BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
HUỲNH THÚY HẰNG
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG VHNT & DU LỊCH SÀI GỊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI 2013
BỘ QUỐC PHỊNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ
HUỲNH THÚY HẰNG
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG VHNT & DU LỊCH SÀI GỊN
Chun ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14
Người hướng dẫn khoa học: TS ĐỖ NGỌC ANH
HÀ NỘI 2013
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
3
GIẢNG VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HĨA
13
1.1
1.2
NGHỆ THUẬT VÀ DU LỊCH SÀI GỊN
Các khái niệm cơ bản
Nội dung phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường Cao đẳng
22
1.3
Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gịn
Những nhân tố tác động đến phát triển đội ngũ giảng viên
ở Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và du lịch Sài Gịn
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
24
VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẰNG VĂN HÓA NGHỆ
28
2.1.
THUẬT VÀ DU LỊCH SÀI GỊN
Khái qt chung Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật
28
2.2.
và Du lịch Sài Gịn
Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Cao
31
2.3.
đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gịn
Thực trạng về phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường
Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gịn
Chương 3 U CẦU, BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
40
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG VĂN HĨA
NGHỆ THUẬT VÀ DU LỊCH SÀI GỊN HIỆN NAY
3.1 Các u cầu trong thực hiện các biện pháp phát triển đội
51
ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và
Du lịch Sài Gịn
3.2. Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao
51
đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gịn hiện nay
3.3. Khảo nghiệm sự cần thiết và khả thi các biện pháp đề
53
xuất
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
81
86
88
90
NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
BCHTW
Ban chấp hành Trung ương
BGH
Ban giám hiệu
CĐ
Cao đẳng
CBGV
Cán bộ giảng viên
CNH.HĐH
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
ĐH CĐ
Đại học, cao đẳng
ĐNGV
Đội ngũ giảng viên
GD ĐT
Giáo dục, đào tạo
GV
Giảng viên
HSSV
Học sinh sinh viên
NNL
Nguồn nhân lực
KTXH
Kinh tế, xã hội
TCCN
Trung cấp chun nghiệp
UBND
Ủy ban nhân dân
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
NCKH
Nghiên cứu khoa học
NCS
Nghiên cứu sinh
VHNT& DLSG Văn hố nghệ thuật và du lịch Sài Gịn
VHNT
Văn hóa, nghệ thuật
3
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ trương “Phát triển đội ngũ giáo viên là khâu then chốt” trong
“đổi mới căn bản và tồn diện giáo dục, đào tạo” thể hiện tư duy và nhận
thức cách mạng, khoa học, tồn diện, triệt để và sâu sắc tinh thấn của Đại
hội XI về phát triển đội ngũ giáo viên các cấp học, bậc học trong hệ thống
giáo dục quốc dân. Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ XI đã khẳng định:
“Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, tồn diện
nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hố, hiện đại hố, xã hội hố,
dân chủ hố và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo
dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”. Đại
hội cũng đã xác định: Chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên; xã hội hố giáo
dục, đào tạo; khuyến khích các hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây
dựng xã hội học tập; mở rộng hợp tác quốc tế và tăng ngân sách cho hoạt
động giáo dục, đào tạo.
Phát triển đội ngũ nhà giáo về số lượng, chất lượng và với cơ cấu
hợp lý sẽ là động lực quan trọng để đổi mới và nâng cao chất lượng GD
ĐT, góp phần quan trọng tạo ra nguồn nhân lực có chất lượng cao, đáp ứng
ngày càng tốt hơn nhu cầu phát triển của xã hội và hội nhập quốc tế. Đồng
thời, Đại hội cũng đã chỉ ra các giải pháp cơ bản phát triển đội ngũ giáo
viên, trong đó coi giải pháp: "xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng,
đáp ứng u cầu về chất lượng", là khâu then chốt, là tiền đề trong đổi mới
GDĐT hiện nay.
Chúng ta chỉ có thể giải quyết được những thách thức tên bằng cách
làm cho nền giáo dục có những bước chuyển căn bản,có tính cách mạng,
4
phải phát triển tồn diện con người,phát triển nguồn nhân lực nguồn tài
ngun vơ giá để phát triển kinh tế xã hội.
Hiến pháp điều 35 ghi rõ:" Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng
đầu" và điều 36"nhà nước ưu tiên đầu tư cho giáo dục khuyến khích các
nguồn đầu tư khác" vì phát triển nguồn lực người là bí quyết, là chìa khố
dẫn đến thành cơng của mọi quốc gia trong thời đại ngày nay. Phát triển
nguồn lực con người nhằm tạo nên những con người mới, những con
người của nền văn minh hậu cơng nghiệp, của nền kinh tế tri thức
Để thực hiện được mục tiêu giáo dục, địi hỏi phải có rất nhiều yếu
tố, trong đó yếu tố quan trọng căn bản quyết định là đội ngũ giáo viên và
cán bộ quản lý giáo dục. Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương
Đảng 2 khố 8 khẳng định:"giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo
dục và được xã hội tơn vinh".
Trong thời đại ngày nay, một đất nước muốn phát triển hưng thịnh,
bền vững thì khơng chỉ nhờ vào tài ngun, vốn kinh tế,...mà yếu tố quyết
định chính là nguồn lực con người nói chung và đội giáo dục nói riêng là rất
quan trọng và cấp thiết. Chỉ thị của Ban bí thư Trung ương Đảng về việc
xây dựng,nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
trong giai đoạn 20102020 trong đó mục tiêu tổng qt nêu:"Xây dựng đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hố, đảm bảo chất
lượng đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao
bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo
thơng qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và hiệu quả sự nghiệp
giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những
địi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp cơng nghiệp hố hiện đại hố đất
nước".
5
Thực tế chất lượng và hiệu quả của giáo dục nước ta trong những
năm gần đây tuy có những bước khởi sắc nhưng chưa đáp ứng được với
u cầu của thời kỳ cơng nghiệp hố hiện đại hố đất nước trong xu thế
hội nhập quốc tế. Điều này đã được chỉ rõ trong nghị quyết trung ương
2,khố 8 của ban chấp hành Trung ương Đảng:"Giáo dục và đào tạo nước
ta cịn yếu kém,bất cập cả về quy mơ,cơ cấu,nhất là chất lượng và hiệu
quả, chưa đáp ứng kịp thời với những địi hỏi ngày càng cao về nhân lực
của cơng cuộc đổi mới về kinh tế xã hội và bảo vệ tổ quốc, thực hiện
cơng nghiệp hố hiện đaị hố đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa".
Từ những vấn đề nêu trên đã đặt ra cho ngành giáo dục đào tạo cả
nước nói chung và Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật và du lịch Sài Gịn
nói riêng một nhiệm vụ vơ cùng quan trọng,cấp thiết đó là: Phát triển đội
ngũ giảng viên có trình độ, năng lực, phẩm chất đáp ứng được nhu cầu phát
triển của đất nước trong thời kỳ hội nhập.
Từ thực tế và yêu cầu đòi hỏithực tiễn tiễn phát triển của đất
nwowcvs, của nhà trường như hiện nay nhất thiết phải xây dựng và phát
triển đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng, đồng bộ
về cơ cấu góp phần tích cực thực hiện mục tiêu của sự nghiệp giáo dục:"
Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài phục vụ cho sự
nghiệp cơng nghiệp hố hiện đại hố đất nước". Từ những lý do trên,
chúng tối chọn đề tài “Phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường Cao đẳng
Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gịn”. Làm luận văn tốt nghiệp cao
học.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan
Nhân loại đang bước vào thế kỷ XXI, những thành tựu của cuộc
cách mạng khoa học công nghệ hiện đại đã làm cho nền kinh tế thế giới
6
thay đổi mạnh mẽ về cơ cấu, chức năng và phương thức hoạt động. Đây
là bước ngoặt lịch sử trong việc chuyển nền kinh tế công nghiệp dựa vào
tài nguyên và lao động chân tay là chủ yếu sang nền kinh tế tri thức chủ
yếu dựa vào trí tuệ con người. Tri thức ngày càng trở thành nhân tố trực
tiếp và khơng thể thiếu của q trình sản xuất. Đầu tư vào tri thức trở
thành yếu tố then chốt cho sự tăng trưởng kinh tế dài hạn.
Khơng nằm ngồi xu thế chung, Đảng và Nhà nước ta đã tăng cường
quan tâm đầu tư cho giáo dục, xem đây là mũi nhọn quan trọng thúc đẩy
nền kinh tế tri thức đất nước. Trong hệ thống các đường lối, chính sách
phát triển giáo dục, đầu tư xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo có vai
trị chủ đạo. Với vị trí, vai trị quan trọng của mình, đội ngũ nhà giáo
phải được thừa hưởng tất cả những ưu tiên của quốc gia về phát triển
nguồn nhân lực và đòi hỏi phải được nghiên cứu đổi mới theo những thay
đổi của nền giáo dục.
Sau hơn 20 năm đổi mới, nhiều giải pháp nhằm xây dựng và phát
triển đội ngũ nhà giáo ở các cấp học, bậc học đã được nghiên cứu và áp
dụng rộng rãi. Đặc biệt từ khi có chủ chương của Đảng và Nghị quyết của
Quốc hội về đổi mới chương trình giáo dục phổ thơng thì một số dự án,
cơng trình nghiên cứu lớn liên quan đến đội ngũ nhà giáo đã được thực
hiện:
Dự án quốc gia nghiên cứu tổng thể về GD&ĐT và phân tích
nguồn nhân lực, mã số VIE/89/022 (gọi tắt là Dự án tổng thể về giáo dục).
Bồi dưỡng và đào tạo lại đội ngũ nhân lực trong điều kiện mới
(Đề tài khoa học mã số KX07, năm 1996).
Dự án hỗ trợ Bộ GD&ĐT do Ủy ban châu Âu tài trợ.
Năm 1993, nhóm tác giả nghiên cứu do Phạm Thành Nghị, chủ
7
nhiệm đề tài đã hồn thành cơng trình: "Nghiên cứu việc bồi dưỡng cán bộ
giảng dạy đại học và giáo viên dạy nghề". Riêng đối với giảng viên các
trường đại học, cao đẳng, đề tài đã phân tích được thực trạng về tình hình
đội ngũ và đào tạo, bồi dưỡng giảng viên trong những năm vừa qua. Đồng
thời đề tài cũng đã đưa ra một số phương án, giải pháp bồi dưỡng cho
đội ngũ giảng viên đại học, cao đẳng nhằm nâng cao trình độ cho đội ngũ
này.
Tuy nhiên đề tài chỉ giới hạn tập trung nghiên cứu về các giải pháp
bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên hiện có, chưa đáp ứng được các u
cầu của nội dung xây dựng và phát triển đội ngũ nhằm chuẩn hóa khơng
chỉ về chất lượng mà cịn phát triển về số lượng và cơ cấu hợp lý.
Những năm gần đây, sự tăng nhanh về số lượng các trường đại học
và cao đẳng trong cả nước dẫn đến sự thiếu hụt và mất cân đối của đội
ngũ giảng viên. Vì thế, nhiều đề tài ở các cấp độ khác nhau trong đó có các
luận văn thuộc chun ngành QLGD đã đề cập đến vấn đề này:
Các giải pháp tổ chức nhằm ổn định đội ngũ cán bộ dạy ở trường
Đại học Sư phạm (Luận văn thạc sỹ QLGD của Nguyễn Thị Thanh, Đại
học Sư phạm Hà Nội, năm 1999).
Những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ giáo viên trường
chuẩn quốc gia Trung học phổ thông Xuân Đỉnh, Hà Nội (Luận văn thạc
sỹ QLGD của Nguyễn Viết Cẩn, Đại học Sư phạm Hà Nội, 2004).
Một số giải pháp quản lý nhằm phát triển đội ngũ giảng viên
trường Đại học Hải Phòng đến năm 2010 (Luận văn thạc sỹ QLGD của
Nguyễn Sơn Thành, Đại học Sư phạm Hà Nội, 2004).
Một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ giảng dạy
ở trường Đại học Sân khấu Điện ảnh trước yêu cầu hiện nay (Luận văn
8
thạc sỹ QLGD của Đặng Thị Thanh, Đại học Sư phạm Hà Nội, 2004).
Một số biện pháp xây dựng đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng
Thống kê (Luận văn thạc sỹ QLGD của Nguyễn Đình Dũng, Đại học sư
phạm Hà Nội, 2005).
Đề tài luận văn thạc sĩ của Nguyễn Thị Hồng Sinh đã đề cập đến
"các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng yêu cầu nâng
cấp trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Thành phố Hồ Chí Minh". Đề
tài đã đề ra những giải pháp cụ thể, thiết thực để phát triển đội ngũ giảng
viên của nhà trường nhằm chuẩn hóa đội ngũ, đáp ứng các u cầu nâng
cấp từ một trường Trung học chuyên nghiệp lên cao đẳng.
Tuy nhiên, giới hạn của đề tài là chỉ đáp ứng các yêu cầu thực tiễn
phù hợp với thực trạng của trường Cao đẳng VHNT Thành phố Hồ Chí
Minh.
Một số các đề tài nghiên cứu về những biện pháp phát triển đội
ngũ giáo viên, giảng viên như: năm 2000, Nguyễn Thị Luyến với đề tài:
"Một số biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trường văn hóa nghệ thuật
Quảng Ninh", năm 2001, Trần Cơng Chánh, có đề tài: " Các giải pháp
quản lý cơng tác phát triển đội ngũ giáo viên trường Cao đẳng sư phạm
Bạc Liêu".
Ngồi ra, trong chương trình hành động hàng năm của ngành giáo
dục ở các địa phương cũng có một số đề tài NCKH hoặc thực hiện một
số giải pháp nhất định để phát triển đội ngũ nhà giáo. Đối với giảng
viên các trường Đại học, Cao đẳng đề án đã đề ra các nhiệm vụ và giải
pháp khá cụ thể nhằm xây dựng và củng cố đội ngũ giảng viên đảm bảo
đủ về số lượng, chuẩn hóa về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu. Đề án
của Chính phủ tạo cơ sở, tiền đề quan trọng để các nhà trường, các cơ quan
9
quản lý giáo dục làm căn cứ để xây dựng các chương trình, kế hoạch phát
triển đội ngũ cán bộ, giảng viên cho đơn vị địa phương của mình.
Tuy nhiên, đề án chỉ đáp ứng được u cầu của cơng tác quản lý ở
tầm vĩ mơ, để thực hiện nhiệm vụ phát triển đội ngũ giảng viên của từng
địa phương, từng trường đại học, cao đẳng thì cần có những giải pháp cụ
thể, phù hợp với những đặc điểm tình hình từng trường và đội ngũ giảng
viên hiện có, vấn đề này nội dung đề án chưa thể giải quyết được.
Nhìn chung, đã có nhiều cơng trình đề cập đến vấn đề phát triển
đội ngũ giáo viên ở các trường phổ thống, đội ngũ giảng viên ở các
trường đại học và cao đẳng nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới sự nghiệp
giáo dục đào tạo. Tuy nhiên, chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách đầy
đủ về biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng
VHNT & DL Sài Gịn
Do đó, đề tài này sẽ cố gắng đề cập đến những vấn đề mà các đề tài
khác chưa có điều kiện làm rõ. Đó là những vấn đề của đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng VHNT & DL Sài Gịn với tư cách là một trường Cao đẳng
trong đại học đa ngành. Trên cơ sở đó, đề xuất những biện pháp phát triển đội
ngũ giảng viên của một trường cao đẳng mới thành lập đang trong q trình
xây dựng và phát triển.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn vấn đề có liên quan, đề tài đề
xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Văn hóa
Nghệ thuật và Du lịch Sài Gịn hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
10
Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên các trường
cao đẳng, đại học.
Đánh giá thực trạng đội ngũ giảng viên và phát triển đội ngũ giảng
viên Trường Cao đẳng VHNT & DL Sài Gịn.
Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao
đẳng VHNT & DL Sài Gịn đến 2020 và khảo nghiệm tính cần thiết và
tính khả thi của các biện pháp đó.
4. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giảng viên ở Trường Cao đẳng văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài
Gịn
* Đối tượng nghiên cứu
Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Văn
hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gịn
* Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi đề tài chỉ tập trung nghiên cứu các biện pháp phát triển đội
ngũ giảng viên Trường Cao đẳng VHNT & DL Sài Gịn, trên cơ sở thực
trạng và định hướng phát triển đội ngũ giảng viên nhà trường đến 2020.
5. Giả thuyết khoa học
Phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật
và Du lịch Sài Gịn phụ thuộc vào nhiều yếu tố nếu chủ thể quản lý xây
dựng và thực hiện đồng bộ các nội dung biện pháp phát triển đội ngũ giảng
viên như: Nâng cao nhận thức về vai trị, tầm quan trọng phát triển đội ngũ
giảng viên của nhà trường; xây dựng và thực hiện cơng tác kế hoạch hóa phát
triển đội ngũ giảng viên; Phát huy tính chủ thể trong tích lũy các điều kiện
11
đáp ứng các tiêu chí phát triển đội ngũ giảng viên; xây dựng mơi trường sư
phạm tạo điều kiện thuận lợi nhằm thu hút phát triển đội ngũ giảng viên;
tăng cường cơng tác sơ tổng kết, đánh giá phát triển đội ngũ giảng viên của
nhà trường; phát huy vai trị của Hiệu trưởng trong phát triển đội ngũ giảng viên
thì chất lượng đội ngũ giáo viên của nhà trường sẽ khơng ngừng được nâng
cao, đáp ứng đổi mới giáo dục và đào tạo của nhà trường trong xu thế hiện
nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu dựa trên quan điêm cua Chu nghia Mac – Lênin,
̉
̉
̉
̃
́
tư tưởng Hơ Chi Minh và c
̀ ́
ơ sở lý luận theo đường lối, quan điểm của Đang
̉
Cơng san Viêt Nam; Ch
̣
̉
̣
ỉ thị, Hướng dẫn của các cấp về giáo dục và đào tạo
và quản lý giáo dục đào tạo mà trực tiếp nhất là chn hoa đ
̉
́ ội ngũ giang viên.
̉
Để đạt được mục đích nghiên cứu và luận giải các nhiệm vụ của đề
tài, chúng tơi sử dụng các quan điểm tiếp cận hệ thống cấu trúc; lịch sử
lơgíc; quan điểm thực tiễn trong nghiên cứu.
* Phương pháp nghiên cứu
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Mục đích nhằm nghiên cứu, phân tích, tổng hợp những vấn đề lý
luận có liên quan đến phát triển đội ngũ giảng viên. Khai thác một cách
có chọn lọc những cơng trình đi trước, làm tiền đề cho việc xây dựng
một số khái niệm cơng cụ phục vụ cho đề tài, làm cơ sở lý luận cho việc
nghiên cứu thực tiễn.
+ Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Mục đích nhằm thu thập số liệu để làm rõ thực trạng đội ngũ giảng
viên và thu thập ý kiến đánh giá của các chuyên gia về phát triển đội ngũ
12
giáo viên hiện tại cũng như phương hướng phát triển của đội ngũ giáo
viên, kiểm chứng tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp một cách
khách quan nhằm giảm thiểu những sai sót trong q trình nghiên cứu.
Ngồi ra, cịn sử dụng dữ liệu của phần mềm quản lý thơng tin
chun mơn giảng viên.
+ Phương pháp toạ đàm
Nhằm hỗ trợ cho phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi, đồng thời
kiểm tra độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.
Nội dung gồm : trao đổi ý kiến với đội ngũ các cán bộ quản lý, giảng
viên lâu năm có kinh nghiệm, có uy tín; đội ngũ giáo viên về thực trạng và
giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên của Trường.
Nhom ph
́
ương phap nghiên c
́
ứu thực tiên
̃
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý
của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trong cơng tác phát triển đội ngũ giảng
viên các trường cao đẳng, đại học.
Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học bằng phiếu đối với 100
phiếu. Đối tượng điều tra bao gồm: Giáo viên 80 phiếu; cán bộ lãnh đạo
quản lý 20 phiếu.
Phương pháp tọa đàm, trao đổi: Toạ đàm, trao đổi với đội ngũ giảng
viên về chất lượng đội ngũ giảng viên tiếng, thực trạng phát triển đội ngũ
giảng viên.
Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu báo cáo tổng kết năm
học, kết quả phát triển đội ngũ giảng viên các trường cao đẳng, đại học.
Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học, cán bộ
quản lý giáo dục về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới
việc nghiên cứu của đề tài.
13
7. Ý nghĩa luận văn
Luận văn nghiên cứu thành cơng sẽ là những đóng góp có ý nghĩa quan
trọng góp phần làm phong phú thêm cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát
triển đội ngũ giảng viên của nhà trường.
Luận văn cũng đóng góp những luận cứ khoa học làm tài liệu tham
khảo giúp cho lãnh đạo các trường cao đẳng, đại học trong xây dựng và phát
triển đội ngũ giảng viên về số lượng , chất lượng và cơ cấu đội ngũ.
8. Kết cấu luận văn
Luận văn bao gồm; Mở đầu, 3 chương ( 9 tiết) kết luận kiến nghị,
danh mục tài liêu tham khảo và phụ lục.
14
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN Ở TRƯỜNG
CAO ĐẲNG VĂN HĨA NGHỆ THUẬT VÀ DU LỊCH SÀI GỊN
1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Khái niệm đội ngũ giảng viên
Luật Giáo dục (2005) qui định tại điều 70, mục 1, chương IV: " Nhà
giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, các cơ
sở giáo dục khác”
Đội ngũ là thuật ngữ dùng để chỉ “số đơng sắp xếp có trật tự
hoặc có tổ chức chặt chẽ”.[ 56 ].
Đội ngũ “Là một nhóm người được tập hợp và tổ chức thành một
lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề
nghiệp hay khơng, nhưng cùng mục đích nhất định”. Khái niệm đội ngũ hàm
chứa yếu tố sứ mạng và có những u cầu chặt chẽ về cơ cấu, kỷ cương và
chất lượng (đại từ điển tiếng Việt).
Đội ngũ giảng viên là tập hợp những người tham gia cơng tác giảng
dạy tại các trường cao đẳng, đại học.
“Đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục là một trong những lực
lượng đơng đảo trong đội ngũ cán bộ cơng chức, viên chức của Nhà nước” [26
].
Theo quyết định 538/TCCPTC ngày 18/12/1995 của Ban Tổ chức
cán bộ Chính phủ về việc thay đổi tên gọi các ngạch cơng chức giảng dạy
và tiêu chuẩn nghiệp vụ các ngạch trong trường ĐH, CĐ được xếp 3
ngạch: Giảng viên (15.111), giảng viên chính (15.110), giảng viên cao cấp
15
(15.109).
Từ những quan điểm trên ta hiểu đội ngũ GV là, tập hợp những
người làm nghề dạy họcgiáo dục được tổ chức thành một lực lượng (có
tổ chức), cùng chung một nhiệm vụ làthực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra
cho tổ chức đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thơng qua lợi
ích về vật chất và tinh thần trong khn khổ quy định của pháp luật, thể
chế xã hội.
Theo từ điển tiếng Việt, đội ngũ là "khối đông người cùng chức
năng nghề nghiệp được tập hợp và tổ chức thành một lực lượng".
Khái niệm về đội ngũ dùng cho các thành phần trong xã hội như
đội ngũ trí thức, đội ngũ cơng nhân viên chức đều có gốc xuất phát từ đội
ngũ theo thuật ngữ qn sự. Đó là một khối đơng người, được tổ chức
thành một lực lượng để chiến đấu hoặc để bảo vệ.
Đội ngũ giảng viên là nhóm người được tổ chức và tập hợp thành
một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng
nghề nghiệp hoặc khơng cùng nghề nghiệp nhưng cùng có chung một mục
đích nhất định.
Như vậy, đội ngũ nhà giáo là những chuyên gia trong ngành giáo
dục, họ nắm vững tri thức và hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào
và có khả năng cống hiến tồn bộ tài năng và sức lực của họ cho giáo dục.
Từ những quan niệm nêu trên, chúng tơi quan niệm đội ngũ giảng viên:
Đội ngũ giảng viên là một tập thể bao gồm những giảng viên và giảng
dạy ở bậc (đại học và cao đẳng), được tổ chức thành một lực lượng, có
chung nhiệm vụ thực hiện các mục tiêu giáo dục của nhà trường hoặc cơ sở
giáo dục.
Đội ngũ giảng viên Việt Nam là những người lao động trí tuệ sáng
16
tạo, có tinh thần u nước, ý thức dân tộc cao, cần cù, thơng minh, năng
động và nhạy bén với sự phát triển của thời đại. Đồng thời đây cũng là lực
lượng nghiên cứu khoa học hùng hậu. Chính từ lực lượng này đã xuất
hiện nhiều nhà khoa học lớn, các chun gia đầu ngành. Họ có khả năng
và thực tế đã có nhiều đóng góp tích cực và to lớn ở cả hai phương diện:
Đào tạo những tài năng trẻ, bồi dưỡng đội ngũ trí thức, đồng thời nghiên
cứu phát triển và ứng dụng khoa học cơng nghệ, kỹ thuật, khoa học quản
lý, văn hố, nghệ thuật, phát triển kinh tế xã hội, góp phần đẩy nhanh
q trình xây dựng đất nước cơng nghiệp hố, hiện đại hố.
Cơ cấu đội ngũ giảng viên là một thể thống nhất, hoàn chỉnh bao
gồm các thành phần sau: Số lượng giảng viên, chất lượng đội ngũ giảng
viên và các yếu tố bên trong của đội ngũ. Ngoài số lượng giảng viên và
trình độ đào tạo, có thể có các yếu tố khác trong cơ cấu đội ngũ giảng
viên:
Về chun mơn: Đảm bảo tỷ lệ giảng viên trong các tổ chức chính
trị xã hội (như tổ chức Đảng cộng sản Việt Nam, tổ chức Đồn thanh niên
cộng sản Hồ Chí Minh…) giữa các đơn vị (khoa, tổ) nhằm phát huy
được vai trị của các tổ chức chính trị xã hội trong đội ngũ giảng viên.
Về lứa tuổi: Duy trì sự cân đối giữa các thế hệ già, trung niên, trẻ
của đội ngũ để có thể phát huy được tính năng động, hăng hái của tuổi trẻ
và khai thác được vốn kinh nghiệm, từng trải của lớp già.
Về giới tính: Đảm bảo tỷ lệ thích hợp giữa giảng viên nam và
giảng viên nữ trong từng khoa, từng tổ, từng bộ mơn và chun ngành được
đào tạo.
Cơ cấu chun mơn, chính trị, lứa tuổi và giới tính thể hiện cấu trúc
của đội ngũ giảng viên. Giữa các yếu tố cần phải đảm bảo sự cân đối,
17
hợp lý nếu sự cần đối này bị phá vỡ thì sẽ ảnh hưởng khơng tốt đến chất
lượng đội ngũ giảng viên.
*Tiêu chuẩn và nhiệm vụ của người giảng viên
Theo Điều 70 Luật Giáo dục 2005, nhà giáo (giảng viên) phải
có những tiêu chuẩn sau đây:
a. Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
b. Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chun mơn, nghiệp vụ;
c. Đủ sức khỏe theo u cầu nghề nghiệp;
d. Lý lịch bản thân rõ ràng".
Căn cứ vào Quyết định số 202/TCCBVC (08/06/1994) của Bộ
trưởng, Trưởng ban Tổ chức Cán bộ Chính phủ về việc ban hành tiêu
chuẩn nghiệp vụ các ngạch công chức ngành GD&ĐT, thì giảng viên
cao đẳng, đại học được chia thành giảng viên, giảng viên chính, phó giáo
sư, giáo sư. Sau đây là tiêu chuẩn nghiệp vụ của từng ngạch cơng chức:
Theo quan điểm của các nhà giáo dục học, trình độ đội ngũ giảng
viên trước hết phải nói đến hệ thống tri thức mà người giảng viên nắm
được. Đó khơng phải là các tri thức có liên quan đến môn học do người
giảng viên trực tiếp phụ trách giảng dạy, mà còn là sự hiểu biết nhất
định về các mơn khoa học lân cận với bộ mơn chun ngành nào đó. Đặc
biệt là các tri thức mang tính chất là công cụ, phương tiện để nghiên
cứu khoa học như: toán học, ngoại ngữ, tin học… và phương pháp
luận, phương pháp nghiên cứu khoa học.
Theo quyết định số: 538/TCCBBCTL ngày 18/12/1995 của Ban
tổ chức cán bộ Chính phủ yêu cầu về trình độ của giảng viên, giảng
viên chính và giảng viên cao cấp như sau:
* Đối với giảng viên:
18
Có bằng cử nhân trở lên.
Đã qua thời gian tập sự theo quy định hiện hành.
Phải có ít nhất 2 chứng chỉ bồi dưỡng sau đại học.
+ Chương trình triết học nâng cao cho nghiên cứu sinh và cao học.
+ Những vấn đề cơ bản của tâm lý học và lý luận dạy học bộ mơn ở
bậc cao đẳng và đại học.
+ Sử dụng được một ngoại ngữ trình độ B (là ngoại ngữ thứ 2 đối
với giảng viên ngoại ngữ).
* Đối với giảng viên chính:
Có bằng Thạc sĩ trở lên.
Có thâm niên ở giảng viên ít nhất là 9 năm.
Sử dụng được một ngoại ngữ trong chun mơn ở trình độ C (là
ngoại ngữ thứ 2 đối với giảng viên chính ngoại ngữ).
Có đề án hoặc cơng trình sáng tạo được hội đồng khoa học nhà
trường cơng nhận và được áp dụng có kết quả trong chun mơn.
* Đối với giảng viên cao cấp:
Có bằng Tiến sĩ của chun ngành đào tạo.
Là giảng viên chính có thâm niên ở ngạch tối thiểu là 6 năm.
Sử dụng được 2 ngoại ngữ để phục vụ giảng dạy, nghiên cứu
khoa học và giao tiếp quốc tế (ngoại ngữ thứ nhất tương đương trình độ C
đối với người dạy ngoại ngữ).
Có tối thiểu 3 đề án hoặc cơng trình khoa học sáng tạo được hội
đồng khoa học nhà trường hoặc ngành cơng nhận và đưa vào áp dụng có
hiệu quả.
* Nhiệm vụ của người giảng viên
Nhiệm vụ của giảng viên được qui định tại Điều 72 của Luật Giáo
19
dục
2005 và các nhiệm vụ cụ thể theo Điều 46 Điều lệ trường cao đẳng.
"Hồn thành nhiệm vụ giảng dạy và NCKH được qui định theo giờ
chuẩn do Bộ GD&ĐT ban hành đối với các chức danh và ngạch tương ứng;
Giảng dạy theo nội dung, chương trình đã được Bộ GD&ĐT,
trường cao đẳng qui định. Viết giáo trình, bài giảng, tài liệu phục vụ
giảng dạyhọc tập theo sự phân công của các cấp quản lý;
Không ngừng tự bồi dưỡng chuyên mơn, nghiệp vụ, cải tiến
phương pháp giảng dạy để nâng cao chất lượng đào tạo;
Tham gia và chủ trì các đề tài NCKH, phát triển cơng nghệ, dịch vụ
khoa học, cơng nghệ và các hoạt động khoa học, cơng nghệ khác;
Chịu sự giám sát của các cấp quản lý về chất lượng, nội dung,
phương pháp đào tạo và NCKH;
Hướng dẫn, giúp đỡ người trong học tập, NCKH, rèn luyện tư
tưởng, đạo đức, tác phong, lối sống".
Các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
Tóm lại: Đội ngũ giảng viên phải được hiểu bao gồm 5 yếu tố cấu
thành đó là số lượng, phẩm chất, trình độ, năng lực và cơ cấu đội ngũ.
Mỗi yếu tố đều có vị trí và tầm quan trọng đặc biệt, giữa các yếu tố có sự
tác động qua lại lẫn nhau, nương tựa vào nhau tạo thành một hệ thống
hoàn chỉnh thống nhất giúp cho đội ngũ giảng viên tồn tại, phát triển và
hồn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên là làm cho chất lượng đội
ngũ giảng viên ngày càng hồn thiện ở mức độ cao hơn. Điều đó có nghĩa
là cùng một lúc chúng ta phải làm cho tất cả các yếu tố cấu thành nên chất
lượng đội ngũ giảng viên phát triển đạt tới một trạng thái cao hơn.
20
1.1.2. Khái niệm phát triển đội ngũ giảng viên
Theo từ điển tiếng Việt khái niệm phát triển được hiểu là: “Biến
đổi hoặc làm biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn
giản đến phức tạp” [24, tr 743].
Thuật ngữ“Phát triển đội ngũ giảng viên” được hiểu là một khái
niệm tổng hợp bao gồm cả việc bồi dưỡng đội ngũ giảng viên và phát
triển nghề nghiệp của họ. Nếu như phạm vi bồi dưỡng bao gồm
những gì mà người giảng viên cần phải biết, phạm vi phát triển nghề
nghiệp đội ngũ giảng viên bao gồm những gì họ nên biết, thì phát triển đội
ngũ giảng viên là bao qt tất cả những gì mà người giảng viên có thể trau
dồi phát triển để đạt các mục tiêu cơ bản cho bản thân, cho nhà trường. Đó
là con đường để người giảng viên phát triển toàn diện nội lực của bản
thân để hài hoà phù hợp với thoả đáng trong sự phát triển chung của nhà
trường.
Để phát triển đội ngũ giảng viên đạt được mục tiêu đề ra, các chủ thể
tiến hành đồng bộ các cách thức, giải pháp tác động vào đội ngũ giáo viên để
tạo ra sự biến đổi về chất lượng và số lượng. Trên cơ sở các chủ trương
biện pháp lãnh đạo của Đảng ủy, Ban giám hiệu, xây dựng kế hoạch hố việc
phát triển đội ngũ, phân cơng, phân cấp quản lý việc thực hiện kế hoạch,
khuyến khích phát triển, tạo mơi trường thuận lợi hơn cho mỗi giảng viên tự
học tập, tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu vươn lên đạt chuẩn, xây dựng và phát
triển đội ngũ đạt chuẩn về chất lượng, số lượng và cơ cấu.
Từ quan niệm trên tác giả cho rằng; phát triển đội ngũ giảng viên ở
trường Cao đẳng văn hóa Nghệ thuật và Du Lịch Sài Gịn như sau:
Phát triển đội ngũ giảng viên Trường cao dẳng Văn hóa Nghệ thuật và
Du lịch Sài gịn là một hoạt động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản
21
lý nhằm tác động vào đội ngũ giảng viên để đạt được các tiêu chuẩn về chất
lượng,số lượng và cơ cấu đáp ứng các u cầu nhiệm vụ giáo dục, đào tạo
của nhà trường.
Phát triển đội ngũ giảng viên của nhà trường là một hoạt động có mục
đích, có kế hoạch của các chủ thể quản lý, chủ thể quản lý đó là; Chi uỷ,
Ban Giám hiệu nhà trường; các khoa giáo viên (là chủ thể trực tiếp nhất); cơ
quan chức năng tham mưu, giúp việc cho chi uỷ, Ban Giám hiệu nhà trường.
Đó là những chủ thể trực tiếp và gián tiếp tiến hành các hoạt động tác động
vào khách thể nhằm phát triển đội ngũ giảng viên của nhà trường. Các hoạt
động phát triển của chủ thể tiến tới thực hiện mục tiêu là làm cho khách thể
biến đổi, phát triển về số lượng, chất lượng và cơ cấu đạt được mục đích nhà
trường đề ra. Việc tiến hành hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên ở nhà
trường của các chủ thể phải được thể hiện ở tính kế hoạch hố, thực hiện
bằng kế hoạch và có mục đích cụ thể. Kế hoạch phát triển là một văn bản
pháp lý để các lực lượng trong nhà trường qn triệt và tổ chức thực hiện
một cách nghiêm túc và có chất lượng, hiệu quả cao, trong đó vai trị quyết
định là các chủ thể và khách thể của chuẩn hố. Kế hoạch được xây dựng
trên cơ sở khoa học, xuất phát từ những vấn đề lý luận và thực tiễn về đội
ngũ nhà giáo nói chung, của nhà trường nói riêng. Q trình xây dựng kế
hoạch phải căn cứ vào các văn bản, hướng dẫn về cơng tác phát triển, quy
hoạch đội ngũ nhà giáo của Đảng, Nhà nước và của chi ủy, Ban giám hiệu
nhà trường. Kế hoạch đó được thể hiện ở các Nghị quyết, chỉ thị; kế hoạch
năm học, học kỳ, của các khoa giáo viên và của cơ quan chức năng. Trong
kế hoạch chủ thể nhà trường xây dựng các tiêu chí phát triển, nội dung, biện
pháp thực hiện từng tiêu chí và điều kiện bảo đảm. Trên cơ sở kế hoạch đã
được xây dựng cả chủ thể và khách thể cùng thực hiện, có sự phối hợp, tác
động lẫn nhau và có quan hệ biện chứng trong q trình hoạt động.