Phan tich con duong bien chung cua su nhanthuc chan ly

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Câu 21: Phân tích con đường biện chứng của sự nhận thức chân lý.</b>

Nhận thức là quá trình phản ánh biện chứng thế giới hiện thực khách quan vào
trong bộ não người thông qua hoạt động thực tiễn.

Quá trình đó được Lênin khái quát như sau: “Từ trực quan sinh động đến tư
duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn - đó là con đường biện chứng của
sự nhận thức chân lý, của sự nhận thức hiện thực khách quan” (V.I.Lênin Toàn tập,
T.29, Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1981, tr.179)

- Trực quan sinh động (nhận thức cảm tính) là giai đoạn đầu của quá trình nhận
thức, gắn liền với thực tiễn thông qua các giác quan diễn ra với các hình thức cơ bản
sau:

+ Cảm giác là hình thức đầu tiên của sự phản ánh hiện thực khách quan. Sự vật
hiện tượng tác động vào các giác quan, gây nên sự kích thích của các tế bào thần kinh
làm xuất hiện các cảm giác. Cảm giác là sự phản ánh các thuộc tính riêng lẻ của sự
vật, hiện tượng như màu sắc, mùi vị,..

- Tri giác là hình thức kế tiếp sau cảm giác. Tri giác là sự phản ánh nhiều thuộc
tính của sự vật, hiện tượng trong sự liên hệ giữa chúng với nhau. Tri giác được hình
thành từ nhiều cảm giác kết hợp lại. Tri giác cũng là sự phản ánh trực tiếp các sự vật,
hiện tượng thông qua các giác quan của con người.

+ Biểu tượng là hình thức cao nhất của trực quan sinh động. Biểu tượng xuất
hiện trên cơ sở những hiểu biết về sự vật do tri giác đem lại. Biểu tượng là hình ảnh
được lưu giữ trong chủ thể, khi không còn sự vật hiện tượng hiện diện trực tiếp trước
chủ thể. Ở đây biểu tượng đã ít nhiều mang tính gián tiếp cho nên nó là khâu trung
gian giữa trực quan sinh động và tư duy trừu tượng.

- Tư duy trừu tượng (nhận thức lý tính) là giai đoạn cao của quá trình nhận

thức, bao gồm các hình thức cơ bản là: khái niệm, phán đoán và suy lý.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

+ Phán đoán là sự liên hệ giữa các khái niệm theo một qui tắc xác định mà
chúng ta có thể xác định được trị số logic của nó.

+ Suy lý là một thao tác logic tư duy để đi đến những tri thức mới từ những tri
thức đã có.

- Sự thống nhất giữa nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính:

+ Nhận thức cảm tính khác nhận thức lý tính ở chỗ: nhận thức cảm tính là giai
đoạn thấp, phản ánh khách thể một cách trực tiếp, đem lại những tri thức cảm tính.
Ngược lại nhận thức lý tính là giai đoạn cao, phản ánh khách thể một cách gián tiếp,
khái quát đem lại những tri thức về bản chất và quy luật của khách thể.

+ Nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính là các giai đoạn của một quá trình
nhận thức dựa trên cơ sở thực tiễn. Giữa chúng có sự tác động qua lại: nhận thức cảm
tính cung cấp tài liệu cho nhận thức lý tính, nhận thức lý tính tác động trở lại nhận
thức cảm tính làm cho nó chính xác hơn, nhạy bén hơn.

+ Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về sự thống nhất giữa nhận
thức cảm tính và nhận thức lý tính hoàn toàn đối lập với chủ nghĩa duy cảm (đề cao
vai trò của nhận thức cảm tính) và chủ nghĩa duy lý (đề cao vai trò nhận thức lý tính).

- Thực tiễn trong quá trình nhận thức:

+ Nhận thức phải trở về thực tiễn để kiểm tra, khẳng định chân lý hay sai lầm.
Ngoài ra, mục đích của nhận thức là để định hướng cho hoạt động thực tiễn cải tạo
thế giới.

</div>

<!--links-->