ca hù’n.

- Biïët rưìi, mây ài trûúác, tao vïì sau.

Ngûúâi àêìy túá khưng chõu ài. Trûúng, Phẩm bên nối:
- Nïëu úã nhâ ưng cố viïåc thị xin ưng cûá vïì nhâ.
- Hai võ chûa rộ. Con lúån chđnh lâ ca tưi.

Nôi ăïịn ăíy thị nghe tiïịng thanh la. Moơi ngûúđi ặâng
díơy nôi:

</div>
<span class='text_page_counter'>(103)</span><div class='page_container' data-page=103>

- Quan vïì rưìi.

Hai ngûúđi sûêa laơi âo m ngay ngù’n, goơi quăn gia ăïịn
ặa thiïịp vađ xin lưỵi ă lađm phiïìn Nghiïm cưịng sinh. Sau
ăoâ ăi thùỉng ăïịn cûêa quan. Tri huýơn Thang sau khi ăoơc
thiïịp thíịy mươt câi ăïì “châu ngađi lađ Trûúng Sû Luơc”, mươt
câi ăïì “Hoơc trođ Phaơm Tiïịn”, trong lođng suy nghơ: “Trûúng
ă míịy líìn ăïịn ăíy vođi tiïìn, thûơc lađ khưng chõu nưíi.
Nhûng nay hù’n cuđng ăi vúâi anh hoơc trođ ca ta múâi thi ăưỵ,
thị khưng l khưng tiïịp hù’n!” Beđn băo múđi ngay vađo.

Hai ngûúâi vâo, Tơnh Trai châo xong, Phẩm Tiïën vâo lâm
lïỵ thêìy trô. Tri huån Thang hai ba lêìn àấp lïỵ rưìi múâi

ngưìi ëng trâ. Sau khi nối mêëy lúâi vúái Tơnh Trai, quan
huån khen vùn Phẩm Tiïën vâ hỗi:

- Tẩi sao khưng ài thi hưåi?

- Bađ cuơ con míịt, con phăi chõu tang khưng thïí ăi thi.
Tri hơn Thang hoăng hưịt, vươi vađng băo thay ăưíi âo,
múđi vađo nhađ sau. Rûúơu bûng lïn. Bûơa tiïơc cô ýịn sađo, gađ,
võt, ngoađi ra cô hai ẵa câ níịu theo lưịi Quăng Ăưng. Tri
hơn múđi ngưìi, bât ăa ăïìu lađ khăm baơc. Phaơm Tiïịn
lng tng khưng cíìm ăa bât. Tri hơn hi taơi sao?

Tơnh Trai cûúâi àấp:

- Ưng ta cố tang nïn khưng dng bất àa nây.

Tri huån vưåi vâng bẫo thay, lêëy bất sûá, àa ngâ lïn.
Phẩm Tiïën lẩi khưng ùn. Tơnh Trai nối:

</div>
<span class='text_page_counter'>(104)</span><div class='page_container' data-page=104>

Bên sai àưíi àa tre trù’ng. Bêëy giúâ múái thưi.

Tri huån thêëy y cû tang têån lïỵ nhû vêåy súå y khưng
ëng rûúåu, thị khưng biïët dổn gị. May sao thêëy y gù’p mưåt
con tưm lúán úã trong bất ën sâo vâ bỗ vâo miïång. Bêëy giúâ
quan huån múái n têm(1).

Tri huån nối:

- Nhû thïị nađy lađ khưng phăi. Tưi theo Hưìi giâo, nhûơng
môn ngon ăïìu khưng ặúơc ùn, chó cô ùn cúm xoađng thưi.

Hưìi giâo chó cho phêp ùn thõt bođ, thõt dï, nhûng súơ câc ưng
úê ăaơo khâc khưng duđng, cho nïn khưng dâm doơn. Hiïơn nay
cô chiïịu chó băo cíịm giïịt bođ cađy, cíịp trïn laơi ra lïơnh cíịm
thíơt ngùơt, trong nha mưn nađy khưng ai ặúơc ùn.

Ăeđn saâp thù’p lïn, tri huýơn ặa lïơnh cíịm kia ra ăïí
moơi ngûúđi xem. Bưỵng mươt ngûúđi ăíìy túâ ăïịn ghê tai nôi nh
vúâi tri hơn míịy cíu. Tri hơn ặâng díơy nôi vúâi hai
ngûúđi:

- ÚÃ ngoâi cố viïåc, tưi ra mưåt cht, rưìi lẩi vâo ngay.
Tri huån ài ra mưåt lc, chó nghe tiïëng dùån:

- Àïí nố àêëy!

Rưìi lẩi trúã vâo bân tiïåc. Tri huån xin lưỵi àậ vù’ng mùåt
vâ nối vúái Trûúng Tơnh Trai:

- Ưng Trûúng, ưng àậ lâm quan, tưi mën hỗi ưng mưåt
viïåc nây. Àố cng lâ viïåc cêëm thõt bô tưi vûâa nối àêëy. Vûâa
cố mêëy ngûúâi Hưìi giấo àem nùm mûúi cên thõt vâ cûã mưåt

</div>
<span class='text_page_counter'>(105)</span><div class='page_container' data-page=105>

ưng thêìy giâ àïën xin tửi. Noỏi rựỗng nùởu tửi laõm raỏo riùởt thũ
hoồ hïët kïë sinh nhai. Hổ xin tưi núái tay gổi lâ che mùåt quan
trïn cho hổ vúái. Hổ àem àïën àêy nùm mûúi cên thõt àïí
biïëu tưi. Tưi cố nïn nhêån hay khưng?

Trûúng Tơnh Trai nối:

- Thûa ch, khưng ặúơc. Châu vađ ch lađm quan thị chó

biïịt cô hoađng thûúơng, khưng biïịt cô ngûúđi ăưìng ăaơo. Ch
nhúâ viïơc xăy ra khoăng nùm Hưìng V, ưng Lûu...

- Ưng Lûu nâo?

- Ưng Lûu Cú àưỵ tiïën sơ thûá ba àúâi Hưìng V nùm thûá
nùm.

Phẩm Tiïën nối xen vâo:
- Thûá ba chûá?

- Thûâ nùm. Qín thi ca ưng ta tưi ă ăoơc. Sau ăô ưng
vađo Hađn lím. Vua Hưìng V trâ hịnh ăïịn nhađ öng ta nhû
lađ chuýơn xûa “vua Töịng ăïịn nhađ Triïơu Phưí ăïm tịt
rúi”(1). Nhûng ăïịn núi thị gùơp Trûúng Vûúng úê Giang Nam
ặa ăïịn cho öng ta möơt câi bịnh trađ. Múê ra trûúâc mùơt vua
thị bịnh trađ ăíìy vađng. Vua Hưìng V giíơn lù’m vađ nôi:

“Hù’n cho rựỗng moồi viùồc thiùn haồ ùỡu nhỳõ boồn thỷ sinh
caó phẫi!”

(1) <i>Triïåu Khng Dêỵn (960-975) vua nhâ Tưëng àïën nhâ Triïåu Phưí</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(106)</span><div class='page_container' data-page=106>

Ngay hưm sau Lûu bõ bi, giâng lađm tri hơn Thanh
Ăiïìn, sau vua laơi bù’t ịng thuöịc ăöơc chïịt. Viïơc nađy lađm
nhû thïị sao ặúơc!(1)

Tri huýơn thíịy Trûúng nôi nhû nûúâc chăy, laơi ặa
chơn c ca băn triïìu ra nôi ríịt tó mó, nïn khưng thïí
khưng tin, beđn nôi:

- Viïåc nây thị xûã trđ thïë nâo?
Trûúng Tơnh Trai nối:

- Theo ngu kiïịn ca châu, nïịu ch mịn nưíi tiïịng trong
viïơc nađy, thị hy giûơ ngûúđi íịy laơi. Sâng mai ặa viïơc íịy
ra xûê. Ăûa ưng giađ ra ăânh vađi mûúi roi, rưìi b vađo gưng,
chưìng thõt lïn gưng, ýịt mươt túđ giíịy bïn caơnh ăïí nôi r
viïơc lađm tâo baơo ca ưng ta. Quan trïn biïịt viïơc íịy thíịy
ch tú hađo khưng líịy, thị viïơc thùng quan tiïịn chûâc chù’c
chù’n ăïịn núi.

Tri huån gêåt àêìu:
- Cố lyá lù’m.

Bûäa tiïåc tan. Tri huyïån múâi hai ngûúâi nghó lẩi thû
phông.

(1) <i>Viïåc nây hoân toân do Trûúng Tơnh Trai bõa ra àïí lôe Thang tri</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(107)</span><div class='page_container' data-page=107>

Hưm sau, sâng súâm, tri hơn ra cưng ặúđng. Ngûúđi
ặa ra trûúâc tiïn lađ mươt anh trươm gađ. Tri hơn quât:

- Thùìng kia, mađy ă phaơm tươi ùn cù’p nhiïìu líìn, mađ
khưng thay ăưíi, ăânh míịy cng khưng nghe! Hưm nay
phăi lađm gị múâi ặúơc?

Beđn líịy bt chíịm son viïịt lïn mâ ba chûơ “tïn trươm gađ”.
Líịy mươt câi gưng ra. Ăem con gađ y ùn cù’p ra bơc trïn
ăíìu y, m ra ăùìng sau, ăi ra ăùìng trûúâc, ăông gưng ặa

ra cûêa hơn. Con gađ óa cûât chăy tûđ ăíìu xịng trân, ăïịn
mi, ríu ria bïịt laơi thađnh mươt cuơc, chăy xịng gưng.
Ngûúđi xem hai bïn cûúđi r rûúơi.

Ngûúâi thûá hai lâ ưng giâ Hưìi giấo. Tri huån mù’ng àưì
chố, to gan, sai àấnh ba mûúi gêåy, lêëy mưåt cấi gưng lúán,
àem nùm mûúi cên thõt chưìng lïn gưng, båc chùåt vâo mấ
vâo mùåt, chó côn chûâa hai con mù’t àïí trûúác huån cho mổi
ngûúâi xem.

Trúâi nống. Àïën ngây thûá hai thõt bô sinh dôi. Ngây thûá
ba ngûúâi kia chïët.

Nhûäng ngûúâi Hưìi giấo khưng phc, hổp nhau lẩi mêëy
trùm ngûúâi, hổ àấnh thanh la bậi thõ, kếo nhau àïën huån
kïu:

</div>
<span class='text_page_counter'>(108)</span><div class='page_container' data-page=108>

<i>Nhên ưìn âo thïë khiïën cho: Cưëng sinh gêy chuån, àïën</i>
<i>tónh thânh àïí giêëu tùm húi, hûúng thên kïët thên chúi kinh</i>
<i>qëc ët ngûúâi quìn qu.</i>

</div>

<!--links-->