Giáo trình Đo lường điện-Điện tử (Ngành: Điện công nghiệp) - CĐ Công Nghệ Hà Tĩnh

TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể được
phép dùng ngun bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

1


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình đo lường điện tử được biên soạn dựa trên chương trình khung của mơn
đo lường điện tử được trường Cao đẳng công nghệ Hà Tĩnh phê duyệt. Nội dung biên
soạn ngắn gọn, dẽ hiểu, tính hợp được kiến thức và kỹ năng một cách logic với nhau.
Khi biên soạn giáo trình chúng tơi đã cố gắng cập nhật những kiến thức mới có
liên quan đến mơn học và phù hợp với đối tượng sử dụng để giáo trình có tính ứng dụng
cao. Nội dung của giáo trình được biên soạn với thời lượng đào tạo 60 giờ gồm có:
Bài 1: Đại cương về đo lường điện.
Bài 2: Đo các đại lượng điện cơ bản.
Bài 3: Sử dụng các loại máy đo thơng dụng.
Trong giáo trình chúng tơi có đề ra nội dung ôn tập sau từng bài học để người học
cũng cố lại kiến thức và kỹ năng. Tuy nhiên, tùy theo trang thiết bị vật tư của trường,

các trường có thể bố trí, sử dụng cho phù hợp.
Giáo trình được biên soạn dành cho đối tượng là sinh viên cao đẳng, trung cấp kỹ
thuật, các kỹ thuật viên đang làm việc tại các nhà máy, xí nghiệp thuộc nhiều lĩnh vực
khác nhau.
Mặc dù tác giả đã cố gắng trong việc biên soan giáo trình nhưng trong quá trình
biên soạn khơng tránh khỏi sai sót. Rất mong được sự góp ý chân thành của quý độc giả
để giúp giáo trình được hồn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả
1. GV Nguyễn Thị Mai
2. Tổ Cơ- Điện tử

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

2


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU .............................................................................................................................. 2
MÔ ĐUN: ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ ......................................................................................... 4
BÀI 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ ĐO LƯỜNG ĐIỆN .................................................................................... 6
1. Các khái niệm cơ bản ................................................................................................................. 7
1.1. Khái niệm về đo lường điện tử ............................................................................................. 7
1.2. Đối tượng của đo lường điện tử ........................................................................................... 8
1.3. Phân loại phép đo ................................................................................................................ 9
2. Đơn vị đo ................................................................................................................................... 9
3. Sai số và tính sai số ..................................................................... Error! Bookmark not defined.

3.1. Khái niệm về sai số............................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Các loại sai số....................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Cách tính sai số .................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.4. Phương pháp hạn chế sai số .................................................. Error! Bookmark not defined.
4. Đo công suất ............................................................................... Error! Bookmark not defined.
4.1. Đo công suất tác dụng mạch một chiều ................................. Error! Bookmark not defined.
4.2. Đo công suất tác dụng mạch xoay chiều một pha .................. Error! Bookmark not defined.
4.3. Đo công suất mạch 3 pha: ..................................................... Error! Bookmark not defined.
5. Đo điện năng ............................................................................... Error! Bookmark not defined.
5.1. Công dụng ............................................................................ Error! Bookmark not defined.
5.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của công tơ điện .................... Error! Bookmark not defined.
5.3.Cách mắc công tơ vào mạch cần đo ....................................... Error! Bookmark not defined.
5.4. Cách chọn công tơ hợp lý ..................................................... Error! Bookmark not defined.
5.5. Đo kiểm công tơ ................................................................... Error! Bookmark not defined.
5.6. Kiểm tra sơ bộ tốc độ quay của công tơ................................. Error! Bookmark not defined.
BÀI 3: CÁC LOẠI MÁY ĐO THÔNG DỤNG ................................... Error! Bookmark not defined.
1. Đồng hồ vạn năng ....................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Đồng hồ vạn năng chỉ thị kim ............................................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Đồng hồ vạn năng hiển thị số ..............................................................................................13
2. Ampe kìm .................................................................................................................................20
3.MÁY HIỆN SĨNG (OSCILLSCOPE) .......................................................................................22
3.1 Giới thiệu ............................................................................................................................22
3.2. Cơng dụng của máy hiện sóng ............................................................................................22
3.3. Chức năng của các núm và phím điều khiển ........................................................................23
3.4. Phương pháp sử dụng máy hiện sóng ..................................................................................25

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

3

TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

3.5. Một số ứng dụng của máy hiện sóng ................................................................................... 28
3.6 OSCILLOSCOPE SỐ.......................................................................................................... 30
4. Mego met .................................................................................................................................. 32
4.1. Cấu tạo............................................................................................................................... 32
4.2. Đo điện trở cách điện ......................................................................................................... 33
5. Thiết bị đo điện trở đất ................................................................ Error! Bookmark not defined.
5.1. Cấu tạo................................................................................. Error! Bookmark not defined.
5.2. Đo điện trở tiếp địa ( điện trở đất) ......................................... Error! Bookmark not defined.
5.3. Nguyên lý đo ........................................................................ Error! Bookmark not defined.
5.5. Phương pháp đo ................................................................... Error! Bookmark not defined.

MƠ ĐUN: ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ
Vị trí, ý nghĩa và vai trị của mơ đun:
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

4


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Đo lường điện- điện tử là mô đun cơ sở ngành, được tổ chức học sau các mơn học
An tồn lao động; Mạch điện,...
Đo lường điện- điện tử là mảng kiến thức và kỹ năng cơ bản không thể thiếu với

bất kỳ người kỹ thuật điện tử hay thợ kỹ thuật điện công nghiệp.
Những vấn đề về kỹ thuật đo lường điện- điện tử có liên quan trực tiếp tới chất
lượng, độ tin cậy và tuổi thọ của thiết bị và hệ thống điện khi làm việc, vì vậy địi hỏi
người kỹ thuật lành nghề phải tinh thông các cơ sở của đo lường kỹ thuật, phải hiểu rõ
về đơn vị đo, các mẫu chuẩn ban đầu của đơn vị đo và tổ chức kiểm tra các dụng cụ đo;
hiểu rõ nguồn gốc và nguyên nhân của các sai số trong quá trình đo và phương pháp xác
định chúng.
Mục tiêu của môn học:
- Đo được các thông số và các đại lượng cơ bản của mạch điện, đo và kiểm tra
được các linh kiện điện tử, các mạch điện tử...
- Sử dụng được các loại máy đo để kiểm tra, phát hiện hư hỏng của thiết bị/hệ
thống điện.
- Gia công kết quả đo nhanh chóng, chính xác.
- Đảm bảo an tồn cho người và thiết bị.
- Phát huy tính chủ động, sáng tạo và tập trung trong công việc.
Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian:
Thời gian
Số

Tên các bài trong

TT

mô đun

1

Bài 1: Đại cương về đo lường
điện

Tổng
số
04

Lý Thực hành, thí Kiểm
thuyết nghiệm, thảo
tra
luận, bài tập
03

01

1. Các khái niệm cơ bản
1.1. Khái niệm về đo lường điện tử
1.2. Đối tượng đo lường điện tử
1.3. Phân loại phép đo
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

5


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

2. Đơn vị đo
3. Sai số và cách tính sai số
3.1. Khái niệm về sai số
3.2. Các loại sai số
3.3. Cách tính sai số

3.4. Phương pháp hạn chế sai số
4. Ký hiệu các loại cơ cấu đo
2

Bài 2: Đo các đại lượng điện cơ
bản

20

3

16

1

36

7

28

1

60

13

45

2

1. Đo dòng điện
2. Đo điện áp
3. Đo điện trở
4. Đo Công suất tác dụng
5. Đo điện năng
3

Bài 3 : Sử dụng các loại máy đo
thông dụng
1. Đồng hồ vạn năng
1.1. Đồng hồ vạn năng chỉ thị kim
1.2. Đồng hồ vạn năng hiển thị số
2. Ampe Kìm
3.Máy hiển thị sóng Osilloscope
4. Megomet
5. Thiết bị đo điện trở đất
Cộng:

BÀI 1: ĐẠI CƯƠNG VỀ ĐO LƯỜNG ĐIỆN
Giới thiệu:
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

6


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Đo lường là sự so sánh đại lượng chưa biết (đại lượng đo) với đại lượng đã được
chuẩn hóa (đại lượng mẫu hoặc đại lượng chuẩn).
Như vậy công việc đo lường là nối thiết bị đo vào hệ thống được khảo sát và quan
sát kết quả đo được các đại lượng cần thiết trên thiết bị đo. Trong thực tế rất khó xác
định ” trị số thực” của đại lượng đo. Vì vậy trị số đo được cho bởi thiết bị đo được gọi
là trị số tin cậy được.
Bất kỳ đại lượng đo nào cũng bị ảnh hưởng bởi nhiều thông số. Do đó kết quả đo
ít khi phản ánh đúng trị số tin cậy được. Cho nên có nhiều hệ số ảnh hưởng trong đo
lường liên quan đến thiết bị đo. Ngoài ra có những hệ số khác liên quan đến con người
sử dụng thiết bị đo. Như vậy độ chính xác của thiết bị đo được diễn tả dưới hình thức
sai số.
Mục tiêu
- Hiểu được khái niệm về đo lường, đo lường điện tử.
- Tính tốn được các loại sai số cuẩ phép đo.
Nội dung chính:
1. Các khái niệm cơ bản
1.1. Khái niệm về đo lường điện tử
- Đo lườnglà quá trình đánh giá định lượng đại lượng cần đo để có được kết quả
bằng số so với đơn vị đo (mẫu)
Kết quả đo được biểu diễn dưới dạng:
A

X
X0

và ta có phương trình cơ bản X = A.X0

(1.1)

X- đại lượng đo; X0- đơn vị đo; A- con số kết quả đo.

Ví dụ: U=100V; U: điện áp; 100: con số kết quả đo; V: đơn vị đo.
- Đo lường điện tử là đo lường mà trong đó đại lượng cần đo được chuyển đổi
sang dạng tín hiệu điện mang thơng tin đo và tín hiệu điện đó được xử lý và đo lường
bằng các dụng cụ và mạch điện tử.
+ Nếu kết hợp đo lượng điện tử và các bộ biến đổi phi điện - điện (sensor - các bộ
cảm biến) cho phép đo lường được hầu hết các đại lượng vật lý trong thực tế.
- Đại lượng đo là các đại lượng vật lý chưa biết cần xác định tham số và đặc tính
nhờ phép đo.
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

7


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

- Tín hiệu đo: Tín hiệu điện mang thơng tin đo.
- Phép đo: Là q trình xác định tham số và đặc tính của đại lượng vật lý chưa
biết bằng các phương tiện kỹ thuật đặc biệt - hay còn được gọi là thiết bị đo.
- Thiết bị đo: là phương tiện kĩ thuật để thực hiện phép đo có chức năng biến đổi
tín hiệu mang thơng đo thành dạng phù hợp cho việc sử dụng và nhận kết quả đo, chúng
có những đặc tính đo lường cơ bản đã được qui định. Trong thực tế thiết bị đo thường
được hiểu là máy đo (ví dụ: Máy hiện sóng,đồng hồ vạn năng, Ampe kìm …).
- Phương pháp đo : Là cách thức thực hiện quá trình đo lường để xác định được
tham số và đặc tính của các đại lượng đo. Phương pháp đo phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
Phương pháp nhận thông tin đo từ đại lượng đo, phương pháp xử lý thông tin đo, phương
pháp đánh giá, so sánh thông tin đo, phương pháp hiển thị, lưu trữ kết quả đo … Mỗi
loại máy đo có thể coi là một thiết bị đo hoàn chỉnh thực hiện theo một hay một vài
phương pháp đo cụ thể nào đó.

1.2. Đối tượng của đo lường điện tử
Đo lượng điện tử có phạm vi ứng dụng rất rộng rãi, đối tượng đo rất rộng. Tuy
nhiên trong lĩnh vực điện tử - viễn thông, đối tượng của đo lường tập chủ yếu vào đối
tượng: Hệ thống tham số và đặc tính của tín hiệu và của mạch điện tử.
- Hệ thống tham số và đặc tính của tín hiệu điện tử:
+ Tham số về cường độ tín hiệu điện tử gồm: Cường độ dịng điện, điện áp, Cơng
suất tác dụng của tín hiệu...
+ Tham số về thời gian gồm: Chu kỳ, tần số của tín hiệu, góc lệch pha giữa 2 tín
hiệu cùng tần số, độ rộng phổ tín hiệu, độ rộng xung, độ rộng sườn trước, sườn sau ...
+ Đặc tính tín hiệu gồm: Phổ của tín hiệu, độ méo dạng của tín hiệu, hệ số điều
chế tín hiệu...
+ Tín hiệu số gồm các tham số: Mức logic, tần số, chu kỳ...
- Hệ thống tham số và đặc tính của mạch điện tử:
+ Các tham số về trở kháng: Trở kháng tương đương, dẫn nạp tương đương, điện
trở, điện dung, điện kháng tương đương, trở kháng sóng, hệ số phản xạ, hệ số tổn hao,
hệ số phẩm chất của mạch...
+ Đặc tính của mạch: Đặc tuyến Vôn-Ampe, Đặc tuyến biến độ - tần số, đặc tuyến
Pha - tần số của mạch...
Chú ý: Tùy theo dải tần và hệ thống tham số và đặc tính của tín hiệu và của mạch
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

8


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

điện tử cần đo cũng khác nhau.
1.3. Phân loại phép đo

Có nhiều cách phân loại phương pháp đo, tùy thuộc vào phương pháp nhận kết quả
đo, phương pháp xử lý thông tin đo, dải trình đo, điều kiện đo, sai số...
- Đo trực tiếp : Là phương pháp đo mà kết quả đo nhận được trực tiếp trên thiết bị
đo từ một lần đo duy nhất. Thông thường dùng các thiết bị đo tương ứng cho chính đối
tượng cần đo.
VD: Đo điện áp bằng vôn kế, đo tần số bằng tần số kế
+ Đặc điểm của phép đo trực tiếp là quá trình thực hiện đơn giản về biện pháp kỹ
thuật, tiến hành đo được nhanh chóng và loại trừ được các sai số do tính tốn.
- Đo gián tiếp : Là phương pháp đo mà kết quả đo nhận được từ biểu thức tính tốn
các kết quả của phép đo trực tiếp các đại lượng vật lý khác nhau.
VD: Đo công suất một chiều:
P=U.I
- đo điện áp và dịng điện bằng Vơn kế và Ampe kế.
+ Đặc điểm: nhiều phép đo và thường không nhận biết ngay được kết quả đo.
+ Đo thống kê: Là phương pháp thực hiện đo nhiều lần một đại lượng đo với cùng
thiết bị đo và trong cùng điện kiện đo, kết quả đo được tính là giá trị trung bình thống
kê của của các lần đo.
Đặc điểm: Phương pháp này cho phép loại trừ các sai số ngẫu nhiên và thường
dùng khi kiểm chuẩn thiết bị đo.
Ngồi các phép đo cơ bản nói trên, cịn một số các phương pháp đo khác thường
được thực hiện trong quá trình tiến hành đo.
2. Đơn vị đo
Đơn vị đo là giá trị đơn vị tiêu chuẩn về một đại lượng đo nào đo được quốc tế
quy định mà mỗi quốc gia đều phải tuân thủ.
Để cho nhiều nước có thể sử dụng một hệ thống đơn vị duy nhất người ta đã thành
lập một hệ thống đơn vị chuẩn quốc tế (SI: System Internation) năm 1960. SI là hệ thống
đơn vị đo lường thông dụng nhất, hệ thống này qui định các đơn vị cơ bản cho các đại
lượng điện sau:
ước đo điện áp ACV được thực hiện trình tự như sau:
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

9


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Bước 1: Chuyển núm xoay vể thang đo phù hợp (một trong các thang ở khu vực
ACV; màu đỏ). Khi chưa biết điện áp nằm trong khoảng nào thì ta chọn thang đo lớn
nhất.
Bước 2: Tiến hành đo: Chấm 2 que đo vào 2 điểm cần đo.
Bước 3: Đọc trị số, cắt nguồn. Số đo sẽ được đọc ở 3 vạch phía dưới vạch đọc
điện trở ( vạch 10, 50, 250). Tính giá trị đo được theo biểu thức như sau:
SỐ ĐO = SỐ ĐỌC * (THANG ĐO / VẠCH ĐỌC)

Ví dụ: Đặt ở thang 50V – AC; đọc trên vạch 10 thấy kim đồng hồ chỉ 8 V thì số
đo là:
Số đo = 8* (50/10)= 40 (V)
Chú ý: -Thang đo phải lớn hơn giá trị cần đo. Tốt nhất là giá trị cần đo khoảng
70% giá trị thang đo.
- Phải cẩn thận tránh va quẹt que đo gây ngắn mạch và bị điện giật.
- Không được để đồng hồ ở thang đo điện trở để đo điện áp.
c. Đo điện áp một chiều

Hình 3.12: Đo điện áp một chiều
Đo điện áp một chiều DCV là đo ở trạng thái mạch có điện. Các bước đo điện áp
DCV được thực hiện tình tự như sau:
Bước 1: Chuyển núm xoay vể thang đo phù hợp (một trong các thang ở khu vực
DCV). Khi chưa biết điện áp nằm trong khoảng nào thì ta chọn thang đo lớn nhất.

Bước 2: Tiến hành đo: Chấm 2 que đo vào 2 điểm cần đo, que đỏ vào đầu có điện
thế cao, que đen vào đầu có điện thế thấp.
Bước 3: Đọc trị số: Số đo sẽ được đọc ở 3 vạch phía dưới vạch đọc điện trở ( vạch
10, 50, 250). Tính giá trị đo được theo biểu thức như sau:
SỐ ĐO = SỐ ĐỌC * (THANG ĐO / VẠCH ĐỌC)

Ví dụ: Đặt ở thang 250V – DC; đọc trên vạch 50 thấy kim đồng hồ chỉ 20 V thì số
đo là:
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

10


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Số đo = 20* (250/50)= 100 (V)
d.Đo dòng điện một chiều:
- Đo dòng điện là đo dòng điện chạy qua một điểm nào đó của mạch điện, khi đó
đồng hồ vạn năng sẽ giống như là một Ampe kế và được mắc nối tiếp với điện trở tải.
- Đo dòng điện một chiều DC.A là đo mạch ở trạng thái có điện. Các bước đo dòng
điện một chiều DC.A được thực hiện như sau:
Bước 1: Chuyển núm xoay về khu vực DC mA.
Bước 2: Tiến hành đo: Cắt mạch, nối tiếp que đo vào 2 điểm cần đo.( Que đỏ vào
nguồn dương, que đen vào đầu tải)
Bước 3: Đọc trị số, Số đo sẽ được đọc ở 3 vạch phía dưới vạch đọc điện trở ( vạch
10, 50, 250), tính giá trị đo được theo biểu thức:
SỐ ĐO = SỐ ĐỌC * (THANG ĐO / VẠCH ĐỌC)

Hình: 3.13: Đo dịng điện một chiều
Chú ý: Khi khơng khẳng định được điểm có thế thấp, điểm có thế cao thì tiến hành
đo nhanh, nếu thấy kim quay ngược thì đảo đầu que đo.
e. Đo điện áp NULL
Điện áp Null dùng để xác định điểm 0 của điện áp một chiều. Ứng dụng trong xác
định chiều của điện áp một chiều và điện áp của nguồn điện một chiều.

Hình 3.14: Đo điện áp DCV Null
Chú ý : Cần chú ý điện áp DC (Null đo) chỉ nằm trong giải đồng hồ cho phép.
Cách thức kết nối đo như sau :
Bước 1: Chọn thang đo điện áp DCV null và dải đo phù hợp.
Bước 2: Điều chỉnh nút 0 Ω để cho kim hiển thị giữa vạch chia ( - DCV-0- +DCV).
Bước 3: Cho 2 que đo vào 2 đầu điện áp DC cần đo.
Bước 4: Đọc giá trị hiển thị trên màn hình ( cung đo DC NULL) và xác định chiều
của điện áp DC.
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

11


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

+ Nếu kim lệch về phía âm thì que đỏ sẽ là chiều âm, que đen chiều dương của
nguồn.
+ Nếu kim lệch về phía dương thì que đỏ là dương và que đen là âm của nguồn điện
Chú ý: Khi sử dụng đồng hồ vạn năng
Đo điện trở, kiểm tra thông mạch và các linh kiện điện tử thì đo ở trạng thái khơng
có điện. Tức là cần phải ngắt nguồn điện trước khi đo.

Đo điện áp một chiều, điện áp xoay chiều, địng điện một chiều thì đo ở trang thái
có điện.
Câu hỏi ôn tập
Câu 1: Nêu chức năng của dồng hồ vạn năng chỉ thị kim?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Câu 2: Đặt ở thang 250V – DC; đọc trên vạch 50 thấy kim đồng hồ chỉ 25V thì số
đo bao nhiêu?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Câu 3: Núm xoay đặt ở thang x1K; đọc được 15thì giá trị điện trở đo được là bao
nhiêu?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Câu 4: Sử dụng đồng hồ vạn năng VOM (chỉ thị kim) đo điện áp xoay chiều, đặt
khóa chuyển mạch ở chế độ (thang đo) nào?
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

12


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

B. 

A. DCV

C. ACV

D. DCmA

Câu 5: Sử dụng đồng hồ vạn năng VOM (chỉ thị kim) đo thông mạch – hở mạch
của mạch điện, đặt khóa chuyển mạch ở chế độ (thang đo) nào?
B. Thang đo , x1

A. Thang đo DCmA.

D. Thang đo , x10k.

C. Thang đo DCV

Câu 6: Dùng đồng hồ vạn năng VOM để đo điện áp pha của lưới điện 380V/220V,
thì thang đo đặt ở vị trí:
B. 300 V hoặc 1000 V

A. 1000 V
C. 250V

D. Câu A và B đều đúng.

Câu 7: Kết quả điện trở đo được phải nhân với 100, thì thang đo phải ở vị trí:

A. X1 hoặc X1K

B. X10K

C. X100D. Cả A, B và C đều đúng.
Câu 8: Khi khơng sử dụng, khố chuyển mạch của VOM phải đặt ở vị trí:
A. Rx1

B. OFF

C. Bất kỳ

D. Cả A, B và C đều đúng.

Câu 9: Sử dụng đồng hồ vạn năng VOM (chỉ thị kim) để đo điện trở, đặt khóa
chuyển mạch ở chế độ (thang đo) nào?
A. ACV

B. DCV

C. DcmA

D. 

Câu 10: Khi đo điện trở có giá trị lớn bằng đồng hồ VOM để thang đo quá nhỏ
thì:
A. Kim lên nhiều vượt khỏi thang đo, không đọc được trị số
B. Kim lên hầu như chỉ vị trí 0 ơm.
C. Kim lên rất ít hầu như chỉ vị trí vơ cùng
D. Câu a và b đều đúng.

1.2. Đồng hồ vạn năng hiển thị số
Đồng hồ vạn năng điện tử, còn gọi là đồng hồ vạn năng hiển thị số là loại thiết bị đo
điện thông dụng nhất hiện nay cho những người làm công tác kiểm tra điện và điện tử.
Kết quả của phép đo thường được hiển thị trên một màn tinh thể lỏng, giúp người đo dễ
dàng đọc, tránh sai số.

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

13


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Hình 3.15: Đồng hồ vạn năng hiển thị số Sanwa CD 800a
Cấu tạo và chức năng các phím của đồng hồ vạn năng hiển thị số Sanwa
- Display: Màn hình hiển thị LCD
- SELECT button: Nút lựa chọn thang đo
- RANGE button: nút chọn đơn vị đo

Hình 3.16:Cấu tạo mặt ngồi
của đồng hồ vạn năng hiển thị số

-RELATIVE button: Nút chọn chế đo tương đối.
- DATA HOLD button: Nút lưu giữ giá trị đo.
- Hz/%: nút chuyển chế độ đo tần số =>chu kỳ
- POWER switch and FUNCTION switch: Núm
chuyển mạch. Đóng mở nguồn và chuyển mạch
các chức năng đo.Nếu bất nguồn đồng hồ mà

khơng sử dụng thì sau 30 phút đồng hồ sẽ tự tắt.
- Test probe red: que thử màu đỏ
- Test probe black: que thử màu đen.
Chức năng của đồng hồ vạn năng hiển thị số. Cụ thể đồng hồ vạn nằn hiển thị số
Sanwa CD800a
- Đo điện áp xoay chiều: giới hạn đo điện áp của đồng hồ là 600V
- Đo điện áp một chiều: giới hạn đo điện áp của đồng hồ là 600V
- Đo dòng điện xoay chiều: giới hạn đo dòng điện của đồng hồ là 40mA.
- Đo dòng điện một chiều: giới hạn đo dòng điện của đồng hồ là 40mA.
- Đo điện trở
- Điện dung:Giới hạn đo điện dung là 100µF.
- Kiểm tra thơng mạch
- Kiểm tra diode
- Đo tần số
a. Đo dịng điện
Có thể sử dụng đồng hồ vạn năng để đo dòng điện một chiều DC.A và dòng điện
xoay chiều AC.A. Gới hạn đo dòng điện của đồng hồ là 40mA. Nếu dịng điện có giá trị
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

14


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

đo lớn hơn 40mA thì đồng đồ sẽ khơng hiển thị kết quả đo.

Hình 3.17: Đo dịng điện một chiều
* Các bước đo dòng điện một chiều

Bước 1: Đặt chuyển mạch của đồng hồ ở thang dòng điện mA, nhấn nút SELECT
để dựa chọn chế đo đo dòng điện một chiều
Bước 2 : Tắt nguồn điện của bo mạch thí nghiệm, mắc đồng hồ nối tiếp với bo
mạch thí nghiệm.Kết nối que đo màu đỏ của đồng hồ về phía cực dương (+) và que đo
màu đen về đầu tải.
Bước 3: Bật điện cho mạch thí nghiệm, đọc kết quả trên màn hình LCD.
Bước 4: Đưa 2 que đo ra khỏi bo mạch thí nghiệm
*Các bước đo dịng điện xoay chiều
Bước 1: Đặt chuyển mạch của đồng hồ ở thang dòng điện mA, nhấn nút SELECT
để dựa chọn chế đo đo dòng điện một chiều ~A.
Bước 2: Tắt nguồn điện của bo mạch thí nghiệm, mắc đồng hồ nối tiếp với bo mạch
thí nghiệm.Kết nối que đo màu đỏ của đồng hồ về phía cực dương (+) và que đo màu
đen về đầu tải.
Bước 3: Bật điện cho mạch thí nghiệm, đọc kết quả trên màn hình LCD.
Bước 4: Đưa 2 que đo ra khỏi bo mạch thí nghiệm.
b. Đo điện áp
Có thể sử dụng đồng hồ vạn năng để đo điện áp một chiều DC.V và điện áp xoay
chiều AC.V. Gới hạn đo dịng điện của đồng hồ là 600V.

Hình 3.18: Đo điện áp
* Các bước đo điện áp một chiều
- Bước 1: Đặt chuyển mạch của đồng hồ về thang đo điện áp, Nhấn nút SELECT
đẻ lựa chọn chế đọ đo điện áp một chiều
.
- Bước 2: Tắt nguồn điện của bo mạch thí nghiệm, mắc đồng hồ song song với bo
mạch thí nghiệm.Kết nối 2 que đo vào 2 điểm cần đo, que đo màu đỏ của đồng hồ về
phía có điện thế cao ( hay cực dương) và que đo màu đen về phía có điện thế thấp (cực
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

15

TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

âm ) của bo mạch thí nghiệm
- Bước 3: Bật điện cho mạch thí nghiệm, đọc kết quả trên màn hình LCD.
- Bước 4: Đưa 2 que đo ra khỏi bo mạch thí nghiệm
* Các bước đo điện áp xoay chiều
Bước 1: Đặt chuyển mạch của đồng hồ về thang đo điện áp, Nhấn nút SELECT để
lựa chọn chế độ đo điện áp xoay chiều ~V.
Bước 2: Tắt nguồn điện của bo mạch thí nghiệm, mắc đồng hồ song song với bo
mạch thí nghiệm.Kết nối 2 que đo vào 2 điểm cần đo.
Bước 3: Bật điện cho mạch thí nghiệm, đọc kết quả trên màn hình LCD.
Bước 4: Đưa 2 que đo ra khỏi bo mạch thí nghiệm và tắt nguồn.
c. Sử dụng đồng hồ vạn năng điện tử đo điện trở
Chú ý: khi sử dụng dộng hồ vạn năng điện tử để đo điện trở luôn chú ý đo ở trạng
thái mạch khơng có điện.
Hình 3.19: Đo điện trở
Các bước thực hiện:
- Bước 1: Đặt núm chuyển mạch về thang đo điện trở, thông mạch, tụ điện, diode.
Nhấn Nút SELECT để lựa chon chế độ đo điện trở Ω.
- Bước 2: Đặt hai que đo vào hai đầu con điện trở
- Bước 3: Đọc kết quả trên màn hiển thị.
- Bước 4: Đưa 2 que đo ra khỏi hai đầu con điện trở
Chú ý:
- Không bao giờ được đo điện trở trong mạch đang được cấp điện.Trước khi đo
điện trở trong mạch hãy tắt nguồn trước.
- Không để đồng hồ ở thang đo điện trở mà đo điện áp và dòng điện

- Khi đo điện trở lớn (cỡ > 10kΩ), tay không được tiếp xúc đồng thời vào cả 2 que
đo, vì nếu tiếp xúc như vậy điện trở của người sẽ mắc song song với điện trở cần đo làm
giảm kết quả đo.
d.Kiểm tra mạch điện

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

16


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Hình 3.20: Kiểm tra thông mạch
Bước 1: Đặt núm chuyển mạch về thang đo điện trở, thông mạch, tụ điện, diode.
Bước 2: Nhấn Nút SELECT để lựa chon chế độ đo thông mạch

.

Bước 3: Đặt hai que đo vào hai đầu đoạn mạch cần kiểm tra
Bước 4: Lắng nghe thấy đồng hồ phát ra âm thanh “ping”. Kết luận doạn mạch đó
thơng.
Bước 5: Đưa 2 que đo ra khỏi hai đầu doạn mạch cần kiểm tra.
Chú ý: Không bao giờ được đo thông mạch trong khi mạch đang được cấp
điện.Trước khi đo thông mạch hãy tắt nguồn trước.
e. Kiểm tra diode

Hình 3.21: Kiểm tra Diode
Bước 1: Đặt núm chuyển mạch về thang đo điện trở, thông mạch, tụ điện, diode.

Bước 2: Nhấn Nút SELECT để lựa chọn chế độ đo diode

.

Bước 3: cho que đen vào catốt, que đỏ vào anốt.
Bước 4: quan sat lắng nghe thấy đồng hồ khơng có hiện tượng gì.
Bước 5: Đảo chiều que đo, cho que đen vào anode, que đỏ vào cathode của diode.
Lắng nghe, quan sát thấy đồng hồ phát ra âm thanh “ping” và màn hình xuất hiện chữ
“OL”.
Bước 6: Đưa 2 que đo ra khỏi hai đầu con diode cần kiểm tra.
Kết luận: diode cịn tốt.
Chú ý: Khơng bao giờ được kiểm tra diode khi mạch đang được cấp điện.Trước
khi kiểm tra diode trong mạch hãy tắt nguồn trước.
f. kiểm tra tụ điện

Hình 3.22: Đo tụ điện
Các bước thực hiện:
Bước 1: Đặt núm chuyển mạch về thang đo điện trở, thông mạch, tụ điện, diode.
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

17


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

Bước 2:Nhấn Nút SELECT để lựa chon chế độ đo tụ điện

KHOA ĐIỆN

.

Bước 3: Nhấn nút RELATIVE để cài đặt giá trị 0 trước khi vào đo tụ điện
Bước 4: Cho que đỏ vào đầu dương của tụ điện, que đen vào đầu âm của tụ.
Bước 5: đọc giá trị của tụ điện đo được
Bước 6: Đưa 2 que đo ra khỏi hai đầu tụ điện cần kiểm tra.
Chú ý:- Không bao giờ được đo tụ điện trong mạch đang được cấp điện. Trước
khi đo tụ điện trong mạch hãy tắt nguồn trước.
- Đồng hồ điện tử số Sanwa CD 800a chỉ đo được tụ điện dưới 100µF.
g. Đo tần số

Hình 3.23: Đo tần số
Các bước đo tần số:
Bước 1: Đặt núm chuyển mạch về thang đo Hz/%.
Bước 2: Nhấn nút Hz/% lựa chọn Hz.
Bước 3: cho hai đầu que đo vào hai đầu đoạn mạch xoay chiều cần đo.
Bước 4: Bật nguồn và đọc kết quả hiển thị trên màn hình.
Bước 5: đưa hai que đo ra khỏi hai đầu đoạn mạch cần đo và tắt nguồn.
Câu hỏi ôn tập
Câu 1: Nêu chức năng của đồng hồ hiển thị số?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

18


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

...........................................................................................................................................
Câu 2: Nêu chức năng của phím SELECT trong đồng hồ vạn năng Sanwa
CD800a.
A. Lựa chọn dải đo
B. Lựa chọn đơn vị đo
C. Giới hạn đo
D. Cả 3 ý kiến trên đều sai
Câu: 3: Nếu chức năng của phím HOLD trong đồng hồ vạn năng Sanwa CD800a
A. Giới hạn đo
B. Lưu giữ kết quả đo
C. Lựa chọn thang đo
D. Lựa chọn đơn vị đo
Câu 4: Dùng đồng hồ vạn năng hiển thị số đo điện áp một chiều của cục Pin. Tính
sai số tuyệt đối và sai số tương đối biết giá trị điện áp chuẩn là của Pin là 1,5V.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Câu 5: Cho điện trở có giá trị 1000Ω. Dùng đồng hồ vạn năng hiển thị số đo giá trị điện
trở và tính sai số của phép đo.

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

19


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Câu 6: Cho mạch điện như hình vẽ
Dùng đồng hồ vạn năng hiển thị số đo
- Giá trị của dòng điện chạy qua bóng đèn 3.
- Giá trị của điện áp giữa hai đầu đoạn mạch
2. Ampe kìm
Khi một dây dẫn mang dịng điện sẽ tạo ra quanh nó một từ trường. Nếu dịng điện
chạy trong dây dẫn là dịng xoay chiều thì từ trường do nó tạo ra là từ trường biến đổi.
Cường độ của từ trường tỉ lệ thuận với cường độ dịng điện.
Ampe kìm dùng một biến dịng ‘tăng áp – giảm dịng’ để thực hiện việc đo dịng
điện
Ampe kìm là một máy biến dịng có lắp sẵn một ampe kế vào cuộn thứ cấp. Đường
dây có dịng điện cần đo đóng vai trị cuộn sơ cấp. Mạch từ của Ampe kìm có thể mở ra
như một chiếc kìm. Khi cần đo dịng điện của một đường dây nào đó chỉ việc mở mạch
từ ra và cho đường dây đó vào giữa kìm rồi đóng mạch từ lại. Ampe kìm gắn trên kìm
sẽ chỉ cho biết giá trị dịng điện cần đo.
Chức năng chính của Ampe kìm là đo dịng điện xoay chiều (đến vài trăm ampe)

mà không cần phải cắt mạch điện, thường dùng để đo dòng điện trên đường dây, dịng
điện qua các máy móc đang làm việc ...
Đồng hồ ampe kìm có một cơ cấu dạng mỏ kẹp làm bằng sắt từ để kẹp vòng quanh
dây dẫn có dịng điện xoay chiều cần đo. Mỏ kẹp cịn đóng vai trị là mạch từ của máy
biến dịng. Cuộn dây thứ cấp của máy biến dịng được bố trí nằm trong vỏ đồng hồ, các
đầu dây ra của nó được nối với một đồng hồ đo dòng tiêu chuẩn. Và có thêm chức năng
đo Volt AC / DC và đo điện trở. Cơ cấu chỉ thị có loại dùng kim, có loại dùng digital .
Bộ phận chỉ thị đồng hồ sẽ chỉ dịng điện xoay chiều cần đoAmpe kìm có nhiều loại tùy
thuộc vào nhà sản xuất, mỗi loại có những thơng số kỹ thuật khác nhau, đặc biệt là về
các cỡ đo.

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

20


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Hình 3.24: Ampe kìm
a. Cấu tao, chức năng
* Sử dụng Ampe kìm
Ampe kìm là bộ biến đổi dịng điện có lõi sắt mà hình dáng bên ngồi giống như
một cái kìm. Nếu người ta kẹp Ampe kìm vào dây dẫn điện, thì dây dẫn điện có tác dụng
như cuộn sơ cấp của bộ biến dịng. Với Ampe kìm người ta có thể đocường độ dịng
điện mà khơng cần ngắt dây dẫn ra.
* Cơng dụng
Chức năng chính của Ampe kìm là đo dịng điện xoay chiều (đến vài trăm A),
thường dùng để đo dòng điện trên đường dây, dịng điện qua các máy móc đang làm

việc.
Ngồi ra trên Ampe kìm cịn có các thang đo ACV, DCV và thang đo điện trở.
* Cấu tạo bên ngồi
1.Current Sensing Clamp: Kìm kẹp
cảm biến.
Hình 3.25: Cấu tạo bên ngồi của Ampe kìm
2. Barrier: Khung chắn
3.Jaw-opening handle: Chốt đóng mở
4.Main function selector: Núm lựa
chọn chức năng chính
5. LCD display: Màn hình hiển thị
6. COM input terminal: Cổng COM
7.Positive input terminal: Cổng đầu
vào
8. Data hold & Manual range button:
Nút lưu giữ dữ liệu
9. Zero button: Nút chỉnh 0

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

21


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

10. Battery lid: hộp chứa pin
11. Rear case: Chú ý
b. Cách sử dụng:

* Đo dòng điện xoay chiều:
Bước 1: Chuyển núm xoay sang khu vực ~A
Bước 2: Ấn mở gọng kìm, kẹp đường dây cần đo vào giữa
Bước 3: Đọc trị số dòng điện hiển thị trên màn hình
* Đo các đại lượng cịn lại: Ngồi chức năng ưu điểm của Ampe kìm là đo trực
tiếp dịng điện xoay chiều khi nó đang hoạt động thì Ampe kìm cịn có thế đo được hầu
hết tất cả các đại lượng đo giống đồng hồ vạn năng.
+ Ưu điểm: gọn nhẹ, sử dụng thuận tiện, an tồn. Thường dùng để đo dịng điện
trên đường dây, dịng điện chạy qua các máy móc đang vận hành mà không cần cắt
mạch.
+ Nhược điểm: chịu ảnh hưởng của từ trường ngồi.
3.MÁY HIỆN SĨNG (OSCILLOSCOPE)
3.1 Giới thiệu
Trong lĩnh vực Điện, Điện tử, và Viễn thơng có nhiều dạng tín hiệu khác nhau,
mỗi dạng tín hiệu có một số tham số đặc trưng nào đó. Trong đo lường điện tử, một
trong những yêu cầu cơ bản để xác định tín hiệu là quan sát dạng của tín hiệu.
Hình 3.26: Máy hiển thị sóng
- Máy hiện sóng (hay cịn gọi là: Dao động ký, Oscilloscope) dùng để vẽ ra đồ thị
của một tín hiệu điện. Trong hầu hết các ứng dụng, đồ thị chỉ ra tín hiệu thay đối thế nào
theo thời gian: Trục dọc (Y) biểu diễn điện áp và trục ngang (X) biểu diễn thời gian.
- Máy hiện sóng là thiết bị đo luôn song hành cùng các chuyên gia nghiên cứu về
công nghệ và đông đảo những người làm nghề sản xuất, lắp ráp, sửa chữa các thiết bị
Điên tử, CNTT, và công nghệ cao chuyên nghiệp.
3.2. Công dụng của máy hiện sóng
- Nhận dạng tín hiệu một chiều hay tín hiệu xoay chiều (xung vng, xung răng
cưa, hình sin, tín hiệu hình, tín hiệu tiếng…)
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

22

TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

- Xác định rõ các giá trị thời gian, mức điện áp và đường đi của một tín hiệu.
- Tính tốn được tần số của một tín hiệu dao động.
- Nhận thấy “các phần động” của một mạch điện được biểu diễn bởi tín hiệu.
- Chỉ ra nếu một thành phần lỗi làm méo dạng tín hiệu.
- Chỉ ra tín hiệu như thế nào là nhiễu và nếu có thì nhiễu thay đổi thế nào theo thời
gian...
- Với một bộ chuyển đổi thích hợp, máyhiện sóng có thể đo đạc được tất cả các
kiểu hiện tượng về vật lí, âm thanh, áp lực cơ khí, áp suất, ánh sáng hoặc nhiệt độ, đo
đạc sự rung của động cơ, đo đạc các sóng não...
3.3. Chức năng của các núm và phím điều khiển
Hình 3.27: Cấu tạo bề mạt bên nghoài của máy hiển thị sóng
-ON Indicator(32): đèn báo
-INTENSITY Control(31): núm điều chỉnh sáng tối
-POWER Pushbutton(30): nút bật tắt nguồn
-TRACE ROTATION Control(29): núm điều chỉnh ngang
-FOCUS Control(28): núm điều chỉnh độ nét của tín hiệu
-CH 1 POSITION/PULL CHOP Control(27): điều chỉnh tín hiệu theo chiều dọc
của kênh 1.
-TRIGGER LEVEL/PULL (-) SLOPE Control(26): điều chỉnh mức khuếch đại
của tín hiệu.
-CH 2 POSITION/PULL INVERT Control(25): điều chỉnh tín hiệu theo chiều dọc
của kênh 2.
-Trigger COUPLING Switch(24): chuyển mạch kết nối nguồn tín hiệu
-VARIABLE Sweep Control(22): núm điều chỉnh tốc độ quét ( hay còn gọi là núm
điều chỉnh tần số)

-HOLDOFF/PULL NORM TRIG Control(21): Núm điều chỉnh độ ổn định tín hiệu
-X-Y (19): điều chỉnh tín hiệu trên màn hình hội tụ trên một điểm
-POSITION/PULL X10 MAG Control(18): điều chỉnh tín hiệu theo chiều ngang
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

23


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

-EXTERNAL TRIGGER Jack(16): Jack lấy tín hiệu vào
-Main Time Base TIME/DIV Control(15): Núm điều chỉnh tần số hay độ rộng
xung. Cung cấp , lựa chọn tỷ lệ quét trên một đơn vị thời gian.
-CH2AC-GND-DC Switch(14): chuyển mạch lựa chọn tín hiệu AC-GND-DC là
chuyển mạch tín hiệu vào của kênh 2.
-CH2 (Y) Input Jack(13): Jack cắm đầu vào của kênh 2
-CH 2 VARIABLE/PULL X5 MAG Control(11): Núm chỉnh biên độ trong phạm
vi hẹp của kênh 2 ( hay gọi là núm chuẩn tín hiệu về mặt biên độ của kênh 2)
-CH2 VOLTS/DIV Control(10): điều chỉnh biên độ xung của kênh 2
-CAL Terminal(9): điểm lấy tín hiệu xung chuẩn
-GND: nối đất
-CH1 VARIABLE/PULL X5 MAG Control(5): núm điều chỉnh biên độ trong
phạm vi hẹp của kênh 1 ( hay gọi là núm chuẩn tín hiệu về mặt biên độ của kênh 2).
- CH1 (X) VOLTS/DIV Control(4): điều chỉnh biên độ xung của kênh 1
- CH1(X) Input Jack(2): Jack cắm đầu vào kênh 1
- CH1 AC-GND-DC Switch(1): chuyển mạch lựa chọn tín hiệu AC-GND-DC là
chuyển mạch đầu vào kênh 1.
* Dây đo trong Osilloscope

Một máy hiện sóng chỉ bắt đầu hoạt động khi bạn kết nối nó với tín hiệu cần đo và
để có thể làm được điều này bạn cần phải có que đo (đầu dị).
Que đo là một thiết bị đầu vào giúp truyền tín hiệu từ mạch đến máy hiện sóng.
Que đo là một đầu nhọn giúp đo một điểm bất kỳ trên mạch mà bạn cần đo. Các dịng
đầu do hiện nay có thể thiết kế dạng móc hoặc dạng kẹp giúp cho việc đo, kiểm tra của
bạn diễn ra dễ dàng và thuận lợi hơn. Trên mỗi que đo sẽ được trang bị một kẹp nối đất,
cần đảm bảo kết nối an toàn giữa kẹp này tới điểm nối đất trên mạch đang thử
Thoạt nhìn, que đo có vẻ là một thiết bị đơn giản chỉ cần kết nối que đo với máy
hiện sóng và chốt vào mạch là có thể thực hiện phép đo. Nhưng trên thực tế, đầu dị có
rất nhiều thiết kế mà bạn có thể lựa chọn. Phổ biến nhất trong các loại que đo chính là
loại que đo thụ động (passive probe) đi kèm theo máy. Hầu hết các que đo thụ động này
đều có một lượng suy hao (Attenuated). Khi kết nối đầu dò với máy hiện sóng, trở kháng
tiêu chuẩn trên máy hiện sóng là 1MΩ, tạo ra một bộ chia điện áp 1/10.

ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

24


TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠNG NGHỆ HÀ TĨNH

KHOA ĐIỆN

Hình 3.28: Dây đo trong máy hiển thị sóng
Các dịng que đo hiện đại được tích hợp một cơng tắc trên thân để có thể chọn giữa
10X và 1X
Đầu 10X được gọi là đầu do suy hao.
Đầu dò 1X được goi là đầu dị khơng suy hao

Hình 3.29: Đầu dị của que đo

Que đo suy hao được ứng dụng để cải thiện độ chính xác cho các phép đo ở tần số
cao, nhưng nó cũng sẽ làm giảm biên độ tín hiệu mà cần đo. Để đo một tín hiệu với điện
áp thấp, bạn nên sử dụng que đo 1X (không suy hao).
3.4. Phương pháp sử dụng máy hiện sóng
3.4.1. Làm quen với máy
Bước 1: Kiểm tra máy hiện thị sóng và các phụ kiện kèm theo (dây nguồn, que
đo...)
Bước 2: Lựa chọn mức điện áp nguồn cung cấp cho máy là 220V/50Hz.
Bước 3: Bật công tắc nguồn và điều chỉnh độ sáng tối, độ hội tụ, điều chỉnh theo
chiều ngang, chiều dọc.
Bước 4: Nối dây đo vào kênh CH1 và kênh CH2
Bước 5: Đặt chuyển mạch mức nhân tín hiệu vào của đầu dây đo ở mức (x1)
3.4.2. Phương pháp cân chỉnh chuẩn ở các kênh
a. Cân chỉnh chuẩn kênh CH1:
Bước 1: Lấy tín hiệu chuẩn ở CAL 1V đưa vào kênh CH1
Bước 2: Đưa tín hiệu hiển thị giữa màn hình
+ Thay đổi POSITION theo chiều ngang để chỉnh tín hiệu theo chiều ngang
+ Thay đổi POSITION của kênh CH1 theo chiều dọc để chỉnh tín hiệu theo chiều
dọc
Bước 3: Đặt chuyển mạch VOLT/DIV và TIME/DIV
ĐO LƯỜNG ĐIỆN- ĐIỆN TỬ

25