lao truyen nhiem chung

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

TS. Nguyễn Thị Phước Ninh
TS. Nguyễn Đình Quát

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2></div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>1882</b> <i><b>M. tuberculosis</b></i> <b>lần đầu tiên được thấy trong mô bởi</b>
<b>Koch và Baumgarten.</b>

<b>Sau đó, Koch ni cấy vi khuẩn và gây bệnh trong phịng</b>
<b>thí nghiệm</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4></div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5></div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6></div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

<b>Tỉ lệ bệnh lao theo giới tính (Mỹ, 2003)</b>

<b>0</b>
<b>2</b>
<b>4</b>
<b>6</b>
<b>8</b>
<b>10</b>
<b>12</b>
<b>14</b>

<b><15 yrs</b> <b>15-24 yrs</b> <b>25-44 yrs</b> <b>45-64 yrs</b> <b>65+ yrs</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

<b>Loài :</b>

<i><b>M. tuberculosis</b></i> <b>gây bệnh cho người</b>
<i><b>M. bovis</b></i> <b>gây bệnh cho bò</b>

<i><b>M. africamum</b></i> <b>gây bệnh người ở Phi Châu vùng</b>
<b>nhiệt đới</b>

<b>Vi khuẩn thuộc</b>

<b>Bộ Actinomycetales</b>

<b>Họ Mycobacteriaceae</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

- Trực khuẩn, không di động, không bào tử, kích thước 0,2-0,6
x 2-4 m.

- Vách tế bào dày, giàu lipid.

- Nhuộm bằng phương pháp Ziehl-Neelsen (ZN).

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12>

<b>Cấu trúc vách tế bào VK</b>

Thành phần lipid trong
vách tế bào chiếm từ
20-40% vật chất khô, được
cho là có liên quan đến sự
đề kháng với miễn dịch
dịch thể, chất sát

</div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<b>Các lipid chính như sau</b>

<b>- Mycolic acid: giữ carbol fuchsin khi tẩy màu trong phương pháp</b>
<b>nhuộm ZN.</b>

<b>- Mycoside: kiểm soát tính thẩm thấu của tế bào VK</b> <b>(kháng những</b>
<b>enzyme tan trong nước, kháng sinh, và thuốc sát trùng). Những</b>
<b>mycoside này thường liên kết với:</b>

<b>+ Yếu tố thừng (cord factor): vô hoạt màng ty thể của tế bào</b>

<b>thực bào và ngăn cản sự hóa hướng động</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14>

- Glycolipid (bao gồm yếu tố thừng): góp phần

tạo u hạt và làm tăng khả năng sống sót của

VK khi bị thực bào.

</div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

<b>Môi trường nuôi cấy phổ biến nhất là : môi trường </b>
<b>Lowenstein-Jensen có bổ sung thêm : malachite green (25 </b>

<b>g/ml), cycloheximide (400 </b><b>g/ml), lincomycin (2 </b><b>g/ml), acid </b>
<b>nalidixic (35 </b><b>g/ml) và có/không có glycerol.</b>

<b>Nuôi cấy vi khuẩn MT</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

<b>Sức đề kháng</b>

<b>- Trong đờm khơ (trong khơng khí) có khả năng gây bệnh</b>
<b>trong 8-10 ngày.</b>

<b>- Dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp bị tiêu diệt nhanh</b>
<b>chóng</b>

<b>- Nhạy cảm với nhiệt: 55o_{C/4 giờ, 60}o_{C/2 phút}</b>

<b>- 100o_{C bị giết chết sau 30 giây}</b>

<b>- Đề kháng mạnh với chất sát trùng, acid, kiềm</b>

<b>- Phenol 5% 24 giờ giết chết được vi khuẩn trong</b>
<b>đờm, formol 3% có tác dụng sát trùng tốt.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17>

<b>- Hầu hết các loài có vú và cả người đều bị bệnh</b>

<b>- Bò cảm thụ với type bò, rất đề kháng với type người</b>
<b>- Người cảm thụ với type người rồi đến type bò</b>

<b>- Heo cảm thụ với cả 2 type bò và người</b>

<b>- Trong cơ thể động vật bệnh, vi khuẩn có ở các chất tiết của</b>
<b>đường hơ hấp, các bệnh tích lao, phân cũng có vi khuẩn.</b>

<b>- Sữa có vi khuẩn mặc dù có hay không có bệnh tích ở vú</b>
<b>-</b> <b>Bệnh lây qua đường hơ hấp, tiêu hóa</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18>

<b>GIA </b>
<b>CẦM</b>
<b>DÊ, CỪU</b>
<b>HEO</b>
<b>CHÓ</b>
<b>MÈO</b>
<b>BÒ</b>
<b>NGƯỜI</b>
<b>MÔI</b>
<b>TRƯỜNG</b>
<b>KÉT</b>
<b>KHỈ</b>
<b>CHÚ THÍCH</b>
<i><b>M. tuberculosis</b></i>
<i><b>M. bovis</b></i>
<i><b>M. avium</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19></div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20></div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

<b>Cơ chế gây bệnh trên người</b>

– <b>Hít</b> <i><b>M.tuberculosis</b></i> <b>vào bị thực bào bởi đại thực bào</b>

– <i><b>M.tuberculosis</b></i> <b>nhân lên trong phagosome</b>

– <b>Theo đường bạch huyết gây nhiễm những hạch bạch</b>
<b>huyết vùng</b>

– <b>Thu hút đáp ứng miễn dịch và gây chết các tế bào để hình</b>
<b>thành u hạt</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22></div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

<b>Trâu bò</b>

- Thời gian nung bệnh ở trâu, bò là 2-4 tuần

- Chúng bám và nhân lên ở đó hình thành những <b>điểm sơ nhiễm</b> kèm với
bệnh tích lao ở hạch lympho phế quản cùng bên tạo <b>phức hệ sơ nhiễm</b>.

- Vi khuẩn sẽ theo máu gây nhiễm trùng tịan thân

- Tạo nớt lao mới ở phổi, thận, gan, lách, hạch lympho  lao hạt kê cấp tính.
- Hầu hết bệnh lao trở thành mãn tính có bệnh tích giới hạn ở phổi với triệu
chứng sốt nhẹ, kéo dài (sáng giảm, chiều tăng), lông dựng, da khô, sụt ký và
giảm sản lượng sữa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

<b>Heo</b>

Phức hệ sơ nhiễm được tìm thấy ở hầu, hạch lym

pho dưới hàm trên, hạch ruột và màng treo ruột. Thú

giảm ăn, chập chạp, gầy, da nhợt nhạt.

<b>Chó, mèo</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25>

<b>Người</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

<b>Hạt lao</b>

- Hạt nhỏ, cứng (lao hạt kê), có giới hạn rõ ràng, khó bóc, màu
xám hay trắng.

- Xung quanh hạt, tổ chức phổi vẫn co giãn được

- Nếu có nhiều hạt lao khi nắn lá phổi giống như có trộn cát, chỗ
cắt kêu lạo xạo (hạt xám).

- Các hạt này dần lớn lên bằng hạt đậu xanh, nhân thoái hóa
biến thành bã đậu màu vàng hay trắng đục gọi là hạt vàng

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27>

<b>Khối tăng sinh thượng bì</b>

Các hạt trên tăng sinh to dần có khuynh

hướng bã đậu hóa hay calci hóa

<b>Đám viêm bã đậu</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28></div>
<span class='text_page_counter'>(29)</span><div class='page_container' data-page=29></div>
<span class='text_page_counter'>(30)</span><div class='page_container' data-page=30></div>
<span class='text_page_counter'>(31)</span><div class='page_container' data-page=31></div>
<span class='text_page_counter'>(32)</span><div class='page_container' data-page=32></div>
<span class='text_page_counter'>(33)</span><div class='page_container' data-page=33></div>
<span class='text_page_counter'>(34)</span><div class='page_container' data-page=34></div>
<span class='text_page_counter'>(35)</span><div class='page_container' data-page=35>

<b>Thực hiện Tuberculin test</b>

<b>- Dùng PPD (purified protein derivative - chất dẫn xuất protein</b>

<b>đã được tinh chế)</b>

<b>- PPDM (mammalian) và PPDA (avian)</b>

<b>- Tiêm trong da cổ, khấu đi (bị), mí mắt, khấu đi hay mặt</b>
<b>trong đùi (dê, cừu), heo tiêm ở nếp da cuống tai, gần rìa tai.</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(36)</span><div class='page_container' data-page=36>

- Cắt lông chỗ tiêm, sát trùng, đo độ dày da, sau 72 giờ đọc
kết quả

- Độ dày da sau tiêm

-

độ dày da trước tiêm

> 3,5 mm : (+) dương tính
2,6 - 3,4 mm : (±) nghi ngờ
<= 2,5mm : (

-

) âm tính

</div>
<span class='text_page_counter'>(37)</span><div class='page_container' data-page=37>

<b>Để giảm bớt sai số tiêm PPDA cùng lúc với PPDM</b>

<b>PPDM > 3,5 mm</b>

<b>PPDM – PPDA >= 1mm</b>

<b>- Khơng tiêm cho bị < 1 tháng tuổi, quá gầy yếu, bệnh ký sinh</b>
<b>trùng (sán lá gan, giun phổi,…).</b>

<b>- Theo tiêu chuẩn của tổ chức dịch tễ thế giới OIE, kết quả</b>
<b>PPDM ít nhất 3 mm</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(38)</span><div class='page_container' data-page=38>

<b>Người</b>

Chụp phổi (X.quang),
Tuberculin test,

Phết kính đờm tìm vi khuẩn (nhuộm Ziehl – Neelsen)
Ni cấy, phân lập vi khuẩn từ đờm.

</div>
<span class='text_page_counter'>(39)</span><div class='page_container' data-page=39>

<b>Tuberculin</b> <b>test</b> <b>(Mantoux</b>
<b>method)</b>

- Dùng PPDS (purified protein
derivative – seibert)

- Tiêm trong da, vùng da mỏng
như mặt trong của cánh tay, …

Sau khi tiêm Tuberculin có thể
xuất hiện phản ứng viêm tại chỗ:

sưng đỏ cấp tính quanh chỗ
tiêm, hay phản ứng tồn thân
như sớt 38 – 40o_{C rồi giảm sau}

</div>
<span class='text_page_counter'>(40)</span><div class='page_container' data-page=40>

<b>Tuberculin test (Mantoux method)</b>

- <b>Đọc kết quả sau 48 – 72 giờ, đo đường kính vùng tấy</b>
<b>đỏ, cứng tại vết tiêm</b>

- <b>Ghi cụ thể kết quả đo được: nếu chỗ tiêm không</b>
<b>cứng ghi nhận: 00 mm</b>

- <b>Đường kính vùng tấy đỏ cứng 5-15 mm: dương tính</b>
<b>(mới chích ngừa vaccine BCG, nhiễm các</b> <i><b>Mycobacterium</b></i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(41)</span><div class='page_container' data-page=41>

<b>Điều trị</b>

- Dùng thuốc điều trị bệnh trên người, hiên nay

dùng 4 loại thuốc phối hợp để điều trị ban đầu:

Isoniazid,

rifampin,

pyrazinamide

và

ethambutol

điều trị từ 6 – 9 tháng (trừ

pyrazinamid dùng trong 2 tháng)

- Nếu kháng thuốc phải thực hiện kháng sinh

đồ

</div>
<span class='text_page_counter'>(42)</span><div class='page_container' data-page=42></div>
<span class='text_page_counter'>(43)</span><div class='page_container' data-page=43>

<b>Phòng bệnh</b>

<b>- Vaccine BCG (Bacille Calmette Guerin)</b>

chế

từ vi khuẩn lao bị giảm độc từ năm 1920

- Vaccine đơng khô, tiêm trong da, chủng ngừa

cho trẻ sơ sinh hay trẻ em (> 1 tuổi)

-

Uống sữa đã khử trùng bằng hấp Pasteur 65 –

75



C

<b>- Định kỳ kiểm tra tuberculin test</b>

cho bò 2

</div>
<span class='text_page_counter'>(44)</span><div class='page_container' data-page=44></div>
<span class='text_page_counter'>(45)</span><div class='page_container' data-page=45></div>
<span class='text_page_counter'>(46)</span><div class='page_container' data-page=46></div>

<!--links-->