Bài giảng Cảnh giác dược trong thực hành lâm sàng sử dụng kháng sinh: Tiếp cận ADR

Nguyễn Hoàng Anh

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

CẢNH GIÁC DƯỢC TRONG THỰC HÀNH
LÂM SÀNG SỬ DỤNG KHÁNG SINH:
TIẾP CẬN ADR
-

Trung tâm Quốc gia về Thông tin thuốc và Theo dõi ADR

-

Bộ môn Dược lý, Trường Đại học Dược Hà nội

-

Đơn vị Dược lâm sàng - Thông tin thuốc, Khoa Dược, bệnh viện Bạch mai
Hộị nghị Khoa học 2020 “Lựa chọn thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả trong
điều trị”, Tổng hội Y học Việt nam, Hà nội, ngày 29/10/2020


Sai sót trong
sử dụng thuốc

Phản ứng có hại
của thuốc (ADR)

Thuốc không đảm bảo chất lượng

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

BIẾN CỐ BẤT LỢI TRONG QUÁ TRÌNH SỬ DỤNG THUỐC
CHO BỆNH NHÂN


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Xem xét ADR phịng tránh được trong chu trình quản lý sử dụng
thuốc tại bệnh viện
SHPA Standards of Practice for Clinical Pharmacy. 2013


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Sai sót trong chu trình sử dụng thuốc tại bệnh viện


70% ADR là phòng tránh được
 Liều dùng, đường dùng, khoảng cách đưa thuốc không
phù hợp với bệnh nhân (tuổi, cân nặng, bệnh mắc kèm)
 levofloxacin gây loạn thần ở bệnh nhân suy thận

Schumock GT, Thornton JT. Clin. Pharmacol. Ther. 1992; 30: 239-245

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

ADR CĨ PHỊNG TRÁNH ĐƯỢC KHƠNG?


03/04

09/04

10/04

11/04

12/04

Creatinin
(µmol/L)

774,6

806,9

854,0

708,7

571

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Ngày


Ciprofloxacin

Levofloxacin

Moxifloxacin

F (%)

70-80

99

90

LK protein HT (%)

30-40

30-40

50

% thải qua thận
dạng nguyên vẹn

30

95

15

t1/2 (h)

3

8

12

Có

Khơng

Khơng

Ức chế CYP450

Khác biệt về

- Số lần dùng/ngày
- Hiệu chỉnh liều
- Tương tác thuốc

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

DƯỢC ĐỘNG HỌC SO SÁNH 3 KHÁNG SINH QUINOLON


TÍNH MỨC LỌC CẦU THẬN
Cơng thức Cockroft – Gault tính độ thanh thải creatinin (cho người lớn)

Thanh thải creatinin (ml/ph) =

Nam

0,81 x creatinin huyết thanh (mmol/l)
(140 - tuổi) x cân nặng
0,81 x creatinin huyết thanh (mmol/l)

Cơng thức Schwartz tính độ thanh thải creatinine (cho trẻ em)
Clcr (ml/phút/1,73 m2 diện tích bề mặt cơ thể)
=  x chiều cao (cm) /creatinin huyết thanh (mg/dl)
Trong đó:  phụ thuộc vào tuổi và giới tính bệnh nhi
Trẻ bú sinh thiếu tháng: 0,33
Trẻ bú sinh đủ tháng: 0,45
Trẻ em nữ và vị thành niên: 0,55
Trẻ em nam và vị thành niên: 0,78

x 0,85

Nữ

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Thanh thải creatinin (ml/ph) =

(140 - tuổi) x cân nặng


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN


Phòng tránh ADR của kháng sinh liên quan đến hiệu chỉnh liều ở BN suy

thận: phân tích bệnh án của DS lâm sàng tại bệnh viện Thanh nhàn

Loại những BA không sử dụng
các KS cần hiệu chỉnh liều
Bệnh án nội trú có sử dụng các
KS cần hiệu chỉnh liều

1. Tính tốn MLCT theo
cơng thức MDRD
2. Lấy ra những BA thỏa
mãn tiêu chuẩn lựa chọn
3. Loại những BA nằm trong
tiêu chaẩn loại trừ

Loại những BA không đầy đủ
thông tin về: tuổi, giới, chiều
cao, cân nặng, creatinin

Bệnh án có đầy đủ thơng tin cần
thiết

Bệnh án nghiên cứu (246)
Hoàn thiện form thu thập thông
tin

Form thu thập thông tin






Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Thu thập bệnh án (1627 bệnh án
trong tháng 3/2015)

58,9% được hiệu chỉnh liều phù hợp với tài liệu tham chiếu (Renal Prescribing in
Renal Failure)
Levofloxacin: kháng sinh không được hiệu chỉnh liều phù hợp nhất (38,2%), chủ yếu
liên quan đến liều duy trì (liều cao hơn, khoảng cách liều ngắn hơn khuyến cáo)
Ung bướu, Ngoại Thần kinh-Sọ não là các khoa thường không được chỉnh liều phù
hợp


Hiệu chỉnh liều kháng sinh theo chức năng thận

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Hiệu chỉnh liều cho bệnh nhân suy thận là
1 phần trong khuyến cáo liều kháng sinh
cho bệnh nhân nặng: ví dụ bệnh viện
Bạch mai


Các thuốc cần hiệu chỉnh liều hoặc tránh
dùng trong trường hợp suy thận và mẫu
cảnh báo từ DS

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Sai sót liên quan đến liều trên bệnh nhân suy thận: can thiệp
từ hệ thống cảnh báo của Dược sĩ (chương trình DRAP)

Bhardwaja B et al. Pharmacotherapy 2011; 31: 346-356


70% ADR là phòng tránh được
 Dùng thuốc trên bệnh nhân có tiền sử dị ứng/phản ứng với
thuốc
 kháng sinh penicillin/cephalosporin ở bệnh nhân có tiền sử dị ứng

Schumock GT, Thornton JT. Clin. Pharmacol. Ther. 1992; 30: 239-245

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

ADR CÓ PHỊNG TRÁNH ĐƯỢC KHƠNG?


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

SỬ DỤNG THUỐC TRÊN BỆNH NHÂN CÓ CƠ ĐỊA DỊ ỨNG
VỚI THUỐC CÙNG NHÓM

Lê Thị Thùy Linh. Đánh giá sự hình thành tín hiệu và cách xử trí các trường hợp phản vệ
từ dữ liệu báo cáo ADR tự nguyện tại Việt nam. Luận văn Thạc sĩ Dược học 2015.

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Đánh giá dị ứng và làm test da với penicillin để tăng cường
sử dụng các kháng sinh lựa chọn đầu tay


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Tiếp cận sử dụng kháng sinh beta-lactam trên bệnh nhân
có tiền sử dị ứng penicillin

Nguồn: Mandell, Douglass, Bennett (2014). Principles and practice of Infectious
diseases. 8th edition


ADR CĨ PHỊNG TRÁNH ĐƯỢC KHƠNG?

Nấm thực
quản
Viêm DD,
HP(+)

Itraconazol

RL lipid máu

Atorvastatin

Trimebutin
Clarithromycin
Amoxicillin

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

70% ADR là phòng tránh được
 Tương tác thuốc


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

ADR CĨ PHỊNG TRÁNH ĐƯỢC KHƠNG?

HỘI CHỨNG TIÊU CƠ VÂN CẤP


ITRACONAZOLE
CLARITHROMYCINE

CYP3A4
?

ATORVASTATIN

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

TƯƠNG TÁC THUỐC


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

Cập nhật thông tin về
tương tác thuốc trong
từ HDSD

CV 5074 QLD-ĐK ngày
5/4/2013 của Cục Quản lý Dược
về cập nhật thơng tin dược lý
nhóm thuốc statin


Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN


ADR CĨ PHỊNG TRÁNH ĐƯỢC KHƠNG?

 ceftriaxon cho nhiễm khuẩn trong Khoa sơ sinh

Schumock GT, Thornton JT. Clin. Pharmacol. Ther. 1992; 30: 239-245

Trung tâm DI&ADR Quốc gia - Tài liệu chia sẻ tại CANHGIACDUOC.ORG.VN

70% ADR là phòng tránh được
 Dùng thuốc khơng hợp lý trên bệnh nhân có chống chỉ định