“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HÁT TỐT” : Trường TH VÀ THCS Quảng Trường

<span class='text_page_counter'>(1)</span>“MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH HÁT TỐT” I. LÝ DO THỰC HIỆN CHUYÊN ĐỀ Âm nhạc có vai trò tích cực trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu học. Trẻ em tham gia ca hát là được tự hoạt động để nhận thức thế giới xung quanh và bản thân mình. Do đó, từ việc nghe hát, tập hát và biết được một số kiến thức về âm nhạc sẽ góp phần giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật, làm cho đời sống tinh thần của trẻ thêm phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển năng khiếu âm nhạc. Hơn nữa, khi lớn lên các em sẽ càng hiểu biết hơn về những nét đặc sắc trong văn hoá Âm nhạc của dân tộc và của loài người. Từ đó các em biết trân trọng, giữ gìn và phát huy những di sản văn hoá âm nhạc mà cha ông ta đã để lại, góp phần hỗ trợ cho việc học các môn học khác. Xuất phát từ những lí do trên, để giúp các em học tốt môn âm nhạc, tôi đã chọn đề tài: “ Một số biện pháp giúp học sinh hát tốt”. II. MỤC ĐÍCH CỦA CHUYÊN ĐỀ Trong chương trình từng lớp và toàn cấp học các nội dung được sắp xếp đan xen một cách hài hòa hợp lý.Tạo cơ sở để học sinh rèn luyện kỹ năng hát đúng, hát hay, giúp phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm trong sáng, lành mạnh, tạo điều kiện để các em bộc lộ và phát triển năng khiếu âm nhạc, hướng tới chân, thiện, mĩ góp phần làm thư giãn đầu óc, làm cân bằng các nội dung học tập khác ở Tiểu học. giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo . Giúp người giáo viên xác định đúng vai trò, vị trí của mình trong tiết dạy nhằm đem lại hiệu quả cao nhất cho học sinh. III. NỘI DUNG 1. Nội dung dạy học môn Âm nhạc: Âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm vụ giáo dục. Chính vì vậy trong chương trình giáo dục thế hệ trẻ, giáo dục âm nhạc được coi là một trong những nội dung quan trọng của lứa tuổi học sinh. Hoạt động âm nhạc có những nét đặc trưng riêng, các em được học nhạc được tham gia vào các hoạt động phong phú hơn như : Nghe nhạc, đọc nhạc, chép nhạc, gõ đệm, trò chơi âm nhạc vì vậy hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào năng lực tổ chức và hoạt động của thầy. 2. Biện pháp 2.1.Trang bị cho học sinh một số kĩ năng cơ bản. - Tư thế hát: Người thẳng, đầu không nghiêng, vai không so, hai tay buông dọc theo thân thoải mái, toàn bộ thân thể tựa đều vào hai chân (khi đứng). Hoặc khi ngồi thì hai tay đặt lên đầu gối, lưng thẳng không tựa vào ghế, không vắt chân nọ qua chân kia. - Hơi thở: Giáo viên cần biết cách điều khiển, chỉ huy để học sinh biết lấy hơi vào đầu câu hát, không lấy hơi giữa các tiếng trong một câu hát. Tốt nhất là hơi thở luôn được củng cố ngay trong lúc hát. 2.2.Sử dụng đồ dung, phương tiện dạy học:.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Về tranh ảnh. Khi dùng đến tranh ảnh việc trước tiên là đã giúp học sinh phát năng quan sát và đòi hỏi trong trí óc của các em dần gợi lên nội dung của bài hát thông qua bức tranh đó (với bài học mới). Và cũng có một hiệu quả rất hay khi thông qua bức tranh để các em liên tưởng đến nội dung bài hát đã học. Ví dụ: Học bài hát “Hoa lá mùa xuân” của Nhạc sỹ Hoàng Hà. Khi giới thiệu bài này ta nên giới thiệu bằng cách treo tranh. Với một bức tranh đầy màu sắc về cỏ cây hoa lá. Trước tiên hình ảnh đó đã làm cho các em liên tưởng đến một mùa xuân tràn đầy sức sống, bước đầu đã mở ra cho các em một cảm giác cuốn hút nhẹ nhàng. Và về mặt cơ bản các em đã hiểu được nội dung của bài hát là nói lên mùa xuân tươi đẹp cây xanh đâm trồi nảy lộc.Vậy qua ví dụ trên ta nhận thấy việc sử dụng tranh ảnh trong giờ học nhạc là rất quan trọng và nó giúp các em hứng thú say mê học tập. 2.3. Sử dụng đàn Organ. Đàn Organ là một thiết bị không thể thiếu trong giờ học nhạc. Nó góp phần quan trọng trong việc phát triển tai nghe của học sinh. Đối với giờ học hát nó giúp học sinh hát chuẩn, hát đúng giai điệu, hát nhanh thuộc. Tạo cảm giác tự tin khi biểu diễn. Đàn được sử dụng trong giờ học phải được đưa vào một cách hợp lý, xen kẽ vào các hoạt động tuỳ từng bài dạy cụ thể. Tránh tình trạng quá lạm dụng vào đàn khiến học sinh cảm nhận như đó là một giờ học đàn chứ không phải là giờ học hát hay TĐN. 2.4. Sử dụng nhạc cụ gõ đệm. Các bộ gõ như song loan, mõ, trống, phách… cũng góp phần rất quan trọng trong giờ học nhạc. Tuỳ thuộc vào bài học mà bộ gõ có thể phát huy được tác dụng.Trước tiên nó phát ra những âm thanh trực tiếp thu hút học sinh và nó còn làm cho học sinh cảm thấy rất tự tin khi lên biểu diễn kết hợp gõ đẹm theo yêu cầu của giáo viên. Xong nó cũng cần sử dụng trong giờ học một cách hợp lý. 2.5. Sử dụng đồ dùng tự làm. - Ngoài những đồ dùng trên được trang bị cho bộ môn. Giáo viên còn phải nghiên cứu bài dạy tạo thêm nhiều đồ dùng trực quan tự làm bổ trợ cho bài giảng đạt kết quả cao nhất. Khi đồ dùng trực quan được sử dụng một cách phong phú thì học sinh sẽ phát huy tính ham hiểu biết, say mê học tập. 3. Điều kiện thực hiện 3.1. Đối với học sinh Chủ yếu là xây dựng phương pháp học tập kết hợp tự rèn luyện và hình thành mạng lưới học nhóm, học tổ, học bất kì nơi nào, dù ở nhà, ở trường cũng luôn phải nghiêm túc và tập trung trong khi học tập. Mỗi học sinh đều phải có sách giáo khoa, vở, dụng cụ học tập đầy đủ. Chuẩn bị cho một tiết học, từng đối tượng học sinh được giao nhiệm vụ cụ thể, trưởng nhóm giúp giáo viên kiểm tra đôn đốc, nhắc nhở bước đầu và có nhiệm vụ báo cáo việc chuẩn bị của các thành viên trong nhóm cho thầy cô giáo. 3.2. Về phía giáo viên..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Yêu cầu giáo viên dạy nhạc phải xác định đúng mục đích, yêu cầu của từng bài học. Bên cạnh đó không nên quá phụ thuộc vào sách hướng dẫn giáo viên. Cần lựa chọn nghiên cứu phương pháp dạy sao cho phù hợp với từng lớp, từng bài học sẽ giúp học sinh lĩnh hội bài giảng một cách thoải mái nhẹ nhàng, không gò ép, chắc chắn học sinh sẽ hứng thú học tập hơn. Muốn tiết học sinh động, hấp dẫn, lại mang tính nghệ thuật thì người giáo viên phải lấy học sinh làm trung tâm, lôi cuốn học sinh vào các hoạt động xây dựng bài. Giáo viên cần chuẩn bị tốt mọi phương tiện dạy học, đa dạng hóa không gian, hình thức các hoạt động dạy - học như thực hành trong và ngoài lớp,tập biểu diễn. Và đặc biệt cần vận dụng linh hoạt các bước dạy học hát: 4. Quy trình dạy tiết học hát. Bước 1: Giới thiệu bài hát Bước 2: Đọc lời ca Bước 3: Nghe hát mẫu Bước 4: Khởi động giọng Bước 5: Tập hát từng câu Bước 6: Hát cả bài Bước 7: Củng cố, kiểm tra.. Tiến trình lên lớp Bước 1: Giới thiệu bài hát - Giáo viên sử dụng tranh ảnh minh họa cho bài hát để học sinh nhận xét về nội dung của chúng, từ đó dẫn dắt vào giới thiệu bài hát. - Với những bài dân ca hoặc bài hát nước ngoài, giáo viên nên dùng bản đồ, tranh ảnh để giới thiệu thêm về vị trí địa lí, thiên nhiên và đời sống con người ở nơi đó. Đôi khi cũng có thể giới thiệu mở rộng tới một số bài hát khác của cùng tác giả, cùng chủ đề hoặc cùng vùng miền, có thể cung cấp cho học sinh những kiến thức văn hoá cần thiết khác. Bước 2: Đọc lời ca -Giáo viên cho cả lớp đọc, có thể hướng dẫn các em vừa đọc lời vừa gõ đệm theo tiết tấu lời ca với những bài hát có tiết tấu đơn giản, lặp đi lặp lại. Bước 3: Nghe hát mẫu - Giúp học sinh cảm thụ được bài hát một cách đầy đủ, trọn vẹn bởi cách hát của giáo viên gần gũi với các em hơn so với đĩa nhạc. - Học sinh cảm thấy hào hứng khi được nghe thày cô hát. - Thể hiện được năng lực âm nhạc và cảm xúc của giáo viên. - Sau khi nghe hát mẫu, giáo viên nên khuyến khích học sinh nói cảm nhận riêng của mình về bài hát, như: Bài hát có hay không? Có quen thuộc không? Dễ hay khó hát? Bài hát thuộc thể loại hành khúc, sinh hoạt, vui chơi, lao động hay trữ tình? Nhịp điệu của bài nhanh hay chậm? Tính chất bài hát sôi nổi hay tình cảm? Nhẹ nhàng hay tha thiết?... Bước 4: Khởi động giọng.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo viên đàn chuỗi âm ngắn, đơn giản để các em nghe và đọc bằng âm La, Ma, Mô, Mi hoặc nguyên âm A- O- U- I (có thể kết hợp trò chơi, ví dụ học sinh giả làm tiếng gà gáy ò ó o). Với thời gian 1-2 phút, giáo viên chỉ nên dùng một âm hình tiết tấu chung khi khởi động giọng. Bước 5: Tập hát từng câu - Giáo viên hướng dẫn học sinh tập câu hát tiếp theo tương tự. - Sau khi tập xong 2 câu, giáo viên nên yêu cầu học sinh hát nối (móc xích) 2 câu với nhau. Những bài hát có 4 câu, nên hát nối câu 1-2 rồi câu 3-4, không nên hát nối từ câu 1 đến câu 3, tạo nên cảm giác chênh vênh, thiếu cân đối. Dạy hát từng câu theo lối móc xích có lợi vì: học sinh không quên giai điệu và lời ca, nhớ các câu hát thành hệ thống, hát câu sau sẽ nhớ câu trước, hát không bị sai nhịp. Bước 6: Hát cả bài -Giáo viên hướng dẫn các em biết cách lấy hơi, thể hiện đúng chỗ ngân, nghỉ trong bài và thể hiện sắc thái, tình cảm của bài hát. Bước 7: Củng cố, kiểm tra. - Giáo viên yêu cầu học sinh nhắc lại nội dung đã học, như: các em đã học gì, nhớ điều gì, yêu thích điều gì? - Giáo viên hướng dẫn học sinh trình bày bài hát bằng cách hát đối đáp, hát nối tiếp hoặc lĩnh xướng, trình bày bài hát kết hợp gõ đệm. Giáo viên cần chú ý giáo dục thái độ, giáo dục thẩm mĩ và dặn dò các em tiếp tục tập hát cho thuộc lời ca. IV. KẾT THÚC CHUYÊN ĐỀ Trên đây là toàn bộ những nội dung, những việc cần làm của giáo viên đang trực tiếp giảng dạy nhằm góp một phần nhỏ vào việc thực hiện mục tiêu chuẩn kiến thức kỹ năng của một bài học, cùng đồng nghiệp để tìm ra những phương pháp dạy học phù hợp đạt hiệu quả hơn nhằm giúp các em học tập tích cực sôi nổi hơn, học sinh tự tìm tòi và khám phá kiến thức bài học, giúp cho giờ học đạt hiệu quả hơn. Các em nắm bài sâu hơn, giờ học nhẹ nhàng thoải mái, học sinh hiểu bài kĩ hơn. Trong quá trình thực hiện chuyên đề có lẽ không tránh được những thiếu sót nên rất mong nhận được ý kiến đóng góp, bổ sung của các đồng nghiệp để chuyên đề của tôi được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn./. Liên Trường, ngày tháng năm 2021 Người viết chuyên đề. Hồ Thị Bích Hòa.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> GIÁO ÁN THỂ HIỆN CHUYÊN ĐỀ ÂM NHAC:. häc bµi h¸t: tiÕng h¸t b¹n bÌ m×nh. Nh¹c vµ lêi: Lª hoµng minh I. Môc tiªu. - H biết hát theo đúng giai điệu và lời ca, biết đây là bài hỏt nhạc và lời của Lờ Hoàng Minh. - Biết vừa hát vừa gõ đệm theo nhịp, phách và biết thể hiện đúng những chỗ có luyÕn ë trong bµi. - Gi¸o dôc lßng yªu hoµ b×nh, lßng yªu th¬ng con ngêi. - Biết thể hiện được sắc thái, tình cảm bài hát, kết hợp vận động phụ hoạ theo bài hát. II. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC. - GV: Nhạc cụ đệm: Đàn ogan. - HS: Thanh phách III. HOẠT ĐỘNG HỌC. A. Hoạt động cơ bản * Khởi động - Ban văn nghệ điều khiển khởi động cùng nhau hát bài hát Chị ong nâu và em bé kết hợp vận động phụ hoạ theo bài hát. + ĐGTX: - Nội dung: HS hát thể hiện được các động tác múa phụ hoạ theo bài hát. - Phương pháp: Quan sát - Kỹ thuật: Ghi chép ngắn. - GV Giới thiệu bài mới, nêu mục tiêu trọng tâm của tiết học. 1. Tổ chức nghe hát và đàm thoại tìm hiểu bài hát: - Việc 1: Nghe GV trình bày bài hát (hoặc nghe qua băng đĩa) - Việc 2: Đàm thoại : Cảm nhận của các em khi nghe qua bài hát này như thế nào? - Việc 3: HS trả lời và nêu cảm nhận. - Việc 4: GV nhận xét và nhấn mạnh lại cho HS biết. 2. Học hát: - Việc 1: Đọc lời ca của bài hát: Tiếng hát bạn bè mình. - Việc 2: Đọc lời ca của bài hát theo tiết tấu.(Cá nhân hoặc cả lớp) - Việc 3: Học hát từng câu (hát móc xích các câu) - Việc 4: Tập hát cả bài, lưu ý những chỗ có ngân, nghỉ . - Việc 5: Tập lấy hơi, thể hiện tính chất nhịp nhàng, uyển chuyển của bài. + ĐGTX: - Nội dung: HS cảm nhận được bài hát,hát đúng giai điệu lời ca thể hiện sự vui tươi hồn nhiên của bài hát. - Phương pháp: Quan sát, vấn đáp - Kỹ thuật: Ghi chép ngắn, đặt câu hỏi.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> B. Hoạt động thực hành: 1.GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm: - Việc 1: Nhóm trưởng điều khiển: Hát với tính chất nhịp nhàng, uyển chuyển của bài - Việc 2: Đứng hát với tinh thần vui tươi . - Việc 3: GV quan sát, trợ giúp các nhóm. 2. Tổ chức thi biểu diễn: - Việc 1: Ban học tập điều khiển Các nhóm trình bày bài hát trước lớp. (cá nhân, song ca, tam ca.....có đệm, đánh giá nhận xét về hát, thưởng nhóm biểu diễn tốt nhất) - Việc 2: GV khen ngợi những cá nhân và nhóm học hát tốt. + ĐGTX: - Nội dung: HS thực hiện tốt các hoạt động: hát kết hợp vỗ tay và gõ đệm theo phách, theo nhịp bài hát. - Phương pháp: Quan sát, vấn đáp - Kỹ thuật: Ghi chép ngắn, nhận xét bằng lời. C. Hoạt động ứng dụng: - GV đàn cả lớp cùng ôn lại bài hát kết hợp gỏ đệm theo phách. - Qua bài học giáo dục chúng ta được điều gì? - Về nhà em hãy hát cho cả nhà nghe bài hát đã học, dạy em nhỏ bài hát mình đã học. + ĐGTX: - Nội dung: HS biết được ý nghĩa của bài hát, tham gia bài hát một cách tự tin và thể hiện được tình cảm bài hát. - Phương pháp:Quan sát vấn đáp. - Kỹ thuật: Nhận xét bằng lời. ___________________________________________.

<span class='text_page_counter'>(7)</span>