sáng kiến một số biện pháp dạy tốt môn mĩ thuật tiểu học

Mẫu 01/BCSK

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
--------------------------Thị trấn, ngày 17 tháng 4 năm 2020

BÁO CÁO SÁNG KIẾN

- Tên sáng kiến: Một số biện pháp dạy tốt môn Mĩ thuật Tiểu học.
- Họ và tên: Lê Duy Thanh
- Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Phan Ngọc Hiển
- Cá nhân, tổ chức phối hợp (đối với sáng kiến có nhiều thành viên tham gia)
- Thời gian đã được triển khai thực hiện: Từ năm 2018 - 2019 đến nay.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp dạy tốt môn Mĩ thuật Tiểu học.
2. Lý do nghiên cứu:
Để đáp ứng nhu cầu dạy và học ở cấp Tiểu học nói chung, trường Tiểu học Phan
Ngọc Hiển nói riêng, thể hiện tư duy sáng tạo, thẩm mĩ về lĩnh vực nghệ thuật thì bộ
mơn Mĩ thuật nhằm thực hiện nhiêm vụ chủ yếu là Giáo dục thẩm mĩ cho học sinh. Học
sinh có được những kiến thức ban đầu về mĩ thuật, hình thành các kĩ năng cần thiết để

1


hồn thành được bài tập theo chương trình, đồng thời tạo điều kiện cho các em học tốt
hơn các môn học khác.
Để phát huy tính tích cực chủ động và sáng tạo của học sinh, lấy học sinh làm
trung tâm, kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức. “Mục tiêu
giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức
khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp…. Hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và
năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

Bởi con người ta ln có khát vọng vươn tới cái đẹp, mà muốn cho mỗi người
trong đó có trẻ em tiếp cận và cảm thụ một cách đầy đủ về cái đẹp nói chung và thẩm
mĩ nói riêng thì việc rèn luyện kĩ năng vẽ cho học sinh tiểu học là một việc làm hết sức
cần thiết, có năng khiếu và u thích mơn vẽ nhưng phải có kĩ năng chuẩn mực để vẽ
đẹp, hợp lí và sáng tạo. Chính vì vậy cần phải đổi mới phương pháp dạy và học, đối với
bậc tiểu học là lứa tuổi cần có sự uốn nắn, rèn luyện ngay từ đầu. Hiểu được các mục
tiêu trên và nắm bắt tình hình thực tế địa phương, xác định được trách nhiệm, u cầu
của mơn học đó chính là lí do để tơi nghiên cứu “Một số biện pháp dạy tốt môn Mĩ
Thuật Tiểu học”.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN:
1. Cơ sở lý luận:
Trong chương trình giáo dục mới, môn Mĩ thuật được xem như là một phương
tiện giáo dục quan trọng trong việc giáo dục thẩm mĩ cho học sinh, ngoài việc cung cấp
cho học sinh một số kiến thức Mĩ thuật cơ bản còn giúp các em hiểu biết về cái đẹp,
2


hồn thành các bài tập của chương trình, đồng thời cịn tạo điều kiện để học tốt các mơn
học khác.
Mơn Mĩ thuật rèn luyện cho học sinh cách quan sát, khả năng tìm tịi, tư duy, sáng
tạo để góp phần hình thành phẩm chất của người lao động mới phù hợp với thời đại
mới.
Phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của học sinh
trong hoạt động học tập thì phương pháp dạy học được xem như là cách thức hoạt động
của giáo viên trong việc chỉ đạo, tổ chức các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh chủ
động đạt được các mục tiêu dạy học.
Với mục tiêu chung và chương trình cụ thể, dạy học Mĩ thuật ở trường Tiểu học
Phan Ngọc Hiển không chỉ là vẽ mà lấy hoạt động Mĩ thuật để nâng cao hiểu biết cho
học sinh giúp các em có thêm kiến thức, kĩ năng trong q trình hồn thiện nhân cách.
2. Thực trạng vấn đề:

a. Thuận lợi:
- Giáo viên giảng dạy mơn Mĩ thuật, có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy. Giáo
viên nhiệt tình trong cơng tác, u mến trẻ .
- Học sinh ham học, ham hiểu biết, rất thích được sử dụng các dụng cụ vẽ, thích
các màu vẽ đẹp.
- Học sinh lớp 1 đã được học lớp mẫu giáo và học sinh các lớp 2, 3, 4, 5 đã được
học mĩ thuật theo nội dung chương trình.

3


- Được sự chỉ đạo và giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường, đại đa số phụ huynh
quan tâm đến việc học tập của con em, học sinh có tương đối đầy đủ sách vở, đồ dùng
học tập. Phương tiện, thiết bị dạy học cơ bản đảm bảo cho hoạt động của thầy và trị,
học sinh ham thích học vẽ. Bởi vậy, khi xem tranh vẽ của các em học sinh ta thấy khá
đẹp về hình vẽ: dí dỏm, ngộ nghĩnh, hồn nhiên, màu sắc tươi sáng, phong phú và hấp
dẫn, gần gũi với cuộc sống hằng ngày. Đó chính là kết quả của những giá trị thẩm mĩ
mà các em thể hiện qua tranh.
b. Khó khăn:
- Khả năng giao tiếp, vốn sống vốn hiểu biết về Mĩ thuật cũng như khả năng cảm
thụ Mĩ thuật của nhiều em còn hạn chế.
- Còn một số học sinh chưa đủ dụng cụ vẽ, chưa biết phân mảng bố cục, khả năng
cảm thụ cái đẹp hạn chế,… nên hoạt động học cũng bị ảnh hưởng và do đó chất lượng
dạy học Mĩ thuật một số em cũng gặp khó khăn.
- Thời gian cả một tiết học chỉ khoảng 35 - 40 phút chưa
đảm bảo để các em phát huy hết tính sáng tạo tích cực
của mình một cách cụ thể. Cần phải có các lớp ngoại khóa
ngoài giờ.
- Phương tiện, thiết bị dạy học mơn Mĩ Thuật cịn chưa đáp ứng đầy đủ chương
trình.

Cách vẽ: Có em chưa sử dụng các bước của bài vẽ
một cách rõ ràng làm cho các hình vẽ thiếu cân đối hoặc
4


vẽ theo tùy thích, ngẫu hứng dẫn đến đồ vật, họa tiết
trang trí không được chính xác.
Vẽ màu: Các em phần lớn chưa nhận thấy tối sáng,
đậm nhạt chỉ tô theo sở trường là thích màu như: đỏ, vàng,
xanh lá cây,.....
3. Những giải pháp đề ra:
Kết quả học tập của học sinh phụ thuộc lớn vào kiến thức, vào “nghệ thuật truyền
đạt” của giáo viên, nhưng quan trọng hơn cả là khả năng cảm nhận của học sinh.
Cần phát huy tính tích cực, độc lập suy nghĩ, tìm tịi, sáng tạo của học sinh là tư
tưởng chủ đạo của phương pháp dạy học Mĩ Thuật. Do đó dạy học Mĩ Thuật ở trường
tiểu học, giáo viên cần lưu ý những điểm sau:
- Đổi mới và vận dụng phương pháp dạy học phù hợp tùy vào tình hình thực tế
mà áp dụng những phương pháp khác nhau.
- Tạo khơng khí học tập tốt để học sinh háo hức chờ đón bài học.
- Tạo điều kiện cho học sinh suy nghĩ, tự tìm hiểu những vấn đề giáo viên chỉ là
người hướng dẫn và đưa ra vấn đề.
- Tổ chức bài học sao cho học sinh tham gia vào quá trình nhận thức một cách
tự giác.
- Động viên, khích lệ nhằm giúp học sinh làm bài bằng khả năng và cảm nhận
riêng.
5


- Bên cạnh đó cần phải:
+ Thường xuyên quan tâm giáo dục cho học sinh biết yêu quý cái đẹp.

+ Phát huy năng lực sáng tạo và khả năng suy nghĩ độc lập của học sinh.
+ Yêu cầu học sinh nắm được kiến thức cơ bản về màu.
Dưới đây là một số phương pháp dạy tốt môn Mĩ Thuật tiểu học:
3.1.Phương pháp quan sát:
Giáo viên phải hướng dẫn cách quan sát, phân tích các sản phẩm mĩ thuật về bố
cục, đường nét, màu sắc… để học sinh có được phương pháp quan sát tốt, góp phần
hình thành tính thẩm mĩ, cách nhìn nhận, đánh giá cho học sinh, từ đó tạo cho học sinh
có đầy đủ kiến thức của bài học, gây hứng thú cho học sinh trong tiết học, làm bài đạt
hiệu quả cao hơn.
Ví dụ: LỚP 1; Bài 7: VẼ MÀU VÀO HÌNH QUẢ (TRÁI) CÂY
Chọn màu gì vẽ vào quả là tuỳ thuộc vào ý thích các em, nhưng khi đã chọn quả
màu đậm rồi thì nền nên vẽ màu nhạt, hoặc ngược lại. Ngoài ra khi chọn màu phù hợp
rồi cũng cần hướng dẫn học sinh kĩ thuật vẽ màu đó là vẽ bên ngồi hình vẽ trước vẽ
màu ở giữa sau hay sử dụng các loại chất liệu (loại bút màu) khác nhau như: Bút dạ cần
đưa nét nhanh và nhẹ nhàng, sáp màu, chì màu cần nhấn mạnh hơn, ..
3.2. Phương pháp trực quan:
Với phương tiện dạy học hiện đại ngày nay, người giáo viện dạy Mĩ Thuật có thể
sưu tầm các tư liệu, tranh ảnh có liên quan đến bài học rất thuận tiện thông qua Internet,
6


các cơng cụ tìm kiếm, địa chỉ các trang Web, sách báo điện tử…Nên rất thuận tiện cho
việc sưu tập, chọn lựa và xữ lý thơng tin để có những đồ dùng trực quan mang tính hiệu
quả.
Ví dụ: LỚP 4; Bài 5: Thường thức Mĩ thuật
XEM TRANH PHONG CẢNH
Giáo viên sưu tầm một số tranh ảnh phong cảnh, tranh của họa sĩ, tranh thiếu nhi
vẽ về phong cảnh với kích thước lớn để học sinh có thể nhìn thấy rõ
Giáo viên treo tranh lên bảng cho học sinh quan sát và đặt câu hỏi:
+ Tên tranh?

+ Hình vẽ trong tranh?
Nhìn vào tranh các em sẽ dễ dàng trả lời câu hỏi của giáo viên đặt ra một cách
nhanh chóng, giúp các em tiếp thu bài hiệu quả, với những tranh, ảnh đầy màu sắc sẽ
gây hứng thú cho học sinh trong tiết học.
3.3. Phương pháp gợi mở:
Sử dụng phương pháp gợi mở giáo viên tạo điều kiện cho học sinh tự suy nghĩ
tìm hiểu để tìm đến kiến thức bài học.
Ví dụ: LỚP 5; Bài 14: Vẽ trang trí.
TRANG TRÍ ĐƯỜNG DIỀM Ở ĐỒ VẬT

7


Giáo viên cần chuẩn bị dụng cụ trực quan để học sinh quan sát: khăn, áo, gạch,
bài trang trí đường diềm,… Giáo viên cho học sinh quan sát, sử dụng phương pháp gợi
mở đặt câu hỏi để học sinh trả lời:
+ Tên đồ vật được trang trí?
+ Họa tiết trang trí?
+ Màu sắc?
+ Tìm những đồ vật khác có trang trí đường diềm?
Những câu hỏi sẽ làm học sinh tiếp thu bài học hiệu quả, giáo viên chỉ là người
hướng dẫn học sinh tự mình giải quyết vấn đề và làm chủ kiến thức bài học
+ Họa tiết trang trí là hình bơng hoa hay con vật?
+ Những họa tiết trên áo có phải đường diềm khơng?
Bằng những câu hỏi gợi mở nối tiếp mà giáo viên đưa ra, học sinh sẽ giải quyết
được vấn đề một cách nhanh chóng mà khơng làm mất đi tính chủ động đối với kiến
thức.
3.4. Phương pháp thảo luận nhóm:
Làm việc theo nhóm tạo điều kiện cho nhiều học sinh được tham gia vào q
trình nhận thức, mặt khác giúp học sinh tích cực tự giác học tập hơn. Góp ý, trao đổi,

tranh luận sẽ là cơ sở tốt cho sự hình thành và phát triển khả năng tư duy, phân tích ở
học sinh.
Ví dụ: LỚP 2; Bài 6: Vẽ trang trí
8


VẼ TIẾP HỌA TIẾT VÀO HÌNH VNG VÀ VẼ MÀU
Khi hướng dẫn vẽ màu vào họa tiết chính ở giữa hay các họa tiết phụ ở bốn góc
thì khơng nên yêu cầu học sinh phải chọn màu này hay màu kia. Nên để cho học sinh vẽ
màu tự do theo ý thích, tự do ở đây khơng có nghĩa là vẽ nhiều màu, vẽ màu theo ngẫu
hứng, mà cần vẽ đúng luật trang trí (đối xứng, xen kẻ hay nhắc lại...). Điều này luôn
làm cho học sinh cảm giác thoải mái trong học tập, khơng bị gị bó, ràng buộc làm
những việc mà mình khơng thích, tức là đã phát huy tối đa tính tích cực độc lập suy
nghĩ, sáng tạo của học sinh, mà vẫn đạt được mục tiêu bài học.
3.5. Phương pháp liên hệ thực tiễn:
Phương pháp này giúp học sinh liên hệ bài học với thực tế cuộc sống hằng ngày,
gần gũi để học sinh dễ nắm bắt được nội dung bài học thơng qua đó cịn giáo dục các
em tính thẩm mĩ trong đời sống, tình u thiên nhiên đất nước, ý thức bảo vệ mơi
trường.
Ví dụ: LỚP 3; Bài 11: Vẽ theo mẫu
VẼ CÀNH LÁ
Giáo viên giới thiệu tranh, ảnh về cành lá để học sinh quan sát. Giáo viên đặt câu
hỏi gợi ý:
+ Tên cành lá? Hình dáng của cành lá? Màu sắc của cành lá?
Khi các em trả lời xong các câu hỏi trên thông qua tranh, ảnh. Giáo viên tiếp tục
đặt câu hỏi gợi ý để học sinh liên hệ với thực tiễn cuộc sống:
+ Nhà em có trồng cây gì?
9

+ Cành và lá của nó có hình dáng như thế nào?
+ Cây xanh có cần thiết cho con người khơng?
+ Chúng ta có nên bảo vệ cây xanh hay không?
Với những câu hỏi từ thực tế cuộc sống hằng ngày các em sẽ trả lời được vấn đề
mà giáo viên đưa ra theo hiểu biết của mình, từ đó hình thành cho các em ý thức bảo vệ
mơi trường, yêu thiên nhiên đất nước.

3.6. Phương pháp vấn đáp:
Dùng các câu hỏi để học sinh suy nghĩ trả lời về nội dung bài học. Học sinh được
suy nghĩ trước và dự đoán nội dung mà giáo viên sẽ giảng, các em sẽ khơng bị động
trong qua trình tiếp thu kiến thức.
Ví dụ: LỚP 2; Bài 10: VẼ TRANH CHÂN DUNG
Giáo viên chuẩn bị một vài tranh chân dung khác nhau để học sinh quan sát:
tranh của học sinh, tranh của họa sĩ và giáo viên đặt câu hỏi:
+ Hình vẽ trong tranh?
+ Tranh chân dung vẽ những bộ phận nào của cơ thể người?
+ Vì sao tranh chân dung khơng vẽ tất cả các bộ phận của người?
Học sinh trả lời câu hỏi theo suy nghĩ của mình, các em sẽ chủ động tiếp thu kiến
thức bài học một cách nhanh chóng thơng qua câu trả lời của mình hay của các bạn mà
không bị thụ động.
10


3.7. Phương pháp trò chơi:
Sử dụng phương pháp trò chơi giáo viên sẽ tạo được sự hứng thú, thi đua học tập
giữa các nhóm, các cá nhân.
Ví dụ: LỚP 1; Bài 32: VẼ ĐƯỜNG DIỀM TRÊN ÁO, VÁY
- Trò chơi có tên gọi ai nhanh, ai khéo
- Luật chơi: Chia lớp thành ba hoặc bốn nhóm, mỗi nhóm cử khoảng 4 bạn.
- Cách chơi: Giáo viên chuẩn bị ba hoặc bốn hình vẽ áo, váy (vẽ to) như trong bài

học. Cắt một số hình bơng hoa, cái lá khác nhau (đủ để cho các nhóm xếp đồng thời
cùng một lúc), có cắt một số bơng hoa khơng phù hợp nếu nhóm nào chọn thì sẽ bị trừ
điểm. Thời gian cho trò chơi là khoảng 3 phút, các đội cứ thứ tự từ em đầu tiên lên gắn
hoa xong về chỗ, em thứ hai lên gắn bông hoa tiếp theo và cứ tiếp tục lúc nào hết giờ
hoặc xong trước thì thơi. Nhóm nào hồn thành trước, đẹp, hài hồ thì nhóm đó chiến
thắng, sau khi kết thúc trị chơi u cầu các nhóm nhận xét, sau đó giáo viên tổng hợp
các ý kiến, nhận xét bổ sung. Với yêu cầu này, học sinh sẽ tự biết trang trí cho chiếc áo,
váy đẹp hơn bằng sự kết hợp ý kiến tập thể, bằng sự nhanh nhạy, khéo léo và khả năng
quan sát, phán đốn, tư duy của mình.
3.8. Phương pháp luyện tập thực hành:
Bất cứ bài vẽ nào thì phương pháp này đều được áp
dụng sau khi đã nắm được các kiến thức một cách cụ thể
về lý thuyết thì sẽ vận dụng và thể hiện bằng kĩ năng
của mình qua bài thực hành.
11


Ví dụ: LỚP 3; Bài 19: Vẽ trang trí
TRANG TRÍ HÌNH VNG
Giáo viên đưa ra kiến thức chung cho cả bài học: về cách trang trí, cách sử dụng
họa tiết. Nhưng khi các em thực hành sẽ cho ra sản phẩm đa dạng, nó khơng cịn là cái
chung nữa mà nó là sự cảm nhận, sáng tạo và hiểu biết của các em được thể hiện qua
từng bài vẽ cụ thể.
4. Kết quả đạt được:
Căn cứ vào tình hình thực tế sau khi áp dụng những phương pháp đổi mới vào
trong dạy học Mĩ thuật bước đầu đã đạt được được kết quả đáng khích lệ. Tuy thời gian
cịn hạn chế, nhưng kết quả thu được là rất khả quan, số học sinh hoàn thành ngay tại
lớp đạt trên 95%. Cũng thông qua bộ môn Mĩ thuật các em học tốt các môn học khác.
Hơn nữa số học sinh làm bài hoàn thành tăng lên rõ rệt. Để kiểm tra so sánh, trong năm
học hai lớp 2A1 và 2A2 được chọn có trình độ tương đối đồng đều để khảo sát thực

nghiệm và kết quả mỗi lớp như sau:

Hoàn thành

Lớp

Hoàn thành tốt

Tổng số

Số lượng

%

Số lượng

%

2A1

13

40,6

19

59,4

32

2A2

14

42,4

19

57,6

33

III. ĐÁNH GIÁ VỀ TÍNH MỚI, TÍNH HIỆU QUẢ VÀ KHẢ THI, PHẠM VI ÁP
DỤNG:
1. Tính mới:
12


Học sinh biết cách quan sát, biết tởng tợng, biết sáng tạo...
Khụng nhng dy cho cỏc em cú th hiu và nắm chắc bài ngay tại lớp mà học
sinh còn sáng tạo vẽ được vẽ trang trí sinh động, hài hịa màu sắc hơn. Mỗi em có một
bài vẽ với vẽ đẹp riêng vừa ngộ nghĩnh vừa hấp dẫn đó là kết quả của sự đầu tư suy
nghĩ tìm ra biện pháp tổ chức dạy học phù hợp, cùng với sự chuẩn bị chu đáo của giáo
viên nên tạo cho hc sinh hng thỳ hc tp.
Giáo viên tìm ra những phơng pháp tốt nhất, vận dụng linh
hoạt, sáng tạo các hình thức tổ chức dạy học sao cho phù hợp với nội
dung bài học, phù hợp với tâm lý của học sinh. Để tạo cho học sinh thói
quen, tự suy nghĩ, tìm tòi, chủ động và thoải mái học tập. Các em
có thể tự tạo cho mình một phong cách học nói chung và phong cách
vẽ nói chung. Các em thêm yêu thích môn vẽ và biết vận dụng khiếu

thẩm mỹ, năng khiếu nghệ thuật vào học các môn học khác có kết
quả cao hơn, từ đó nâng dần chất lợng học tập toàn diện cho các
em.
2. Tớnh hiu qu và khả thi
Với Một số phương pháp dạy tốt môn mĩ thuật ở Tiểu học như trên tôi không chỉ
áp dụng cho năm học này mà còn áp dụng đến nhiều năm học trước đây và đạt hiệu quả
cao.
Bên cạnh đó bản thân tơi cũng đề xuất với Ban giám hiệu và các thầy, cô khác
thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa cho các em tự do vẽ về một đề tài

13


nào đó theo chủ đề của tháng, của các ngày lễ trong năm... Học sinh đã hưởng ứng rất
nhiệt tình và mang lại nhiều kết quả cao trên cả mong đợi.
3. Phạm vi áp dụng:
Chương trình dạy học, phương pháp dạy học, cách thức tổ chức giờ học Mĩ thuật
của giáo viên và học sinh trường Tiểu học Phan Ngọc Hiển.
Sau khi áp dụng “Một số phương pháp dạy học tốt môn Mĩ Thuật ở Tiểu học” ở
nhiều năm học vừa qua và đạt kết quả vượt mong đợi. Vì vậy, tơi mong rằng phương
pháp dạy học trên có thể áp dụng cho các trường Tiểu học trong toàn huyện.
IV. KẾT LUẬN:
Bằng việc sư dụng phương pháp trên không những dạy cho các em có thể hiểu và
nắm chắc bài ngay tại lớp mà học sinh còn sáng tạo bài vẽ sinh động, hài hòa màu sắc
hơn. Từ kết quả đạt được tôi đã tự rút ra một số kinh nghiệm sau:
- Không ngừng đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học.
- Phải nắm vững nội dung yêu cầu, nhiệm vụ của từng tiết dạy cụ thể, nắm được
đặc điểm tâm sinh lí của của học sinh cũng như khả năng tư duy, sáng tạo của từng học
sinh.
- Phải có lịng u nghề, mến trẻ, có tinh thần học hỏi cao, tham gia các lớp bồi

dưỡng nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ.
- Sử dụng đồ dùng dạy học, dụng cụ trực quan thường xuyên.
- Giáo viên phải biết cách vẽ (tốt nhất là có năng khiếu) về mơn này.
- Biết tổ chức vận dụng trị chơi vào tiết học.
14


Những công việc tôi làm đều bắt nguồn từ tinh thần trách nhiệm của một người
giáo viên dạy môn mĩ thuật, từ tình u đối với học trị của mình, thành công trong việc
tôi đạt được phần lớn đều do sự nổ lực của bản thân.
Trên đây là một số kinh nghiệm mà tôi đã áp dụng vào công tác dạy mơn mĩ thuật
của mình. Chắc chắn cịn nhiều hạn chế, rất mong được sự góp ý của cấp trên và đồng
nghiệp để ngày càng đạt kết quả cao hơn trong dạy học môn Mĩ thuật.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG

Người báo cáo

ĐƠN VỊ TRỰC TIẾP

Lê Duy Thanh

15