canh ngay he

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (120.38 KB, 3 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Giảng văn:

CẢNH NGÀY HÈ

(

Bảo kình cảnh giới- bài 43)

Nguyễn Trãi

I.MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT

- Cảm nhận được vẻ dẹp của bức tranh thiên nhiên ngày hè và vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn
Trãi.

- Nhận thức được đặc điểm thơ Nôm Nguyễn Trãi.

II.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
 1.Kiến thức

- Vẻ đẹp của bức tranh cảnh ngày hè được gợi mở một cách sinh động

-Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: nhạy cảm với thiên nhiên, với cuộc sống đời thường của nhân
dân, luôn hướng về nhân dân với mong muốn “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.

2.Kĩ năng

Đọc – hiểu một bài thơ Đường luật theo đặc trưng thể loại.

III.PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN

- Sgk. Sgv. Sách chuẩn kiến thức kĩ năng. Giáo án…
- Bài soạn…

IV.CÁCH THỨC TIẾN HÀNH

Gv tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp: thảo luận, trả lời câu hỏi, vấn
đáp…

V.TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
1. Ổn định lớp

2. Kiểm tra bài cũ

1.Đọc thuộc lòng phần phiên âm và phần dịch thơ bài thơ “Tỏ lịng” – Phạm Ngũ Lão
2. Vẻ đẹp của hình tượng con người thời Trần được thể hiện như thế nào trong bài thơ?
3. Qua bài thơ, em cảm nhận được gì về con người Phạm Ngũ Lão?

3.Bài mới:

Nguyễn Trãi – là tác giả VH lớn của VHTĐVN . Ông không chỉ là tác giả của những áng hùng
văn “có sức mạnh bằng mười vạn qn”(Bình Ngơ đại cáo, Quân trung từ mệnh tập) mà còn là
tác giả của những bài thơ Nơm chan chứa cảm xúc, tình yêu thiên nhiên, cuộc sống, nặng lòng
với nhân dân, đất nước. Tập thơ Nôm Quốc âm thi tập của ông gồm 254 bài là tập thơ Nôm sớm
nhất hiện còn, đánh dấu bước phát triển của Vh chữ Nơm trong VHTĐ. Tập thơ đó có nhiều
phần, trong đó có phần “Vơ đề” được xếp thành một số mục cho chúng ta thấy rõ bức chân dung
tinh thần của Ức trai. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài thơ (Cảnh ngày hè) thuộc mục Bảo
kính cảnh giới (Gương báu răn mình).

Hoạt động của Gv - Hs Nội dung cần đạt

Gv cho hs đọc tiểu dẫn Sgk

Cho biết đôi nét về tác giả Nguyễn

Trãi?

Những nét chính về tác phẩm “Quốc
âm thi tập”?

I. Tìm hiểu chung

1. Vài nét về tác giả, tác phẩm

- Nguyễn Trãi (1380- 1442)

Là anh hùng dân tộc, nhà văn hóa lớn, một tác gia văn học
lớn.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Xuất xứ, chủ đề, thể thơ, bố cục bài
“cảnh ngày hè”?

Bức tranh thiên nhiên dược tác giả vẽ
vào thời gian nào?

Em có nhận xét gì về sắc thái, hình ảnh
thiên nhiên và cuộc sống được tác giả
nhắc đến?

Gv: bổ sung ( Khác với tính từ “lập 
lòe” trong thơ Nguyễn Du “Dưới trăng
quyên đã gọi hè/ Đầu tường lauwr lựu 
lập lịe đơm bơng” thiên về tạo sắc)

(Ngồn sống ấy như tạo ra một sự thôi

thúc tự bên trong, đang ứ căng, đang 
tràn đầy trong lịng thiên nhiên vạn 
vật,khơng kìm lại được, khiến chúng 
phải “giương” lên, “phun” ra hết lớp 
này tới lớp khác

Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống hết 
súc sinh động bởi nó có sự kết hợp hài 
hịa giữa đường nét, màu sắc, âm 
thanh, con người cảnh vật: màu lục 
của lá hòe làm nổi bật màu đỏ của hoa 
lựu, ánh mặt trời buổi chiều như dát 
vàng trên tán hòe xanh, tiếng ve inh 
ỏi_âm thanh đcặ trưng của màu hè, 
hòa cùng tiếng lao xao nơi chợ cá- âm 
thanh đcặ trưng của làng chài từ xa 
vọng lại

Cảnh vật thiên nhiên ở đây mang vẻ 
dân dã, giản dịu đời thường nhưng 
cũng hết sức tinh tế, gợi cảm, khác với 
cách miêu tả bức tranh mùa hè có phần

2. Bài thơ “Cảnh ngày hè”

- Xuất xứ: bài số 43 thuộc chùm thơ “Bảo kính cảnh giới”
trong “Quốc âm thi tập”

- Chủ đề: bộc lộ nỗi lịng, chí hướng của tác giả.
- Thể thơ : thất ngôn xen lục ngôn

- Bố cục: 2 phần

Câu 2-5 : cảnh thiên nhiên, cuộc sống
Câu 1- 7,8: vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi

II. Đọc- hiểu văn bản

1. Bức tranh thiên nhiên, cuộc sống
a) Thiên nhiên

-Thời gian: tịch dương- chiều muộn, ngày tàn.

- Mọi hình ảnh đều sống động: Hòe lục đùn đùn, rợp mát
như giương ô che rợp, thạch lựu phun trào sắc đỏ, sen hồng
đang đọ nức ngát mùi hương.

- Mọi sắc màu đều đậm đà: hòe lục, lựu đỏ, sen hồng

Tạo nên vẻ đẹp rực rõ của bức tranh thiên nhiên mùa hè

đầy sức sống.

(Hình ảnh, sắc thái thiên nhiên

+ Cây hòe: động từ mạnh : “đùn đùn”-vận động của 
nguồn sống mãnh liệt, sôi trào+ “tán rợp giương”-> đang
ở độ phát triển, đầy sức sống.

+ Hoa lựu: + động từ “phun”- tả sức sống.

+ Hoa sen: +động từ”tiễn mùi hương”(ngát mùi hương) +
tính từ “ngát”-> gợi sự bừng nở, khoe sắc tảo hương ngào
ngạt của hoa sen mùa hạ.)

b) Cuộc sống

- Nơi chợ cá dân dã thì “lao xao”, tấp nập

- Chốn lầu gác thì “dắng dỏi” tiếng ve như một bản đàn

Vẻ đẹp thanh bình của bức tranh đời sống

Cả thiên nhiên và cuộc sống con người đều tràn đầy sức

sống. Điều đó cho thấy một tâm hồn, khát sống, yêu đời
mãnh liệt và tinh tế, giàu chất nghệ sĩ của tác giả.

- Âm thanh, sắc thái cuộc sống:

+Lao xao chợ cá: âm thanh đcặ trưng của làng chài, dấu 
hiệu sự sống của con người

Âm thanh từ xa vọng lại cái nghiêng tai kì diệu, tinh tế và 
tấm lịng ln hướng đến con người và cuộc sống cảu 
Nguyễn Trãi

+ Dắng dỏi cầm ve: tiếng ve kêu ing ỏi như tiếng đàn
=> Những âm thanh gợi tả rộn rã, tươi vui, có sự kết hợp 
hài hịa giữa đường nét, màu sắc, âm thanh, con người

cảnh vật:

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

mộc mạc, thô ráp của tác giả thời 
Hồng Đức.

Tác giả đã huy động:

+Thị giác: để cảm nhận màu sắc cảu 
lá hòe xanh, hoa thạch lựu đỏ ngời.
+Khứu giác: để cản nhận hương sen 
thơm ngát.

+Thính giác: để thu nhận âm thanh lao
xao của chợ cá làng chài từ xa.

+Tính giác và sự liên tưởng: để thấy 
tiếng ve kêu inh ỏi tựa như tiếng đàn
Điều đó cho thấy tác giả có sự giao 
cảm mạnh mẽ, tinh tế giữa thiên nhiên 
cảnh vật và cuộc sống con người.
Ngu cầm: đàn của vua Ngu Thuấn 
+Nguyễn Trãi mơ đến cây đàn của vua 
Thuấn-> ca ngợi, làm cho dân giàu đủ 
ấm no hơn

“Bui một tấc lòng ưu ái cũ

Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông”
(Thuật hứng – Bài 2)
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân”

(Bình Ngơ đại cáo)

điểm cuối ngày nhưng không gợi cảm giác ảm đạm, ngày
sắp tắt nhưng sự sống khơng dừng lại, nó vẫn dồi dào
mãnh liệt, cuộc sống rộn rã tươi vui.

2. Vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi:

a)Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời và cuộc sống

- Hoàn cảnh của nhà thơ:

“Rồi hóng mát thủa ngày trường”

+”Rồi”: rảnh rỗi, hóng mát, dạo chơi để tâm hồn thanh
thản.

+”Thủa ngày trường”: ngày rộng tháng dài

Hoàn cảnh hiếm hoi, bất đắc dĩ của nhà thơ.

- Tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Trãi:

+Bức tranh ngày hè được đón nhận bằng nhiều giác quan.
+Cảnh vật thanh bình, yên vui

->Tâm hồn giao cảm mạnh mẽ với cảnh vật, tấm lòng yêu
đời, yêu cuộc sống.

b)Tấm lòng ưu ái với dân, với nước.

“Dễ có Ngu cầm đàn một tiếng
 Dân giàu đủ khắp địi phương”

- Đắm mình trong cảnh ngày hè, ước mơ có cây đàn của
vua Thuấn, gảy khúc Nam Phong cầu mưa thuận gió hịa
để “Dân giàu đủ khắp đòi phương”.

- Lấy Nghiêu, Thuấn làm “gương bàu răn mình”, Nguyễn
Trãi đã bộc lộ chí hướng cao cả: ln khao khát đem tài trí
để thực hành tư tưởng nhân nghĩa yêu nước thương dân.
- câu kết thúc (câu lục ngôn) ngắn gọn thể hiện sự dồn nén
cảm xúc của cả bài.

Niềm khát khao cao đẹp, điểm kết thúc của hồn thơ Ức

Trai không phải ở thiên nhiên, tạo vật mà chính ở con
người, ở dân.

III. Tổng kết
1. Nội dung

Bài thơ là bức tranh ngày hè đẹp, sinh động và đầy sức
sống

Qua bức tranh thấy được vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi

2. Nghệ thuật

- Hệ thống ngôn từ giản dị, tinh tế xen lẫn từ Hán và điển
tích

- Sử dụng từ láy độc đáo:đùn đùn, lao xao, dắng dỏi..

3. Ghi nhớ (sgk- 119)

VI. CỦNG CỐ, DẶN DÒ

1. Củng cố: Nắm được bức tranh màu hè sinh đọng tràn đầy sức sống, hiểu được tấm lòng của
nhà thơ với dân với nước. Hình thức đặc biệt của câu 1 và 8 thể hiện tâm trạng, nỗi niềm nhà
thơ….

</div>