Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (79.56 KB, 6 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
<b>Giải câu 05 </b>
<b>Đề thi vào lớp 10 môn toán bắc ninh</b>
<b>2012-2013</b>
<b>=====================================</b>
<b>Câu 05</b>
<b>Cho các số x ; y tho¶ m·n x </b> 0<i>; y ≥</i>0 <b> và x+ y = 1 </b>
<b>Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của biểu thức A = x2<sub> + y</sub>2</b>
<b>Cách 01 : </b>
<i><b>a) Tìm giá trị nhỏ nhất của biÓu thøc</b></i><b> A .</b>
<b>Ta cã x + y = 1 nên y = - x + 1 thay vào A = x2<sub> + y</sub>2<sub> ta cã : </sub></b>
<b>x2<sub> + ( -x + 1)</sub>2<sub> - A = 0 hay 2x</sub>2<sub> - 2x + ( 1- A) = 0 (*) </sub></b>
<b>do đó để biểu thức A tồn tại giá trị nhỏ nhất và giá trị lớn nhất khi và </b>
<b>chỉ khi phơng trình (*) có nghiệm hay </b>
<i>Δ' ≥</i>0<i>⇔</i>1<i>−</i>2(1<i>− A</i>)<i></i>0<i></i>2<i>A </i>1<i></i>0<i>A </i>1
2 <b> .Vậy giá trị nhỏ nhất của biểu </b>
<b>thức A là </b> 1
2 <b> khi phơng trình (*) cã nghiƯm kÐp hay x = </b>
1
2 <b> mµ x + y </b>
<b>= 1 th× y = </b> 1
2 <b> . VËy Min A = 1/2 khi x = y = 1/2 ( t/m)</b>
<i><b>b)</b></i> <i><b>Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Cách 02 :</b>
<i><b>a) Tìm giá trÞ nhá nhÊt cđa biĨu thøc</b></i><b> A .</b>
<b> Theo Bất đẳng thức Bunhia ta có 1 = x + y hay</b>
<b> 1= (x + y)2</b> <sub>2(</sub><i><sub>x</sub></i>2<sub>+</sub><i><sub>y</sub></i>2<sub>)</sub><i>⇔<sub>x</sub></i>2<sub>+</sub><i><sub>y</sub></i>2<i><sub>≥</sub></i>1
2 <b> . VËy gi¸ trị nhỏ nhất của biểu thức A là</b>
<b>1/2 khi x = y mµ x + y =1 hay x =y = 1/2 ( t/m) </b>
<i><b>b)</b></i> <i><b>Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Cách 03 : </b>
<i><b>a) Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Khụng mt tính tổng quát ta đặt </b>
¿
<i>x</i>=1<i>− m</i>
<i>y</i>=<i>m</i>
¿{
¿
<b> víi </b> 0<i>≤ m≤</i>1
<b>Mà A= x2<sub> + y</sub>2<sub> . Do đó A = ( 1- m)</sub>2<sub> + m</sub>2<sub> hay A= 2m</sub>2<sub> - 2m +1 </sub></b>
<b>hay 2A = (4m2<sub> - 4m + 1) + 1 hay 2A = (2m- 1)</sub>2<sub> + 1 hay</sub></b>
<i>A</i>=(2<i>m</i>1)
2
2 +
1
2<i></i>
1
2 <b> . </b>
<b>Vậy giá trị nhỏ nhÊt cđa biĨu thøc A lµ 1/2 khi m= 1/2 hay x = y = 1/2.</b>
<i><b>b) Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A.</b>
<b>Cách 04</b><i><b> :</b></i>
<i><b>a) Tìm giá trị nhá nhÊt cđa biĨu thøc</b></i><b> A .</b>
<b>Ta cã A = x2<sub> + y</sub>2<sub> = ( x+ y)</sub>2<sub> - 2xy = 1 -2xy ( v× x + y =1 )</sub></b>
<b> mµ xy </b> (<i>x</i>+<i>y</i>)
2
4 <i>⇔</i>xy<i>≤</i>
1
4<i>⇒−</i>2 xy<i>≥</i>
<i>−</i>1
2 <i>⇔</i>1<i>−</i>2 xy<i>≥</i>
1
2<i>⇒A ≥</i>
1
2 <b> .</b>
<b>Vậy giá trị nhỏ nhất của biểu thức A là 1/2 khi x = y = 1/2. </b>
<b>Cách 05</b><i><b> : </b></i>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Xét bài toán phụ sau : Với a , b bất kì và c ; d > 0 ta lu«n cã :</b>
<i>a</i>2
<i>c</i> +
<i>b</i>2
<i>d</i> <i>≥</i>
(<i>a</i>+<i>b</i>)2
<i>c</i>+<i>d</i> <b>(*) , dÊu </b>“=” <b>x¶y ra khi </b>
<i>a</i>
<i>c</i>=
<i>b</i>
<i>d</i>
<b>ThËt vËy : cã </b> (
+
<i>x</i>
+
<i>y</i>
2
<i>x</i> +
<i>b</i>2
<i>y</i>
(<i>a</i>+<i>b</i>)2
<i>x</i>+<i>y</i> <b>(ĐPCM)</b>
<b>.áp dụng </b>
<b>Cho a = x vµ b = y ,tõ (*) cã : A= x2<sub> + y</sub>2<sub> = </sub></b> <i>x</i>2
1+
<i>y</i>2
1 <i>≥</i>
(<i>x</i>+<i>y</i>)2
2 <b> mµ x+ y =1 </b>
<b>Nên A </b> 1
2 <b> .Vậy giá trị nhỏ nhÊt cđa biĨu thøc A lµ 1/2 khi x = y = 1/2.</b>
<i><b>b)</b></i> <i><b>Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Cách 06 :</b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biÓu thøc</b></i><b> A .</b>
<b>Ta cã A = x2<sub> + y</sub>2<sub> hay xy = </sub></b> 1<i>− A</i>
2 <b> (*) mµ x + y =1 (**) </b>
<b>VËy tõ (*) ;(**) có hệ phơng trình </b>
<i>x</i>+<i>y</i>=1
xy=1<i> A</i>
2
{
<b> ,hệ này có nghiƯm</b>
<i>x ≥</i>0<i>; y ≥</i>0<i>⇔</i>1<i>−</i>2(1<i>− A</i>)<i>≥</i>0<i>⇔A ≥</i>1
2 <b> . VËy gi¸ trị nhỏ nhất của biểu thức </b>
<b>A là 1/2 khi x+ y =1 vµ x2<sub> + y</sub>2<sub> = </sub></b> 1
2 <b> hay x = y = 1/2. </b>
<i><b>b)</b></i> <i><b>T×m giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Cách 07 :</b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Ta cã A = x2<sub> + y</sub>2<sub> = x</sub>2<sub> + y</sub>2<sub> + 1 - 1 mà x + y =1 nên A = x</sub>2<sub> + y</sub>2<sub> - x - y -1</sub></b>
<b>Hay A = </b>
4
2
<i>− y</i>+1
4
1
2<i>≥</i>
1
2 <b> . VËy giá trị nhỏ nhất của biểu </b>
<b>thức A là 1/2 khi x = y = 1/2. </b>
<i><b>b)</b></i> <i><b>Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>cách 08 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Ta có A= x2<sub> + y</sub>2<sub> = </sub></b> <i>x</i>
2
+<i>y</i>2
1 =
<i>x</i>2+<i>y</i>2
<i>x</i>+<i>y</i> =
<i>x</i>2
<i>x</i>+<i>y</i>+
<i>y</i>2
<i>x</i>+<i>y≥</i>
(<i>x</i>+<i>y</i>)2
2(<i>x</i>+<i>y</i>)=
<i>x</i>+<i>y</i>
2
<b>Mµ x + y =1 nªn A </b> 1
2 <b> . VËy giá trị nhỏ nhất của biểu thức A là 1/2. </b>
<b>khi x = y = 1/2. </b>
<i><b>b)Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Cách 09 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trÞ nhá nhÊt cđa biĨu thøc</b></i><b> A .</b>
<b>bán kín đờng trịn hay A </b> 1
2 <b> . Vậy giá trị nhỏ nhất của biểu thức A </b>
<b>là 1/2 khi x =y = 1/2.</b>
<i><b>b)Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A . </b>
<b>Cách 10 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trÞ nhá nhÊt cđa biĨu thøc</b></i><b> A .</b>
<b>Ta cã x + y =1 </b> <i>⇔x</i>+<i>y −</i>1
2=
1
2 <b> . Vậy để chứng minh A </b>
1
2
<b>với A = x2<sub> + y</sub>2<sub> thì ta chỉ cần chứng minh </sub></b> <i><sub>x</sub></i>2<sub>+</sub><i><sub>y</sub></i>2<i><sub>≥ x</sub></i><sub>+</sub><i><sub>y −</sub></i>1
2 <b> . </b>
<b>ThËt vËy :</b>
<b>Ta cã </b> <i>x</i>2+<i>y</i>2<i>≥ x</i>+<i>y −</i>1
2 <b> >= 0 </b>
<b>Hay </b>
2
2
+
2
<i>≥</i>0 <b> ( luôn đúng ) Vậy A </b> 1
2 <b> . Vậy giá trị nhỏ </b>
<b>nhất của biểu thức A là 1/2 khi x = y =1/2. </b>
<i><b>b)Tìm giá trị lín nhÊt cđa biĨu thøc</b></i><b> A . </b>
<b>C¸ch 11 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Khụng mất tính tổng qt ta đặt </b>
¿
<i>x</i>=2<i>− m</i>
<i>y</i>=<i>m−</i>1
<i>⇒</i>1<i>≤m ≤</i>2
¿{
¿
<b>.Do đó A = x2<sub> + y</sub>2<sub> hay (2-m)</sub>2<sub> + (m-1)</sub>2<sub> - A =0 hay 2m</sub>2<sub> - 6m +5 = A </sub></b>
<b>Hay </b> <i>A</i>=(2<i>m</i>3)
2
2 +
1
2<i></i>
1
2 <b> . </b>
<b>Vậy giá trị nhỏ nhất của A là 1/2 khi x = y = 1/2.</b>
<i><b>b)Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A . </b>
<b>Cách 12 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Khơng mất tính tổng qt ta đặt </b>
¿
<i>x</i>=3<i>−m</i>
<i>y</i>=<i>m−</i>2
<i>⇒</i>2<i>≤m ≤</i>3
¿{
¿
<b>.Do đó A = x2<sub> + y</sub>2<sub> hay (3-m)</sub>2<sub> + (m-2)</sub>2<sub> - A =0 hay 2m</sub>2<sub> - 10m +13 = A </sub></b>
<b>Hay </b> <i>A</i>=(2<i>m</i>5)
2
2 +
1
2<i></i>
1
2 <b> . </b>
<b>Vậy giá trị nhỏ nhÊt cđa A lµ 1/2 khi x = y = 1/2.</b>
<i><b>b)Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A . </b>
<b>Cách 13 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thøc</b></i><b> A .</b>
<b>,do đó ta đặt </b>
¿
<i>a</i>=<i>x</i>+1
<i>b</i>=<i>y</i>+1
<i>⇒</i>
¿<i>a≥</i>1
<i>b </i>1
{
<b> . Khi ta có bài toán mới sau :</b>
<b>Cho hai sè a , b tho¶ m·n </b> <i>a ≥</i>1<i>;b </i>1 <b> và a + b =3 . Tìm giá trÞ nhá nhÊt </b>
<b>cđa biĨu thøc A = a2<sub> + b</sub>2<sub> - 4</sub></b>
<b>ThËt vËy : Ta cã A = a2<sub> + b</sub>2<sub> - 4 = (a+b)</sub>2<sub> - 2ab - 4 = 5 - 2ab ( vì a+b=3)</sub></b>
<b>Mặt khác theo c«si cã : </b> ab<i>≤</i>(<i>a</i>+<i>b</i>)
2
4 =
9
4 <b> do đó A </b>
1
2 <b>. Vậy giá trị nhỏ </b>
<b>nhất của biểu thức A là 1/2 khi x = y = 1/2.</b>
<i><b>b)Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A . </b>
<b>Cách 14 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Khơng mất tính tổng qt ta đặt </b>
¿
<i>x</i>=<i>a − m</i>
<i>y</i>=<i>m− b</i>
<i>⇒b ≤ m≤ a</i>
¿{
¿
<b> ( với a > b vì a - b =1 hay a = b+ 1 hay a > b )</b>
<b>.Do đó A = x2<sub> + y</sub>2<sub> hay (a-m)</sub>2<sub> + (m-b)</sub>2<sub> - A =0 hay</sub></b>
<b> 2m2<sub> - 2m (a+b) +(a</sub>2<sub> + b</sub>2<sub>) = A hay </sub></b>
<b>Hay </b> <sub>2</sub><i><sub>A</sub></i><sub>=</sub><sub>[</sub><sub>2</sub><i><sub>m</sub></i><sub>(</sub><i><sub>a</sub></i><sub>+</sub><i><sub>b</sub></i><sub>)</sub><sub>]</sub>2
+2(<i>a</i>2
+<i>b</i>2)<i></i>(<i>a</i>+<i>b</i>)2<i>A</i>=[2<i>m</i>(<i>a</i>+<i>b</i>)]
2
2 +
1
2<i></i>
1
2
<b>(Vì a - b= 1)</b>
<b>Vậy giá trị nhỏ nhất của A là 1/2 khi x = y = 1/2.</b>
<i><b>b)Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức</b></i><b> A . </b>
<b>cách 15 : </b>
<i><b>a)Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức</b></i><b> A .</b>
<b>Ta có x + y =1 hay y = 1 - x mà y </b> 0<i>⇔</i>0<i>≤ x ≤</i>1
<b>Do đó x2<sub> + y</sub>2<sub> - A = 0 hay 2 x</sub>2<sub> - 2x +( 1 - A ) = 0 .</sub></b>
<b>Khi đó ta có bài tốn mới sau :</b>
<b>Tìm A để phơng trình 2 x2<sub> - 2x +( 1 - A ) = 0 (*) có nghiệm</sub></b>
0<i>≤ x</i><sub>1</sub><i>≤ x</i><sub>2</sub><i>≤</i>1
0<i>≤ x</i><sub>1</sub><i>≤ x</i><sub>2</sub><i>≤</i>1<i>⇔</i>
¿
<i>x</i>2<i>≥ x</i>1<i>≥</i>0
<i>x</i>1<i>≤ x</i>2<i>≤</i>1
<i>⇔</i>
¿<i>x</i>1<i>≥</i>0
<i>x</i><sub>2</sub><i>≥</i>0
¿<i>x</i><sub>1</sub><i>≤</i>1
<i>x</i><sub>2</sub><i>≤</i>1
¿
<i>no</i>
¿<i>⇔</i>
¿<i>S ≥</i>0
<i>P≥</i>0
¿<i>S ≤</i>2
<i>P ≤</i>1
¿
<i>no</i>
¿<i>⇔</i>
¿<i>Δ' ≥</i>0
<i>S ≥</i>0
<i>P≥</i>0
¿<i>Δ' ≥</i>0
<i>S ≤</i>2
<i>P ≤</i>1
¿
<i>no</i>
¿<i>⇔</i>1
2<i>≤ A ≤</i>1
¿
¿{ {
{ {
{
{
{
{
{
<b>Vậy giá trị nhỏ nhất của biểu thức A là 1/2 khi x =y = 1/2.</b>
<i><b>b)Tìm giá trị lớn nhÊt cđa biĨu thøc</b></i><b> A . </b>
<b>VËy theo trªn ta có giá trị lớn nhất của biểu thức A là 1</b>
<b> khi x = 0 vµ y = 1 hoặc x= 1 và y = 0 .</b>
<b>Cách 01 : </b>
<b>Vậy theo trên ta có giá trị lớn nhất của biểu thức A là 1</b>
<b> khi x = 0 vµ y = 1 hoặc x= 1 và y = 0</b>
<b>Cách 02 : </b>
<b>Ta cã A = x2<sub> + y</sub>2<sub> hay xy = </sub></b> 1<i>− A</i>
2 <b> (*) v× x + y =1 mµ x</b>
<b>Do đó theo (*) có A </b> 1 <b> . Vậy giá trị lớn nhất của biểu thức A là 1</b>
<b> khi x = 0 và y = 1 hoặc x= 1 và y = 0</b>
<b>C¸ch 03 : </b>
<b>Khơng mất tính tổng qt ta đặt </b>
¿
<i>x</i>=sin2<i>α ≥</i>0
<i>y</i>=cos2<i>α ≥</i>0
¿{
¿
<b>Do đó A = </b> sin4<i>α</i>+cos4<i>α</i>=1<i>−</i>2(sin<i>α</i>. cos<i>α</i>)2<i>≤</i>1 <b> . </b>
<b>Vậy giá trị lớn nhất của biểu thức A là 1</b>
<b> khi x = 0 vµ y = 1 hoặc x= 1 và y = 0</b>
.