khoa luan

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (213.05 KB, 35 trang )

<b>A. MỞ ĐẦU</b>

<b>1. Mục đích và ý nghĩa của đề tài </b>

Văn học phản ánh cuộc sống của con người, là tiếng lòng của con người
hướng tới chân, thiện, mĩ. Một tác phẩm văn học có thể cung cấp cho người
đọc những hiểu biết phong phú về lịch sử địa lý, văn hóa, xã hội, phong tục
tập quán… Và quan trọng là giúp con người khám phá những vấn đề của xã
hội, những bí ẩn trong đời sống tình cảm, và tâm hồn của con người. Như vậy
văn học ngoài chức năng nhận thức ra thì văn học có tác dụng giáo dục rất
lớn.

<i>Robinson Crusoe</i> của Daniel Defoe là một tác phẩm như vậy, tác phẩm
là một câu chuyện ly kỳ về cuộc tìm kiếm, khám phá thế giới tự nhiên, nhưng
nhà văn không dừng lại ở đó mà nhà văn dồn trọng tâm vào thế giới nội tâm,
vào việc miêu tả tính cách của nhân vật và mối quan hệ của con người với
mơi trường và hồn cảnh. Tức là, nhà văn khám phá chiều sâu tâm lý của con
người.

<i>Robinson Crusoe</i> là cuốn tiểu thuyết tiêu biểu, có vai trị đặc biệt đối với
tuổi trẻ trong việc định hướng nhân sinh quan và triết lý hành động trong cuộc
sống. Tác phẩm đưa lại những bài học quí giá cho mỗi con người, mà trước
hết là biết vượt qua hoàn cảnh và vượt lên số phận. Tình yêu cuộc sống, yêu
lao động, tình thương giữa người với người là sợi dây giữ vững bình n của
xã hội và tơn cao giá trị con người.

<b>2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài </b>

<b>2.1.Giới hạn đề tài: Robinson Crusoe của Daniel Defoe và thể loại</b>
<b>tiểu thuyết giáo dục</b>

<b>2.2.Giới hạn tác phẩm: Tác phẩm Robinxon Crusoe của Daniel Defoe</b>
<b>3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới, song ở Việt nam
hiện nay vấn đề nghiên cứu tác giả và tác phẩm cịn đang rất ít nên việc
nghiên cứu đề tài này chúng tôi dựa trên những tư liệu rất ít ỏi về Daniel
Defoe.

Trong Văn học phương Tây của nhà xuất bản giáo dục, nhà nghiên cứu
Phùng Văn Tửu có viết “ Daniel Defoe là một trong những nhà văn Anh có
tiếng tăm nhất thế kỉ XVIII. Tiểu thuyết<i> Robinson Crusoe</i> của ông từ khi mới
xuất bản cho đến nay luôn luôn được độc giả yêu mến và trở thành một đóng
góp quý báu vào kho tàng văn học tiến bộ của lồi người” [tr.339]. “Ơng
được đánh giá là một trong những người sáng lập ra nền tiểu thuyết Anh và
của cả Châu Âu” [tr.343].

Cũng theo ý kiến của Phùng Văn Tửu: <i>Robinson Crusoe</i> là một tác phẩm
có tác dụng giáo dục tốt, đặc biệt đối với lứa tuổi thiếu niên. Tiểu thuyết này
bồi dưỡng cho các em tinh thần yêu lao động, kính trọng con người, rèn luyện
cho các em ý chí quyết tâm hành động, khắc phục khó khăn, kiên trì bền bỉ,
dũng cảm tự lực và biết phát huy sáng kiến” [tr.352].

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>B. NỘI DUNG</b>

<b>CHƯƠNG 1: DANIEL DEFOE VÀ THỂ LOẠI TIỂU</b>

<b>THUYẾT GIÁO DỤC</b>

<b>1.1. Daniel Defoe và những cải cách xã hội </b>
<i><b>1.1.1. Nước Anh và trào lưu triết học ánh sáng </b></i>

Khi nói đến trào lưu triết học ánh sáng là đang nói đến bước chuyển
mình quan trọng trong q trình phát triển của các nước Tây Âu nói chung và
Anh quốc nói riêng vào thế kỷ XVIII.

Các nhà triết gia, các nhà hoạt động xã hội, các nhà văn tiến bộ của thế
kỷ ấy ở hầu khắp các nước đã dấy lên một phong trào mạnh mẽ đề cao lý trí,
dùng ánh sáng của lý trí để xua tan bóng tối, soi tỏ chân lý giải phóng tư
tưởng cho mọi người, mở mang trí tuệ cho họ, tạo điều kiện cho họ tiếp xúc
với văn hóa, khoa học, kĩ thuật ánh sáng của lý trí dọi khắp vào các lĩnh vực
và trở thành thứ vũ khí chống phong kiến khá sắc bén, do đó mà xuất hiện
thuật ngữ “Ánh sáng”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Văn học phương Tây thế kỷ Ánh sáng mang những nét cơ bản đó, nhưng
do tình hình phát triển riêng ở từng nơi nên ở mỗi nước lại mang một màu sắc
khác nhau.

Ở Anh ngay từ thế kỉ XV đã trở thành điển hình cho sự tích lũy nguyên
thủy của chủ nghĩa tư bản. Cách mạng Tư sản Anh nổ ra từ giữa thế kỉ XVII
(1648), trải qua nhiều khúc quanh co, và một cuộc cách mạng khơng triệt để.
Sau khi giành được chính quyền, giai cấp Tư sản đưa đất nước tiến lên con
đường phát triển tư bản chủ nghĩa, nhưng đồng thời lại thỏa hiệp với từng lớp
phong kiến, dưới chính thể quân chủ lập hiến.

Có thể nói đỉnh cao của thế kỉ XVIII ở Anh là cuộc cách mạng kinh tế,
tạo nên bước ngoặt phát triển công nghiệp mạnh mẽ chưa từng thấy. Tuy
nhiên, mối quan hệ bóc lột tư bản chủ nghĩa cũng tăng lên, quần chúng lao
động càng bị đẩy nhanh đến tình trạng bị bần cùng hóa.

Tình hình đặc biệt đó tác động đến văn học. Tính chất chống phong kiến

vẫn chưa lu mờ trong đời sống văn học cũng như trong nhiều lĩnh vực hoạt động
tinh thần khác của đất nước, đặc biệt vào nữa đầu thế kỉ XVIII và gắn với tầng
lớp tư sản tiến bộ. Phần nhiều các tác phẩm hướng vào việc miêu tả đời sống
riêng tư với các phong tục đạo đức của nó. Các nhà văn quan niệm rằng đấy là
con đường tốt nhất tác động đến đời sống xã hội của thời đại mình.

Trong bốn mươi năm đầu thế kỉ, trên văn đàn Anh nổi lên tên tuổi của
Bôp, Xtilơ, Adixon, đặc biệt là Defoe.

Trong thế kỉ XVIII này không chỉ ở Anh mà Pháp cũng là nơi tập trung
những mâu thuẫn gay gắt nhất giữa giai cấp tư sản và chế độ phong kiến. Văn
học pháp thế kỉ này tuy nhiều hình, nhiều vẻ nhưng đều diễn ra trên những
dấu hiệu chung của thời đại. các nhà văn tuy mức độ khác nhau nhưng đều có
ý thức sử dụng ngịi bút như một thứ vũ khí để phơi bày ra ánh sáng triều đình
phong kiến mục nát, xã hội đầy rẫy những tệ nạn xấu xa, phi lý, cũng như
cuộc sống khổ cực của nhân dân. Nhiều tác phẩm vang lên ý chí đấu tranh
cho quyền tự do chính trị và quyền bình đẳng cơng dân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Trong lúc chế độ phong kiến đã bị một giai cấp tư sản giàu và mạnh tập
trung trong các thành phố lớn, nhất là thủ đơ…thì ở Đức giai cấp quý tộc
phong kiến vẫn còn giữ được đặc quyền cũ của nó. Tình hình lạc hậu ấy
Ăngghen gọi là “sự cùng khổ Đức”, chính vì đặc điểm ấy tạo nên sắc thái của
phong trào ánh sáng Đức cũng mang những nét riêng. Tính chất chống phong
kiến của văn học Đức thế kỉ này chủ yếu thể hiện ở phương diện đánh thức
tinh thần dân tộc trong nhân dân góp phần vào sự thống nhất dân tộc.

Văn học Đức thế kỉ này nổi lên với tên tuổi của Gotset, Lexing…
<i><b>1.1.2. Daniel Defoe và những cải cách xã hội </b></i>

Văn học phương Tây trước kia nói chung và văn học Anh nói riêng chưa

có một thời kì nào sôi động như trong thế kỉ XVIII. Đây là thế kỉ đánh dấu
bước chuyển mình quan trọng trong quá trình phát triển của các nước ở khu
vực ấy trên thế giới và được mang danh thế kỉ ánh sáng.

Trong giai đoạn này, trên văn đàn Anh nổi lên tên tuổi của Pop, Xtilơ,
Ađixơn, đặc biệt là Daniel Defoe.

Nói đến tên tuổi của Đifơ là nói đến một nhà văn nổi tiếng trên thế giới,
ông không những là cha đẻ của tiểu thuyết Anh hiện đại mà ơng cịn là cha đẻ
của tiểu thuyết châu Âu hiện đại nói chung.

D. Defoe sinh ở Luân Đôn vào khoảng tháng 9 năm 1660 trong một gia
đình theo Thanh Giáo. Cha ơng là Jêmfô mới đầu làm nghề sản xuất nến, sau
chuyển sang nghề bán thịt. Năm 1703 nhà văn đổi họ Fơ thành Defoe. Người
ta khơng hiểu vì lý do gì đã thúc đẩy ông thêm dấu hiệu của quý tộc Pháp vào
tên họ như vậy.

Ngay từ khi còn nhỏ Defoe đã được cha gửi đến trường dịng Xtơcơ
Niuuynhstơn, với mong muốn sau này con trở thành mục sư. Đây là trường
học của những người theo phái li khai không thừa nhận giáo lí của Giáo hội
chính thống ở Anh thời bấy giờ, điều này cũng khơng có gì là lạ bởi vì tín
ngưỡng của Jêmfơ là theo Thanh giáo.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Pháp, Ý, Đức, …

Năm 1683 ông về nước mở cửa hiệu tạp hóa, năm sau lập gia đình và
tiếp tục kinh doanh cho mãi đến lúc về già. Chính hồn cảnh sống ấy đã ảnh
hưởng đến quan điểm của ông và để lại dấu vết trong sáng tác văn học. Mặt
khác Defoe cũng tham gia tích cực các hoạt động chính trị tiến bộ của thời đại
mình, đồng thời dùng ngịi bút làm vũ khí chiến đấu. Hoạt động kinh doanh

và hoạt động chính trị quyện chặt lấy nhau tạo nên tính cách của Defoe cũng
như chi phối ngịi bút sáng tác của ông.

Trong thời gian này ông viết tập tiểu luận nhỏ (Một loại sách bìa mềm)
tấn cơng vào chế độ chính trị của vua Chales II và tập sách này mang đến cho
ơng khơng ít phiền tối về mặt chính trị.

Năm 1685, ơng tham gia cuộc nổi loạn của Công tước Monmouth (con
trai vua Chales II). Cuộc nổi loạn nhanh chóng bị dẹp tan, Công tước
Monmouth bị hành quyết, sau đó diễn ra những vụ đàn áp hết sức khốc liệt.
Defoe phải trốn tránh một thời gian dài, có ý kiến cho rằng nhà văn thay đổi
tên họ vào lúc này là để tránh các cuộc truy nã chứ không phải vào năm 1703.

Khi vua William của Orange lên ngôi khơng được sự ủng hộ của phái
Tory vì ơng này là người Hà Lan. Defoe đã viết tập tiểu luận thanh minh cho
nguồn gốc của ông vua này với nhan đề Thực sự người Anh đã sinh ra như
thế nào, tác phẩm viết về dòng máu pha trộn của người Anh, bài văn châm
biếm này đã sớm chiếm được cảm tình của nhà vua.

Năm 1688 ơng lại viết những tiểu luận khác ca ngợi chính sách của ơng
vua này, ơng trình bày trước đơng đảo quần chúng về việc nâng cao học vấn
cho phụ nữ, bảo vệ các ngư dân, làm đường sá, mở ngân hàng, học viện đặc
biệt chú ý nghiên cứu văn chương và ngôn ngữ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

ngắn nhất để tiêu diệt người biệt giáo, đã làm cho mọi người sớm nhận ra sự
nguy hiểm của tập tiểu luận này và kết quả là Defoe bị đem xiềng ở quãng
trường Luân Đôn ba ngày nhưng trái ngược với ý muốn của nhà cầm quyền,
ba hơm đó biến thành những ngày vinh quang của tác giả, quần chúng kéo
đến đông nghịt, tung hoa lên đài bêu, qng vịng nguyệt quế lên vai ơng. Tuy
nhiên chính quyền và nhà thờ Anh đã khơng nhượng bộ vì điều đó. Defoe bị

bỏ tù và phải trải qua một năm ở Newgate.

Năm 1719, khi Defoe đã 60 tuổi, ông xuất bản phần đầu của cuốn tiểu
thuyết<i> Rôbinson Crusoe. </i>

Năm 1722, ông xuất bản tập bút ký về nạn dịch hạch ở Luân Đôn. Mấy
năm cuối đời Defoe sống trong cảnh túng thiếu, bệnh tật. Ông mất ngày
26.04.1731.

Cuộc đời đầy sóng gió và thăng trầm của ơng đã ảnh hưởng trực tiếp đến
văn chương của ông.

Những cải cách xã hội của Defoe:

Giai cấp tư sản Anh ra đời và phát triển sớm. Từ thế kỉ XV, nước Anh đã
trở thành điển hình cho tích lũy ngun thủy của chủ nghĩa tư bản. Cách mạng
tư sản Anh giành thắng lợi nhưng là cuộc cách mạng không triệt để, sau khi
giành được chính quyền giai cấp tư sản đưa đất nước tiến lên con đường phát
triển tư bản chủ nghĩa nhưng đồng thời thỏa hiệp với giai cấp phong kiến. Thế
kỉ XVIII ở Anh là đỉnh cao của cách mạng kinh tế. Giai cấp tư sản Anh thời kỳ
này đã tạo nên một bước ngoặt phát triển công nghiệp mạnh mẽ chưa từng
thấy. Tất nhiên kèm theo đó, mối quan hệ bóc lột tư bản chủ nghĩa cũng tăng
lên, quần chúng lao động càng bị đẩy nhanh đến tình trạng bị bần cùng hóa.

Trong thời gian này Defoe đã viết một số tác phẩm luận bàn về chính trị,
kinh tế <i>Người Anh đúng nịi</i> (1701), đây là một tác phẩm thơ châm biếm, tác
phẩm toát lên tinh thần dân chủ chống phong kiến. Cũng trong thời gian này
ơng cịn cho xuất bản tác phẩm <i>Khảo luận về các dự án</i>, tác phẩm đề xuất
nhiều dự án cải cách tiến bộ thuộc các lĩnh vực khác nhau. Ơng trình bày
trước đơng đảo quần chúng về việc nâng cao học vấn cho phụ nữ, bảo vệ

quyền của con người, ông kêu gọi mở các ngân hàng…

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

bao giờ được ngừng nghỉ. Defoe với những tác phẩm của mình ơng đã nêu lên
những quan điểm thái độ về một xã hội phi lý. Tuy ông không gần gũi với nông
dân nhưng ông hiểu rõ cuộc sống khổ cực nghèo đói của nơng dân, ơng thơng
cảm cho những nguyện vọng của họ. Defoe không những chống nhà nước phong
kiến chuyên chế và tôn giáo mà con chống chế độ tư hữu, xem đó là nguồn gốc
của sự bất bình đẳng, ơng muốn xây dựng một xã hội mà trong đó mọi người
đều có nghĩa vụ lao động. Ý tưởng đó sau này được ơng xây dựng bằng hình
tượng nhân vật Robinson. Mặc dù ơng cũng là người đại diện cho giai cấp tư
sản, nhưng tính chất tư sản trong ông được mờ nhạt đi mà thay vào đó ơng ngã
về phía những người dân lao động, Defoe đã thể hiện một tinh thần dũng cảm,
một ý chí chiến đấu, điều này đồng nghĩa với phản ánh tư tưởng và tính chất của
nhân dân Anh lúc bấy giờ, đặc biệt là của tầng lớp dưới trong xã hội, của dân
nghèo nông thôn và thành thị muốn đứng dậy đấu tranh chống áp bức.

Tóm lại với những cải cách của mình Defoe muốn dùng ngịi bút của
mình đánh thẳng vào chế độ quân chủ chuyên chế, chuyên quyền và bạo
ngược, ngịi bút của ơng đại diện cho tiếng nói của những người thống khổ,
của giai cấp tư sản Anh thế kỉ XVIII.

<b>1.2. Robinson Crusoe và thể loại tiểu thuyết giáo dục </b>

<i>Robinson Crusoe</i> tên gọi đầy đủ của tác phẩm là cuộc đời và những
chuyện phiêu lưu kỳ lạ của Robinson Crusoe

Có những bài thơ đọc hàng trăm lần mà cứ ngỡ là mới đọc lần đầu bởi sự
hấp dẫn của nó lơi cuốn người đọc vào chốn mê cung của thế giới ngôn từ
hiện lên từng trang giấy. Có những tác phẩm văn chương đọc đi đọc lại không
thấy chán, càng đọc càng thấy hay, càng thấm thía, có những nhân vật văn

học đi vào tâm hồn con người rồi ở lại mãi, trở thành thế giới riêng một phần
sống động của tâm hồn con người. Một số tác phẩm sau khi đọc con người có
những nhận thức đúng đắn về cuộc sống, về hiện thực khách quan. Ta thử đặt
câu hỏi “ tại sao lại có một số tác phẩm làm được như vậy”? Đó là vì tác
phẩm đã đưa lại những giá trị cho người thưởng thức và cảm nhận.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

bất chấp sóng to gió lớn và bao nỗi gian hiểm khác. Chàng xuống tàu ở Hơn,
theo bạn đi Ln Đơn. Cuộc hành trình khơng trót lọt tàu bị đắm ở Yacmao.
Tai họa ấy khơng làm chàng nhụt chí, cha mẹ khóc lóc bạn bè can ngăn đều
khơng lay chuyển được quyết tâm của chàng. Chàng làm quen với một viên
thuyền trưởng buôn rồi đi đến Ghinê. Chuyến đầu tiên thuận buồm xi gió,
chuyến thứ hai gặp cướp biển. Robinson bị bắt làm nô lệ ở Xalê, hai năm sau
trốn thoát sang Brazin lập trại trồng trọt. Chàng vẫn không hề nao núng, bốn
năm sau lại nghe mấy người bạn rũ rê xuống tàu đi Ghinê định thực hiện một
chuyến buôn bán, đổi chát lớn. Chuyến đi của chàng được thực hiện nhưng
không may trên đường đi tàu gặp bão mất phương hướng rồi bị đắm. Các thủy
thủ trên tàu chết hết cịn một mình Robinson sống sót dạt vào đảo hoang.
Chàng một mình trơ trọi một mình giữa chốn hoang vu không dấu chân
người, chàng không hề nản lòng thất vọng. Sau khi vớt vát trong chiếc tàu
đắm lập lờ trên mặt nước tất cả những gì cịn có thể dùng được, từ bao lúa mì
đến ít thực phẩm, từ mấy khẩu súng bao đạn ghém đến hòm đồ nghề thợ mộc
dùng để sữa chữa trên tàu, chàng lên đảo dựng lều dưới chân đồi che nắng che
mưa, rào dậu chổ ở chống các thú dữ. Chàng săn bắt kiếm ăn, rồi tiến tới chăn
nuôi, trồng trọt, một tay làm đủ các nghề nên chỉ sau một thời gian cuộc sống
của chàng không những được ổn định mà ngày càng đầy đủ hơn, tuy quanh
quẩn chỉ có con chó và con vẹt làm bạn nhưng có lúc Robinson cảm thấy sung
sướng khi nhìn thấy tất cả cơ ngơi do chính bàn tay mình làm nên.

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<i>Robinson Crusoe</i> với sự đóng góp về thể loại tiểu thuyết giáo dục

Robinson trên đảo hoang là hình ảnh một con người có nghị lực lớn lao, có
tinh thần dũng cảm có sức mạnh và khả năng lao động chiến thắng thiên nhiên.
Để viết tiểu thuyết này Defoe đã dựa vào một sự kiện có thật đó là năm 1705
thủy thủ Xenkiêc bị lạc vào đảo hoang Gioăng Phecnandet ở ngồi khơi biển
Chilê, một hịn đảo xưa nay chưa từng có dấu chân người. Đến năm 1709 may
mắn có thuyền trưởng Rơgiơ, một nhà hàng hải dũng cảm từng đi vịng quanh
thế giới giải thốt được cho Xenkiêc, trong lúc người thủy thủ bất hạnh đó hầu
như đã trở về với trạng thái hoang dã. Nhưng nếu như trong câu chuyện thật,
Xenkiêc bị thiên nhiên khuất phục thì trong tiểu thuyết của Defoe, Robinson đã
khuất phục được thiên nhiên. Khơng thể cho rằng hình ảnh của Robinson vật lộn
với thiên nhiên trên đảo chính là hình ảnh tự thuật của chính Đifơ sống cơ đơn,
ln ln bị kẻ thù rình rập trong xã hội tư sản quý tộc Anh cũng không thể cho
rằng tác giả muốn dựng Robinson thành một nhân vật đáp ứng yêu cầu của giai
cấp tư sản thời đại ơng địi hỏi phải phát huy mọi nghị lực và khả năng của cá
nhân để làm giàu. Robinson là một mẫu người lý tưởng có ý nghĩa, có bao qt
lớn: sức mạnh và trí tuệ con người có khả năng làm thay đổi bộ mặt tự nhiên bắt
tự nhiên phục vụ cho cuộc sống của mình. Robinson có những khía cạnh đứng
cao hơn giai cấp tư sản ngay cả trong thời kì giai cấp tư sản đi lên có nhiều nét
tiến bộ, Robinson của Defoe có tinh thần nhân đạo sẵn sàng hy sinh cứu giúp
người khác, chàng có thế giới quan tiến bộ (đây là sự ảnh hưởng triết học duy
vật<i>). Robinson Crusoe</i> là một cuốn tiểu thuyết tốt đặc biệt đối với lứa tuổi thiếu
niên. Tác phẩm không những là lời ca ngợi sức mạnh của con người trong cuộc
đấu tranh với thiên nhiên mà cịn ca ngợi tình u thương lao động.

Cuộc đời là một chuỗi dài những bước thăng trầm nhưng bằng chính
nghị lực mà đặc biệt bằng sự nổ lực và tài năng của mình Daniel Defoe đã xây
dựng cho mình một con đường đi riêng, và cho ra đời hàng loạt tác phẩm có
giá trị. Với sự ra đời của tiểu thuyết <i>Robinson Crusoe</i> thì ơng đã có những

đóng góp quan trọng vào kho tàng văn học thế giới về thể loại tiểu thuyết. Là
người khơi nguồn cho thể loại tiểu thuyết hiện đại ở Anh nói riêng và Châu
Âu nói chung, mà đặc biệt là thể loại tiểu thuyết phiêu lưu nói riêng và thể
loại tiểu thuyết giáo dục nói chung.

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

hoàn cảnh khơng may mắn nhưng chính hồn cảnh đó khơng làm chàng nao
núng mà ngược lại chàng quyết định ra đi chuyến nữa. Với chuyến đi thứ hai
này Robinson đã rơi vào một cảnh ngộ hết sức trớ trêu, thuyền của chàng gặp
cướp biển, tưởng chừng như khơng thể thốt nổi, cuối cùng chàng bị bắt làm
nô lệ ở Xalê. Mặc dầu sự đối xử của họ đối với chàng “ khơng đến nỗi khủng
khiếp” như trước đó chàng tưởng song “từ thương gia thành nơ lệ, nhấn chìm
tơi trong thất vọng” [1;tr.10]. Đối với một người ưa phiêu lưu mạo hiểm như
chàng Robinson thì sự thất vọng này khơng làm chàng tuyệt vọng, với đôi
chân không biết ngừng nghỉ trên bước hành trình đi chinh phục miền đất hứa
thì sau hai năm bị bắt làm nơ lệ, chàng đã tìm cách trốn thốt sang Brazin lập
trại trồng trọt. Với ngịi bút không bao giờ biết mệt mỏi, Defoe đã tiếp tục để
cho chàng Robinson “ngụp lặn” trong “bể bơi” của cuộc sống. Lần này chàng
xuống tàu đi Ghinê định thực hiện một chuyến buôn bán, đổi chác lớn. Một
lần nữa, số phận không may mắn đến với Robinson, tàu của chàng gặp bão,
mất phương hướng rồi bị đắm, cơn bão đã hất mỗi người đi mỗi nẻo, nhưng
chính số phận khơng may mắn đó, đã cho chàng tiếp cận với hịn đảo, “dù bơi
rất khá cũng chịu khơng nhoai được lên thở, cho đến khi sóng cuốn trơi vào
đất liền và để tơi sống dở, chết dở ở đó” [1;tr.17]. Nơi chàng dạt vào là một
hịn đảo hoang vu khơng có một dấu chân người. Từ đây Robinson bắt đầu
một cuộc sống mới với một hoàn cảnh hết sức khốn cùng mà với một người
bình thường khó có thể sống sót và vượt qua nhưng Robinson với nghị lực phi
thường, chàng đã tìm mọi cách để biến cái chưa có thành cái có nhằm phục vụ
cho cuộc sống của mình trên đảo hoang.

<b>2.2. Những bài học </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

phúc của cuộc đời mang lại. Cũng như Robinson sau khi đã lạc vào đảo
hoang, cảm giác đầu tiên là chàng cảm thấy thật hạnh phúc là chàng vẫn còn
sống sót. Những ngày tiếp theo là những ngày với bao khó khăn chồng chất
nhưng cảnh ngộ gian nan đó khơng khuất phục được Robinson. Vừa đặt chân
lên đảo, chàng bắt tay ngay vào cuộc chiến đấu quyết liệt với hoàn cảnh,
không một khoảnh khắc nào để cho ý nghĩ tuyệt vọng đen tối len lõi vào tâm
hồn mình. Đơn độc một thân trước thiên nhiên hoang vu nhiều khi phải đương
đầu với những khó khăn tưởng chừng như khơng thể khắc phục được nhưng
Robinson đã vượt qua tất cả để quay trở lại với mảnh đất mà chàng đã sinh ra.
Hình ảnh của Robinson trên đảo hoang là hình ảnh một con người có
nghị lực lớn lao biết vượt qua mọi khó khăn để vươn lên.

Sự trớ trêu của hồn cảnh đã đẩy chàng đến một hịn đảo hết sức hoang
vu, xa với cuộc sống của loài người, tưởng rằng biển khơi bao la đã cướp đi
sinh mạng của chàng nhưng rồi đã cứu vớt chàng, giờ đây khi dạt vào hịn đảo
khơng có một dấu chân người tưởng rằng số phận của chàng sẽ chấm hết tại
đây, nhưng thật bất ngờ, dù hịn đảo có hoang vu đến đâu, hồn cảnh có khó
khăn đến đâu, từ cái chết đã nảy sinh sự sống, bằng nghị lực phi thường của
mình Robinson đã từ từ khắc phục được những khó khăn mà có lúc tưởng
chừng như chàng đã bng xi.

Việc đầu tiên là chàng tìm kiếm những cái gì cịn sót lại trên con tàu bị
đắm mà có thể giúp ích cho chàng vào lúc này và chàng đã tìm thấy một số
dụng cụ cịn lại cần thiết như: búa, rìu, đá mài, đinh, thanh sắt, súng đạn…và
cả con chó người bạn cùng chia sẽ vui buồn trên đảo với chàng. Với những
vật dụng này Robinson đã bắt đầu xây dựng một cuộc sống mới “ở một hòn
đảo trơ vơ giữa biển cả, khơng nhìn ra một khu đất liền nào trừ mõm đá xa

xơi. Hơn nữa hịn đảo giam tơi đầy khơ cằn và khơng có dân cư” [1;tr.21].

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

Việc làm hàng rào cũng đầy sáng tạo và nghệ thuật, “hàng rào có hai lớp hình
vịng cung, cắm xuống đất thật vững chắc như tru cột, phía đầu cột thật nhọn
cao hơn mặt đất năm bộ rưỡi và cách nhau chừng sáu tấc, hàng nọ đến hàng
kia”. “Cơng trình vững chắc đến độ khơng một vật, một người nào có thể vượt
qua nổi” [1;tr.27]. Robinson Crusoe cố gắng xây dựng ngơi nhà của mình thật
khang trang, sạch sẽ và ngăn nắp, đây chính là biểu hiện cuộc sống văn minh
của con người. Những việc làm này đã giúp Robinson từ việc không biết làm
một cái gì để từ đó chàng biết tự tay tạo dựng cuộc sống cho mình, đây chính
là việc giúp con người biết phát huy sáng kiến để tự cứu lấy bản thân mình.

Robinson khơng chỉ hồn thiện sự thiếu thốn về mặt vật chất mà cả tinh
thần cũng được chàng tạo ra cùng với những gì tạo hóa đã có, Robinson đã
xây trại để nghỉ vào mùa hè đồng thời chàng vạch lên những chương trình đã
định trước “chia thời gian làm việc, đi rong, ngủ và thư giản, buổi sáng tơi đi
săn, hai hay ba tiếng, sau đó tơi làm việc đến 11 giờ và sau đó là ăn những gì
mà tạo hóa và tơi đã tạo nên. Rồi tôi bắt tay làm việc vào buổi chiều [1;tr.34].
Ngày lại ngày với khơng gian đó hồn cảnh và cơng việc cứ như vậy tưởng
chàng sẽ buồn chán, tuyệt vọng nhưng không, Robinson với tinh thần yêu lao
động với một ý chí kiên trì bền bỉ, chàng đã dần dần thu hẹp được những khó
khăn trên đảo.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

mệt mỏi chống lại thiên nhiên, khắc phục hoàn cảnh để làm cho cuộc sống
của mình ngày một cải thiện hơn.

Do hạn hán cùng với chim chóc phá hoại vụ đầu tiên do bị mất mùa,
nhưng chàng khơng sờn lịng bắt tay làm vụ khác cứ như thế cho đến khi
“vt ve cái bánh mì đầu tiên” do tự tay mình làm ra “tơi quyết chí khơng bao
giờ chán nản trước bất cứ cơng việc gì” và chàn quyết chí làm cho kỳ xong

mới thôi. Đặc biệt với việc tạo ra ánh sáng vào ban đêm để có thể thức làm
việc khuya hơn, việc làm này đã thể hiện một tâm hồn luôn luôn hướng về
ánh sáng, không chấp nhận ánh tối của màng đêm cũng như việc chàng tạo ra
lịch và viết nhật ký cũng thể hiện được ý thức về sự tồn tại của mình. Điều
này thể hiên Robinson là một con người có đầu óc rất sáng tạo để cải thiện sự
thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần nhằm phục vụ cho cuộc sống.

Robinson không chỉ dừng lại ở đó mà trong những ngày đẹp trời chàng
còn đi dạo, và thăm thú trên đảo cùng với việc chàng tự may quần áo cho
mình, thứ nhất là để đảm bảo sức khỏe, chống lại cái nắng ở miền nhiệt đới
nhưng chính những hành động này đã góp phần ý thức vai trị con người của
mình đó là việc ăn mặc đẹp và giải trí cũng như vấn đề sức khỏe, đây là một
việc rất cần thiết để chàng có thể tồn tại được trên đảo.

Hình ảnh Robinson trên đảo cịn là hình ảnh một con người dũng cảm
với ý chí quyết tâm cao. Chàng khơng chỉ dừng lại trên hịn đảo của mình mà
ln thích khám phá ra xung quanh, đã có lúc đứng bên vực của cái chết
nhưng bằng kinh nghiệm của bản thân chàng đã dũng cảm vượt qua “tơi tự
coi mình là người đã chết vì tơi biết hịn đảo có hai luồng nước bao quanh và
vì vậy khoảng vài hải lý nữa thôi là chúng gặp nhau. Tôi biết không cách nào
thốt nạn và khơng một hy vọng sống cịn” [1;tr.79].

Với những cơng việc mà chàng đã hồn thành trên đảo có thể nói là một
cuộc chiến đầy khó khăn và thử thách đối với thiên nhiên để khẳng định sự
tồn tại của mình, từ hiện thực của cuộc sống và nhu cầu cơ bản của con người
đã giúp chàng có những kinh nghiệm q báu về cuộc sống, chính những kinh
nghiệm này đã giúp chàng chống chọi lại với thiên nhiên, với hoàn cảnh thiếu
thốn mà chàng đang gặp phải ở trên đảo.

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

những khó khăn để vươn lên trong cuộc sống và là một hình ảnh đẹp trong lao

động đã để lại cho nhân loại ý chí, nghị lực, kiên trì, bền bỉ và đặc biệt phải có
tinh thần u lao động. Hồn cảnh đã đẩy chàng vào một hồn cảnh hết sức
khó khăn, những sống gió trên biển cả, những lần bị cướp bắt làm tù binh,
phải đối diện với sự sống và cái chết… điều đó đã giúp chàng hiểu được bản
chất của cuộc sống là sự đấu tranh để chống lại khơng những là bão táp của tự
nhiên mà cịn là bão táp của số phận và những khó khăn từ chính bản thân con
người gây ra như cướp bốc, giết nhau để dành giật của cải, địa vị… nhưng
bên cạnh đó cũng gặp nhiều điều thú vị đó là con người thú vị như vị Thuyền
trưởng lần dầu tiên cho chàng lên tàu, người thuyền trưởng tàu Tây Ban Nha,
bé Xuri, đã để lại trong chàng những tình cảm hết sức tốt đẹp. Chính từ thực
tế cuộc sống đó đã giúp chàng có những kinh nghiệm và bài học trong lao
động, trong thực tiển của đời sống.

Tóm lại với nghị lực và trí tuệ, tinh thần dũng cảm và bằng chính khả
năng lao động của mình Robinson đã chiến thắng thiên nhiên, làm thay đổi bộ
mặt của thiên nhiên và điều quan trọng là bắt thiên nhiên phục vụ cho cuộc
sống của mình. Cũng chính nhờ niềm tin vào bản thân và vào cuộc sống tươi
đẹp này Robinson đã chiến thắng mọi khó khăn trở ngại để vượt qua thử
thách của cuộc sống.

<b>2.3. Giá trị lao động và tình yêu thương </b>
<b>Giá trị lao động </b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

chân người chỉ có con chó và con vẹt làm bạn, trong những năm cuối cùng
sống trên đảo có thêm Thứ Sáu, Robinson cùng những người bạn của mình đã
không ngừng lao động, chàng đã cố gắng tạo dựng cho mình một cuộc sống
xứng đáng là một cuộc sống của con người. sau khi lạc vào đảo hoang thì
chàng bắt tay làm nhà, tiến hành chăn nuôi, trồng trọt và tạo ra những đồ dùng
trong nhà những thứ rất cần thiết đối với chàng trên đảo cũng như nhu cầu
cuộc sống của con người. Chính lao động đã giúp chàng tồn tại được trên đảo

cũng như giúp chàng vượt qua mọi khó khăn trên đảo. Thử hỏi khi bị lạc vào
đảo hoang mà chàng không biết tự lao động kiếm sống hay chỉ là lao động thô
sơ (săn bắt hái lượm) liệu chàng có thể tồn tại được hai tám năm trên đảo
không? Chàng đã thấy được tầm quan trọng của việc tự lao động, tự làm ra
của cải để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống của mình là rất quan trọng,đó là
việc chàng biết làm ra dụng cụ để dự trữ cho những lúc hết, rồi chàng tiến
hành ni dê phịng cho những lúc khơng có thuốc súng …để đảm bảo cuộc
sống của mình thì Robinson lao động khơng biết mệt mỏi và cũng chỉ có lao
động mới có thể giúp chàng chống lại thiên nhiên cũng như ni sống bản
thân mình trên đảo hoang khơng có dấu chân người.

<b>Tình yêu thương </b>

Robinson trở về tổ quốc sau hai tám năm hai tháng mười chín ngày,
chàng đã phải sống một cuộc sống lạc lõng trên đảo xa vời tiếng nói của lồi
người cho mãi tới khi có sự xuất hiện của Thứ Sáu thì cũng đã lấy đi của
chàng hai lăm năm trên đảo. Nếu như trong câu chuyện có thật về thủy thủ
Xenkiếc bị lạc vào đảo hoang ở ngoài khơi biển Chilê, trong lúc người thủy
thủ bất hạnh đó hầu như đã trở về với trạng thái hoang dã, tuy không chết
nhưng anh ta sống lay lứt bị thiên nhiên khuất phục còn Robinson thì ngược
lại. Tại sao Robinson sống đến hơn hai tám năm trên đảo lại không bị cuộc
sống hoang dã làm tha hóa như thủy thủ Xenkiếc? Một trong những lý do
chính có lẽ là do chàng có một tâm hồn phong phú giàu tình yêu thương.

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

trại… một hình ảnh rất cảm động trong tác phẩm là lúc Robinson bị một cơn
sốt rét đe dọa chàng đã ơm con chó vào lịng để nó có thể sưởi ấm cho chàng.
Khơng chỉ với con chó – người bạn của chàng mà chàng cịn ni vẹt để bầu
bạn mà cịn dạy nó nói tiếng người. Khi “chàng có nuôi một con dê cái nhỏ đã
từ lâu hy vọng thuần hóa được nó để bắt thêm dê đực nhưng làm được việc ấy
chắc con dê con này đã già mất rồi. Tôi không đủ can đảm để giết thịt nó và

cứ để cho nó chết già thơi” [1;tr.83,84]. Điều này chứng tỏ Robinson đã có ý
thức trong việc bảo vệ động vật nhằm làm cho cuộc sống góp phần phong phú
hơn trong một lần săn thú khác chàng bắn chết một con dê mẹ và chàng đem
con dê con về ni nhưng nó chẳng chịu ăn uống gì cả và cuối cùng thì bị
chết chàng cảm thấy ân hận và hơm đó chàng ăn khơng ngon.

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19>

của mình.

Như vậy với trái tim đầy yêu thương, Robinson không những làm người
gần gũi người hơn mà bằng chính tình u của mình đã giúp chàng sống sót
và trở về sau hai tám năm.

<b>2.4. Quan niệm nghệ thuật về con người </b>

Trên đời này ngoài con người ra cịn có hai điều rất khó hiểu và khó hiểu
đúng đó là tình u và văn học. Có ai dám nói rằng mình hiểu hết được tình
u và cũng có ai dám nói rằng mình định nghĩa được văn học? Văn học cũng
như tình u vậy có rất nhiều màu sắc. chính vì thế nó khơng phải là những
vật thể bất dịch có thể nắm bắt bằng tay, ngửi bằng mũi hay nhìn bằng mắt
được mà xưa kia Gorky đã từng nói “Văn học là nhân học” tức là nghệ thuật
miêu tả, biểu hiện con người, không đơn thuần chỉ là cái con người sinh học
với đầy đủ chân tay, mắt mũi, tim, gan… mà đó là những con người với cuộc
sống tinh thần phong phú và đa dạng của họ. Học văn là để hiểu sâu hơn về
tâm hồn con người và đồng thời cũng là để học cách làm người. Hai chữ
“nhân học” có một hàm nghĩa hết sức phong phú, tất cả những gì liên quan
đến con người thuộc về con người điều nằm trong phạm vi biểu hiện của văn
học. Từ các mặt xã hội đến các thuộc tính tự nhiên, từ hữu thức đến vô thức,
từ dã man đến văn minh, từ tội ác đến đạo đức, từ quá khứ đến tương lai, từ
thất vọng đến hy vọng, hể thuộc về con người thì văn học biểu hiện. sự phong
phú đó là cội nguồn cho quan niệm đa dạng về con người trong văn học. Quan

niệm nghệ thuật về con người chính là sự lý giải, cách nghĩa, biện pháp hình
thức thể hiện con người trong văn học, tạo nên giá trị nghệ thuật và thẩm mĩ
cho các hình tượng nhân vật trong đó. Trong văn học quan niệm nghệ thuật về
con người thường chi phối cách xây dựng nhân vật của nhà. Muốn có được
tính cách nổi bật, nhà văn cần phải có sự kết hợp hài hịa giữa cái nhìn sâu sắc
đối với cuộc sống con người và các thủ pháp nghệ thuật độc đáo phù hợp. Với
Defoe từ cách nhìn con người phân đôi, con người tư sản và con người lao
động, vừa thống nhất vừa đối lập, nhà văn đã sử dụng triệt để nghệ thuật đối
lập và thủ pháp hiện thực để khắc họa đậm nét tính cách nhân vật.

</div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

ở những chi tiết cụ thể. Tùy theo từng đối tượng và mục đích khác nhau mà
mỗi nhà văn có cách thức riêng của mình.

Trong tiểu thuyết<i> Robinson Crusoe </i>nghệ thuật này được Defoe sử dụng
rất thành công và đem lại cho nhân vật sự sinh động và sâu sắc rất đặc biệt.
Tính cách phân đôi của Robinson là sự thống nhất của tầng lớp trung gian, nó
thể hiện trong thế giớ quan của Robinson, đó là sự giằng co giữa thanh giáo
và ảnh hưởng của triết học duy vật. Vừa đặt chân lên đảo ít lâu, chàng đang lo
lắng khơng biết rồi đây phải sinh sống thế nào bằng cách gì, bổng nhìn thấy
dưới đất ở trước cửa lều lơ thơ mọc vài mầm mạ. Ngày tháng trơi qua lúc
chín đếm được hơn mười bơng. Chàng ngạc nhiên vơ cùng nghĩ có lẽ, “trời
thương nên bỗng dưng sinh ra lúa mì để ni sống mình trên đảo hoang”.
Nhưng chàng nhớ ra ngày trước kia có lần giũ một bao gai đựng thóc cho gà
vịt ăn dưới tàu ở trên mảnh đất vì tưởng lúa trong bao đa bị chuột nhằn hết chỉ
còn lại tồn trấu. Thế là chàng hiểu ra “chẳng có phép lạ gì xảy ra trong
truyện này cả [1;tr.39]. Vào năm thứ mười tám sống trên đảo, chàng phát hiện
thấy những dấu chân trên bãi cát chàng kinh hoàng như bị sét đánh, tưởng đâu
“ma quỷ hiện hình” [1;tr.90]. Những ý nghĩ mê tín ấy thống qua rồi chàng
tỉnh táo phân tích tình hình, đốn có người lạ xuất hiện trên đảo, liền vội về
nhà cũng cố chổ ở và chuẩn bị vũ khí. Hay, sau khi chàng và thuyền thốt

khỏi luồng nước mạnh để trở lên bờ thì vừa tới nơi “tôi quỳ xuống để tạ ơn
trời đã cứu giúp [1;tr.81].

Sự đối lập trong tính cách phân đơi của Robinson còn được thể hiện một
bên là thế giới tư sản, môi trường của Robinson trước khi lạc vào đảo hoang và
sau khi chàng thoát nạn trở về. Một bên là hịn đảo vắng vẻ, chỉ có Robinson với
thiên nhiên, nơi đó chưa bị quan hệ tư bản chủ nghĩa xâm nhập mà cũng chưa có
dấu vết của đời sống xã hội. Khi chàng tìm thấy những đồng tiền vàng trong
ngăn kéo của viên thuyền trưởng trên chiếc tàu đắm cũng chính là lúc một
Robinson khác xuất hiện nhưng Robinson trước kia vẫn còn tồn tại dai dẳng.
Chàng đã giữ cẩn thận những đồng tiền vàng “vô dụng” ấy suốt hai mươi chín
năm cho tới ngày quay trở về xã hội nước Anh nơi chúng được trọng vọng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

Robinson cũng như việc phát triển tính cách của chàng. Defoe đã đặt nhân vật
của mình vào một hồn cảnh trớ trêu với những thử thách lớn, chính điều này
cho thấy được vai trò của con người trong việc cải tạo thế giới tự nhiên.
Chàng Robinson đứng giữa trời đất bao la, một mình lang thang trên đảo
hoang không một dấu chân người, để tồn tại được không phải điều dễ dàng.
Robinson đã rơi vào thất vọng và chàng gọi hịn đảo mà mình đang sống là
đảo “thất vọng” “tơi suốt ngày phiền muộn trong hồn cảnh bi đát, không
lương thực, không nơi ẩn náu, không áo quần khơng vũ khí, khơng có mảy
may hy vọng nhận được sự cứu giúp, chờ đợi chính mình làm mồi cho thú dữ,
nạn nhân của kẻ ác hoặc bị cái đói hành hạ, chỉ nhìn thấy, nói cho gọn là hình
ảnh cái chết đang ở phía trước” [1;tr.31]. Đã có lúc như vậy nhưng chàng
Robinson đã không để cho sự sống tuột khỏi tay mình. Thoạt đầu chàng kiếm
ăn bằng cách hái quả, săn bắn, bắt cá, bắt thú rừng đây là những dạng thực
phẩm có sẵn sau đó chàng thuần dưỡng dê rừng tiến hành chăn nuôi và trồng
trọt. sống trên đảo thiếu thốn cả vật chất lẩn tinh thần nhưng chàng đã chiến
đấu với số phận để sinh tồn, chàng ln cố gắng hết sức để hồn thiện đây
cũng là một trong những tiêu chí mĩ học mà con người ai cũng muốn đạt

được.

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

ra lịch cũng như việc viết nhật ký. Việc làm này có ý nghĩa gì? Đây là một
hành động nhằm chống lại sự lãng quên của con người trong chiều dài của
thời gian, ý thức về thời gian cũng chính là ý thức về sự tồn tại về sự sống của
con người.

Tất cả những hành động và việc làm của chàng Robinson không những
thể hiện ý thức cá nhân của chàng mà còn thể hiện chiều sâu của sự khám phá
con người.

Tiểu kết:

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>CHƯƠNG 3: NHỮNG ĐẶC TRƯNG VỀ CỐT</b>

<b>TRUYỆN VÀ NGHỆ THUẬT </b>

<b>3.1. Không – thời gian nghệ thuật </b>
<b>Không gian nghệ thuật trong tác phẩm </b>

Không gian nghệ thuật là hình thức tồn tại của thế giới nghệ thuật. Nếu
như mọi vật trong thế giới đều tồn tại trong không gian ba chiều, cao, rộng, xa
và chiều thời gian thì khơng có hình tượng nghệ thuật nào khơng có khơng
gian, khơng có nhân vật nào khơng có một nền cảnh nào đó. Khơng gian nghệ
thuật có điểm đặc biệt, bản thân người kể chuyện hay người trữ tình cũng
nhìn sự vật trong khoảng cách, góc nhìn nhất định, tức là khơng gian. Người
ta nói khơng gian nghệ thuật tức là không gian topos, là không gian cảm giác
của không gian nội cảm nằm trong phạm vi trên, dưới, trước, sau, xa, gần, đối
với người cảm giác.

Không gian nghệ thuật là sản phẩm sáng tạo của nghệ sỹ nhằm biểu hiện

con người và thể hiện một quan niệm nhất định về cuộc sống, do đó khơng thể
quy nó về sự phản ánh giản đơn, khơng gian địa lý hay không gian vật lý, vật
chất.

Không gian là môi trường bộc lộ của nhân vật, nhân vật chỉ hoạt động,
tự bộc lộ trong khơng gian của nó. Mỗi khơng gian cho phép được bộc lộ một
phương diện của con người. Do vậy, các nhà văn muốn thể hiện một quan
niệm nhất định về con người đều phải tạo ra một khơng gian thích hợp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24></div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

với đảo hoang hình ảnh Robinson được tác giả miêu tả thông qua từng khám
phá của chàng đối với hịn đảo mà mình đang sống thì khơng gian được nội
tâm hóa. Cuộc phiêu lưu của chàng ít nhiều mang tính chất nội tâm, cuộc
phiêu lưu về mặt tâm hồn.

Không gian thiên nhiên trong tác phẩm này được tác giả thể hiện là một
khơng gian hoang sợ khơng có bóng dáng con người, đồng thời cũng là khơng
gian thiên nhiên tươi đẹp và thơ mộng – đây cũng chính là yếu tố trung tâm
trong tác phẩm này và chính là môi trường để thử thách chàng Robinson,
cũng là nơi thể hiện khả năng cũng như sức mạnh của chàng.

Thời gian nghệ thuật trong tác phẩm.

Đối với con người, ý niệm thời gian đến muộn hơn ý niệm không gian
rất nhiều, khơng gian có thể được cảm nhận bằng thị giác, còn thời gian phải
được so sánh, liên hệ, tưởng tượng mới cảm thấy được. Thời gian nghệ thuật
chính là thời gian mà ta có thể thể nghiệm được trong tác phẩm nghệ thuật với
tính liên tục và độ dài của nó, với nhịp độ nhanh hay chậm, với các chiều dài
thời gian hiện tại, quá khứ hay tương lai, thời gian nghệ thuật là thời gian
được sáng tạo ra nên mang tính chủ quan gắn với thời gian tâm lí, nó có thể
kéo dài hay rút ngắn thời gian thực tế, có thể đảo ngược hay vượt tới tương lai

và có thể dừng lại. Có thể nói thời gian nghệ thuật là sản phẩm sáng tạo của
tác giả bằng các phương tiện nghệ thuật nhằm làm cho người thưởng thức
cảm nhận được, hoặc hồi hộp đợi chờ, hoặc thanh thản vơ tư, hoặc đắm chìm
vào q khứ…

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

Việc tác giả tả thời gian cụ thể tạo cảm giác như thật đối với một câu chuyện
hư cấu, thời gian trong tác phẩm có lúc được tác giả tả rất tỉ mỉ, chi tiết lúc này
thời gian như dừng lại. Kể từ ngày một tháng mười năm 1659 cho đến khi có sự
xuất hiện của Thứ Sáu thì hầu như ngày nào tác giả cũng để cho Robinson ghi lại
chi tiết công việc cụ thể của từng ngày. Thời gian lúc này như ngưng trệ lại, điều
này cũng chứng tỏ thời gian Robinson sống trên đảo như được giãn nở ra trì trệ
hơn. Nhưng từ khi có sự xuất hiện của Thứ Sáu thì thời gian khơng được tác giả
miêu tả chi tiết mà được tác giả khái quát hơn, cho thấy rằng cuộc sống của chàng
đang vui và thời gian sống trên đảo cũng đang được rút ngắn dần.

Song song với trục thời gian tuyến tính là thời gian tâm trạng tức thời
gian nội tâm của nhân vật. Robinson ln có ý thức về thời gian, thời gian
được tác giả nhắc đi nhắc lại nhiều lần thông qua suy nghĩ của nhân vật chủ
yếu là làm một cơng việc gì thì mất bao nhiêu thời gian. Chàng vào rừng chặt
gỗ về làm cọc rào chổ ở để chống thú dữ, mỗi cọc phải bỏ sức ra một ngày,
hàng rào làm gần năm ngày, bốn mươi ngày mới xong tấm ván dùng làm mặt
bàn, hai tháng mới xong mấy cái vại …Chính những điều này đã chứng minh
được robinson đã rất coi trọng thời gian, vừa chứng tỏ sự hiện diện của chàng
là minh chứng cho những thành công trong cuộc chiến chống lại thời gian.

Với việc miêu tả không gian và thời gian Defoe đã cho người đọc thấy
được tầm quan trọng của thời gian cũng như khơng gian mà mình sống nó có
ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống.

<b>3.2. Cốt truyện - sự sâu chuổi cốt truyện chặt</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

Tác phẩm <i>Robinson Crusoe</i> cũng không nằm ngồi cấu trúc đó. Tác
phẩm vừa là câu chuyện “những cuộc phiêu lưu kì lạ” vừa là lịch sử hình
thành nhân cách của một cá nhân, bản lĩnh của một con người. Cho nên cốt
truyện của tác phẩm thuộc loại cốt truyện đơn tuyến, hệ thống sự kiện được
tác giả kể lại một cách gọn gàng, đơn giản về số lượng chủ yếu tập trung vào
một giai đoạn của cuộc đời Robinson cụ thể gần năm năm phiêu dạt đó đây để
kinh doanh và hơn hai tám năm sống trên đảo hoang với sự thay đổi của tính
cách Robinson. Các sự kiện trong tác phẩm được sắp xếp theo trật tự tuyến
tính thời gian tức là sự việc nào xảy ra trước thì tác giả kể trước, chuyên gì
xảy ra sau thì kể sau. Với cốt truyện như vậy, người đọc có thể tiếp nhận một
cách dễ dàng đồng thời tác giả cũng nắm bắt được diễn biến câu chuyện một
cách mau lẹ hơn. <i>Robinson Crusoe</i> là câu chuyện về chính cuộc đời của chàng
Robinson đã trải nghiệm, cuộc đời của Robinson được tác giả dẫn dắt qua
nhiều biến cố khác nhau. Bắt dầu khi chàng bỏ trốn xuống tàu, kể từ đây
chàng bắt đầu cuộc đời lang bạt đó đây, chàng theo bạn đi Luân Đôn không
may tàu bị đắm song vẫn khơng thể nào làm nhụt chí của chàng sau đó chàng
lại tiếp tục ra đi. Khơng may gặp cướp biển chàng bị bắt làm tù binh giải về
Sale . Từ một thương gia trở thành một nô lệ. Sau đó trốn thốt sang Brazin
và lại tiếp tục những chuyến buôn bán đổi chác lớn cho đến khi tàu gặp bão,
các thủy thủ chết còn chàng dạt vào đảo hoang. Ngày chàng dạt vào đảo
hoang có thể xem là mốc ranh giới đánh dấu bước ngoặt trong cuộc đời lẫn
tính cách của Robinson.

Trước khi lạc vào đảo hoang Robinson là mẫu người tiêu biểu đại diện
cho tầng lớp trung lưu ở Anh vào thế kỉ XVIII, nhưng khi lạc vào đảo hoang
thì hình ảnh Robinson cá nhân tư sản nhường chổ cho một Robinson đại diện
cho tiếng nói và nguyện vọng của nhân dân lao động.

Các sự kiện trong tác phẩm được sắp xếp theo trình tự phát triển, điều

này đã làm cho cốt truyện càng chặt chẽ hơn, nó được kể theo dịng tâm trạng,
mạch cảm xúc của tinh thần người trong cuộc tức là câu chuyện của chính họ
khơng những làm cho câu chuyện chặt chẽ hơn mà còn tăng thêm độ tin cậy
cho câu chuyện.

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28>

cho tầng lớp thương gia tư sản bước đầu dấn thân vào con đường kinh doanh
thì nay là một Robinson biết vươn lên trong hồn cảnh khó khăn, trở ngại của
hồn cảnh u thích lao động và đặc biệt là một Robinson có trái tim tình
người. Sức hấp dẫn của tiểu thuyết khơng chỉ là khám phá cuộc phiêu lưu
mạo hiểm mà tác giả đã xây dựng một Robinson biểu tượng của nghị lực lớn
lao, của tinh thần quả cảm, của sức mạnh con người và khả năng lao động
chiến thắng thiên nhiên nhưng Defoe khơng chỉ dừng lại ở đây mà qua đó ơng
muốn khai thác ở sự khám phá chiều sâu con người.

Bước vào một hồn cảnh sống mới, mơi trường mới, phải sống trên đảo
hơn hai mươi tám năm, khơng có một dấu chân người (trước kia có sự xuất
hiện của Thứ Sáu) ngoại trừ con chó và một con vẹt làm bạn nếu như Xenkiêc
ở ngoài đời đã bị thiên nhiên hịa thì ngược lại Robinson bằng nghị lực của
mình chàng đã chiến thắng thiên nhiên, bắt thiên nhiên phục vụ con người,
phục vụ cho cuộc sống của mình và cơ ngơi của chàng đã ngày càng đầy đủ
hơn, có lúc chàng đã cảm thấy sự sung sướng. Hơn nữa chính cuộc sống
hoang dã này đã tạo nên một Robinson biết yêu cuộc sống, quý trọng lao
động, quý trọng tình người, (ra tay cứu giúp cha con Thứ Sáu).

Với việc xây dựng một cốt truyện đơn tuyến, câu chuyện được kể bởi
chính cuộc đời anh ta đã góp phần tăng thêm sự hấp dẫn của câu chuyện và
cốt truyện thêm chặt chẽ, với trình tự thời gian tuyến tính tác giả lần lượt đưa
người đọc vào từng chuyến phiêu lưu của nhân vật cũng như đi sâu vào từng
ngóc ngách, cùng đồng cảm với tâm trạng và cảm xúc của nhân vật qua cuộc
sống đầy gian nan, thử thách.

<b>3.3. Đặc trưng của nghệ thuật kể chuyện</b>

Nghệ thuật kể chuyện là một nghệ thuật đặc biệt, nó địi hỏi kể sao cho
mỗi lúc hứng thú của người đọc gia tăng, một cốt truyện giản đơn nhất cũng
có thể cấu tạo thành các sự kiện nghệ thuật hấp dẫn ví như là truyện của
Conan Doyle về những cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes hoặc bất ngờ
như truyện của Ơhenry.

</div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29>

chuyển giao cho các nhà văn họ là những người kể chuyện bởi họ biết và
phán xét tất cả mọi thứ.

Đến với <i>Robinson Crusoe</i> hay cuộc đời và những chuyến phiêu lưu kỳ lạ
của Robinson là cuốn tiểu thuyết được viết dưới hình thức tự truyện của nhân
vật chính Robinson Crusoe. Người kể chuyện kể lại câu chuyện của chính bản
thân mình mà chính anh ta đã từng nếm trải trong quá khứ, những trải nghiệm
đã tạo nên và làm thay đổi cuộc đời anh ta khiến anh ta thành người như hơm
nay. Chính việc sử dụng phương pháp trần thuật ở ngôi thứ nhất này đã làm
cho câu chuyện hư cấu được kể giống như thật. Tác phẩm là câu chuyện của
chàng Robinson Crusoe, chàng vừa là nhân vật chính vừa là người trực tiếp
kể lại cuộc đời mà chàng đã trải nghiệm, qua những năm phiêu dạt đó đây
trong cơng việc kinh doanh và hơn hai mươi tám năm sống trên đảo hoang,
việc sử dụng phương pháp trần thuật ở ngôi thứ nhất khi độc giả được tham
gia trực tiếp vào câu chuyện của chàng Robinson, cùng chàng chứng kiến
những biến cố sự kiện cũng như những buồn vui trên từng chặng đường mà
Robinson Crusoe đã trải qua.

</div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30>

muốn” [1;tr.70]. Chàng cảm thấy vui khi mình làm ra được những chiếc bình
“mặc dù nó vừa to vừa xấu xí, đến độ không dám gọi tên là chung” [1;tr.69],
và chàng cảm thấy thích thú hơn khi những chiếc bình này có thể chứa được

chất lỏng và chịu lửa. Hay giọng điệu đầy tự tin dù phải đối mặt trước hiểm
nguy, trước bờ vực của sự sống và cái chết nhưng Robinson vẫn đầy ắp niềm
tin vào bản thân “khi tới doi đá tơi thấy đang bơi thuyền trên vùng biến và
giữa dịng nước chảy xiết…dịng nước cuốn xuồng mạnh đến độ tơi khơng thể
giữ nó gần bờ được. Tơi cảm thấy bị cuốn xa cồn cát bên trái. Trời tĩnh lặng
khơng cịn một hy vọng có các cơn gió và tơi chèo chống bao nhiêu cũng vơ
ích. Tơi tự coi mình là người đã chết vì tơi biết hịn đảo có hai luồng nước bao
quanh vì vậy khoảng vài hải lý nữa nó gặp nhau. Tơi biết khơng cịn cách nào
thốt nạn và khơng một hy vọng sống cịn …tuy nhiên tơi vẫn cố gắng hết sức
để điều khiển chiếc xuồng về hướng Bắc, về hướng luồng nước có bãi cồn
chắn ngang…lịng tôi thấy nhẹ nhõm [1;tr.79].

Trong tác phẩm, với vai trị quan trọng “cái tơi trần thuật” có tác dụng
dẫn dắt câu chuyện rút ngắn khoảng cách, có lúc làm nổi bật cảm xúc thẩm
mỹ. “Cái tôi trần thuật” được tác giả sử dụng một cách linh hoạt và uyển
chuyển, đănng, biến hóa : có lúc là chính tác giả, có lúc là nhân chứng, khiến
độc giả ln ln cảm thấy mình đang trực tiếp đối măt, tiếp cận với sự việc
ngay ở thì hiện tại. “cái tơi” ấy khiến cho người đọc trực tiếp xông vào tác
phẩm, dẫn dắt người đọc đi suốt cả cuộc hành trình trong tác phẩm.

Có lúc giọng điệu chậm rãi, đưa người đọc vào chuyến phiêu lưu của
mình” tơi ra cái vịnh nhỏ nơi tôi chờ các thuyền bè ở Tàu về…tôi nhận thấy
thủy triều khơng lên tới đó, chỉ cịn lại một dịng suối nhỏ nó thật ngọt và
trong lành. Đang mùa hè trời khô ráo nhiều chổ cạn hết nước, chỉ cịn tí chút
để nối cho dịng chảy lăn tăn. Trên bờ suối có nhiều thứ cây mà tơi chưa hề
biết và chắc chúng có những đặc tính mà tơi càng chưa hiểu gì nhiều… tơi tìm
ra nhiều loại hoa quả đặc biệt là trái dưa phủ đầy mặt đất, trái nho lủng liểng
trên cành, mà từng chùm tươi mọng chuẩn bị thu hoạch được [1;tr.53]. Với
việc khám phá ra “bí mật” này đã làm cho Robinson vơ cùng ngạc nhiên và
thích thú về sự phong phú và đa dạng trên hòn đảo.

</div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31>

lại như vừa bị sét đánh hoặc như thấy ma quỷ hiện hình. Tơi nín thở nhìn
quanh… tơi lao vào nhà như ma đuổi” [1;tr.90]. “Trải qua mười lăm tháng tôi
thấp thõm ngày đêm, những cơn ác mộng làm tôi chợt thức giấc, tôi mơ tôi
đang giết bọn thổ dân” [1;tr.103].

Trong những năm tháng sống trên đảo hoang dù có lúc bi quan, thất đọng,
lo lắng trước những khó khăn thử thách cũng có lúc chàng lạc quan u đời,
thích thú với cuộc sống này và khơng muốn rời xa khi nhìn lại cơ ngơi mà mình
đã dựng nên “Hãy hiểu là tơi vui biết chừng nào khi thấy nhà cũ và tôi nằm duỗi
chân tay rã rời trên giường treo… nhà cũ là nơi hồn hảo khơng thiếu thứ gì cả.
Tất cả xung quanh tôi cùng vui và tôi quyết định không rời xa chúng” [1;tr.65].
“Bây giờ tôi đã sống trên đảo hai mươi ba năm, đã quá quen kiểu sống đó, giá
mà khơng lo âu về những thổ dân thì tơi tự cho là rất sung sướng cho đến những
ngày cuối đời và sẽ nhắm mắt trong cái hang” [1;tr.100]. Với tinh thần đầy lạc
quan, u đời đó chàng tự khơng cho mình “chúa đảo”. Với những dịng tâm
trạng đan xen lúc lo lắng, trăn trở lúc hài hước, lạc quan càng cho thấy thế giới
nội tâm phong phú của chàng Robinson. Chàng lại là con người “lý trí vốn biết
cân nhắc điều hơn lẽ thiệc, đã nỗi dậy chống lại lời than vãn bi quan” chính lẽ đó
giọng điệu bi quan, than vãn chẳng mấy chốc nhường chổ cho giọng điệu lạc
quan hài hước pha lẩn mỉa mai tự phê bình mình, điều này cũng phù hợp với con
người ưa phiêu lưu mạo hiểm của Robinson, cũng đồng thời phù hợp với thể loại
tiểu thuyết này “sau một hồi ngần ngừ tôi định thần lại và tự trách sự nhút nhát
của mình đã sống hơn hai mươi năm ở nơi hoang vu và có vẻ đáng sợ hơn những
gì đáng sợ trong hang này” [1;tr.98]. Tác giả đặc điểm nhìn vào trong nhân vật
nhằm giúp người đọc nhận thức, khám phá toàn bộ sự đa dạng và phức tạp trong
hoạt động tâm lý, đời sống tình cảm của chàng Robinson.

Tóm lại với việc sử dụng phương pháp trần thuật ở ngơi thứ nhất đã cho
người đọc hình dung được thế giới nội tâm của Robinson với những trăn trở,

lo lắng cùng những vui buồn trong cuộc chiến chống lại hoàn cảnh chống lại
thiên nhiên để dành lấy sự sống

</div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32>

giọng nói lên cao hay xuống thấp, gật đầu, vẫy tay…Do vậy lời nói thường
ngẫu nhiên tạm thời nói xong thì thơi. Nhưng trong văn học là ngôn ngữ được
lựa chọn, được tổ chức thành văn bản cố định, sao cho nói một lần là có thể
giao tiếp mãi mãi. M. Bakhtin có nói: “ sự miêu tả nghệ thuật là sự miêu tả
Sub Specie aeternitates (trước cái vĩnh hằng) chỉ có những ngơn ngữ, hình
ảnh xứng đáng để ghi nhớ mn đời”. Tuy nhiên tùy vào từng loại văn bản
nghệ thuật mà nhà nghệ sĩ có cách thể hiện, trình bày văn phong của mình.
Với <i>Robinson Crusoe</i> là thể loại tiểu thuyết phiêu lưu, tác phẩm dẫn dắt người
đọc vào những chuyến phiêu lưu đầy mạo hiểm nhưng cũng đầy lý thú của
Robinson trên đảo hoang. Với việc sử dụng văn phong giản dị, lớp từ ngữ
bình dân, dễ hiểu kết hợp với lối viết hài hước lần đầu tiên trong văn học Anh,
một tác phẩm văn chương, một cuốn tiểu thuyết đã đến được phần đông
quảng đại quần chúng mà đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên. Ngôn ngữ của
tác phẩm đầy lạc quan phù hợp với “con người ưa hoạt động và thích phiêu
lưu” của Robinson. Nếu như trước đó Defoe tập trung viết những tác phẩm
với lối văn hoa mĩ và hệ thống từ vựng khó hiểu chỉ dành cho một bộ phận
dân chúng trước đó, thì giờ đây với <i>Robinson Crusoe</i> ông đã xa rời lối viết đó,
khơng vì mục đích dành cho một tầng lớp nào mà đi sâu vào quảng đại quần
chúng, đặc biệt tác phẩm với mục đích làm thắp sáng nhận thức của một thế
hệ nên lối viết hết sức dễ hiểu, mà mọi lứa tuổi đều hiểu và cảm nhận được.
Với giọng văn đầy lạc quan thể hiện niềm tin vào chính bản thân mình, tác
phẩm được kể lại bằng chính dịng tâm trạng của người trực tiếp tham gia vào
câu chuyện càng tăng thêm độ hấp dẫn lôi cuốn người đọc, người đọc như
cùng chung bước hành trình trong câu chuyện của nhân vật.

Với lối văn trong sáng giản dị rất phù hợp với tuổi trẻ điều này phần nào
nói lên ý đồ của nhà văn là muốn hướng vào lứa tuổi thanh thiếu niên, giúp các
em có nhận thức đúng đắn về cuộc sống, những sai lầm mà các em khó có thể
tránh khỏi và đặc biệt hướng cho thế hệ trẻ có một cái nhìn sâu sắc về cuộc sống.

</div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33>

<b>C. KẾT LUẬN</b>

Daniel Defoe là một tác giả tiêu biểu cho văn học Anh thế kỉ XVIII, với
những đóng góp của mình về nghệ thuật tiểu thuyết, ông được mệnh danh là cha
đẻ của tiểu thuyết Châu Âu hiện đại nói chung và tiểu thuyết Anh nói riêng.

1. <i>Robinson Crusoe</i> là một cuốn tiểu thuyết hay, tác phẩm thu hút sự
hấp dẫn cho độc giả không phải chỉ giới hạn cho cái phiêu lưu mạo hiểm, mà
còn ở chiều sâu khám phá con người. Tác phẩm có nhiều tình huống giàu kịch
tính đồng thời khắc họa tính cách nhân vật một cách mạnh mẽ và mối quan hệ
của nhân vật với mơi trường vào hồn cảnh. Tác phẩm vẫy gọi con người đến
với những miền đất lạ cùng với niềm đam mê sống, yêu cuộc sống.

Tác phẩm <i>Robinson Crusoe</i> của Defoe, đánh giá một giai đoạn phát triển
mới của tiểu thuyết phiêu lưu, đồng thời đây cũng là một kiểu phổ biến của
tiểu thuyết giáo huấn ở thế kỉ XVIII.

Tác phẩm muốn nhắc nhở mọi người dù gặp hoàn cảnh nào đi chăng
nữa, dù đang đứng giữa sự mong manh của sự sống và cái chết thì con người
phải có niềm tin, khơng được nản lịng, thất vọng có như thế con người mới
có thể sống và tồn tại được. Đồng thời tác phẩm cũng đã xây dựng nên hình
tượng một con người có nghị lực lớn lao, của tinh thần quả cảm, của sức
mạnh con người và khả năng lao động chiến thắng thiên nhiên.

Hơn thế nữa, tác phẩm vơi mục đích giáo dục con người biết vượt qua
hồn cảnh để sống và hồn thiện mình hơn.

2. Tác phẩm đã giúp người đọc hiểu sâu và hiểu kỹ hơn về những giá trị
đích thực của cuộc sống, dù với hồn cảnh nào thì con người bằng tinh thần,
khả năng và sức mạnh tiềm ẩn của mình cũng đều có thể vượt qua, nhằm
khẳng định được cái tơi của mình, cái tơi biết tự vươn lên trong cuộc sống.
Như nhân vật Robinson trong tác phẩm đã minh chứng cho điều này.

3. bên cạnh đó thì tác phẩm cũng đưa lại những giá trị về mặt nghệ thuật,
đây là một yếu tố không thể thiếu ở bất kỳ một tác phẩm văn học nào, chính
điều này tạo nên sự thành công cho tác phẩm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34>

<b>D. TÀI LIỆU THAM KHẢO</b>

1. Daniel Defoe, (2001), <i>Robinson Crusoe</i>, Nxb Kim Đồng, Hà Nội.

2. Đặng Anh Đào (chủ biên), (2006), <i>Văn học phương Tây,</i> Nxb Giáo Dục,
Hà Nội.

3. Lê Bá Hán, (2006) <i>Từ điển thuật ngữ văn học,</i> Nxb Giáo Dục, Hà Nội.
4. Phương Lựu, (chủ biên), (2004), <i>Lí luận văn học, </i>Nxb Giáo Dục, Hà

Nội.

</div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>