Tài liệu Chuyên đề: Bồi dưỡng học sinh giỏi 12 ppt

Thursday, December
12, 2013
1
I/ ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN ĐẠI CƯƠNG
1/ Vẽ các loại sơ đồ
2/ Điền và hoàn thành các loại sơ đồ, hình vẽ…
3/Bài tập tính toán
II/ ĐỊA LÍ KINH TẾ-XÃ HỘI
1/ Vẽ các loại và dạng biểu đồ
2/ Nhận xét và giải thích qua bảng số liệu, lược đồ.
3/ Vẽ lược đồ Việt Nam và điền trên lược đồ
III/ HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG ÁT LÁT
Thursday, December 1
2, 2013
2
I/ ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN ĐẠI CƯƠNG
1/ VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
*Bài tập 1: Vẽ sơ đồ thể hiện 2 chuyển động
của Trái đất và hệ qủa của 2 chuyển động
đó ?
Chuyển động tự quay Chuyển động quay quanh MT
Thursday, December 1
2, 2013
3
TRÁI ĐẤT
TRÁI ĐẤT
TỰ QUAY
TỰ QUAY
QUANH MẶT TRỜI
QUANH MẶT TRỜI
Tự

quay
hết 1
vòng
24 giờ
Hướng
từ Tây
sang
Đông
Vận
tốc
giảm
dần từ
XĐ về
2 cực
Hết 365
ngày 6
giờ /1
vòng
Hướng
từ Tây
sang
Đông
Trục
nghiêng
66
0
33
’

không

đổi
hướng
Ngày
đêm
kế
tiếp
không
ngừng
Điều
hòa
nhiệt
độ
ngày
đêm
Chuyển
động của
MT và
các Tinh
tú trong
1 ngày
đêm .
Giờ
khác
nhau
ở
khắp
mọi
nơi
Lực
Côriôlít

làm
lệch
hướng
Mùa
trên
Trái
đất
Ngày
đêm
dài
ngắn
theo
mùa
Các
đới
nhiệt
trên
Trái
đất
Chênh
lệch
thời
gian
nữa
năm
mùa
nóng và
lạnh
Chuyển
động

biểu
kiến
của MT
giữa 2
chí
tuyến
trong 1
năm
Thursday, December 12
, 2013
4
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
*Bài tập 2: Vẽ sơ đồ biểu hiện vòng tuần
hoàn của nước ?
Thursday, December 12
, 2013
5
Thursday, December 1
2, 2013
Chảy
Đại dương
Bốc hơi
Mưa
Mây
Sinh vật
Ao hồ
Mạch ngầm
Dòng chảy
Sông
Chảy

Rơi
SƠ ĐỒ VÒNG TUẦN HOÀN CỦA NƯỚC
6
VÒNG TUẦN HOÀN CỦA NƯỚC
Thursday, December 12
, 2013
7
*Bài tập 3: Vẽ hình biểu diễn chuyển động
biểu kiến của mặt trời trong năm và giải
thích ?
a/ Vẽ hình
a/ Vẽ hình
b/ Giải thích
b/ Giải thích
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
Thursday, December 12
, 2013
8
•
Ngày 21/3: MT chiếu thẳng góc XĐ và di chuyển dần lên phía BBC.
•
Tới ngày 22/6: MT chiếu thẳng góc vào CTB và di chuyển về phía
XĐ.
•
Tới ngày 23/9: MT chiếu thẳng góc vào XĐ lần 2, rồi di chuyển về
phía NBC.
•
Tới ngày 22/12: MT chiếu thẳng góc vào CTN rồi di chuyển về phía
XĐ.
Và cứ tiếp diễn như thế, chúng ta ở mặt đất có cảm giác như MT di

chuyển giữa 2 chí tuyến.
Trong 1 năm, tia sáng MT lần lượt chiếu thẳng góc với mặt đất ở các
địa điểm trong khu vực giữa 2 chí tuyến, khiến người ta cảm thấy
MT như di chuyển giữa 2 chí tuyến. Chuyển động này gọi là chuyển
động biểu kiến hàng năm của MT
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
b/ Giải thích
b/ Giải thích
4 vị trí của Trái đất trên quỹ đạo xung quanh Mặt trời
Thursday, December 12
, 2013
9
*Bài tập 4: Vẽ hình mô tả chuyển động lệch
hướng của các vật thể do lực Côriôlít ?
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
Thursday, December 12
, 2013
10
o
0
Hướng chuyển động ban đầu
Hướng lệch do lực Côriôlít
Thursday, December 1
2, 2013
11
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
Lưu ý: Ở BCB vật chuyển
động từ phía cực xuống hay
từ xích đạo lên đều lệch
hướng về bên phải và

ngược lại là ở BCN đều
lệch hướng về bên trái.
F= 2mΩv.sin 0
Lực làm lệch hướng vật
thể có khối lượngm và
vận tốc v trên bề mặt trái
đất ở vĩ độ cụ thể nào đó
có thể tính theo công thức
sau:
Trong đó: Ω là vận tốc quay của Trái đất
:Lực F tỉ lệ thuận với khối lượng m và vận tốc v
của vật, sin của vĩ độ
Thursday, December 12
, 2013
12
*Bài tập 5 :
a; “Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng, ngày
tháng Mười chưa cười đã tối”, có phải nơi nào
trên trái đất cũng như thế cả không ?
b; Bằng hình vẽ ngày hạ chí và ngày đông chí để
giải thích rõ thêm hiện tượng trên.
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
Thursday, December 12
, 2013
13
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
Vị trí trái đất ở 22/6 và 22/12
( Sự phân chia ánh sáng và nhiệt độ, độ dài ngày
đêm ở các vĩ độ trên 2 bán cầu khác nhau )
Thursday, December 12

, 2013
14
*Bài tập 6: Vẽ hình biểu hiện sự phân chia
các đới (Trình bày sự phân chia các đới và
các kiểu khí hậu)?
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
Thursday, December 12
, 2013
15
*Bài tập 7: Vẽ hình và giải thích các hoàn
lưu khí quyển?
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
a/ Vẽ hình
a/ Vẽ hình
Thursday, December 1
2, 2013
16
Thursday, December 1
2, 2013
17
Thursday, December 1
2, 2013
18
* Do TĐ có dạng hình cầu và do chế độ phân bố
bức xạ của MT trong năm, nên vùng XĐ nhận
được 1 lượng nhiệt lớn hơn các vùng khác.
* Không khí nóng ở XĐ bốc lên cao chuyển đến
khoảng 30
0
-35

0
Bắc và Nam, không khí bị lạnh
nên tăng trọng lượng, giáng xuống mặt đất, tạo
thành 2 dải áp cao chí tuyến gồm các xoáy
nghịch. Các dải áp cao này chuyển động về XĐ
thành gió Tín phong, chuyển động về các vĩ
tuyến cao thành gió Tây ôn đới .
b/ Giải thích
b/ Giải thích
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
Thursday, December 1
2, 2013
19
* Ngược lại, không khí lạnh ở cực lại di chuyển
về các vùng vĩ độ 60
0
Bắc và Nam nên nóng dần
lên. Giữa 2 dòng không khí từ chí tuyến lên và
cực là 2 dải áp thấp ôn đới có không khí bốc lên
cao tạo thành các xoáy thuận. Do TĐ tự quay
quanh trục, tạo ra hệ quả lực Côriôlít làm các
luồng gió đều bị lệch hướng. Gió từ cực thổi về
các vĩ độ 60
0
bị lệch thành gió Đông; gió từ cao
áp chí tuyến thổi về XĐ bị lệch thành gió Đông-
Bắc ở BCB và gió Đông-Nam ở BCN. Còn gió từ
áp cao chí tuyến thổi lên các vĩ độ 60
0
bị lệch

thành gió Tây.
b/ Giải thích
b/ Giải thích
Thursday, December 1
2, 2013
20
* Bài tập 8: Vẽ hình và giải thích hoạt động của
gió phơn ?
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
a/ Vẽ hình
a/ Vẽ hình
Thursday, December 1
2, 2013
21
•
Khi gió mát và ẩm thổi tới một dãy núi, bị núi
chặn lại và đẩy lên cao, nhiệt độ giảm theo tiêu
chuẩn của khí ẩm (trung bình cứ lên cao 100
m
thì
giảm 0,6
0
C). Vì nhiệt độ hạ nên hơi nước có điều
kiện ngưng tụ, mây hình thành và mưa rơi xuống
sườn đón gió.
•
Khi gió vượt đỉnh núi, tràn xuống sườn đối diện,
hơi nước đã giảm nhiều, nhiệt độ tăng lên theo
tiêu chuẩn không khí khô xuống núi (trung bình
cứ hạ thấp 100

m
thì tăng 1
0
C), nên gió trở thành
khô và rất nóng.
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
b/ Giải thích
b/ Giải thích
MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA GIÓ PHƠN TÂY NAM Ở BẮC TRUNG BỘ-VIỆT NAM
Thursday, December 1
2, 2013
22
Bài tập 9:Vẽ hình thể hiện sự
phân bố các vành đai khí áp và
gió trên trái đất và giải thích vì
sao có sự phân bố đó ?
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
a/ Vẽ hình
a/ Vẽ hình
Thursday, December 1
2, 2013
23
•
Sự phân bố khí áp trên trái đất:
-Do sự phân bố bức xạ mặt trời trên TĐ theo vành
đai, dẫn đến sự phân bố nhiệt theo vành đai mà
khí áp phụ thuộc vào nhiệt độ.
- Do sự vận động của hoàn lưu khí quyển dưới tác
động của nhiệt độ và lực quay của TĐ: ở XĐ
không khí đối lưu mạnh nên hình thành hạ áp; ở

CT không khí lại giáng xuống tạo nên sức nén
hình thành cao áp; ở ôn đới không khí đối lưu
nên hình thành hạ áp; ở cực không khí lạnh nên
hình thành cao áp.
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
b/ Giải thích
b/ Giải thích
Thursday, December 1
2, 2013
24
•
Sự hình thành các vành đai gió:
- Gió là sự chuyển động của không khí từ nơi có khí
áp cao về nơi có khí áp thấp.
-
Lực Côriôlít làm lệch hướng gió thổi.Ở BBC gió
lệch về tay phải, NBC lệch về tay trái, do vậy nên
có hướng gió khác nhau:
+ Từ CTB-XĐ: lệch hướng thành gió đông-bắc và
gió đông-nam.
+ Từ chí tuyến đến ôn đới: lệch hướng thành gió
Tây.
+ Từ cực đến ôn đới: lệch hướng thành gió Đông.
I.1/VẼ CÁC LOẠI SƠ ĐỒ
b/ Giải thích
b/ Giải thích
Thursday, December 1
2, 2013
25