Hoàn thiện quản lý nhà nước về du lịch trên địa bàn tỉnh lâm đồng

2

L I C M ƠN

Trong quá trình làm NCS K25 t i Trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân, tơi đã
nh&n đư'c s) quan tâm, giúp ñ- t&n tình c.a Khoa Khoa h c qu/n lý, Vi2n Sau ñ i
h c c.a Trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân, cơ quan Văn phịng UBND t9nh Lâm
ð;ng, q thgian, kinh phí, hưDng dEn nFi dung và cung cGp nhHng thông tin, tài li2u cMà ñKc bi2t là s) quan tâm c.a Thðàm Văn Nhu2 ñã t&n tình hưDng dEn đN giúp cho tơi hồn thành ñư'c Lu&n án
Ti n sĩ kinh t này.
Cho phép tôi ñư'c gQi ñ n quý Trư ng, Khoa, Vi2n, quý Cơ quan, q ThCơ, các đ;ng nghi2p, b n bè cùng gia đình l i c/m ơn sâu sTc và chân thành nhGt.
Kính

Nguy n T n Vinh


3

L I CAM ðOAN

Tơi xin cam đoan đây là tác phVm nghiên cXu đFc l&p
c.a tơi, m i tài li2u sQ dYng đAu có trích dEn ngu;n g c
rõ ràng.
Ngư i cam ñoan

Nguy n T n Vinh

4

M CL C

Ph bìa
L i c!m ơn............................................................................................................................ 2
L i cam ñoan........................................................................................................................ 3
M c l c ............................................................................................................................... 4
Danh m c các ch) vi+t t-t................................................................................................... 5
Danh m c các b!ng,sơ đ0, hình v1 .............................................................................. 6
PH N M ð U .................................................................................................. 8

CHƯƠNG 1: CƠ S: LÝ LU=N QU N LÝ NHÀ NƯ@C VA DU LBCH TRÊN
ðBA BÀN CFP TGNH .....................................................................14
1.1. Du l ch, th trư ng du l ch và phát tri n du l ch .........................................................14

1.1.1. Du l`ch và các ñKc trưng c.a ho t ñFng du l`ch ....................................... 14
1.1.2. Th` trư ng du l`ch ...................................................................................... 18
1.1.3. Phát triNn du l`ch, các xu hưDng phát triNn du l`ch .................................. 23
1.2. Qu#n lý nhà nư%c v& du l ch trên ñ a bàn c+p t,nh.....................................................26

1.2.1. Khái quát vA cơ sb lý thuy t c.a qu/n lý nhà nưDc vA kinh t ................ 26
1.2.2. Qu/n lý nhà nưDc vA du l`ch trên ñ`a bàn cGp t9nh .................................. 28
1.3. kinh nghi0m qu#n lý Nhà nư%c v& du l ch c3a m4t s6 ñ a phương trong nư%c ........51

1.3.1. Kinh nghi2m qu/n lý nhà nưDc vA du l`ch trên mFt s lĩnh v)c c.a mFt
s t9nh, thành ph tr)c thuFc trung ương ................................................. 51
1.3.2. Bài h c ñ i vDi QLNN vA du l`ch t9nh Lâm ð;ng .................................. 60
CHƯƠNG 2: THJC TRKNG QU N LÝ NHÀ NƯ@C VA DU LBCH TRÊN
ðBA BÀN TGNH LÂM ðMNG GIAI ðOKN 2001 O 2007 ...........64

2.1. ð:c ñi m t; nhiên < kinh t= < xã h4i c3a t,nh Lâm ðBng có #nh hưDng đ=n phát
tri n du l ch và qu#n lý nhà nư%c ñ6i v%i ngành du l ch ............................................64

2.1.1. NhHng y u t vA môi trư ng t) nhiên R văn hóa R xã hFi t9nh Lâm ð;ng64
2.1.2. Khái quát vA kinh t R xã hFi c.a Lâm ð;ng giai ño n 2001 R 2007...... 70
2.1.3. ðánh giá chung vA ñiAu ki2n t) nhiên, tài nguyên và kinh t R xã hFi ... 73
2.2. Th;c trFng Qu#n Lý Nhà Nư%c v& du l ch trên ñ a bàn t,nh Lâm ðBng giai ñoFn
2001 < 2007 ...................................................................................................................75

2.2.1. Th)c tr ng qu/n lý nhà nưDc vA ñ`nh hưDng phát triNn du l`ch th i kỳ
2000 R 2007 ................................................................................................ 80
2.2.2. T o l&p môi trư ng pháp lu&t thu&n l'i cho s) phát triNn c.a ngành du
l`ch ñ`a phương .......................................................................................... 86
2.2.3. Tf chXc ch9 ñ o, ñiAu hành, kiNm tra, kiNm sốt ho t đFng du l`ch ....... 96
2.3. ðánh giá chung th;c trFng QLNN v& du l ch trên ñ a bàn t,nh Lâm ðBng............118

2.3.1. VA nhHng k t qu/ ñ t ñư'c trong công tác QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn
t9nh Lâm ð;ng......................................................................................... 118


5

2.3.2. NhHng t;n t i, h n ch c.a QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn t9nh Lâm
ð;ng trong th i gian qua......................................................................... 119
2.3.3. Nguyên nhân c.a nhHng h n ch trong QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn
t9nh Lâm ð;ng trong th i gian qua ........................................................ 122
CHƯƠNG 3: HOÀN THISN QU N LÝ NHÀ NƯ@C VA DU LBCH TRÊN
ðBA BÀN TGNH LÂM ðMNG.....................................................125
3.1. D; báo phát tri n du l ch t,nh Lâm ðBng ñ=n năm 2010 và ñ nh hư%ng ñ=n năm
2020.............................................................................................................................125

3.1.1. ð`nh hưDng phát triNn kinh t R xã hFi t9nh Lâm ð;ng ñ n năm 2020 125
3.1.2. D) báo phát triNn du l`ch Lâm ð;ng ñ n năm 2020 ............................. 130
3.2. Phương hư%ng hoàn thi0n Qu#n lý Nhà nư%c v& du l ch trên ñ a bàn t,nh Lâm
ðBng trong th i gian t%i ............................................................................................138

3.2.1. Quan tâm xây d)ng chi n lư'c th` trư ng cho phát triNn du l`ch c.a Lâm
ð;ng ñ n năm 2010 và ñ`nh hưDng ñ n năm 2020 .............................. 138
3.2.2. HưDng hồn thi2n h2 th ng chính sách phát triNn du l`ch..................... 153
3.2.3. Tf chXc ñiAu hành và kiNm tra, kiNm sốt ho t đFng du l`ch................ 161
3.3. Bi0n pháp b#o ñ#m th;c hi0n phương hư%ng hoàn thi0n Qu#n lý nhà nư%c v& du
l ch t,nh Lâm ðBng ....................................................................................................171

3.3.1. ChuVn b` ngu;n nhân l)c cho phát triNn du l`ch .................................... 171
3.3.2. Khai thác ngu;n v n ñ3.3.3. C/i cách th. tYc hành chính đN phát triNn du l`ch .................................. 179
3.3.4. Xã hFi hóa mFt s lĩnh v)c trong ho t ñFng du l`ch.............................. 180
3.4. Ki=n ngh v%i chính ph3 và các b4, ngành ................................................................181

KUT LU=N

..............................................................................................................

Danh m c cơng trình cXa tác gi! ...................................................................... 187
Danh m c tài liZu tham kh!o ............................................................................ 188
Danh m c ph l c


6

DANH M C CÁC CH^ VIUT T_T

AFTA

Khu v)c m&u d`ch t) do Asean (ASEAN Free Trade Area)

APEC

Tf chXc H'p tác Kinh t châu ÁRThái Bình Dương
(Asia Pacific Economic Cooperation)

ASEAN

Hi2p hFi các qu c gia ðông Nam á (Association of Southeast Asian
Nations)

DNNN

Doanh nghi2p nhà nưDc

ðBDTTS ð;ng bào dân tFc thiNu s
GDP

Tfng s/n phVm qu c nFi (Gross Domestric Product)

HðND

HFi ñ;ng nhân dân

KTRXH

Kinh t R xã hFi

MICE

Du l`ch s) ki2n (Meetings Incentives Conventions Exhibitions)

PATA

Hi2p hFi Du l`ch châu Á R Thái Bình Dương (Pacific Asia Travel
Association)

QLNN

Qu/n lý nhà nưDc

UBND

y ban nhân dân

XHCN

Xã hFi ch. nghĩa

UNWTO Tf chXc Du l`ch th giDi (World Tourism Organization)
WTO

Tf chXc thương m i th giDi (World Trade Organization)

7

DANH M C CÁC B NG, SƠ ðM O HÌNH

B ng 2.1 Dân s RLao ñFng t9nh Lâm ð;ng th i kỳ 2001 R 2007

68

B ng 2.2 Tăng trưbng và cơ cGu kinh t th i kỳ 2001 R 2007

69

B ng 2.3 Giá tr` GDP các ngành kinh t c.a t9nh Lâm ð;ng

76

B ng 2.4 S lư'ng khách du l`ch ñ n Lâm ð;ng th i kỳ 2000 R 2007

77

B ng 2.5 Chênh l2ch giHa d) báo và th)c t khách du l`ch ñ n Lâm ð;ng

77

th i kỳ 2000 R 2007
B ng 2.6 Doanh thu ngành du l`ch Lâm ð;ng th i kỳ 2000 R 2007

79

B ng 2.7 So sánh doanh thu th)c t phát triNn vDi d) báo quy ho ch

79

B ng 2.8 Cơ cGu ñ
87

B ng 2.9 Thu ngân sách nhà nưDc trên đ`a bàn và đóng góp ngân sách c.a

90

ngành du l`ch
B ng 2.10 Ngu;n lao ñFng du l`ch t9nh Lâm ð;ng

108

B ng 3.1 D) báo tăng trưbng và cơ cGu kinh kinh t c/ nưDc và vùng Tây 124
Nguyên ñ n năm 2020
B ng 3.2 D) báo mFt s ch9 tiêu phát triNn du l`ch đ n 2020

132

Hình 1.1

Sơ ñ; khái quát các ho t ñFng phát triNn kinh t đ`a phương

34

Hình 2.1

Th)c t phát triNn khách du l`ch giai đo n 2001 R 2007

77

Hình 2.2

D) báo khách du l`ch theo quy ho ch tfng thN 1996 R 2010

78

Hình 3.1

Sơ đ; ma tr&n BCG

141

Hình 3.2

Sơ đ; các hưDng chi n lư'c có thN lưa ch n cho danh mYc s/n

142

phVm du l`ch


8

PHaN M: ðaU
1. Tính c p thi+t cXa đb tài lucn án

Trong nhHng năm qua, ngành du l`ch Vi2t Nam ñã có nhHng ñóng góp ñáng kN
vào s) phát triNn kinh t R xã hFi c.a ñGt nưDc và ñang ngày càng khvng đ`nh v` trí,
vai trị c.a mình trong nAn kinh t qu c dân. ð;ng th i trong b i c/nh c.a nAn kinh
t th` trư ng, mb cQa và hFi nh&p qu c t ; ngành du l`ch cũng đXng trưDc nhHng
thách thXc to lDn, địi hyi ph/i có s) đfi mDi, hồn thi2n qu/n lý nhà nưDc (QLNN)
ñ i vDi ngành này ñN ngành du l`ch th)c s) trb thành ngành kinh t “mũi nh n”.
Lâm ð;ng là mFt t9nh cao nguyên miAn núi thuFc khu v)c Tây Nguyên và
giáp vDi t9nh ð;ng Nai, t9nh Bình PhưDc thuFc vùng kinh t miAn ðơng Nam BF
có l'i th vA khí h&u, tài ngun và có nhiAu tiAm năng vA phát triNn du l`ch, nhGt
là các lo i hình du l`ch sinh thái, ngh9 dư-ng núi và tham quan thTng c/nh. T|
ð i hFi ð/ng bF t9nh năm 1996 đ n nay, t9nh Lâm ð;ng ln xác đ`nh ngành du
l`ch là ngành kinh t ñFng l)c c.a t9nh và th)c ti}n trong nhHng năm qua, ngành
du l`ch t9nh Lâm ð;ng ñ t ñư'c nh`p ñF tăng trưbng khá, góp phtr ng ngành d`ch vY trong cơ cGu kinh t c.a t9nh ngày càng tăng và xu hưDng
chuyNn d`ch cơ cGu kinh t c.a t9nh ngày càng rõ nét. Song cũng như các ngành
kinh t khác, ngành du l`ch Lâm ð;ng vEn là mFt ngành ch&m phát triNn; chưa
th)c s) khai thác tiAm năng l'i th so sánh v n có c.a đ`a phương; bbi mFt mKt
chưa ñ. ñiAu ki2n ñN khai thác, mKt khác quan tr ng hơn là QLNN ñ i vDi ngành
du l`ch cịn có nhHng bGt c&p, chưa th)c s) t o ñư'c môi trư ng kinh t , pháp
lu&t, xã hFi thu&n l'i ñN phát triNn du l`ch. S) h n ch , kém năng ñFng c.a các
doanh nghi2p kinh doanh du l`ch trên ñ`a bàn t9nh, là h2 qu/ hay là s/n phVm tGt
y u c.a quá trình QLNN vA quy ho ch và th)c hi2n quy ho ch ngành, vA quan
ñiNm ñ`nh hưDng phát triNn, vA tư duy và cơ ch , chính sách phát triNn ngành, vA
đðà L t là mFt trong nhHng trung tâm du l`ch lDn c.a qu c gia; vDi điAu ki2n đKc
thù c.a mình vA khí h&u, tài nguyên thiên nhiên, c/nh quan môi trư ng và nhHng


9

ưu ñãi khác do thiên nhiên ban tKng cho ðà L t nói riêng và Lâm ð;ng nói
chung, nhưng hi2n nay ngành du l`ch vEn chưa th)c s) phát huy ñư'c l'i th
này, thN hi2n trên mFt s mKt ch. y u như: lư'ng du khách ñ n vDi ðà L t chưa
nhiAu, s ngày lưu trú bình quân và cơng suGt bu;ng phịng cịn thGp, mXc tiêu
dùng c.a khách khi đ n ðà L t cịn b mXc rGt khiêm t n, đóng góp c.a ngành du
l`ch cho ngân sách ñ`a phương chưa nhiAu, chưa gi/i quy t ñư'c nhiAu vi2c làm
cho nhân dân, cơ cGu c.a ngành du l`ch trong cơ cGu kinh t c.a t9nh còn thGp.
N u tình hình này kéo dài thì ngành du l`ch khó có thN trb thành ngành kinh t
đFng l)c c.a t9nh. Do v&y, vi2c nghiên cXu mFt cách khoa h c và có h2 th ng đN
tìm ra nhHng gi/i pháp QLNN nh•m thúc đVy s) phát triNn ngành du l`ch t9nh
Lâm ð;ng, ñN ngành này th)c s) trb thành ngành kinh t ñFng l)c trong tương lai
gXH) c.a t9nh là yêu ctrên, tác gi/ ch n ñA tài: "Hoàn thi0n qu#n lý nhà nư%c v& du l ch trên ñ a bàn
t,nh Lâm ðBng" ñN nghiên cXu là c2. Tdng quan nghiên cgu

ðN th)c hi2n ñA tài lu&n án này, tác gi/ ñã nghiên cXu mFt s nFi dung vA qu/n
lý nhà nưDc vA kinh t nói chung, qu/n lý và kinh doanh du l`ch, các tài li2u có liên
quan đ n ngành du l`ch c.a các tác gi/ ñã nghiên cXu vA vGn ñA này. NhHng tài li2u
ch. y u mà tác gi/ ñã nghiên cXu đó là:
R Các cơng trình ch. y u: Giáo trình Kinh t Du l`ch c.a tác gi/ Nguy}n Văn
ðính R Trl`ch c.a tác gi/ Nguy}n H;ng Giáp, năm 2002, Nhà xuGt b/n Tr€; Du l`ch và Kinh
doanh du l`ch c.a tác gi/ TrHà NFi; Giáo trình Qu/n lý nhà nưDc vA kinh t , năm 2001 c.a tác gi/ ð• Hồn
Tồn R Mai Văn Bưu, Nhà xuGt b/n Giáo dYc; Kinh t h c du l`ch, năm 1993 c.a
tác gi/ Robert Lanqeue, do Ph m Ng c UyNn và Bùi Ng c Chưbng d`ch, Nhà xuGt
b/n Th giDi; Tf chXc phYc vY các d`ch vY du l`ch, năm 2001 c.a tác gi/ TrM&u, Nhà xuGt b/n ð i h c Qu c gia Hà NFi; Kinh t du l`ch và Du l`ch h c, năm

10

2000 c.a tác gi/ ðfng Ng c Minh R Vương ðình Lơi, do Nguy}n Xn Q d`ch,
Nhà xuGt b/n Tr€; Nghiên cXu ñA xuGt ñVy m nh ho t ñFng tuyên truyAn qu/ng bá
du l`ch Vi2t Nam t i mFt s th` trư ng du l`ch qu c t tr ng điNm, đA tài cGp BF
năm 2006, c.a ð• Thanh Hoa ch. nhi2m ñA tài; Qu/n lý nhà nưDc trong nAn kinh t
th` trư ng ñ`nh hưDng xã hFi ch. nghĩa b Vi2t Nam, năm 2006 c.a tác gi/ Lương
Xuân Quỳ, Nhà xuGt b/n Chính tr` qu c gia; Pháp l2nh Du l`ch năm 1999 và Lu&t
Du l`ch năm 2005; các bài tham lu&n c.a Tfng giám ñ c Sàigontourist R Nguy}n
HHu Th t i các hFi ngh` c.a ngành du l`ch vA nâng cao chGt lư'ng s/n phVm du
l`ch ñN tăng sXc c nh tranh và hFi nh&p qu c t , vA cơng tác đào t o t i ch•; v.v.
R MFt s lu&n án ti n sĩ ñã b/o v2 t i Trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân có liên
quan đ n ñA tài du l`ch, như: MFt s vGn ñA vA tf chXc và qu/n lý các ho t ñFng
kinh doanh du l`ch b Vi2t Nam c.a tác gi/ Tr`nh Xuân Dũng, năm 1989; NhHng
gi/i pháp ch. y u ñN phát triNn du l`ch trên ñ`a bàn Hà NFi c.a tác gi/ Bùi Th` Nga,
năm 1996; NhHng gi/i pháp cơ b/n phát triNn ngành du l`ch Qu/ng Tr` c.a tác gi/
Nguy}n Văn Dùng, năm 1997; NhHng ñiAu ki2n và gi/i pháp ch. y u ñN phát triNn
Du l`ch Vi2t Nam thành ngành kinh t mũi nh n c.a tác gi/ Vũ ðình ThYy, năm
1997; NhHng gi/i pháp tf chXc và qu/n lý h2 th ng khách s n trên ñ`a bàn Hà NFi
c.a tác gi/ Võ Qu , năm 2001; Hoàn thi2n qu/n lý nhà nưDc vA lao ñFng trong kinh
doanh du l`ch b Vi2t Nam c.a tác gi/ Hoàng Văn Hoan, năm 2002; NhHng gi/i
pháp nh•m phát triNn kinh doanh du l`ch lH hành trên ñ`a bàn Hà NFi c.a tác gi/
Nguy}n Văn M nh, năm 2002; Phương hưDng và mFt s gi/i pháp đN đa d ng hố
lo i hình và s/n phVm du l`ch b Qu/ng NamR ðà Nƒng c.a tác gi/ Trương S„ Quý,
năm 2003; Khai thác và mb rFng th` trư ng du l`ch qu c t c.a các doanh nghi2p lH
hành trên ñ`a bàn Hà NFi c.a tác gi/ Ph m H;ng Chương, năm 2003. ðiAu ki2n và
các gi/i pháp ch. y u ñN phát triNn du l`ch Campuchia thành ngành kinh t mũi
nh n c.a Ouk Vanna, năm 2004; MFt s gi/i pháp nâng cao chGt lư'ng chương

trình du l`ch cho khách du l`ch qu c t đ n Hà NFi c.a các cơng ty lH hành trên ñ`a
bàn Hà NFi c.a tác gi/ Lê Th` Lan Hương, năm 2004. Phát triNn du l`ch bAn vHng b
Phong Nha R K€ Bàng c.a tác gi/ Tr

11

Qua nghiên cXu mFt s tài li2u liên quan, tác gi/ rút ra 2 vGn ñA cơ b/n ñKt ra
làm cơ sb cho nghiên cXu đA tài c.a mình:
Th nh t, vi2c nghiên cXu c.a các tác gi/ vA du l`ch có rGt nhiAu nFi dung và
đi vào t|ng lĩnh v)c cY thN c.a ngành du l`ch, nhưng ch. y u là t&p trung vào các
ngành nghA kinh doanh du l`ch và phát triNn ngành du l`ch ñN du l`ch trb thành
ngành kinh t mũi nh n c.a qu c gia hoKc ñ`a phương. Các ñA tài nghiên cXu
QLNN vA du l`ch ch9 d|ng l i b ph m vi t|ng lĩnh v)c trong ngành du l`ch, chX
chưa nghiên cXu mFt cách tfng thN, tồn di2n c.a ngành mà đKc bi2t là QLNN vA
du l`ch c.a mFt t9nh, thành ph tr)c thuFc trung ương. Ví dY như: phát triNn du l`ch
lH hành c.a mFt doanh nghi2p hoKc mFt ñ`a phương, tăng cư ng kh/ năng c nh
tranh c.a các doanh nghi2p du l`ch, nâng cao chGt lư'ng s/n phVm trong các d`ch vY
du l`ch, qu/n lý nhà nưDc vA lao ñFng trong kinh doanh du l`ch, ...
Th hai, tác gi/ c.a lu&n án này ch n ñA tài QLNN vA du l`ch c.a mFt ñ`a
phương mà cY thN là c.a t9nh Lâm ð;ng đN nghiên cXu tìm ra gi/i pháp hồn thi2n
QLNN đ i vDi ngành du l`ch đ`a phương là mb ra hưDng nghiên cXu mDi. Tác gi/
lu&n án này k th|a và v&n dYng nhHng lu&n ñiNm các cơng trình c.a các tác gi/
nghiên cXu trưDc đây vA t|ng lĩnh v)c qu/n lý và kinh doanh c.a t|ng lo i hình du
l`ch, d`ch vY du l`ch t| đó ñưa ra hưDng nghiên cXu cho mình, ñ;ng th i nghiên cXu
này có ý nghĩa thi t th)c cho cơng tác QLNN vA du l`ch c.a t9nh Lâm ð;ng nói
riêng và cho đ`a phương cGp t9nh nói chung nh•m phát triNn ngành du l`ch theo
ñúng hưDng và ñ t ñư'c mYc tiêu ñA ra. Ch. ñA xuyên su t c.a lu&n án là: QLNN
ñ i vDi s) phát triNn ngành du l`ch trên ñ`a bàn mFt t9nh cY thN. Theo logic thơng
thư ng lu&n án ph/i đA c&p đ n nFi hàm c.a các khái ni2m, nFi dung c t lõi c.a các

lý thuy t. ðiNm nfi b&t c.a lu&n án là đã xQ lý thành cơng s) giao thoa c.a các
m/ng lý lu&n vA phát triNn ngành du l`ch, lý lu&n phát triNn tăng trưbng kinh t ñ`a
phương; lý lu&n qu/n lý ngành, k t h'p qu/n lý theo lãnh thf, lý lu&n QLNN trong
nAn kinh t th` trư ng ñ`nh hưDng XHCN ñN xây d)ng ñư'c cơ sb lý lu&n, phương
pháp lu&n vHng vàng cho toàn bF lu&n án. ðích đ n c.a lu&n án là v&n dYng tfng
h'p quan ñiNm, lý lu&n, kinh nghi2m qu/n lý, nhHng cơ ch , chính sách hi2n hành
áp dYng vào điAu ki2n cY thN c.a t9nh Lâm ð;ng ñN ho ch ñ`nh chi n lư'c, k
ho ch, ñ`nh hưDng, lo i hình du l`ch, cơ ch , chính sách phù h'p, tính kh/ thi cao
nh•m nâng cao hi2u qu/ QLNN vA du l`ch ñN th)c s) chi n lư'c phát triNn du l`ch


12

c.a t9nh vDi chi n lư'c kinh doanh c.a các doanh nghi2p du l`ch cùng gKp nhau
theo ñ`nh hưDng.
3. M c đích và ý nghĩa nghiên cgu cXa lucn án

Trên cơ sb lý lu&n chung c.a QLNN vA kinh t nói chung, QLNN đ i vDi
ngành du l`ch nói riêng. ðA tài s… đi sâu vào phân tích, đánh giá th)c tr ng
QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn t9nh Lâm ð;ng. T| đó đA xuGt phương hưDng, gi/i
pháp hồn thi2n QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn t9nh Lâm ð;ng, góp phđVy s) phát triNn và đưa ngành du l`ch t9nh Lâm ð;ng th)c s) trb thành ngành
kinh t ñFng l)c c.a t9nh.
4. ðji tưlng và phmm vi nghiên cgu

R ð i tư'ng nghiên cXu: Ngành du l`ch t9nh Lâm ð;ng.
R Ph m vi nghiên cXu:
+ VA không gian: Tồn bF các ho t đFng QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn t9nh
Lâm ð;ng.
+ VA th i gian: ðánh giá th)c tr ng QLNN ñ i vDi ngành du l`ch t9nh Lâm

ð;ng giai đo n 2001R2007, trong đó có sQ dYng tình hình và s li2u c.a giai
đo n trưDc đN so sánh. Phương hưDng, gi/i pháp hồn thi2n QLNN vA du l`ch
trên ñ`a bàn t9nh Lâm ð;ng ñ n năm 2010 và ñ`nh hưDng ñ n năm 2020.
5. Các phương pháp nghiên cgu

V&n dYng tfng h'p các phương pháp nghiên cXu như: phương pháp duy v&t
bi2n chXng, phương pháp duy v&t l`ch sQ, phương pháp h2 th ng, phương pháp
th ng kê và so sánh. ðKc bi2t là nghiên cXu th)c ti}n tình hình c.a mFt s doanh
nghi2p ho t ñFng trong lĩnh v)c du l`ch, d`ch vY du l`ch; th)c ti}n tình hình QLNN
vA du l`ch c.a mFt s cơ quan chXc năng có liên quan đ n QLNN vA du l`ch đN có
thN phân tích ñúng th)c tr ng làm cơ sb cho vi2c ñA xuGt các gi/i pháp phù h'p.
6. ðóng góp cXa lucn án

R VA lý lu&n: H2 th ng hoá QLNN vA kinh t và du l`ch, trong đó t&p trung vào
QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn t9nh, thành ph tr)c thuFc trung ương (sau ñây g i tTt
là ñ`a bàn cGp t9nh); kinh nghi2m QLNN vA du l`ch c.a mFt s ñ`a phương trong
nưDc (t|ng lĩnh v)c theo chXc năng QLNN); các văn b/n có liên quan đ n QLNN
vA kinh t nói chung và du l`ch nói riêng. Trên cơ sb đó đA ra nhHng vGn đA nghiên
cXu đN hoàn thi2n QLNN vA du l`ch.
R VA th)c ti}n: ðánh giá th)c tr ng tình hình QLNN vA du l`ch thơng qua k t
qu/ phát triNn du l`ch, tìm ra nguyên nhân c.a nhHng h n ch , ñA ra phương hưDng


13

và gi/i pháp hồn thi2n QLNN vA du l`ch đN ñưa ngành du l`ch th)c s) trb thành
ngành kinh t ñFng l)c c.a t9nh Lâm ð;ng.
Kinh t t9nh Lâm ð;ng trong nhiAu năm qua ñã ñ t nh`p ñF tăng trưbng bình
quân cao so vDi c/ nưDc và mFt s ñ`a phương khác trong cùng khu v)c. Tuy nhiên,
ñ n nay Lâm ð;ng vEn là mFt t9nh thuFc nhóm kinh t ít năng đFng, quy mơ nAn

kinh t nhy, khơng t) cân ñ i ñư'c ngân sách do xuGt phát ñiNm c.a nAn kinh t
thGp. Trong khi ñó Lâm ð;ng có l'i th rGt lDn vA khí h&u, c/nh quan, môi
trư ng… là tiAm năng cho phát triNn du l`ch; nhưng trong nhiAu năm qua cũng như
hi2n nay Lâm ð;ng vEn chưa khai thác có hi2u qu/ l'i th này nh•m đVy nhanh t c
đF phát triNn và chuyNn d`ch cơ cGu kinh t . Th)c tr ng đó có nhiAu nguyên nhân
khách quan, ch. quan tác ñFng nhưng nguyên nhân chính vEn do đ`nh hưDng chưa
sát vDi th)c t và lF trình chưa phù h'p. XuGt phát t| địi hyi th)c ti}n đó, đA tài
nghiên cXu này có thN ñ t ñư'c các k t qu/ sau:
R Trên cơ sb khvng đ`nh QLNN đ`a phương vA kinh t nói chung, vA du l`ch
nói riêng là mFt tGt y u khách quan trong nAn kinh t th` trư ng, lu&n án làm rõ nFi
dung QLNN vA du l`ch trên ñ`a bàn cGp t9nh.
R Lu&n án mơ t/, phân tích th)c tr ng ngành du l`ch t9nh Lâm ð;ng và th)c
tr ng QLNN c.a t9nh Lâm ð;ng ñ i vDi ngành du l`ch trong th i gian qua. T| đó
đánh giá ñư'c k t qu/, nhHng h n ch t;n t i, tìm ra đư'c ngun nhân c.a h n ch
vA QLNN ñ i vDi ngành du l`ch.
R Lu&n án xác ñ`nh nhHng cơ hFi cũng như nhHng thách thXc mDi trong phát
triNn kinh t nói chung và du l`ch t9nh Lâm ð;ng nói riêng. T| đó đA xuGt phương
hưDng, gi/i pháp hoàn thi2n QLNN vA du l`ch trong th i gian tDi ñN ñ t ñư'c nhHng
mYc tiêu phát triNn du l`ch như mong ñ'i.
7. Bj c c cXa lucn án

Ngồi phñA tài ñư'c chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sb lý lu&n qu/n lý nhà nưDc vA du l`ch trên ñ`a bàn cGp t9nh.
Chương 2: Th)c tr ng qu/n lý nhà nưDc vA du l`ch trên ñ`a bàn t9nh Lâm
ð;ng giai ño n 2001R2007.
Chương 3: Hoàn thi2n qu/n lý nhà nưDc vA du l`ch trên ñ`a bàn t9nh Lâm ð;ng.


14

CHƯƠNG 1
CƠ S: LÝ LU=N QU N LÝ NHÀ NƯ@C VA DU LBCH
TRÊN ðBA BÀN CFP TGNH
1.1. Du loch, tho trư ng du loch và phát triqn du loch
1.1.1. Du loch và các ñrc trưng cXa homt ñsng du loch

Ho t đFng du l`ch đã có t| lâu trong l`ch sQ phát triNn c.a lồi ngư i. NhHng
năm ggia, du l`ch trb thành ngành kinh t quan tr ng, ngu;n thu ngo i t2 lDn.
Tuy nhiên, khái ni2m "Du l`ch" ñư'c hiNu rGt khác nhau bbi nhiAu l… như:
R XuGt phát t| ngH nghĩa c.a t| "Du l`ch" đư'c dùng b m•i nưDc. Trong ngôn
ngH ti ng Anh, ti ng Pháp, ti ng Nga sQ dYng các t| Tourism, Le Toursime,
Typuzm. Do ñó "du l`ch" có nghĩa là: khbi hành, ñi l i, chinh phYc khơng gian.
ðXc sQ dYng t| Derfremdenverkehrs có nghĩa là l , ñi l i và m i quan h2. Do đó, b
ðXc nhìn nh&n du l`ch là m i quan h2, v&n ñFng ñi tDi các vùng, ñ`a danh khác l
c.a ngư i ñi du l`ch.
R XuGt phát t| các ñ i tư'ng và nhi2m vY khác nhau c.a các đ i tư'ng đó khi
tham gia vào "Ho t ñFng du l`ch". ð i vDi ngư i đi du l`ch thì đó là cuFc hành trình
và lưu trú b mFt đ`a danh ngồi nơi cư trú thư ng xuyên nh•m tho/ mãn nhu cv&t chGt, tinh thtrình tf chXc các ñiAu ki2n s/n xuGt, d`ch vY phYc vY ngư i ñi du l`ch nh•m ñ t l'i
nhu&n t i ña. ð i vDi chính quyAn đ`a phương có đ`a danh du l`ch, thì đó là vi2c tf
chXc các điAu ki2n vA cơ sb h ttf chXc các ho t ñFng kinh doanh ña d ng giúp ñ- vi2c lưu trú, vi2c hành trình c.a
du khách; tf chXc tiêu thY s/n phVm s/n xuGt t i ñ`a phương, tăng ngu;n thu cho
dân cư, cho ngân sách, nâng cao mXc s ng c.a dân cư; tf chXc các ho t ñFng qu/n
lý hành chính nhà nưDc b/o v2 mơi trư ng t) nhiên, xã hFi c.a vùng v.v..
R XuGt phát t| quan ni2m và giác ñF quan tâm c.a nhHng ngư i ñưa ra ñ`nh nghĩa:
Quan tâm ñ n cung du l`ch, GS.TS Hunziker cho r•ng: "Du l`ch là t&p h'p các

m i quan h2, hi2n tư'ng phát sinh trong các cuFc hành trình và lưu trú c.a nhHng
ngư i ngồi đ`a phương, n u vi2c lưu trú đó khơng thành cư trú thư ng xuyên và


15

khơng liên quan đ n ho t đFng ki m l i" quan ni2m này ñã bao quát nFi dung du l`ch
nhưng l i thi u phân lo i cY thN các m i quan h2 và chưa quan tâm ñho t ñFng tf chXc du l`ch và s/n xuGt hàng hố và d`ch vY đáp Xng cNhư mFt s) bf sung cho quan ni2m trên, trư ng Tfng h'p Kinh t thành ph
Varna (Bungari) ñưa ra ñ`nh nghĩa: "Du l`ch là mFt hi2n tư'ng kinh t , xã hFi ñư'c
lKp ñi lKp l i đAu đKn: chính là s/n xuGt và trao ñfi d`ch vY, hàng hoá c.a các ñơn v`
kinh t riêng bi2t, đFc l&p; đó là tf chXc các xí nghi2p vDi cơ sb v&t chGt k„ thu&t
chun mơn nh•m b/o ñ/m s) ñi l i, lưu trú, ăn u ng, ngh9 ngơi vDi mYc đích tho/
mãn các nhu cthư ng xun (mà khơng có mYc đích ki m l i)".
M„, ơng Michael Coltman quan ni2m "Du l`ch là s) k t h'p c.a 4 nhóm
nhân t trong q trình phYc vY du khách bao g;m: Du khách, nhà cung Xng d`ch vY
du l`ch, cư dân sb t i và chính quyAn nơi đón khách du l`ch".
Tfng h'p các quan ni2m trưDc nay trên quan điNm tồn di2n và th)c ti}n phát
triNn c.a ngành kinh t du l`ch trên trư ng qu c t và trong nưDc. Trư ng ð i h c
Kinh t Qu c dân (Hà NFi) ñã nêu ñ`nh nghĩa vA du l`ch như sau:
"Du l`ch là mFt ngành kinh doanh bao g;m các ho t ñFng tf chXc hưDng dEn du
l`ch, s/n xuGt, trao đfi hàng hố, d`ch vY c.a các doanh nghi2p nh•m đáp Xng các nhu
ckhách du lich. Các ho t đFng đó ph/i đem l i l'i ích kinh t , chính tr`, xã hFi thi t
th)c cho nưDc (ñ`a phương) làm du l`ch và b/n thân doanh nghi2p" [23, tr20].
Qua nghiên cXu các khái ni2m, ñ`nh nghĩa vA du l`ch t| trưDc ñ n nay. Tác gi/
xét thGy ñ`nh nghĩa vA du l`ch c.a Trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân là phù h'p vDi
xu th phát triNn ngành du l`ch hi2n nay và phù h'p vDi ñA tài nghiên cXu.

Theo ñ`nh nghĩa trên, có thN thGy "Du l`ch" có nhHng ñKc trưng nfi b&t sau:
R Du l`ch là tfng h'p thN c.a nhiAu ho t ñFng: Du khách trong mFt chuy n du
l`ch, bên c nh các nhu clà: tham quan, gi/i trí, ngh9 ngơi dư-ng sXc, chHa b2nh v.v.. cịn có nhiAu nhu cnhư ăn, ng., đi l i, mua sTm hàng hố, đ; lưu ni2m, ñfi tiAn, g i ñi2n, gQi thư, tham


16

gia các d`ch vY vui chơi gi/i trí v.v.. Các nhu ckinh doanh, giao thơng, bưu chính vi}n thơng v.v. đem l i. Do đó, ho t đFng du l`ch
mu n có hi2u qu/ cao ph/i rGt coi tr ng, ph i h'p, ñ;ng bF các ho t ñFng ña d ng,
phong phú, liên tYc xQ lý các quan h2 n/y sinh giHa các bên: cung cGp d`ch vY, hàng
hoá, khách du l`ch và ngư i tf chXc ho t ñFng du l`ch mFt cách thông su t, k`p th i
trong không gian và th i gian.
Tính chGt c.a các ho t ñFng phYc vY cho mFt chuy n du l`ch l i rGt khác nhau.
TrưDc h t du l`ch là mFt ngành kinh t ñang phát triNn m nh m…. Các doanh nghi2p
kinh doanh du l`ch ngày càng nhiAu. Các s/n phVm du l`ch ngày thêm phong phú và
có chGt lư'ng cao hơn.
Trong mFt chuy n du l`ch có bao nhiêu m i quan h2 n/y sinh, ít nhGt cũng là
quan h2 qua l i c.a 4 nhóm nhân t : du khách, nhà cung Xng d`ch vY du l`ch, cư dân
sb t i và chính quyAn nơi đón khách du l`ch. Do đó, du l`ch là mFt ho t đFng mang
tính xã hFi, phát sinh, phát triNn các tình c/m ñŠp giHa con ngư i vDi con ngư i và
giHa con ngư i vDi thiên nhiên.
Du l`ch là mFt ho t đFng có nFi dung văn hóa, mFt cách mb rFng khơng gian
văn hố c.a du khách trên nhiAu mKt: thiên nhiên, l`ch sQ, văn hóa qua các th i ñ i,
c.a t|ng dân tFc v.v.
R S/n phVm du l`ch g;m c/ y u t hHu hình (là hàng hố) và y u t vơ hình (là
d`ch vY du l`ch). Y u t vơ hình thư ng chi m 90%. Theo ISO 9004: 1991 "D`ch vY
là k t qu/ mang l i nh các ho t ñFng tương tác giHa ngư i cung cGp và khách

hàng, cũng nh các ho t ñFng c.a ngư i cung cGp ñN ñáp Xng nhu cdùng". D`ch vY là k t qu/ ho t đFng khơng thN hi2n b•ng s/n phVm v&t chGt, nhưng
b•ng tính hHu ích c.a chúng và có giá tr` kinh t .
Du l`ch là mFt ngành kinh t d`ch vY R s/n phVm c.a ngành du l`ch ch. y u là
d`ch vY, không t;n t i dưDi d ng v&t thN, không lưu kho lưu bãi, không chuyNn
quyAn sb hHu khi sQ dYng, tính khơng thN di chuyNn, tính th i vY, tính tr n gói, tính
khơng ñ;ng nhGt... [24], [32], [40].
ChGt lư'ng d`ch vY du l`ch chính là s) phù h'p vDi nhu cđư'c xác đ`nh b•ng vi2c so sánh giHa d`ch vY c/m nh&n và d`ch vY trơng đ'i. Các


17

ch9 tiêu ñánh giá chGt lư'ng d`ch vY là: s) tin c&y; tinh thñ/m; s) ñ;ng c/m và tính hHu hình. Trong 5 ch9 tiêu trên có 4 ch9 tiêu mang tính vơ
hình, 1 ch9 tiêu mang tính hHu hình (cY thN biNu hi2n b điAu ki2n làm vi2c, trang
thi t b`, con ngư i, phương ti2n thơng tin), ch9 tiêu hHu hình là thơng đi2p gQi tDi
khách hàng vA chGt lư'ng c.a d`ch vY du l`ch.
R S/n phVm du l`ch thư ng gTn bó vDi y u t tài nguyên du l`ch. Tài nguyên du
l`ch bao g;m các thành phqu/ lao ñFng sáng t o c.a con ngư i có thN đư'c sQ dYng cho các ho t đFng nh•m
tho/ mãn nhu ccác s/n phVm du l`ch. Tài nguyên du l`ch g;m tài nguyên du l`ch ñang khai thác, tài
nguyên du l`ch chưa khai thác. Do đó, s/n phVm du l`ch thư ng khơng d`ch chuyNn
ñư'c, mà khách du l`ch ph/i ñ n ñ`a ñiNm có các s/n phVm du l`ch tiêu dùng các s/n
phVm đó, tho/ mãn nhu cdùng s/n phVm du l`ch trùng nhau vA th i gian và không gian. ðiAu đó cho thGy vi2c
"thu hút khách" đ n nơi có s/n phVm du l`ch là nhi2m vY quan tr ng c.a các nhà
kinh doanh du l`ch, đó cũng là nhi2m vY c.a chính quyAn đ`a phương và nhân dân
cư trú quanh vùng có s/n phVm du l`ch, đKc bi2t trong ñiAu ki2n tiêu dùng các s/n

phVm du l`ch có tính th i vY (do tính đa d ng và tr/i rFng trên nhiAu vùng c.a các
s/n phVm đó).
R Có 3 y u t tham gia vào q trình cung Xng và tiêu dùng s/n phVm du l`ch,
đó là: khách du l`ch, nhà cung Xng du l`ch và phương ti2n, cơ sb v&t chGt k„ thu&t.
Theo ñiNm 2, ñiAu 10, chương I c.a Pháp l2nh Du l`ch Vi2t Nam (ban hành
năm 1999) "Khách du l`ch là ngư i ñi du l`ch hoKc k t h'p ñi du l`ch, tr| trư ng
h'p ñi h c, làm vi2c hoKc hành nghA ñN nh&n thu nh&p b nơi ñ n", khách du l`ch
bao g;m: “Khách du l`ch nFi ñ`a và khách du l`ch qu c t ", "Khách du l`ch nFi ñ`a
là cơng dân Vi2t Nam và ngư i nưDc ngồi cư trú t i Vi2t Nam, ñi du l`ch trong
lãnh thf Vi2t Nam", "Khách du l`ch qu c t là ngư i nưDc ngồi, ngư i Vi2t Nam
đ`nh cư b nưDc ngồi vào Vi2t Nam du l`ch và cơng dân Vi2t Nam, ngư i nưDc
ngoài cư trú t i Vi2t Nam ra nưDc ngoài du l`ch" [56].


18

Trong 3 y u t trên thì dư ng như nhHng quy đ`nh vA khách hàng là có nhHng
h n ch , nó by qua nhiAu khía c nh phXc t p, đKc bi2t là khía c nh tâm lý c.a khách
hàng. Theo Lu&t Du l`ch ñư'c Qu c hFi thơng qua năm 2005 thì khái ni2m khách
du l`ch vA cơ b/n cũng gi ng như khái ni2m c.a Pháp l2nh Du l`ch. Nhưng quyAn
c.a khách du l`ch ñã ñư'c xác ñ`nh rõ hơn, t i ñiAu 35 quy ñ`nh quyAn c.a khách du
l`ch: “L)a ch n hình thXc du l`ch l€ hoKc du l`ch theo đồn; l)a ch n mFt phtồn bF chương trình du l`ch, d`ch vY du l`ch c.a tf chXc, cá nhân kinh doanh du
l`ch”, “Hưbng ñchXc, cá nhân kinh doanh du l`ch; ñư'c hưbng b/o hiNm du l`ch và các lo i b/o
hiNm khác theo quy ñ`nh c.a pháp lu&t” [37].
QuyAn c.a khách du l`ch (theo Lu&t Du l`ch) ñã gi/i quy t ñư'c cơ b/n quyAn
l'i c.a khách hàng khi tham gia du l`ch; trên cơ sb đó các tf chXc, cá nhân kinh
doanh du l`ch ph/i ñáp Xng ñư'c yêu cdoanh du l`ch ph/i có trách nhi2m tìm hiNu nhu c

lý, an tồn, giao ti p xã hFi, nhu cd`ch vY tho/ mãn s) trơng đ'i c.a h (s) tao nhã, s) sƒn sàng, s) chú ý cá nhân, s)
ñ;ng c/m, ki n thXc, tính kiên đ`nh, tính đ;ng đFi...).
Các nhà cung Xng du l`ch bao g;m các doanh nghi2p, tf chXc cung cGp d`ch vY
cho du khách. Thư ng ñư'c tf chXc theo mYc tiêu tài chính hay theo quá trình.
Cơ sb v&t chGt R k„ thu&t du l`ch: trưDc h t, là toàn bF cơ sb h tñ/m các ñiAu ki2n phát triNn cho du l`ch; ti p ñ n, là phương ti2n v&t chGt k„ thu&t
do các tf chXc du l`ch t o ra ñN khai thác các tiAm năng du l`ch, t o ra các s/n phVm
d`ch vY và hàng hoá cung cGp tho/ mãn nhu ctrong h2 th ng cơ sb v&t chGt k„ thu&t c.a ngành du l`ch là: h2 th ng khách s n, nhà
hàng, các khu vui chơi gi/i trí, phương ti2n v&n chuyNn, các cơng trình ki n trúc bf
tr'. ðó là nhHng y u t chính, tr)c ti p ñN t o ra các d`ch vY du l`ch.
1.1.2. Tho trư ng du loch

Sau khi ñã nghiên cXu b/n chGt, ñKc trưng c.a ho t ñFng du l`ch chúng ta cnghiên cXu ti p nhHng ñiNm c t lõi vA b/n chGt, ñKc ñiNm, chXc năng, các lo i th`
trư ng, cơ ch v&n ñFng c.a th` trư ng du l`ch. ð i vDi các nhà kinh doanh thì


19

nghiên cXu th` trư ng du l`ch giúp h l)a ch n th` trư ng và thông qua nhu ctrư ng mà quy t ñ`nh tf chXc cung cGp các s/n phVm du l`ch phYc vY du khách. ð i
vDi các cơ quan QLNN, th` trư ng du l`ch là cơng cY đN ho ch đ`nh chính sách qu/n
lý phát triNn du l`ch. Thơng qua đ`nh hưDng, điAu ti t cung, cdYng h'p lý tài nguyên du l`ch, thi t l&p môi trư ng pháp lý thu&n l'i, nhưng chKt
ch… b/o ñ/m cho các ho t ñFng du l`ch ñ t hi2u qu/ KTRXH cao, b/o v2 môi trư ng
thiên nhiên, c/nh quan du l`ch.
R Có thN hiNu th` trư ng du l`ch là bF ph&n c.a th` trư ng chung, mFt ph m trù
c.a s/n xuGt và lưu thơng hàng hố, d`ch vY du l`ch, ph/n ánh tồn bF quan h2 trao

đfi giHa ngư i mua và ngư i bán, giHa cung và cthơng tin kinh t , k„ thu&t gTn vDi m i quan h2 ñó trong lĩnh v)c du l`ch.
Th` trư ng du l`ch là bF ph&n c.a th` trư ng hàng hố nói chung n u nó có đđ. các đKc điNm c.a th` trư ng. Tuy nhiên, do ñKc thù c.a du l`ch, nên th` trư ng du
l`ch có nhHng đKc thù riêng, thN hi2n tính đFc l&p tương đ i c.a nó như: th` trư ng
du l`ch xuGt hi2n muFn; hàng hố du l`ch khơng thN v&n chuyNn đ n nơi có nhu cdu l`ch; đ i tư'ng mua bán khơng có d ng v&t chGt hi2n hHu trưDc ngư i mua (ch.
y u thông qua xúc ti n, qu/ng cáo); ñ i tư'ng mua bán rGt ña d ng; quan h2 th`
trư ng giHa ngư i mua, ngư i bán bTt ñthư ng trú c.a h . S/n phVm du l`ch không thN lưu kho, vi2c mua bán gTn vDi
không gian và th i gian cY thN, có tính th i vY rõ r2t v.v..
NhHng ñKc thù trên cR Th` trư ng du l`ch có các chXc năng sau:
M t là, chXc năng th)c hi2n và công nh&n:
Th` trư ng du l`ch th)c hi2n giá tr` hàng hố thơng qua giá c/. Chi phí s/n xuGt
s/n phVm du l`ch c.a t|ng doanh nghi2p ch9 đư'c cơng nh&n là chi phí xã hFi cthi t khi hành vi mua bán ñư'c th)c hi2n và k t thúc trên th` trư ng du l`ch. S/n
phVm du l`ch khơng bán đư'c, hoKc khơng có ngư i mua doanh nghi2p s… thua l•,
phá s/n. NhiAu doanh nghi2p thua l• thì ngành du l`ch đi xu ng.
Hai là, chXc năng thông tin:
Th` trư ng du l`ch s… cung cGp hàng lo t thông tin vA cung, cccác thông tin vA c

20

quy t đ`nh ch.ng lo i và quy mơ tf chXc các ho t ñFng kinh doanh. ð i vDi ngư i
mua, các thông tin th` trư ng cũng giúp h quy t ñ`nh l)a ch n các chuy n ñi.
Ba là, chXc năng ñiAu ti t, kích thích:

ChXc năng này đư'c th)c hi2n thơng qua h2 th ng địn bEy kinh t như: giá c/,
t9 giá, l'i nhu&n, lãi suGt. ðiAu ti t kích thích cung, t o nên nhHng mKt hàng cung, cmDi ngày càng cao hơn. Th` trư ng tác ñFng ñ n ngư i s/n xuGt, buFc s/n xuGt ph/i
liên tYc ñfi mDi ñN ñáp Xng nhu cs/n phVm du l`ch ngày càng phong phú, chGt lư'ng cao hơn, giá c/ h'p lý hơn. Kinh
doanh du l`ch có l'i nhu&n cao thúc đVy mb rFng đvịng ñ i s/n phVm du l`ch k t thúc, nhu cl i chuyNn hưDng ñngư i tiêu dùng các s/n phVm du l`ch mDi, kích thích h t o ngu;n kinh phí đN đi du
l`ch. Hi2u Xng dây chuyAn s… t o nên s) phát triNn chung c.a kinh t và xã hFi.
Vi2c nghiên cXu chXc năng c.a th` trư ng trong mFt chuyên ñA nghiên cXu vA
QLNN vA du l`ch có mGy vGn đA cnào Nhà nưDc làm thì t t, nFi dung nào dành cho th` trư ng. Hai là, Nhà nưDc th)c
hi2n điAu ti t, kích thích nhưng khơng thN sQ dYng m2nh l2nh hành chính thumà vEn ph/i sQ dYng các công cY th` trư ng.
Nghiên cXu th` trư ng du l`ch không thN by qua không nghiên cXu cung, cvà quan h2 cung R cR CvA hàng hố v&t chGt và d`ch vY du l`ch ñ/m b/o s) ñi l i, lưu trú t m th i c.a con
ngư i ngoài nơi b thư ng xuyên c.a h , nh•m mYc đích ngh9 ngơi, gi/i trí, tìm hiNu
văn hố, chHa b2nh, tham gia các chương trình đKc bi2t và các mYc đích khác. Ctrong th` trư ng du l`ch có nhHng nét khác bi2t so vói c+ VA ph m vi tho/ mãn nhu cph m vi qu c gia và qu c t trong điAu ki2n nAn kinh t hàng hố.
+ Ph/i có s) tương xXng giHa kh i lư'ng hàng hố, d`ch vY du l`ch vDi nhu ccó kh/ năng thanh tốn. ðó là nhHng d`ch vY, hàng hố b/o đ/m cho s) ñi l i, lưu trú,
ăn u ng, gi/i trí c.a khách du l`ch và nhHng d`ch vY, hàng hoá bf sung khác.


21

+ D`ch vY c.a các cơ sb phYc vY lưu trú, ăn u ng khơng ph/i là mYc đích c.a
cvà quy t ñ`nh chGt lư'ng c.a chuy n ñi du l`ch.
Chàng hoá v&t chGt. Cchính; d`ch vY đKc trưng và d`ch vY bf sung. D`ch vY chính là: d`ch vY v&n chuyNn,
lưu trú, ăn u ng. D`ch vY ñKc trưng là: d`ch vY tho/ mãn nhu cthXc, đó là nhu ctâm lý, chHa b2nh, tìm hiNu thiên nhiên, xã hFi.
Chyi rGt đa d ng phát sinh trong chuy n ñi c.a du khách, bao g;m, các d`ch vY thông
tin, liên l c, mua vé máy bay, đKt phịng khách s n, giKt là, chăm sóc sXc kho€, vui
chơi gi/i trí... các d`ch vY này cCvDi khách du l`ch.
Clà cđa d ng, phong phú (tuỳ thuFc ý thích c.a t|ng cá nhân, t|ng nhóm dân cư...); ctrong du l`ch có tính linh ho t cao (cơ cGu hàng hố, d`ch vY bi n đFng); cthì phân tán, cung l i c ñ`nh nên giHa cung, ctính chu kỳ.
Cxã hFi (tâm sinh lý cá nhân du khách, tufi tác, giDi tính, th i gian nhàn r•i, dân cư,
b/n sTc văn hố và tài ngun nhân văn, trình đF văn hố, nghA nghi2p...); các y u
t liên quan đ n kinh t (thu nh&p c.a dân cư, giá c/, t9 giá); cuFc cách m ng khoa
h c k„ thu&t; quá trình đơ th` hố; y u t chính tr`; giao thơng v&n t/i; các ho t đFng
xúc ti n, qu/ng cáo, môi trư ng...
R Cung trong du l`ch là kh/ năng cung cGp d`ch vY và hàng hoá du l`ch khác,
nh•m đáp Xng các nhu c

hố và d`ch vY du l`ch) ñưa ra th` trư ng.

ñây c

22

l`ch. Cung du l`ch bao g;m toàn bF s lư'ng hàng hoá (hàng hoá hi2n v&t và hàng
hoá d`ch vY du l`ch) mà ngư i bán có kh/ năng và sƒn sàng bán b các mXc giá khác
nhau trong mFt th i gian và khơng gian xác đ`nh. S/n phVm du l`ch bao g;m toàn
bF giá tr` sQ dYng tho/ mãn nhu cch• có nhHng giá tr` tiêu dùng ñư'c t o ra nhHng tiêu dùng không qua th` trư ng thì
ch9 là s/n phVm du l`ch mà chúng không ph/i là cung du l`ch.
Cung du l`ch g;m 2 y u t cơ b/n là kh/ năng và ý mu n sƒn sàng bán hàng
hoá v&t chGt và d`ch vY du l`ch c.a ngư i bán có kh/ năng và sƒn sàng bán b các
mXc giá khác nhau trong mFt th i gian và khơng gian xác đ`nh. S/n phVm du l`ch
bao g;m toàn bF giá tr` sQ dYng tho/ mãn nhu ckhác nhau là b ch• có nhHng giá tr` tiêu dùng đư'c t o ra nhHng tiêu dùng khơng
qua th` trư ng thì ch9 là s/n phVm du l`ch mà chúng không ph/i là cung du l`ch.
Cung du l`ch g;m 2 y u t cơ b/n là kh/ năng và ý mu n sƒn sàng bán hàng
hoá v&t chGt và d`ch vY du l`ch c.a ngư i bán. Ngư i bán có hàng hố du l`ch có thN
bán n u đư'c giá, có thN chưa bán vì chưa tho/ thu&n ñư'c giá c/ phù h'p. Như v&y
cung du l`ch là toàn bF m i quan h2 giHa lư'ng cung và giá c/ trong kho/ng th i
gian và không gian nhGt ñ`nh. Cung du l`ch là ñ i lư'ng có thN xác ñ`nh s lư'ng và
chGt lư'ng. Cung du l`ch ñư'c t o ra t|: tài nguyên du l`ch, cơ sb v&t chGt, k„ thu&t
du l`ch, các d`ch vY phYc vY du khách, hàng hoá cung cGp cho du khách.
Cung du l`ch có các đKc trưng cthư ng khác nhau: cung du l`ch ch. y u không t;n t i b d ng hi2n v&t (ch. y u là
d`ch vY), cung du l`ch rGt khó thay đfi tương Xng vDi bi n ñFng c.a th` trư ng;
cung du l`ch thư ng có h n trong mFt th i ñiNm nhGt ñ`nh, mu n gi/m thiNu /nh

hưbng c.a s) h n ch đó cngành, doanh nghi2p du l`ch có tính chun mơn hố cao.
Nói đ n cung du l`ch là s tfng cFng c.a cung cá nhân, tham gia bán trên th`
trư ng. Tuy nhiên khi ñ`nh lư'ng tfng mXc cung du l`ch, ccung c.a thành phchuyNn bán, ít khi tr)c ti p s/n xuGt). Lu&t cung xác ñ`nh quan h2 hàm s giHa
lư'ng cung vDi bi n s giá c/ và y u t khác như: s) phát triNn c.a l)c lư'ng s/n


23

xuGt, s) ti n bF khoa h c, k„ thu&t, s) phát triNn quan h2 s/n xuGt, các y u t c.a
s/n xuGt, s lư'ng ngư i s/n xuGt, các kỳ v ng c.a h , mXc ñF t&p trung hố c.a
cung, các tác đFng c.a h2 th ng QLNN (như các chính sách, lu&t l2...) và đKc bi2t
/nh hưbng c.a cphVm du l`ch.
R Cân b•ng cung R cCung, cnhau. Giá c/ là s) biNu hi2n b•ng tiAn c.a giá tr` hàng hoá du l`ch trên th` trư ng.
Trên th` trư ng du l`ch ngư i mua ñ i di2n cho ccung du l`ch. Trên th` trư ng ngư i mua, ngư i bán tho/ thu&n vDi nhau s lư'ng,
cơ cGu, chGt lư'ng hàng hoá du l`ch và giá c/ c.a các hàng hố đó. T i điNm lư'ng
cung, lư'ng clà giá cân b•ng: Tr ng thái có lư'ng cung, lư'ng cb•ng g i là tr ng thái cân b•ng th` trư ng. Khi giá c/ tăng, cung tăng vư't cdư th|a cung s… ñưa giá c/ trb l i giá cân b•ng. Ngư'c l i, khi giá c/ gi/m, ccung giá c/ có xu hưDng tăng, trb l i giá cân b•ng. CX như v&y, tr ng thái cân b•ng
đư'c xác đ`nh vDi giá c/ cân b•ng và s/n lư'ng cân b•ng. Cung, cbi n đfi trên th` trư ng. M i quan h2 tác ñFng qua l i giHa cung, chàng hoá vDi giá c/ th` trư ng hình thành nên quy lu&t cung, c

có tác dYng điAu ti t s/n xuGt và tiêu dùng, bi n ñfi dung lư'ng, cơ cGu th` trư ng
du l`ch và quy t ñ`nh giá c/ th` trư ng du l`ch.
1.1.3. Phát triqn du loch, các xu hưung phát triqn du loch
1.1.3.1. Quan ni0m v& phát tri n du l ch

Phát triNn du l`ch có thN đư'c nh&n thXc ñTh nh t, là s) tăng trưbng. NhHng ch9 tiêu quan tr ng nhGt thN hi2n s) tăng
trưbng là: MXc gia tăng lư'ng khách du l`ch; MXc tăng thu nh&p t| du l`ch; MXc tăng
quy mô cơ sb v&t chGt k„ thu&t; s lư'ng vi2c làm tăng thêm t| phát triNn du l`ch.
Th hai, mXc ñF thay ñfi phương thXc ti n hành các ho t ñFng du l`ch theo
hưDng ngày càng hi2n ñ i và hi2u qu/ ñem l i t| các ho t đFng du l`ch đó. CY thN là
nhHng s/n phVm du l`ch, nhHng hưDng phát triNn hi2u qu/ có t c đF phát triNn


24

nhanh, nhHng cơng ngh2, phương thXc phYc vY hi2n đ i có năng suGt cao đư'c chú
tr ng phát triNn; cơ sb h tñ/m s) phát triNn có tính bAn vHng cao.
Th ba, mXc đF và chGt lư'ng tham gia c.a du khách, dân cư và chính quyAn
đ`a phương cũng như các nhà kinh doanh du l`ch và q trình phát triNn ngày càng
t) giác, tích c)c trên cơ sb tinh thTh tư, phát triNn du l`ch hi2n t i khơng làm tfn h i đ n kh/ năng hưbng thY
du l`ch c.a các th h2 tương lai.
Th năm, phát triNn du l`ch ph/i b/o đ/m s) hài hồ giHa 3 mYc tiêu: kinh t R
xã hFi và môi trư ng. VA kinh t ph/i b/o đ/m duy trì nh`p tăng trưbng theo th i
gian và s) tăng trưbng ph/i d)a trên cơ sb tăng năng suGt lao ñFng và hi2u qu/ cao
chX không ph/i ch9 d)a trên s) gia tăng c.a các y u t ñnhGt ph/i đư'c hiNu trên cơ sb quan điNm tồn di2n và bình đvng giHa nhHng ngư i,
giHa các bên tham gia vào quá trình ho t ñFng du l`ch không ph/i ch9 là thu nh&p và

trên tGt c/ các phương di2n khác. Ti p ñ n ph/i quan tâm đ n s) bình đvng giHa các
th h2. Mb rFng cơ hFi l)a ch n hưbng thY các s/n phVm du l`ch c.a th h2 hôm
nay, nhưng khơng làm tfn h i đ n cơ hFi l)a ch n c.a th h2 mai sau. VA mKt môi
trư ng, chXa ñ)ng tư tưbng cơ b/n sau: các quy t ñ`nh khai thác tài nguyên du l`ch
ñKc bi2t là tài nguyên thiên nhiên ph/i b/o t;n, tái sinh các h2 sinh thái, b/o đ/m
chGt lư'ng mơi trư ng cho hi2n t i và cho tương lai; b/o ñ/m s) ph i h'p giHa các
ho t ñFng kinh doanh du l`ch vDi các ho t ñFng kinh t , xã hFi khác v.v..
1.1.3.2. Các ñi&u ki0n phát tri n du l ch

S) phát triNn c.a du l`ch địi hyi ph/i có nhHng điAu ki2n nhGt đ`nh. QLNN s)
phát triNn du l`ch có nhi2m vY quan tr ng là t o ra và b/o đ/m các điAu ki2n đó.
R TrưDc h t là các ñiAu ki2n chung, bao g;m: các ñiAu ki2n chung ñ i vDi s)
phát triNn c.a ho t ñFng ñi du l`ch (như: th i gian r•i c.a dân cư; mXc s ng v&t chGt
và trình đF văn hố chung c.a ngư i dân cao; điAu ki2n giao thơng phát triNn; điAu
ki2n chính tr` fn đ`nh, hồ bình); các điAu ki2n có /nh hưbng đ n ho t ñFng kinh
doanh du l`ch (như: tình hình phát triNn kinh t c.a đGt nưDc; điAu ki2n chính tr` fn
đ`nh, s) an toàn c.a du khách).


25

R Ti p ñ n, là các ñiAu ki2n ñKc trưng R các ñiAu ki2n ct|ng vùng. ðcnguyên du l`ch có thN do thiên nhiên ban tKng, cũng có thN do con ngư i t o ra. Các
tài ngun thiên nhiên thư ng do: đ`a hình đa d ng, phong phú; khí h&u ơn hồ, mát
m€, thu&n l'i cho ngh9 dư-ng; ñFng th)c v&t phong phú, ñKc sTc; tài ngun nưDc;
v` trí đ`a lý mang l i. Tài nguyên nhân văn là các giá tr` văn hoá, l`ch sQ, các thành
t)u chính tr`, kinh t có ý nghĩa ñKc trưng cho phát triNn du l`ch b mFt vùng, mFt đ`a
danh nào đó có sXc hGp dEn khách du l`ch đ n vDi các mYc đích khác nhau.

R Các điAu ki2n phYc vY khách du l`ch vơ cùng quan tr ng g;m: các ñiAu ki2n
vA tf chXc chung như: s) sƒn sàng chuyên nghi2p c.a bF máy tf chXc Nhà nưDc
chung và chuyên ngành vDi h2 th ng thN ch qu/n lý ñbF vDi s lư'ng, cơ cGu, trình đF cao v.v..). H2 th ng các doanh nghi2p kinh doanh
như khách s n, lH hành, v&n chuyNn và các d`ch vY khác. Các ñiAu ki2n vA cơ sb v&t
chGt k„ thu&t bao g;m cơ sb v&t chGt thuFc h tngành du l`ch.
R Các ñiAu ki2n vA kinh t bao g;m các ñiAu ki2n b/o ñ/m các ngu;n l)c, vi2c
thi t l&p và mb rFng các quan h2 kinh t v.v..
R Các ñiAu ki2n, s) ki2n ñKc bi2t gTn liAn vDi s) năng ñFng sáng t o c.a chính
quyAn và ngành du l`ch t o nên.
1.1.3.3. Các xu th= cơ b#n trong phát tri n du l ch

Du l`ch phát sinh t| khi ngành th. cơng tách ra khyi nơng nghi2p. Ngày nay,
du l`ch đã trb thành mFt ngành kinh t lDn nhGt th giDi, b nhiAu qu c gia du l`ch là
ngành kinh t hàng đxu hưDng sau:
a) Xu hư%ng phát tri n c3a cVu du l ch

S) phát triNn c.a cR Nhu cmXc s ng c.a dân cư.
R Du l`ch qu c t phát triNn, phân b các lu;ng khách, hưDng du l`ch thay ñfi.
Châu Á ngày càng thu hút nhiAu khách du l`ch, trong khi lư'ng khách đ n châu Âu,
châu M„ có xu hưDng gi/m tương ñ i.


26

R Cơ cGu chi tiêu c.a du khách thay ñfi theo hưDng tŽ tr ng chi tiêu cho các

d`ch vY cơ b/n gi/m tương ñ i, trong lúc tŽ tr ng chi tiêu cho các d`ch vY bf sung
tăng lên.
R Du khách có nhu chơn, ña d ng hơn.
R S) hình thành các nhóm du khách theo ñF tufi vDi các mYc ñích và nhu ckhác nhau.
R Du khách có nhu cNhHng xu th phát triNn cb) Các xu th= phát tri n c3a cung du l ch

Có nhiAu nhân t chi ph i s) phát triNn c.a cung du l`ch, trong đó, đKc bi2t là
s) chi ph i c.a cngành. NhHng năm tDi ñây d) ñoán các xu hưDng phát triNn cung du l`ch như sau:
R Danh mYc s/n phVm du l`ch ñư'c mb rFng, phong phú, có nhiAu s/n phVm
đFc đáo.
R H2 th ng tf chXc bán s/n phVm du l`ch cũng phát triNn, có nhiAu hình thXc tf
chXc du l`ch phù h'p vDi nhu cR Vai trị c.a tuyên truyAn qu/ng cáo trong du lich ngày càng ñư'c nâng cao.
R Ngành du l`ch ngày càng ñư'c hi2n ñ i hoá trên tGt c/ các khâu.
R Xu hưDng qu c t hoá trong phát triNn du l`ch là tGt y u khách quan. Các
qu c gia, các ñ`a phương có xu hưDng gi/m thiNu các th. tYc hành chính t o điAu
ki2n cho du l`ch phát triNn.
R Tính th i vY trong du l`ch ngày càng ñư'c khTc phYc [23].
1.2. Qu!n lý nhà nưuc vb du loch trên ñoa bàn c p tvnh
1.2.1. Khái quát vb cơ sw lý thuy+t cXa qu!n lý nhà nưuc vb kinh t+

Kinh t th` trư ng là nAn kinh t trong đó quan h2 th` trư ng quy t ñ`nh s)
phân b các ngu;n l)c, thông qua h2 th ng giá c/. Câu hyi ñKt ra là: th` trư ng phân
bf ngu;n l)c có hi2u qu/ thì t i sao Nhà nưDc l i ph/i can thi2p vào các ho t ñFng
kinh t . Có thN khvng đ`nh r•ng: tuy khơng thN thay th th` trư ng, nhưng Nhà nưDc

có hồn thi2n các ho t ñFng th` trư ng. Bbi khi th)c hi2n QLNN tác ñFng vào nAn