SKKN một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi tại trường mầm non hoa lan thành phố sầm sơn

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ SẦM SƠN

TRƯỜNG MẦM NON HOA LAN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON
HOA LAN - THÀNH PHỐ SẦM SƠN

Người thực hiện: Đào Thị Nga
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Hoa Lan
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

SẦM SƠN, NĂM 2021


MỤC LỤC
TT
1

Nội dung

Trang

Mở đầu

1

1.1

Lý do chọn đề tài

1

1.2

Mục đích nghiên cứu

2

1.3

Đối tượng nghiên cứu

2

1.4

Phương pháp nghiên cứu

2

1.5

Những điểm mới của sáng kiến

2

Nội dung sáng kiến kinh nghiệm

2

2.1

Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

2

2.2

Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm

4

2.3

Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

6

Giải pháp 1: Giáo viên sưu tầm tài liệu; tự học, tự bồi
2.3.1 dưỡng chuẩn bị tốt vốn kiến thức cho bản thân để dạy tốt
kỹ năng cho trẻ

6

2.3.2

Giải pháp 2: Thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ

7

2.3.3

Giải pháp 3: Thông qua các hoạt động phát triển các kỹ
năng sống cơ bản cho trẻ

9

2.3.4

Giải pháp 4: Tuyên truyền, phối kết hợp với các bậc phụ
huynh cùng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ

16

Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

17

3

Kết luận

19

3.1

Kết luận

19

2.4

3.2 Kiến nghị

19


3
1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, là
nền tảng quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách trẻ. Vì vậy, việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là rất cần thiết.
Chúng ta hiểu kỹ năng sống một các cụ thể hơn đó chính là các hoạt động
diễn ra hàng ngày của trẻ, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là giáo dục năng lực tâm
lý cho trẻ nhằm giúp trẻ ứng phó với những yêu cầu và thách thức của cuộc sống
hàng ngày.
Thực tế, ta thấy rằng sự bùng nổ của cơng nghệ thơng tin hiện đại góp một
phần khơng nhỏ vào sự phát triển của con người hiện nay, tuy nhiên nó cũng có
những mặt trái như: người ta quá lạm dụng vào công nghệ thông tin trong cuộc
sống hàng ngày. Khơng khó để thấy hình ảnh trẻ cầm trên tay iphone, ipad...khá
chăm chú vào màn hình và khơng để ý gì đến mơi trường xung quanh.Trẻ thiếu kỹ
năng sống: Trẻ sống thụ động, khơng biết ứng phó trong những hồn cảnh nguy
cấp, khơng biết cách tự chăm sóc, tự bảo vệ bản thân trước nguy hiểm, ln tìm
kiếm sự giúp đỡ của người lớn… trẻ hay thu mình và rất ít khi giao tiếp với thế

giới bên ngồi. Chúng ta dễ dàng bắt gặp trẻ mầm non vẫn còn được mẹ chăm
bẵm từng ly từng tí:từ việc vệ sinh cá nhân, mặc quần áo đến việc xúc ăn... Những
việc làm này vơ tình sẽ làm mất dần kỹ năng sống ở trẻ, làm ảnh hưởng rất lớn
đến sự phát triển nhận thức, tình cảm và sự phát triển tồn diện của trẻ. Trong khi
đó nhu cầu của trẻ về kỹ năng sống là rất lớn: trẻ muốn được hoạt động vui chơi,
trẻ muốn được thể hiện khả năng của mình trong cuộc sống, muốn được cha mẹ
bên cạnh quan tâm dạy dỗ... Do đó, việc giáo dục kỹ năng cho trẻ là vơ cùng cần
thiết.
Thực tế trong chương trình giáo dục mầm non khơng có những hoạt động
giáo dục kỹ năng riêng biệt mà chỉ lồng ghép giáo dục tích hợp qua các hoạt động
trong ngày ở mức đơn giản.
Tôi thiết nghĩ nếu chúng ta làm tốt việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
chính là giúp trẻ trở thành con người mới, sáng tạo,năng động. Từ đó, góp phần
giúp trẻ: có được những kinh nghiệm trong cuộc sống, biết được những điều nên
làm và không nên làm; tự tin, chủ động và biết cách ứng xử trong cuộc sống, khơi
gợi khả năng tư duy sáng tạo của trẻ. Từ đó, đặt nền tảng để trẻ trở thành người có
trách nhiệm và có tự chủ trong cuộc sống của bản thân mình. Do nhận thấy hoạt
động này có ý nghĩa quan trọng đối với trẻ, tuy nhiên việc giáo dục kỹ năng sống
chưa trở thành một hoạt động với một giáo trình chuẩn, được áp dụng trong nhà
trường. Với sự hiểu biết của bản thân, với trái tim người mẹ thứ hai tôi đã mạnh


4
dạn chọn đề tài“Một số giải pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi tại
trường mầm non Hoa Lan - thành phố Sầm Sơn” làm đề tài nghiên cứu của mình.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện
cho trẻ mầm non, chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ vào học trường phổ thông và sự
phát triển sau này của trẻ, đồng thời tìm ra một số giải pháp nhằm giáo dụckỹ
năng sống cho trẻ 5-6 tuổi, giúp trẻ có những kỹ năng cơ bản trong cuộc sống và

áp dụng trong thực tế hàng ngày ở trường mầm non.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi B tại trường
mầm non Hoa Lan - thành phố Sầm Sơn.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp thực hành, trải nghiệm
- Phương pháp điều tra, phỏng vấn.
- Phương pháp thống kê, sử lý số liệu.
1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận
Quan niệm về kỹ năng sống:
- Kỹ năng sống là khả năng để có hành vi thích ứng và tích cực, giúp các
cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống
hàng ngày.
- Kỹ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới.
Cáchtiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ
và kỹ năng.
- Kỹ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: Học để biết gồm các
kỹ năng tư duy: giải quyết vấn đề, tư duy phê phán, ra quyết định nhận thức được
hậu quả…; học làm người gồm các kỹ năng cá nhân như: ứng phó với căng thẳng,
cảm xúc, tự nhận thức, tự tin…; học để sống với người khác gồm các kỹ năng xã
hội như: giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể
hiện sự cảm thông; học để làm gồm các kỹ năng thực hiện công việc và các nhiệm


5
vụ như kỹ năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm… Khả năng làm chủ bản

thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã
hội, khả năng ứng phó tích cực với các tình huống của cuộc sống…
Vậy việc dạy kỹ năng sống cho trẻ là khơng thể thiếu được.Kỹ năng sống
chính là những nhịp cầu giúp trẻ biến kiến thức thành thái độ, hành vi và thói
quen tích cực, lành mạnh.Kỹ năng sống góp phần thúc đẩy sự phát triển xã hội,
ngăn ngừa các vấn đề xã hội và đảm bảo sự công bằng giữa các trẻ trong các
hoạt động.
Giáo dục kỹ năng sống sẽ thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích
cực, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống xã hội và giảm các vấn đề xã hội. Giáo
dục kỹ năng sống cịn giải quyết một cách tích cực nhu cầu và quyền của trẻ.
Bản chất của kỹ năng sống là kỹ năng tự quản bản thân và kỹ năng xã hội
cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả.
Kỹ năng sống đối với trẻ mầm non đó là hiếu kỳ, tị mị và ln muốn
khám phá những điều mới lạ. Trong khi đó cuộc sống ln chứa đựng những
nguy hiểm bất ngờ mà người lớn cũng không thể lường trước được… Chỉ một vài
sơ suất nhỏ trẻ có thể gặp những tồn tại và mất mát lớn lao. Chính vì vậy, quan
tâm giáo dục, dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non là ta nhằm giúp trẻ có kinh
nghiệm trong cuộc sống, biết được những gì nên làm và tránh xa những gì khơng
nên làm.
Trong q trình phát triển nhân cách nếu trẻ được sớm hình thành và tơn
vinh các giá trị đích thực thì trẻ sẽ có một nhân cách phát triển tồn diện, bền
vững, có khả năng thích ứng và chống chọi với mọi biến động xã hội, biết tự
khẳng định mình trong cuộc sống để rồi làm chủ mọi hành vi, mọi hoạt động của
mình theo đúng quy tắc xã hội phù hợp. Trẻ em là giai đoạn học, tiếp thu, lĩnh hội
những giá trị sống để phát triển nhân cách do đó cần giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ để có nhận thức đúng và có hành vi ứng xử phù hợp ngay từ khi còn nhỏ.
Chúng ta dạy kỹ năng sống cho trẻ chính là chúng ta dạy trẻ biết sự hợp tác, tự
kiểm tra, tính tự tin, tự lập, tị mị, khả năng thấu hiểu và giao tiếp. Trẻ sẽ học
cách có được những mối liên kết mật thiết với các bạn khác trong lớp, biết chia
sẻ, chăm sóc, lắng nghe, trình bày và diễn đạt được ý của mình trong nhóm bạn.

Và điều quan trọng và chúng ta mong muốn là sẽ giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin khi
tiếp nhận các thử thách mới qua việc phát triển các kỹ năng cho trẻ. Nếu chỉ suy
ngẫm và trị chuyện thơi thì chưa đủ, cần có các kỹ năng ứng dụng vào thực tế trẻ
cần được trải nghiệm.
Từ thực tế trên, ta thấy rằng yêu cầu về chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ
ngày càng cao để hình thành và có được các kỹ năng cho trẻ trong cuộc sống hàng


6
ngày trước tiên giáo viên phải có kiến thức, kỹ năng về chăm sóc giáo dục trẻ, tổ
chức các hoạt động cho trẻ được trải nghiệm, để trẻ được cuốn hút vào các hoạt
động đa dạng khác nhau cùng với các bạn trong nhóm lớp. Giáo viên cần tạo ra
nhiều cơ hội để trẻ tương tác, giao tiếp với nhau trong lớp như: Thảo luận, trao
đổi ý kiến, giải quyết xung đột, chia sẻ kinh nghiệm, trải nghiệm những vai trị
khác nhau... Từ đó, tạo ra nhiều cơ hội để trẻ được tham gia và cảm thấy mình là
một thành viên trong nhóm chơi và trẻ có cơ hội để phát triển trí tưởng tượng,
sáng tạo, mạnh dạn, tự tin, góp phần thúc đẩy sự phát triển, tình cảm, kỹ năng xã
hội cho trẻ.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1 Thuận lợi
- Được sự chỉ đạo sát sao về chun mơn của phịng Giáo dục. Ban giám
hiệu nhà trường luôn quan tâm, bồi dưỡng, chỉ đạo sát sao việc tổ chức chăm sóc,
thực hiện quy chế chuyên môn, tạo điều kiện giúp tôi thực hiện tốt chương trình
giáo dục mầm non.
- Giáo viên trong lớp có trình độ chun mơn vững vàng; đồn kết, nhiệt
tình, tâm huyết với nghề, ln quan tâm đến trẻ. Bản thân đã trải qua nhiều năm
được trải nghiệm thực tế trên lớp với trẻ, nắm được tâm sinh lý và những thói
quen của trẻ; đồng thời được tham gia học hỏi kinh nghiệm qua bạn bè đồng
nghiệp, tích cực sưu tầm, tham khảo sách, báo tài liệu...
- Đa số phụ huynh đã có sự phối hợp cùng giáo viên trong việc giáo dục trẻ,

mong muốn tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện.
- Trẻ được phân chia học đúng theo độ tuổi, đi học chuyên cần, khỏe mạnh.
2.2.2. Khó khăn
+ Về cơ sở vật chất: Điều kiện cơ sở vật chất để dạy trẻ thực hành kỹ năng
sống, liên hệ thực tế cịn nhiều hạn chế; mơi trường nhóm lớp cịn chưa đa dạng,
phong phú nên việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ còn gặp nhiều khó khăn..
+ Về phía trẻ: Các cháu tuy cùng độ tuổi nhưng khả năng tiếp thu của trẻ
không đồng đều. Một số cháu sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen
dựa dẫm, khơng có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với mơi trường xung quanh.
Ởlớp tơi có nhiều trẻ mới ra lớp vì vậy thời gian đầu trẻ đến lớp với thói quen tự
do, hay nói leo, trả lời câu cụt, ra vào lớp tự do; trẻ vẫn còn nhút nhát, chưa
mạnh dạn trong các hoạt động...
+Về phía giáo viên: Việc giáo dục kỹ năng sống chưa trở thành một hoạt
động với một giáo trình chuẩn, được áp dụng trong nhà trường do đó việc giảng
dạy cịn nhiều hạn chế. Chưa phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh trong việc giáo


7
dục kỹ năng sống cho trẻ. Giáo dục kỹ năng sống là nội dung khơ khan, khógây
hứng thú cho trẻ và nó khơng phải như các hoạt động học mà chỉ là nội dung tích
hợp vào các hoạt động khác.
+ Về phía phụ huynh:Một số phụ huynh chưa hiểu tầm quan trọng của
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở lứa tuổi mầm non, đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi nên
việc trao đổi, phối kết hợp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ với giáo viên chưa
thường xuyên.
2.2.3. Kết quả khảo sát
Từ thực trạng trên dẫn đến dẫn đến hiệu quả của việc dạy đạt kết quả chưa
cao đôi khi cịn máy móc, điều kiện để trẻ được hoạt động trong giờ học cịn rất ít
khơng phát huy được tính tích cực của trẻ.
Năm học 2020-2021, tơi được phân cơng dạy lớp mẫu giáo 5-6 tuổi B

trường mầm non Hoa Lan - thành phố Sầm Sơn với 30 cháu (16 nam và 14 nữ),
qua quá trình dạy và khảo sát tại lớp khi nghiên cứu, kết quả như sau:
Kết quả khảo sát chất lượng trẻ trước khi vận dụng giải pháp

TT

Nội dung khảo sát

Số
trẻ
khảo
sát

Kết quả khảo sát
Đạt

Chưa đạt

Số trẻ

Tỷ lệ
%

Số trẻ

Tỷ lệ
%

1

Kỹ năng tự phục vụ, chăm 30 trẻ
sóc bản thân.

16

53,3

14

46,7

2

Kỹ năng chủ động, tự tin
giao tiếp với mọi người

16

53,3

14

46,7

3

Kỹ năng ứng xử phù hợp
với mọi người, biết hợp tác,
chia sẻ, yêu thương đến
những người xung quanh

15

50

15

50

4

Kỹ năng tuân thủ quy tắc
xã hội

17

56,7

13

43,3

5

Kỹ năng thích khám phá
học hỏi

16

53,3

14

46,7

Trong q trình trực tiếp giảng dạy khi tôi chưa áp dụng giải pháp của


8
mình,từ những tình hình và số liệu trên cho thấy việc thực hiện kỹ năng sống của
trẻ là chưa cao. Bản thân tơi ln tìm tịi, trăn trở, trang bị cho mình các kiến thức
về kỹ năng sống nhằm tìm ra những giải pháp thiết thực để tổ chức giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ lớp mình. Vì vậy, tơi mạnh dạn thực hiện đề tài “Một số giải
pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non mầm non Hoa
Lan - thành phố Sầm Sơn”.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Giải pháp 1: Giáo viên sưu tầm tài liệu; tự học, tự bồi dưỡng
chuẩn bị tốt vốn kiến thức cho bản thân để dạy tốt kỹ năng cho trẻ
Bản thân là một giáo viên được phân công giảng dạy lớp 5-6 tuổi B, tôi
không ngừng tự học tự bồi dưỡng bản thân để nâng cao trình độ chun mơn
nghiệp vụ và kỹ năng sư phạm của mình. Đặc biệt tôi đi sâu vào nghiên cứu
những kỹ năng sống cơ bản dạy trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Hoa Lan, nghiên
cứu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi 5-6 tuổi bằng nhiều hình thức như: tự học qua
sách báo, tạp chí; học hỏi bạn bè đồng nghiệp; khai thác qua mạng internet... Tôi
nhận thức sâu sắc rằng, việc xác định các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ
giúp giáo viên lựa chọn đúng nội dung trọng tâm để dạy trẻ.
Để dạy được những kỹ năng sống cho trẻ thì việc xây dựng kế hoạch bồi
dưỡng là một việc làm khơng thể thiếu. Vì vậy, tơi tự xây dựng kế hoạch cho
mình như sau:
Thứ nhất, tìm hiểu tài liệu, tìm tịi, học hỏi để tự bồi dưỡng về lý thuyết:

tham khảo về những hoạt động dạy trẻ kỹ năng sống trong trường mầm non nói
chung và trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi nói riêng...
Thứ hai, vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn: Qua khảo sát trên trẻ về
các kỹ năng sống, tôi nhận thấy trẻ của lớp mình một số kỹ năng cịn hạn chế. Vì
vậy tơi đã trao đổi với giáo viên cùng lớp, cùng khối những nội dung mà trẻ còn
yếu để giáo viên cùng kết hợp dạy trẻ, trong qua trình thực hiện sẽ phát hiện
những hạn chế để từ đó khắc phục và thực hiện tốt hơn.
Đặc biệt tôi quan tâm đến những kỹ năng quan trọng với trẻ gồm có
các kỹ năng:
+ Kỹ năng sống tự tin.
+ Kỹ năng vệ sinh cá nhân.
+ Kỹ năng lao đông tự phục vụ.
+ Kỹ năng sống hợp tác, chia sẻ.
+ Kỹ năng giao tiếp.
+ Kỹ năng thích tị mị, ham học hỏi.
Khi đã xác định rõ những kỹ năng cơ bản từ đó tơi tự nghiên cứu nắm vững
mục đích u cầu của hoạt động, nắm được các phương pháp và giải pháp thực


9
hiện giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, khơng bị gị bó, áp đặt, giúp
trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế hàng ngày của trẻ.
2.3.2. Giải pháp 2: Thực hiện tốt việc xây dựng môi trường giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ
Thực tế, việc xây dựng môi trường giáo dục rất quan trọng, góp phần thực
hiện đạt các chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Tôi đã chú trọng đến công tác xây dựng môi
trường nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
* Môi trường trong lớp: Tôi chú trọng những việc sau:
- Trang trí lớp thay đổi theo từng chủ đề, các góc mở cho trẻ được trải
nghiệm và tham gia hoạt động. Sưu tầm, chuẩn bị học cụ dưới dạng mở để cho trẻ

vừa chơi, vừa khám phá, trải nghiệm thực hành.
Ví dụ: Ở góc Thư viện tơi đã xây dựng và tạo ra các kệ để nhiều sách báo
kết hợp trang trí theo nhiều chủ đề khác nhau, tơi thiết kế nhiều ngăn để sách,
truyện nhiều kích cỡ, vừa tầm tay với trẻ. Khuyến khích các bậc cha mẹ tăng
cường đọc sách cho trẻ nghe.

Ảnh: Góc thư viện của bé
- Tôi luôn chú ý tạo cảnh quan sư phạm trong phòng học, đồ dùng đồ chơi
được sắp xếp gọn gàng, ngăn nắp, từng góc riêng biệt. Mỗi góc tôi đều làm mới
để hấp dẫn trẻ, tạo cảm giác thích thú, tạo cho trẻ thói quen sắp xếp đồ dùng
đồchơi ngăn nắp.
- Tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ vào cuối chủ đề của lớp, tổ chức


10
giao lưu các lớp với nhau, tổ chức mừng sinh nhật một nhóm trẻ.
Bên cạnh việc tạo mơi trường mở trong lớp cho trẻ hoạt động ra tơi cịn xây
dựng góc thực hành kỹ năng sống cho trẻ chơi thường xuyên như: cách lấy và
uống nước; cách mở, cài khuy áo, khóa quần, đi giày, đội mũ; cách đan nong mốt;
cách chải đầu...

Ảnh: Trẻ tập và biết gấp áo ở góc kỹ năng sống
Qua đó trẻ rất hứng thú và thơng qua các hoạt động đó nhằm giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ một cách rất nhẹ nhàng và có hiệu quả.
* Mơi trường ngồi lớp:
- Ở góc tun truyền với tiêu đề “Những điều phụ huynh cần biết” trong đó
gồm có các nội dung như: Kết quả theo dõi cân đo hàng tháng, định kỳ, kết quả
khám sức khỏe, các nội dung tuyên truyền về dịch bệnh, về giáo dục kỹ năng
sống theo chủ đề…Các nội dung được trang trí đẹp mắt và nổi bật gây được sự
chú ý của các bậc phụ huynh khi đưa đón trẻ.

- Ở góc trải nghiệm: tơi chuẩn bị các dụng cụ, vật liệu mở như cát, sỏi,
vỏngao, sị, thác đong nước…nhằm kích thích sự tị mị, hứng thú ở trẻ. Từ đó
giúp trẻ trải nghiệm, khám phá hình thành kỹ năng một cách tự nhiên nhất.
Đặc biệt là góc thiên nhiên được trang trí và trồng nhiều cây cảnh để tạo
cho trẻ một khơng gian xanh, để mỗi ngày trẻ có thể tự mình chăm sóc cây xanh,
giáo dục trẻ biết u cái đẹp. Qua hoạt động này kích thích trẻ yêu lao động,


11
hình thành thói quen lao động ở trẻ và tạo tình cảm của trẻ với thế giới thiên
nhiên, gần gũi với thiên nhiên, cây cối xung quanh mình.

Ảnh: Trẻ tự mình chăm sóc cây xanh
Qua việc xây dựng mơi trường lớp học tôi thấy trẻ hứng thú tham gia vào
các hoạt động, có sáng tạo trong các hoạt động, cố gắng đạt được mục đích
của mình, đây chính là những kỹ năng cơ bản để sống và làm việc sau này.
2.3.3. Giải pháp 3: Thông qua các hoạt động phát triển các kỹ năng
sống cơ bản cho trẻ
2.3.3.1.Thông qua hoạt động học giáo dụckỹ năng sống cho trẻ
Trẻ ở lứa tuổi Mầm non nói chung, lứa tuổi 5-6 tuổi nói riêng “Học mà
chơi, chơi mà học”. Trẻ dễ nhớ nhưng cũng rất nhanh quên nên việc lồng nội
dung giáo dục kỹ năng sống vào hoạt động học góp phần hình thành cho trẻ
những thói quen, hành vi có văn hố.
Ví dụ:
*Đối với hoạt động phát triển thể chất: Cô dạy trẻ biết các kỹ năng
vậnđộng, trẻ biết trong khi tập không chen lấn xô đẩy nhau, trẻ biết chờ đến lượt
trong các hoạt động...
* Đối với hoạt Khám phá xã hội: Với đề tài: “Tôi là ai?”.Tôi dạy trẻ
kỹnăng chia sẻ (biết chia sẽ thơng tin vềtên, tuổi, giới tính, học lớp nào,
trườngnào, cơ giáo nào, sở thích của mình...). Trong q trình tổ chức, tơi u cầu

12
từng trẻ tự lên giới thiệu. Tôi nhận thấy, trẻ rất hào hứng lên giới thiệu. Những trẻ
mạnh dạn đã nói được đầy đủ những thơng tin tơi đưa ra. Nhưng đáng mừng hơn
là có những trẻ rất nhút nhát, thiếu tự tin nhưng cũng vẫn có thể đứng dậy và giới
thiệu được một vài thơng tin của mình. Điều đó chứng tỏ rằng, nếu như chúng ta
khơng gọi đến những trẻ nhút nhát thì có lẽ những trẻ đó sẽ chẳng bao giờ dám
làm một việc gì trước đám đông cả, và sẽ chẳng bao giờ trẻ tự tin lên được. Bên
cạnh đó, trẻ cũng học được các kỹ năng như: giao tiếp cởi mở với bạn, lắng nghe
bạn nói và chờ đến lượt mình nói, biết nói rõ ràng để bạn hiểu và chơi cùng bạn....

Ảnh: Trẻ lên tự giới thiệu về bản thân
* Đối với hoạtđộngtạo hình: “Vẽ trường mầm non của bé”, cô giáo dục trẻ
biết u q ngơi trường, lớp học của mình, biết giữ gìn đồ dùng, đồ chơi, sắp
xếp đồ dùng đồ chơi ngăn nắp, gọn gàng...
* Đối với hoạt độnglàm quen chữ cái: Cơ dạy trẻ phát âm đúng, nói rõ
ràng, mạch lạc... biết sắp xếp đồ dùng học tập gọn gàng, ngăn nắp...
* Đối với hoạtđộnggiáo dục âm nhạc: Dạy bài hát “Thật đáng yêu”. Quabài
hát này đã giáo dục trẻ thói quen dậy sớm, chăm tập thể dục, tự vệ sinh thân thể
sạch sẽ.
* Đối với hoạtđộnglàm quen văn học: Qua câu chuyện “Người bạn tốt”,
cơgiáo dục trẻ tình đồn kết, thương yêu giúp đỡ bạn bè, biết nói những lời cảm
ơnchân tình khi được người khác giúp đỡ mình...


13
Trong các hoạt động học, thông qua giáo dục trực quan trên thiết bị hiện
đại, những bài học về tinh thần đồng đội, giao tiếp, thuyết trình, tư duy được khái
qt bằng hình ảnh, ngơn từ có vần điệu, những bài đồng dao, ca dao phù hợp với

chủ đề được đưa vào để trẻ dễ dàng tiếp thu trong quá trình học tập. Bên cạnh đó,
giáo viên đóng vai trị là người hỗ trợ giúp trẻ phát huy khả năng, thế mạnh của
mình từ đó phát triển những ứng xử tích cực và tự tin trong cuộc sống.
2.3.3.2. Giáo dục kỹ năng sống vào hoạt động chơi, hoạt động góc
Hoạt động vui chơi mang tính tích hợp cao trong giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ. Hoạt động chơi được tổ chức đáp ứng nhu cầu của trẻ, đồng thời tích hợp
nội dung giáo dục, trong đó có nội dung giáo dục kĩ năng sống nên tôi lồng ghép
giáo dục các kĩ năng sống thơng qua nội dung từng trị chơi đặc biệt là các trị
chơi phân vai. Thơng qua hoạt động vui chơi trẻ được trải nghiệm nhiều vai chơi
khác nhau trong cuộc sống từ đó biết cách ứng xử với mọi người xung quanh..
Ví dụ : Qua góc chơi phân vai, trò chơi “Khám Bệnh”, trẻ học được các kỹ
năng như: Kỹ năng giao tiếp (giao tiếp giữa bác sĩ, y tá với bệnh nhân), kỹ năng
chăm sóc (bác sĩ thăm khám, kê thuốc, y tá chăm sóc bênh nhân...), kỹ năng hợp
tác (bệnh nhân khai rõ triệu chứng bệnh để bác sĩ biết, y tá kê thuốc, chăm sóc
bệnh nhân…)... Sau khi chơi xong trẻ biết cất đồ chơi đúng nơi quy định.

Ảnh: Trẻ chơi trò chơi Khám bệnh


14
Khơng chỉ ở góc phân vai trẻ mới học được các kỹ năng sống mà ở tất cả
các góc chơi khác thì các kỹ năng của trẻ đều có thể được cũng cố và phát huy.
Ví dụ: Ở góc xây dựng “Trường mầm non của bé”. Trẻ học được kỹ năng
hợp tác (trẻ biết phân vai chơi cho nhau và chơi rất đồn kết, khơng tranh giành đồ
chơi của nhau ...); Kỹ năng làm việc theo nhóm (trẻ có sự phối hợp của nhóm chơi
xây dựng với nhóm chơi lắp ráp để hồn thành cơng trình xây dựng của mình...).

Ảnh: Trẻ chơi ở góc xây dựng
Qua hoạt động vui chơi trẻ dần dần được rèn kỹ năng giao tiếp, ứng xử,
chào hỏi mạnh dạn hơn đối với mọi người.

2.3.3.3.Giáo dục kỹ năng sống ở mọi lúc mọi nơi
Trong các hoạt động hằng ngày của trẻ ở trường, trẻ dễ được tiếp cận
những gì mà cơ giáo, người lớn, bạn bè đã làm.
* Hoạt động đón trẻ và trả trẻ: Thơng qua hoạt động đón trẻ, tơi lồng ghép
giáo dục kỹ năng giao tiếp cho trẻ (Biết lễ phép chào cô, chào bố mẹ, hỏi han
bạn…). Hoặc tôi lồng ghép kỹ năng tự phục vụ bản thân và chấp hành quy
địnhcủa lớp.
Ví dụ: Tơi dạy trẻ biết cất ba lơ vào tủ, biết xếp dép lên giá, đi vệ sinh đúng
nơi quy định…
* Hoạt động chơi ngồi trời: Thơng qua hoạt động chơi ngồi trời tơi đã
lồng ghép dạy trẻ nhiều kỹ năng khác nhau.


15
Ví dụ: Qua việc trị chuyện quan sát đu quay trên sân trường. Trẻ nhận
biếtđược một số nguyên nhân gây ngã, gây tai nạn và biết cách phòng tránh. Các
kỹnăng tơi dạy trẻ đó là: kỹ năng giao tiếp (Trẻ biết lắng nghe cô, bạn, nêu ý kiến,
chia sẻ thông tin); kỹ năng xử lý tình huống (Khi ngồi trên đu quay chẳng may bị
ngã bé cần làm gì? phải nằm yên, chờ đu quay dừng hẳn mới ngồi dậy để tránh
đu quay đập vào đầu, bạn khác chạy đi báo với cơ…); kỹ năng ra quyết định (làm
gì hay khơng làm gì để phịng tránh ngã? khơng xơ đẩy bạn khi ngồi trên đu quay,
nắm chắc tay cầm…)

Ảnh: Trẻ thực hành xử lý tình huống khi chơi trên đu quay
Bên canh đó qua hoạt động chơi ngồi trời, dạo chơi tham quan trẻ
đượctiếp xúc thể hiện tình cảm của mình với cỏ cây, hoa lá, con vật... Từ đó trẻ sẽ
học được những kỹ năng chăm sóc cây, chăm sóc bảo vệ con vật...
* Hoạt động ăn - ngủ - vệ sinh:
Thông qua việc tổ chức bữa ăn cho trẻ, tôi tập cho trẻ làm một số công việc
tự phục vụ qua đó hình thành ở trẻ một số kỹ năng sử dụng đồ dùng ăn, uống

đúng cách (cách dùng ca, cốc, bát, thìa...) và hành vi văn hố văn minh ( tham gia
chuẩn bị bữa ăn ; trẻ biết mời cô, mời bạn; biết vệ sinh cá nhân trước và sau khi
ăn; khơng nói chuyện khi ăn, ho hoặc ngáp phải quay ra ngoài đồng thời lấy tay
che miệng, biết nhặt cơm rơi bỏ vào đĩa và lau tay…


16

Ảnh: Trẻ biết tự về sinh cá nhân và chờ đợi đến lượt
Khi tổ chức giấc ngủ cho trẻ, tôi dạy trẻ biết tự mình lấy cất gối đúng nơi
quy định, biết lau chùi chân trước khi lên giường, đi nhẹ, nói khẽ, khơng làm ồn
khi bạn đang ngủ...

Ảnh: Trẻ biết tự mình lấy, cất gối; gấp chăn...
* Hoạt động chiều: Thông qua hoạt động chiều: rèn cho trẻ kỹ năng lao độngvệ sinh: Giáo dục trẻ đi đại tiện, tiểu tiện đúng chỗ và khi đi xong biết dội
nước, các đồ dùng vệ sinh được dùng để ngăn nắp... Bằng việc tạo tình huống
có vấn đề để trẻ suy nghĩ và giải quyết qua đó trẻ được cũng cố các kỹ năng
của mình.


17
Ví dụ: Nếu có người khơng quen biết cho bé quà bé nên làm như thế nào?
Ở tình huống này, với lứa tuổi của trẻ trên thực tế trẻ rất thích khi được cho
q và sẽ khơng biết tại sao không được nhận. Khi trẻ thảo luận, tôi đưa ra những
giả thiết, những tình huống xấu: nếu đó là người xấu thì sẽ rất nguy hiểm cho bé.
Tơi phân tích, giải thích cho trẻ và giúp trẻ có phương án giải quyết đó là: tuyệt
đối khơng nhận q, ăn bánh kẹo của người lạ vì có thể bị người xấu tẩm thuốc
mê và trúng mưu của người xấu...
Tóm lại, cần giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mọi lúc mọi nơi, đảm bảo tính
liên tục để mỗi kỹ năng, phẩm chất mới được hình thành sẽ trở thành thói quen,

thành thuộc tính vững chắc trong nhân cách trẻ. Tuy nhiên khơng nên lạm dụng
tích hợp q nhiều sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động chính cũng như
sẽ gây tâm lý nặng nề cho trẻ khi tham ra vào các hoạt động đó.
2.3.3.4. Giáo dục kỹ năng sống qua ngày hội, ngày lễ
Ngoài việc tổ chức thiết kế các hoạt động học, bản thân tôi cũng lên kế
hoạch giáo dục kỹ năng sống thông qua ngày hội, ngày lễ như : “Chào năm học
mới”, “Vui tết Trung thu”, “Mừng ngày hiến chương nhà giáo 20/11”, “Mừng
ngày quốc tế phụ nữ 8/3” hoặc các ngày lễ 20/10, 22/12…..và được tổ chức có
phụ huynh cùng tham dự hoạt động của trẻ, xem trẻ biểu diễn văn nghệ, tham
quan lớp học do chính tay trẻ trang trí, và làm đồ dùng để chào mừng các ngày
hội và sự kiện trên.

Ảnh: Trẻ vui hội Trung thu


18
Qua đó ta thấy rằng, việc tổ chức các hoạt động lễ hội, sự kiện cho trẻ
thamgia trong năm không chỉ giúp trẻ hình thành, phát huy khả năng của mình mà
cịn đặt nền tảng khá vững chắc để phát triển những kỹ năng sống sau này của trẻ.
2.3.4. Giải pháp 4: Tuyên truyền, phối kết hợp với các bậc phụ huynh
cùng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
Công tác phối hợp với các bậc cha mẹ trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ
cótác dụng rất lớn.Nếu làm tốt được điều này sẽ tạo được sự thống nhất giữa
giađình và nhà trường về việc chăm sóc giáo dục trẻ, tạo được sự thống nhất về
nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức chăm sóc giáo dục trẻ ở lớp học cũng
như ở gia đình, tránh được những mâu thuẫn về cách chăm sóc giáo dục trẻ giữa
gia đình và nhà trường, tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành thói quen và
các phẩm chất nhân cách tốt ở trẻ.Với phương châm “Trường học là nhà, nhà là
trường học” thì việc phối kết hợp với các bậc phụ huynh là một trong những giải
pháp rất cần thiết để giáo dục trẻ.

Trước hết, giáo viên, phụ huynh phải là tấm gương cho trẻ noi theo, luôn
gương mẫu, yêu thương, tôn trọng và đối xử công bằng với trẻ, tạo điều kiện tốt
nhất để trẻ được vui chơi, học tập với mơi trường an tồn, thân thiện.
Cơ giáo và cha mẹ cần thống nhất phương pháp để giáo dục trẻ như vậy trẻ
mới học và áp dụng được các kỹ năng trong cuộc sống hàng ngày. Tôi thực hiện
tuyên truyền với những phụ huynh quan tâm đến con và những phụ huynh chưa
quan tâm đến con:
+ Với những phụ huynh quan tâm đến con tơi tun truyền về tình hình của
trẻ cùng phối hợp với phụ huynh đưa ra những giải pháp tốt nhất trong cơng tác
chăm sóc giáo dục trẻ.
+ Đối với những phụ huynh chưa có nhiều thời gian quan tâm đến con tôi
tuyên truyền và nhấn mạnh về vai trò của cha mẹ đối với sự phát triển tồn diện
của trẻ. Qua đó giúp phụ huynh có sự hiểu biết đúng đắn về giáo dục, quan tâm
đến con hơn.
Bên cạnh đó tơi chú trọng:
+ Tun truyền với phụ huynh cần dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong
ăn uống, tôi trao đổi với phụ huynh trong thời gian trẻ ở nhà không làm hộ trẻ để
trẻ ỷ lại, nên khuyến khích trẻ tự phục vụ, giúp đỡ bố mẹ những công việc vừa
sức với trẻ như trông em, nhặt rau, quét nhà... Khi nắm bắt được tình hình của
trẻ tơi đã động viên khuyến khích trẻ kịp thời. Giáo viên có thể gợi ý với phụ
huynh sưu tầm cách dạy kỹ năng sống cho trẻ trên sách, báo, tivi, đặc biệt trong
các trang mạng xã hội.


19
+ Tun truyền với phụ huynh khuyến khích trẻ nói lên ý nghĩ của mình,
nói chuyện với mọi người trong gia đình về mong muốn của mình để hình thành
cho trẻ kỹ năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho trẻ.
+ Tuyên truyền với các bậc phụ huynh tranh thủ thời gian đọc sách, kể các
câu chuyện cổ tích qua các truyện tranh cho trẻ nghe qua đó rèn luyện đạo đức

cho trẻ, giúp trẻ hồn thiện mình, biết cách đọc sách, dạy trẻ yêu thương bạn bè,
u thương con người, gợi mở tính tị mị, ham học hỏi ở trẻ. Tôi tuyên truyền
với phụ huynh rằng người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng đối xử
cơng bằng và đảm bảo an tồn cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ vui chơi.

Ảnh: Cô giáo trao đổi với phụ huynh
Những giải pháp trên đã làm thay đổi cơ bản từ phía phụ huynh: Cha mẹ
ln coi trọng trẻ và tích cực phối hợp với giáo viên để dạy kỹ năng sống cho trẻ.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Sau một năm đi sâu và thực hiện nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp nhằm
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoa Lan- thành phố
Sầm Sơn” lớp tôi phụ trách. Với kinh nghiệm của bản thân, sự ủng hộ tích cực
của các bậc cha mẹ. Tơi đã tìm ra những giải pháp tích cực phù hợp để nâng việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và điều đó đã cho được những kết quả sau:


20
+ Về phía giáo viên
- Chủ động, mạnh dạn, tự tin, dám nghĩ dám làm, có kinh nghiệm và đặc
biệt có thêm kinh nghiệm để giúp trẻ có được những kỹ năng sống cơ bản ngay từ
lứa tuổi mầm non.
- Biết lồng ghép việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ vào các hoạt động
đểgiáo dục trẻ. Luôn lắng nghe, trị chuyện với trẻ, giải quyết hợp lý, cơngbằng
với mọi tình huống xảy ra giữa các trẻ trong lớp. Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt
động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn; mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc
họp phụ huynh học sinh.
- Được phụ huynh tin yêu, quý mến, yên tâm gửi gắm con em cho mình.
+ Về phía trẻ
Qua thời gian thực hiện trẻ đã có được những kỹ năng tương đối bền vững.
Đặc biệt là kỹ năng giao tiếp của trẻ rất tốt, trẻ chủ động hơn trong giao tiếp nhất

là với người lớn, người lạ; biết quan tâm chia sẻ đến mọi người xung quanh.
Đồng thời, trẻ cũng lĩnh hội được những kỹ năng tự phục vụ, thói quen hành vi tốt
biết chăm sóc, bảo vệ bản thân trước các mối nguy hiểm. Từ đó làm nền tảng cho
việc phát triển nhân cách trẻ tồn diện, bền vững, có khả năng thích ứng, biết tự
khẳng định mình, góp phần làm cho xã hội ngày càng phát triển vững mạnh.
+ Đối với phụ huynh
-Đa số phụ huynh đã nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ
năng sống cơ bản cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm non, có sự phối hợp chặt chẽ với
cô giáo trong việc dạy trẻ các kỹ năng sống, đảm bảo thông tin 2 chiều.
- Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái đã gần gũi hơn, thường xuyên chia
sẻ với con hơn, ít la mắng trẻ, phân việc cho trẻ, hướng dẫn trẻ tự làm những
công việc phục vụ bản thân. Cha mẹ cảm thấy hài lịng với kết quả của con
mình đạt được.
Bảng khảo sát sau khi thực hiện giải pháp
TT

Nội dung khát sát

Số trẻ
khảo sát

Kết quả khảo sát
Đạt
Chưa đạt
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Số trẻ
Số trẻ
%
%

1 Kỹ năng tự phục vụ,
1 chăm sóc bản thân.
30 trẻ

30

100

0

0

2

29

96,7

1

3,3

Kỹ năng chủ động, tự tin
giao tiếp với mọi người


21
3 Kỹ năng ứng xử phù hợp
3 với mọi người, biết hợp

3 tác, chia sẻ, yêu thương
đến những người xung
quanh
4

5

Kỹ năng tuân thủ quy
tắc xã hội
Kỹ năng thích khám phá
học hỏi

29

96,7

1

29

96,7

1

28

93,3

2

3,3

3,3
6,7

Với kết quả đạt được của lớp 5-6 tuổi B trong trường mầm non Hoa Lan
đãcho thấy tính khả thi của đề tài, tính hiệu quả của các giải pháp áp dụng nhằm
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
3. Kết luận
3.1. Kết luận
Đến đây ta có thể khẳng định rằng: Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ
đóng một vai trị vơ cùng quan trọng, cấp thiết đặc biệt đối với thời đại mà công
nghệ thông tin phát triển như hiện nay: giúp trẻ phát triển tư duy, óc quan sát, ghi
nhớ, chú ý có chủ định; giúp trẻ so sánh, phân tích, tổng hợp, có những kinh
nghiệm bổ ích đối với cuộc sống thực tiễn hàng ngày diễn ra xung quanh trẻ... Từ
đó, giúp trẻ có một hành trang vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào cuộc
sống sau này của trẻ, có khả năng làm chủ bản thân, ứng xử phù hợp với môi
trường xung quanh và có khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của
cuộc sống.
Như vậy, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ngay từ lúc còn bé là rất cần thiết.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ cần được quan tâm và thực hiện một cách
đồng bộ hơn nữa ở cả gia đình, nhà trường và xã hội; góp phần giúp trẻ phát triển
toàn diện nhân cách và tạo tâm thế vững vàng cho trẻ ở các bậc học tiếp theo.
3.2. Kiến nghị - đề xuất
Để việc tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi đạt kết
quả tốt hơn nữa, tơi xin có một số đề xuất sau:
- Đối với nhà trường:Tiếp tục tạo mơi người giáo dục ngồi lớp phong
phú,đa dạng.
- Đối với Phịng giáo dục: Cung cấp băng hình và đĩa ghi các hoạt động
giáodục về kỹ năng sống để tạo điều kiện cho giáo viên học tập và nâng cao trình

độ chuyên môn hơn nữa.


22
Trên đây là “Một số giải pháp nhằm giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 5-6 tuổi
tại trường mầm non Hoa Lan - thành phố Sầm Sơn”. Tôi rất mong nhận được sự
quan tâm cũng như góp ý kiến của Hội đồng khoa học các cấp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Trường Sơn, ngày 20 tháng 4 năm 2021
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết. Khơng sao chép nội dung
của người khác
XÁC NHẬN
CỦA HIỆU TRƯỞNG

Người viết

Đào Thị Nga

XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ SẦM SƠN


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
3.
4.
5.

Chương trình giáo dục trẻ mầm non.

Hướng dẫn đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục (trẻ 5 - 6 tuổi).
Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non (trẻ 5 - 6 tuổi).
Rèn luyện kỹ năng cho trẻ mầm non (nhà xuất bản đại học sư phạm).
Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho trẻ mầm non (Tài liệu cho giáo
viên mầm non - nhà xuất bản đại học quốc gia Hà Nội).
6. Kỹ năng sống đầu đời của bé (Nhiều tác giả - Tuệ Văn dịch)
7. Sách giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho trẻ mầm non - Nhà xuất bản
ĐHQG (năm 2015).
8. Các trang Website rèn kỹ năng sống cho trẻ.