Tong ket ngu phap

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Môn: Ngữ Văn 9 Người soạn: Nguyễn Xuân Mạnh Điện thoại: 0919918691 Ñôn vò: Trường THCS Trần Phán.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> KIỂM TRA BÀI CŨ Thế nào là hành động nói ? Nêu các cách thực hiện hành động nói ?. Trả lời: - Hành động nói là hành động được thực hiện bằng lời nói nhằm mục đích nhất định. - Thực hiện hành động nói bằng kiểu câu có chức năng phù hợp với hành động đó (cách dùng trực tiếp) hoặc bằng kiểu câu khác (cách dùng gián tiếp).

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Bằng hiểu biết của em, hãy xác định trong bức ảnh dưới đây, bức ảnh nào đang diễn ra cuộc hội thoại ?. Độc thoại. Hội thoại. 1. 2. 3. 4. Hội thoại. Độc thoại.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI: 1. Ví dụ 1: Đoạn trích văn bản “Trong lòng mẹ” - Hai nhân vật tham gia hội thoại : Hồng và người cô => Quan hệ gia tộc (trên - dưới) + Người cô : vai trên + Bé Hồng : vai dưới  Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại.. Cách cư xử của người cô có gì đáng chê trách ? - Với quan hệ gia tộc thiếu thiện chí, không phù hợp với quan hệ ruột thịt. - Với tư cách là người lớn tuổi đúng mực với trẻ em.. thái độ không.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI: 1. Ví dụ 1: Đoạn trích văn bản “Trong lòng mẹ” Hãy tìm những chi tiết cho thấy nhân vật chú bé Hồng - Tôi đầu không đã cố cúi gắng kìm nén đáp sự bất bình của mình để giữ thái độ lễ phép. Giải vì sao vậy ?thắt lại, - Tôi lại imthích lặng cúi đầuHồng xuốngphải đất:làm lòngnhư tôi càng khóe mắt tôi đã cay cay. - Tôi cười dài trong tiếng khóc… - Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. => Hồng biết mình bề dưới phải tôn trọng bề trên.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ĐOẠN PHIM TRÍCH TỪ “Làng Vũ Đại ngày ấy”. Tiết 107: HỘI THOẠI. I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI: 1. Ví dụ 2:Đoạn phim.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI: 1. Ví dụ 2:Đoạn phim Em hãy xác định vai xã hội của các nhân vật trong đoạn phim ? Đáp án: -Xét về địa vị xã hội: Ông giáo vai trên – lão Hạc vai dưới -Xét về tuổi tác: Lão Hạc vai trên – Ông giáo vai dưới =>Vai xã hội trong hội thoại rất đa dạng, phức tạp và nhiều chiều. Em hãy tìm thêm ví dụ về vai xã hội trong hội thoại ?.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI: GHI NHỚ Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối với người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được xác định bằng các quan hệ xã hội: - Quan hệ trên – dưới hay ngang hàng (theo tuổi tác, theo thứ bậc trong gia đình và ngoài xã hội); - Quan hệ thân – sơ (theo mức độ quen biết, thân tình). Quan hệ xã hội vốn rất phức tạp nên vai xã hội của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của mình để chọn cách nói cho phù hợp..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Tiết 107: HỘI THOẠI I. VAI XÃ HỘI TRONG HỘI THOẠI: II. LUYỆN TẬP Bài 1: Tìm các chi tiết trong văn bản “Hịch tướng sĩ” thể hiện thái độ vừa nghiêm khắc vừa khoan dung của Trần Quốc Tuấn đối với binh sĩ dưới quyền ? Đáp án: - Nghiêm khắc chê trách, chỉ ra lỗi lầm của các tướng sĩ: + Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn... + Nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta tức là kẻ nghịch thù. - Khuyên bảo chân tình: + Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này, theo lời dạy bảo của ta thì mới phải đạo thần chủ; + Ta viết ra bài hịch này để các ngươi biết bụng ta..

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Bài 2:(SGK) Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời câu hỏi: Tôi nắm lấy cái vai gầy của Lão, ôn tồn bảo: - Chẳng kiếp gì sung sướng thật, nhưng có cái này là sung sướng; bây giờ cụ ngồi xuống phản này chơi, tôi đi luộc mấy củ khoai lang, nấu một ấm nước chè tươi thật đặc; ông con mình ăn khoai, uống nước chè, rồi hút thuốc lào… thế là sung sướng. - Vâng! Ông giáo dạy phải! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng. Lão nói xong lại cười như đưa đà. Tiếng cười gượng nhưng đã hiền hậu lại. Tôi vui vẻ bảo: - Thế là được, chứ gì? Vậy cụ ngồi xuống đây, tôi đi luộc khoai, nấu nước. - Nói đùa thế, chứ ông giáo cho để khi khác. (Nam Cao, Lão Hạc).

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Thaûo luaän nhoùm Thời gian: 3 phút Nhóm 1-2-3: Tìm những chi tiết trong lời thoại của nhân vật và lời miêu tả của nhà văn cho thấy thái độ vừa kính trọng, vừa thân tình của nhân vật ông giáo đối với lão Hạc? Nhóm 4-5-6: Những chi tiết nào trong lời thoại của lão Hạc và lời miêu tả của nhà văn nói lên thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão đối vơí ông giáo?. Nhóm 7-8: Những chi tiết nào thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão Hạc?.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Đáp án cho nội dung thảo luận b. Thái độ vừa kính trọng vừa thân tình của ông giáo đối với lão Hạc: - Nắm lấy vai gầy của lão, ôn tồn bảo - Mời lão hút thuốc, uống nước, ăn khoai - Gọi lão Hạc là cụ, xưng hô gộp: “ông con mình” - Xưng là “tôi” thể hiện sự bình đẳng c.Thái độ vừa quý trọng vừa thân tình của lão đối với ông giáo: - Gọi là “ông giáo”, dùng từ “dạy” thay cho từ “nói” - Xưng hô gộp “chúng mình”, cách nói chuyện xuề xoà * Chi tiết thể hiện tâm trạng không vui và sự giữ ý của lão Hạc: - Lão Hạc chỉ cười như đưa đà, cười gượng, thoái thác lời mời ăn khoai, uống nước của ông giáo..

<span class='text_page_counter'>(14)</span> II. LUYỆN TẬP Bài tập 3: Hãy xác định vai xã hội và cách nói trong các đoạn thoại sau: a. Đoạn 1: Nam: - Tối nay bạn có đi xem phim không ? Hải: - Chà! Tối nay bận b. Đoạn 2: Sơn: - Tớ có vé mời xem phim “Cánh Đồng Hoang”. Tớ mời cậu cùng đi ! Quỳnh: - Ớ, phim này minh xem rồi, hay là cậu mời bạn khác đi vậy ? c. Đoạn 3: Bác Sáu: - Bác có vé mời xem cải lương chiều nay đấy, bác cháu mình cùng đi nhé ! Hoa: - Cháu cảm ơn bác nhưng cháu đã trót hẹn với bạn chiều nay nên không đi xem cùng bác được ạ !.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> II. LUYỆN TẬP. Bài tập 3: Đoạn hội thoại. Vai xã hội. Cách nói. Đoạn 1. Quan hệ bạn bè (ngang hàng). Thân mật. Đoạn 2. Quan hệ bạn bè (ngang hàng). Lịch sự, nhã nhặn. Đoạn 3. Quan hệ tuổi tác (trên – dưới). Lễ độ, lịch sự, nhã nhặn chân thành.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ * Bài cũ: - Xem lại khái niệm vai xã hội trong hội thoại, các mối quan hệ để xác định vai xã hội. - Làm bài tập 3 vào vở bài tập. * Bài mới: - Soạn bài:Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận - Đọc kĩ ví dụ sgk tìm hiểu câu hỏi sách giáo khoa. - Tìm hiểu tác dụng của yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận..

<span class='text_page_counter'>(17)</span>

<span class='text_page_counter'>(18)</span>