gjkkyupup

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b> ¤N TËP TIÕNG VIƯT LíP 5</b>

<b>Câu 1.</b> Đoạn văn:

“ Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn,
lắc lư những chùm xoan vàng lịm không trông thấy cuống như những chuỗi tràng hạt bồ đề
treo lơ lửng. Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng
tươi. Buồng chuối đốm quả chín vàng. Những tàu lá chuối vàng ối xõa xuống như những
đi áo, vạt áo. Nắng vườn chuối đương có gió lẫn với lá vàng như những vạt áo nắng, đuôi
áo nắng vẫy vẫy. Tất cả đượm một màu vàng trù phú, đầm ấm lạ thường”.

(Quang cảnh làng mạc ngày mùa – Tơ Hồi).

Trong đoạn văn, chỉ bằng màu vàng nhưng tác giả đã vẽ nên một bức tranh quang cảnh
làng mạc ngày mùa hết sức sinh động và hấp dẫn người đọc. Em hãy giải thích vì sao?

<b>Gợi ý:</b>

Trong đoạn văn, chỉ với màu vàng nhưng tác giả đã vẽ lên một bức tranh quang cảnh làng
mạc ngày mùa hết sức sôi động và hấp dẫn người đọc bởi vì mỗi màu vàng đều được tác giả
miêu tả bằng những sắc độ khác nhau phản ánh đúng đặc điểm của mỗi sự vật ở làng quê.
Qua đó, ta thấy được sự phong phú và đa dạng của màu sắc ở làng q và tấm lịng u và
gắn bó sâu sắc với quê hương của tác giả.

<b>Câu 2. </b>

Nêu cảm nhận của em về cái hay của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn: “Những
thân cây tràm vỏ trắng vươn lên trời, chẳng khác gì những cây nến khổng lồ, đầu lá rủ phất
phơ”:

<b>Gợi ý:</b>

- Đây là một biện pháp so sánh hay và độc đáo.

- Hình ảnh so sánh rất đẹp, “chẳng khác gì những cây nến khổng lồ”.

- Qua hình ảnh so sánh đó, tác đã gợi tả được hình ảnh sinh động, ngay thẳng, đầy sức sống
của những thân cây tràm.

<b>Câu 3.</b>

Hãy cảm nhận về cái hay, cái đẹp của hai câu thơ sau:
Trái đất ba phần tư nước mắt

Đi như giọt lệ giữa không trung.
(Xuân Diệu)

<b>Gợi ý:</b>

Câu thơ đã sử dụng phép tu từ so sánh để tạo nên một hình ảnh rất độc đáo ấn tượng.
Trái đất là một hình ảnh rộng lớn, trừu tượng bỗng trở nên hữu hình cụ thể và sinh động hơn
qua hình ảnh so sánh đó. Qua đó, ta thấy, Trái Đất hiện lên với vẻ đẹp trong sáng, tươi đẹp.
Ta nghĩ đến trách nhiệm của mình phải bảo vệ vẻ đẹp đó.

<b>Câu 4.</b>

Em hãy viết lên những cảm nghĩ của mình khi đọc song đoạn thơ:
“Những vạt nương màu mật

Lúa chín ngập trong thung
Và tiếng nhạc ngựa rung
Suốt triền rừng hoang dã”.

(Phía trước cổng trời - Nguyễn Đình ảnh)

<b>Gợi ý:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Lúa chín ngập trong thung
Và tiếng nhạc ngựa rung
Suốt triền rừng hoang dã”.

(Phía trước cổng trời - Nguyễn Đình ảnh)

Chỉ bằng bốn câu thơ nhưng tác giả đã miêu tả được một bức tranh tương đối hồn
chỉnh về vẻ đẹp của phía trước cổng trời với không gian trải rộng (của triền rừng, của vạt
nương, của thung lúa), với màu sắc ấp ủ lên hương (màu mật, màu lúa chín) và vang vang
trong đó là một khơng gian rất đặc trưng và quen thuộc của vùng núi rừng (tiếng nhạc ngựa
rung). Bức tranh tĩnh lặng nhưng ẩn chứa một sức sống nội lực, một vẻ đẹp lắng sâu, tinh tế

<b>Câu 5.</b>

Từ “vàng rợi” trong câu sau có thể thay bằng từ nào: “Chỉ có mấy vạt cỏ xanh biếc là rực
lên giữa các giang sơn vàng rợi” của rừng khộp theo tưởng tượng của em trong một vài câu
sau.

<b>Gợi ý:</b>

Từ “vàng rợi” trong câu: “Chỉ có mấy vạt cỏ xanh biếc là rực lên giữa cái giang sơn vàng
rợi” có thể thay bằng những từ sau: vàng rực, vàng óng, vàng ối …

Hãy miêu tả lại “cái giang sơn vàng rợi” của rừng khộp theo tưởng tượng của em
trong một vài câu văn:

“Rừng khộp hiện lên như một giang sơn vàng rợi trước mắt chúng tôi. Màu vàng của
những chiếc lá khộp sáng trên cành cây, óng trên những lối đi. Màu vàng của nắng hòa màu
lá tạo nên một bức tranh tươi tắn. Thỉnh thoảng, lại nhìn thấy những đốm vàng đang di động,
chạy nhảy. ấy chính là những chú nai vàng ngơ ngác. Quang cảnh rừng thật sinh động và ấm
áp biết bao!”.

<b>Câu 6.</b> Cho đoạn thơ sau:

“Tiếng việt gợi trong hồng hơn khói sẫm
Cánh đồng xa cị trắng rủ nhau về

Có con nghé trên lưng bùn ướt đẫm
Nghe xào xạc gió thổi giữa cau tre

Tiếng kéo gỗ nhọc nhằn trên bãi nắng
Tiếng gọi đị sơng vắng bên lau khuya
Tiếng lụa xé đau lòng thoi sợi trắng
Tiếng dập dồn nước lũ xoáy chân đê”

(Tiếng Việt - Lưu Quang Vũ)

a. Em hãy miêu tả lại bức tranh làng quê với những âm thanh, hình ảnh mà Tiếng Việt
đã gợi nên.

b. Nhận xét về những âm thanh và hình ảnh đó.

<b>Gợi ý:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

b) Nhận xét về những âm thanh và hình ảnh: đó là những hình ảnh và âm thanh thân
thuộc của làng quê Việt Nam. Nó gợi lên vẻ đẹp bình dị và sự gắn bó, yêu mến đến mức
máu thịt của tác giả với quê hương.

<b>Câu 7. </b>

<b> </b>Em hãy nêu tác dụng của việc sử dụng ba câu đơn liên tiếp trong đoạn văn: “Gió thơm.
Cây cỏ thơm. Đất trời thơm”.

<b>Gợi ý:</b>

Tác dụng của việc sử dụng ba câu đơn liên tiếp trong đoạn văn “Gió thơm. Đất trời thơm”.
- Làm cho câu văn trở nên có nhạc điều quyến luyến, bay bổng.

- Diễn tả được hương thơm của thảo quá đã bao trùm khắp không gian rộng lớn từ đất
trời thiên nhiên cho đến thơn xóm con người. Hơn thế nữa ta còn cảm nhận được độ nồng
nàn, đậm đặc của hương thơm ấy khi nó nhuốm hương lên tất cả.

<b>Câu 8.</b>

Nêu cảm nhận của em về cái hay, cái đẹp của câu văn sau.

“Dưới tầng đáy rừng, tựa như đột ngột, bỗng rực lên những chùm thảo quả đỏ chon
chót, như chứa lửa, chứa nắng”.

<b>Gợi ý:</b>

- Câu văn sử dụng những hình ảnh so sánh bất ngờ, thú vị. Màu đỏ “cho chót” của
thảo quả thật rực rỡ. Màu đỏ ấy như chứa cả sức nóng của lửa, chứa cả sự tươi mới lộng lẫy
của của nắng. Nó là vẻ đẹp tinh túy của thiên nhiên.

- Từ “rực lên” được đảo lên đầu câu nhấn mạnh được sự xuất hiện đột ngột, kỳ diệu và
sắc đỏ tươi tắn của thảo quả.

- ẩn đằng sau câu văn là cái nhìn say mê, bất ngờ của tác giả trước vẻ đẹp của thảo
quả. (“tựa như đột ngột”).

<b>Câu 9.</b>

Có thể thay thế từ “bập bùng” trong hai câu thơ sau bằng từ nào:
“ Tìm nơi thăm thẳm rừng sâu

Bập bùng hoa chuối, trắng màu hoa ban”.
Em hãy chỉ ra cái hay của từ “bập bùng”?

<b>Gợi ý:</b>

<b>.</b> Có thể thay thế từ “bập bùng” trong hai câu thơ sau bằng từ “đỏ tươi”:
“Tìm nơi thăm thẳm rừng sâu

Bập bùng hoa chuối, trắng màu hoa ban”
Cái hay của từ “bập bùng” là:

+ Đây là từ láy thường để miêu tả ánh lửa. Do đó dùng từ bập bùng, tác giả đã ngầm
so sánh bơng hoa chuối đẹp như hình ảnh của một ngọn lửa.

+ Bởi thế, nó vừa miêu tả được sắc màu tươi tắn của hoa chuối nổi bật giữa núi rừng
thăm thẳm, vừa miêu tả được sự lay động của hoa chuối. Hoa chuối như một ngọn lửa ẩn
mmình chốn rừng sâu mà chỉ những chú ong chăm chỉ, cần cù mới tìm được.

<b>Câu 10. </b>

Bơng cúc là nắng làm hoa

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

(Lê Hồng Thiện)

a. Cách cảm nhận về màu sắc thiên nhiên của tác giả ở đoạn thơ trên có gì độc đáo?
b. Qua đó, em có suy nghĩ gì về tình cảm tác giả dành cho thiên nhiên?

c. Viết đoạn văn bày tỏ cảm nghĩ của em về cái hay, cái đẹp ở đoạn thơ trên.

<b>Gợi ý:</b>

Bông cúc là nắng làm hoa
Bướm vàng là nắng bay xa, lượn vịng

Lúa chín là nắng của đồng
Trái thị, trái hồng là nắng của cây.

(Lê Hồng Thiện)

a) Cách cảm nhận về màu sắc thiên nhiên của tác giả ở đoạn thơ trên độc đáo ở chỗ:
+ Còng cảm nhận về nắng nhưng tác giả đã nhìn ra những sắc nắng khác nhau từ thiên
nhiên được ủ trong bông cúc, bướm vàng, lúa chín, trái thị, trái hồng thơng qua một loạt các
biện pháp tu từ so sánh.

+ Như vậy, nắng hiện lên với vẻ đẹp khác nhau: nắng ủ trong sắc màu của hoa, nắng ủ
trong trái chín. Nắng gần gũi và tỏa ấm cho cuộc sống con người và con người cũng đang
tạo ra nắng.

b) Qua đó, em thấy được tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên là tình cảm yêu
mến, say mê.

<b>Câu 11.</b>

Em hãy viết lên những cảm nghĩ của mình khi đọc xong đoạn thơ:
Việt Nam đất nước ta ơi

Mênh mơng biển lúa đâu trời đẹp hơn
Cánh cị bay lả rập rờn

Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều.

(Việt Nam thân yêu - Nguyễn Đình Thi)

<b>Gợi ý:</b>

- Đoạn thơ đã nêu cảm nhận của tác giả về vẻ đẹp của Việt Nam thông qua một loạt
các từ láy: “mênh mơng”, “rập rờn”. Đó là hình ảnh q hương mang vẻ đẹp trù phú, thơ
mộng với những cánh đồng lúa bao la, những cánh cò mềm mại trắng muốt bay lượn. Đóa là
hình ảnh đỉnh núi lắng sâu trong sương mờ. Tất cả gợi nên vẻ đẹp thanh bình, mộng mơ của
quê hương.

- Qua đó gửi gắm niềm tự hào, yêu mến thiết tha của tác giả.

<b>Câu 12.</b>

<b> </b> Điệp ngữ “Dưới bóng tre” trong đoạn văn sau có tác dụng gì?

Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thống mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre

xanh, đã từ lâu đời, người dân cày Việt Nam dựng nhà, dựng cửa, vỡ ruộng khai hoang.

(Cây tre Việt Nam - Thép mới)

<b>Gợi ý:</b>

Điệp ngữ “Dưới bóng tre” trong đoạn văn trên nói lên sự gắn bó của tre với người dân
Việt Nam. Bóng tre đã bao trùm, chở che cho cuộc sống của người dân từ xưa và mọi sinh
hoạt của con người đều diễn ra dưới bóng tre. Bóng tre là người bạn thân thiết, là nơi lưu giữ
những truyền thống văn hóa lâu đời của cha ơng.

<b>Câu 13.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Ngôi nhà như trẻ nhỏ
Lớn lên với trời xanh ...

(Về với ngôi nhà đang xây - Đồng Xuân Lan)

<b>Gợi ý:</b>

- Đây là hình ảnh so sánh hết sức độc đáo. So sánh “ngôi nhà” với “trẻ nhỏ”, trên cơ
sở nét tương đồng: chúng lớn lên cùng trời xanh. Ngôi nhà đang được xây dựng vươn lên
cao mài. Trẻ nhỏ được ni dưỡng dần cũng lớn khơn. Hình ảnh so sánh xuất phát từ cái
nhìn của trẻ thơ: ngộ nghĩnh, hồn nhiên.

<b>Câu 14.</b>

Em hãy cho biết, tiếng vọng để lại trong tâm trí của tác giả là gì?
Đêm đêm tơi vừa chợp mắt

Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh
Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ

Tiếng lăn như đá lở trên ngàn.

(Tiếng vọng - Nguyễn Quang Thiều)

<b>Gợi ý:</b>

Tiếng vọng để lại trong tâm trí của tác giả là:

- Sự ám ảnh về cái chết của con chim sẻ nhỏ.
- Sự hối hận vì mình đã khơng giúp nó.

<b>Câu 15.</b> Cho đoạn thơ sau:

“Em nghe thầy đọc bao ngày
Tiếng thơ đỏ nắng xanh cây quanh nhà

Mái chèo nghe vọng sông xa
Êm êm nghe tiếng của bà năm xưa

Nghe trăng thở động tàu dừa

Rào rào nghe chuyển cơn mưa giữa trời”

(Nghe thầy đọc thơ - Trần Đăng Khoa)

Giọng đọc thơ của thầy là một giọng đọc như thế nào? Giọng đọc ấy đã gợi cho cậu
trò nhỏ Đăng Khoa những hình ảnh nào đẹp đẽ? Nêu cái hay cái đẹp của mỗi hình ảnh đó

<b>Gợi ý:</b>

Giọng thơ của thầy giáo hẳn phải diễn cảm lắm! Giọng đọc ấy lúc trầm lúc bổng, lúc thiết
tha, nhẹ nhàng, lúc mạnh mẽ như một bản nhạc vậy. (đỏ nắng – xanh cây, vọng, êm êm, rào
rào…).

- Giọng đọc ấy đã khơi lên trong cậu học trị nhỏ những hình ảnh thân thuộc mà cũng
hết sức thú vị, hấp dẫn của cuộc sống.

- Nghe thầy đọc thơ, cả một không gian thân thuộc của gian nhà như đang có sự
chuyển mình kì diệu. Cây thêm xanh mượt, nắng thêm lung linh (đỏ nắng). Bức tranh thiên
nhiên có sắc đỏ rực rỡ, nóng bỏng và có cả sắc xanh dịu dàng, mát mắt. Hai sắc màu ấy hài
hịa, tơn vinh nhau tạo cho bức tranh sự sinh động và lôi cuốn.

- Nghe thầy đọc thơ, tưởng như con sông quê đang êm đềm chảy trước mắt. Trền con
sông quê, những con thuyền khua mái chèo khuấy động mặt nước yên tĩnh. Tiếng nước càng
làm tăng thêm vẻ thanh bình của chốn quê hương. Nghe thầy đọc thơ, bao kỉ niệm về người
bà thân yêu ùa về. Ôi nhớ xiết bao giọng nói êm êm của bà!

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

cơn mưa giữa trời. ). Nghe thầy đọc thơ mà cả một khơng gian trữ tình hiện ra trước mắt.
Biện pháp nhân hóa khiến trăng hiện lên thật sống động. ánh trăng tỏa sáng lung linh, trăng
trao nghiêng vệt sáng trên tàu dừa. Trăng đang thở? Trăng khiến cả tàu dừa rung rung. Cái
chuyển động khẽ khàng ấy được thu gọn trong một từ rất đắt: “động”. Từ “động” giúp ta
cảm nhận được sự sống đang chuhyển mmình trong vạn vật hữu linh. Nó giúp ta nhận ra
những rung cảm tinh tế của cậu học trò nhỏ.

- Câu thơ cuối bất ngờ, đột ngột, nhịp điệu nhanh mạnh như thể tính cách của mưa rào
vậy. Câu thơ cũng là cao trào của cảm xúc.

- Tiêng thơ của thầy đã khơi lên trong lòng cậu học trò những rung cảm tinh tế, giúp
em biết yêu hơn cuộc sống xung quanh, yêu hơn những con người quê hương. Và với giọng
đọc truyền cảm ấy, thầy giáo đã truyền tới học sinh tình yêu với quê hương, đất nước, đã
nhen lên trong chúng nnhwngx mầm xanh thơ văn.

- Qua bài thơ, ta thấy thần đồng thơ Trần Đăng Khoa là người có tâm hồn tinh tế, nhạy
cảm và cũng hết sức trong sáng, có khả năng ngơn ngữ phong phú, linh hoạt.

<b>Câu 16.</b>

“Cha lại dắt con đi trên cát mịn
ánh nắng chảy đầy vai

Cha trầm ngâm nhìn mãi cuối chân trời.
Con lại trỏ cánh buồm nói khẽ:

Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé,
Để con đi...

(Những cánh buồm - Hồng Trung Thơng)
a. Hình ảnh ánh nắng được diễn tả qua câu thơ nào? Cách diễn tả ấy có gì độc đáo?
b. Trong lời nói ngây thơ của người con, em cảm nhận được điều gì? Hãy bày tỏ suy
nghĩ của em về điều đó.

<b>Gợi ý:</b>

“Cha lại dắt con đi trên cát mịn
ánh nắng chảy đầy vai

Cha trầm ngâm nhìn mãi cuối chân trời.

Con lại trỏ cánh buồm nói khẽ:

Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé,
Để con đi …… ”

(Những cánh buồm - Hồng Trung Thơng)
a) Hình ảnh ánh nắng được diễn tả qua câu thơ “ánh nắng chảy đầy vai”.

Cảnh diễn đạt ấy độc đáo. Bởi ánh nắng thường được cảm nhận qua mắt nhìn (thị
giác). Trong câu thơ trên ánh nắng lại được cảm nhận qua đôi vai: “chảy đầy vai” (cảm xúc).
Qua cách miêu tả đó, ánh nắng hiện ra thật mềm mại, dịu dàng, ánh nắng làm sáng lên vẻ
đẹp của con người.

b) Trong lời nói ngây thơ của người con, ta cảm nhận được một ước mơ râts trong
sáng và thánh thiện. Ước mơ đó gắn liền với cánh buồm trắng, với khát vọng đi xa đến
những chân trời mới. Đó cũng là ước mơ một tâm hồn trong trắng, ham hiểu biết, muốn
khám phá những bí ẩn của thế giới.

Chúng ta cần trân trọng, nâng niu và chắp cánh cho những ước mơ này.

<b>Câu 17. </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Nắng lên mặc áo lụa đào thướt tha
Trưa về trời rộng bao la
áo xanh sông mặc như là mới may

Chiều trôi thơ thẩn áng mây
Cài lên màu áo hây hây ráng vàng

Rèm thêu trước ngực vầng trăng

Trên nền nhung tím trăm ngàn sao lên

Khuya rồi sông mặc áo đen
Nép trong rừng bưởi lặng yên đôi bờ .

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ
Dịng sơng đã mặc bao giờ áo hoa

Ngước lên bỗng gặp la đà
Ngàn hoa bưởi đã nở nhịa áo ai “

(Dịng sơng mặc áo - Nguyễn Trọng Tạo)

<b>Gợi ý:</b>

“ Dịng sơng mới điệu làm sao
Nắng lên mặc áo lụa đào thướt tha

Trưa về trời rộng bao la
áo xanh sông mặc như là mới may

Chiều trôi thơ thẩn áng mây
Cài lên màu áo hây hây ráng vàng

Rèm thêu trước ngực vầng trăng
Trên nền nhung tím trăm ngàn sao lên

Khuya rồi sông mặc áo đen

Nép trong rừng bưởi lặng yên đôi bờ …

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ

Dịng sơng đã mặc bao giờ áo hoa
Ngước lên bỗng gặp la đà
Ngàn hoa bưởi đã nở nhòa áo ai …”

(Dịng sơng mặc áo - Nguyễn Trọng Tạo)

Bài thơ sử dụng rộng rãi biện pháp nhân hóa. Những từ ngữ thường được dùng để
miêu tả hành động, tính cách của con người được gắn cho dịng sơng: điệu, mặc áo lụa đào,
áo xanh….mặc cài lên màu áo, thêu trước ngực, nép, mặc áo hoa, mặc áo đen….Nhà thơ thật
khéo léo sử dụng biện pháp nhân hóa khiến hình ảnh dịng sơng hiện lên rất sinh động,
phong phú và hấp dẫn. Nhan đề "Dịng sơng mặc áo" rất hay, dun dáng và nên thơ. Dịng
sơng được nhân hóa trở nên điệu đà, thích làm đẹp, làm duyên như thiếu nữ. Mỗi sự chuyển
biến của thời gian trong ngày là một thời điểm để dịng sơng diện một bộ áo quyến rũ.

Dưới ánh nắng sáng hồng, tươi mới của buổi bình minh, dịng sơng "mới" điệu làm
sao trong tà áo dài thướt tha, mềm mại, và cũng ửng hồng đầy sức sống.

Trưa về, dịng sơng rộng bao la theo mây trời, sông kheo thêm chiếc áo xanh biếc,
tươi sáng, mới mẻ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

Rồi khi màn đêm bng, dịng sơng thoắt có y phục mới: chiếc áo tím có thêu vầng
trăng trước ngực, có ngàn sao điểm tơ lấp lánh. Dịng sơng hiện lên với vẻ đẹp bí ẩn, kiêu sa
đầy quyến rũ.

Đêm về khuya, sơng trở nên kín đáo, lặng lẽ "nép trong rừng bưởi" và giản dị trong
chiếc áo màu đen. Và có lẽ, dịng sơng về đêm cũng giống như mùa đông ẩn giấu sức sống
vào bên trong những cành khô, để khi mùa xuân về, sức sống ấy mới trào lên thành những
mầm non mơn mởn.

Sáng sớm hơm sau, thật bất ngờ:

Sáng ra thơm đến ngẩn ngơ
Dịng sông đã mặc bao giờ áo hoa

Ngước lên bỗng gặp là đà
Ngàn hoa bưởi đã nở nhịa áo ai…".

Có lẽ dịng sơng dun dáng và làm ngất ngây tâm hồn người đọc nhất là hình ảnh
dịng sơng vào buổi sáng nay.

Cái đẹp đến thật bất ngờ, đầu tiên nó làm ta "ngẩn ngơ" bởi hương thơm nồng nàn,
nguyên khiết. Và rồi nàng thiếu nữ dịng sơng hiện ra rạng ngời, thánh thiện và đầy sức
sống. Chiếc áo nangd diện mới kì diệu làm sao! Nó được ủ hương từ hoa bưởi và nó được
dệt nên từ những bơng hoa bưởi trắng ngần. Ta như đứng trước một dịng sơng cổ tích:

Đẹp lắm em ơi! Con sơng Ngàn Phố
Trắng cả đơi bờ hoa bưởi trắng phau.

Bài thơ "Dịng sơng mặc áo" đã thể hiện cách quan sát, miêu tả sinh động của tác giả
rất chính xác, tinh tế. Qua đó, ta thấy được tình yêu thắm thiết của tác giả dành cho dịng
sơng q hương mình.

<b>Câu 18. </b>Cho bài ca dao:

“Con cò mà đi ăn đêm

Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ơng ơi ơng vớt tơi nao

Tơi có lịng nào ơng hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lịng cị con”

(Ca dao)

a. Tìm từ trái nghĩa trong bài ca dao trên. Theo em, những từ trái nghĩa đó cịn ẩn
chứa nét nghĩa nào khác? Bài ca dao đã khẳng định phẩm chất tốt đẹp nào của hình tượng
“con cị”?

b. Hãy tìm một số câu tục ngữ có nội dung gần gũi với bài ca dao.

<b>Gợi ý:</b>

<b>.</b> Cho bài ca dao:

"Con cò mà đi ăn đêm

Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ơng vớt tơi nao

Tơi có lịng nào ơng hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

"Trong": Tinh khiết, khơng có gợn, mắt thường có thể nhìn thấu qua được, ở đây
không dừng lại ở việc chỉ tính chất, màu nước mà nó cịn để chỉ phẩm chất trong sáng, cao
đẹp.

"Đục" có nhiều gợn nhỏ vẩn lên làm cho mờ, khơng trong suốt. ở đây cịn ngầm chỉ sự

xấu xa.

Con cò khi cận kề cái chết vẫn muốn chọn một cái chết cao đẹp, trong sạch chứ khơng
muốn chết một cách xấu xa, tanh bẩn.

Qua đó ta thấy, con cị có phẩm chất trong sáng, thanh cao.
b) Tục ngữ có nội dung gần gũi với bài ca dao:

Chết trong còn hơn sống đục.
Chết vinh còn hơn sống nhục.
Chết đứng cịn hơn sóng quỳ.
Đói cho sạch, rách cho thơm.

<b>Câu 19.</b>

Trong bài <b>“Khúc hát ru những em bé trên lưng mẹ”</b>, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm có
viết:

“Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng”.

ý nghĩa của từ “mặt trời” trong hai câu thơ có gì khác nhau? Từ đó, em có cảm nhận
gì về tình cảm mà người mẹ dành cho con nhỏ của mình?

<b>Gợi ý:</b>

Trong bài "Khúc hát ru những em bé trên lưng mẹ", nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm có viết:
"Mặt trời (1) của bắp thì nằm trên đồi

Mặt trời (2) của mẹ, em nằm trên lưng"

ý nghĩa của từ "mặt trời" trong hai câu thơ trên:

Mặt trời (1): Mặt trời của tự nhiên, mang ánh sáng cho vạn vật trên trái đất.
Mặt trời (2): Con của mẹ.

Cách gọi đầy âu yếm "Mặt trời của mẹ" thể hiện mẹ rất yêu em bé. Nừu mặt trời trên
cao đem lại ánh sáng, cung cấp sự sống cho mn lồi thì em là nguồn sống của mẹ, là hi
vọng, hạnh phúc và niềm tin của mẹ

<b>Câu 20.</b> Khổ thơ sau sử dụng biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó.
Mầm non vừa nghe thấy

Vội bật chiếc vỏ rơi
Nó đứng dậy giữa trời
Khoác áo màu xanh biếc.

(Mầm non - Võ Quảng)

<b>Gợi ý:</b>

-Khổ thơ trên sử dụng biện pháp nhân hóa rất thú vị.

- Những từ ngữ cho ta biết điều đó là: nghe thấy, vội, đứng dậy, khốc áo.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Hình ảnh thơ đẹp, trong sáng rất gần với vẻ đẹp tâm hồn thiếu nhi. Có lẽ vì thế mà
đoạn thơ đã khơi gợi chí tưởng tượng phong phú và lịng mến yêu cuộc sống của các “mầm
non đất nước”.

<b>Câu 21. </b>

Cho đoạn thơ:

“Mùa thu nay khác rồi

Tôi đứng vui nghe giữa núi đồi
Gió thổi rừng tre phấp phới
Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha”

(Đất nước - Nguyễn Đình Thi)

Niềm vui đất nước độc lập được thể hiện qua những từ ngữ và hình ảnh như thế nào?

<b>Gợi ý:</b>

Niềm vui đất nước được độc lập được thể hiện qua những từ ngữ: reo vui (khác rồi),
qua tư thế đường hoàng, tự chủ (đứng giữa núi đồi), qua niềm vui trào dâng (vui nghe).

Ngoài ra, niềm vui ấy cịn được thể hiện qua một loạt hình ảnh thiên nhiên tươi tắn,
sống động:

“Gió thổi rừng tre phấp phới
Trời thu thay áo mới

Trong biếc nói cười thiết tha.”

Đó là cả thế giới thiên nhiên đang xơn xao trong gió lộng tự do. Một thiên nhiên mới
mẻ, khốc lên mình chiếc áo mới vui tươi. Sắc màu cuối đoạn thật thanh tân “trong biếc” và
tiếng nói cười mới vui vẻ, hạnh phúc và đáng yêu sao “thiết tha”! Hai chữ “thiết tha” đã gói

ghém được biết bao say sưa, ngây ngất, tin yêu của con người. Giờ là mùa thu nhưng khơng
khí khơng ảm đạm, trầm buồn như mùa thu trước. Tất cả như đang reo ca khúc ca tự do, độc
lập. Lời thơ thật giản dị mà ý thơ lung linh, ảo giác.

<b>Câu 22. </b>

“ Dù giáp mặt cùng biển rộng
Cửa sông chẳng dứt cội nguồn
Lá xanh mỗi lần trôi xuống
Bỗng ... nhớ một vùng núi non”

(Cửa sông - Quang Huy)
a. Khổ thơ gợi cho em liên tưởng tới câu tục ngữ, thành ngữ nào?

b. Qua đoạn thơ, em thấy cửa sơng có những tình cảm, cảm xúc nào? Tình cảm ấy có
gì đáng q và đáng trân trọng?

c. Cách diễn tả tình cảm trong đoạn thơ có gì sâu sắc?

<b>Gợi ý:</b>

“Dù giáp mặt cùng biển rộng
Cửa sông chẳng dứt cội nguồn
Lá xanh mỗi lần trôi xuống

Bỗng … nhớ một vùng núi non …”
(Cửa sông - Quang Huy)

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

b. Qua đoạn thơ, ta thấy cửa sông cũng có nỗi nhớ, tình cảm gắn bó như con người.
Sự gắn bó với cội nguồn của cửa sơng thật bền chặt, thủy chung “chẳng dứt cội nguồn” và

nỗi nhớ về một vùng núi non, về khởi nguồn sinh ra mình thật da diết, chân thành: “Bỗng …
nhớ một vùng núi non …”. Tình cảm ấy rất đáng quý và đáng chân trọng bởi nó chân thành,
tha thiết, tình nghĩa. Qua tình cảm của dịng sơng, ta thêm thấm thía hơn tình yêu với nguồn
cội, với tổ tiên và với đất nước.

c. Cách diễn tả tình cảm trên rất sâu sắc. Biện pháp nhân hóa (chẳng dứt cội nguồn,
giáp mặt, nhớ) khiến hình ảnh cửa sơng hiện lên thật sinh động, có tâm tư tình cảm như con
người. Ngồi ra, tác giả đã mượn hình ảnh cửa sơng nhớ thương mà nói về tình cảm của
những con người sống ở cửa sơng với đất liền. Mượn tình cảm của dịng sơng mà truyền cho
ta bài học sâu sắc của đạo làm người: phải biết ơn nguồn cội. (câu thơ như kể lại cho ta
truyền thuyết “Con Rồng cháu Tiên”). Do đó, câu thơ không rơi vào giáo điều khô khan mà
nồng ấm tình cảm. Nó như lời tâm tình chia sẻ và có khả năng khơi gợi nhịp rung đồng điệu
trong trái tim người đọc.

<b>Câu 23.</b>

Cho đoạn văn:

“Đất nước ta giàu đẹp, non sơng ta gấm vóc, lịch sử dân tộc ta oanh liệt, vẻ vang. Bởi
thế, mỗi người dân Việt Nam yêu nước dù có đi xa quê hương, xứ sở tới tận chân trời góc bể
cũng vẫn luôn hướng về Tổ quốc thân yêu với niềm tự hào sâu sắc”.

a. Xác định từ cùng nghĩa trong đoạn văn trên. Qua đó em có nhận xét gì về khả năng
dùng từ ngữ của tác giả?

b. Tìm từ láy có trong đoạn văn trên.

<b>Gợi ý:</b>

“Đất nước ta giàu đẹp, non sơng ta gấm vóc, lịch sử dân tộc ta oanh liệt, vẻ vang. Bởi

thế, mỗi người dân Việt Nam yêu nước dù có đi xa quê hương, xứ sở tới tận chân trời góc bể
cũng luôn hướng về Tổ quốc thân yêu với niềm tự hào sâu sắc”

a. Các từ ngữ cùng nghĩa trong đoạn văn trên là:
giàu đẹp, gấm vóc

oanh liệt, vẻ vang

quê hương, xứ sở, Tổ quốc, đất nước, non sông
đi xa quê hương, chân trời góc bể

Qua đó, ta thấy khả năng dùng từ ngữ rất phong phú và linh hoạt của tác giả.
b. Từ láy có trong đoạn văn trên là: vẻ vang, sâu sắc.

<b>Câu 24. </b>

“Đồng chiêm phả nắng lên khơng
Cánh cị dẫn gió qua thung lúa vàng

Gió nâng tiếng hát chói chang
Long lanh lưỡi hái liếm ngang chân trời”

(Tiếng hát mùa gặt - Nguyễn Duy)

Đoạn thơ đã gợi cho em hình ảnh và cảm xúc nào? Cách miêu tả của tác giả có gì đặc
sắc?

<b>Gợi ý:</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

Cách dùng từ “phả” rất hay và độc đáo. ánh nắng rực rỡ không phải trên trời chiếu

xuống mà nó được “phả” từ dưới cánh đồng lên. Từ “phả” vừa gợi ra không gian của một
cánh đồng bát ngát, vừa báo hiệu lúa đã chín vàng. Bức tranh có nắng, có màu vàng gắt đậm
thì lại có sắc trắng của cánh cị và cơn gió mát lành làm dịu lại. Hình ảnh cánh cị thật thi vị
và nên thơ: “Cánh cò dẫn lúa qua thung lúa vàng”. Tưởng như tác giả chớp được cái phút
hồn nhiên của cảnh vật. Cánh cị chao nghiêng, gió nghiêng nghiêng và cả cánh đồng lúa
cũng dạt về một phương xao động.

Câu thơ tiếp theo, nhà thơ lại thổi hồn cho gió. “Gió nâng tiếng hát chói chang”. Cả
khơng gian tràn ngập lời ca tiếng hát.

Đó là tiếng hát vui mừng vì vụ mùa bội thu, cũng có thể là tiếng hát vút cao của
những cơ bá nơng nhân khích lệ nhau lao động. Tiếng hát ấy thật yêu đời, khỏe khoắn.

Câu thơ cuối, hình ảnh thơ lấp lống ánh sao. Những lưỡi liềm cũng sáng lên như
những tia chớp nhỏ, cần mẫn “liếm ngang chân trời”. Qua hình ảnh ấy ta thấy được hình ảnh
của những người nơng dân chăm chỉ, cần cù.

Bốn câu thơ, cứ một dòng gợi ý niệm cao lại một dòng gợi ý niệm rộng. Sự kết hợp
của chúng mở ra một không gian rộng lớn, sống động của những mùa gặt hái nơi đồng quê.

ẩn đằng sau câu thơ là cái nhìn say sưa, là niềm vui lây của tác giả với niềm vui của
các bác nông dân trong vụ mùa bội thu.

<b>Câu 25.</b>

“Rừng mơ ôm lấy núi
Mây trắng đọng thành hoa
Gió chiều đơng gờn gợn
Hương bay gần, bay xa.”

(Rừng mơ - Trần Lê Văn)

a. Những động tác từ đã góp phần miêu tả cảnh đẹp của rừng mơ thật sinh động. Em
hãy viết ra những động từ đó.

b. Theo em, động từ “đọng” có thể thay thế bằng động từ nào khác? Hãy so sánh cách
dùng động từ “đọng” với những động từ vừa tìm được và rút ra nhận xét cách dùng từ nào
hay hơn? Vì sao?

<b>Gợi ý:</b>

“Rừng mơ ơm lấy núi
Mây trắng đọng thành hoa
Gió chiều đông gờn gợn
Hương bay gần, bay xa.”

(Rừng mơ - Trần Lê Văn)

a. Những động từ đã góp phần miêu tả cảnh đẹp của rừng mơ thật sinh động. Đó là:
ơm, đọng, gờn gợn, bay.

b. Động từ “đọng” có thể thay thế bằng động từ kết, tụ, chụm …Song cách dùng từ
“đọng” của tác giả hấp dẫn hơn, vì nó vừa diễn tả một cách chính xác đặc điểm của mây
(hình ảnh từ hơi nước), nó lại vừa tạo cho câu thơ hình ảnh vừa thực vừa huyền ảo. “Mây
trắng đọng thành hoa”, mây trắng kết với nhau thành đóa hoa khổng lồ làm đẹp hơn cho núi
rừng? Hay sương đọng trên cành mơ thành những đốm hoa lung linh? Hay hoa mơ trắng
trong là kết tinh vẻ đẹp của đất trời? Cách dùng từ “đọng” đã tạo cho câu thơ sự hàm súc mà
ít từ nào có được.

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

Câu văn sau đây đã sử dụng biện pháp tu từ gì? Hãy nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó:

“Trong im lặng, hương vườn thoang thoảng bắt đầu rón rén bước ra và tung tăng trong
ngọn gió nhẹ, nhảy trên cỏ, trườn theo những thân cành.”

(Chiều tối - Phạm Đức)

<b>Gợi ý:</b>

Câu văn đã dùng biện pháp nhân hóa hương vườn có những hoạt động như của con
người thơng qua hai từ “tung tăng” và “rón rén”. Qua đó ta hình dung được hương vườn
cũng có tâm trạng như con người, cũng bắt đầu rụt rè, e sợ khi mới bước ra khơng gian, rồi
sau đó tung tăng bay lượn thấm đẫm tồn khơng gian. Ta như cảm nhận được làn hương lúc
đầu còn thoảng nhẹ về sau ngan ngát và náo nức bao trùm khắp khơng gian.

<b>Câu 27.</b>

Chỉ cịn tiếng đàn ngân nga
Với một dịng trăng lấp lống sơng Đà.

(Quang Huy)

Hai câu thơ trên đã gợi nên cho em một bức tranh sông Đà dưới đêm trăng như thế
nào? Hãy miêu tả lại bức tranh ấy theo hình dung của em trong một đoạn văn ngắn.

<b>Gợi ý:</b>

- Hai câu thơ gợi lên bức tranh sông Đà trong đêm trăng thật thơ mộng, huyền ảo.
- Đoạn văn miêu tả: Không gian sông Đà dưới trăng đẹp như một bức tranh. Cảnh
thiên nhiên tĩnh lặng như tờ. Chỉ một âm thanh duy nhất ngân nga trong không gian náo nức
vẫy gọi lòng người. Tiếng đàn đắm say ấy như lan tỏa vào đầu con sóng lấp lống ánh trăng.
Bức tranh hấp dẫn lòng người ở âm thanh, màu sắc sinh động.

<b>Câu 28.</b>

Tuổi thơ trở đầy cổ tích
Dịng sơng lời mẹ du ngọt ngào

Đưa con đi cùng đất nước
Chòng chành nhịp võng ca dao.

(Trong lời mẹ hát - Trương Nam Hương)

Tuổi thơ của con thật kỳ diệu và trong sáng bởi con được sống trong ăm ắp lời du ngọt
ngào của mẹ. Điều đó được thể hiện như thế nào trong đoạn thơ trên?

<b>Gợi ý:</b>

Tuổi thơ của con thật diệu kỳ và trong sáng bởi con được sống trong ăm ắp lời du ngọt
ngào của mẹ. Điều đó được thể hiện một cách hết sức sinh động trong đoạn thơ trên. Đọc
đoạn thơ ta thấy rõ hình ảnh dịng sơng và con thuyền lướt sóng. Nhưng ẩn đằng sau đó là
những xúc cảm dạt dào về lời ru của mẹ. Lời ru ấy dịu dàng, mênh mang như dịng sơng. Lời
du ấy làm cho tuổi thơ con thêm êm đềm, trong veo và hấp dẫn như thế giới cổ tích. Lời ru
ấy làm tâm hồn con thêm đẹp. Nó là hành trang theo con suốt cuộc đời (đưa con đi cùng đất
nước). Câu thơ cuối sử dụng từ “chòng chành” rất hay. Câu thơ như gợi nên những hồi ức
ấu thơ về những ngày được nằm trong chiếc võng đu đưa. Giấc ngủ của bé thơ say nồng và
lời ru của mẹ cứ đưa đưa hoài theo cánh võng. Hình ảnh thơ gợi cảm, ý thơ hàm xúc.

<b>Câu 29.</b>

Đọc mẩu chuyện sau:

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

bé là một bà lão đang cắm cúi mài một thanh sắt bên một tảng đá lớn. “Bà già tóc bạc đến
nhường kia mà lại chăm chắm mài một thanh sắt để làm gì nhỉ?”, cậu bé hết sức phân vân,
bèn rón rén đến bên cạnh bà già rồi cất tiếng hỏi:

- Cụ ơi, cụ mài sắt để làm gì vậy?

Bà lão ngẩng mặt lên, hiền từ trả lời: Để làm kim khâu cháu ạ!

- Làm kim khâu ư? Thanh sắt thì làm thế nào mà trở thành kim khâu được.
Cậu bé chất vấn bà lão.

- Mài mãi cũng phải được. Kể có cơng mài sắt thì có ngày nên kim. Bà lão trả lời một
cách tin tưởng như vậy.

Lí Bạch nửa tin nửa ngờ hỏi lại: Liệu hơm nay có xong được khơng hở cụ?

Bà lão thong thả trả lời hòa nhịp với động tác mài kim: Hơm nay khơng xong thì mai
lại làm tiếp vậy, năm nay khơng xong thì năm sau lại tiếp tục mài, ngày lại qua ngày, già
nhất định mài xong!

Nghe đến đây, Lí Bạch chợt hiểu và im lặng. Về nhà, Lí Bạch thường ngẫm nghĩ lời
bà lão mà chuyên tâm học hành.

Sau đó, ơng trở thành nhà thơ lớn của đời Đường được tơn lên làm “tiên thi” (ơng tiên
làm thơ).

(Trích trong Kể chuyện thành ngữ, tục ngữ)

Mẩu chuyện trên khiến em liên tưởng đến câu tục ngữ nào? Viết một đoạn văn ngắn
(từ 5 - 7câu) có nội dung minh họa cho câu tục ngữ đó.

<b>Gợi ý:</b>

Mẩu chuyện trên khiến em liên tưởng đến câu tục ngữ: “Có cơng mài sắt có ngày nên
kim”.

- viết một đoạn văn ngắn: Nội dung đoạn văn có thể là:

- Tấm gương kiên trì, chịu khó vươn lên trong học tập để thành tài.

- Tấm gương đã khắc phục hồn cảnh khó khăn khuyết tật, gia đình khó khăn …

<b>Câu 30.</b>

Cảm nhận của em về cái hay, cái đẹp của hai hình ảnh so sánh:

a. Biển lặng, đỏ đục, đầy như một mâm bánh đúc, loáng thoáng những con thuyền như
những hạt lạc ai đem rắc lên trên.

b. Những cánh buồm ra khỏi cơn mưa, ướt đẫm, thẫm lại, khỏe nhẹ, bồi hồi như ngực
áo bác nông dân cày xong thửa ruộng về bị ướt.

<b>Gợi ý:</b>

a. Câu thơ đã sử dụng hình ảnh so sánh rất ngộ nghĩnh, cụ thể và gần gũi với trẻ thơ.
Qua đó ta có thể hình dung rõ ràng ấn tượng về biển sau cơn bão.

b. Hình ảnh so sánh độc đáo trong câu thơ khiến ta vừa có thể hình dung được cánh
buồm ướt đẫm vừa cảm nhận tâm trạng bồi hồi náo nức của cánh buồm.

<b>Câu 31.</b>

Hãy nêu cảm nhận của em về cái hay của những câu thơ sau:
Và se sẽ bước nhỏ

Mùa thu đến nhà em
Nắng mắc võng qua thềm
Bưởi đánh đu ngoài ngõ.

(Mùa thu - Mai Văn Hai)

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

- Hai câu thơ đầu, bằng từ láy “se sẽ” khiến ta có thể hình dung mùa thu như một nàng thiếu
nữ nhẹ nhàng, ngập ngừng bước đi. Mùa thu đến nhà em một cách nhẹ nhàng tự nhiên. Câu
thơ cịn gợi được khơng khí dịa dàng sâu lắng của mùa thu xâm chiếm con người.

- Hai câu sau với hình ảnh nhân hóa “nắng mắc võng” và “bưởi đánh đu” ta hình dung được
sự vật tiêu biểu của mùa thu.

<b>Câu 32.</b>

Nêu cảm nhận của em về cái hay của hình ảnh so sánh: “Người xưa đã ví cửa Tùng giống
như một chiếc lược đồi mồi cài vào mái tóc bạch kim của sóng biển”.

<b>Gợi ý:</b>

Biện pháp so sánh rất độc đáo, thú vị: “cửa Tùng” như “chiếc lược đồi mồi”, cái cào
“mái tóc bạch kim của biển”. Qua đó, ta có thể hình dung ra vẻ đẹp của cửa Tùng và sừ quý
giá của nơi đây.

<b>Câu 33.</b>

Trong đoạn thơ, em thích nhất hình ảnh nào? Đoạn thơ sau gợi cho em những cảm xúc gì
về mẹ thân yêu?

Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nơn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.

(Trong lời mẹ hát - Trương Nam Hương)

<b>Gợi ý:</b>

Đoạn thơ có những hình ảnh mang tính khái qt và mang đậm chất triết lý. Song có
lẽ, hình ảnh đối lập:

Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.

là gây ấn tượng hơn cả. Hai câu thơ rất giàu giá trị tạo hình. Song chất chứa trong đó sự
nhọc nhằn, đức hi sinh của mẹ dành cho đứa con yêu.

<b>Câu 34. </b>

Quê hương là chùm khế ngọt
Cho con chèo hái mỗi ngày
Quê hương là đường đi học
Con về rợp bướm vàng bay.

(Quê hương - Đỗ Trung Quân)

Đoạn thơ sử dụng biện pháp tu từ nào? Hình ảnh quê hương hiện lên có gì gần gũi,
thân thương?

<b>Gợi ý:</b>

Những liên tưởng thú vị về cửa sơng ln được soi chiếu với hình ảnh chiếc cửa trong
nhà. ở đây, tác giả đã soi chiếu để làm nổi bật những vẻ đẹp của cửa sơng.

<b>Câu 35. </b>

Là cửa nhưng khơng then khóa
Cũng khơng khép lại bao giờ
Mênh mơng một vùng sóng nước
Mở ra bao nỗi đợi chờ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

Những liên tưởng thú vị về cửa sơng ln được soi chiếu với hình ảnh nào? Từ đó, em
thấy cửa sơng có gì đẹp?

<b>Gợi ý:</b>

Đoạn thơ trên sử dụng biện pháp nhân hóa để miêu tả tiếng chim buổi sáng. Các động từ
lay, đánh thức gợi cho ta những hành động của con người. Biện pháp nhân hóa giúp cho ta
cảm nhận được tiếng chim có ý nghĩa thật sâu sắc. Tiếng chim không chỉ làm cho những sự
vật xung quanh trở nên tràn đầy sức sống (lay động lá cành) mà còn thơi thúc chúng đem lại
những lợi ích thiết thực cho mọi người (vỗ cánh bầy ong đánh thức trồi xanh) mà cịn thơi
thúc chúng đem lại những lợi ích thiết thực cho mọi người (vỗ cánh bầy ong đi tìm mật cho
đời, tha nắng rải đồng vàng thơm - làm nên những hạt lúa vàng nuôi sống con người).

Qua đoan thơ, ta không chỉ cảm nhận được âm thanh trong trẻo, vui tai của tiếng chim

mà còn nhận thấy một bức tranh thiên nhiên hữu tình với sức sống đang bừng lên trong vạn
vật.

<b>Câu 36.</b>

Cách sử dụng biện pháp nhân hóa có tác dụng như thế nào trong việc miêu tả âm thanh của
tiếng chim trong đoạn thơ sau:

Tiếng chim lay động lá cành

Tiếng chim đánh thức chồi xanh dậy cùng
Tiếng chim vỗ cánh bầy ong

Tiếng chim tha nắng rải đồng vàng thơm …

(Tiếng chim buổi sáng - Định Hải)

<b>Gợi ý:</b>

Cái hay, cái đẹp của đoạn thơ được thể hiện ở những phương diện cơ bản sau:
- Nhịp thơ, giọng điệu thơ rộn ràng, chứa đựng niềm vui hân hoan .

- Hình ảnh thơ rất đẹp, thơ mộng: nắng trải khắp không gian làm bừng sáng không
gian, có cánh bướm rập rờn bay, có con tàu lướt sóng.

- Khơng gian rộng lớn mênh mơng (nắng vườn trưa mênh mông, đất nước).

- Biện pháp so sánh được sử dụng khéo léo: “Bướm bay như lời hát” đã gợi tả hình
ảnh con bướm bay rập rờn, sinh động, vui mắt, đồng thời diễn tả được niềm vui rộn ràng,
ngân nga, trong trẻo trong lòng em bé khi được vào Đội.

- Biện pháp ẩn dụ (so sánh ngầm): bến xa … tương lai.

Hai câu thơ cuối không chỉ gợi tả hình ảnh con tàu băng băng vượt sóng ra khơi mà
cịn nói lên khát vọng, niềm tin của em thiếu niên. Được bước vào hàng ngũ của Đội, trong
em không chỉ có niềm vui sướng mà cịn có cả niềm tin niềm hy vọng vào tương lai tươi
sáng, niềm tự hào là chủ nhân của đất nước.

- Nhà thơ Xuân Quỳnh đã diễn tả một cách hết sức tinh tế và chân thực những xúc
cảm xao xuyến của em thiếu nhi khi được vào Đội. Phải yêu lắm những thế hệ thiếu nhi nhà
thơ mới có những vần thơ trong sáng và thiết tha đến vậy!

<b>Câu 37.</b>

Nêu cảm nhận của em về cái hay, cái đẹp của đoạn thơ:
“Nắng vườn trưa mênh mông

Bướm bay như lời hát
Con tàu là đất nước
Đưa em tới bến xa”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>Gợi ý:</b>

- Dịng sơng La hiện lên với vẻ đẹp trong trẻo tinh khôi. Với biện pháp so sánh độc
đáo “sông La - trong veo như ánh mắt” và “bờ tre - như hàng mi mươn mướt, ta hình dung
được vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của con sơng La. Con sơng như có dáng, có hình và như có
cả hồn người ở đó. Con sơng mang vẻ đẹp tươi sáng, vương vấn lịng người”.

<b>Câu 38</b>.<b> </b>

Hình ảnh chợ Tết trong đoạn thơ được miêu tả sinh động như thế nào?
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết

Họ vui vẻ kéo hàng trên cỏ biếc
Những thằng cu áo đỏ chạy lon xon
Vài cụ già chống gậy bước lom khom
Cô yếm thắm che môi cười lặng lẽ
Thằng em bé nép đầu bên yếm mẹ
Hai người thôn gánh lợn chạy đi đầu
Con bò vàng ngộ nghĩnh đuổi theo sau.

(Chợ Tết - Đồn Văn Cừ)

<b>Gợi ý:</b>

Hình ảnh chợ Tết trong đoạn thơ được miêu tả hết sức sinh động với:

- Một loạt các từ láy gợi hình “lon xon”, “lom khom” ngộ nghĩnh, gợi cho ta tư thế
dáng vẻ đa dạng, độc đáo của những con người và sự vật khi đến chợ Tết.

- Một loạt các từ chỉ mà sắc “cỏ biếc”, “thằng cu áo đỏ”, “cô yếm thắm”, “con bò
vàng”, gợi lên một bức tranh ấm áp sắc màu tươi vui, báo hiệu niềm vui, sự mới mẻ sắp đến.

</div>

<!--links-->